Φύλλο Δραστηριότητας για την ομάδα του Γκρίζου νερού

Transcript

1 Φύλλο Δραστηριότητας για την ομάδα του Γκρίζου νερού Τίτλος δραστηριότητας: «Αφαιρώντας» το σαπούνι από το νερό Όνομα: Επώνυμο: Τμήμα: Ημερομηνία: Στόχοι δραστηριότητας Να κατανοήσετε ότι τα υπολείμματα σαπουνιών είναι από τις πρώτες ουσίες που πρέπει να απομακρυνθούν από το γκρίζο νερό. Να διερευνήστε πως επιδρούν διάφορες χημικές ουσίες της καθημερινής μας ζωής σε νερό που περιέχει σαπούνι και άρα το γκρίζο νερό. Να εξοικειωθείτε με πειραματικές πρακτικές π.χ συλλογή δεδομένων, καταγραφή παρατηρήσεων κτλ. Το γκρίζο νερό, όπως εξετάσατε, είναι τα λύματα που συλλέγονται από τις μπανιέρες, ντουζιέρες, νιπτήρες, πλυντήρια ρούχων και νεροχύτες. Μια από τις ουσίες λοιπόν, που θα πρέπει να απομακρυνθούν για την επαναχρησιμοποίηση του είναι τα υπολείμματα από σαπούνια. Τι είναι όμως τα σαπούνια? Τα σαπούνια είναι άλατα μιας κατηγορίας οξέων που ονομάζονται λιπαρά, με νάτριο. Η απορρυπαντική τους ικανότητα οφείλεται στο ότι το ένα τμήμα

2 του ανιόντος τους (το λιπόφιλο τμήμα) έλκεται ισχυρά από τα λίπη και τα λάδια, ενώ το άλλο (το υδρόφιλο τμήμα) από το νερό. Σχηματική αναπαράσταση της δράσης των σαπουνιών Όταν το σαπούνι διαλύεται στο νερό και έρχεται σε επαφή με το λεκέ, το λιπόφιλο τμήμα «κολλάει» στο λίπος και το υδρόφιλο μένει στη διαχωριστική επιφάνεια νερού-λίπους. Στη συνέχεια σχηματίζονται σφαιρικές σταγόνες λίπους-σαπουνιού, που ονομάζονται μικκύλια, και παρασύρονται στο νερό αφήνοντας την επιφάνεια καθαρή. Τα απορρυπαντικά δημιουργούν προβλήματα στο περιβάλλον! Η Πράσινη Χημεία έχει τη λύση! Σήμερα αρκετά προϊόντα καθαρισμού έχουν αντικατασταθεί με άλλα λιγότερο βλαβερά, προερχόμενα από ανανεώσιμες πρώτες ύλες και παρασκευασμένα με μικρότερη δαπάνη ενέργειας. Για παράδειγμα υπεροξειδίου του υδρογόνου αντί της χλωρίνης ως οξειδωτικά, προπάνιο ή βουτάνιο ως προωθητικά σε spray καθαρισμού, φυσικά προϊόντα για τον αρωματισμό διαφόρων καθαριστικών κ.α

3 Πείραμα «Αφαιρώντας» το σαπούνι από το νερό Υλικά-Όργανα Νερό Τριμμένο σαπούνι Επιτραπέζιο αλάτι Epsom άλατα (θειικό μαγνήσιο) Ζάχαρη Μαγειρική σόδα 10 πλαστικά ποτήρια διαφανή/βάζα 5 πλαστικά κουτάλια Ποτήρι ζέσης 500ml Ογκομετρικός κύλινδρος 100mL Φίλτρα (καφετιέρας) Eτικέτες Διηθητικό χωνί Ράβδοι Διαδικασία 1. Παρασκευάστε ένα διάλυμα σαπουνόνερου προσθέτοντας ένα κουταλάκι από το σαπούνι/απορρυπαντικό σε 250 ml νερό και ανακατέψτε καλά. 2. Σε κάθε ένα από τα 5 πλαστικά ποτήρια/βαζάκια προσθέστε 50 ml από το σαπουνόνερο. Αριθμήστε τα και σημειώστε επίσης ποια από τις παρακάτω ουσίες θα περιέχεται στο καθένα π.χ ποτήρι 1-επιτραπέζιο αλάτι, ποτήρι 2- Epsom άλατα, ποτήρι 5- τυφλό(μόνο σαπουνόνερο) 3. Προσθέστε σε κάθε ποτήρι ένα κουταλάκι (με διαφορετικό κάθε φορά κουτάλι) από την αντίστοιχη ουσία που έχετε σημειώσει. 4. Αναδεύστε τα χρησιμοποιώντας διαφορετική ράβδο για το κάθε ένα και αφήστε σε ηρεμία για 5 λεπτά. 5. Παρατήρηστε το καθένα και κατάγραψτε τις παρατηρήσεις σας στη αντίστοιχη περιοχή («πριν το φιλτράρισμα») του παρακάτω πίνακα. Τραβήξτε φωτογραφίες τα ποτήρια για να τις παρουσιάσετε στους συμμαθητές σας στο power point!

4 6. Στη συνέχεια τοποθετήστε στο χωνί το φίλτρο και διηθήστε το περιεχόμενο κάθε ποτηριού/βάζου. Να αλλάζετε το φίλτρο μετά από κάθε διήθηση. 7. Αφήστε τα ποτήρια σε ηρεμία για 5 λεπτά. 8. Καταγράψτε και πάλι τις παρατηρήσεις σας για το κάθε διήθημα στον παρακάτω πίνακα (στη στήλη «μετά το φιλτράρισμα»). Τραβήξτε και πάλι φωτογραφίες! Ποτήρι 1-Επιτραπέζιο αλάτι Ποτήρι 2- Εpsom άλατα Πριν το φιλτράρισμα (διήθηση) Μετά το φιλτράρισμα Ποτήρι 3-Ζάχαρη Ποτήρι 4- Μαγειρική σόδα Ποτήρι 5- Τυφλό Αφού συζητήσετε μεταξύ σας τις παρατηρήσεις εξηγήστε ποια από τις ουσίες που χρησιμοποιήσατε πιστεύετε ότι απομακρύνει το σαπούνι από το νερό...

5 Μπορείτε να προτείνετε μια απλή πειραματική διάταξη στην οποία θα εκμεταλλευτείτε το αποτέλεσμα του παραπάνω πειράματος? Πως θα μπορούσατε εσείς οι ίδιοι να καθαρίζετε το γκρίζο νερό του σπιτιού σας? Και ποιες οικιακές χρήσεις θα μπορούσε να έχει το καθαρισμένο γκρίζο νερό? Βιβλιογραφία: Getting the soap out!, Education.com Aνακτήθηκε στις Οκτωβρίου,14,2015 από Θεοδωρόπουλος,Π., Παπαθεοφάνους,Π., Σιδέρη,Φ., Χημεία Γ Γυμνασίου, ΟΕΔΒ.