Το συγκεκριμένο άρθρο βασίσθηκε στη έρευνα γύρω από την σημασία της πλευράς του πελάτη, στην θεραπευτική διαδικασία.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Το συγκεκριμένο άρθρο βασίσθηκε στη έρευνα γύρω από την σημασία της πλευράς του πελάτη, στην θεραπευτική διαδικασία."

Transcript

1 Ο «πελάτης» του πελάτη... (Eugene Gendlin) Ξεκινώντας από τον Τίτλο... Ποιός είναι αυτός (ο «πελάτης»); Tο «σύνορο της συνειδητής/ ασυνείδητης» γνώσης, ή το «σύνορο της συνειδητότητας» μιας κατάστασης, ιδέας, θέματος... Το συγκεκριμένο άρθρο βασίσθηκε στη έρευνα γύρω από την σημασία της πλευράς του πελάτη, στην θεραπευτική διαδικασία. Βασιζόμενος σ αυτή την γνώση ο Gendlin προχώρησε και δημιούργησε την πρακτική του Focusing (τη διαδικασία εστίασης) την δεκαετία του Και σ αυτό το σημείο σημειώσατε ότι παρ όλο που υποστηρίζεται ότι θεωρία και βιωματική ιδιαιτερότητα απέχουν μεταξύ τους, δεν είναι έτσι. Οι βασικές αρχές της θεωρίας και οι πλέον ιδιαίτερες βιωματικές λεπτομέρειες αναπτύσσονται βασιζόμενες η μία στην άλλη. Για να εξηγηθεί αυτό, σ αυτό το άρθρο, θα παρουσιασθούν νέες βιωματικές λεπτομέρειες κατ αρχήν και στην συνέχεια θα προκύψει ένας σύντομος θεωρητικός ορισμός. Τι είναι «αυτό» ακριβώς από το οποίο ξεκινούν τα βήματα της αλλαγής? Δηλαδή... Σε τί στον πελάτη θα έπρεπε ο θεραπευτής να ανταποκριθεί? Η συνήθης απάντηση μέχρι τώρα ήταν στο «συναίσθημα» (the feeling) Κι όμως δεν είναι αυτό ακριβώς, παρ όλο που το «συναίσθημα» είναι η σωστή κατεύθυνση. 1

2 «Εκείνο» από το οποίο θα ξεκινήσουν τα βήματα της αλλαγής δεν είναι το «συναίσθημα» απλά, αλλά μία ασαφής «άκρη» (ένα ασαφές «όριο»), μία «αίσθηση» όλων εκείνων που δεν λέγονται και γνωρίζονται... μία αίσθηση του «περισσότερου» (...) από τον πελάτη. Αυτή την αίσθηση, την ασαφή «άκρη της γνώσης» ονομάζουμε felt sense βιωμένη αίσθηση. Και εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι εφ όσον την νιώθουμε, χρειάζεται να είμεθα ακριβείς στο πώς διαφέρει από τα συνήθη καθαρά και αναγνωρήσιμα συναισθήματα. Δύο διαφορές μεταξύ των συναισθημάτων και της βιωμένης αίσθησης: Η βιωμένη αίσθηση είναι ασαφής και ολιγώτερο έντονη Είναι γνωστό ότι πολλοί θεραπευτές πιστεύουν ότι βήματα αλλαγής μπορούν να προέλθουν από τα συναισθήματα, όπως ο θυμός, γι αυτό και οδηγούν τους πελάτες τους στο να αισθάνονται τον θυμό τους όλο και πιό έντονα. Συμβαίνει όμως οι άνθρωποι να νιώθουν συναισθήματα θυμού, ξανά και ξανά, και να μήν προσεγγίζουν τα βήματα της αλλαγής... Ας παρακολουθήσουμε όμως ένα πελάτη που βιώνει τα συναισθήματά του ως κατωτέρω: Π:...ναι... υπάρχει μία αίσθηση «βάρους»... σαν να θέλει να παραμένει θυμωμένο.. Θ:... κάτι εκεί θέλει να παραμείνει θυμωμένο.. Π: μμμ... ναί...ναί... εάν σταματήσω να είμαι θυμωμένος δεν θα κάνω κάτι γι αυτό... ναι... Θα ήθελα να πώ είναι εν τάξει και να μήν ασχοληθώ... ν αντιμετωπίσω επιτυχώς την κατάσταση Το έχω κάνει αυτό τόσο συχνά. 2

3 Ισως είναι εμφανές ότι τα εν λόγω «βήματα» δεν ήλθαν από το συναίσθημα του θυμού, αλλά από αυτήν την ποιότητα του «βάρους»... Αυτό ήταν πού οδήγησε στα εν λόγω βήματα. Και αυτή η ποιότητα (το βάρος) είναι η βιωμένη αίσθηση. Περισσότερη ένταση του θυμού δεν θα έφερνε αυτό το αποτέλεσμα. (Σημείωση: παρατηρήστε ότι αυτή η ποιότητα του βάρους δεν είναι τόσο έντονη όσο ήταν ο θυμός) Συνοψίζοντας εδώ μπορούμε να πούμε ότι χωρίς την ανάλογη συγκέντρωση της προσοχής μας στην βιωμένη αίσθηση δεν μπορούμε να την «διακρίνουμε» μιά και κυρίως χαρακτηριστικό της είναι πως είναι λιγότερο έντονη από τα κοινά συναισθήματα. Αντιθέτως, αξίζει να σημειωθεί ότι από την βιωμένη αίσθηση αναδύονται εξαιρετικά έντονα συναισθήματα! Παράδειγμα με το τρίγωνο: Εάν τα συναισθήματα είναι τόσο καθαρά όσο οι πλευρές ενός τριγώνου, η βιωμένη αίσθηση εμφανίζεται εάν παρατηρήσει κανείς με προσοχή στο τί συμβαίνει «πίσω» απ αυτό... δηλαδή ένα μουντό ακαθόριστο σχήμα πίσω από το τρίγωνο. Η διαφορά μεταξύ των συνήθων αισθήσεων και της βιωμένης αίσθησης σχετικά με κάτι που συμβαίνει στην ζωή μας Οταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα, ή έχουν ενοχλητικά συναισθήματα, νιώθουν συνήθως δυσάρεστα και στο σώμα τους. Αλλά όταν τα συναισθήματα βιώνονται σωματικά, διαφέρουν στον βαθμό αυτής της σωματικής ενόχλησης. Εάν, δηλαδή, προταθεί στον πελάτη μας, κατά την διάρκεια ενός εντόνου συναισθήματος, να στραφεί στην περιοχή του στήθους και του στομάχου και να «δεί εάν αισθάνεται άνετα εκεί», η ανησυχία που υπάρχει εκεί είναι πολύ διαφορετική από το ενοχλητικό συναίσθημα. 3

4 Σ αυτόν τον «χώρο» η ανησυχία μετατρέπεται σε ολιγώτερο έντονο βαθμό και όχι τόσο άγριο όπως το έντονο συναίσθημα. Υπάρχει εκεί (σ αυτό τον χώρο) ένα περίεργο είδος ευγνωμοσύνης από μεριάς του σώματος, ως εάν να ευχαριστεί που του εδόθη η σχετική προσοχή. Εδώ όμως υπάρχει μία δυσκολία, οι άνθρωποι συνήθως δεν μπορούν να στραφούν σ αυτό τον χώρο του σώματος και να τον νιώσουν από «μέσα». Και αξίζει να σημειωθεί ότι για να προσεγγίσει κανείς την βιωμένη αίσθηση θα πρέπει να έχει ανακαλύψει αυτήν την απλή κατά τα άλλα ανθρώπινη ικανότητα του να νιώθει «από μέσα». Αναπτύξαμε λοιπόν ειδικά μικρά βήματα για ν αντιμετωπισθεί αυτή η δυσκολία (της στροφής της προσοχής μας στο σώμα μας). Κοινές σωματικές αισθήσεις θεωρούνται: το σφίξιμο στο σώμα μας από μια ζώνη, ένας πόνος, στομαχικός πόνος, σεξουαλική στήση, ο κτύπος της καρδιάς. Αυτές οι αισθήσεις είναι μόνο σωματικές. Η διαφορά με αυτές τις αισθήσεις είναι ότι δεν περιέχουν ένα «από» Δηλαδή δεν σημαίνει ότι υπάρχουν εκεί πολυπλοκότητες και αιτίες που καταλήγουν στο λόγο για τον οποίο έσφιξες την ζώνη. Είναι απλά το σφίξιμο της ζώνης. Αντιθετως μία ανάλογη αίσθηση σφιξίματος, που έρχεται από αυτόν τον χώρο του στήθους, μπορεί να προέρχεται ως μία αίσθηση από μία πλήρη κατάσταση. Αυτή τη συγκεκριμένη αίσθηση (εξ ίσου φυσικό «σφίξιμο») είναι που ονομάζουμε βιωμένη αίσθηση της όλης κατάστασης. Ενέχονται (implicit) σε αυτήν περισσότερες από τις πολυπλοκότητες της κατάστασης, απ ό,τι κανείς γνωρίζει, ή θα μπορούσε να σκεφτεί. Οι περισσότερες από τις τρέχουσες μεθόδους που ασχολούνται με το σώμα αγνοούν την βιωμένη αίσθηση και ασχολούνται κυρίως με τις φυσικές σωματικές αισθήσεις, συνήθως τους περιφερειακούς μύες. 4

5 Είναι γεγονός ότι τα συναισθήματα προκαλούν σωματικές αισθήσεις, η καρδιά μας κτυπά, ή βήχουμε, ή τρέχουν τα σάλια μας, ή λαχανιάζουμε (συνέπεια συναισθημάτων...) όμως η φυσική αίσθηση της ενεχόμενης πολυπλοκότητας δεν ευρίσκεται σ αυτές τις σωματικές αισθήσεις, ούτε στα συναισθήματα. Η βιωμένη αίσθηση διαφέρει και από τα δύο και συνήθως απαντάται στο μέσον του σώματος: λάρυγγα, στήθος, στομάχι ή κοιλιά. Διαφορά με Gestalt: Δουλεύει με αναπτυσσόμενα εσωτερικά είδωλα, εικόνες, ή συναισθήματα που εμφανίζονται κατόπιν σωματικής προσοχής, αλλά χωρίς βιωμένη αίσθηση (Ο πελάτης δεν έχει την αίσθηση της «πηγής» από όπου αυτά έρχονται). Η διαφορά μεταξύ της «αρνημένης εμπειρίας» και του τί προέρχεται από μία βιωμένη αίσθηση Η σωματική αίσθηση μίας κατάστασης (η βιωμένη αίσθηση) είναι πάντα καινούργια, φρέσκια, δηλώνει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα τώρα βιώνει το πρόβλημα. Οπωσδήποτε μπορεί να εμπεριέχει και κάτι από το παρελθόν, αλλά η βιωμένη αίσθηση είναι πάντα κάτι περισσότερο, το καινούργιο «όλο» του τώρα. Αυτό συχνά παρεξηγείται. Μερικοί θεραπευτές θεωρούν ότι το περιεχόμενο αναφέρεται μόνον στο παρόν, ό,τι ονομάζουμε «εδώ και τώρα», όμως το παρελθόν ενέχεται (implicit) στο κάθε παρόν. Αλλοι πάλι θεραπευτές θεωρούν ότι τίποτε δεν έρχεται στον πελάτη παρά η επανάληψη του βιώματος ενός απωθημένου παρελθόντος. Ομως η εμπειρία είναι πάντα παρούσα. Το να ξαναζήσεις ένα γεγονός του παρελθόντος είναι μία παρούσα βιωματική διαδικασία αυτού του γεγονότος, και αυτή η διαδικασία είναι φρέσκια, τωρινή και έχει την ποιότητα της παρούσας αλληλεπίδρασης. Ως θεραπευτικά βήματα δεν θεωρείται η επανεμφάνιση αρνημένης εμπειρίας. Εκείνο που έχει την ουσιαστικότερη σημασία για τα βήματα αλλαγής είναι ακριβώς η καινούργια ενεχόμενη πολυπλοκότητα της σωματικής βιωματικής διαδικασίας. Φυσικά το 5

6 παρελθόν εμπεριέχεται σ αυτή. Ομως χρειάζεται να σημειωθεί ότι η βιωμένη αίσθηση του τώρα είναι πολύ περισσότερο από το περιεχόμενο του παρελθόντος, το οποίο μπορεί και ν αντιστέκεται. Οφείλει να υπογραμμισθεί λοιπόν ότι τα βήματα αλλαγής δεν προέρχονται από την επανεμφάνιση του παρελθόντος. Είχε θεωρηθεί έτσι, μιά και τα παρελθόντα περιστατικά της ζωής μας είναι συχνά δραματικά κομμάτια της τρέχουσας θεραπευτικής διαδικασίας μας και της άποψης ότι η εμπειρία προέρχεται πάντα από εξωτερικά ερεθίσματα. Σήμερα όμως αναγνωρίζεται ότι η κολοσσιαία δημιουργικότητα της φαντασίας ξεπερνά τίς εξωτερικές εμπειρίες. Γι αυτό και τα βήματα αλλαγής περικλύουν πολύ περισσότερη φαντασία. Τα βήματα της αλλαγής λοιπόν θεωρούνται ότι εξαρτώνται από περισσότερες ταυτόχρονες απαιτήσεις απ ότι κανείς θα μπορούσε να σκεφθεί. Αποδεικνύεται λοιπόν ότι η βιωμένη αίσθηση (η οποία χαρακτηρίζεται για την πολυπλοκότητά της) είναι αυτό το καινούργιο «όλο» από τό οποίο τέτοια βήματα αλλαγής μπορούν να προέλθουν. Ομως για να προσεγγίσει κανείς αυτή τη βιωμένη αίσθηση, πρέπει ήσυχα και σκόπιμα να επιτρέψει σ αυτή την ολιστική αίσθηση να έλθει ως δεδομένο (datum). Η διαφορά μεταξύ συναισθημάτων για το πρόβλημα και της βιωμένης αίσθησης του «όλου» Παράδειγμα: Οταν υπάρχει μία τετραπληγική ασθενής στην οικογένεια υπάρχουν προβλήματα, συναισθηματικά, ηθικά, οικονομικά, πρακτικά κ.ά. Εάν παραμένεις με την όλη κατάσταση, ή με ένα μέρος αυτής (αναφορά στα οικονομικά θέματα) η βιωμένη αίσθηση θα ήταν ένα «όλον» της κατάστασης. Ακούγεται αντιφατικό, αλλά η σωματική αίσθηση της μικρότερης δυνατόν άποψης ενός θέματος καλύπτει μία 6

7 ενεχόμενη πολυπλοκότητα ως ένα «όλον». Είναι πάντα η όλη σωματική βιωματική διαδικασία του... Γι αυτό σημειώστε ότι η πληρότητα (wholeness) είναι το κεντρικό χαρακτηριστικό της βιωμένης αίσθησης. Τα συνήθη συναισθήματα και αισθήματα είναι μόνο μέρη μιάς κατάστασης που ζουμε όταν είμεθα «μέσα» σ αυτήν. Οταν γίνουμε αντικειμενικοί δεν αισθανόμεθα την κατάσταση καθόλου. Στην κοινή μας εμπειρία είναι αδύνατον να νιώσουμε ένα πρόβλημα στο όλον του. Μόνο όταν η σωματική βιωμένη διαδικασία (η βιωμένη αίσθηση) είναι δεδομένη, τότε βιώνεται ως «τό όλον». Τα βήματα αλλαγής προέρχονται από αυτό «το όλον». Ολόκληρος ο χάρτης αλλάζει. Η διαφορά μεταξύ πολύ βαθειάς χαλάρωσης και βιωμένης αίσθησης Η ύπνωση καθώς και η βαθειά χαλάρωση θεμελιώθηκαν από τον Freud και άλλους, αλλά και θεωρήθηκαν χωρίς συνέχεια και συνέπεια. Στηρίχθηκαν κατ αρχήν σ αυτές, μιά και υπήρξε η ανάγκη για κάτι περισσότερο, πέρα από την «συνειδητότητα», αλλά όχι για να περιορίζεται, ή να παρακάμπτεται ο συνειδητός πελάτης. Η βιωμένη αίσθηση (ονομαζόμενη και «σύνορο/όριο της συνειδητότητας») θεωρείται, από τον Gendlin, ως το κέντρο της προσωπικότητας. Ευρίσκεται μεταξύ του συνήθους συνειδητού προσώπου και των μυστηριωδών οικουμενικών βαθμίδων της ανθρώπινης φύσης, όπου δεν είμεθα πιά οι εαυτοί μας (στα έγκατα της ύπαρξής μας). Είναι δέ ανοικτή στο ό,τι έρχεται από αυτήν την οικουμενική βαθμίδα, αλλά νιώθει ως «πραγματικό εμένα» (really me). Η βιωμένη αίσθηση, και κάθε μικρό βήμα προς αυτήν, έρχεται ήδη «ολοκληρωμένο», καί δεν έχει καμία σχέση μέ το επονομαζόμενο «ασυνείδητο υλικό». 7

8 Η θέση μας είναι ενάντια στην «ζωοτομία» (vivisection), ανατομία, ανάλυση, κατηγοριοποίηση... Διερωτώμαι εάν μέχρι τώρα είναι εμφανής η εν λόγω προδιαγραφή της βιωμένης αίσθησης... Μιά και θεωρώ ότι το πλέον κοινόν είδος εσώτερης ενασχόλησης των ανθρώπων σήμερα είναι, όχι μόνο η τάση μας γιά λογικοποίηση, ή η ορθολογική θέση, αλλά και η εμπλοκή μας με τα ίδια συναισθήματα ξανά και ξανά. Σήμερα η πλέον κοινή αλλά αναποτελεσματική προσπάθειά μας για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας, είναι αυτό που αποκαλούμε ανάλυση. Ο καθένας προσπαθεί να λειτουργεί «άνω», στο κεφάλι του, να δημιουργεί χάρτες μ αυτό και να προσπαθεί να αντιληφθεί τα βάσανά του με το να σκέπτεται αυτό και εκείνο. Πέραν όμως από την τάση διανοητικοποίησης, ο άνθρωπος νιώθει στα σωθικά του κάθε «κίνηση» που κάνει «εκεί επάνω». Ετσι όλες αυτές οι κινήσεις πληγώνουν. Το να παρακολουθεί κανείς τα ενδότερα σωθηκά του και όλα αυτά που πληγώνουν, δημιουργημένα από τα δικά του «κοψίματα», δεν είναι Focusing και σαφώς δεν το συνιστούμε! Αυτό που εμείς συνιστούμε είναι η εσώτερη διαδικασία του να παραμείνουμε ήσυχοι στο να αισθανθούμε την «ανησυχία» στο σώμα απ ευθείας, πλήρη καθώς έρχεται, χωρίς να θέσουμε χάρτες, αλλάξουμε πορεία, και κάνουμε διακρίσεις σ αυτή. Εάν επιτρέψουμε στην προσοχή ν ακολουθήσει άμεσα αυτήν την σωματική αμηχανία θα νιώσουμε κάπως καλύτερα. Τότε, αφήνουμε εκείνο να κάνει τον χάρτη, αφήνουμε εκείνο να διαιρείται σ ό,τιδήποτε μέρη/η κομμάτια, από μόνο του. Ομως αρχίζει πάντα με «τό όλον του πράγματος» και όχι με ό,τι καθορίζεις απ αυτό που ζείς εσωτερικά.. Οσο και αν θεωρείς ότι έχεις ορίσει ένα πρόβλημα, θεώρησέ το ως μή ορισμένο ήδη. Χρησιμοποίησε αυτό που μόλις έχει ονοματίσει ως ένα δείκτη, και αναφέρσου σ αυτό ως το «όλο αυτό» (all that), ο,τιδήποτε 8

9 μπορεί να είναι αυτό και μ ό,τιδήποτε μπορεί να πηγαίνει μαζί, χωρίς να βιαστείς να το κόψεις πρώτα σε κομμάτια και να νιώσεις τα αποτελέσματα αυτού το κοψίματος. Η διαδικασία του να διδάξεις τον ρόλο του πελάτη Ξεκινήσαμε με το να διδάξουμε Focusing τον πελάτη (πώς να «βρεί» τη βιωμένη του αίσθηση). Στη συνέχεια επιλέξαμε να διδάσκουμε μαζί με το focusing και την διαδιδασία του πώς ν ακούμε (δηλαδή, τον ρόλο του θεραπευτή) στο ευρύτερο κοινό. Ας ακολουθήσουμε την ερώτηση: Τί είναι αυτό από το οποίο βήματα αλλαγής προέρχονται; Ας υποθέσουμε ότι ο Θ. λέει: «Σε παρακαλώ μη συμφωνείς λόγω ευγένειας. Πές μου, ήταν ότι σου απήντησα απολύτως σωστό;» Ο πελάτης θα μπορούσε να ελέγξει μόνο τις λέξεις και να πεί: Ναι, αυτό είναι που είπα. Ομως, όπως η έρευνα έχει αποδείξει, όταν η θεραπεία είναι αποτελεσματική ο πελάτης κάνει κάτι περισσότερο από του να ελέγξει μόνο τις λέξεις, όταν ανταποκρίνεται σε μία θεραπευτική απάντηση. Τί είναι αυτό το κάτι περισσότερο? Ελπίζουμε, και «αξιώνουμε» τρόπον τινά, ότι ο πελάτης θα ελέγξει την απόκριση, όχι μόνο με το τί ήταν ειπωμένο, ή τί άκουσε, ή τί σκέφτηκε, αλλά με μία εσωτερική αίσθηση επί πλέον ουσίας, «χώρου», δεδομένων... με την «βιωμένη αίσθηση» (δεν έχουμε άλλη συνηθισμένη λέξη γι αυτό το «κάτι» που θα προσπαθήσει να ελέγξει ο πελάτης την θεραπευτική απόκριση). 9

10 Το αποτέλεσμα, μετά αυτόν τον «έλεγχο» με την βιωμένη αίσθηση, θα είναι μία κάποια εσωτερική χαλάρωση, μία αντήχηση (resonance). Δηλαδή ό,τι ακριβώς ήταν «εκεί», μοιάζει να εξεφράσθη και να ακούσθηκε. Δεν χρειάζεται να ειπωθεί ξανά. Για μερικές στιγμές υπάρχει μία άνεση (easiness) μέσα του (με θεωρητικούς όρους η διαπροσωπική απόκριση έχει λειτουργήσει την προαγωγική τάση). Σύντομα κάτι ακόμη έρχεται. Ο,τι «υπήρχε» εκεί αποδεικνύεται ότι έχει κάτι περισσότερο (...) Μοιάζει λοιπόν ότι ο πελάτης δεν «ελέγχει» μόνον ότι ακούει από τον θεραπευτή του, αλλά επίσης ελέγχει την θεραπευτική απόκριση μέ αυτό το κάτι το εσώτερο (την βιωμένη αίσθηση). Ως εκ τούτου αναφερόμεθα σε μία εσώτερη διάκριση που πραγματοποιείται στον πελάτη: Ο συνήθης εαυτός «ελέγχεται» μέσα από την βιωμένη αίσθηση. Καταλήγουμε λοιπόν ότι οι θεραπευτικές μας αποκρίσεις δεν απευθύνονται σκόπιμα στον πελάτη μας, αλλά ελπίζουμε ότι εκείνος (ο πελάτης) θα μεταφέρει την απόκρισή μας και θα «ενημερώσει» την βιωμένη αίσθηση, και στην συνέχεια θα την αφήσει να μιλήσει εκείνη, θα περιμένει για ό,τι έλθει από αυτήν, ενώ θα ασχοληθεί να βρεί λέξεις που «καθρεπτίζουν» (resonate) την βιωμένη αίσθηση, αντί να την διακόψει, νά την επιπλήξει, ή νά την ερμηνεύσει. Ο «πελάτης» του πελάτη Στην προσπάθειά μας να προσδιαγράψουμε τον ρόλο του πελάτη στην θεραπευτική διαδικασία, ανακαλύψαμε μία διάκριση (distinction) μέσα στον πελάτη. Αυτή η διάκριση λειτουργεί σαν μία δυνατή επιβεβαίωση της πελατοκεντρικής θεραπείας. Η βιωμένη αίσθηση μπορεί να θεωρηθεί ως ο «πελάτης» μέσα μας. Ο συνήθης συνειδητός εαυτός μας θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο «θεραπευτής», συχνά ένας ωμός κατευθυντικός θεραπευτής που 10

11 επεμβαίνει στον εσωτερικό μας πελάτη όλη την ώρα. Αυτός ο συγκεκριμένος θεραπευτής πολύ συχνά επιτίθεται με ένα πολύ εχθρικό τρόπο, ή τουλάχιστον θέλει να χρησιμοποιεί όλες τις παλιές πληροφορίες που έχει. Αξιώνει να θεωρείται πιό έξυπνος από τον πελάτη, ομιλεί όλη την ώρα, διακόπτει, παίρνει τον χρόνο μέ μακρινές αναφορές και ερμηνείες, και σχεδόν καθόλου δεν αντιλαμβάνεται ότι «ο πελάτης» εμποδίζεται από το να μιλά. Αυτός ο «κατευθυντικός θεραπευτής» ούτε που αντιλαμβάνεται ότι ο πελάτης είναι εκεί. Αυτός ο «θεραπευτής» ξεκινά χωρίς τον πελάτη και προχωρεί αόριστα χωρίς τον πελάτη. Η έρευνα απέδειξε ότι στην θεραπεία επιτυγχάνουν πελάτες που πλησιάζουν την βιωμένη τους αίσθηση με μία προσωποκεντρική προσέγγιση. Φυσικά εδώ δεν ομιλούμε γιά ένα «πρόσωπο» μέσα σ ένα πρόσωπο, αλλά για μία συγκεκριμένου είδους διαδικασία αυτό απόκρισης. Επίσης, ίσως θεωρηθεί ανακριβές το ότι ονομάζουμε αυτή την διαδικασία ως πελατοκεντρική προσέγγιση με «τον εαυτό» μας. Ισως εκείνο που χρειάζεται να υπογραμμισθεί είναι η διάκριση μέσα στον πελάτη μεταξύ του συνήθους εαυτού και της βιωμένης αίσθησης. Η τελευταία είναι ακριβώς εκείνο το κομμάτι προς το οποίο οι πελατοκεντρικές αποκρίσεις απευθύνονται. Μήν μας παραξενεύει λοιπόν αυτή η «διάκριση» μια και από την εποχή του Πλάτωνα μέχρι τον Freud οι άνθρωποι συνήθιζαν να διακρίνουν διάφορα κομμάτια της ψυχής. Τώρα εμείς επιχειρούμε «την διάκριση», η οποία απεικονίζεται καλλίτερα με πελατοκεντρικούς όρους. Η βιωμένη αίσθηση είναι ο «πελάτης» του πελάτη Μια και η στάση πρός την βιωμένη αίσθηση είναι ανάλογη με εκείνη ενός πελατοκεντρικού θεραπευτή, χρειάζεται να λάβουμε υπ όψιν μας και να αναφερθούμε σε ορισμένες αρχές της προσωποκεντρικής προσέγγισης. 11

12 Κατωτέρω θα μιλήσουμε, λοιπόν, για μερικά πελατοκεντρικά αποφθέγματα τα οποία αποκτούν μία άλλη έννοια όταν εφαρμόζονται εσώτερα, μέσα σ ένα πρόσωπο. Οπως ήδη έχει υπογραμμισθεί η βιωμένη αίσθηση δεν μπορεί να μορφοποιηθεί έαν ο εσωτερικός «θεραπευτής» δεν δείξει την ανάλογη προσοχή και σιωπηλά προσφέρει τον χρόνο του. Του πελάτη ο εσωτερικος «θεραπευτής» (ο συνειδητός εαυτός του) χρειάζεται να βάλει στο «ράφι» την ήδη αποκτηθείσα γνώση, τις εικασίες του εν γένει, και ν αποφύγει κάθε είδους ερμηνείες. Αντίθετα, θα πρέπει να παραμένει, σιωπηλός, ενώ για αρκετή ώρα τίποτε το ιδιαίτερο δεν εμφανίζεται. Είναι γεγονός ότι αποδεικνύεται πολύ δύσκολο να βάλουμε κατά μέρος ό,τι γνωρίζουμε για τον εαυτό μας και το συγκεκριμμένο πρόβλημα και να περιμένουμε ν «ακούσουμε» τί θα έλθει από την βιωμένη αίσθηση. Ετσι ο «κατευθυντικός μας θεραπευτής» (ο συνειδητός εαυτός μας) μας διακόπτει συνέχεια. Ερμηνείες και αναφορές συνεχίζουν να διαπερνούν το κεφάλι μας. Υποχρεωνόμεθα να τις βάλουμε στο «ράφι» ξανά και ξανά, για να μπορέσουμε ν ακούσουμε την βιωμένη μας αίσθηση. Είναι πραγματικότης ότι το «υλικό» της βιωμένης αίσθησης δεν είναι ραφινάτο (εκλεπτυσμένο) στην αρχή. Εάν όμως παραμείνουμε μ αυτό, τ αποδεχθούμε τρόπον τινά και αρχίσουμε την διαδικασία του «καθρεπτίσματος» (resonate), τότε γίνεται σιγά σιγά περισσότερο περίπλοκο και περισσότερο σωστό από ότι θα περιμέναμε. Σιγά σιγά αρχίζουμε να μαθαίνουμε πως ό,τι έρχεται από την βιωμένη αίσθηση έχει τη δική του λογική καί τους δικούς του λόγους, ακόμη και εάν δεν είναι αυτοί άμεσα φανεροί. Δεν επιβάλλουμε τις αξίες μας για να δώσουμε κατεύθυνση στα επόμενα βήματα. Αντιθέτως, συχνά μαθαίνουμε, μέσω της βιωματικής διαδικασίας του «πελάτη», ότι μερικοί τρόποι με τους οποίους ζούμε και αισθανόμεθα μπορεί να είναι καλοί, παρ όλο που οι αξίες μας μοιάζει ν ανθίστανται. 12

13 Τώρα, μέσω αυτής της βιωματικής διαδικασίας του εσωτερικού «πελάτη», οι αξίες μας δεν συγκρούονται και αυτό δεν σημαίνει ότι τις έχουμε απορρίψει όχι, οι αρχικές μας αξίες παίζουν ένα ρόλο και είναι επίσης αλλαγμένες σ αυτά τα «βήματα». Αξίζει να σημειωθεί ότι λαμβάνουμε ό,τι εξ αρχής έρχεται από την βιωμένη αίσθηση. Τ αφήνουμε να υπάρξει ως έχει, τουλάχιστον για λίγο. Προσπαθούμε να μην το διορθώσουμε, ή αλλάξουμε, ή άμεσα ωθήσουμε μακράν. Παράλληλα όμως δεν συμφωνούμε και με ό,τι έλθει αρχικά από την βιωμένη αίσθηση. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι θα υπάρξουν περαιτέρω βήματα. Καλλιεργούμε μία στάση αποδοχής για ό,τι έρχεται, ακόμη και εάν μοιάζει αρνητικό, ή μή ρεαλιστικό. Γνωρίζουμε ότι περαιτέρω βήματα μπορεί να το αλλάξουν. Αυτά τα βήματα μπορούν να έλθουν μόνον εάν εξ αρχής δεχθούμε και καλοδεχθούμε ότι είναι τώρα εδώ. Νέα Ιδιαιτερότητα Αναφορά στα έξη βήματα... Τώρα τα διδάσκουμε ξεχωριστά, δίδοντας χρόνο και προσωπική προσοχή στον κάθε πελάτη για το καθένα. 1) Οπως κάνουμε με τους πελάτες μας και δεν τους ρωτάμε στην αρχή της ώρας με τί θα ασχοληθούμε, τό ίδιο κάνουμε και με τον κατευθυντικό εσωτερικό θεραπευτή μας, δεν τον αφήνουμε γρήγορα να βρεί το θέμα. Δημιουργία εσωτερικού ελεύθερου χώρου: Ένα είδος καταλόγου των όσων υπάρχουν εκεί (στο χώρο της αναπνοής) και μας εμποδίζουν από του να νιώθουμε καλά. 13

14 Ανάπτυξη αυτού του βήματος: Προτείνεται ψυχοθεραπευτική μέθοδος εργασίας με ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο. Αυτό το project ξεκίνησε διότι εθεωρείτο ότι οι συγκεκριμμένοι ασθενείς είναι εξαιρετικά αρνητικοί στο να δουλέψουν με τα σώματά τους εκ των έσω. Γι αυτό προεβλέπετο ότι θα ήσαν ανίκανοι να κάνουν το πρώτο βήμα του Focusing. Αντίθετα μ όλα αυτά απεδείχθη ότι μπορούσαν να δημιουργήσουν ελεύθερο χώρο, και να βρούν την καλή σωματική ενέργεια που έρχεται από αυτόν τον χώρο. 2. Του ν αφεθεί να δημιουργηθεί η βιωμένη αίσθηση είναι το πλεον δύσκολο μέρος του Focusing. Θα προσπαθήσω να εξηγήσω τί εννοώ μ αυτό: Ας πάρουμε μια θεραπευτική σχέση με βάση την προσωποκεντρική προσέγγιση. Ενας προσωποκεντρικός θεραπευτής περιμένει από τον πελάτη του να διορθώνει τις θεραπευτικές του αποκρίσεις. Συχνά όταν κάτι δεν είναι σωστό σε μία απόκρισή του, αυτό δημιουργεί την δυνατότητα στον πελάτη του να οδηγηθεί πιό γρήγορα στο σωστό. Όμως και στις εσωτερικές μας «συζητήσεις», κάτι μπορεί να έλθει και να διορθώσει αυτό που προσπαθούμε να πούμε στον εαυτό μας. Π.χ. κάτι όχι ιδιαίτερης σημασίας πήγε στραβά σήμερα. Λέμε στον εαυτό μας: «Είναι εν τάξει Δεν πειράζει... σύντομα θα το έχω ξεχάσει... οι ώριμοι άνθρωποι δεν αναστατώνονται μέ τέτοια ασήμαντα πράγματα... είναι εντάξει... είναι εντάξει... δές το έτσι...» και ούτω καθεξής. Κάθε τι από αυτά που λέμε αντικρούεται από την ενόχληση, η οποία «αντιμιλά» και έντονα αντιδρά στις προσπάθειές μας ν απομακρίνουμε την σκέψη μας. Οπότε μία ενόχληση υπάρχει ήδη εκεί, ο καθένας μπορεί να γυρίσει και να απευθυνθεί σ αυτήν. Ομως συχνά υπάρχουν εκεί μόνο τα συνήθη οικεία συναισθήματα. 14

15 Του να επιτρέψουμε να δημιουργηθεί μία βιωμένη αίσθηση είναι το πιό δύσκολο μέρος του Focusing. Ενας συγκεκριμμένος τρόπος μεταξύ άλλων βασίζεται στην επιδραση που ήδη περιγράψαμε. Υπάρχει μία ειρωνία στο να χρησιμοποιούμε αυτήν την επίδραση. Παρ όλο που γνωρίζουμε ότι υπάρχει εκεί ένα θέμα που δεν είναι ΟΚ, σκόπιμα λέμε μέσα μας «είναι ΟΚ, το όλο πράγμα είναι εντάξει, είμαι μιά χαρά μ αυτό». Οταν κανείς στρέψει την προσοχή του στο χώρο του στήθους, συνήθως αισθάνεται ξαφνικά και έντονα το σώμα ν ανταποκρίνεται, παρέχοντας μία ευδιάκριτη σωματική αίσθηση αυτού του ειδικού προβλήματος, ή κατάστασης. Είναι πράγματι μία πολύ ενδιαφέρουσα επίδραση!! Μία σωματική αίσθηση μπορεί να έλθει και να μας απευθύνει τον λόγο πίσω, μ ένα τρόπο που μπορεί να διορθώσει τις λανθασμένες δηλώσεις. Ενα μέσο επίπεδο χαλάρωσης χρειάζεται γι αυτή την σωματική συνομιλία. Οι περισσότεροι άνθρωποι σπαταλούν την ημέρα τους μέ υψηλού βαθμού εντάσεις στα σώματά τους, γι αυτό τον λόγο δεν μπορούν παρά να νιώσουν ελάχιστες μεταβολές σ αυτό. Από την άλλη, χαλάρωση υψηλού βαθμού απαγορεύει αυτή την ομιλία με το σώμα 3) Οι θεραπευτές παρ όλο που παραφράζουν, διατηρούν πάντα τις κρίσιμα φορτισμένες λέξεις. Ετσι και στο Focusing δεν θ αλλάξουμε λέξεις που χρησιμοποιεί ο εστιαζόμενος. Εάν μιλήσει για «αγωνία» δεν θα την αλλάξουμε σε «ανυπομονησία», ή «αμφιβολία». Μόνο η λέξη που είπε ο εστιαζόμενος μπορεί να είναι η «λαβή» που βοηθά να κρατά τόν «όλον» της «βαλίτσας». Στο Focusing, όταν έρχεται μία βιωμένη αίσθηση, συγκεντρώνεσαι στην ποιότητά της και προσπαθείς να βρείς μία λέξη λαβή γι αυτήν την ποιότητα. Με το να παραμένεις σ αυτή τη βιωμένη αίσθηση και να προσπαθείς να βρείς τί αποδίδει την ποιότητά της, απομακρύνεσαι από τα συνήθη οικεία συναισθήματα, ή σκέψεις που σου προκαλεί το πρόβλημα. Σε βοηθά να μείνεις με την βιωμένη αίσθηση. Εάν τίποτε δεν είναι κατάλληλο, ονόμασέ το «αυτή η ποιότητα». 15

16 4) Οταν μία λέξη ποιότητας μοιάζει σωστή, τότε την «αντηχούμε/καθρεπτίζουμε», όπως σε μία προσωποκεντρική απόκριση. Ρωτάμε: Αυτή η λέξη, ή εικόνα είναι η κατάλληλη? Περιμένουμε από την βιωμένη αίσθηση ν «απαντήσει». Η γνώση του σώματος γύρω από τις λέξεις σ εκπλήττει μια και αποδεικνύεται εκλεπτισμένη και απαιτητική. Μία συγκεκριμένη λέξηποιότητας θα αποβεί κατάλληλη. Αλλες λέξεις, παρ όλο ανάλογες, δεν γίνονται δεκτές από το σώμα. Εάν η λέξη, ή η φράση, ή η εικόνα είναι κατάλληλη, μία ελαφρυά, αλλά μ ευγνωμοσύνη φυσική ανακούφιση έρχεται κάθε φορά που σκέπτεσαι αυτή την λέξη (ή την εικόνα, ή την φράση). Με αυτό το φυσικό αποτέλεσμα το όλο πρόβλημα μαλακώνει και αποδίδεται με μία χαλαρωτική αίσθηση στο σώμα. Τώρα συμβουλεύουμε τους εστιαζόμενους να το κάνουν αυτό αρκετές φορές, όχι μόνο μία. 5) Διερωτηθήκατε ποτέ ως θεραπευτές πόσες φορές είσθε ικανοποιημένος που δεν παρασυρθήκατε να κάνετε μία ερμηνεία που φαινόταν τόσο σωστή? Μερικά λεπτά αργότερα η ασάφεια του πελάτου σας εξαφανίζεται και το πρόβλημά του καθ ολοκληρίαν αλλάζει. Συχνά η ερμηνεία μας δεν αφορούσε ακόμη και το σωστό θέμα. Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει και στην «εσωτερική σχέση». Ο καθένας μας γνωρίζει αρκετά για τον εαυτό του. Καί όμως αυτή η ολιστική ασαφής βιωμένη αίσθηση «γνωρίζει» περισσότερα. Οταν ένα βήμα έρχεται από αυτήν, ολόκληρος ο «χάρτης» διαφόρων ανησυχιών μεταβάλλεται. Βεβαίως αξίζει να σημειωθεί ότι αν δεν είναι ακόμη «εκεί» η βιωμένη αίσθηση δεν μπορεί ν ανταποκριθεί. Με το να την θυμάσαι ότι ήταν εκεί πριν μερικά λεπτά δεν σημαίνει τίποτε. Χρειάζεται να την αναζητήσεις ξανά: «Είναι η βιωμένη αίσθηση ακόμη εκεί? Α.. νάτην είναι εκεί ξανά». 16

17 Εχω γράψει ότι η βιωμένη αλλαγή μοιάζει σαν μία πλημμυρίδα φυσικής ανακούφισης. Ακόμη και ένα ελάχιστο «δίδω» αλλάζει την όλη κατάσταση, και κάνει ένα πρόβλημα, που είνα στάσιμο για πολύ καιρό, να νιώθει καλά. Εάν όμως υπάρχει ένταση και κινητοποίηση εύκολα μπορεί να χαθεί αυτή η βιωμένη αλλαγή. Η βιωμένη αίσθηση μπορεί να θεωρηθεί ως συσκευή ανεύρεσης (monitor) «κομματιών» ανεπαίσθητης ανακούφισης. Ακολούθησε κάθε σκέψη, εικόνα ή ό,τιδήποτε φέρει μία αίσθηση ανακούφισης. 6. Δεν αντιδρούμε σε τίποτα από αυτά που «λαμβάνει» ο εστιαζόμενος, με το να τα ονομάσουμε φανταστικά, εγωϊστικά, ή βλαβερά. «Δεχόμεθα» ο,τιδήποτε ο πελάτης προσφέρει. Του παραχωρούμε χρόνο. Δεν λέμε άμεσα «και γιατί είναι αυτό?», ή «ποιό είναι το επόμενο βήμα?» Το βήμα αλλαγής έρχεται από αυτό που «έλαβε» ο εστιαζόμενος. Γι αυτό χρειάζεται να το αφήσουμε να παραμείνει εδώ για λίγο. Πρόσφατα έχουμε διαπιστώσει ότι βοηθά να προειδοποιούμε τους πελάτες να παρατηρήσουν πώς ο εσώτερος «κατευθυντικός θεραπευτής» μπορεί να ανασκευάζει και ακυρώνει αυτό που έρχεται μέ (που συνοδεύει) μία βιωμένη αλλαγή. Αυτό μπορεί να συμβεί τόσο άμεσα που μπορεί και να μη προλάβουμε να το παρατηρήσουμε. Χωρίς να το καταλάβουμε κάποιος μέσα «ακούγεται» να λέει: «Αυτό είναι τελείως φαντασία, ανόητο, δεν μπορώ να το δεχθώ, θα μπορούσε να είναι ηττοπαθές, δεν μπορεί να είναι σωστό». Γι αυτούς τους λόγους το τελευταίο αυτό βήμα, του «λαμβάνειν», χρειάζεται ιδιαίτερη διδασκαλία. Με την πρακτική ο καθένας μαθαίνει πώς θα τοποθετεί όλες τις φωνές παράμερα για να μήν επισκιάσουν την φυσική αίσθηση της βιωμένης αλλαγής. Χρειάζεται λοιπόν, να επαναλαμβάνουμε όποιες λέξεις ήλθαν με την βιωμένη αλλαγή, για να νιώσουμε εάν δημιουργούν αυτή την βιωμένη αλλαγή ξανά. 17

18 Ας προσπαθήσουμε να δούμε αν μπορούμε να νιώσουμε αυτή τη βιωμένη αλλαγή αλλη μιά φορά.. Περί Οδηγιών Παρ όλο που αυτά τα 6 βήματα θεωρούνται πολύ βοηθητικά και αποτελεσματικά, δεν ακολουθούνται άκαμπτα. Οι άνθρωποι είναι απείρως περισσότερο πολύπλοκοι και μας ξαφνιάζουν περισσότερο από κάθε σχήμα έξι βημάτων. Γι αυτό δίδουμε διασπούμενο (split level) επίπεδο οδηγιών: «Αφήνεστε ελεύθεροι να εφαρμόσετε αυτές τις οδηγίες, όπως εσείς ακριβώς μπορείτε, αλλά τη στιγμή που αισθάνεσθε ότι υφίστασθε κάποια παραβίαση, σταματήστε, μην τρέξετε μακρυά, αλλά αντιθέτως παρατηρείστε τί ακριβώς έχετε εκεί». Στο ένα επίπεδο «παρακαλώ ακολουθείστε» και στο άλλο επίπεδο «παρακαλώ μήν ακολουθείτε» τις οδηγίες. Μη ξεχνάτε ότι εκείνο που καθορίζουμε και διδάσκουμε είναι το να προκαλούμε την εσωτερική διαδικασία. Το διασπούμενο επίπεδο οδηγιών επιτρέπει να βρείς την διαδικασία σου μέσα από το διάγραμμα των 6 βημάτων, ή σου επιτρέπει να ανακαλύψεις πού το διάγραμμα αποτυγχάνει. Συνήθως στην αρχή της εκπαίδευσης στην διαδικασία εστίασης οι περισσότεροι εστιαζόμενοι φθάνουν σ ένα σημείο όπου γελούν και λένε: «Ω... αυτή ήταν η δυσκολία, προσπαθούσα να το «κάνω σωστά» και αυτό μπήκε εμπόδιο στην διαδικασία μου». Μετά αυτό το γέλιο ξέρουν... Για παράδειγμα μία βιωμένη αλλαγή σύμφωνα με το διάγραμμά μας έρχεται στο 5 ο βήμα. Στην πραγματικότητα όμως μπορεί να έλθει οποιαδήποτε στιγμή. 18

19 Πολλοί θεραπευτές το βρίσκουν αποτελεσματικό να διδάξουν Focusing κατ ευθείαν στους πελάτες τους. Αυτή η διδασκαλία πάντως χρειάζεται να διαχωρισθεί πλήρως από την κανονική θεραπευτική αλληλεπίδραση. Η διαδικασία εστίασης κατά την διάρκεια της θεραπείας Ολες αυτές οι οδηγίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την διάρκεια της ψυχοθεραπείας, αλλά μέ ένα συγκεκριμμένο τρόπο. Υπάρχουν πολλές θεωρίες και πολλές άλλες λεωφόροι θεραπειών. Θεωρώ ότι όλες οι θεραπείες μπορούν να εφαρμοσθούν βασισμένες στην Προσωποκεντρική Προσέγγιση. Τί εννοώ: Ο,τιδήποτε λέω, ή κανω στην θεραπεία αμέσως επιβεβαιώνεται από την εσώτερη απόκριση του πελάτου (την βιωμένη του αίσθηση). Αυτό σημαίνει ότι σπανίως λέω, ή κάνω, δύο συνεχόμενα πράγματα χωρίς πρίν να έχω την εσώτερη απόκριση του πελάτου. Προσπαθώ να αποκρίνομαι με μία διαδικασία ακρόασης σε ό,τιδήποτε ο πελάτης εκφράζει και σ ό,τι άλλο έρχεται περαιτέρω. Πάντα δίνω προτεραιότητα στου πελάτη το βήμα. Ο,τι άλλο θέλω να κάνω το αφήνω να περιμένει... Αυτό μεταμορφώνει πράγματι τον χαρακτήρα της ερμηνείας, των οδηγιών, ή όποια άλλη χρήσιμη λεωφόρο θεραπείας χρησιμοποιήσω. Οφείλω άμεσα ν απορίψω ό,τι προσεπάθησα να χρησιμοποιήσω, εάν δεν εβοήθησε, για να ελευθερώσω έτσι την διαδικασία του πελάτη μου. Τις περισσότερες φορές οι πελάτες νομίζουν ότι πρέπει να εξηγήσουν γιατί ό,τι είπα ήταν λάθος. Συνήθως τους διακόπτω : «Ναι το βλέπω ήμουν λάθος. Νιώσε πάλι πώς είναι για σένα...». Οι πελάτες μου γρήγορα καταλαβαίνουν πώς ό,τι λέω δεν είναι εντολή για εκείνους αλλά μία πρόσκληση σε αυτούς να νιώσουν πώς είναι η εσώτερη κατάστασή τους. 19

20 Συχνά πάντως, για να τους διευκολύνω, αναφέρομαι ως εξής: «Αλλά... ακούγεται αυτό καλά... ή πώς θα λεγόταν αυτό καλλίτερα?» Από τη στιγμή που γνωρίζουν ότι αυτή είναι η πρόθεσή μου, ό,τι και να πώ λάθος δεν τους απασχολεί και παραβλέπεται άμεσα. Σημειώστε πάντως, ότι όσο και να είναι βοηθητικές διάφορες μέθοδοι στην ψυχοθεραπεία, δεν πρέπει να αντικαθιστούν την διαδικασία του ακούειν (σ αυτές φυσικά συμπεριλαμβάνονται και οι οδηγίες για την διαδικασία εστίασης). Οι πολλές βοηθητικές οδηγίες τελικά εμποδίζουν την δημιουργία της εσώτερης διαδικασίας του πελάτη, ή ακόμη χειρότερο δεν της επιτρέπουν να ξεκινήσει. Επιβάλλεται να υπάρχουν μακριές περίοδοι όπου μόνο ακούμε και δέν ανταποκρινόμεθα. Πώς το Focusing μεταμορφώνει την θεραπευτική συζήτηση σε βιωματική διαδικασία Οι περισσότεροι άνθρωποι ζούν μέσα από τις συζήτησεις τους. Ιδίως στην προσωποκεντρική θεραπεία οι πελάτες είναι συνηθισμένοι να εκθέτουν τα προβλήματά τους και τις υποθέσεις που τους απασχολούν, συζητώντας. Όλη η προσοχή στηρίζεται σ ό,τι εκφράζεται λεκτικά. Η διαδικασία εστίασης το αλλάζει αυτό. Φυσικά ο,τιδήποτε ο πελάτης θέλει να πεί είναι καλοδεχούμενο, αλλά τώρα δεν περιμένουμε από αυτή την λεκτική έκθεση των προβλημάτων να κάνουμε την δουλειά μας ως ψυχοθεραπευτές. Οπως επανειλημμένα έχουμε τονίσει, τα βήματα αλλαγής θα έλθουν από την εσώτερη επικοινωνία με αυτό που αποκαλούμε «σύνορο της συνειδητότητάς μας» (την βιωμένη αίσθηση). Εχει ήδη επιβεβαιωθεί με έρευνα ότι όταν αυτό το σύνορο ανοίξει, η διαδικασία προχωρεί. 20

21 Αυτό όμως απαιτεί από τις προσωποκεντρικές αποκρίσεις νά είναι συγκεκριμμένες. Δεν κερδίζουμε, εάν οι αποκρίσεις είναι σωστές περισσότερο, ή λιγώτερο. Η αποδοτική απόκριση είναι εκείνη που στοχεύει και κάνει επαφή με «αυτό» από το οποίο ο πελάτης ομιλεί, παρά του να επαναλαμβάνει ό,τι έχει λεχθεί. Οταν ο πελάτης, όπως συχνά γίνεται, δεν εκφράζεται μέσω αυτού του ασαφούς «συνόρου», προσπαθούμε να τον κατευθύνουμε σ «αυτό». Για να το κάνουμε αυτό οδηγούμεθα σ αποκρίσεις που δίδονται μ ένα ιδιαίτερο τρόπο. α) Επαναλαμβάνουμε, ήρεμα και αργά, για αρκετές φορές ένα σημείο της συζήτησης όπου υπήρξε ένα βαθειά αισθανόμενο σημείο. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τον πελάτη ν αντιληθεί μία ευρύτερη αίσθηση από την οποία όπως έχουμε σημειώσει τα βήματα αλλαγής ξεκινούν β) Κάποια στιγμή, κατά την διάρκεα της συνεδρίας, ο θεραπευτής μπορεί να πεί: «Θα μπορούσες να μείνεις ήσυχος για λίγο καί να δώσεις χώρο για να αισθανθείς όλη αυτή την αίσθηση...». Η, έαν είναι όμως αληθινό, ο θεραπευτής θα μπορούσε να πει: «Ένα λεπτό ακόμη νιώθω ότι έχεις πει... χμ...». Υπάρχουν τρόποι που μπορείς να σταματήσεις για λίγο την συζήτηση για ν αφήσεις χώρο να συμβούν περισσότερα πράγματα. Εάν όμως ο πελάτης συνεχίζει με την συζήτησή του, τότε θα πρέπει ν ανταποκριθούμε, όπως συνήθως, και να μήν επιμείνουμε στις δικές μας προτάσεις. γ) Θα μπορούσαμε επίσης να προσθέσουμε κάτι όπως: «...και αυτό δεν είναι ακόμη καθαρό», ή «... και δεν γνωρίζεις ακόμη τί είναι αυτό», ή «... και υπάρχει εκεί αυτή η αίσθηση ότι μπορούσε να γίνει διαφορετικό, αλλά δεν είναι ακόμη καθαρό τό πώς». 21

22 Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά συνηθισμένοι να σταματούν να συζητούν, όταν εγγίζουν ένα «σύνορο» που δεν επιδέχεται λύση. Εχει εξακριβωθεί ότι βοηθά να αναφερθούμε σ αυτό το «σύνορο»... δ) Ακόμη και άν δεν υπάρχει αυτό το «σύνορο», ο πελάτης μπορεί να βοηθηθεί να βρεί ένα, εάν ο θεραπευτής αναφερθεί σ αυτό, ως να ήταν εκεί.. π.χ. ο πελάτης λέει: «Θα πρέπει να μή θελω να το κάνω αυτό (το να πιάσω μια δουλειά, να συναντήσω νέους ανθρώπους, να γράψω μία εργασία) αφού όταν έρχεται η ώρα δεν το κάνω». Μϊα προσωποκεντρική απόκριση θα μπορούσε να είναι ως εξής: «θεωρείς ότι θα πρέπει να μή θέλεις να το κάνεις, αφού κατά κάποιο τρόπο δεν το κάνεις...». Μία διαδικασίας εστίασης πρόσκληση/απάντηση θα μπορούσε να έχει ως εξής: «Κάτι σ εσένα δεν θέλει να το...», ή «Υπάρχει η αίσθηση του να μή θέλεις να...», ή «Οταν η ώρα έρχεται, κάτι σε σταματά...» Αλλο παράδειγμα: Πελάτης: «Πραγματικά πιστεύω ότι αυτός είναι ο λόγος που μένω μαζί του, είναι γιατί χρειάζομαι ασφάλεια». Μία διαδικασίας εστίασης πρόσκληση/απάντηση θα ήταν: «Είσαι σχεδόν βέβαιος ότι έχει σχέση με την ασφάλεια, αυτή η αίσθηση εκεί είναι που σε κρατά μαζί του». Ο,τι αναφέρεται εδώ μπορεί να μιάζει σαν ένα πρότυπο γραμματικής έκφρασης. Ομως εδώ θέλουμε να υπογραμμίσουμε την διαφορά μεταξύ 22

23 συζήτησης και κατεύθυνσης. Πολλοί πελάτες ομιλούν, μερικοί όμως από αυτούς μπορούν να γυρίσουν εσώτερα και να απευθυνθούν άμεσα σ αυτό το «σύνορο» (την βιωμένη αίσθηση). ε) Η διαδικασία εστίασης μπορεί να διδαχθεί και με σποραδικές οδηγίες. Οπωσδήποτε όμως μία σαφή διδακτική εκπαίδευση στη διαδικασία εστίασης μπορεί να γίνει σε μία συγκεκριμμένη περίοδο, και όχι κατά την διάρκεια της ψυχοθεραπείας. Χρειάζεται και πάλι να υπογραμμισθεί όμως ότι κατά την διάρκεια της ψυχοθεραπείας μπορούν να δοθούν οδηγίες στον πελάτη που θα είναι κατάλληλες για την περίσταση. Μπορούμε με σαφήνεια να προσκαλέσουμε τον πελάτη να δεί εάν είναι δυνατόν να προσεγγίσει αυτήν την αίσθηση εσωτερικά. Θα μπορούσαμε να προτείνουμε: «Μπορείς να το νιώσεις αυτό τώρα;», ή «Μπορείς να νιώσεις αυτή την αίσθηση του δεν θέλω, τώρα;», ή «Εάν μείνεις ήσυχος για ένα λέπτο μέσα σου, μπορείς να νιώσεις αυτή την αίσθηση του δεν θέλω... Πρέπει να είναι εκεί;» Περισσότερα παραδείγματα: «Εάν σκεφθείς τώρα ότι πηγαίνεις στην εφημερίδα και ζητάς μιά εργασία... τί είδος, τί ποιότητα αίσθησης έρχεται στο σώμα σου;», ή «Σταμάτα για ένα λεπτό. Θα ήθελα να σε ρωτήσω κάτι. Μπορείς να στρέψεις την προσοχή σου στον χώρο της αναπνοής; Πώς είναι εκεί τώρα; (ο πελάτης απαντά είναι καλά εκεί). Τώρα σκέψου γιά όλο αυτό το θέμα του να ψάξεις για δουλειά... τί έρχεται εκεί; (εκφράσεις προσώπου)... Εν τάξει, μείνε μ αυτό για ένα λεπτό, ευγενικά, ήρεμα». 23

24 Συχνά είναι σημαντικό να βοηθάς ανθρώπους να ανακαλύψουν την σωματική άποψη του μή σαφούς «συνόρου». Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ποτέ παραμείνει εσωτερικά μ αυτόν τον τρόπο και χρειάζονται χρόνο για να το ανακαλύψουν. Αλλο παράδειγμα: Π: «Είμαι τόσο θυμωμένος» Θ: «Ο θυμός σου είναι ακριβώς εκεί...» Π: «Ω.. είναι πάντα εκεί... Αρρωσταίνω μ αυτόν τον θυμό» Θ: «Ας κάνουμε κάτι. Πάρε «όλη» αυτή την αίσθηση της συγκεκριμένης κατάστασης, όλο αυτό, περισσότερο απ ό,τι γνωρίζεις, το κάθε τι που πάει μ αυτό, και κατά κάποιο τρόπον βημάτισε πίσω, σαν νά ήθελες να κοιτάξεις «όλο» αυτό από απόσταση, σαν μια μεγάλη εικόνα που καλύπτει έναν ολόκληρο τοίχο ενός μεγάλου κτιρίου... Τί έρχεται στο σώμα σου όταν το κάνεις αυτό;» Με αυτόν τον τρόπο ο θεραπευτής μπορεί ενίοτε να συμπεριλάβει όλες τις οδηγίες και λεπτομέρειες της διαδικασίας εστίασης, σε σημεία όπου ο πελάτης ο οποίος πιθανόν γνωρίζει την διαδικασία εστίασης θα μπορούσε να βοηθήσει να σχηματισθεί μία βιωμένη αίσθηση. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι αυτές οι οδηγίες χρειάζεται να παραμείνουν σποραδικές και να μην διασπούν την εσώτερη ώθηση της διαδικασίας του πελάτου. Χρειάζεται να υπάρχει εκεί στάσιμος και άδειος χώρος, καθώς και χρόνος για την εσώτερη παρότρυνση του πελάτη για να κινήσει αυτήν την διαδικασία. Εάν η αλληλεπίδραση πελάτου θεραπευτού δημιουργήσει ενόχληση στον πελάτη, ή ο πελάτης δυσανασχετίσει, που λαμβάνει οδηγίες από τον θεραπευτή του, αυτό πρέπει αυτομάτως ν ακουσθεί. Η διδασκαλία στην διαδικασία εστίασης μπορεί να γίνει κάποια άλλη στιγμή αργότερα. 24

25 Παράδειγμα: Θ: Θα μπορούσες να μείνεις μ αυτή την οδυνηρή αίσθηση τώρα, εάν έθετες όλη την προσοχή σου στο σώμα σου και, πολύ τρυφερά, μείνεις δίπλα σ αυτή; Π: Δεν μου αρέσει το να μου λές τί να κάνω μέσα στον εαυτό μου. Θ: Δεν σου αρέσει να σε κατευθύνω μέσα σου, με θέλεις έξω από αυτόν τον χώρο. Βεβαίως. Θα σταματήσω να το κάνω αυτό. Π: Αλλα... χμ... Θέλω να μάθω τί ξέρεις γι αυτό... Θ: Ω, βεβαίως, θα σου μάθω αυτή την μέθοδο κάποια στιγμή... Με θέλεις έξω από τον χώρο, αλλά δεν θέλεις και να πάω μακρυά... Είναι έτσι; Ελληνικό Κέντρο Focusing Λεωφ. Αλεξάνδρας Αθήνα Ελλάδα Τηλ./Fax:

Οι Τρείς «Διαστάσεις» για το Σώμα (Eugene T. Gendlin)

Οι Τρείς «Διαστάσεις» για το Σώμα (Eugene T. Gendlin) Οι Τρείς «Διαστάσεις» για το Σώμα (Eugene T. Gendlin) Εισαγωγή: Θα ξεκινήσουμε με την ερώτηση: Πού στηρίζεται θεωρητικά η Διαδικασία Εστίασης (ΔΕ); και στην συνέχεια θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε πώς

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ: ΠΩΣ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΡΘΟΥΝ

ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ: ΠΩΣ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΡΘΟΥΝ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ: ΠΩΣ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΡΘΟΥΝ Eugene T. GENDLIN University of Chicago, U.S.A Αυτό το άρθρο είναι μια αναθεωρημένη έκδοση της πλήρους

Διαβάστε περισσότερα

Βιωματική Απόκριση. (Άρθρο του Eugene Gendlin) ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ. Βιωμένο νόημα

Βιωματική Απόκριση. (Άρθρο του Eugene Gendlin) ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ. Βιωμένο νόημα Βιωματική Απόκριση (Άρθρο του Eugene Gendlin) ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ Βιωμένο νόημα Τα προσωπικά προβλήματα και οι δυσκολίες της ζωής δεν είναι ποτέ μόνο γνωσιακού επιπέδου, δεν είναι ποτέ μόνο θέμα του

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Μάθημα: Ενόργανη Γυμναστική Χρήσιμα θεωρία στο κεφάλαιο της ενόργανης γυμναστικής για το γνωστικό αντικείμενο ΠΕ11 της Φυσικής Αγωγής από τα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια Κολλίντζα.

Διαβάστε περισσότερα

23/2/07 Sleep out Πλατεία Κλαυθμώνος

23/2/07 Sleep out Πλατεία Κλαυθμώνος 23/2/07 Sleep out Πλατεία Κλαυθμώνος Μια βραδιά στο λούκι με τους αστέγους «Έχετε ποτέ σκεφτεί να κοιμηθείτε μια χειμωνιάτικη νύχτα στο δρόμο;» Με αυτό το ερώτημα απευθύναμε και φέτος την πρόσκληση στους

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή.

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Mαθηματικό σύστημα Ένα μαθηματικό σύστημα αποτελείται από αξιώματα, ορισμούς, μη καθορισμένες έννοιες και θεωρήματα. Η Ευκλείδειος γεωμετρία αποτελεί ένα

Διαβάστε περισσότερα

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ.

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ. HY 280 «ΘΕΩΡΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ» θεμελικές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Γεώργιος Φρ. Γεωργκόπουλος μέρος Α Εισγωγή, κι η σική θεωρί των πεπερσμένων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ): ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή.

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή. ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Ο ιατρός αφού διαπιστώσει εάν το πρόσωπο που προσέρχεται για εξέταση είναι το ίδιο με αυτό που εικονίζεται στο βιβλιάριο υγείας και ελέγξει ότι είναι ασφαλιστικά ενήμερο (όπως ακριβώς γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο επιτελείο

Διαβάστε περισσότερα

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Τεχνική φλοπ Φορά Σκοπός της φοράς είναι να αναπτυχθεί μια ιδανική για τον κάθε αθλητή ταχύτητα και ταυτόχρονα να προετοιμάσει το πάτημα. Το είδος της φοράς του Fosbury ήτα, μια

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σήμερα! Λόγος Πιθανοφάνειας Πιθανότητα Λάθους Κόστος Ρίσκο Bayes Ελάχιστη πιθανότητα λάθους για πολλές κλάσεις

Αναγνώριση Προτύπων. Σήμερα! Λόγος Πιθανοφάνειας Πιθανότητα Λάθους Κόστος Ρίσκο Bayes Ελάχιστη πιθανότητα λάθους για πολλές κλάσεις Αναγνώριση Προτύπων Σήμερα! Λόγος Πιθανοφάνειας Πιθανότητα Λάθους Πιθανότητα Λάθους Κόστος Ρίσκο Bayes Ελάχιστη πιθανότητα λάθους για πολλές κλάσεις 1 Λόγος Πιθανοφάνειας Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε να ταξινομήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ ΤΡΙΩΡΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ A ΛΥΚΕΙΟΥ. Ονοματεπώνυμο Τμήμα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ ΤΡΙΩΡΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ A ΛΥΚΕΙΟΥ. Ονοματεπώνυμο Τμήμα Σελίδα 1 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014 2015 ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΟΜΑΛΗ ΚΙΝΗΣΗ ΤΡΙΩΡΗ ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ A ΛΥΚΕΙΟΥ Ονοματεπώνυμο Τμήμα ΘΕΜΑ Α Οδηγία: Να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Το εγχειρίδιο του καλού κηπουρού

Το εγχειρίδιο του καλού κηπουρού Το εγχειρίδιο του καλού κηπουρού 1. Φροντίδα των φυτών Αφού αποφάσισες να φυτέψεις πρέπει να είσαι έτοιμος να ασχοληθείς με τα φυτά σου και να παρακολουθείς τις ανάγκες τους. Θα πρέπει να ποτίζεις όποτε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΙ. 10 βήματα για να κόψεις το κάπνισμα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΑΙ. 10 βήματα για να κόψεις το κάπνισμα ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΕΡΜΑ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΏΡΑ ΓΙΑ ΆΣΚΗΣΗ 10 βήματα

Διαβάστε περισσότερα

Ας υποθέσουμε ότι ο παίκτης Ι διαλέγει πρώτος την τυχαιοποιημένη στρατηγική (x 1, x 2 ), x 1, x2 0,

Ας υποθέσουμε ότι ο παίκτης Ι διαλέγει πρώτος την τυχαιοποιημένη στρατηγική (x 1, x 2 ), x 1, x2 0, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Στατιστικής Εισαγωγή στην Επιχειρησιακή Ερευνα Εαρινό Εξάμηνο 2015 Μ. Ζαζάνης Πρόβλημα 1. Να διατυπώσετε το παρακάτω παίγνιο μηδενικού αθροίσματος ως πρόβλημα γραμμικού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΕΠ 2000 ΑΣΕΠ 2000 Εμπορική Τράπεζα 1983 Υπουργείο Κοιν. Υπηρ. 1983

ΑΣΕΠ 2000 ΑΣΕΠ 2000 Εμπορική Τράπεζα 1983 Υπουργείο Κοιν. Υπηρ. 1983 20 Φεβρουαρίου 2010 ΑΣΕΠ 2000 1. Η δεξαμενή βενζίνης ενός πρατηρίου υγρών καυσίμων είναι γεμάτη κατά τα 8/9. Κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας το πρατήριο διέθεσε τα 3/4 της βενζίνης αυτής και έμειναν 4000

Διαβάστε περισσότερα

Μονάδες 5 1.2.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συµπληρωµένο.

Μονάδες 5 1.2.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συµπληρωµένο. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ): ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του έχει πρόσβαση στο περιβάλλον του φαρμακείου που παρέχει η εφαρμογή.

ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του έχει πρόσβαση στο περιβάλλον του φαρμακείου που παρέχει η εφαρμογή. ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ Ο ασθενής έχοντας μαζί του το βιβλιάριο υγείας του και την τυπωμένη συνταγή από τον ιατρό, η οποία αναγράφει τον μοναδικό κωδικό της, πάει στο φαρμακείο. Το φαρμακείο αφού ταυτοποιήσει το

Διαβάστε περισσότερα

Ο Β ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: Υπολογιστικά Συστήματα και Εφαρμογές Πληροφορικής Pragmatic Computer Science

Ο Β ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: Υπολογιστικά Συστήματα και Εφαρμογές Πληροφορικής Pragmatic Computer Science Ο Β ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: Υπολογιστικά Συστήματα και Εφαρμογές Πληροφορικής Pragmatic Computer Science Αλέξης ελής ιευθυντής Β Τομέα www.di.uoa.gr/ ad Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Εθνικό και Καποδιστριακό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Β ΤΑΞΗ ΚΕΙΜΕΝΟ. Πέµπτη 19 Νοεµβρίου 1942. Αγαπητή Κίττυ,

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Β ΤΑΞΗ ΚΕΙΜΕΝΟ. Πέµπτη 19 Νοεµβρίου 1942. Αγαπητή Κίττυ, ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Αγαπητή

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο και Οικονομικά: Οι Εξετάσεις

Δίκαιο και Οικονομικά: Οι Εξετάσεις Δίκαιο και Οικονομικά: Οι Εξετάσεις Το κείμενο αυτό ανανεώνεται με τη δική σας παρέμβαση, τις ερωτήσεις, τα σχόλια και τις παρατηρήσεις σας. Θα συνεχίζει να ανανεώνεται μέχρι την ημέρα των εξετάσεων. Αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Εκτίμηση Πυκνότητας με k NN k NN vs Bayes classifier k NN vs Bayes classifier Ο κανόνας ταξινόμησης του πλησιέστερου γείτονα (k NN) lazy αλγόριθμοι O k NN ως χαλαρός

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό.

ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό. 1 ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate, εισηγητής Φροντιστηρίων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΛ231: Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι Εαρινό Εξάμηνο 2017-2018 Φροντιστήριο 3 - Λύσεις 1. Εστω ο πίνακας Α = [12, 23, 1, 5, 7, 19, 2, 14]. i. Να δώσετε την κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

{ i f i == 0 and p > 0

{ i f i == 0 and p > 0 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Σχεδίαση και Ανάλυση Αλγορίθμων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Φθινοπωρινό εξάμηνο 014-015 Λύσεις 1ης Σειράς Ασκήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate Κατηγορίες οφέλους και κόστους που προέρχονται από τις δημόσιες δαπάνες Για την αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Κλασικός Αθλητισμός Δρόμοι : Μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις Ταχύτητες Σκυταλοδρομίες Δρόμοι με εμπόδια Δρόμοι Μεσαίων και Μεγάλων αποστάσεων Στην αρχαία εποχή ο δρόμος που είχε

Διαβάστε περισσότερα

- 1 - Ποιοι κερδίζουν από το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών; Γιατί η άμεση ανταλλαγή αγαθών, ορισμένες φορές, είναι δύσκολο να

- 1 - Ποιοι κερδίζουν από το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών; Γιατί η άμεση ανταλλαγή αγαθών, ορισμένες φορές, είναι δύσκολο να - 1 - Ο παράξενος πραματευτής Ανθολόγιο Ε & Στ τάξης: 277-279 Οικονομικές έννοιες Ανταλλαγή Αντιπραγματισμός Εμπόριο Ερωτήσεις Ποιοι κερδίζουν από το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών; Γιατί η άμεση ανταλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg)

Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg) Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg) Β Δ Β Δ Γ Γ Κύκλος του Euler (Euler cycle) είναι κύκλος σε γράφημα Γ που περιέχει κάθε κορυφή του γραφήματος, και κάθε ακμή αυτού ακριβώς μία φορά. Για γράφημα

Διαβάστε περισσότερα

Ποια έντομα είναι εχθροί των φυτών και πώς θα τα αντιμετωπίσετε

Ποια έντομα είναι εχθροί των φυτών και πώς θα τα αντιμετωπίσετε Ποια έντομα είναι εχθροί των φυτών και πώς θα τα αντιμετωπίσετε Δυστυχώς είναι μια πραγματικότητα της ζωής ότι αν διατηρείτε στο σπίτι σας φυτά, υπάρχει πάντα η πιθανότητα να υποστούν ζημίες από βλαβερούς

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΙΑΚΡΙΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ»

«ΔΙΑΚΡΙΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ» HY 118α «ΔΙΚΡΙΤ ΜΘΗΜΤΙΚ» ΣΚΗΣΕΙΣ ΠΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΙΣΤΩΝ εώργιος Φρ. εωργακόπουλος ΜΕΡΟΣ (1) ασικά στοιχεία της θεωρίας συνόλων. Π. ΚΡΗΤΗΣ ΤΜ. ΕΠ. ΥΠΟΛΟΙΣΤΩΝ «ΔΙΚΡΙΤ ΜΘΗΜΤΙΚ». Φ. εωργακόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1α ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Οι επιστήμονες ταξινομούν τους οργανισμούς σε ομάδες ανάλογα με τα κοινά τους χαρακτηριστικά. Τα πρώτα συστήματα ταξινόμησης βασιζόταν αποκλειστικά στα μορφολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν

Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν 1 1. Αποδοχή κληρονομίας Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν μπορεί να ασκηθεί από τους δανειστές του κληρονόμου, τον εκτελεστή της διαθήκης, τον κηδεμόνα ή εκκαθαριστή

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Δημητρίου ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ. Μετάφραση. Ελένη Δημητρίου. Πειραματικό Λύκειο Αναβρύτων

Ελένη Δημητρίου ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ. Μετάφραση. Ελένη Δημητρίου. Πειραματικό Λύκειο Αναβρύτων ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ Μετάφραση Ελένη Δημητρίου Μετάφραση στίχων 1 99 Προλόγου ΑΝΤΙΓΟΝΗ Πολυαγαπημένη μου αδερφή Ισμήνη, άραγε ξέρεις αν υπάρχει καμιά συμφορά που μας κληροδότησε ο Οιδίποδας και να μην την

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Bias (απόκλιση) και variance (διακύμανση) Ελεύθεροι Παράμετροι Ελεύθεροι Παράμετροι Διαίρεση dataset Μέθοδος holdout Cross Validation Bootstrap Bias (απόκλιση) και variance

Διαβάστε περισσότερα

Συναρτήσεις. Σημερινό μάθημα

Συναρτήσεις. Σημερινό μάθημα Συναρτήσεις Σημερινό μάθημα C++ Συναρτήσεις Δήλωση συνάρτησης Σύνταξη συνάρτησης Πρότυπο συνάρτησης & συνάρτηση Αλληλο καλούμενες συναρτήσεις συναρτήσεις μαθηματικών Παράμετροι συναρτήσεων Τοπικές μεταβλητές

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (701-718)

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (701-718) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι.

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι. Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι. Καί πράγματι εἶναι! σταματώντας ὁ χρόνος της, χρόνος ὅπου μετριοῦνται μέ τούς χτύπους τῆς καρδιᾶς, σταματάει

Διαβάστε περισσότερα

BACCALAURÉATS GÉNÉRAL ET TECHNOLOGIQUE

BACCALAURÉATS GÉNÉRAL ET TECHNOLOGIQUE BACCALAURÉATS GÉNÉRAL ET TECHNOLOGIQUE SESSION 2015 GREC MODERNE MARDI 23 JUIN 2015 LANGUE VIVANTE 2 Séries ES et S Durée de l épreuve : 2 heures coefficient : 2 Série L Langue vivante obligatoire (LVO)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Την ευθύνη του εκπαιδευτικού υλικού έχει ο επιστημονικός συνεργάτης των Πανεπιστημιακών Φροντιστηρίων «ΚOΛΛΙΝΤΖΑ», οικονομολόγος συγγραφέας θεμάτων ΑΣΕΠ, Παναγιώτης Βεργούρος.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγικά. 1.1 Η σ-αλγεβρα ως πληροφορία

Εισαγωγικά. 1.1 Η σ-αλγεβρα ως πληροφορία 1 Εισαγωγικά 1.1 Η σ-αλγεβρα ως πληροφορία Στη θεωρία μέτρου, όταν δουλεύει κανείς σε έναν χώρο X, συνήθως έχει διαλέξει μια αρκετά μεγάλη σ-άλγεβρα στον X έτσι ώστε όλα τα σύνολα που εμφανίζονται να ανήκουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2014 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2014 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Διδαγμένο Κείμενο ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2014 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Επομένως οι αρετές δεν υπάρχουν μέσα μας εκ φύσεως ούτε αντίθετα προς τη φύση μας, αλλά έχουμε από τη φύση την ιδιότητα να τις δεχτούμε

Διαβάστε περισσότερα

Ημέρα 3 η. (α) Aπό την εργασιακή διαδικασία στη διαδικασία παραγωγής (β) Αξία του προϊόντος και αξία της εργασιακής δύναμης

Ημέρα 3 η. (α) Aπό την εργασιακή διαδικασία στη διαδικασία παραγωγής (β) Αξία του προϊόντος και αξία της εργασιακής δύναμης Ημέρα 3 η. (α) Aπό την εργασιακή διαδικασία στη διαδικασία παραγωγής (β) Αξία του προϊόντος και αξία της εργασιακής δύναμης Η εργασιακή διαδικασία και τα στοιχεία της. Η κοινωνική επικύρωση των ιδιωτικών

Διαβάστε περισσότερα

Η ανισότητα α β α±β α + β με α, β C και η χρήση της στην εύρεση ακροτάτων.

Η ανισότητα α β α±β α + β με α, β C και η χρήση της στην εύρεση ακροτάτων. A A N A B P Y T A Άρθρο στους Μιγαδικούς Αριθμούς 9 5 0 Η ανισότητα α β α±β α + β με α, β C και η χρήση της στην εύρεση ακροτάτων. Δρ. Νίκος Σωτηρόπουλος, Μαθηματικός Εισαγωγή Το άρθρο αυτό γράφεται με

Διαβάστε περισσότερα

Επίσης, καθώς το κρύο θα υποχωρεί, βγάλτε πάλι έξω όσα φυτά μεταφέρατε στο σπίτι για να τα προστατέψατε από την παγωνιά.

Επίσης, καθώς το κρύο θα υποχωρεί, βγάλτε πάλι έξω όσα φυτά μεταφέρατε στο σπίτι για να τα προστατέψατε από την παγωνιά. Μάρτιος Καλό μήνα και καλή άνοιξη! Μπορεί ο Φεβρουάριος να μας τα χάλασε αλλά τελείωσε κι αυτός. Ότι κι αν φέρει ο Μάρτης ελπίζουμε να μην περιλαμβάνει ούτε χιόνι ούτε παγωνιά, φτάνει για φέτος και το

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΤΟΥ Β2 ΠΕΤΡΑ ΠΕΤΣΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΠΟΖΙΝΗ ΜΑΡΙΑ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΟΥ Yπεύθυνοι καθηγητές Μπουρμπούλιας Βασίλης - φιλόλογος Τσατσούλα Μαρία - φυσικός 1 Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ: Η Μεσόγειος

Διαβάστε περισσότερα

Επιλέγοντας τις κατάλληλες γλάστρες

Επιλέγοντας τις κατάλληλες γλάστρες Επιλέγοντας τις κατάλληλες γλάστρες Το τι γλάστρες θα χρησιμοποιήσετε εξαρτάται κυρίως από το πορτοφόλι σας αλλά και το προσωπικό σας γούστο. Οι επιλογές σας είναι αμέτρητες, τόσο σε ποιότητες όσο και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο επιτελείο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Επιμέλεια: Βουδούρη Καλλιρρόη ΙΑΓ%ΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΝΟΜΑ:.. ΘΕΜΑ Α Α. Να ση)ειώσετε στο γρα1τό σας δί1λα α1ό τον

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Διδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους Πολιτικά Θ 2.1 4

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Διδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους Πολιτικά Θ 2.1 4 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Διδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους Πολιτικά Θ 2.1 4 Α. Μετάφραση Είναι λοιπόν φανερό ότι πρέπει να θεσπίσουμε νόμους για την παιδεία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΩΝΥΜΟ: ΟΝΟΜΑ: ΟΜΑΔΑ Α Για τις προτάσεις Α1 μέχρι και Α6 να

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ. Παράλληλα, ο συνεντευξιαζόμενος προβάλλει τον εαυτό του και παίρνει περισσότερες πληροφορίες για τη θέση.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ. Παράλληλα, ο συνεντευξιαζόμενος προβάλλει τον εαυτό του και παίρνει περισσότερες πληροφορίες για τη θέση. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Σκοπός της Συνέντευξης είναι η αναζήτηση του καλύτερου υποψηφίου που θα στελεχώσει την προκηρυσσόμενη θέση. Η Συνέντευξη έχει διττό χαρακτήρα, όπου λόγο έχουν και οι αξιολογητές και

Διαβάστε περισσότερα

( ιμερείς) ΙΜΕΛΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Α Β «απεικονίσεις»

( ιμερείς) ΙΜΕΛΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Α Β «απεικονίσεις» ( ιμερείς) ΙΜΕΛΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Α Β «πεικονίσεις» 1. ΣΧΕΣΕΙΣ: το σκεπτικό κι ο ορισμός. Τ σύνολ νπριστούν ιδιότητες μεμονωμένων στοιχείων: δεδομένου συνόλου S, κι ενός στοιχείου σ, είνι δυντόν είτε σ S είτε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1 5, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

17 Μαρτίου 2013, Βόλος

17 Μαρτίου 2013, Βόλος Συνήθεις ιαφορικές Εξισώσεις 1ης Τάξης Σ Ε 1ης τάξης, Πεδία κατευθύνσεων, Υπαρξη και μοναδικότητα, ιαχωρίσιμες εξισώσεις, Ολοκληρωτικοί παράγοντες, Αντικαταστάσεις, Αυτόνομες εξισώσεις Μανόλης Βάβαλης

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ. Επιμέλεια Θεμάτων: Μεταξά Ελευθερία. www.epignosi.edu.gr. Θέματα.

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ. Επιμέλεια Θεμάτων: Μεταξά Ελευθερία. www.epignosi.edu.gr. Θέματα. Γιώργης Παυλόπουλος ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Επιμέλεια Θεμάτων: Μεταξά Ελευθερία Θέματα Τά Αντικλείδια Ὴ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή. Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς νά βλέπουν

Διαβάστε περισσότερα

Ταξινόμηση των μοντέλων διασποράς ατμοσφαιρικών ρύπων βασισμένη σε μαθηματικά κριτήρια.

Ταξινόμηση των μοντέλων διασποράς ατμοσφαιρικών ρύπων βασισμένη σε μαθηματικά κριτήρια. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ Ταξινόμηη των μοντέλων διαποράς ατμοφαιρικών ρύπων βαιμένη ε μαθηματικά κριτήρια. Μοντέλο Ελεριανά μοντέλα (Elerian) Λαγκρατζιανά μοντέλα (Lagrangian) Επιπρόθετος διαχωριμός Μοντέλα

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Μη Παραμετρικός Υπολογισμός πυκνότητας με εκτίμηση Ιστόγραμμα Παράθυρα Parzen Εξομαλυμένη Kernel Ασκήσεις 1 Μη Παραμετρικός Υπολογισμός πυκνότητας με εκτίμηση Κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΛ231: Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι Εαρινό Εξάμηνο 2017-2018 Φροντιστήριο 3 1. Εστω η στοίβα S και ο παρακάτω αλγόριθμος επεξεργασίας της. Να καταγράψετε την κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ σελ.139 149 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ σελ.139 149 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ σελ.139 149 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 1. Πότε έφτασε ο Αριστοτέλης στην Αθήνα για πρώτη φορά και γιατί επέλεξε την Ακαδημία για τις σπουδές του; Σελίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Δρ Φασουλάς Χαράλαμπος Συντονιστής, Υπεύθυνος του Τμήματος Γεωποικιλότητας του Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Δρ Φασουλάς Χαράλαμπος Συντονιστής, Υπεύθυνος του Τμήματος Γεωποικιλότητας του Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης 2 ιά ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Δρ Φασουλάς Χαράλαμπος Συντονιστής, Υπεύθυνος του Τμήματος Γεωποικιλότητας του Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Δρ Αμπαρτζάκη Μαρία, Παιδαγωγικό

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Ι. Πασσάς. Γλώσσα. Οι λειτουργίες της γλώσσας Η γλωσσική 4εταβολή και ο δανεισ4ός

Γιάννης Ι. Πασσάς. Γλώσσα. Οι λειτουργίες της γλώσσας Η γλωσσική 4εταβολή και ο δανεισ4ός Γιάννης Ι. Πασσάς Γλώσσα Οι λειτουργίες της γλώσσας Η γλωσσική 4εταβολή και ο δανεισ4ός Αρχή πάντων ορισµός εστί Γλώσσα: Κώδικας ση4είων ορισ4ένης 4ορφής (γλωσσικής), 4ε τα ο

Διαβάστε περισσότερα

To παιχνίδι την Αρχαία Ελλάδα

To παιχνίδι την Αρχαία Ελλάδα To παιχνίδι την Αρχαία Ελλάδα Μέχρι τα επτά του χρόνια το παιδί έμενε στο σπίτι, όπου έπαιζε διάφορα παιχνίδια. Ο Πλάτων κι ο Αριστοτέλης συμβούλευαν τους γονείς να αφήνουν τα παιδιά τους να διασκεδάζουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Β ΤΑΞΗ. ΘΕΜΑ 1ο

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Β ΤΑΞΗ. ΘΕΜΑ 1ο ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΘΕΜΑ 1ο ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΑΛΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FOUCAULT ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

ΠΡΟΒΑΛΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FOUCAULT ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΠΡΟΒΑΛΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FOUCAULT ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Εργασία για το µάθηµα του εαρινού εξαµήνου του µεταπτυχιακού προγράµµατος του τµήµατος Επικοινωνίας & Μέσων Μαζικής Ενηµέρωσης του Εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ Επιμέλεια Άγγελου Αργυρακόπουλου

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Διδακτική ενότητα

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Διδακτική ενότητα ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑ Α, Β, Γ, ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Διδακτική ενότητα Στόχος μας είναι: Να ανακαλύψετε τους παράγοντες που οδήγησαν στην εμφάνιση και

Διαβάστε περισσότερα

ª ƒ À π : ÌÈ Ô 1, Ï ÙÂ Ï. Ù ıìô, Τηλ 210. 80.22.751, 210. 80.53.315 Η ΜΕΘΟΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ : ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΣΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ª ƒ À π : ÌÈ Ô 1, Ï ÙÂ Ï. Ù ıìô, Τηλ 210. 80.22.751, 210. 80.53.315 Η ΜΕΘΟΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ : ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΣΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 1 Η ΜΕΘΟΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ : ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΣΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Συμβουλές για εποικοδομητικό και αποδοτικό διάβασμα / Η «τελική ευθεία» Ουσιαστικά «τελική ευθεία» αποτελούν οι δυο τελευταίες τάξεις

Διαβάστε περισσότερα

2. Κατάθεσε κάποιος στην Εθνική Τράπεζα 4800 με επιτόκιο 3%. Μετά από πόσο χρόνο θα πάρει τόκο 60 ; α) 90 ημέρες β) 1,5 έτη γ) 5 μήνες δ) 24 μήνες

2. Κατάθεσε κάποιος στην Εθνική Τράπεζα 4800 με επιτόκιο 3%. Μετά από πόσο χρόνο θα πάρει τόκο 60 ; α) 90 ημέρες β) 1,5 έτη γ) 5 μήνες δ) 24 μήνες 20 Φεβρουαρίου 2010 1. Ένας έμπορος αγόρασε 720 κιλά κρασί προς 2 το κιλό. Πρόσθεσε νερό, το πούλησε προς 2,5 το κιλό και κέρδισε 500. Το νερό που πρόσθεσε ήταν σε κιλά: α) 88 β) 56 γ) 60 δ) 65 2. Κατάθεσε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 28 ΜΑΪΟΥ 2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 28 ΜΑΪΟΥ 2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Μετάφραση 28 ΜΑΪΟΥ 2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επομένως η ηθική αρετή κινείται γύρω από τις ηδονές και τις λύπες, αφού κάνουμε τα τιποτένια εξαιτίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. www.epignosi.edu.gr. Επιμέλεια θεμάτων και απαντήσεων: Μεταξά Ελευθερία. Κείμενο

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. www.epignosi.edu.gr. Επιμέλεια θεμάτων και απαντήσεων: Μεταξά Ελευθερία. Κείμενο ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Επιμέλεια θεμάτων και απαντήσεων: Μεταξά Ελευθερία Κείμενο Θα μου ειπήτε. «Και πώς! Μας είναι τόσο χρήσιμες και τόσο ευεργετικές οι ξένες γλώσσες; Η γλωσσομάθεια, το ασφαλισμένον

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο

Διαβάστε περισσότερα

Κείµενο διδαγµένο Κείµενο από το πρωτότυπο

Κείµενο διδαγµένο Κείµενο από το πρωτότυπο ΤΡΙΤΗ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ 1999 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Κείµενο διδαγµένο Κείµενο από το πρωτότυπο Θουκυδίδη Ιστορία Γ, 70 Καὶ (ἦν γὰρ Πειθίας ἐθελοπρόξενός τε τῶν Ἀθηναίων καὶ τοῦ δήµου προειστήκει)

Διαβάστε περισσότερα

Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein Πηγή:

Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein Πηγή: Ας πούμε και κάτι για τις δύσκολες μέρες που έρχονται Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein 1879-1955 Πηγή: http://www.cognosco.gr/gnwmika/ 1 ΚΥΚΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

ΤΟ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Ένα από τα δυσκολώτερα προβλήματα, που έχει να αντιμετωπίσει ο ερευνητής της Κ. Διαθήκης, είναι το λεγόμενο «συνοπτικό πρόβλημα». Το πρόβλημα αυτό δημιουργείται από τις χαρακτηριστικές ομοιότητες των τριών

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολιτικά Οπτικά Δίκτυα. 11.1. Εισαγωγή

Μητροπολιτικά Οπτικά Δίκτυα. 11.1. Εισαγωγή Μητροπολιτικά Οπτικά Δίκτυα 11.1. Εισαγωγή Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα είναι διαιρεμένα σε μια ιεραρχία τριών επιπέδων: Στα δίκτυα πρόσβασης, τα μητροπολιτικά δίκτυα και τα δίκτυα κορμού. Τα δίκτυα κορμού

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία γλωσσικής σχετικότητας

Θεωρία γλωσσικής σχετικότητας Γλώσσα και σκέψη Συμπεριφορισμός Watson: υ"οστήριξε ότι η σκέψη είναι 3ια 3η φωνού3ενη γλώσσα και ε"ο3ένως όταν οι άνθρω"οι σκέφτονται, δεν κάνουν τί"οτε άλλο α"ό το να 3ιλούν εσωτερικά στον εαυτό τους.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ Μ 6 ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ Μ 6 ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ Μ 6 ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2018 2019 ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ Πιο κάτω προσφέρουμε κάποιους τρόπους μελέτης που θα σας βοηθήσουν να μαθαίνετε πιο εύκολα και να θυμάστε καλύτερα τις γνώσεις που

Διαβάστε περισσότερα

Pointers. Σημερινό Μάθημα! Χρήση pointer Τελεστής * Τελεστής & Γενικοί δείκτες Ανάκληση Δέσμευση μνήμης new / delete Pointer σε αντικείμενο 2

Pointers. Σημερινό Μάθημα! Χρήση pointer Τελεστής * Τελεστής & Γενικοί δείκτες Ανάκληση Δέσμευση μνήμης new / delete Pointer σε αντικείμενο 2 Pointers 1 Σημερινό Μάθημα! Χρήση pointer Τελεστής * Τελεστής & Γενικοί δείκτες Ανάκληση Δέσμευση μνήμης new / delete Pointer σε αντικείμενο 2 1 Μνήμη μεταβλητών Κάθε μεταβλητή έχει διεύθυνση Δεν χρειάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήριο 2: Ανάλυση Αλγόριθμου. Νικόλας Νικολάου ΕΠΛ432: Κατανεμημένοι Αλγόριθμοι 1 / 10

Φροντιστήριο 2: Ανάλυση Αλγόριθμου. Νικόλας Νικολάου ΕΠΛ432: Κατανεμημένοι Αλγόριθμοι 1 / 10 Φροντιστήριο 2: Ανάλυση Αλγόριθμου Εκλογής Προέδρου με O(nlogn) μηνύματα Νικόλας Νικολάου ΕΠΛ432: Κατανεμημένοι Αλγόριθμοι 1 / 10 Περιγραφικός Αλγόριθμος Αρχικά στείλε μήνυμα εξερεύνησης προς τα δεξιά

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ι Α Κ Ρ Ι Τ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α. 1η σειρά ασκήσεων

Δ Ι Α Κ Ρ Ι Τ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α. 1η σειρά ασκήσεων Δ Ι Α Κ Ρ Ι Τ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α 1η σειρά ασκήσεων Ονοματεπώνυμο: Αριθμός μητρώου: Ημερομηνία παράδοσης: Μέχρι την Τρίτη 2 Απριλίου 2019 Σημειώστε τις ασκήσεις για τις οποίες έχετε παραδώσει λύση: 1

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 1. Κριτήριο για ολιγόλεπτη εξέταση 91 (15 ) Στοιχεία µαθητή Ονοµατεπώνυµο:... Εξεταζόµενο µάθηµα: Αρχαία Ελληνική Γραµµατεία (µάθηµα κατεύθυνσης) Τάξη:... Ηµεροµηνία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΕΣΤΕ Φ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΪΝ

ΚΑΛΕΣΤΕ Φ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΪΝ ΚΑΛΕΣΤΕ Φ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΪΝ Στη 01:50 ώρα Γκρίνουιτς της 1ης Δεκεμβρίου του 1975 όλα τα τηλέφωνα στον κόσμο άρχισαν να χτυπούν. Διακόσια πενήντα εκατομμύρια άνθρωποι σήκωσαν το ακουστικό και άκουσαν

Διαβάστε περισσότερα

Ποιμαίνοντας μεταξύ οὐτοπίας καί ρεαλισμοῦ: Θεολογικοί προβληματισμοί γιά τήν λειτουργία τῆς σύγχρονης ἐνοριακῆς κοινότητας.

Ποιμαίνοντας μεταξύ οὐτοπίας καί ρεαλισμοῦ: Θεολογικοί προβληματισμοί γιά τήν λειτουργία τῆς σύγχρονης ἐνοριακῆς κοινότητας. 1 Ποιμαίνοντας μεταξύ οὐτοπίας καί ρεαλισμοῦ: Θεολογικοί προβληματισμοί γιά τήν λειτουργία τῆς σύγχρονης ἐνοριακῆς κοινότητας. πρωτ. Χριστόδουλος Μπίθας Προϊστάμενος Ἱ. Ν. Παμ. Ταξιαρχῶν Μοσχάτου Σεβασμιώτατε,

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Άσκηση Θερμομόρφωση (Thermoforming)

Εργαστηριακή Άσκηση Θερμομόρφωση (Thermoforming) Σελίδα 1 Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Μηχανικών Μηχανολογίας και Κατασκευαστικής ΜΜΚ 452: Μηχανικές Ιδιότητες και Κατεργασία Πολυμερών Εργαστηριακή Άσκηση Θερμομόρφωση (Thermoforming) Σελίδα 2 Εισαγωγή: Η

Διαβάστε περισσότερα

τεσσάρων βάσεων δεδομένων που θα αντιστοιχούν στους συνδρομητές

τεσσάρων βάσεων δεδομένων που θα αντιστοιχούν στους συνδρομητές Σ Υ Π Τ Μ Α 8 Ιουνίου 2010 Άσκηση 1 Μια εταιρία τηλεφωνίας προσπαθεί να βρει πού θα τοποθετήσει τις συνιστώσες τηλεφωνικού καταλόγου που θα εξυπηρετούν τους συνδρομητές της. Η εταιρία εξυπηρετεί κατά βάση

Διαβάστε περισσότερα

HISTÒRIA DE LA LLENGUA GREGA: DEL GREC CLÀSSIC AL GREC MODERN MORFOLOGIA DELS PRONOMS PERSONALS (teoria, praxi, autoavaluació) 2015

HISTÒRIA DE LA LLENGUA GREGA: DEL GREC CLÀSSIC AL GREC MODERN MORFOLOGIA DELS PRONOMS PERSONALS (teoria, praxi, autoavaluació) 2015 HISTÒRIA DE LA LLENGUA GREGA: DEL GREC CLÀSSIC AL GREC MODERN MORFOLOGIA DELS PRONOMS PERSONALS (teoria, praxi, autoavaluació) 2015 Ernest E. Marcos Hierro (GIDC ELECTRA) emarcos@ub.edu Pronoms personals

Διαβάστε περισσότερα

21/11/2005 Διακριτά Μαθηματικά. Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ Δ Ι. Γεώργιος Βούρος Πανεπιστήμιο Αιγαίου

21/11/2005 Διακριτά Μαθηματικά. Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ Δ Ι. Γεώργιος Βούρος Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ A Ε B Ζ Η Γ K Θ Δ Ι Ορισμός Ένα (μη κατευθυνόμενο) γράφημα (non directed graph) Γ, είναι μία δυάδα από σύνολα Ε και V και συμβολίζεται με Γ=(Ε,V). Το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκά παράγωγα Ευρωπαϊκά δικαιώματα

Ευρωπαϊκά παράγωγα Ευρωπαϊκά δικαιώματα 17 Ευρωπαϊκά παράγωγα 17.1 Ευρωπαϊκά δικαιώματα Ορισμός 17.1. 1) Ευρωπαϊκό δικαίωμα αγοράς σε μία μετοχή είναι ένα συμβόλαιο που δίνει στον κάτοχό του το δικαίωμα να αγοράσει μία μετοχή από τον εκδότη

Διαβάστε περισσότερα

Επίλυση ειδικών μορφών ΣΔΕ

Επίλυση ειδικών μορφών ΣΔΕ 15 Επίλυση ειδικών μορφών ΣΔΕ Σε αυτό το κεφάλαιο θα δούμε κάποιες ειδικές μορφές ΣΔΕ για τις οποίες υπάρχει μέθοδος επίλυσης. Περισσότερες μπορεί να δει κανείς στο Kloeden and Plaen (199), 4.-4.4. Θα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ. Άσκηση με θέμα τη μεγιστοποίηση της χρησιμότητας του καταναλωτή

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ. Άσκηση με θέμα τη μεγιστοποίηση της χρησιμότητας του καταναλωτή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 07 08 ΛΕΥΚΑΔΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Κινητική Μάθηση Μέρος Πρώτο : Ανθρώπινη απόδοση εκτέλεση 1. Εισαγωγή «Η ικανότητα που έχει κάποιος, να πετυχαίνει ένα τελικό αποτέλεσμα με την μεγαλύτερη δυνατή σιγουριά και τη

Διαβάστε περισσότερα

Καιρός τοῦ Ποιῆσαι. Πῶς ἀναπτύσσεται στήν καρδιά ἡ νοερά προσευχή

Καιρός τοῦ Ποιῆσαι. Πῶς ἀναπτύσσεται στήν καρδιά ἡ νοερά προσευχή Καιρός τοῦ Ποιῆσαι Πῶς ἀναπτύσσεται στήν καρδιά ἡ νοερά προσευχή Ὅταν μιλοῦμε γιά τήν νοερά - καρδιακή προσευχή βρισκόμαστε στήν καρδιά τῆς λεγομένης μυστικῆς θεολογίας, δηλαδή τῆς ὀρθοδόξου Θεολογίας.

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεριφοριακή Επιχειρηματικότητα

Συμπεριφοριακή Επιχειρηματικότητα Συμπεριφοριακή Επιχειρηματικότητα Great talent can come from anywhere, free your mind Το ταλέντο μπορεί να εμφανιστεί από οπουδήποτε, ελευθερώστε το μυαλό σας 1 Επιχειρηματίας Entrepreneur Γαλλική προέλευση

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές στην κίνηση Brown

Εφαρμογές στην κίνηση Brown 13 Εφαρμογές στην κίνηση Brown Σε αυτό το κεφάλαιο θέλουμε να κάνουμε για την πολυδιάστατη κίνηση Brown κάτι ανάλογο με αυτό που κάναμε στην Παράγραφο 7.2 για τη μονοδιάστατη κίνηση Brown. Δηλαδή να μελετήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές προσωπικότητας

Διαταραχές προσωπικότητας Διαταραχές προσωπικότητας Όταν μιλάμε για προσωπικότητα αναφερόμαστε στο σύνολο των ψυχολογικών χαρακτηριστικών ενός ανθρώπου, τα οποία καθορίζουν τον τρόπο ζωής του, τις σχέσεις του με τους άλλους και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, ΜΔΕ Δημοσίου Δικαίου, Υπ. Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. ΘΕΜΑΤΙΚΗ : Η αρμοδιότητα των διοικητικών

Διαβάστε περισσότερα

Η διπλωματική εργασία

Η διπλωματική εργασία Η διπλωματική εργασία Αριστείδης Χατζής * Το κείμενο αυτό ανανεώνεται συνέχεια με τη δική σας παρέμβαση, τις ερωτήσεις, τα σχόλια και τις παρατηρήσεις σας. Αυτή η εκδοχή ανανεώθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2006.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ 2009

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ 2009 Κλάδος: ΠΕ 60 ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (Ειδική Διδακτική και Παιδαγωγικά Γενική Διδακτική) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ 2009 Επιμέλεια σύνταξης απαντήσεων: Μαρία Πέτρα ΕΡΩΤΗΜΑ 1ο:

Διαβάστε περισσότερα