ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Εισαγωγή. Τι είναι η Κοινωνική Ψυχολογία;

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Εισαγωγή. Τι είναι η Κοινωνική Ψυχολογία;"

Transcript

1 Εισαγωγή Τι είναι η Κοινωνική Ψυχολογία; Ένα εισαγωγικό εγχειρίδιο στην κοινωνική ψυχολογία ή ακόμη και μία σχετική ομιλία ξεκινάει σχεδόν υποχρεωτικά με έναν ορισμό του αντικειμένου του συγκεκριμένου κλάδου. Ο ορισμός συμβάλλει έτσι εθιμοτυπικά στο να εισάγει με ένα συνοπτικό τρόπο τον αναγνώστη ή τον ακροατή στο τι είναι η κοινωνική ψυχολογία, τι πραγματεύεται, ποια η ενασχόλησή της. Με αυτό τον τρόπο, ο συγγραφέας ή ο ομιλητής παρουσιάζουν το αντικείμενο της κοινωνικής ψυχολογίας ή καλύτερα την εκδοχή τους για το αντικείμενό της ως ένα και αδιαίρετο και έτσι προσπερνούν και συσκοτίζουν ταυτόχρονα την προβληματικότητα του ίδιου του ορισμού. Ας δώσουμε ένα σύγχρονο και χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι M. A. Hogg και G. M. Vaughan στο διαδεδομένο και στην Ελλάδα εγχειρίδιό τους Κοινωνική Ψυχολογία, παραθέτουν ήδη στις πρώτες γραμμές ένα απόσπασμα από τον ορισμό που διατύπωσε το 1954 ο G. W. Allport, σύμφωνα με τον οποίο η κοινωνική ψυχολογία είναι «η επιστημονική διερεύνηση του πώς οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές των ατόμων επηρεάζονται από την πραγματική, φανταστική ή υπαινισσόμενη παρουσία των άλλων» (2010, 32). Αναπαράγοντας τον παραπάνω ορισμό, οι συγγραφείς δεν περιγράφουν μόνο το αντικείμενο της κοινωνικής ψυχολογίας ως τέτοιο, αλλά υ ποδεικνύουν επίσης και το πώς εκείνοι βλέπουν τον εν λόγω κλάδο, παραθέτουν δηλαδή τη δική τους γενικότερη τοποθέτηση και αντίληψη για το αντικείμενο της κοινωνικής ψυχολογίας. Αν και το προαναφερθέν εγχειρίδιο επιχειρεί μία παρουσίαση διαφόρων κυρίαρχων θεματικών και τάσεων, τόσο της βορειοαμερικανικής όσο και της ευρωπαϊκής κοινωνικής ψυχολογίας, στην πραγματικότητα ο ορισμός που δίνουν στο ξεκίνημα του βιβλίου τους επιχειρεί να ποδηγετήσει όλα τα ρεύματα που παρουσιάζονται και να τα εντάξει συλλήβδην σε 13

2 ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΡΒΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΝΤΙΝΗΣ μία πολύ συγκεκριμένη ατομικιστική λογική. Είναι ενδεικτικό ότι, ενώ το εγχειρίδιο περιέχει μία εκτενή αναφορά στη θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας του Henri Tajfel (κεφάλαιο 4), και ενώ το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου αναφέρεται στη σημασία της κουλτούρας (κεφάλαιο 16), οι συγγραφείς παραβλέπουν το γεγονός ότι τόσο ο Tajfel όσο και οι ερευνητές που δουλεύουν πάνω στη σημασία της κουλτούρας έχουν δώσει ποικίλους ορισμούς για την κοινωνική ψυχολογία και το αντικείμενο της ενασχόλησής της και διαφορετικούς από αυτόν του G. W. Allport. Έτσι, ο ορισμός που παρατίθεται συγκαλύπτει όχι απλώς τις πολλές και ασυμβίβαστες διαφορές που υπάρχουν μέσα στον κλάδο της κοινωνικής ψυχολογίας γενικά, αλλά και τις διαφορές, έστω και μικρές, που υπάρχουν μέσα στο ίδιο το εγχειρίδιο. Ο ορισμός λειτουργεί ενοποιητικά και ολοποιητικά, κατασκευάζει δηλαδή την κοινωνική ψυχολογία ως ένα ενιαίο όλον, με τις όποιες διαφορές είτε να προσεγγίζονται ως εσωτερικές μικροδιαφορές άνευ σημασίας, είτε να αγνοούνται ως μη επιστημονικές δεδομένου επίσης ότι ο ορισμός αναφέρεται στην «επιστημονική μελέτη», και εννοεί μ αυτό μόνο την ποσοτική μεθοδολογία και την πειραματική μέθοδο. Τι είναι αυτό που μας λέει ο ορισμός αυτός; Το βασικό που μας λέει είναι ότι κοινωνική ψυχολογία είναι η μελέτη του ατόμου στη σχέση του με άλλα άτομα, μετατρέποντας τον εν λόγω κλάδο σε ακόμη μία ατομικιστική ψυχολογία η οποία δεν περιλαμβάνει ούτε καν τον όρο «κοινωνία» και περιορίζοντας, στην ουσία, την τελευταία στην παρουσία άλλων ανθρώπων. Αυτή η συνήθης πρακτική είναι κατά τη γνώμη μας άκρως παραπλανητική, αφού ο αναγνώστης, ή ο ακροατής, χωρίς προηγούμενη γνώση πάνω στο συγκεκριμένο χώρο, αναγκάζεται να σχηματίσει αναπόφευκτα μία μονοδιάστατη και μονομερή εικόνα και αντίληψη για το αντικείμενο της κοινωνικής ψυχολογίας. Σύμφωνα μ αυτήν, η κοινωνική ψυχολογία δεν είναι απλώς η μελέτη των ατόμων (αρθρωμένη σε τέσσερις βασικές επικράτειες ανάλυσης) 1 αλλά και ένας υποκλάδος της γενικής ψυχολογίας, βρίσκεται δηλαδή σε μία σχέση εξάρτησης με την τελευταία. Μία τέτοια πρακτική θα ήταν κατανοητή μόνο εφόσον υπήρχε μία ευρεία συμφωνία πάνω στο τι είναι η κοινωνική ψυχολογία. Όμως, ελλείψει μίας συζήτησης και συμφωνίας αυτού του είδους, η παράθεση «πρόχειρων» και μονοδιάστατων ορισμών συνιστά ταυτόχρονα συνειδητή αμέλεια και επικίνδυνη πολιτική. 14

3 Πρέπει, λοιπόν, ήδη σε αυτό το στάδιο της συζήτησής μας να θέσουμε τουλάχιστον υπό αμφισβήτηση το ίδιο το ερώτημα για το «τι είναι η κοινωνική ψυχολογία». Αν και για πολλούς κοινωνικούς ψυχολόγους το ερώτημα είναι εύλογο και απλό, επιδεχόμενο μια γρήγορη απάντηση με τη σύντομη αναφορά σε κάποιον από τους εκατοντάδες ορισμούς που υπάρχουν, εμείς υποστηρίζουμε ότι το ερώτημα είναι απλώς παραπλανητικό και ευνοεί κυρίως τις ηγεμονικές πρακτικές 2 των διαφόρων τάσεων, θεωριών και προσεγγίσεων, οι οποίες επιδιώκουν να παγιώσουν τη δική τους συγκεκριμένη αντίληψη. Το ε ρώτημα «τι είναι η κοινωνική ψυχολογία» είναι παραπλανητικό γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχει μία αλλά πολλές διαφορετικές κοινωνικές ψυχολογίες, οι οποίες βασίζονται σε (και κατασκευάζουν) διαφορετικές παραδοχές για τη «φύση» του ατόμου και του κοινωνικού κόσμου (οντολογία), για το ποια είναι η «φύση» της γνώσης μας για το άτομο ή/και το κοινωνικό (επιστημολογία), καθώς και για το ποιοι είναι οι κατάλληλοι τρόποι για να αντλήσουμε γνώση σχετικά με το αντικείμενό της (μεθοδολογία). Κατ επέκταση, οι διάφορες κοινωνικές ψυχολογίες ορίζουν και οριοθετούν με διαφορετικό τρόπο το αντικείμενο της ενασχόλησής τους, (ανα)παράγουν και δημιουργούν διαφορετικές εικόνες για την πραγματικότητα, ενώ τοποθετούνται με διαφορετικό τρόπο πάνω στα ποικίλα κοινωνικά ζητήματα, φαινόμενα ή περιστάσεις, τα οποία ορίζουν σε συμφωνία με το ειδικό ενδιαφέρον τους και την ορολογία που χρησιμοποιούν. Επίσης, προωθούν διαφορετικές μορφές συμβίωσης, δράσης, ή τοποθέτησης για την α ντιμετώπισή τους. Με απλά λόγια, στο ερώτημα «τι είναι κοινωνική ψυχολογία» υ πάρχουν πολλές απαντήσεις, ή καλύτερα, πολλά είδη απαντήσεων που προκύπτουν μέσα από διαφορετικές κοινωνικοπολιτικές διεργασίες και αφορούν, σε μεγάλο βαθμό, στο πώς ορίζονται οι κοινωνικές «ανάγκες» τις οποίες καλείται να μελετήσει ο κοινωνικός ψυχολόγος, στο πώς οριοθετείται ο χωροταξικός και θεσμικός «τόπος» μέσα στον οποίο «υλοποιείται» και εφαρμόζεται η κοινωνική ψυχολογία ως θεωρία και πρακτική, καθώς και στο πώς διαφοροποιείται από, και σχετίζεται με, άλλους κλάδους των κοινωνικών επιστημών. Έτσι, οι Wetherell, McGhee και Stevens υποστηρίζουν ότι: Σίγουρα δεν υπάρχει καμία οριστική απάντηση στην ερώτηση «τι είναι η κοινωνική ψυχολογία». Ο όρος έχει ποικίλα νοήματα και 15

4 ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΡΒΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΝΤΙΝΗΣ στη διαδικασία του ορισμού του εμπλέκονται διαμάχες σχετικά με το ποιος «θα έχει το πάνω χέρι» σχετικά με το ποιου ο ορισμός θα θεωρηθεί σωστός. (1998, 15) Αυτό που είναι σημαντικό στο σχόλιο των Wetherell, McGhee και Stevens είναι η επισήμανση ότι ο όρος κοινωνική ψυχολογία είναι ένα πεδίο διαμάχης και ανταγωνισμού πάνω στο οποίο διακυβεύονται εκδοχές της κοινωνικής πραγματικότητας, όπως το τι σημαίνει να είναι κανείς πρόσωπο, καθώς και διαφορετικές κοινωνικοπολιτικές ατζέντες. Σε αυτό το ανταγωνιστικό και συγκρουσιακό πεδίο, το τι τελικά έρχεται να επικρατήσει ως η πιο διαδεδομένη και γενικά παραδεκτή αντίληψη για το περιεχόμενο του όρου κοινωνική ψυχολογία αφήνοντας στο περιθώριο ουσιαστικά άλλες τάσεις σχετίζεται λιγότερο με την ορθότητα κάποιων θέσεων, παραδοχών και υποθέσεων, και περισσότερο με το ποιος έχει ουσιαστικά «το πάνω χέρι». Δηλαδή, το τι κάθε φορά θεωρείται κοινωνική ψυχολογία είναι αποτέλεσμα ενός πλέγματος πολιτικών διεργασιών, συνθηκών και αγώνων όλα αυτά αποτελούν αντικείμενο των δύο πρώτων κεφαλαίων του παρόντος βιβλίου. Μπορούμε να πούμε λοιπόν με βεβαιότητα ότι η κοινωνική ψυχολογία υπάρχει μόνο στον πληθυντικό αριθμό, υπάρχει μόνο ως «πληθυντική επιστήμη» που χαρακτηρίζεται από μια πληθώρα μοντέλων, τάσεων, προγραμμάτων, κατευθύνσεων και εκφάνσεων, τα οποία βρίσκονται σε ανταγωνιστική σχέση μεταξύ τους. Αυτές οι αντικρουόμενες παραδοχές, όπως υποστηρίζει και ο Stevens «γεννούν πολύ διαφορετικά είδη έρευνας, τα οποία με τη σειρά τους απαντούν σε πολύ διαφορετικά ερωτήματα» (1998, 71). Με αυτό το πνεύμα, στο πρώτο κεφάλαιο του παρόντος βιβλίου επιχειρούμε να δείξουμε μέσα από «ψήγματα» και «επεισόδια» ιστορικότητας το πώς μορφές έρευνας και θεωρητικής κατανόησης στο χώρο της κοινωνικής ψυχολογίας έγιναν κυρίαρχες μέσα από τη συναρμογή τους με τις ευρύτερες κοινωνικές συνθήκες, εξετάζοντας μία περίοδο που ξεκινάει από την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου από τον Κολόμβο (C. Columbus) μέχρι τις μέρες μας. Στο δεύτερο κεφάλαιο, και συνεχίζοντας την αποδόμηση της κοινωνικής ψυχολογίας ως ε νιαίου χώρου, συζητάμε και αναλύουμε μια μεγάλη γκάμα από την πληθώρα ορισμών που έχουν διατυπωθεί τον τελευταίο αιώνα για τον εν λόγω κλάδο και το αντικείμενό του, σε μία προσπάθεια να κατανοήσει ο αναγνώστης πως δεν υπάρχει μία αλλά πολλές κοινωνικές 16

5 ψυχολογίες καθώς και μεθοδολογίες που ορίζουν διαφορετικά α ντικείμενα. Ένα άλλο πρόβλημα που σχετίζεται με αυτό που ονομάσαμε προηγουμένως ηγεμονικές πρακτικές την προσπάθεια, με άλλα λόγια, να παρουσιαστεί μία εκδοχή, θεωρητική ή μεθοδολογική, ως η μοναδική εκδοχή της κοινωνικής ψυχολογίας αφορά το γεγονός ότι η μεγάλη πλειοψηφία των εισαγωγικών εγχειριδίων στο χώρο δεν κάνει αυτό που θα έπρεπε να κάνει: να παρουσιάσει δηλαδή όλες, ή τουλάχιστον μία μεγάλη γκάμα από τις θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις που υπάρχουν τόσο στη λεγόμενη κοινωνιολογική κοινωνική ψυχολογία (ΚΚΨ) όσο και στην ψυχολογική κοινωνική ψυχολογία (ΨΚΨ). Για παράδειγμα, σε κανένα σχεδόν εισαγωγικό εγχειρίδιο δεν συμπεριλαμβάνονται κεφάλαια για τη σχολή της «κοινωνικής αλληλόδρασης» και την «εθνομεθοδολογία» σχολές της ΚΚΨ μαζί με κεφάλαια που αφορούν την «πειραματική κοινωνική ψυχολογία» και τον «κοινωνικό κονστρουξιονισμό» σχολές της ΨΚΨ, ενώ συχνά η παρουσίαση δεν καλύπτει ούτε καν το ευρύ φάσμα των σχολών στο εσωτερικό της ΨΚΨ. Αυτό που συναντά κανείς είναι τις θεωρητικές και μεθοδολογικές επιλογές του εκάστοτε συγγραφέα που τις παρουσιάζει συνήθως ως τις μόνες άξιες για να περιληφθούν σε μια «εισαγωγή». Ο λόγος που αναφερόμαστε σε όλο το θεωρητικό και μεθοδολογικό φάσμα της κοινωνικής ψυχολογίας, τόσο της ΚΚΨ όσο και της ΨΚΨ, είναι για να αδράξουμε την ευκαιρία να τονίσουμε τον επίπλαστο αλλά καθόλου τυχαίο διαχωρισμό μεταξύ των δύο κοινωνικών ψυχολογιών. Και δεν είναι μόνο ο διαχωρισμός της κοινωνικής ψυχολογίας σε τουλάχιστον δύο ασυμβίβαστα στρατόπεδα που είναι προβληματικός για τη μελέτη του ψυχο κοινωνικού, αλλά και η διάσπαση της μελέτης του τελευταίου σε επιμέρους κλάδους, σε κοινωνικές επιστήμες. Πρόκειται για μία διάσπαση που θεωρεί πως είναι δυνατόν, λόγου χάρη, να μελετήσει κανείς την κοινωνική συμπεριφορά του ατόμου επικεντρώνοντας στους κοινωνικο γνωστικούς μηχανισμούς και αγνοώντας την πολιτική οικονομία, μία διάσπαση που θεωρεί πως είναι αρκετό για να κατανοήσει κανείς ένα φαινόμενο το να μελετηθούν οι κοινωνικές στάσεις πάνω σε κάποια θέματα χωρίς την ανάλυση των κοινωνικών δομών. 3 Η ίδια η θεσμοθέτηση της κοινωνικής ψυχολογίας ως «κάτι» μεταξύ κοινωνιολογίας και ψυχολογίας συνιστά την αντιφατική αποκρυ 17

6 ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΡΒΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΝΤΙΝΗΣ στάλλωση μιας πραγματικής «ανάγκης». Μιας ανάγκης την οποία η αποκρυστάλλωση αυτή εκφράζει/αρθρώνει και ταυτόχρονα συσκοτίζει: πρόκειται για την ανάγκη για κατανόηση/σύλληψη της κοινωνιακής συγκρότησης/σύστασης του ίδιου του ψυχισμού (εαυτού, υ ποκειμένου). Πρόκειται για το ερώτημα σχετικά με το πώς τα άτομα, αφενός, καθορίζονται από τις κοινωνιακές συνθήκες και πώς, αφετέρου, αναπαράγουν, αλλά και παρεμβαίνουν, δηλαδή δημιουργούν και μετασχηματίζουν τις ίδιες τις κοινωνιακές συνθήκες. Τα ερωτήματα αυτά στην κυρίαρχη ακαδημαϊκή θεώρηση παραμένουν εγκλωβισμένα στην αφηρημένη διχοτόμηση μεταξύ «κοινωνίας» και «ατόμου» (και αντίστοιχα μεταξύ κοινωνιολογίας και ψυχολογίας) και την ε πιρροή της πρώτης πάνω στο άτομο μονάδα ή άτομο ιδιώτη. Η ε δραίωση του καπιταλισμού, της «κοινωνίας της αγοράς», και ο ανερχόμενος ανταγωνισμός μεταξύ κεφαλαίου και (μισθωτής) εργασίας, συνεπάγεται και μια διάσπαση στη θεώρηση της κοινωνίας ως ενιαίου συνόλου, ως ενιαίου μεγέθους με συνοχή που χρήζει ξεχωριστών προσπαθειών (δια)νοητικής αντιμετώπισης. Πρόκειται για μια δυστυχώς αυτονόητη για μας πλέον διάσπαση που ήταν ωστόσο αδιανόητη στο 19 ο αιώνα ακόμη και για αστούς κοινωνικούς θεωρητικούς (π.χ., για τον Adam Smith), για τους οποίους ήταν (ακόμη) αυτονόητο ότι δεν μπορεί να απαντήσει κανείς στο ερώτημα για τις υ ποκειμενικές προϋποθέσεις της λειτουργίας του καπιταλισμού, της κοινωνίας της αγοράς, χωρίς να ανατρέχει (και!) στη πολιτική οικονομία. Επιπλέον, μετά την εδραίωση του καπιταλισμού ως κυρίαρχου μοντέλου στην οργάνωση της κοινωνίας και τη συνακόλουθη ανάπτυξη του (ταξικού) ανταγωνισμού μεταξύ κεφαλαίου και (μισθωτής) εργασίας, ανακύπτουν και αναμενόμενες διαφορετικές οπτικές γωνιές στο ερώτημα που αφορά τις υποκειμενικές προϋποθέσεις της λειτουργίας του καπιταλισμού. Από την οπτική του κεφαλαίου το θεωρητικό/πρακτικό ζήτημα διαφοροποιείται (ή μάλλον, συγκεκριμενοποιείται) προς τη κατεύθυνση της διατήρησης του status quo των καπιταλιστικών συνθηκών. Αντιθέτως, από την οπτική των κοινωνικών κινημάτων (εργατικό, γυναικείο, αντι αποικιοκρατικό,...) το θεωρητικό/πρακτικό πρόβλημα για τις υποκειμενικές προϋποθέσεις της λειτουργίας της κοινωνίας αφορά επίσης (και) στη δυνατότητα αλλαγής, ανατροπής των κοινωνιακών συνθηκών/σχέσεων. 18

7 Για μια τέτοια προοπτική αλλαγής, ανατροπής, μετασχηματισμού του υπάρχοντος status quo, είναι χρήσιμη ακριβώς και μια δυναμική θεώρηση, η οποία (θα) αντιλαμβάνεται την υποκειμενικότητα και την αντικειμενικότητα ως ιστορικό αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων συγκεκριμένων υποκειμένων, τα οποία δεν περατώνουν μόνο αναθέσεις «από έξω» ή «από πάνω», αλλά που μέσα από τη δράση τους, επίσης, δημιουργούν και μετασχηματίζουν τόσο τις κοινωνιακές συνθήκες όσο και τις ίδιες τις ικανότητες και ανάγκες τους, δηλαδή τον ίδιο τους τον εαυτό. Σε αντίθεση με μια τέτοια ριζικά ιστορική αντίληψη για τη συγκρότηση/σύσταση των υποκειμένων, και μέσα στο πλαίσιο του «καταμερισμού εργασίας» των κοινωνικών επιστημών (σε οικονομία, κοινωνιολογία, ψυχολογία, πολιτικές επιστήμες... και δεδομένου επίσης ότι κυριαρχεί ένας περιορισμός της οπτικής στη διατήρηση των υπαρχουσών συνθηκών), η ανάλυση του υλικού και του κοινωνικού κόσμου μετατρέπεται σε σύλληψη και καταγραφή «φυσικών» (ή φυσικοποιημένων), και άρα δεδομένων, «γεγονότων», ενώ και οι ίδιες οι ικανότητες και ανάγκες των υποκειμένων υποστασιοποιούνται ως ξέχωρες και στατικές «παράμετροι». Μέσα σε μια τέτοια διαδικασία η κοινωνία «καταντάει» να συνιστά, να αποτελεί, ένα «σύνολο» (ή συνονθύλευμα) «κοινωνικών παραγόντων» που α πλώς κατονομάζονται από τα διαφορετικά κυρίαρχα θεωρητικά ρεύματα με διαφορετικό τρόπο. 4 Όπως είδαμε νωρίτερα, οι αντικρουόμενες παραδοχές στην κοινωνική ψυχολογία, για τον Stevens «γεννούν πολύ διαφορετικά είδη έρευνας, τα οποία με τη σειρά τους απαντούν σε πολύ διαφορετικά ερωτήματα». Αν και ο Stevens έχει δίκιο στους ισχυρισμούς του, θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να μην διολισθήσουμε σε έναν αφελή και ψευτο δημοκρατικό σχετικισμό που θέλει όλες τις προσεγγίσεις να έχουν την ίδια αξία, να έχουν όλες τα καλά και τα κακά τους. Αν και όλες οι προσεγγίσεις παράγουν αποτελέσματα, ή, για να το πούμε απλά, «δουλεύουν», το σημαντικότατο θέμα που τίθεται είναι για ποιον «δουλεύουν» και για ποιο σκοπό. Και δεν εννοούμε μόνο τις περιπτώσεις που η κοινωνική ψυχολογία τάσσεται χωρίς ενδοιασμούς και αναστολές στο πλευρό της άσκησης εξουσίας και της προπαγάνδας ας θυμηθούμε εδώ πως οι πρώτες έρευνες πάνω στις κοινωνικές στάσεις πραγματοποιήθηκαν κατόπιν αιτήματος και με χρηματοδότηση της στρατιωτικής μηχανής των Η.Π.Α., και πως 19

8 ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΡΒΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΝΤΙΝΗΣ ακόμη και σήμερα κοινωνικοί ψυχολόγοι παράγουν τεχνικές με σκοπό την καταστολή και τον έλεγχο. Θέλουμε να περιλάβουμε επίσης και όλες εκείνες τις περιπτώσεις που ακούσια, με συγκεκριμένες μεθοδολογικές και θεωρητικές προτιμήσεις και εφαρμογές πολλοί κοινωνικοί ψυχολόγοι αναπαράγουν μία αντίληψη για το άτομο, την κοινωνία και τη μεταξύ τους σχέση που συμβάλλει ουσιαστικά στη διατήρηση της υφιστάμενης τάξης πραγμάτων, προσφέρει δηλαδή «επιστημονικές» υπηρεσίες στη βαρβαρότητα της καπιταλιστικής οικονομίας και το κοινοβουλευτικό ολιγαρχικό πολίτευμα. Για όλους αυτούς τους λόγους δεν προσποιούμαστε ότι επιχειρούμε να κάνουμε «ουδέτερη» επιστήμη στο παρόν βιβλίο, όχι μόνο γιατί πιστεύουμε πως είναι καιρός να απαλλαγούμε μια για πάντα από τη ζεστασιά που προσφέρει ο μανδύας της δήθεν ουδετερότητας, της δήθεν αντικειμενικότητας και των άλλων φαντασιώσεων των κυρίαρχων (κοινωνικών) επιστήμων. Αλλά, επίσης, γιατί πιστεύουμε ότι όποια θέση και να πάρει κανείς στο συγκρουσιακό πεδίο των κοινωνικών επιστημών είναι αναπόφευκτα πολιτική και καλό είναι αυτό να μην υποκρύπτεται κάτω από τον ψευτο δημοκρατικό μανδύα της ουδετερότητας, αλλά να τίθεται επί τάπητος προκείμενου ακριβώς να γίνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Στο πλαίσιο αυτό, εμείς τασσόμαστε με τη μεριά των κοινωνικών κινημάτων και επιχειρούμε να δουλεύουμε ως κοινωνικοί ψυχολόγοι για μια χειραφετησιακή κοινωνική αλλαγή, για την ισότητα και τη δικαιοσύνη. Στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου εξετάζουμε τόσο την ιστορικότητα της κοινωνίας όσο και του ατόμου, προκειμένου να συζητήσουμε το κεντρικότατο αυτό ζήτημα όλων των κοινωνικών επιστημών, και να δείξουμε επίσης τις υπόρρητες αντιλήψεις που διέπουν την κοινωνική ψυχολογία, ακούσια ή εκούσια. Οι αντιλήψεις αυτές, μεταξύ άλλων, ταυτίζουν ουσιαστικά την κοινωνία με το ιστορικό προϊόν του έθνους κράτους, αναπαράγοντας έτσι αναπόφευκτα μία εθνοκεντρική κοινωνική ψυχολογία. Επίσης, το κεφάλαιο αυτό έχει ως σκοπό να εισαγάγει τον αναγνώστη στην ιστορικότητα του εγκιβωτισμένου «Εγώ» στο δυτικό κόσμο και να εξετάσει τις βασικές αντιλήψεις για τον εαυτό, καθώς και τις διάφορες εκδοχές της σχέσης μεταξύ ατόμου και κοινωνίας όπως αυτές παρουσιάζονται στο χώρο της κοινωνικής ψυχολογίας μία αντίληψη που δεν είναι σε καμία περίπτωση ούτε καθολική ούτε η μόνη επιλογή, όπως καθιστούμε 20

9 σαφές στο κεφάλαιο 5. Υποστηρίζοντας πως στην κοινωνική ψυχολογία η σχέση ατόμου και κοινωνίας, σε όλες της τις εκδοχές, γίνεται αντικείμενο διαπραγμάτευσης ως μία σχέση εξωτερικότητας, μία σχέση μεταξύ δύο διαφορετικών και ξεχωριστών οντοτήτων όπου ενδεχομένως μεταγενέστερα να προκύπτει μια κάποια μορφή εσωτερικής σύνδεσης μεταξύ τους, αυτό που επιχειρούμε στο τέταρτο κεφάλαιο είναι να σκιαγραφήσουμε μία άλλη συσχέτιση μεταξύ των δύο, μία διαλεκτική σχέση που δεν θα μας επέτρεπε να εξετάσουμε το ένα ανεξάρτητα από το άλλο. Επίσης, το κεφάλαιο αυτό σκιαγραφεί μία διαφορετική ατζέντα για την κοινωνική ψυχολογία μία ατζέντα που αναπόφευκτα την ξαναφέρνει σε επαφή με όλες τις άλλες κοινωνικές επιστήμες, δεδομένου του ότι το ενιαίο αντικείμενο των κοινωνικών επιστημών τεχνικώς μόνο και ιστορικώς έχει διασπαστεί σε επιμέρους ακαδημαϊκούς κλάδους. Η ατζέντα αυτή αφορά αυτό που ονομάζουμε «τοποθέτηση» ή «συγκειμενοποίηση» του ψυχισμού. Με άλλα λόγια, μία προσπάθεια (επανα)σύνδεσης του εαυτού με το ευρύτερο κοινωνιακό πεδίο μέσα στο οποίο προκύπτει και το οποίο δημιουργεί. Ισχυριζόμαστε ότι μία τέτοια «ριζοσπαστική συγκειμενοποίηση (radical contextualization) πρέπει να λαμβάνει υπόψη της μια σειρά από διαστάσεις, αντλώντας γνώση και υλικό από όλες τις επιμέρους κοινωνικές επιστήμες και σκιαγραφούμε μερικές από αυτές τις διαστάσεις. Τέλος, στο κεφάλαιο 5, δίνουμε περισσότερο χώρο σε ένα παράδειγμα συγκειμενοποίησης που αφορά τους ινδιάνικους πληθυσμούς του νοτίου Μεξικού στο πλαίσιο του Ζαπατίστικου αγώνα για ελευθερία και δικαιοσύνη. Η επιλογή του συγκεκριμένου παραδείγματος δεν είναι τυχαία, μιας και εξυπηρετεί τρεις βασικούς σκοπούς. Ο πρώτος έχει να κάνει με το γεγονός πως η συγκεκριμένη τοποθέτηση α φορά μία κοινωνία στη διαδικασία κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής και άρα μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο παράδειγμα για τα κοινωνικά κινήματα. Ο δεύτερος αφορά το γεγονός ότι στο συγκεκριμένο παράδειγμα μπορούμε να δούμε πως η τοποθέτηση δεν μπορεί να γίνει ποτέ στη βάση μίας και μόνο κοινωνικής επιστήμης. Όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης, για τη σύντομη και σίγουρα ελλιπή τοποθέτηση του κεφαλαίου 5 αντλούμε από την ανθρωπολογία, τη φιλοσοφία, τη γλωσσολογία, την ιστορία, κτλ. Τέλος, το συγκεκριμένο παράδειγμα έχει το μεγάλο πλεονέκτημα να παρουσιάζει μία πολύ διαφορετική 21

10 ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΡΒΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΝΤΙΝΗΣ αντίληψη για τον άνθρωπο και τη σχέση του με το ευρύτερο κοινωνικό κάτι που όχι απλώς αναδεικνύει τα όσα έχουμε συζητήσει στα προγουμενά κεφάλαια του βιβλίου για την ιστορικότητα, την τοπικότητα και τις άλλες «διαστάσεις» του ψυχισμού, αλλά, επίσης, μας δίνει ιδέες και θέτει προκλήσεις για το παρόν και το μέλλον. Πριν κλείσουμε αυτή τη σύντομη εισαγωγή και αφήσουμε τον α ναγνώστη να κρίνει από μόνος του το εγχείρημά μας, κρίνουμε σκόπιμο να κάνουμε δυο βασικές επισημάνσεις. Η πρώτη, αφορά τη φύση του παρόντος βιβλίου. Πιο συγκεκριμένα, το βιβλίο αυτό μπορεί να διαβαστεί με τουλάχιστον δυο διαφορετικούς τρόπους. Ο πρώτος τρόπος είναι ο αναγνώστης να το προσεγγίσει ως μία εισαγωγή η ο ποία παρουσιάζει μία κριτική σκοπιά για κάποια σημαντικά θέματα στο χώρο της κοινωνικής ψυχολογίας και προτείνει μία διαφορετική ατζέντα που βασίζεται στην (επανα )τοποθέτηση, δηλαδή στη ριζοσπαστική συγκειμενοποίηση του ψυχισμού, την (επανα )σύνδεση του ατομικού και του κοινωνικού, εν ολίγοις, στην αποκατάσταση του «κοινωνιακού κειμένου». Ένας άλλος τρόπος όμως, είναι το βιβλίο αυτό να διαβαστεί ως μία απόπειρα επανα τοποθέτησης και ριζοσπαστικής συγκειμενοποίησης της ίδιας της κοινωνικής ψυχολογίας. Δηλαδή, αυτό που κάνουμε, αντλώντας από διάφορες κοινωνικές ε πιστήμες, είναι να επανα τοποθετούμε την κοινωνική ψυχολογία μέσα στον ψυχοκοινωνικό της χρονότοπο και ταυτόχρονα να επανατοποθετούμε τον ψυχισμό σε σχέση με την κοινωνική ψυχολογία ως μία πρακτική ενός δεδομένου χρονότοπου. Με πιο απλά λόγια, και είμαστε σίγουροι πως ο αναγνώστης θα καταλάβει καλύτερα τι εννοούμε όταν τελειώσει την ανάγνωση του βιβλίου, ο δεύτερος τρόπος ανάγνωσης αντιμετωπίζει όλη την παρούσα εργασία ως κάτι ανάλογο μ αυτό που επιχειρούμε στο κεφάλαιο 5. Η δεύτερη επισήμανση είναι στην ουσία μία διευκρίνιση που κρίνουμε σκόπιμο να γίνει για την αποφυγή παρεξηγήσεων: το παρόν βιβλίο δεν αποτελεί και δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει σε καμία περίπτωση ένα εναλλακτικό εγχειρίδιο κοινωνικής ψυχολογίας που θέλει να αντικαταστήσει τα υπάρχοντα στο χώρο. Στόχος μας είναι, αφενός, να συμπληρώσουμε και, αφετέρου, να θέσουμε υπό αμφισβήτηση λογικές που υπάρχουν στο χώρο, να ανακινήσουμε και να ξαναθέσουμε προς συζήτηση θέματα που έχουν αποσιωπηθεί, περιθωριοποιηθεί και ξεχαστεί. Έτσι, πιστεύουμε, μπορούμε να ανταποκριθού 22

11 με σε αυτό που ο Serge Moscovici 5, κατά την τελευταία συζήτηση για το αντικείμενο της κοινωνικής ψυχολογίας μετά τη δεκαετία της «κρίσης», (στο πλαίσιο της κυρίαρχης ψυχολογίας) ονόμασε «ανατρεπτική επίθεση»: «η κοινωνική ψυχολογία συνιστά μια ανατρεπτική επίθεση ενάντια στην υπάρχουσα διάσπαση, μια πρόκληση στο θρυμματισμό της πραγματικότητας.» (1989, 412) 6 23

ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Επίλογος. Προς μια ανατρεπτική κοινωνική ψυχολογία

ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Επίλογος. Προς μια ανατρεπτική κοινωνική ψυχολογία Επίλογος Προς μια ανατρεπτική κοινωνική ψυχολογία Στο τέλος της εισαγωγής αυτού του βιβλίου παραθέσαμε, χωρίς να συζητήσουμε ιδιαίτερα, μία φράση του Serge Moscovici σύμφωνα με την οποία «η κοινωνική ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: Power/ Knowledge: Selected interviews and other writings

Τίτλος: Power/ Knowledge: Selected interviews and other writings ACADEMIA ISSN, 2241-1402 http://hepnet.upatras.gr Volume 3, Number 1, 2013 BOOK REVIEW Τίτλος: Power/ Knowledge: Selected interviews and other writings 1972-1977 Συγγραφέας: M.Foucault Σελίδες: 288 Επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Νέες τάσεις στη διδακτική των Μαθηματικών

Νέες τάσεις στη διδακτική των Μαθηματικών Νέες τάσεις στη διδακτική των Μαθηματικών Μέχρι πριν λίγα χρόνια ηαντίληψη που επικρατούσε ήταν ότι ημαθηματική γνώση είναι ένα αγαθό που έχει παραχθεί και καλούνται οι μαθητές να το καταναλώσουν αποστηθίζοντάς

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παιδική ηλικία είναι ένα ζήτημα για το οποίο η κοινωνιολογία έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως σήμερα βρίσκεται υπό εξέλιξη ένα πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί ότι η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στο ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Η πλειοψηφία θεωρεί πως η Νόηση είναι μια διεργασία που συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Συγκρουσιακές Θεωρήσεις Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 5ο (σελ. 128 136) Οι θέσεις του Althusser Οι θέσεις του Gramsci 2 Karl Marx (1818-1883)

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

Αυτή ακριβώς η μεταλλαγή είναι το θέμα του παρόντος βιβλίου. Προκειμένου να την προσδιορίσουμε μέσα σε όλο αυτό το ομιχλώδες τοπίο της

Αυτή ακριβώς η μεταλλαγή είναι το θέμα του παρόντος βιβλίου. Προκειμένου να την προσδιορίσουμε μέσα σε όλο αυτό το ομιχλώδες τοπίο της Εισαγωγή Tο βιβλίο αυτό θα μπορούσε να τιτλοφορείται διαφορετικά. Αν θέλαμε να ακολουθήσουμε το ρεύμα των αλλαγών στο χώρο των διεθνών οργανισμών, ο τίτλος του θα ήταν «Εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη».

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτικοί μέθοδοι έρευνας. Μυλωνά Ιφιγένεια

Ποιοτικοί μέθοδοι έρευνας. Μυλωνά Ιφιγένεια Ποιοτικοί μέθοδοι έρευνας Μυλωνά Ιφιγένεια Έρευνες για την απόκτηση πληροφοριών η γνωμών από τους χρήστες Χρησιμοποιήθηκαν από τις κοινωνικές επιστήμες για τη χρήση κοινωνικών φαινομένων Ο όρος «ποιοτική

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις Κοινωνιολογίας Κεφάλαιο 1 1

Σημειώσεις Κοινωνιολογίας Κεφάλαιο 1 1 Σημειώσεις Κοινωνιολογίας Κεφάλαιο 1 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Γέννηση της κοινωνιολογίας Εφαρμογή της κοινωνιολογικής φαντασίας Θεμελιωτές της κοινωνιολογίας (Κοντ, Μαρξ, Ντυρκέμ, Βέμπερ) Κοινωνιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων

Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Νίκος Ναγόπουλος Για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας χρησιμοποιούνται ποσοτικές ή/και ποιοτικές μέθοδοι που έχουν τις δικές τους τεχνικές και

Διαβάστε περισσότερα

Η φύση της προκατάληψης (Allport, 1954).

Η φύση της προκατάληψης (Allport, 1954). Η φύση της προκατάληψης (Allport, 1954). Για τον Allport η προκατάληψη αποτελεί το σχηματισμό γνώμης χωρίς να έχουμε επαρκή στοιχεία. Ακόμα και όταν κάποιος επικαλείται επαρκή στοιχεία συχνά συμβαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ PSY 301 Φιορεντίνα Πουλλή. Μάθημα 1ο

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ PSY 301 Φιορεντίνα Πουλλή. Μάθημα 1ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ PSY 301 Φιορεντίνα Πουλλή 1 ΚΥΡΙΩΣ ΒΙΒΛΙΟ Τίτλος : Κοινωνική Ψυχολογία: Εισαγωγή στη μελέτη της κοινωνικής συμπεριφοράς Συγγραφέας : Κοκκινάκη, Φ. 2 Μάθημα 1 ον -Δομή Μαθήματος Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Κ. Ζαρίφης Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής. Ενότητα 9: Ομάδες Αναφοράς και Διάγνωση- Καταγραφή Αναγκών

Γιώργος Κ. Ζαρίφης Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής. Ενότητα 9: Ομάδες Αναφοράς και Διάγνωση- Καταγραφή Αναγκών ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση: Ζητήματα Οργάνωσης και Σχεδιασμού Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων με Στόχο την Ανάπτυξη και Βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 2: Θεωρία, Μέθοδοι, Δεδομένα (2/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 3: Ζητήματα Μέτρησης στην Έρευνα (2/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ Ημερομηνία 10/3/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500064083 Νικόλ Μαντζικοπούλου: Το μυστικό για την επιτυχία είναι

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 2: Θεωρία, Μέθοδοι, Δεδομένα (1/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια 18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε

Διαβάστε περισσότερα

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1

Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 Το Αληθινό, το Όμορφο και η απόλυτη σχέση τους με την Νοημοσύνη και τη Δημιουργία Σελ.1 (ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ - ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ) Μια σύνοψη: Κατανοώντας ορισμένες λέξεις και έννοιες προκύπτει μια ανυπολόγιστη αξία διαμορφώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Κατά τη διάρκεια της συγγραφής μιας διδακτορικής διατριβής ο ερευνητής ανατρέχει

Κατά τη διάρκεια της συγγραφής μιας διδακτορικής διατριβής ο ερευνητής ανατρέχει ACADEMIA ISSN, 2241-1402 http://hepnet.upatras.gr Volume 3, Number 1, 2013 BOOK REVIEW Τίτλος: ΕΠΙΣΤΗΜΗ: Η ιδέα καθ αυτήν Τίτλος πρωτοτύπου: Science: The Very Idea Συγγραφέας: Steve Woolgar Σελίδες: 173

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 7: Η Συνέντευξη (4/4) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση τόσο των

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 9: Συμμετοχική Παρατήρηση (2/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες)

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Γ2 (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Ο φίλος σας έγραψε μία μελέτη σχετικά με τρόπους βελτίωσης της αναγνωστικής ικανότητας των μαθητών. Επειδή, όμως, είναι ξένος, κάνει ακόμη λάθη,

Διαβάστε περισσότερα

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες

Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις Επιμέλεια-Διόρθωση: Μαρία Αποστολοπούλου Εξώφυλλο: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2014 Εκδόσεις Τόπος & Νίκος Μακρής, Μπετίνα Ντάβου, Θανάσης

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός. Σχολιασμού. Διπλωματικής Εργασίας

Οδηγός. Σχολιασμού. Διπλωματικής Εργασίας ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης: «Σπουδές στην Εκπαίδευση» Οδηγός Σχολιασμού Διπλωματικής Εργασίας (βιβλιογραφική σύνθεση) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: «ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΘΡΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΘΡΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΘΡΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΦΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΑΣΗ. Το άρθρο αυτό έχει ως σκοπό την παράθεση των αποτελεσμάτων πάνω σε μια έρευνα με τίτλο, οι ιδέες των παιδιών σχετικά με το

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα: ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος

Ενότητα: ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ. Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος Τίτλος Μαθήματος: ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Ι Ενότητα: ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος Τμήμα: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ

ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ ΤΜΗΜΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018 Ψυχολογία της προσωπικότητας : Οι θεωρίες της προσωπικότητας αναφέρονται στην έννοια της δομής. Α.) Να αναφέρετε

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εθνομεθοδολογία Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 9ο (σελ. 197 207) 2 Η Εθνομεθοδολογία Βασικές Θέσεις Η εθνομεθοδολογία, αποτελεί έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση»

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Π.1.4.3.β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ανδρέας Ανδρικόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Χίος, 9/04/2014

Ανδρέας Ανδρικόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Χίος, 9/04/2014 Ανδρέας Ανδρικόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Χίος, 9/04/2014 Η επιστήμη είναι ένα συστηματικό πλαίσιο αρχών που εξυπηρετεί την προσπάθειά μας να καταλάβουμε το φυσικό και κοινωνικό μας περιβάλλον.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΚΥΚΛΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Βασίλης Καραγιάννης Η παρέμβαση πραγματοποιήθηκε στα τμήματα Β2 και Γ2 του 41 ου Γυμνασίου Αθήνας και διήρκησε τρεις διδακτικές ώρες για κάθε τμήμα. Αρχικά οι μαθητές συνέλλεξαν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ ΗΘΙΚΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΣΚΡΕΚΑ ΝΑΤΑΛΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Μεταγνωστικές διαδικασίες και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών στα μαθηματικά: ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων

Μεταγνωστικές διαδικασίες και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών στα μαθηματικά: ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων Μεταγνωστικές διαδικασίες και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών στα μαθηματικά: ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων Πέτρος Χαβιάρης & Σόνια Καφούση chaviaris@rhodes.aegean.gr; kafoussi@rhodes.aegean.gr

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Προχωρημένα Θέματα Διδακτικής της Φυσικής

Προχωρημένα Θέματα Διδακτικής της Φυσικής Προχωρημένα Θέματα Διδακτικής της Φυσικής Ενότητα 5η: Το γενικό θεωρητικό πλαίσιο Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ.

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ. 2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες Έχει παρατηρηθεί ότι δεν υπάρχει σαφής αντίληψη της σηµασίας του όρου "διοίκηση ή management επιχειρήσεων", ακόµη κι από άτοµα που

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 4: Η Δειγματοληπτική έρευνα (1/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 2Σ6 01 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 2Σ6 01 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 2Σ6 01 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 1 Το εργαστήριο χωροταξικού σχεδιασμού ολοκληρώνεται ως εξής: ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Παράδοση τελικής έκθεσης. Κάθε ομάδα θα παραδώσει, μέσω του

Διαβάστε περισσότερα

Από τον ευρωβουλευτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ιωάννη Κουκιάδη, αντιπρόεδρο της. Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς

Από τον ευρωβουλευτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ιωάννη Κουκιάδη, αντιπρόεδρο της. Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς Από τον ευρωβουλευτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ιωάννη Κουκιάδη, αντιπρόεδρο της Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση µε αφορµή την τροπολογία που κατέθεσε ο ευρωβουλευτής της

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εθνομεθοδολογία

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εθνομεθοδολογία Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εθνομεθοδολογία Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 9ο (σελ. 197 207) 2 Η Εθνομεθοδολογία Βασικές Θέσεις Η εθνομεθοδολογία, αποτελεί έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK SECOND YOUTH SUMMIT THE FUTURE WORKPLACE: THE NEW JOBS THE NEW SKILLS The youth takes over ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 1 THE ECONOMIST

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτες Επικοινωνιακής Επάρκειας Κατανόησης και Παραγωγής Γραπτού και Προφορικού Λόγου Γ1

Δείκτες Επικοινωνιακής Επάρκειας Κατανόησης και Παραγωγής Γραπτού και Προφορικού Λόγου Γ1 Δείκτες Επικοινωνιακής Επάρκειας Κατανόησης και Παραγωγής Γραπτού και Προφορικού Λόγου Γ1 Επίπεδο Γ1 Κατανόηση γραπτού λόγου Για να δείξει ο υποψήφιος ότι έχει την ικανότητα να αντιληφθεί εκτεταμένα, σύνθετα

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 13: Ζητήματα Αποτίμησης της Μάθησης του Κριτικοστοχαστικού Εκπαιδευτή

Διαβάστε περισσότερα

Τάσεις, χαρακτηριστικά, προοπτικές και υποδοχή από την εκπαιδευτική κοινότητα ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 5 ο Συνέδριο EduPolicies Αθήνα, Σεπτέμβριος 2014

Τάσεις, χαρακτηριστικά, προοπτικές και υποδοχή από την εκπαιδευτική κοινότητα ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 5 ο Συνέδριο EduPolicies Αθήνα, Σεπτέμβριος 2014 Τάσεις, χαρακτηριστικά, προοπτικές και υποδοχή από την εκπαιδευτική κοινότητα ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 5 ο Συνέδριο EduPolicies Αθήνα, Σεπτέμβριος 2014 Η διεθνής βιβλιογραφία διαπιστώνει την αντιπαράθεση μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. Πρόλογος: Κογκίδου ήµητρα Στο: αράκη Ελένη (2007) Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Φύλο. Τα τελευταία χρόνια βρισκόµαστε µπροστά σε µια βαθµιαία αποδόµηση της ανδροκρατικής έννοιας της ηγεσίας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 2. Έρευνα και θεωρία 2-1

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 2. Έρευνα και θεωρία 2-1 Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 2 Έρευνα και θεωρία 2-1 Σύνοψη κεφαλαίου Μερικά παραδείγματα της κοινωνικής επιστήμης Επιστροφή σε δύο συστήματα λογικής Παραγωγική συγκρότηση θεωρίας

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Βεμπεριανές απόψεις για την Εκπαίδευση Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 12ο (σελ. 274 282) 2 Max Weber (1864 1920) Βεμπεριανές απόψεις για

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 3: Δισσοί Λόγοι. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 3: Δισσοί Λόγοι. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 3: Δισσοί Λόγοι Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί της ενότητας 1. Δισσοί λόγοι: τί σημαίνει έχω δίκιο ή άδικο 2. Δίκαιο και εξουσία 1.Τί σημαίνει έχω δίκιο ή άδικο

Διαβάστε περισσότερα

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Εφαρμοσμένες ΛΥΣΕΙΣ για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ανάπτυξη Πωλήσεων Ανδρόμαχος Δημητροκάλλης, MBA Management

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Διοικώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Διοικώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Διοικώ 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Τι είναι «διοίκηση» 2. Η «διοίκηση»

Διαβάστε περισσότερα

2. Για ποιους λόγους στην εκπαίδευση ενηλίκων κρίνεται σκόπιμο ένας εκπαιδευτής να αξιολογεί το εκπαιδευτικό έργο που παρέχει;

2. Για ποιους λόγους στην εκπαίδευση ενηλίκων κρίνεται σκόπιμο ένας εκπαιδευτής να αξιολογεί το εκπαιδευτικό έργο που παρέχει; 11 Δεκεμβρίου 2016 1. Στο 1ο Στάδιο λειτουργίας της εκπαιδευόμενης ομάδας διαμορφώνεται το εκπαιδευτικό συμβόλαιο. Κατά την άποψή σας, τι θα έπρεπε να περιλαμβάνει το εκπαιδευτικό συμβόλαιο; 2. Για ποιους

Διαβάστε περισσότερα

21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου

21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου 21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου Υποστήριξη στην αποτελεσματική διαχείριση του αναλυτικού προγράμματος μέσα από την υλοποίηση ενεργητικών διδακτικών τεχνικών. Γνωριμία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» Θέμα Εισήγησης: «Η αξιοποίηση των έργων τέχνης στην εκπαίδευση ενηλίκων» Σωπασή Ειρήνη

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικός µετασχηµατισµός:...

Κοινωνικός µετασχηµατισµός:... ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ ΟΟ Κοινωνικός Μετασχηµατισµός 1. Ο κοινωνικός µετασχηµατισµός 1.1. Γενικά Ερωτήσεις σύντοµης απάντησης Να προσδιορίσετε µε συντοµία το περιεχόµενο των παρακάτω όρων. Κοινωνικός σχηµατισµός:......

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΟΣ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ & ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΠΙΔΟΣΗ

ΧΡΟΝΟΣ ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ & ΔΙΑΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΠΙΔΟΣΗ Σελ.1 Μια σύνοψη του Βιβλίου (ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ): Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ Νοημοσύνης και Λογικής. Λογική είναι οι γνώσεις και οι εμπειρίες από το παρελθόν. Η Λογική έχει σχέση με το μέρος εκείνο της

Διαβάστε περισσότερα

1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση

1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση 1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση Στη βασική παιδεία, τα μαθηματικά διδάσκονται με στατικά μέσα α) πίνακα/χαρτιού β) κιμωλίας/στυλού γ) χάρτινου βιβλίου.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ..................................... 13 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΧΗΜΑΤΩΝ................................... 14 ΠΡΟΛΟΓΟΣ............................................. 15 ΜΕΡΟΣ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10 ΚΡΙΤΗΡΙΑ Εύρος θέματος Τίτλος και περίληψη Εισαγωγή Βαθμολογία

Διαβάστε περισσότερα

Το Έλλειμμα της Διεπιστημονικότητας της Σάσας Λαδά*

Το Έλλειμμα της Διεπιστημονικότητας της Σάσας Λαδά* Το Έλλειμμα της Διεπιστημονικότητας της Σάσας Λαδά* Το έλλειμμα της διεπιστημονικότητας και η μονοεπιστημονική παράδοση του ελληνικού πανεπιστημίου λειτουργούν ως σημαντική τροχοπέδη στην ανάπτυξη των

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση στην Προσωποκεντρική & Focusing-Bιωματική Συμβουλευτική/Ψυχοθεραπεία

Εκπαίδευση στην Προσωποκεντρική & Focusing-Bιωματική Συμβουλευτική/Ψυχοθεραπεία Oδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2016-17 Εκπαίδευση στην Προσωποκεντρική & Focusing-Bιωματική Επωνυμία και Βασική Περιγραφή Εκπαιδευτικού Προγράμματος Το

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS Εκπαιδευτικό υλικό βιωματικών δραστηριοτήτων και Θεατρικού Παιχνιδιού για την ευαισθητοποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και για την καλλιέργεια ενταξιακής κουλτούρας στα σχολικά πλαίσια Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 3.4. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Σε μια κοινωνία που η ζωή της οργανώνεται μέσω θεσμών, η Ψυχολογία έρχεται να δώσει λύσεις σε προβλήματα που δεν λύνονται από τους θεσμούς, και ν αναλύσει τις

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Ενότητα 2: Κοινωνιολογία - πολιτισμός - κουλτούρα. Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150

Διαβάστε περισσότερα

Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι. Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε. πριν από λίγο

Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι. Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε. πριν από λίγο Μορφές Εκπόνησης Ερευνητικής Εργασίας Μαρία Κουτσούμπα Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι «η τηλεδιάσκεψη». Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε ερευνητικό ερώτημα που θέσαμε πριν από λίγο Κουτσούμπα/Σεμινάριο

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Σύντομες οδηγίες συγγραφής της Πτυχιακής Εργασίας

Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Σύντομες οδηγίες συγγραφής της Πτυχιακής Εργασίας Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Σύντομες οδηγίες συγγραφής της Πτυχιακής Εργασίας Περίληψη (τυπική έκταση: 2-3 παράγραφοι) Η Περίληψη συνοψίζει την εργασία και τα κύρια ευρήματα αυτής με τέτοιον τρόπο, ώστε

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

«Τα Βήματα του Εστερναχ»

«Τα Βήματα του Εστερναχ» «Τα Βήματα του Εστερναχ» Τοποθέτηση του ΔΗΜ.ΓΚΟΥΝΤΟΠΟΥΛΟΥ στη παρουσίαση του βιβλίου ΑΛΕΚΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΕΙΟ-Λάρισα 16/1/2009 Κυρίες και κύριοι. Σε κάθε βιβλίο, μελέτη,διήγημα η ποίημα ο συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. Κοινωνική Παθητικότητα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. Κοινωνική Παθητικότητα ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κοινωνική Παθητικότητα Ο άνθρωπος στην πορεία της μετεξέλιξής του από βιολογικό σε κοινωνικό ον, πέρα από την εκμάθηση κάποιων ρόλων, ωθείται, πότε συνειδητά και πότε ασυνείδητα,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή..................................................... 17 1.1 Νόηση και γνώση και η σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Νοητική Διεργασία και Απεριόριστη Νοημοσύνη

Νοητική Διεργασία και Απεριόριστη Νοημοσύνη (Επιφυλλίδα - Οπισθόφυλλο). ΜΙΑ ΣΥΝΟΨΗ Η κατανόηση της νοητικής διεργασίας και της νοητικής εξέλιξης στην πράξη απαιτεί τη συνεχή και σε βάθος αντίληψη τριών σημείων, τα οποία είναι και τα βασικά σημεία

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 10 η ( ) Παρουσίαση Πτυχιακής Εργασίας

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 10 η ( ) Παρουσίαση Πτυχιακής Εργασίας Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 10 η (2018 19) Παρουσίαση Πτυχιακής Εργασίας Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/dsh208 Διάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

1.3 Λειτουργίες της εργασίας και αντιλήψεις περί εργασίας

1.3 Λειτουργίες της εργασίας και αντιλήψεις περί εργασίας 1.3 Λειτουργίες της εργασίας και αντιλήψεις περί εργασίας Η εργασία επιτελεί τέσσερεις βασικές λειτουργίες στις σύγχρονες κοινωνίες: την παραγωγή του πλούτου της κοινωνίας την αναπαραγωγή των ατόμων την

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικές Προοπτικές. Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση. Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Επαγγελματικές Προοπτικές. Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση. Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Επαγγελματικές Προοπτικές Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση Καθηγητής Ιορδάνης Ψημμένος, Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Καθηγητής Βασίλειος Χατζόπουλος, Πρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

Η ενότητα της Συζήτησης στο δοκίμιο εμπειρικής έρευνας

Η ενότητα της Συζήτησης στο δοκίμιο εμπειρικής έρευνας Η ενότητα της Συζήτησης στο δοκίμιο εμπειρικής έρευνας Σεμινάριο Πτυχιακής Εργασίας Εαρινό εξάμηνο 2015-16 Βασίλης Παυλόπουλος Η ενότητα της Συζήτησης Η Συζήτηση αποτελεί τη σύνθεση των ερευνητικών ευρημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Fake News ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ. Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου

Fake News ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ. Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Fake News ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ 210 6007686 www.safeline.gr Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Η διασπορά ψευδών ειδήσεων ήταν και συνεχίζει να είναι ένα

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστική Ι (ΨΥΧ-122) Διάλεξη 1 Εισαγωγή

Στατιστική Ι (ΨΥΧ-122) Διάλεξη 1 Εισαγωγή (ΨΥΧ-122) Λεωνίδας Α. Ζαμπετάκης Β.Sc., M.Env.Eng., M.Ind.Eng., D.Eng. Εmail: statisticsuoc@gmail.com Διαλέξεις αναρτημένες στο: ftp://ftp.soc.uoc.gr/psycho/zampetakis/ Διάλεξη 1 Εισαγωγή ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η εκπαιδευτική έρευνα και ο σχεδιασμός της Διδάσκων: Νίκος Ανδρεαδάκης ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 9: Συμμετοχική Παρατήρηση (1/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας

Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 9: Συμμετοχική Παρατήρηση (1/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΧΤΦΟΛΟΓΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΕΡΨΣΗΕΙ ΓΙΑ ΕΝΔΙΑΜΕΗ ΕΞΕΣΑΗ ΚΕΥΑΛΑΙΟ 1 ΑΝΣΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΧΤΦΟΛΟΓΙΑ (ΜΑΘΗΜΑ 1)

ΜΑΘΗΜΑ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΧΤΦΟΛΟΓΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΕΡΨΣΗΕΙ ΓΙΑ ΕΝΔΙΑΜΕΗ ΕΞΕΣΑΗ ΚΕΥΑΛΑΙΟ 1 ΑΝΣΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΧΤΦΟΛΟΓΙΑ (ΜΑΘΗΜΑ 1) ΜΑΘΗΜΑ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΧΤΦΟΛΟΓΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΕΡΨΣΗΕΙ ΓΙΑ ΕΝΔΙΑΜΕΗ ΕΞΕΣΑΗ ΚΕΥΑΛΑΙΟ 1 ΑΝΣΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΟΙΝΨΝΙΚΗ ΧΤΦΟΛΟΓΙΑ (ΜΑΘΗΜΑ 1) 1. Εξηγήστε τι είναι η κοινωνική ψυχολογία και που επικεντρώνεται και ποια είναι

Διαβάστε περισσότερα

21/10/16. Μεθοδολογία Έρευνας Προχωρημένου Επιπέδου. Θεματολογία. Ορισμός. Ορισμός. Ορισμός του όρου «έρευνα»

21/10/16. Μεθοδολογία Έρευνας Προχωρημένου Επιπέδου. Θεματολογία. Ορισμός. Ορισμός. Ορισμός του όρου «έρευνα» Μεθοδολογία Έρευνας Προχωρημένου Επιπέδου Βασίλης Γραμματικόπουλος, Επίκουρος καθηγητής Θεματολογία Ορισμός του όρου «έρευνα» Ιστορική αναδρομή & φιλοσοφία της έρευνας Διαδικασία διεξαγωγής της έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. 2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ (Ι) ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ; Στο μάθημα «Κοινωνική Θεωρία της Γνώσης (I)» (όπως και στο (ΙΙ) που ακολουθεί) παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ενότητα 4: Εισαγωγή στην Κοινωνιολογία Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150 Παιδαγωγικό

Διαβάστε περισσότερα

Παλιό Νέο: Τάσεις και στάσεις στην Ελλάδα σήμερα

Παλιό Νέο: Τάσεις και στάσεις στην Ελλάδα σήμερα Παλιό Νέο: Τάσεις και στάσεις στην Ελλάδα σήμερα Η διάκριση μεταξύ «παλιού» και «νέου» επιδρά στους όρους της πολιτικής συζήτησης και λειτουργεί ως βάση αναστοχασμού για τους πολίτες. Ιδίως σε περιόδους

Διαβάστε περισσότερα

Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 11 Εισαγωγή στη Διοικητική Επιχειρήσεων και Οργανισμών. 1 η Γραπτή Εργασία. Ενδεικτικές Απαντήσεις

Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 11 Εισαγωγή στη Διοικητική Επιχειρήσεων και Οργανισμών. 1 η Γραπτή Εργασία. Ενδεικτικές Απαντήσεις Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων και Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 11 Εισαγωγή στη Διοικητική Επιχειρήσεων και Οργανισμών Ακαδημαϊκό Έτος: 2018-19 1 η Γραπτή Εργασία Ενδεικτικές Απαντήσεις Θέμα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Διεπιστημονικότητα Ιστορία & Φιλοσοφία της Χημείας Γλωσσολογία Χημεία Διδακτική της Χημείας Παιδαγωγική Ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Emile Durkheim Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 2ο (σελ. 52-66) Βασικές κατευθύνσεις

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ PAULO FREIRE

Η ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ PAULO FREIRE PAULO FREIRE Η ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ (απόσπασμα από το βιβλίο: Για μια Απελευθερωτική Αγωγή, Ανθολόγηση Παιδαγωγικών Κειμένων, Κέντρο Μελετών Αυτομόρφωσης, Αθήνα, 1985, Μτφ. Μιχάλης Κατσούλης) H μελέτη είναι

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης

Συγγραφή ερευνητικής πρότασης Συγγραφή ερευνητικής πρότασης 1 o o o o Η ερευνητική πρόταση είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της έρευνας. Η διατύπωσή της θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεγμένη, περιεκτική και βασισμένη στην ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα