ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ πγ Μ ΚΑΙ ΤΙΣ ΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝ ΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ πγ Μ ΚΑΙ ΤΙΣ ΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Ιούλιος 2008

2 Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ πγδμ 2

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σελ. I. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ πγδμ 5 Ι.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ πγδμ 5 Ι.2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ πγδμ 7 Ι.3. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 10 Ι.4. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ 11 Ι.5. ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ 13 Ι.6. ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ (ΑΕΠ) 14 Ι.7. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 16 Ι.8. ΔΗΜΟΣΙΟ - ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΧΡΕΟΣ 17 Ι.9. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ι.10. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 20 I.11. ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ / ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 22 Ι Τραπεζικός Τομέας 22 Ι Εξελίξεις σε Χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς 24 Ι Χρηματιστήριο Σκοπίων 25 Ι.12. ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ 26 Ι.13. ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΕΞΑΓΟΡΕΣ 27 Ι.14. ΚΛΑΔΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ πγδμ 28 Ι Πρωτογενής τομέας 30 Ι Δευτερογενής τομέας 33 Ι Τριτογενής τομέας 40 IΙ. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 45 ΙΙ.1. ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 45 ΙΙ.2. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ - ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 46 ΙΙ.2.1 Φορολογικό Σύστημα 46 ΙΙ.2.2. Λογιστικό Σύστημα 48 ΙΙ.3. ΖΩΝΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 49 ΙΙ.4. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΓΔΜ 50 ΙΙ.5. ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ 53 ΙΙ.6. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ 54 ΙΙ.7. ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ πγδμ 55 ΙΙ.8. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ πγδμ 62 ΙΙ.9. ΜΕΓΑΛΑ ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΣΤΗΝ πγδμ 64 IΙΙ. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΗΣ πγδμ 65 ΙΙΙ.1. ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΗΣ πγδμ 65 ΙΙΙ.2. ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ πγδμ 66 ΙΙΙ.3. ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ - πγδμ 68 ΙΙΙ.4. Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 70 IV. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ πγδμ 72 IV.1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ 72 IV.1.1. Εμπορικές συμφωνίες 72 IV.1.2. Διμερείς συμφωνίες προστασίας επενδύσεων 72 3

4 IV.1.3. Διμερείς συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας 72 IV.1.4. Συμμετοχή της πγδμ σε διεθνείς οργανισμούς 72 IV.1.5. Σχέσεις πγδμ Ε.Ε. 73 IV.2. ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 73 IV.3. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ πγδμ 75 V. ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 76 VI. ΠΡΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΕΞΑΓΩΓΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ 78 VII. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 82 VIII. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΩΝ 88 4

5 I. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ πγ Μ Ι.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ πγ Μ Έκταση Πληθυσμός Πυκνότητα Πληθ. Ενεργός πληθυσμός Κατανομή πληθυσμού Εθνότητες Κυριότερα αστικά κέντρα Νόμισμα Πολίτευμα Εκλογικό σύστημα Εκλογές Πρόεδρος Πρωθυπουργός τ.χλμ (τελευταία επίσημη απογραφή, Νοέμβριος 2002) 78,7 κάτοικοι ανά τ.χλμ (2007) Αστικός: 40,2% Αγροτικός: 59,8% Σλαβομακεδόνες ( ), Αλβανοί ( ), Τούρκοι (77.959), Ρομά (53.879), Σέρβοι (35.939), Βόσνιοι (17.018), Βλάχοι (9.695), λοιπές εθνότητες (20.993) (τελευταία επίσημη απογραφή, Νοέμβριος 2002) Σκόπια ( κάτοικοι), Κουμάνοβο ( ), Μοναστήρι (95.385), Τέτοβο (86.580), Γκόστιβαρ (81.042), Πρίλεπ (76.768), Στρούγκα (63.376), Αχρίδα (55.749), Βέλες (55.108) (τελευταία επίσημη απογραφή, Νοέμβριος 2002) ηνάριο (με ισοτιμία de facto συνδεδεμένη με το Ευρώ) 1 = 61,2 ηνάρια (μ.ο. 2007) $1 = 44,7 ηνάρια (μ.ο. 2007) Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική ημοκρατία. Άμεση μη υποχρεωτική ψηφοφορία από πολίτες άνω των 18 ετών για κοινοβουλευτική και προεδρική εκλογή. Κατά τις κοινοβουλευτικές εκλογές της 1 ης Ιουνίου 2008 (και τις δύο επαναληπτικές εκλογές που έλαβαν χώρα στις 15 και 29 Ιουνίου σε αριθμό τμημάτων λόγω προβλημάτων), το κόμμα VMRO-DPMNE κατέλαβε 63 βουλευτικές έδρες, ο Συνασπισμός «Ήλιος» (κόμμα SDSM) 27, το κόμμα DUI 18, το κόμμα DPA 11 και το κόμμα PEI μία (1) βουλευτική έδρα. Branko Crvenkovski Nikola Gruevski Υγεία ιατροί / νοσοκομειακές κλίνες στη χώρα (2006) Οδικό δίκτυο Μέσος μηνιαίος μισθός Επίσημη γλώσσα Εμπορική γλώσσα Εθνικό δίκτυο χλμ. (ασφαλτοστρωμένο δίκτυο χλμ.) 238 περίπου (2007) Σλαβομακεδονική διάλεκτος (κυριλλικό αλφάβητο) Αγγλική / γερμανική / γαλλική. Συχνά χρησιμοποιείται και η ελληνική. Συνήθως οι εταιρείες χρησιμοποιούν μεταφραστές. 5

6 H πγ Μ είναι μια μικρή σε έκταση περίπου όσο η Πελοπόννησος, πέντε φορές μικρότερη από την Ελλάδα και σε πληθυσμό, περίκλειστη χώρα βορείως της Ελλάδος. Γεωγραφικά συγκροτείται από την κεντρική κοιλάδα του Αξιού (Vardar) ποταμού και τους ορεινούς όγκους που την πλαισιώνουν. Στα νότια σύνορά της υπάρχουν τρεις μεγάλες λίμνες (Αχρίδα, Πρέσπα και οϊράνη). Το κλίμα της χώρας είναι μεταβατικό από μεσογειακό σε ηπειρωτικό. Ουσιαστικά υπάρχουν τρεις κλιματικές ζώνες ήτοι, ήπια μεσογειακή, ορεινή και ήπια ηπειρωτική. Η ετήσια βροχόπτωση κυμαίνεται από 500 χιλιοστά στην ανατολική ζώνη έως χιλιοστά στις δυτικές ορεινές περιοχές. Η πγ Μ αποτελείται από 8 διοικητικές περιφέρειες: Pelagonija, Vardar, Northeast, Southwest, Skopje, Southeast, Polog και East. Σύμφωνα με την τελευταία επίσημη απογραφή πληθυσμού που έλαβε χώρα το 2002, οι δύο μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες της χώρας είναι οι Σλαβομακεδόνες (64%) και οι Αλβανοί (25%). Ακολουθούν, με μικρότερα ποσοστά, οι Τούρκοι (4%), οι Ρομά (3%), Σέρβοι, Βόσνιοι, Βλάχοι κ.α. Όσον αφορά στη θρησκεία, το 64,7% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι, το 33,3% Μουσουλμάνοι και το υπόλοιπο 2% ασπάζεται άλλα χριστιανικά και λοιπά δόγματα. Η εκπαίδευση στη χώρα χωρίζεται σε προσχολική, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια. Η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι υποχρεωτική. Πανεπιστημιακή τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται στα τέσσερα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας, ήτοι: Sts. Cyril and Methodius University of Skopje, St. Clement of Ohrid University of Bitola, State University of Tetovo και Goce Delchev University of Shtip. Λειτουργούν, επίσης, λίγα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Η πγ Μ απέκτησε την ανεξαρτησία της το Το 1992 απέκτησε τη νομισματική της ανεξαρτησία με την εισαγωγή του νέου εθνικού της νομίσματος, του ηναρίου και έγινε μέλος του ιεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το 1993, κατέστη μέλος του ΟΗΕ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Τον Απρίλιο του 2001, η χώρα υπέγραψε Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης με την Ε.Ε. ενώ το 2005 κατέστη υποψήφια προς ένταξη στην Ε.Ε.. Η χώρα είναι επίσης υποψήφια προς ένταξη στο ΝΑΤΟ. Τον Αύγουστο του 2001 υπεγράφη η Συνθήκη της Αχρίδας με την οποία έληξε η εθνοτική κρίση μεταξύ Αλβανών και Σλαβομακεδόνων που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους. Με τη Συνθήκη της Αχρίδας εισήχθη η "αρχή Μπαντεντέρ" (Badinter) σύμφωνα με την οποία για να υιοθετηθούν νόμοι για ορισμένα πολιτικώς ευαίσθητα ζητήματα απαιτείται "διπλή πλειοψηφία", δηλαδή η έγκρισή τους από την πλειοψηφία των μελών του νομοθετικού σώματος αλλά και από την πλειοψηφία των βουλευτών από τις μειονοτικές κοινότητες. Το πολίτευμα της χώρας είναι προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία και σε όλη τη διάρκεια του 2007 την χώρα κυβερνούσε συνασπισμός αποτελούμενος από τα κόμματα VMRO- DPMNE, DPA, NSDP, DOM και PEI. Από τον Ιούλιο του 2008, και κατόπιν του αποτελέσματος των εκλογών της 1/6/2008, ο κυβερνητικός συνασπισμός συγκροτείται από τα κόμματα VMRO DPMNE, DUI, SPM, DPT και UPE. 6

7 Ι.2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ πγ Μ ΒΑΣΙΚΟΙ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Μεταβολή ΑΕΠ (%) 2,8 4,1 4,1 3,9 5,1 Κατά κεφαλήν εισόδημα ( ) Κατά κεφαλήν εισόδημα σύμφωνα με PPP Δ/Υ (Purchasing Power Parity) Πληθωρισμός (%) 1,2-0,4 0,5 3,2 2,3 Ακαθ. Εγχώρια Αποταμίευση (% του ΑΕΠ) * 3,0 1,3 3,2 2,6 2,8 π Ακαθ. Εγχώριες Επενδύσεις (% του ΑΕΠ) * 20,0 21,6 21,3 22,3 23,7 π Μεταβολή βιομηχανικής παραγωγής (%) 5,1-0,8 2,8 2,5 4,0 Σταθμισμένα επιτόκια δανεισμού (%) 16,0 12,4 12,1 11,3 10,2 Σταθμισμένα επιτόκια καταθέσεων (%) 8,0 6,5 5,2 4,7 4,9 Προσφορά χρήματος Μ4 18,2 16,1 15,1 24,9 29,5 (μεταβολή % Δεκέμβριος / Δεκέμβριος) Συναλλαγματικά διαθέσιμα (stock, εκατ. / τέλος έτους) 723,0 716, , , ,4 Ισοτιμία Δηναρίου / (ετήσιος μέσος όρος) 61,3 61,3 61,3 61,2 61,2 Ισοτιμία Δηναρίου / US$ (ετήσιος μέσος όρος) 54,3 49,4 49,2 48,8 44,7 Απασχόληση / Ανεργία Ενεργός πληθυσμός Άνεργοι Ανεργία (%) 36,7 37,2 37,3 36,0 34,9 Αύξηση απασχολούμενων (%) - -4,1 4,3 4,6 3,5 Απασχόληση σε πρωτογενή τομέα Απασχόληση σε δευτερογενή τομέα Απασχόληση σε τριτογενή τομέα Δημόσια Οικονομικά Δημόσιο χρέος (% του ΑΕΠ) 44,9 42,6 46,9 40,1 34,8 - σύμφωνα με μεθοδολογία GFS** - σύμφωνα με το Νόμο περί Δημοσίου Χρέους*** 41,8 39,8 42,6 34,7 27,2 Εξωτερικό δημόσιο χρέος (% του Δημόσιου χρέους) 63,9 64,0 65,8 60,3 53,3 - σύμφωνα με μεθοδολογία GFS** - σύμφωνα με το Νόμο περί Δημοσίου Χρέους*** 65,4 65,8 69,7 67,2 68,2 Έλλειμμα / Πλεόνασμα Προϋπολογισμού (% του ΑΕΠ) -1,1 0,0 0,2-0,5 0,6 Ισοζύγιο Πληρωμών Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (εκατ. US$) -184,1-452,8-157,9-56,4-238,0 - Εμπορικό ισοζύγιο (εκατ. US$) -851, , , , ,0 - Εισαγωγές (εκατ. US$) 1.362, , , , ,5 - Εξαγωγές (εκατ. US$) , , , , ,5 - Ισοζύγιο υπηρεσιών (εκατ. US$) -6,6-54,4-33,6 28,3 35,0 - Ισοζύγιο εισοδημάτων (εκατ. US$) -62,4-39,2-113,5-36,6-25,7 - Ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων (εκατ. US$) 735,9 779, , , ,7 Συνολικό ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων και χρημ/κών 218,3 424,1 165,5 48,5 276,7 συναλλαγών (εκατ. US$) Κυριότεροι εμπορικοί εταίροι (% επί συνολικού όγκου εμπορίου με βάση την κατάταξη των χωρών το 2007) Σερβία και Μαυροβούνιο **** 13,3 12,8 13,7 13,6 12,7 Γερμανία 15,9 14,9 13,3 12,1 11,8 Ελλάδα 13,1 11,1 11,6 11,0 9,7 Ρωσία 5,2 6,3 8,5 9,7 7,8 Ιταλία 5,9 6,6 6,9 7,5 7,6 *= Σύμφωνα με στοιχεία από τον Διεθνή Οίκο Αξιολόγησης Πιστοληπτικής Ικανότητας Fitch Ratings **= Σύμφωνα με τη μεθοδολογία GFS (Government Finance Statistics) του IMF 7

8 ***= Συνολικό χρέος εξαιρουμένων των Δανείων του ΔΝΤ και των εντόκων γραμματίων και ομολόγων της Κεντρικής Τράπεζας που εκδόθηκαν για σκοπούς νομισματικής πολιτικής ****= Τα στοιχεία του 2007 αφορούν μόνο στη Σερβία. Πηγές: α) Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ Περιοδικά Δελτία Στατιστικής Υπηρεσίας Statistical Yearbook 2007 β) Κεντρική Τράπεζα πγδμ Main Economic Indicators (26/3/2008) Quarterly Report IV (2007) Stock of Public Debt Public Debt Management Department γ) Eurostat d) OECD Πριν την ανεξαρτησία της, το 1991, η πγ Μ ήταν η λιγότερο αναπτυγμένη ομόσπονδη δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, παράγοντας μόλις το 5% της συνολικής παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών της χώρας. Μετά την ανεξαρτητοποίησή της, η οικονομική δραστηριότητα στη χώρα σμικρύνθηκε δραστικά, με αποτέλεσμα, κατά τα πρώτα έτη της μετάβασής της στην οικονομία της αγοράς, και μέχρι το 1996, να μη σημειωθεί αύξηση του ΑΕΠ. Μετά το 1996, η ανάπτυξη παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα έως το τέλος της δεκαετίας λόγω της χαμηλής εσωτερικής ζήτησης και της ανυπαρξίας επενδύσεων, αποτέλεσμα, εν πολλοίς, των ανύπαρκτων υποδομών, των κυρώσεων του ΟΗΕ στη Σερβία και της κατάστασης που ακολούθησε την πολιτική αστάθεια στην περιοχή. Ενισχυτικός της ζοφερής εικόνας για την οικονομία της πγ Μ ήταν ο υπερπληθωρισμός που κληρονόμησε η πγ Μ από την πρώην Γιουγκοσλαβία. Συγκεκριμένα, το 1991, ο πληθωρισμός κυμαινόταν ήδη στο επίπεδο του 115% αλλά το 1992 επιταχύνθηκε ραγδαία, εκτοξευόμενος στο 1.690%, λόγω της χρηματοδότησης του μείζονος δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας μέσω έκδοσης χρήματος. Αυστηρές κυβερνητικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές κατάφεραν να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό έως το 1996, όταν έφτασε για πρώτη φορά σε επίπεδα 3% και να τον κρατήσουν χαμηλά, με εξαίρεση τα έτη οπότε σημειώθηκε αύξησή του γύρω στο 5,5%, λόγω αφ ενός της εισαγωγής του ΦΠΑ τον Απρίλιο του 2000 και αφ ετέρου των αυξημένων κυβερνητικών δαπανών κατά την εθνοτική κρίση του Με σκοπό την ενίσχυση της οικονομίας, την καταπολέμηση της φτώχειας και την ενίσχυση της ανάπτυξης, κατόπιν συμφωνίας με το ιεθνές Νομισματικό Ταμείο, η χώρα έλαβε, τον Απρίλιο του 1997, πιστωτική διευκόλυνση ύψους περίπου US$ 73,7 εκατ. με την παροχή δεκαετών δανείων με ευνοϊκούς όρους για την υποστήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στη γεωργία και τις επιχειρήσεις. Η εθνοτική κρίση του 2001 οδήγησε τη χώρα σε οικονομική ύφεση, με το ΑΕΠ να καταγράφει αρνητική ανάπτυξη -4,5% λόγω περιορισμού των εσωτερικών και διμερών εμπορικών συναλλαγών, περιοδικών αποκλεισμών των μεθοριακών σταθμών και επενδυτικής αβεβαιότητας. Ταυτόχρονα, η δημοσιονομική πολιτική χαλάρωσε και οι κρατικές δαπάνες αυξήθηκαν σημαντικά με αποτέλεσμα τη διακοπή, από το ΝΤ, των συζητήσεων για νέα συμφωνία με την τότε κυβέρνηση της χώρας, πριν τις βουλευτικές εκλογές του 2002, και την εκ νέου συνέχισή τους με τη νέα κυβέρνηση. Έκτοτε, οι κυβερνήσεις της πγ Μ έχουν καταφέρει να διατηρήσουν μακροοικονομική σταθερότητα με χαμηλό πληθωρισμό, αλλά δεν κατόρθωσαν να καταπολεμήσουν την υψηλή ανεργία, να ενισχύσουν την ανεπαρκή προσέλευση επενδύσεων και να τιθασεύσουν την εκτεταμένη παραοικονομία. Συνοπτικά, η οικονομία της πγ Μ, μπορεί, υπό τις παρούσες συνθήκες, να αξιολογηθεί ως εξής: Θετικά σημεία Μακροοικονομική σταθερότητα και συνετή δημοσιονομική πολιτική Χαμηλός πληθωρισμός Αρνητικά σημεία Δομικό έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο και χαμηλή διαφοροποίηση στις εξαγωγές Μικρό μέγεθος της αγοράς 8

9 Ευνοϊκό φορολογικό περιβάλλον Υποψηφιότητα για Ε.Ε. και ΝΑΤΟ Ανταγωνιστικά εργασιακά κόστη Ισοτιμία Δηναρίου συνδεδεμένη με το Ευρώ Αντίξοο επιχειρηματικό κλίμα Χαμηλό ποσοστό 'greenfield' επενδύσεων Κίνδυνος εθνοτικών εντάσεων Πολύ υψηλή ανεργία Διαφθορά και μη-ανεξάρτητη δικαστική εξουσία Παραοικονομία Παρά την ύπαρξη των ως άνω θετικών σημείων, και ιδίως παρά την επίτευξη μ.ο. αύξησης του ΑΕΠ κατά 2,9% την τελευταία δεκαετία, η πγ Μ δεν έχει καταφέρει να επιτύχει την προσδοκώμενη ταχεία ανάπτυξή της, υπολειπόμενη εκείνης των γειτονικών χωρών (Αλβανία 5,2%, Βουλγαρία 3,4% για την ίδια περίοδο). Η υψηλή ανεργία (34,9%) αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα για τη χώρα, το οποίο έχει τις ρίζες του στην περίοδο της ενωμένης Γιουγκοσλαβίας και γιγαντώθηκε κατά την περίοδο της μετάβασης της πγ Μ στην οικονομία της αγοράς. Η τάση που παρουσιάζει το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας κατά την τελευταία δεκαετία είναι αυξητική, παρά την υποχώρησή του το 2005, ενώ οι εξαγωγές της χώρας αν και αυξάνονται σε απόλυτους αριθμούς δεν κατάφεραν να ακολουθήσουν τους ρυθμούς των παγκόσμιων εξαγωγών σε σχέση με τις οποίες μειώθηκαν. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εξισορροπείται εν μέρει από το αυξανόμενο πλεόνασμα των τρεχουσών μεταβιβάσεων το οποίο αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς, κυρίως, όμως, λόγω των ιδιωτικών μεταβιβάσεων από το εξωτερικό και όχι της ενίσχυσης της οικονομίας της πγ Μ. Ο πληθωρισμός παρέμεινε σχετικά χαμηλός (2,3%) παρά την αύξησή του το 2006 (3,2%), καθώς η Κεντρική Τράπεζα έχει θέσει τη σταθερότητα τιμών ως κεντρικό στόχο της νομισματικής της πολιτικής. Ωστόσο, από το τέλος του 2007, παρατηρείται ανοδική τάση λόγω αυξήσεων κυρίως στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων. Ταυτόχρονα, οι κυβερνήσεις της πγ Μ προσπαθούν να διατηρήσουν χαμηλό το έλλειμμα του προϋπολογισμού επιτυγχάνοντας για πρώτη φορά, το 2000, μικρό πλεόνασμα, το οποίο όμως καταποντίστηκε το 2001 και 2002 (-7,2%, -5,7% του ΑΕΠ αντίστοιχα) λόγω της κρίσης. Εξάλλου, οι αυξήσεις στα συναλλαγματικά διαθέσιμα, το 2005, το 2006 αλλά και το 2007 όταν και κάλυψαν 5 μήνες εισαγωγών επέτρεψαν στην Κεντρική Τράπεζα της πγ Μ να κρατήσει τα επιτόκια χαμηλά. Η κυβέρνηση της πγ Μ, εκμεταλλευόμενη, εν μέρει, τις σημαντικές κεφαλαιακές εισροές που της απέφεραν οι ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων (όπως εκείνη της εταιρείας διανομής ηλεκτρικής ενέργειας ESM Distribution), κατάφερε να εξαγοράσει το 2006 το χρέος της χώρας στο London Club και το 2007 το χρέος της στο Paris Club και να καταβάλει το 1/5 του συνολικού της χρέους στην Παγκόσμια Τράπεζα. Επίσης, τον Μάιο του 2007, η Κεντρική Τράπεζα της πγ Μ προέβη σε πρόωρη εξόφληση του υπολοίπου χρέους της προς το ΝΤ από την τριετή συμφωνία standby. Σύμφωνα με το είκτη Οικονομικής Ελευθερίας για το 2007, ο οποίος συντάσσεται και δημοσιεύεται από το Heritage Foundation των ΗΠΑ, η πγ Μ βρίσκεται στην 71 η θέση από 161 χώρες, όσον αφορά στην ελευθερία της οικονομίας της. Επίσης, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση 'Doing Business 2008' της Παγκόσμιας Τράπεζας, η πγ Μ ήταν στην 4 η θέση όσον αφορά στις επιδόσεις της στις διοικητικές μεταρρυθμίσεις, (1 η Αίγυπτος, 2 η Κροατία, 3 η Γκάνα, 5 η Γεωργία). Τέλος, το 2007, ο ιεθνή Οίκος Αξιολόγησης Πιστοληπτικής Ικανότητας 'Fitch Ratings' κατέταξε την πγ Μ ως χώρα με πιστοληπτική ικανότητα "ΒΒ+" (όσον αφορά στο τοπικό νόμισμα και το συνάλλαγμα) και "θετική" προοπτική, ενώ ο Οίκος 'Standard and Poor's' την κατέταξε ως χώρα με πιστοληπτική ικανότητα "ΒΒ+" όσον αφορά στο συνάλλαγμα και "ΒΒΒ-" όσον αφορά στο τοπικό νόμισμα με "σταθερή" προοπτική. 9

10 Ι.3. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Η πλέον πρόσφατη απογραφή στην πγ Μ έλαβε χώρα τον Νοέμβριο του Σύμφωνα με τα καταγραφέντα στοιχεία, ο πληθυσμός της χώρας το 2002 ήταν κάτοικοι εκ των οποίων το 64,8% Σλαβομακεδόνες, το 25,17% Αλβανοί, το 3,85% Τούρκοι, το 2,66% Ρομά κλπ. Από την προηγούμενη απογραφή του 1994 μέχρι την πιο πρόσφατη, οι Σλαβομακεδόνες φαίνεται ότι αυξήθηκαν κατά 0,16%, οι Αλβανοί κατά 15,41%, οι Τούρκοι παρέμειναν σχεδόν ίδιοι, ενώ οι Ρομά αυξήθηκαν κατά 23,27%. Άξιο αναφοράς είναι ότι αν και ο αριθμός των Σλαβομακεδόνων παρέμεινε περίπου ο ίδιος από το 1994 έως το 2002, η συμμετοχή του στο σύνολο του πληθυσμού υπεχώρησε κατά περισσότερο από 2% μεταξύ των δύο απογραφών λόγω της αύξησης της πληθυσμιακής ομάδας των Αλβανών. Εθνοτική σύνθεση πληθυσμού της πγδμ κατά απογραφή / Ετήσια μεταβολή και συμμετοχή εθνοτήτων στην τελευταία απογραφή Συμμετοχή στο σύνολο (%) Σύνολο πληθυσμού ,00 Μεταβολή (%) 15,89 6,54-4,33 3,94 Σλαβομακεδόνες ,18 Μεταβολή (%) 11,99 3,82-2,43 0,16 Αλβανοί ,17 Μεταβολή (%) 34,78 17,17-0,20 15,41 Τούρκοι ,85 Μεταβολή (%) -20,23-10,98 1,22-0,08 Ρομά ,66 Μεταβολή (%) 75,98 20,82-16,11 23,27 Σέρβοι ,78 Μεταβολή (%) -4,30-3,81-5,95-10,66 Βόσνιοι ,84 Μεταβολή (%) 149,20 Βλάχοι ,48 Μεταβολή (%) -11,21 21,62 10,78 12,72 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ - Statistical Yearbook 2007 Όπως φαίνεται και από τον παρακάτω πίνακα, η μεγαλύτερη συγκέντρωση σλαβομακεδονικού πληθυσμού απαντάται στις πόλεις Σκόπια, Μοναστήρι, Πρίλεπ και Κουμάνοβο και η μεγαλύτερη συγκέντρωση αλβανικού πληθυσμού στις πόλεις Σκόπια, Τέτοβο, Γκόστιβαρ και Στρούγκα. Ο τουρκικός πληθυσμός συγκεντρώνεται στα Σκόπια, Γκόστιβαρ, Στρούμιτσα, ενώ ο πληθυσμός των Ρομά είναι συγκεντρωμένος κυρίως στα Σκόπια και των Βλάχων στα Σκόπια και το Στιπ. Εθνοτική σύνθεση πόλεων της πγδμ (Απογραφή 2002) ΣΥΝΟΛΟ Σλαβομακεδόνες Αλβανοί Τούρκοι Ρομά Βλάχοι Σέρβοι Βόσνιοι Λοιποί ΣΥΝΟΛΟ Σκόπια Κουμάνοβο Μοναστήρι Τέτοβο Γκόστιβαρ Πρίλεπ Στρούγκα Αχρίδα

11 Βέλες Στρούμιτσα Στιπ Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ - Statistical Yearbook 2007 Σε σχέση με το 1996, οι πόλεις Στρούγκα, Γκόστιβαρ και Τέτοβο, οι οποίες βρίσκονται στο δυτικό κατοικούμενο ως επί το πλείστον από Αλβανούς τμήμα της πγ Μ σημείωσαν, στην απογραφή του 2002, τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή αύξηση (71,79%, 63,57% και 22,22%, αντίστοιχα). Πληθυσμιακή μεταβολή κατά πόλη / Απογραφές Πόλη Πληθυσμός κατά την απογραφή Μεταβολή (%) Σκόπια ,49 Κουμάνοβο ,21 Μοναστήρι ,39 Τέτοβο ,22 Γκόστιβαρ ,57 Πρίλεπ ,66 Στρούγκα ,79 Αχρίδα ,52 Βέλες ,33 Στρούμιτσα ,27 Στίπ ,00 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ - Statistical Yearbook 2007 & Statistical Yearbook 2004 Ι.4. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ Η ανεργία αποτελεί το μεγαλύτερο διαρθρωτικό πρόβλημα της οικονομίας στην πγ Μ, καθώς, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, ανέρχεται σε πολύ υψηλά επίπεδα (34,9% το 2007), παρά τη, με αργούς ρυθμούς, μείωσή της κατά την τελευταία τριετία. Χαρακτηριστικό του δομικού χαρακτήρα του προβλήματος είναι το γεγονός ότι η αύξηση της απασχόλησης η οποία ανήρθε σε 4,3% το 2005, 4,6% το 2006 και 3,5% το 2007 και η αύξηση του ΑΕΠ, δεν προκάλεσαν αντίστοιχη μείωση της ανεργίας. Ήτοι, το 2006 η ανεργία μειώθηκε κατά 1,3% μόνο (από 37,3 σε 36%) και το 2007 κατά μόλις 1,1% (από 36 σε 34,9%), ποσοστά που σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν επαρκή για την οικονομική πορεία της χώρας. 11

12 Ανεργία στην πγδμ κατά τη δεκαετία ,9% 36,0% 37,3% 37,2% 36,7% ,9% 30,5% 32,2% 32,4% 34,5% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Κεντρική Τράπεζα πγδμ - Main Economic Indicators (26/3/2008) Η υψηλή ανεργία στην πγ Μ οφείλεται, κυρίως, στο προηγούμενο ιδιαίτερα αυστηρό νομικό πλαίσιο, κατάλοιπο της πρώην ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, και στις γενναιόδωρες κοινωνικές προβλέψεις για τους επίσημα καταγεγραμμένους ανέργους, όπως η παροχή υγειονομικής περίθαλψης. εδομένης, βέβαια, και της εκτεταμένης παραοικονομίας στη χώρα, η οποία έχει τις ρίζες της στην εποχή της σχεδιαζόμενης οικονομίας αλλά και στην περίοδο της μετάβασης της χώρας σε οικονομία αγοράς, το ποσοστό ανεργίας καταγράφεται υψηλότερα από την πραγματική του εικόνα. Η εικόνα αυτή παραμένει, ωστόσο, δυσμενής παρά το γεγονός ότι, κατά υπολογισμούς παραγόντων της αγοράς, το 1/4 της καταγεγραμμένης ανεργίας δεν είναι πραγματική. Ο νέος εργατικός νόμος που τέθηκε σε ισχύ το 2005 και η Εθνική Στρατηγική για την Απασχόληση του 2006 είναι πιθανόν να απομακρύνουν, σταδιακά και μερικώς, τις δυσκαμψίες της αγοράς εργασίας και να διευρύνουν επιλογές όπως π.χ. οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης, οι οποίες θα οδηγήσουν στην περαιτέρω μείωση της ανεργίας. Επίσης, η μείωση του ενιαίου φορολογικού συντελεστή ο οποίος αφορά και στο φόρο εισοδήματος σε 12% από 1/1/2007 (και 10% από 1/1/2008), είναι πιθανόν να ενθαρρύνει εργαζόμενους να καταγραφούν ως απασχολούμενοι. Σύμφωνα με μελέτη του UNPD (Νοέμβριος 2005) σχετικά με τις εισοδηματικές ανισότητες σε περιφερειακό επίπεδο στην πγ Μ, η ανεργία πλήττει περισσότερο τις ομάδες Ρομά (78,5%), Αλβανών (61,2%), Βοσνίων (60,3%) και Τούρκων (58,2%). Η ηλικιακή ομάδα μεταξύ 15 και 24 ετών φαίνεται ότι είναι η περισσότερο πληττόμενη από την ανεργία. Συγκεκριμένα, όπως εμφαίνεται και στον ακόλουθο πίνακα, η απασχόληση στην ηλικιακή ομάδα ετών για το 2007 ήταν ιδιαίτερα χαμηλή (15,2%) και η αντίστοιχη ανεργία εξαιρετικά υψηλή (57,7%) καθώς πάνω από ένας στους δύο νέους ήταν καταγεγραμμένος ως άνεργος. Ποσοστά απασχόλησης και ανεργίας κατά ηλικιακή ομάδα Ποσοστό απασχόλησης (%) Ποσοστό ανεργίας (%) ,4 15,2 59,8 57, ,0 53,0 34,0 32, ,4 37,8 28,4 28,5 Άνω των 65 ετών 3,8 3,9 3,2 3,2 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ (Δελτίο: ) 12

13 Αναφορικά με την κατανομή της απασχόλησης κατά κλάδο δραστηριότητας, οι δέκα τομείς που προσέφεραν τις περισσότερες θέσεις εργασίας στην πγ Μ το ήταν οι εξής: 1. Μεταποίηση ( ) 2. Γεωργία, κυνήγι και δασοκομία ( ) 3. Χονδρεμπόριο, λιανεμπόριο και επισκευαστικές υπηρεσίες (82.971) 4. ημόσια διοίκηση και άμυνα (41.409) 5. Κατασκευές (38.006) 6. Υπηρεσίες μεταφορών, αποθήκευσης και επικοινωνιών (35.461) 7. Εκπαίδευση (34.367) 8. Υγεία και κοινωνική εργασία (32.947) 9. Άλλες κοινωνικές, πολιτιστικές και γενικές υπηρεσίες (24.714) 10. Ξενοδοχεία και εστίαση (17.486) κ.α. Ας σημειωθεί ότι ο μέσος όρος καθαρών αποδοχών ανά απασχολούμενο στην πγ Μ το ανήλθε σε ηνάρια ( 238), ήτοι αυξημένος κατά 8% από το επίπεδο των ηναρίων ( 222) το Σύμφωνα με το ΝΤ, η ανεργία οφείλεται επίσης και στην μη-ανταγωνιστικότητα του μημισθολογικού κόστους ως ποσοστό του συνολικού κόστους για μισθούς που επιβαρύνει τους εργοδότες, καθώς το μη-μισθολογικό κόστος στην πγ Μ είναι σχεδόν διπλάσιο από εκείνο στη Βουλγαρία και περίπου 40% μεγαλύτερο από εκείνο στη Σερβία. Τον Απρίλιο του 2007, η κυβέρνηση υιοθέτησε σχέδιο ίδρυσης τρίτου ασφαλιστικού ταμείου, με στόχο τη συνταξιοδότηση όσων δεν καλύπτονται από το σύστημα υποχρεωτικής ασφάλισης (άνεργα ζευγάρια, μακροχρόνια άνεργοι και εργαζόμενοι σε ξένες αποστολές στην πγ Μ). Η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, λόγω εφαρμογής νέας μεθόδου συλλογής τους και η αύξηση του επιπέδου των ημερομισθίων συνέβαλαν στην αύξηση της κερδοφορίας του Ταμείου Συντάξεων της πγ Μ. Ι.5. ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ Μετά την περίοδο υπερπληθωρισμού στις αρχές του 1990, ο πληθωρισμός, κατά την τελευταία δεκαετία, κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι βασικός και κύριος στόχος της νομισματικής πολιτικής της Κεντρικής Τράπεζας της πγ Μ είναι η επίτευξη σταθερότητας τιμών μέσω της δημοσιονομικής πειθαρχίας και, κυρίως, της de facto πρόσδεσης (peg) της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ηναρίου στο Ευρώ. Με την πρόσδεση του ηναρίου στο Ευρώ, η Κεντρική Τράπεζα έχει επιτύχει να περιορίσει τις πληθωριστικές πιέσεις και έχει διατηρήσει έναν μέσο όρο 2,0% για την δεκαετία Παρά ταύτα, η Κεντρική Τράπεζα φαίνεται να προετοιμάζεται και για το ενδεχόμενο υιοθέτησης στοχευμένου πληθωρισμού, ως μέτρο περιορισμού πιθανών πιέσεων που θα ασκηθούν στη de facto πρόσδεση ηναρίου-ευρώ σε περίπτωση σημαντικής αύξησης του όγκου των κεφαλαιακών εισροών στη χώρα (ιδίως με την επιβεβαίωση των προοπτικών ένταξης της πγ Μ στην Ευρωπαϊκή Ένωση). Αξιοσημείωτο, δε, είναι ότι η Κεντρική Τράπεζα διατηρεί ακόμα περιορισμούς στις βραχυπρόθεσμες κεφαλαιακές ροές με σκοπό την αποφυγή κερδοσκοπίας. Μετά τον αποπληθωρισμό κατά 0,4% το 2004 και τον χαμηλό πληθωρισμό του 0,5% το 2005 απότοκο της εισδοχής της πγ Μ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2003, όταν οι πιέσεις για άνοδο των τιμών εξουδετερώθηκαν από τη σημαντική μείωση των δασμών εισαγωγής για τα τρόφιμα και τα γεωργικά προϊόντα ο πληθωρισμός αυξήθηκε και πάλι το 2006 σε 3,2%. Αυτό συνέβη κυρίως 1 Δελτίο της Στατιστικής Υπηρεσίας της πγδμ / Δελτίο της Στατιστικής Υπηρεσίας της πγδμ / Δελτίο της Στατιστικής Υπηρεσίας της πγδμ /

14 λόγω της αύξησης των τιμών στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και τον καπνό (σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Ε.Ε.) αλλά και ως αποτέλεσμα των υψηλότερών διεθνών τιμών του πετρελαίου. Πληθωρισμός στην πγδμ ( ) 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% -2,0% 5,8% 5,5% 3,2% 1,8% 2,3% 1,2% 0,8% 0,5% -0,4% -1,1% 1998* 1999* * Έως και το 1999 τα στοιχεία είναι σύμφωνα με το Δείκτη Τιμών Λιανικού Εμπορίου, από το 2000 είναι σύμφωνα με το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Κεντρική Τράπεζα πγδμ - Main Economic Indicators ((26/3/2008)) Το 2007 η αύξηση του πληθωρισμού περιορίστηκε σε 2,3% παρά τις αυξημένες τιμές στα τρόφιμα και την ενέργεια, ξεπερνώντας ακόμη και τις προβλέψεις 4 της Κυβέρνησης της πγ Μ, η οποία ανέμενε ο πληθωρισμός για το 2007 να κυμανθεί περί το 3% το 2007 και 2 έως 2,5% τα επόμενα έτη. Συγκεκριμένα για το 2007, οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών σημειώθηκαν στις κατηγορίες "Στέγαση, ύδρευση, ηλεκτρισμός, αέριο και άλλα καύσιμα" με 6% (συμμετοχή επί του συνόλου 12,1%), "Ξενοδοχεία και εστιατόρια" με 4,2% (συμμετοχή 4,9%) και "Τρόφιμα και μη-αλκοολούχα ποτά" με 3,7% (συμμετοχή 37,3%). Η μεγαλύτερη μείωση των τιμών σημειώθηκε στην κατηγορία "Επικοινωνίες" με - 9,4% (συμμετοχή 6,4%) 5. Από το τέλος του 2007, ωστόσο, διεφάνη αυξητική τάση στον τιμάριθμο, με αποτέλεσμα τον Ιούνιο του 2008, ο πληθωρισμός να έχει διαμορφωθεί στο επίπεδο του 8,2% σε σχέση με το Ι.6. ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ (ΑΕΠ) Η οικονομική ύφεση κατά την περίοδο , μετά την ανεξαρτητοποίηση της χώρας, υπήρξε προϊόν πολιτικής αστάθειας. Από το 1996 έως το 2000, η οικονομία της πγ Μ έδειξε ότι θα μπορούσε να παρουσιάσει μια σταθερή ανάπτυξη, όμως η εθνοτική κρίση του 2001, η οποία είχε σοβαρές συνέπειες και στην οικονομία, οδήγησε το ΑΕΠ της χώρας σε μείωση κατά 4,5%. Η οικονομία της πγ Μ έδειξε πάλι τάσεις ανάκαμψης κατά την τριετία Έτσι, το 2004 κατάφερε να φτάσει σχεδόν στα προ του 2001 επίπεδα. Από το 2004 έως το 2007 η οικονομία διατηρήθηκε, κατά μέσο όρο, σε ρυθμό ανάπτυξής της τάξης του 4%. Το 2007 μάλιστα, το ΑΕΠ, όπως εκτιμάται, αυξήθηκε κατά 5,1%. Σημειωτέον, βεβαίως, ότι το ΑΕΠ, όπως απεικονίζεται στις επίσημες στατιστικές, δεν καταγράφει την πραγματική εικόνα της οικονομίας της χώρας, δεδομένου ότι δεν λαμβάνονται υπ' όψιν οι δραστηριότητες της έντονης παραοικονομίας που υπολογίζονται σε άνω του 20% των συνολικών οικονομικών δραστηριοτήτων της χώρας. 4 Letter of Intent and Technical Memorandum of Understanding από 10 Απριλίου 2007 της Κυβέρνησης της πγδμ προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο 5 Δελτίο της Στατιστικής Υπηρεσίας της πγδμ /

15 Ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στην πγδμ ( ) (%) ,4 4,3 4,5 0,9 2,8 4,1 4,1 3,9 5, , * * 2007: Εκτίμηση Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Κεντρική Τράπεζα πγδμ - Quarterly Report IV (2007) Με βάση τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της πγ Μ 6, ιδιαίτερο ρόλο στην αύξηση του ΑΕΠ για το 2007, έπαιξε αφ ενός το πρώτο τρίμηνο του έτους όταν η βιομηχανική παραγωγή (ήτοι ο συνδυασμός των τομέων μεταλλείων, μεταποίησης και εταιρειών κοινής ωφέλειας C+D+E) δημιούργησε ανάπτυξη της τάξης του 11,6%, ο τομέας λιανεμπορίου και χονδρεμπορίου 13,6% και ο τομέας υπηρεσιών μεταφορών, αποθήκευσης και επικοινωνιών 11% και αφ ετέρου το τέταρτο τρίμηνο του 2007, όταν οι ως άνω τομείς παρήγαγαν ανάπτυξη του επιπέδου 6,2%, 15,6% και 11,3% αντίστοιχα. ιεθνείς αναλυτές είχαν προβλέψει την ανοδική πορεία της οικονομίας της χώρας αλλά οι προβλέψεις τους για το μέλλον είναι πιο συγκρατημένες. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του ιεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η ανάπτυξη της πγ Μ είχε υπολογιστεί κατά τι μικρότερη για τα έτη 2006 (3,7%) και 2007 (5,0%), ενώ οι εκτιμήσεις του οργανισμού αυτού για την επόμενη τριετία προβλέπουν μέση ανάπτυξη περίπου 4,6% (2008: 4,4%, 2009: 1,3%, 2010: 5,0%). Μεσοπρόθεσμα και εφ όσον οι κυβερνητικές προσδοκίες για αύξηση στην εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων ευοδωθούν, η ανάπτυξη αναμένεται να κυμανθεί στα ίδια επίπεδα. Τούτο υπό την προϋπόθεση, σύμφωνα με το ιεθνές Νομισματικό Ταμείο 7, να ολοκληρωθούν οι διαρθρωτικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα βελτιώσουν το επενδυτικό κλίμα και θα απομακρύνουν τις οικονομικές δραστηριότητες από την παραοικονομία. Κατά την προηγούμενη δεκαετία, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της πγ Μ κυμάνθηκε ως εξής: Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της πγδμ (σε εκατ. Δηνάρια) Έτος * ΑΕΠ * 2007: Εκτίμηση Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Κεντρική Τράπεζα πγδμ - Quarterly Report IV (2007) Σύμφωνα με τα στοιχεία που συνοδεύουν την Έκθεση Προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 8 και αφορούν στη διαχρονική εξέλιξη του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της πγ Μ κατά το διάστημα (και συμπληρωματικά, με στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών της πγ Μ για το 2007), το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας έχει φτάσει περίπου τα 2.475, ήτοι: 6 Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Κεντρική Τράπεζα - Quarterly Report (2007) 7 Second Review Under the Stand-By Arrangement and Request for Waiver of Performance Criteria and Rephasing of the Program, IMF Ιούλιος The former Yugoslav Republic of Macedonia 2007 Progress Report, Commission of the European Communities 6/11/

16 Εξέλιξη του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην πγδμ (σε ) * Πηγή: Eurostat / * Υπ. Οικονομικών πγδμ Εξάλλου, με βάση τον υπολογισμό του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της πγ Μ βάσει της ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης (PPP), όπως εκφράζεται σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, είναι προφανές από τον ακόλουθο πίνακα ότι η χώρα υπολείπεται σαφώς των άλλων χωρών της περιοχής, φτάνοντας μόλις το 28% του μέσου όρου της Ε.Ε.-27. Αύξηση κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην πγδμ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (PPP) ( ) Ε.Ε πγδμ Βουλγαρία Ρουμανία (π) Σλοβενία Τουρκία (π) Κροατία (ε) (ε) (ε) (ε) (π) (π) (π)= πρόβλεψη / (ε)= εκτίμηση Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Eurostat-OECD Purchasing Power Parity (PPP) Program Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζεται συγκριτική διαχρονική παράθεση της εξέλιξης του ΑΕΠ της πγ Μ έναντι του ευρωπαϊκού (Ε.Ε.-27) μέσου όρου, αντίστοιχα: Εξέλιξη κατά κεφαλήν ΑΕΠ (PPS) - Ε.Ε.-27 / πγδμ πγδμ Ε.Ε.-27 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Eurostat-OECD Purchasing Power Parity (PPP) Program Ι.7. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Κατά την τελευταία πενταετία, η ιδιωτική κατανάλωση είναι από τους σημαντικότερους κινητήριους άξονες της οικονομικής δραστηριότητας στην πγ Μ, ενώ υπάρχουν σαφή περιθώρια περαιτέρω αύξησής της, με τη σταδιακή μείωση της ανεργίας και την αύξηση των ημερομισθίων στη χώρα. Εκτιμάται ότι η θετική εξέλιξη στο προαναφερθέν πεδίο σε συνδυασμό με τη μεσοπρόθεσμη προοπτική της ένταξης της χώρας στην Ε.Ε., η οποία είναι πιθανόν να οδηγήσει σε αλλαγή των 16

17 προτύπων κατανάλωσης θα επιτρέψει τη δημιουργία επιπρόσθετου διαθέσιμου εισοδήματος προς κατανάλωση. Σε διαχρονικό επίπεδο, η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε από το 2004 έως το 2005 κατά 6,8% και από το 2005 έως το κατά 9,3%. Σημαντικό ρόλο στη μεγέθυνση της συνολικής καταναλωτικής δαπάνης έπαιξαν οι αυξήσεις που σημειώθηκαν στα "τρόφιμα και μη-αλκοολούχα ποτά" το 2005 (10,9%) και το 2006 (4,6%) καθώς η κατηγορία αυτή είχε και τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην ιδιωτική κατανάλωση με μέσο όρο 33% για την εξεταζόμενη τριετία. Άλλες κατηγορίες που σημείωσαν σημαντική αύξηση το 2006 ήταν η "Επίπλωση και είδη οικιακού εξοπλισμού" (αύξηση 37,9% / συμμετοχή: 5%), η "Αναψυχή" (αύξηση 25,9% / συμμετοχή: 3%), η κατηγορία "Αλκοολούχα και καπνός" (Αύξηση: 19,6% / συμμετοχή 4%) κλπ. Ετήσια κατά κεφαλήν ιδιωτική κατανάλωση και μεταβολές (σε Δηνάρια) 2004 Συμμετοχή (%) 2005 Συμμετοχή (%) 2006 Συμμετοχή (%) Μεταβολή (%) 2004/2005 Μεταβολή (%) 2005/2006 ΣΥΝΟΛΟ ,8 9,3 Τρόφιμα Μηαλκοολούχα ,9 4,6 ποτά Αλκοολούχα ποτά ,7 19,6 Καπνός Είδη ένδυσης και ,8 14,6 υπόδησης Στέγαση Υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ,7-2,1 Επίπλωση και είδη ,0 37,9 οικιακού εξοπλισμού Υπηρεσίες υγείας ,8 17,1 Μεταφορές ,8 19,5 Επικοινωνίες ,4 6,5 Αναψυχή ,3 25,9 Εκπαίδευση ,0 7,2 Ξενοδοχεία και εστίαση ,0 13,9 Διάφορα αγαθά και ,3 18,4 υπηρεσίες Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ Statistical Review: National Economy and Finances (Gross Domestic Product) 2006 Κατά την εξεταζόμενη περίοδο, η τελική κατανάλωση των νοικοκυριών συμμετείχε κατά 78,8% στο ΑΕΠ του 2004, κατά 77,7% στο ΑΕΠ του 2005 και κατά 78,2% στο ΑΕΠ του Περαιτέρω ανάλυση για το 2007 δεν είναι δυνατή λόγω μη διαθεσιμότητας σχετικών στοιχείων εκ μέρους των αρμόδιων φορέων της πγ Μ. Ι.8. ΗΜΟΣΙΟ - ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΧΡΕΟΣ Με σκοπό τη μείωση της επιβάρυνσης με τόκους του Κρατικού Προϋπολογισμού και σε συνέχεια της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής που ακολουθεί, το Υπουργείο Οικονομικών 11 αποφάσισε, κάνοντας χρήση των υψηλών συναλλαγματικών αποθεματικών της χώρας, να προβεί: 9 Τα στοιχεία τα οποία διαθέτει η Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ καλύπτουν μέχρι και το Τα στοιχεία για το 2007 θα είναι διαθέσιμα τον Οκτώβριο του Στοιχεία για το 2007 δεν είναι διαθέσιμα από τη Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ 11 - Report on the Public Debt of FYROM for the first half of 2007 Ministry of Finance / Public Debt Management Department - Annual Report for the Implementation of the Public Debt Management Strategy (2007) Ministry of Finance / Public Debt Management Department 17

18 ~ στην πρόωρη εξαγορά του συνολικού χρέους προς το Paris Club of Creditors (ύψους 77 εκατ.) ~ στην πρόωρη εξαγορά του ομολόγου για την αποκατάσταση της Stopanska Banka AD Skopje (ύψους 1.302,5 εκατ. ηναρίων) ~ στην εξαγορά του χρέους προς τη ιεθνή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, της Παγκόσμιας Τράπεζας (ύψους 96,1 εκατ.) ~ στην πρόωρη εξόφληση του χρέους προς το ιεθνές Νομισματικό Ταμείο (ύψους 32,8 εκατ. / SDR 29,19 εκατ.) ~ στη μερική εξόφληση του χρέους προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ενώ προχώρησε, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2007 στην έκδοση βραχυπρόθεσμων τίτλων δημοσίου (δώδεκα εκδόσεις εντόκων γραμματίων δημοσίου 3 μηνών, έξι εκδόσεις εντόκων γραμματίων 6 μηνών και τρεις εκδόσεις χρεογράφων δώδεκα μηνών στο πρώτο εξάμηνο του 2007) καθώς και σε δύο εκδόσεις ομολόγων διετίας και μία έκδοση ομολόγων τριετίας, και στην έκτη έκδοση ομολόγων αποκρατικοποιήσεων. Επίσης, το 2007, εγκρίθηκε από το ιοικητικό Συμβούλιο της Παγκόσμιας Τράπεζας, η δεύτερη συμφωνία για Αναπτυξιακά άνεια (PDPL 2) με σκοπό την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην πγ Μ. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, το εξωτερικό δημόσιο χρέος της πγ Μ φαίνεται να ακολουθεί μια τάση περιορισμού κατά το 2006 (-15,1%) και το 2007 (-16,0%). Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζεται και στο συνολικό δημόσιο χρέος το οποίο, μετά την αύξηση που κατέγραψε το 2005 (18,9%), μειώθηκε κατά 7,4% το 2006 και κατά 5,0% το 2007, παρά τις αυξήσεις στο εσωτερικό δημόσιο χρέος που ήσαν της τάξης του 7,5% και του 11,6% για το 2006 και το 2007, αντίστοιχα. Δημόσιο Χρέος της πγδμ* (σε εκατ. ) Εξωτερικό Δημόσιο Χρέος 1.178, , , , ,9 Μεταβολή (%) 0,0 22,3-15,1-16,0 Εσωτερικό Δημόσιο Χρέος 665,0 663,9 750,4 806,5 899,9 Μεταβολή (%) -0,2 13,0 7,5 11,6 Συνολικό Δημόσιο Χρέος 1.843, , , , ,8 Μεταβολή (%) -0,1 18,9-7,4-5,0 Εξωτερικό Δημόσιο Χρέος ως % του Δημοσίου Χρέους 63,9 64,0 65,8 60,3 53,3 Εσωτερικό Δημόσιο Χρέος ως % του Δημόσιου Χρέους 36, ,2 39,7 46,7 Δημόσιο Χρέος ως % του ΑΕΠ 44,9 42,6 46,9 40,1 34,8 Εξωτερικό Δημόσιο Χρέος ως % του Δημοσίου Χρέους** 65,4 65,8 69,7 67,2 68,2 Εσωτερικό Δημόσιο Χρέος ως % του Δημόσιου Χρέους** 34,6 34,2 30,3 32,8 31,8 Δημόσιο Χρέος ως % του ΑΕΠ** 41,8 39,8 42,6 34,7 27,2 *= σύμφωνα με τη μεθοδολογία GFS (Government Finance Statistics) του IMF **= σύμφωνα με το Νόμο περί Δημοσίου Χρέους (Συνολικό χρέος εξαιρουμένων των Δανείων του ΔΝΤ και των εντόκων γραμματίων και ομολόγων της Κεντρικής Τράπεζας που εκδόθηκαν για σκοπούς νομισματικής πολιτικής) Πηγή: Κεντρική Τράπεζα πγδμ (Public Debt Management Department) Stock of Public Debt Ι.9. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 Το 2007 το σύνολο των εσόδων αυξήθηκε κατά περίπου 15% από εκατ. ηνάρια σε εκατ. ηνάρια και το σύνολο των δαπανών κατά περίπου 11% από εκατ. ηνάρια σε εκατ. ηνάρια, και, συνεπώς, το ισοζύγιο του προϋπολογισμού για το 2007 ήταν 18

19 πλεονασματικό. Για διαχρονική σύγκριση των μεγεθών κατά την τελευταία τριετία παρατίθενται σχετικό διάγραμμα και πίνακας, αντίστοιχα: Προϋπολογισμοί πγδμ (σε εκατ. Δηνάρια πγδμ) Σύνολο εσόδων Σύνολο εξόδων Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Κεντρική Τράπεζα πγδμ - Quarterly Report IV (2007) Προϋπολογισμοί πγδμ 2005, 2006, 2007 (σε εκατ. Δηνάρια πγδμ) ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ Φόροι και εισφορές Φορολογικά έσοδα Φόροι Φόρος εισοδήματος Φόρος κερδών ΦΠΑ Ειδικοί φόροι κατανάλωσης Δασμοί Λοιποί φόροι Εισφορές Ταμείο Συντάξεων και Αναπηριών Ταμείο Ανεργίας Ταμείο Κοινωνικής Ασφάλισης Μη φορολογικά έσοδα Μη φορολογικά έσοδα (SRA) Κέρδη δημοσίων χρηματοπιστωτικών οργανισμών Κεντρική Τράπεζα Υπηρεσία Διαχείρισης Κεφαλαίων (Asset Management Agency) Λοιπά έσοδα Τόκοι καταθέσεων στην Κ.Τ Μερίσματα Τέλη διοίκησης Συνεισφορές Υγείας Λοιπά τέλη διοίκησης Λοιπά μη φορολογικά έσοδα Αποζημιώσεις για το Ταμείο Οδών Κεφαλαιουχικά έσοδα

20 Δωρεές από το εξωτερικό Έσοδα ανάκτησης δανείων ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟΔΩΝ Τρέχουσες δαπάνες Μισθοί και επιδόματα Αγαθά και υπηρεσίες Μεταβιβαστικές πληρωμές Μεταβιβαστικές πληρωμές (SRA) Κοινωνικές παροχές Ταμείο Συντάξεων και Αναπηριών Ταμείο Ανεργίας Κοινωνικές παροχές Δημόσια Υγεία Λοιπές μεταβιβαστικές πληρωμές Πρόσφυγες Τόκοι Επί εσωτερικού δανεισμού Επί εξωτερικού δανεισμού Εγγυήσεις Δαπάνες κεφαλαίου Επενδύσεις σε πάγια Μεταβιβάσεις κεφαλαίου ΕΛΛΕΙΜΜΑ / ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ Χρηματοδότηση Εισροές Ιδιωτικοποιήσεις Δάνεια εξωτερικού Καταθέσεις Κρατικά χρεόγραφα Πώληση μετοχών Εκροές Αποπληρωμή αρχικού κεφαλαίου Εσωτερικού δανεισμού Εξωτερικού δανεισμού Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Κεντρική Τράπεζα πγδμ - Quarterly Report IV (2007) Ι.10. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών ανά έτος (σε εκατ. US$) -452,8-377,6-278, ,1-184,1-157,9-97,6-56,4-65, Πηγή: Κεντρική Τράπεζα πγδμ - Quarterly Report IV (2007) 20

21 To έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της πγ Μ μετά από την επίτευξη της καλύτερης επίδοσης της τελευταίας δεκαετίας (US$ -56,4 εκατ το 2006) διευρύνθηκε και πάλι το 2007 σε US$ -238 εκατ. λόγω κυρίως της εσωτερικής ζήτησης και των χαμηλών εξαγωγών. Ειδικότερα, η τάση αύξησης του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου είναι έντονη με περίπου διπλασιασμό του, κατά την τελευταία πενταετία, κυρίως λόγω αύξησης αφ ενός των τιμών του πετρελαίου και αφ' ετέρου της εσωτερικής ζήτησης που κατευθύνεται σε εισαγόμενα προϊόντα. Από την άλλη πλευρά, η αδυναμία αντιστροφής του ελλείμματος οφείλεται στην περιορισμένη εξαγωγική βάση της πγ Μ. Ταυτόχρονα, η κυριαρχία του χάλυβα και του σίδηρου στις εξαγωγές της χώρας καθιστούν το εμπορικό ισοζύγιο άμεσα εξαρτώμενο από τη ζήτηση των προϊόντων αυτών και τις διεθνείς χρηματιστηριακές τιμές τους και, συνεπώς, οποιαδήποτε σχετική μεταβολή μπορεί να προκαλέσει σοβαρή αυξομείωση του ισοζυγίου. Τέλος, επισημαίνεται ότι οι άμεσες επενδύσεις το 2006 και 2007 υπερκαλύπτουν το έλλειμμα του λογαριασμού τρεχουσών συναλλαγών και ότι, όσον αφορά στα μικτά επίσημα διαθέσιμα, προβλέπεται ότι θα συνεχισθεί η αύξησή τους, υπό την προϋπόθεση ότι οι διεθνείς χρηματοοικονομικές συνθήκες θα παραμείνουν θετικές για τη χώρα και οι ιδιωτικοποιήσεις θα συνεχιστούν κανονικά. Ισοζύγιο πληρωμών της πγδμ (σε εκατ.us$) Ι. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών -184,1-452,8-157,9-56,4-238,0 Εμπορικό ισοζύγιο (καθαρό) -851, , , , ,0 Εξαγωγές fob 1.362, , , , ,5 Εισαγωγές fob , , , , ,5 Ισοζύγιο υπηρεσιών (καθαρό) -6,6-54,4-33,6 28,3 35,0 Εισροές 380,3 452,5 515,5 601,2 818,1 Εκροές 386,9 506,9 549,1 573,0 783,1 Ισοζύγιο εισοδημάτων (καθαρό) -62,4-39,2-113,5-36,6-25,7 Εισροές 60,4 84,6 97,5 134,9 213,1 Εκροές 122,8 123,8 211,0 171,6 238,8 Ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων (καθαρό) 735,9 779, , , ,7 Εισροές 910, , , , ,5 Εκροές 174,5 249,1 185,5 200,0 363,7 ΙΙ. Συνολικό Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων και 218,3 434,1 165,5 48,5 276,7 Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων (καθαρό) -6,7-4,6-2,0-1,1 1,7 Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών (καθαρό) 225,0 438,7 167,5 49,7 275,0 Άμεσες επενδύσεις (καθαρό) 117,5 321,9 94,2 424,0 320,7 Εισερχόμενες 117,8 323,0 97,0 424,2 319,7 Εξερχόμενες -0,3-1,2-2,8-0,2 1,1 Επενδύσεις χαρτοφυλακίου (καθαρό) 5,5 12,5 237,9 92,9 150,7 Απαιτήσεις 0,1 0,2 0,1 0,1-2,3 Υποχρεώσεις 5,3 12,4 237,8 92,8 153,1 Άλλες επενδύσεις (καθαρό) 153,0 123,7 250,5-91,4-53,4 Απαιτήσεις 58,3 82,3-97,9-234,8-81,3 Υποχρεώσεις 134,7 116,3 296,8 58,6 27,9 Μικτά επίσημα διαθέσιμα * -51,0** -19,5** -415,1** -375,8** -143,0** ΙΙΙ. Τακτοποιητέα στοιχεία -34,2 18,8-7,6 7,8-38,7 *: Εκτός από νομισματικό χρυσό και διαφορές στις ισοτιμίες **: ( + ) =μείωση / ( - ) =αύξηση Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία πγδμ / Κεντρική Τράπεζα πγδμ - Quarterly Report IV (2007) 21

22 Τα τελευταία δύο χρόνια, πάντως, οι εισροές στο λογαριασμό υπηρεσιών έχουν αυξηθεί με μεγαλύτερο ρυθμό από εκείνο των εκροών, ανατρέποντας το ισοζύγιο από έλλειμμα σε πλεόνασμα το 2006, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων βαίνει μειούμενο με εξαίρεση το Από την άλλη πλευρά, το πλεόνασμα του λογαριασμού τρεχουσών μεταβιβάσεων το οποίο αντισταθμίζει μερικώς το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου φαίνεται να αυξάνεται σταθερά κατά την περίοδο , κυρίως λόγω της αύξησης ιδιωτικών μεταβιβάσεων, συμπεριλαμβανομένων των εμβασμάτων που αποστέλλονται στις οικογένειες τους στη χώρα από μετανάστες, Σλαβομακεδόνες και Αλβανούς. Συνεπώς, εκτιμάται ότι το πλεόνασμα θα συνεχίσει να αυξάνεται, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα. Πρέπει, πάρα ταύτα, να συνυπολογισθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει, κατά τη συλλογή των δεδομένων, υπερεκτίμηση του όγκου των εμβασμάτων λόγω του ότι, λανθασμένα, συμπεριλαμβάνονται σ αυτά εισροές κεφαλαιακών μεταβιβάσεων ενώ συχνά πωλήσεις συναλλάγματος σε γραφεία-ανταλλακτήρια συναλλάγματος, καταγράφονται ως ιδιωτικές μεταβιβάσεις. Η θέση της Κεντρικής Τράπεζας επ' αυτού είναι ότι τα στοιχεία που αφορούν στον όγκο των εμβασμάτων είναι ορθά και ότι αυτό αποδεικνύεται από τη διακύμανσή τους ιστορικά. I.11. ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ / ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Ι Τραπεζικός Τομέας Νομοθεσία Το 2007 υπήρξε χρονιά νομοθετικών ρυθμίσεων για τον Τραπεζικό τομέα. Από τούδε, σύμφωνα με τη νέα τραπεζική νομοθεσία που διέπει τη λειτουργία των τραπεζών, για την ίδρυση ξένης τράπεζας απαιτείται, μεταξύ άλλων, αύξηση του ορίου ελαχίστου κεφαλαίου από 3,5 εκατ. σε 5 εκατ., έκδοση επίσημης αδείας από ειδική αρχή, απόδειξη εποπτείας από μητρική τράπεζα, κατάλογος μετόχων, στοιχεία περί υπηκοότητας, εκπαίδευσης και επαγγελματικής επάρκειας διοικούντων και αξιολόγηση της υπό ίδρυση τράπεζας, τουλάχιστον με "BBB" ("Standard & Poor's", "Fitch" και "Thompson BankWatch") ή "Baa2" ("Moody's"). Στόχος των νέων διατάξεων είναι η σταθεροποίηση του τραπεζικού τομέα στην πγ Μ και η εναρμόνιση με το κοινοτικό κεκτημένο, ενόψει προενταξιακών διαπραγματεύσεων. Επίσης, το 2007, ψηφίσθηκε νέος νόμος για τη διαδικασία πληρωμών, με ισχύ από 1 ης Ιανουαρίου 2008, ο οποίος, μεταξύ άλλων, ακυρώνει τραπεζικούς συμψηφισμούς και εκχωρήσεις ανάμεσα σε εταιρείες, απαγορεύοντας σε εταιρείες με δεσμευμένους λογαριασμούς να εργάζονται μέσω εκχωρήσεων. Επίσης, εάν μία τράπεζα λάβει απόφαση εκτέλεσης για πιστωτική ή άλλη πληρωμή και ο πελάτης δεν έχει υπόλοιπο στο λογαριασμό του, όλοι οι τραπεζικοί λογαριασμοί του θα δεσμεύονται, συμπεριλαμβανομένων και των πιστωτικών καρτών του. Η αποδέσμευση των λογαριασμών του θα είναι δυνατή μετά την εξόφληση των χρεών του. Τέλος, η κυβέρνηση της πγ Μ εξέφρασε την πρόθεσή της να τροποποιήσει το νόμο περί λειτουργίας της Κεντρικής Τράπεζας (Narodna Banka) ώστε να αποφασίζει η ίδια στο μέλλον για τη συναλλαγματική ισοτιμία του ηναρίου και να έχει λόγο στη διαμόρφωση της νομισματικής πολιτικής. Τραπεζικές εργασίες Σύμφωνα με τις αναλύσεις της Κεντρικής Τράπεζας της πγ Μ, ο τραπεζικός τομέας της χώρας παρουσιάζει μακροπρόθεσμη σταθερότητα, γίνεται όλο και πιο ελκυστικός για τους ξένους επενδυτές ενώ η εμπιστοσύνη των καταθετών στις τράπεζες συνεχώς αυξάνεται. Τα παραπάνω αποδεικνύονται από τη συνεχιζόμενη ενίσχυση των καταθέσεων σε ηνάρια το 2007 (σε συνέχεια μίας τάσης που ξεκίνησε από το 2003), εξ αιτίας του ότι προσφέρονται ελκυστικότερα επιτόκια σε σχέση με τις καταθέσεις σε ξένο συνάλλαγμα. Ωστόσο, το ποσοστό των τελευταίων στις συνολικές καταθέσεις παρέμεινε σχετικά υψηλό. Συγκεκριμένα, οι καταθέτες στην πγ Μ διαθέτουν στις τράπεζες της χώρας καταθέσεις ύψους 1,4 δισ. (αύξηση της τάξης του 22,2% σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο), 56,7% εκ των οποίων 22