"OSWEGO": ΜΙΑ ΕΞΑΡΣΗ ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΟΥΣ ΝΟΣΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΥΝΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΤΟΠΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ

Transcript

1 "OSWEGO": ΜΙΑ ΕΞΑΡΣΗ ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΟΥΣ ΝΟΣΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΥΝΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΤΟΠΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ Άσκηση Εφαρμοσμένης ς Ροβίθης Μιχαήλ

2 "OSWEGO": ΜΙΑ ΕΞΑΡΣΗ ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΟΥΣ ΝΟΣΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΥΝΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΤΟΠΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ Εκπαιδευτικοί Στόχοι: Μετά το τέλος της άσκησης ο εκπαιδευόμενος θα είναι ικανός: 1. Να καθορίσει την έννοια της επιδημίας 2. Να περιγράψει τα βήματα διερεύνησης μιας επιδημίας 3. Να κατανοήσει τη σημασία και τον τρόπο δημιουργίας ενός ορισμού της περίπτωσης (case definition) 4. Να κατανοήσει τη σημασία και τον τρόπο κατασκευής ενός φύλλου περιπτώσεων (line listing) 5. Να σχεδιάσει και να ερμηνεύσει μια επιδημική καμπύλη 6. Να υπολογίσει και να συγκρίνει τους ειδικούς ανά τρόφιμο ρυθμούς προσβολής και αναγνωρίσει τα πιθανά υπεύθυνα τρόφιμα Εισαγωγή Η άσκηση αυτή βασίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη το 1940 στο χωριό Lycoming της επαρχίας Oswego που βρίσκεται στην πολιτεία της Νέας Υόρκης των Η.Π.Α. Για τη δημιουργία της άσκησης χρησιμοποιήθηκαν τα πραγματικά δεδομένα και η άσκηση αποτέλεσε βασικό συστατικό των σεμιναρίων επιδημιολογίας του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ κατά το 2" Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη δεκαετία του 1950 η άσκηση εμπλουτίστηκε και αποτέλεσε αναπόσπαστο μέρος των σεμιναρίων επιδημιολογίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ενώ τη δεκαετία του 1960 δημοσιεύτηκε σε βιβλία του ΠΟΥ για τις ανάγκες των διοργανωτών σεμιναρίων εφαρμοσμένης επιδημιολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η άσκηση παραμένει ενδιαφέρουσα σήμερα και διδάσκεται στα σεμινάρια Epidemiology Intelligence Service (EIS) που οργανώνονται από το Center for Disease Control and Prevention (CDC) στην.ατλάντα των ΗΠΑ, στο εισαγωγικό σεμινάριο του European Program for Intervention Epidemiology (ΕΡΙΕΊ) που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και σε αρκετά εθνικά προγράμματα εκπαίδευσης στην επιδημιολογία πεδίου (Field Epidemiology Training Program - FETP) σε περισσότερες από 40 χώρες. Το Oswego έχει γαλουχήσει πολλές γενιές επιδημιολόγων σε παγκόσμιο επίπεδο από το 1940 μέχρι σήμερα. Μια βάση δεδομένων με τα πραγματικά δεδομένα της επιδημίας είναι σταθερό συστατικό του επιδημιολογικού προγράμματος EpiInfo που προσφέρεται δωρεάν στο Internet ( Η ελληνική έκδοση μεταφράστηκε από το πρωτότυπο φυλλάδιο της άσκησης. Στη συνέχεια ενσωματώθηκαν κάποιες προσθήκες που προέρχονται από την ηλεκτρονική έκδοση της άσκησης. 2

3 'ΌSWEGΟ": ΜΙΑ ΕΞΑΡΣΗ ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΟΥΣ ΝΟΣΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΥΝΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΤΟΠΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ ΜΕΡΟΣ Ι Ιστορικό Στις 19 Απριλίου 1940, ο τοπικός γιατρός στο χωριό Lycoming, επαρχία Oswego, της πολιτείας της Νέας Υόρκης των ΗΠΑ, ανέφερε μια έξαρση κρουσμάτων οξείας γαστρεντερίτιδας στην Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας στις Συρακoύσες. Η διερεύνηση της αναφοράς ανατέθηκε στον εκπαιδευόμενο επιδημιολόγο Dr.Α.Μ.. Rubin. Όταν ο Dr Rubin έφθασε στο χωριό πληροφορήθηκε από τον τοπικό γιατρό ότι όλοι oι ασθενείς μέχρι εκείνη την ώρα, είχαν παραβρεθεί σε μια συνεστίαση που έγινε στο υπόγειο της εκκλησίας το προηγούμενο βράδυ στις 18 Απριλίου. Μέλη οικογενειών που δεν είχαν παραβρεθεί στη συνεστίαση δεν είχαν αρρωστήσει. Με αυτά τα δεδομένα η έρευνα επικεντρώθηκε στα γεγονότα γύρω από τη συνεστίαση. Το ιστορικό σε σχέση με την εμφάνιση των συμπτωμάτων, την ημέρα και ώρα έναρξης και το φαγητό που καταναλώθηκε κατά τη συνεστίαση., συμπληρώθηκε για 75 από τα 80 άτομα που συμμετείχαν στη συνεστίαση. Τελικά καταγράφηκαν 46 άτομα με συμπτωματολογία οξείας γαστρεντερίτιδας. Ερώτηση 1 η Θα λέγατε ότι το περιστατικό αυτό είναι επιδημία; Ερώτηση 2 η Απαριθμήστε τα βήματα της διερεύνησης μιας επιδημίας 3

4 Κλινική Περιγραφή Το συμβάν αφορούσε μια ομάδα ανθρώπων διαφόρων ηλικιών και η έναρξη της νόσου σε όλες τις περιπτώσεις ήταν οξεία. Η συμπτωματολογία στους περισσότερους χαρακτηριζόταν κυρίως από ναυτία και αρκετά επεισόδια εμέτων. Αρκετοί ανέφεραν διάχυτο, κωλικοειδές κοιλιακό άλγος χωρίς ακτινοβολία που συνδεόταν με επεισόδια υδαοών διαρροϊκών κενώσεων χωρίς πρόσμιξη βλέννας ή αίματoς. Ορισμένοι ανέφεραν κακουχία και ρίγος, αλλά κανείς δεν ανέφερε πυρετό. Όλοι είχαν αναρρώσει σε 24 μέχρι 30 ώρες και δεν αναφέρθηκε κανείς θάνατος. Περίπου το 20% των ασθενών είχε επισκεφθεί το γιατρό. Δεν είχε ληφθεί κανένα δείγμα κοπράνων για βακτηριολογική εξέταση Ερώτηση 3 η Βασιζόμενοι στα παραπάνω κλινικά στοιχεία, διατυπώστε ένα λειτουργικό ορισμό της περίπτωσης (case definition) Ερώτηση 4 η Αναφέρετε τις μεγάλες κατηγορίες των νόσων που πρέπει να ληφθούν υπόψη στη διαφοροδιάγνωση μιας έξαρσης κρουσμάτων τροφιμογενούς νόσου. Περιγραφή της συνεστίασηc Η συνεστίαση έγινε στο υπόγειο της εκκλησίας του χωριού. Τα φαγητά που σερβιρίστηκαν ήταν προσφορές πολλών πιστών. Η συνεστίαση ξεκίνησε στις 18:00 και συνεχίστηκε μέχρι τις 23:00. Τα φαγητά είχαν τοποθετηθεί σε ένα μεγάλο τραπέζι και καταναλώθηκαν σε όλη τη διάρκεια της συνεστίασης. Κύρια πιάτα Καπνιστό χοιρινό Λαχανοσαλάτα Σπανάκι Φρουτοσαλάτα Πουρές Βοηθητικά πιάτα Ζελές Δίπλες Ψωμί Ολικ. Αλέσεως ποτά γάλα καφές Νερό γλυκά πίτα Παγωτό βανίλια Παγωτό σοκολάτα Ερώτηση 5 η Τι πληροφορίες θα θέλατε να συλλέξετε από τους συμμετέχοντες στη συνεστίαση με τη βοήθεια ενός ερωτηματολογίου; Ερώτηση 6η Πως θα οργανώνατε αυτές τις πληροφορίες; 4

5 "OSWEGO": ΜΙΑ ΕΞΑΡΣΗ ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΟΥΣ ΝΟΣΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΣΥΝΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΤΟΠΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ ΜΕΡΟΣ ΙΙ Συλλογή των δεδομένων Τα δεδομένα σχετικά με την έναρξη της νόσου, και το φαγητό που κατανάλωσε ή το νερό που ήπιε καθένα από τα 75 άτομα που έδωσαν συνέντευξη, φαίνονται στον πίνακα της επόμενης σελίδας που λέγεται φύλλο περιπτώσεων (line listing). Ο κατά προσέγγιση χρόνος κατανάλωσης φαγητού κατά τη συνεστίαση προσδιορίστηκέ μόνο από τα μισά περίπου άτομα που είχαν συμπτώματα οξείας γαστρεντερίτιδας. Ερώτηση 7 η Σχεδιάστε μια γραφική παράσταση των περιπτώσεων γαστρεντερίτιδας σε σχέση με την έναρξη της νόσου. Πως ερμηνεύετε αυτή τη γραφική παράσταση; Ερώτηση 8 η Υπάρχουν περιπτώσεις για τις οποίες η έναρξη της νόσου δε συμβαδίζει λογικά με το γενικό κανόνα; Πως μπορούν να εξηγηθούν αυτές οι περιπτώσεις; Ερώτηση 9 η Πως θα μπορούσαν τα δεδομένα του φύλλου περιπτώσεων να παρουσιαστούν καλύτερα; 5

6 Επισυνάπτεται το φύλλο περιπτώσεων ταξινομημένο με βάση την εμφάνιση των συμπτωμάτων (ασθενής/ υγιής), την ημερομηνία και την ώρα έναρξης των συμπτωμάτων Ερώτηση 10 η Υπολογίστε όπου είναι δυνατόν την περίοδο επώασης για κάθε ασθενή και σχεδιάστε την κατανομή τους σε κατάλληλη γραφική παράσταση. Ερώτηση 11 η Υπολογίστε τη διάμεσο της περιόδου επώασης και καθορίστε το εύρος της. Ερώτηση 12 η Πώς μπορεί η πληροφορία σχετικά με την περίοδο επώασης συνδυαζόμενη με τα κλινικά δεδομένα να βοηθήσει στη διαφορική διάγνωση της νόσου; (αν είναι απαραίτητο συμβουλευτείτε τον κατάλογο με την Έναρξη και Συμπτωματολογία των Τροφιμογενών Νόσων που θα βρείτε στο τέλος των σημειώσεων) Ερώτηση 13 η Δημιουργήστε ένα πίνακα με τα φαγητά που καταναλώθηκαν και τους ειδικούς ρυθμούς προσβολής και το σχετικό κίνδυνο για κάθε φαγητό, με στόχο να αναγνωρίσετε αν είναι εφικτό την κοινή πηγή της λοίμωξης (Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον πίνακα 1) Ερώτηση 14 η Περιγράψτε το σχεδιασμό επιπλέον ερευνών που θα θέλατε να κάνετε Ερώτηση 15 η Ποία μέτρα πρόληψης και ελέγχου (περιορισμού της επίπτωσης) θα προτείνατε; Ερώτηση 16 η Γιατί ήταν σημαντική η διερεύνηση αυτής της επιδημίας; Ερώτηση 17 η Ανατρέξτε στα βήματα διερεύνησης μιας επιδημίας όπως αυτά αναφέρθηκαν στη 2 η ερώτηση. Πως η διερεύνηση αυτής της επιδημίας προσαρμόζεται σ αυτό τον κατάλογο; 6

7 7