Αριστείδης Ν. Χατζής Αναπληρωτής Καθηγητής. Αρχές Οικονομικής Ι. Τμήμα Μ.Ι.Θ.Ε. Χειμερινό Εξάμηνο

Transcript

1 Αριστείδης Ν. Χατζής Αναπληρωτής Καθηγητής Αρχές Οικονομικής Ι Τμήμα Μ.Ι.Θ.Ε. Χειμερινό Εξάμηνο

2

3

4 Πού στοιχίζει ακριβότερα ο καφές; Στη Θεσσαλονίκη; Στη Ρώμη;

5 Πού στοιχίζει ακριβότερα ο καφές; Στη Θεσσαλονίκη; 3,00 Στη Ρώμη; 0,70

6 Πού στοιχίζει ακριβότερα ο καφές; Στη Θεσσαλονίκη; ,00 σε 93 λεπτά 0,03/λεπτό Στη Ρώμη; 0,70 σε 5 λεπτά 0,14/λεπτό

7 Οι οκτώ (8) θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών 1. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ αγαθών Ανεπάρκεια Περιορισμοί Φυσικοί Κοινωνικοί Θεσμικοί

8 Οι οκτώ (8) θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών 2. Το κόστος ενός αγαθού είναι ένα άλλο αγαθό που θα θυσιάσεις για να αποκτήσεις το πρώτο Κόστος Ευκαιρίας Συγκριτικό πλεονέκτημα Τα οικονομικά είναι η μελέτη του τρόπου με τον οποίο η κοινωνία διαχειρίζεται τους ανεπαρκείς πόρους της

9

10 Οι οκτώ (8) θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών 3. Ο άνθρωπος σκέφτεται ορθολογικά Μεγιστοποίηση Αποκαλυπτόμενες προτιμήσεις Αποτελεσματικότητα Μεγιστοποίηση οφέλους Ελαχιστοποίηση κόστους Ατομικά Κοινωνικά

11 Οι οκτώ (8) θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών 4. Ο ορθολογικός άνθρωπος σκέφτεται οριακά Οριακό όφελος (MB) Οριακό κόστος (MC) MB = MC Φθίνουσα οριακή χρησιμότητα

12 Οι οκτώ (8) θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών 5. Οι ορθολογικοί άνθρωποι αντιδρούν στα κίνητρα Ζώνες ασφαλείας ΕΟΦ Αμβλώσεις

13 Οι οκτώ (8) θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών 6. Η ανταλλαγή και η συναλλαγή ωφελεί και τους δύο Πλεόνασμα καταναλωτή Μηχανισμός άριστης κατανομής των πόρων Συναλλαγές + Σεξ

14 Ραφαήλ; «Ο Λορέντζο των Μεδίκων»

15 Ρέμπραντ; «Ο Τέβιε και η γυναίκα του»???

16 Ντα Βίντσι; «Η Όμορφη Πριγκίπισσα»

17 Βερμέερ; «Η κοπέλα στο πιάνο»???

18 Βερμέερ;???

19 Ένας «συλλέκτης» Han van Meegeren (Ο «άλλος Βερμέερ») 137 πίνακες για 7 εκ.

20 «Ζωγραφίζει για τη ζωή του»

21 Warhol το δολάριο

22 Prelude, Fugue and Allegro in E-flat major, BWV 998 (Johann Sebastian Bach) 2,5 εκ. η σελίδα!

23 Το «παπούτσι του Bush»

24 Jonathan Franzen Γυαλιά αξίας $100,000 - Your glasses are yours again!

25 Jennifer Aniston Η πρώτη ηθοποιός στην ιστορία της τηλεόρασης με αμοιβή $1 εκ. το επεισόδιο

26 $1 εκ. / επεισόδιο Χ 6

27 Julia Roberts $25 εκ. αμοιβή για μια ταινία

28 Giselle $ 42 εκ. για ένα συμβόλαιο

29 Οι οκτώ (8) θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών 7. Γι αυτό ο καλύτερος τρόπος οργάνωσης της οικονομικής δραστηριότητας είναι η αγορά Οικονομία της αγοράς. Μια οικονομία που κατανέμει τους πόρους της μέσω των αποκεντρωμένων αποφάσεων πολλών εταιριών, νοικοκυριών και ατόμων, όταν αυτά αλληλεπιδρούν στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών.

30 Οι οκτώ (8) θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών 8. Όμως το κράτος μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, να βελτιώσει τα αποτελέσματα της αγοράς Αποτυχίες της αγοράς Ανισότητα

31

32

33

34

35 Between 1990 and 2010, the number of people living in extreme poverty fell by half as a share of the total population in developing countries, from 43% to 21% a reduction of almost 1 billion people. Poverty rates started to collapse towards the end of the 20th century largely because developing-country growth accelerated, from an average annual rate of 4.3% in to 6% in Around two-thirds of poverty reduction within a country comes from growth. Greater equality also helps, contributing the other third. A 1% increase in incomes in the most unequal countries produces a mere 0.6% reduction in poverty; in the most equal countries, it yields a 4.3% cut.

36 Mostly Unfree... Index of Economic Freedom-2016: 138/178 Last in the EU [Denmark 12/178] Economic Freedom of the World-2015: 85/157 Last in the EU [Denmark 22/157] Global Competitiveness Report : 81/140 Last in the EU [Denmark 12/140] ICC Open Markets Index 2015: 49/75 Last in the EU [Denmark 12/75] Legatum Prosperity Index-2016: 102/142 Last in the EU [Denmark 9/142]

37 A helping hand to the rich

38

39

40

41

42

43

44

45 Το δίλημμα του Σάββα Ξηρού Η αστυνομία έχει συλλάβει δύο υπόπτους για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση: τον Σάββα Ξηρό και τον Βασίλη Τζωρτζάτο. Υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να καταδικαστούν σε 5 χρόνια φυλάκιση για παράνομη οπλοχρησία και άλλα πλημμελήματα. Η αστυνομία γνωρίζει ότι είναι μέλη της 17ης Νοέμβρη. Δεν έχει όμως αρκετές αποδείξεις για την ενοχή τους και χρειάζεται απαραίτητα την ομολογία τους για την καταδίκη. Όταν συλλαμβάνονται, ο Ξηρός και ο Τζωρτζάτος οδηγούνται σε χωριστά δωμάτια και ανακρίνονται χωρίς να μπορούν να έχουν επαφή ή να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Στον καθέναν από τους δύο η αστυνομία κάνει την εξής πρόταση: Μπορούμε, όπως ξέρεις, να σε στείλουμε τώρα αμέσως στο δικαστήριο και να καταδικαστείς σε 5 χρόνια φυλάκιση για οπλοχρησία και άλλα μικροεγκλήματα. Αν όμως ομολογήσεις και "καρφώσεις" το φίλο σου, θα καταδικαστείς με "ελαφρυντικά" και "έμπρακτη μετάνοια" σε 2 χρόνο φυλάκιση. Αν ο φίλος σου δεν ομολογήσει, θα καταδικαστεί σε 15 χρόνια φυλακή. Αν όμως και οι δύο ομολογήσετε, τότε δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα: θα μπείτε και οι δύο φυλακή για 10 χρόνια.

46 Το δίλημμα του Σάββα Ξηρού Το δίλημμα του φυλακισμένου Ομολογεί Βασίλης Δεν ομολογεί Σάββας Ομολογεί Σ = 10 B = 10 Δεν ομολογεί Σ = 15 B = 2 Σ = 2 B = 15 Σ = 5 B = 5

47 Οικονομικά Τα Οικονομικά είναι η τέχνη του να κάνεις το καλύτερο για τη ζωή σου George Bernard Shaw

48 Η Καμπύλη (Όριο) των Παραγωγικών Δυνατοτήτων Η καμπύλη αυτή μας βοηθά να κατανοήσουμε έννοιες όπως Αποτελεσματικότητα Tradeoffs Κόστος Ευκαιρίας Οικονομική Ανάπτυξη Συγκριτικό πλεονέκτημα

49 Καμπύλη (Όριο) Παραγωγικών Δυνατοτήτων Ποσότητα Η/Υ 3,000 D 2,200 2,000 C A ΚΠΔ 1,000 B ,000 Ποσότητα Αυτοκινήτων

50 Μετακίνηση της ΚΠΔ Ποσότητα Η/Υ 4,000 3,000 2,100 2,000 A E ,000 Ποσότητα Αυτοκινήτων

51 Κ.Π.Δ. του Αγρότη Κρέας (κιλά) 8 Χωρίς εμπόριο ο αγρότης επιλέγει να παράγει και να καταναλώσει 4 A Πατάτες (κιλά)

52 Κ.Π.Δ. του Κτηνοτρόφου Κρέας (κιλά) 24 Χωρίς εμπόριο ο κτηνοτρόφος επιλέγει να παράγει και να καταναλώσει 12 B Πατάτες (κιλά)

53 Ο Αγρότης μετά το εμπόριο Κρέας (κιλά) Ο αγρότης καταναλώνει με εμπόριο A A* Ο αγρότης παράγει και καταναλώνει χωρίς εμπόριο Ο αγρότης παράγει με εμπόριο Πατάτες (κιλά)

54 Ο Κτηνοτρόφος μετά το εμπόριο Κρέας (κιλά) Ο κτηνοτρόφος παράγει με εμπόριο Ο κτηνοτρόφος καταναλώνει με εμπόριο B B* Ο κτηνοτρόφος παράγει και καταναλώνει χωρίς εμπόριο Πατάτες (κιλά)

55 Η Ανταγωνιστική Αγορά Ανταγωνιστική είναι μια αγορά όταν αποτελείται από πολλούς αγοραστές και πολλούς πωλητές ενός συγκεκριμένου αγαθού (ή υπηρεσίας). Οι αγοραστές καθορίζουν τη ζήτηση και οι πωλητές την προσφορά. Ο καθένας όμως ξεχωριστά δεν μπορεί να επηρεάσει την τελική τιμή. Αυτή θα καθοριστεί από την αλληλεπίδραση των αγοραστών και των πωλητών, δηλαδή από τη ζήτηση και την προσφορά.

56 Η Καμπύλη Ζήτησης Τιμή του Παγωτού Μια μείωση στην τιμή eteris Paribus Ποσότητα του παγωτού οδηγεί σε αύξηση της ζητούμενης ποσότητας

57 Νόμος της Ζήτησης Όταν η τιμή ενός αγαθού αυξάνεται (ενώ οι λοιποί παράγοντες μένουν αμετάβλητοι), οι αγοραστές τείνουν να αγοράζουν μικρότερη ποσότητα από το αγαθό αυτό. Ομοίως, όταν η τιμή ενός αγαθού μειώνεται, οι αγοραστές τείνουν να αγοράζουν μεγαλύτερη ποσότητα από το αγαθό αυτό.

58 Από τι εξαρτάται η Zήτηση; Εισόδημα καταναλωτών (Giffen goods) Μέγεθος αγοράς Τιμές συγγενών αγαθών Υποκατάστατα Συμπληρωματικά Προτιμήσεις Προσδοκίες για το μέλλον Ειδικές συνθήκες

59 Μετακινήσεις της Καμπύλης Ζήτησης Τιμή Παγωτού Αύξηση Ζήτησης Μείωση Ζήτησης Καμπύλη Ζήτησης D1 Καμπύλη Ζήτησης D2 0 Καμπύλη Ζήτησης D3 Ποσότητα Παγωτού

60

61

62

63

64 Κυρ Στέφανε!

65 Παραδείγματα Χειμώνας πετρέλαιο Μπάσκετ ποδόσφαιρο Η/Υ γραφομηχανές Ανεργία μεταπτυχιακά ΦΠΑ Τσιγάρα μαριχουάνα Τσιγάρα (αύξηση 10% των φόρων οδηγεί σε μείωση της ζήτησης κατά 4% - αλλά 12% στους ανήλικους)

66 3,80 0,13 (περίπτερο) 0,49 (παραγωγός) 3,18 (φόροι)

67 Η Καμπύλη Προσφοράς Τιμή Παγωτού Μια αύξηση στην τιμή Ceteris Paribus Ποσότητα του παγωτού οδηγεί σε αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας

68 Νόμος της Προσφοράς Όταν η τιμή ενός αγαθού αυξάνεται (ενώ οι λοιποί παράγοντες μένουν αμετάβλητοι), οι παραγωγοί τείνουν να προσφέρουν μεγαλύτερη ποσότητα από το αγαθό αυτό. Ομοίως, όταν η τιμή ενός αγαθού μειώνεται, οι παραγωγοί τείνουν να προσφέρουν μικρότερη ποσότητα από το αγαθό αυτό.

69 Από τι εξαρτάται η Προσφορά; Τιμές πρώτων υλών Τεχνολογία Προσδοκίες για το μέλλον Αριθμός των παραγωγών Κρατική πολιτική (νομοθεσία για περιβάλλον και υγιεινή, φόροι, κατώτατα ημερομίσθια, προστατευτισμός) Ειδικές συνθήκες που επικρατούν σε μια αγορά

70 Μετακινήσεις της Καμπύλης Προσφοράς Τιμή Παγωτού Καμπύλη Προσφοράς S3 Καμπύλη Προσφοράς S1 Μείωση Προσφοράς Καμπύλη Προσφοράς S3 Αύξηση Προσφοράς 0 Ποσότητα Παγωτού

71 Ισορροπία Προσφοράς και Ζήτησης Τιμή Παγωτού Προσφορά 2.00 Τιμή Ισορροπίας Ισορροπία Ποσότητα Ισορροπίας Ζήτηση Ποσότητα Παγωτού

72 Η ισορροπία της αγοράς Η ισορροπία της αγοράς επιτυγχάνεται σε εκείνη την τιμή όπου οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης είναι εξισορροπημένες (η ποσότητα που οι αγοραστές θέλουν να αγοράσουν είναι ίση ακριβώς με την ποσότητα που οι πωλητές θέλουν να πουλήσουν).

73 Νόμος της προσφοράς και της ζήτησης Η τιμή κάθε αγαθού προσαρμόζεται έτσι ώστε η προσφερόμενη ποσότητα και η ζητούμενη ποσότητα του αγαθού αυτού να ισορροπήσουν

74 Αγορά χωρίς Ισορροπία Τιμή Παγωτού (α) Υπερβάλλουσα Προσφορά Πλεόνασμα Προσφορά Ζήτηση 0 4 Ζητούμενη Ποσότητα 7 10 Προσφερόμενη Ποσότητα Ποσότητα Παγωτού

75

76

77 Αγορά χωρίς Ισορροπία Τιμή Παγωτού (β) Υπερβάλλουσα Ζήτηση Προσφορά Έλλειμμα Ζήτηση 0 4 Προσφερόμενη Ποσότητα 7 10 Ζητούμενη Ποσότητα Ποσότητα Παγωτού

78

79

80 Πώς Επηρεάζει η Αύξηση της Ζήτησης την Ισορροπία Τιμή Παγωτού 1. Η αύξηση της ζήτησης για παγωτό Προσφορά 2.50 Νέα Ισορροπία οδηγεί σε υψηλότερη τιμή... Αρχική Ισορροπία D D Ποσότητα και σε μεγαλύτερη Παγωτού πωληθείσα ποσότητα.

81 Πώς Επηρεάζει η Μείωση της Προσφοράς την Ισορροπία Τιμή Παγωτού S 2 1. Μια αύξηση στην τιμή της ζάχαρης μειώνει την προσφορά παγωτού S Νέα Ισορροπία 2.00 Αρχική Ισορροπία 2. που οδηγεί σε αύξηση της τιμής του παγωτού... Ζήτηση Ποσότητα 3. και σε μείωση Παγωτού της πωληθείσας ποσότητας

82 Ελαστικότητα της ζήτησης Η ελαστικότητα είναι ένας τρόπος μέτρησης της επιρροής που ασκούν στη ζητούμενη ποσότητα ή την προσφερόμενη ποσότητα οι παράγοντες που τις καθορίζουν. Η ελαστικότητα της ζήτησης εξαρτάται από τις προτιμήσεις, την ανάγκη για κάποια αγαθά, την ύπαρξη κοντινών υποκατάστατων, τον τρόπο ορισμού της αγοράς και τον χρονικό ορίζοντα. Η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή (ελαστικότητα της τιμής) ισούται με το ποσοστό μεταβολής της ζητούμενης ποσότητας διά το ποσοστό αλλαγής της τιμής. Ο σωστός τρόπος όμως να μετρηθεί είναι με το midpoint method (τη μέθοδο του μέσου σημείου)

83 Ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή (Q2-Q1) [(Q2+Q1) / 2] (P2-P1) [(P2+P1) / 2] Εάν το πρόσημο είναι αρνητικό, δεν μας απασχολεί. Το απαλείφουμε. Οι αριθμοί είναι πάντα θετικοί.

84 1. Ελαστικότητα της Ζήτησης ως Προς την Τιμή (a) E = 0 ΤΕΛΕΙΑ ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΗ Τιμή Ζήτηση Ποσότητα

85 2. Ελαστικότητα της Ζήτησης ως Προς την Τιμή Τιμή (b) E < 1 ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΗ 5 4 Ζήτηση Ποσότητα

86 3. Ελαστικότητα της Ζήτησης ως Προς την Τιμή Τιμή (c) E = 1 ΜΟΝΑΔΙΑΙΑ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ 5 4 Ζήτηση Ποσότητα

87 4. Ελαστικότητα της Ζήτησης ως Προς την Τιμή Τιμή (d) E > 1 ΕΛΑΣΤΙΚΗ 5 4 Ζήτηση Ποσότητα

88 5. Ελαστικότητα της Ζήτησης ως Προς την Τιμή Τιμή (e) Ε = ~ ΤΕΛΕΙΑ ΕΛΑΣΤΙΚΗ 4 Ζήτηση 0 Ποσότητα

89 6. Συνολικό Έσοδο Τιμή 4 P P Q = 400 (έσοδο) Ζήτηση Ποσότητα Q

90 7. Πώς Αλλάζει το Συνολικό Έσοδο όταν Αλλάζει η Τιμή: Ανελαστική Ζήτηση Τιμή Τιμή 3 έσοδο = έσοδο = 100 Ζήτηση Ζήτηση Ποσότητα 0 80 Ποσότητα

91 8. Πώς Αλλάζει το Συνολικό Έσοδο όταν Αλλάζει η Τιμή: Ελαστική Ζήτηση Τιμή Τιμή 5 4 Ζήτηση Ζήτηση έσοδο = 200 έσοδο = Ποσότητα 0 20 Ποσότητα

92 9. Ελαστικότητα της Προσφοράς ως Προς την Τιμή (a) E = 0 Τιμή Προσφορά Ποσότητα

93 10. Ελαστικότητα της Προσφοράς ως Προς την Τιμή Τιμή (b) E < 1 5 Προσφορά Ποσότητα

94 11. Ελαστικότητα της Προσφοράς ως Προς την Τιμή Τιμή (c) Ε = 1 5 Προσφορά Ποσότητα

95 12. Ελαστικότητα της Προσφοράς ως Προς την Τιμή Τιμή (d) E > 1 Προσφορά Ποσότητα