Alpha Bank. Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Πυλώνα 3

Transcript

1 Alpha Bank Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του Πυλώνα 3

2 Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή 1 2 Γενικές πληροφορίες Διαφορές αρχών εποπτικής και λογιστικής ενοποιήσεως Θυγατρικές και συγγενείς επιχειρήσεις του Ομίλου 3 3 Ίδια Κεφάλαια Διάρθρωση Ιδίων Κεφαλαίων Κεφαλαιακή Επάρκεια 7 4 Πλαίσιο Διαχειρίσεως Κινδύνων Πολιτική Αναλήψεως Κινδύνων Πολιτικές Διαχειρίσεως Κινδύνων 10 5 Πιστωτικός Κίνδυνος Γενικά στοιχεία Δημοσιοποιήσεις για χαρτοφυλάκια υποκείμενα στην Τυποποιημένη Προσέγγιση Τεχνικές Μειώσεως Κινδύνου Πολιτικές και διαδικασίες αποτιμήσεως και διαχειρίσεως των εξασφαλίσεων Περιγραφή των κυριότερων ειδών εξασφαλίσεων που αποδέχεται η Τράπεζα Πιστωτικός Κίνδυνος Αντισυμβαλλομένου Τιτλοποίηση Θέσεις τιτλοποιήσεως που διακρατήθηκαν Θέσεις τιτλοποιήσεως που εξαγοράστηκαν 23 6 Κίνδυνος Αγοράς 24 7 Λειτουργικός Κίνδυνος 25 8 Μετοχές: Δημοσιοποιήσεις για τα ανοίγματα που δεν περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών 26 9 Κίνδυνος Επιτοκίου: Δημοσιοποιήσεις για τον Κίνδυνο Επιτοκίου από θέσεις που δεν περιλαμβάνονται στο Χαρτοφυλάκιο Συναλλαγών 27 i

3 1 Εισαγωγή Από την 1 η Ιανουαρίου 2008, o Όμιλος της Alpha Bank εποπτεύεται από την Τράπεζα της Ελλάδος βάσει του νέου πλαισίου για την επάρκεια των ιδίων κεφαλαίων των πιστωτικών ιδρυμάτων και των ΕΠΕΥ, γνωστού ως Βασιλεία ΙΙ, όπως καθορίστηκε από τις ευρωπαϊκές οδηγίες 2006/48/ΕΚ και 2006/49/ΕΚ. Οι γενικές αρχές των ανωτέρω οδηγιών ενσωματώθηκαν στην ελληνική νομοθεσία με το νόμο 3601/2007 και εξειδικεύτηκαν περαιτέρω με μία σειρά Πράξεων Διοικητού της Τραπέζης της Ελλάδος. Το νέο πλαίσιο αποτελείται από τρεις θεμελιώδεις άξονες εποπτείας, γνωστούς ως Πυλώνες. Ο Πυλώνας 1, αφορά στον προσδιορισμό των ελάχιστων κεφαλαιακών απαιτήσεων. Οι βασικές αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο πλαίσιο (Βασιλεία Ι), αφορούν στη χρήση πιο εξελιγμένων μεθόδων για τον προσδιορισμό του Πιστωτικού Κινδύνου αλλά και την εισαγωγή κεφαλαιακών απαιτήσεων για το Λειτουργικό Κίνδυνο. Με τον Πυλώνα 2 καθορίζονται οι αρχές, τα κριτήρια και οι διαδικασίες αξιολόγησης της επάρκειας των κεφαλαίων και των συστημάτων διαχειρίσεως κινδύνων των πιστωτικών ιδρυμάτων, κατ' αρχήν από τα ίδια τα πιστωτικά ιδρύματα και κατ' ακολουθία από την εποπτική αρχή. Ο Πυλώνας 2, αποτελείται από δύο διαδικασίες: τη Διαδικασία Αξιολογήσεως Επάρκειας Εσωτερικού Κεφαλαίου (ΔΑΕΕΚ) και τη Διαδικασία Εποπτικής Αξιολογήσεως (ΔΕΑ) Στα πλαίσια του Πυλώνα 2, ο Όμιλος της Alpha Bank έχει προχωρήσει στον προσδιορισμό και την αξιολόγηση πιθανών επιπρόσθετων κινδύνων στους οποίους είναι εκτεθειμένος. Με τον Πυλώνα 3 καθορίζονται οι υποχρεώσεις δημοσιοποιήσεως βασικών πληροφοριών σχετικά με την έκθεση των πιστωτικών ιδρυμάτων στους κινδύνους που αντιμετωπίζουν καθώς και των διαδικασιών που εφαρμόζουν για τη διαχείριση των κινδύνων αυτών, με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και της πειθαρχίας της αγοράς. Οι παρούσες δημοσιοποιήσεις γίνονται στα πλαίσια του Πυλώνα 3 της Βασιλείας ΙΙ, Η αναφορά έχει συνταχθεί σύμφωνα με την Πράξη Διοικητού της Τραπέζης της Ελλάδος (ΠΔ/ΤΕ) 2592/ και ανταποκρίνεται στα πρότυπα αντίστοιχων φορέων του εξωτερικού. 1

4 2 Γενικές πληροφορίες Τα οικονομικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται στην παρούσα αναφορά είναι αυτά της 31/12/2008 και δίδονται σε επίπεδο Ομίλου. 2.1 Διαφορές αρχών εποπτικής και λογιστικής ενοποιήσεως Λογιστική ενοποίηση Οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις περιλαμβάνουν τη μητρική εταιρεία Alpha Bank, τις θυγατρικές της, τις συγγενείς εταιρείες και τις κοινοπραξίες. 1. Θυγατρικές Εταιρείες Είναι οι εταιρείες στις οποίες η Τράπεζα ασκεί έλεγχο άμεσα, ή έμμεσα μέσω άλλων θυγατρικών. Η ύπαρξη ελέγχου εξετάζεται κυρίως με βάση το ποσοστό συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο και τη δυνατότητα ελέγχου του διοικητικού οργάνου των εταιρειών. Οι θυγατρικές εταιρείες ενοποιούνται με τη μέθοδο της πλήρους (ολικής) ενοποιήσεως, από την ημερομηνία που αποκτάται ο έλεγχος και παύουν να ενοποιούνται κατά την ημερομηνία που ο Όμιλος δεν ασκεί πλέον τον έλεγχο. Εταιρίες ειδικού σκοπού ενοποιούνται όταν, κατά την εξέταση της σχέσεως που υφίσταται μεταξύ της Τραπέζης ή των θυγατρικών της εταιριών και της εταιρίας ειδικού σκοπού, προκύπτει ότι οι πρώτες ελέγχουν άμεσα την εταιρία ειδικού σκοπού. Ο Όμιλος, ελέγχει εταιρίες ειδικού σκοπού οι οποίες χρησιμοποιούνται για την εξυπηρέτηση των διαδικασιών έκδοσης ομολογιακών δανείων, καθώς και για την τιτλοποίηση χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού. 2. Συγγενείς εταιρείες Είναι οι εταιρίες στις οποίες ο Όμιλος ασκεί ουσιώδη επιρροή αλλά όχι έλεγχο. Ουσιώδης επιρροή, κατά κύριο λόγο, τεκμαίρεται ότι υφίσταται, όταν η Τράπεζα κατέχει, άμεσα ή έμμεσα μέσω θυγατρικών, ποσοστό 20% έως 50% των μετοχών της εταιρίας. Οι επενδύσεις στις συγγενείς εταιρίες αποτιμώνται με τη μέθοδο της Καθαρής Θέσης. 3. Κοινοπραξίες Σύμφωνα με το Δ.Λ.Π. 31, «κοινοπραξία είναι ένας συμβατικός διακανονισμός, με τον οποίο δύο ή περισσότερα μέρη αναλαμβάνουν οικονομική δραστηριότητα που υπόκειται σε από κοινού έλεγχο». Στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου οι συμμετοχές σε κοινοπραξίες απεικονίζονται με τη μέθοδο της αναλογικής ενοποιήσεως. Λεπτομερής καταγραφή όλων των θυγατρικών, κοινοπραξιών και συγγενών εταιριών του Ομίλου, καθώς και το ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου σ αυτές, γίνεται στη σημείωση 40 των οικονομικών καταστάσεων του Ομίλου της Εποπτική ενοποίηση Η εποπτική ενοποίηση ακολουθεί τις αρχές που καθορίζονται από τον νόμο 3601/2007, όπως εξειδικεύονται από τις σχετικές αποφάσεις της Τραπέζης της Ελλάδος. 2

5 2.2 Θυγατρικές και συγγενείς επιχειρήσεις του Ομίλου Στους πίνακες που ακολουθούν παρατίθενται οι θυγατρικές και συγγενείς επιχειρήσεις του Ομίλου, ανάλογα με τη μέθοδο ενοποιήσεως που ακολουθείται για σκοπούς εποπτείας. Πίνακας 1: Εταιρίες Συμμετοχής του Ομίλου της Alpha Bank οι οποίες ενοποιούνται για σκοπούς εποπτείας με τη μέθοδο της πλήρους ενοποιήσεως Εταιρία Έδρα Συμμετοχή Ομίλου (%) Τράπεζες Alpha Bank London LTD Ην.Βασίλειο 100,00 Alpha Bank Cyprus LTD Κύπρος 100,00 Alpha Bank Romania S.A. Ρουμανία 99,91 Alpha Bank A.D. Skopje Π.Γ.Δ.Μ. 100,00 Alpha Bank A.D. Srbija Σερβία 100,00 Astra Bank OJSC Ουκρανία 93,33 Alpha Bank Jersey LTD Jersey 100,00 Χρηματοδοτικές Εταιρίες Alpha Leasing Α.Ε. Ελλάδα 100,00 Alpha Leasing Romania S.A. Ρουμανία 99,99 ABC Factors A.E. Ελλάδα 100,00 Alpha Asset Finance C.I. Ltd Jersey 100,00 Εταιρίες Επενδυτικής Τραπεζικής Alpha Finance AEΠΕΥ Ελλάδα 100,00 Alpha Finance U.S. Corporation Η.Π.Α. 100,00 Alpha Finance Romania S.A. Ρουμανία 99,98 Alpha A.E. Επενδυτικών Συμμετοχών Ελλάδα 100,00 Alpha Ventures Capital Management Ελλάδα 100,00 Εταιρίες Διαχειρίσεως Κεφαλαίου Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ Ελλάδα 100,00 Alpha Επενδυτικές Υπηρεσίες ΑΕΠΕΥ Ελλάδα 100,00 Εταιρίες Ειδικού Σκοπού & Συμ/χών Alpha Credit Group Plc Ην. Βασίλειο 100,00 Alpha Covered Bonds Plc Ην. Βασίλειο 100,00 Ιονική Α.Ε.Συμμετοχών Ελλάδα 100,00 Messana Holdings S.A. Λουξεμβούργο 100,00 Alpha Group Investments Ltd Κύπρος 100,00 Ionian Equity Participations Ltd Κύπρος 100,00 ABL Holdings Jersey Ltd Jersey 100,00 Katanalotika Plc Ην. Βασίλειο Διάφορες Εταιρίες Alpha Trustees Ltd Κύπρος 100,00 Εταιρίες Κτηματικές και Ξενοδοχειακές Alpha Αστικά Ακίνητα Α.Ε. Ελλάδα 88,59 Alpha Real Estate D.O.O. Beograd Σερβία 88,59 Alpha Astika Akinita D.O.O.E.L. SKOPJE Π.Γ.Δ.Μ. 88,59 Alpha Immovables Bulgaria E.O.O.D. Βουλγαρία 88,59 3

6 Πίνακας 2: Εταιρίες Συμμετοχής του Ομίλου της Alpha Bank οι οποίες ενοποιούνται για σκοπούς εποπτείας με τη μέθοδο της αναλογικής ενοποιήσεως Εταιρία Έδρα Συμμετοχή Ομίλου (%) Εταιρίες Επενδυτικής Τραπεζικής Alpha -TΑΝΕΟ A.K.E.Σ. Ελλάδα 51,00 Κοινοπραξίες Α.P.Ε. Commercial Property A.E. Ελλάδα 72,20 Α.P.Ε. Fixed Assets A.E. Ελλάδα 60,10 A.P.E. Investment Property SA. Ελλάδα 67,42 Πίνακας 3: Εταιρίες Συμμετοχής του Ομίλου της Alpha Bank οι οποίες αφαιρούνται από τα εποπτικά Ίδια Κεφάλαια του Ομίλου Εταιρία Έδρα Συμμετοχή Ομίλου (%) Εταιρίες Επενδυτικής Τραπεζικής ALC Novelle Investments Ltd Κύπρος 33,33 Εταιρίες Διαχειρίσεως Κεφαλαίου ABL Independent Financial Advisers Ltd Ην. Βασίλειο 100,00 Εταιρίες Ασφαλιστικών Εργασιών Alpha Ασφαλιστική Κύπρου Ltd Κύπρος 100,00 Διάφορες Εταιρίες Alpha Bank London Nominees Ltd Ην. Βασίλειο 100,00 Flagbright Ltd Ην. Βασίλειο 100,00 Πίνακας 4: Εταιρίες Συμμετοχής του Ομίλου της Alpha Bank οι οποίες ενοποιούνται με τη μέθοδο της Καθαρής Θέσης Εταιρία Έδρα Συμμετοχή Ομίλου (%) Εταιρίες Ασφαλιστικών Εργασιών Alphalife Ανώνυμος Ασφαλιστική Εταιρία Ζωής Ελλάδα 100,00 Alpha Ασφαλιστικές Πρακτορεύσεις A.E. Ελλάδα 100,00 Alpha Insurance Brokers SRL Ρουμανία 99,91 Διάφορες Εταιρίες Ιονική Υποστηρικτικών Εργασιών A.E. Ελλάδα 100,00 Ευρυμάθεια A.E. Ελλάδα 100,00 Καφέ Alpha A.E. Ελλάδα 100,00 ΑΕΔΕΠ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδος Ελλάδα 50,00 ΕΒΙΣΑΚ A.E. Ελλάδα 27,00 ΕΛ.Π.ΕΤ. Βαλκανική Α.Ε. Ελλάδα 26,71 Εταιρίες Κτηματικές και Ξενοδοχειακές Ιονική Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Α.Ε. Ελλάδα 96,64 Ωκεανός Α.T.O.E.E. Ελλάδα 100,00 Κοινοπραξίες Κάρντλινκ ΑΕ Ελλάδα 50,00 4

7 Πίνακας 5: Θυγατρικές του Ομίλου της Alpha Bank οι οποίες έχουν συμπεριληφθεί στα ίδια κεφάλαια και στις κεφαλαιακές απαιτήσεις του σε ατομική βάση (solo consolidation) Εταιρία Έδρα Συμμετοχή Ομίλου (%) Εταιρίες Ειδικού Σκοπού και Συμμετοχών Alpha Group Jersey Ltd Jersey 100,00 5

8 3 Ίδια Κεφάλαια 3.1 Διάρθρωση Ιδίων Κεφαλαίων Πολιτική του Ομίλου είναι η διατήρηση μίας ισχυρής κεφαλαιακής βάσεως προκειμένου να εξασφαλίζεται η ανάπτυξη και να διασφαλίζεται η εμπιστοσύνη των καταθετών, των μετόχων, των αγορών και των συναλλασσόμενων μερών. Η κεφαλαιακή επάρκεια του Ομίλου εποπτεύεται από την Τράπεζα Ελλάδος προς την οποία υποβάλλονται στοιχεία σε τριμηνιαία βάση. Τα εποπτικά κεφάλαια περιλαμβάνουν τα κύρια βασικά κεφάλαια (μετοχικό κεφάλαιο, αποθεματικά, δικαιώματα μειοψηφίας), τα πρόσθετα βασικά κεφάλαια (υβριδικοί τίτλοι) καθώς και τα συμπληρωματικά κεφάλαια (τίτλοι μειωμένης εξασφαλίσεως, αποθεματικά αναπροσαρμογής ακινήτων). Την 31/12/2008 το μετοχικό κεφάλαιο της Τραπέζης αποτελείτο από μετοχές, ονομαστικής αξίας 4,70 έκαστη. Ο Όμιλος αξιοποιεί όλες τις σύγχρονες μεθόδους διαχειρίσεως της κεφαλαιακής επάρκειας. Έχει προβεί σε εκδόσεις υβριδικών τίτλων και τίτλων μειωμένης εξασφαλίσεως που συνυπολογίζονται στα εποπτικά κεφάλαια. Η έκδοση των εν λόγω τίτλων προσθέτει αξία στον μέτοχο, δεδομένου ότι το κόστος τους είναι χαμηλότερο από αυτό του μετοχικού κεφαλαίου. Ο Όμιλος μέσω της θυγατρικής του εταιρίας Alpha Group Jersey έχει εκδώσει υβριδικούς τίτλους ως εξής: Την ποσό 200 εκατ. με ρήτρα αυξημένης αποδόσεως (καινοτόμοι τίτλοι), οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις αναγνωρίσεώς τους στα πρόσθετα βασικά ίδια κεφάλαια (Lower Tier I Capital ) Οι τίτλοι είναι αορίστου διαρκείας, ο εκδότης έχει το δικαίωμα μη καταβολής μερίσματος αν δεν διανεμηθεί μέρισμα στους κατόχους κοινών μετοχών της Τραπέζης και υπάρχει δικαίωμα πρόωρης αποπληρωμής μετά την παρέλευση δέκα ετών Την ποσό 100 εκατ. με ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά με τους τίτλους της Την ποσό 600 εκατ. χωρίς ρήτρα αυξημένης αποδόσεως (μη καινοτόμοι τίτλοι), οι οποίοι επίσης συμπεριλαμβάνονται στα πρόσθετα βασικά ίδια κεφάλαια (Lower Tier I Capital) καθώς πληρούν τους όρους που αναφέρθηκαν για τους ανωτέρω καινοτόμους τίτλους. Τα έξοδα της ανωτέρω εκδόσεως ανήλθαν σε 12 εκατ. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η ανάλυση της διαρθρώσεως των ιδίων κεφαλαίων σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ΠΔ/ΤΕ 2587/

9 Πίνακας 6: Σύνθεση Ιδίων Κεφαλαίων (σε '000) Κατηγορία Ιδίων Κεφαλαίων Ποσό Μετοχικό Κεφάλαιο (-) Ίδιες Μετοχές Αποθεματικά Υβριδικά Κεφάλαια (-) Αφαιρετικά στοιχεία των Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων Βασικά Ίδια Κεφάλαια Συμπληρωματικά Ίδια Κεφάλαια (-) Αφαιρετικά στοιχεία των Συμπληρωματικών Ιδίων Κεφαλαίων Συμπληρωματικά Ίδια Κεφάλαια Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων για τον υπολογισμό του Δ.Κ.Ε Σταθμισμένο προς κίνδυνο Ενεργητικό Δείκτης Βασικών Κεφαλαίων (Tier I) 8,0% Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας (Tier I + Tier II) 9,8% Επιπλέον η Τράπεζα έχει αποφασίσει να συμμετάσχει στο πρόγραμμα ενίσχυσης ρευστότητας της οικονομίας, το οποίο θα βελτιώσει τα ρευστά διαθέσιμά της και τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας. Η προβλεπόμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου θα ανέρχεται μέχρι του ποσού των 940 εκατομμυρίων, γεγονός που θα βελτιώσει τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας του Ομίλου μέχρι και 1,8%. 3.2 Κεφαλαιακή Επάρκεια Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η ανάλυση των Κεφαλαιακών Απαιτήσεων για τον: Πιστωτικό Κίνδυνο, σύμφωνα με την Τυποποιημένη Προσέγγιση, ανά χαρτοφυλάκιο Κίνδυνο Αγοράς Λειτουργικό Κίνδυνο Πίνακας 7. Κεφαλαιακές απαιτήσεις για τον Πιστωτικό Κίνδυνο, τον Κίνδυνο Αγοράς και το Λειτουργικό Κίνδυνο (σε '000) Κατηγορία ανοίγματος Κεφαλαιακή απαίτηση Κεντρικές κυβερνήσεις ή κεντρικές τράπεζες / Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, περιφερειακές κυβερνήσεις και τοπικές αρχές Ιδρύματα χρηματοπιστωτικού τομέα Επιχειρήσεις Λιανική Τραπεζική Εξασφαλιζόμενα με ακίνητη περιουσία Λοιπά Σύνολο Κεφαλαιακών Απαιτήσεων για τον Πιστωτικό Κίνδυνο Σύνολο Κεφαλαιακών Απαιτήσεων για τον Κίνδυνο Αγοράς Σύνολο Κεφαλαιακών Απαιτήσεων για το Λειτουργικό Κίνδυνο

10 Ο Όμιλος λαμβάνοντας υπόψη τις οδηγίες της Τραπέζης της Ελλάδος (οι οποίες ενσωματώνουν τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές οδηγίες), το μέγεθός του, τη φύση και πολυπλοκότητα των εργασιών του (αρχή της αναλογικότητας) καθώς και τις πρακτικές μείωσης των κινδύνων, έχει υιοθετήσει τη μέθοδο των Ελαχίστων Κεφαλαίων (Minimum Capital Requirement Approach) για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της Διαδικασίας Αξιολογήσεως Επάρκειας Εσωτερικού Κεφαλαίου. Συγκεκριμένα, χρησιμοποίει ως βάση το ελάχιστο κεφάλαιο το οποίο υπολογίζεται για τον Πυλώνα 1 (δηλαδή για τον Πιστωτικό Κίνδυνο, το Λειτουργικό Κίνδυνο και τον Κίνδυνο Αγοράς) και συνάμα αξιολογεί το ύψος του πρόσθετου κεφαλαίου που ενδεχομένως χρειάζεται για την κάλυψη έναντι των κινδύνων που αντιμετωπίζει και οι οποίοι δεν συμπεριλαμβάνονται στον υπολογισμό του ελάχιστου κεφαλαίου κάτω από τον Πυλώνα 1, που αναφέρονται στην οδηγία 2595/ της Τραπέζης της Ελλάδος. 8

11 4 Πλαίσιο Διαχειρίσεως Κινδύνων Ο Όμιλος έχει από καιρό θεσπίσει ένα συστηματικό και αυστηρό Πλαίσιο Διαχειρίσεως Κινδύνων, όπου κεντρική θέση κατέχει η αξιόπιστη μέτρηση των χρηματοοικονομικών κινδύνων. Δεδομένης της συνέχειας και σταθερότητος των εργασιών του, έχει θέσει ως ύψιστο στόχο την εφαρμογή και τη συνεχή βελτιστοποίηση του πλαισίου αυτού, με σκοπό την ελαχιστοποίηση των ενδεχόμενων αρνητικών συνεπειών των χρηματοοικονομικών κινδύνων. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Τραπέζης έχει τη συνολική ευθύνη για την ανάπτυξη και την επίβλεψη του Πλαισίου Διαχειρίσεως Κινδύνων. Έχει ορισθεί Επιτροπή Διαχειρίσεως Κινδύνων, η οποία συνεδριάζει σε τριμηνιαία βάση και αναφέρεται στο Διοικητικό Συμβούλιο για τις δραστηριότητές της, και η οποία έχει την ευθύνη της εποπτείας και της ορθής εφαρμογής της Πολιτικής Διαχειρίσεως Κινδύνων. Το Πλαίσιο Διαχειρίσεως Κινδύνων και η αποτελεσματικότητά του επανεξετάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να είναι εναρμονισμένα και με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές. Το Πλαίσιο Διαχειρίσεως Κινδύνων του Ομίλου βασίζεται στις ακόλουθες κατευθυντήριες αρχές: - Καθορίζεται από την Πολιτική Αναλήψεως Κινδύνων του Ομίλου - Είναι προσανατολισμένο στους επιχειρησιακούς στόχους του Ομίλου - Καθοδηγείται από συγκεκριμένες αρμοδιότητες - Προωθεί την διαφάνεια μέσω σαφών γραμμών επικοινωνίας - Το προσωπικό που συμμετέχει επιτελεί ενεργό ρόλο στη Διαχείριση των Κινδύνων, διαθέτει τα αναγκαία προσόντα και μέσα για να τους διαχειρίζεται αποτελεσματικά και κατανοεί τους ρόλους και ευθύνες του σε σχέση με το Πλαίσιο Διαχειρίσεως Κινδύνων - Όλες οι διαδικασίες που σχετίζονται με την αναγνώριση, μέτρηση, παρακολούθηση, αναφορά και έλεγχο/μείωση των κινδύνων είναι πλήρως τεκμηριωμένες - Παροχή επαρκούς πληροφορήσεως τόσο στη Διοίκηση του Ομίλου όσο και στη διοίκηση των επιχειρησιακών μονάδων Η Μονάδα Διαχειρίσεως Κινδύνων του Ομίλου σε συνεργασία με τις αντίστοιχες τοπικές μονάδες στις θυγατρικές του Ομίλου, έχουν την ευθύνη για την άμεση υλοποίηση του Πλαισίου Διαχειρίσεως Κινδύνων, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Επιτροπής Διαχειρίσεως Κινδύνων. Η Μονάδα Διαχειρίσεως Κινδύνων Ομίλου είναι ανεξάρτητη από κάθε εκτελεστική δραστηριότητα. 9

12 4.1 Πολιτική Αναλήψεως Κινδύνων Ο Όμιλος της Alpha Bank, βασιζόμενος στο ισχυρό όνομα, την καλή οργάνωση, το άριστο προσωπικό του, τις μακροχρόνιες σχέσεις εμπιστοσύνης με τους πελάτες και την συντηρητική Πολιτική Αναλήψεως Κινδύνων που ακολουθεί, λειτουργεί με επιτυχία στην έως σήμερα μακρόχρονη πορεία του προσαρμοζόμενος στις εκάστοτε συνθήκες. 4.2 Πολιτικές Διαχειρίσεως Κινδύνων Η Στρατηγική Διαχειρίσεως Κινδύνων του Ομίλου βασίζεται στα Εγχειρίδια Πολιτικών και Διαδικασιών που καθορίζονται από την Επιτροπή Διαχειρίσεως Κινδύνων Ομίλου και εγκρίνονται από το Διοικητικό Συμβούλιο. Οι Πολιτικές και οι Διαδικασίες αυτές εφαρμόζονται ή πρόκειται να εφαρμοσθούν- από όλες τις θυγατρικές εταιρίες του Ομίλου, λαμβάνοντας υπόψη το νομικό πλαίσιο κάθε χώρας. Οι Πολιτικές και Διαδικασίες Διαχειρίσεως Κινδύνων συμπεριλαμβάνουν όλους τους κεντρικούς κανόνες διαχειρίσεως των κινδύνων και παρατίθενται σε Εγχειρίδια ξεχωριστά για κάθε κίνδυνο. Οι πολιτικές αυτές και οι διαδικασίες αναθεωρούνται σε τακτική βάση, προσαρμόζονται όποτε κρίνεται απαραίτητο από τη Μονάδα Διαχειρίσεως Κινδύνων του Ομίλου και εγκρίνονται από την Επιτροπή Διαχειρίσεως Κινδύνων του Ομίλου Οι αρχές επικοινωνούνται σε όλο τον Όμιλο με σκοπό τη δημιουργία κοινής αντιλήψεως διαχειρίσεως των κινδύνων Η Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου είναι αρμόδια για την ανεξάρτητη αξιολόγηση της εγκυρότητος των διαδικασιών διαχειρίσεως κινδύνων, της καταλληλότητος και της αποτελεσματικότητος των μέτρων ελέγχου που εφαρμόζονται 10

13 5 Πιστωτικός Κίνδυνος 5.1 Γενικά στοιχεία Πιστωτικός Κίνδυνος ορίζεται ως ο ενδεχόμενος κίνδυνος πραγματοποιήσεως χρηματοοικονομικής ζημίας που μπορεί να προκύψει από πιθανή αδυναμία των αντισυμβαλλομένων (πιστούχων) να εκπληρώσουν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις (αποπληρωμή δανείων στις συμβατικές ημερομηνίες). Σύμφωνα με τον ορισμό της Τραπέζης της Ελλάδος (ΠΔ/ΤΕ 2589/ ) η επέλευση ενός ή και των δύο από τα παρακάτω γεγονότα σηματοδοτεί τον χαρακτηρισμό μιας απαιτήσεως σε καθυστέρηση: Ο Όμιλος θεωρεί ότι ο πιστούχος είναι ευλόγως πιθανό να μην εκπληρώσει στο σύνολό τους τις υποχρεώσεις πληρωμών προς οποιαδήποτε εταιρεία του Ομίλου Ο πιστούχος έχει εμφανίσει ουσιαστική καθυστέρηση άνω των 90 ημερών στην αποπληρωμή κάποιας εκ των υποχρεώσεών του προς οποιαδήποτε εταιρεία του Ομίλου Μια απαίτηση υπόκειται σε έλεγχο απομειώσεως ο οποίος οδηγεί στο σχηματισμό σχετικής προβλέψεως, εφόσον υπάρχουν σαφείς ενδείξεις γεγονότων ζημίας τα οποία επηρεάζουν τις μελλοντικές χρηματορροές του πελάτη καθιστώντας πιθανή τη μη ολική αποπληρωμή των υποχρεώσεών του. Ο Όμιλος προκειμένου να αντιμετωπίσει τα ενδεχόμενα αυτά διενεργεί σε συνεχή βάση έλεγχο απομειώσεως της αξίας των χρηματοδοτήσεων, σύμφωνα με τις αρχές του Δ.Λ.Π. 39, είτε σε ατομική βάση είτε σε επίπεδο χαρτοφυλακίου, βάσει συγκεκριμένων κανόνων που έχει θεσπίσει. Η κατηγοριοποίηση των δανείων σε αυτά που υπόκεινται σε μεμονωμένη αξιολόγηση και σε αυτά που υπόκεινται σε συλλογική αξιολόγηση βασίζεται στην κατηγοριοποίηση που έχει πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙ. Σύμφωνα με την Βασιλεία ΙΙ, όλα τα στοιχεία Ενεργητικού (δάνεια) που ανήκουν σε κατηγορίες άλλες από την κατηγορία λιανικής, υπόκεινται σε μεμονωμένη αξιολόγηση. Επιπλέον, στοιχεία Ενεργητικού στην κατηγορία λιανικής, δύνανται να ομαδοποιηθούν περαιτέρω με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: Χαρακτηριστικά κινδύνου δανειολήπτη Χαρακτηριστικά συναλλαγής, συμπεριλαμβανομένου του τύπου του προϊόντος και της εξασφαλίσεως Προβληματικότητα εκθέσεως Ο έλεγχος απομειώσεως επικεντρώνεται κυρίως στα δάνεια που παρουσίασαν καθυστερημένες οφειλές πάνω από 90 ημέρες. Εκτός από τις καθυστερήσεις, 11

14 υπάρχουν και άλλα γεγονότα που αποτελούν το έναυσμα για τη διενέργεια ελέγχου απομειώσεως (trigger events), ορισμένα εκ των οποίων παρατίθενται κατωτέρω: Δυσμενέστερη για την Τράπεζα ρύθμιση οφειλών κατ απαίτηση του δανειολήπτη Σημαντική δυσκολία του δανειολήπτη εξυπηρετήσεως υποχρεώσεων προς τρίτους Σημαντικές δυσμενείς αλλαγές της οικονομικής καταστάσεως του δανειολήπτη ή της αγοράς όπου δραστηριοποιείται Έλευση απρόβλεπτων, ακραίων γεγονότων όπως φυσικές καταστροφές, απάτη κλπ. Με στόχο την αποτελεσματική διαχείριση του Πιστωτικού Κινδύνου έχει δημιουργηθεί στον Όμιλο Alpha Bank συγκεκριμένο πλαίσιο μεθοδολογιών και συστημάτων για τη μέτρηση του Πιστωτικού Κινδύνου, τα οποία διαρκώς εξελίσσονται, έτσι ώστε να παρέχεται η όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη και αποτελεσματική υποστήριξη των επιχειρηματικών μονάδων στη λήψη αποφάσεων και να προλαμβάνονται τυχόν αρνητικές συνέπειες στα αποτελέσματα του Ομίλου. Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζεται το συνολικό ποσό των ανοιγμάτων μετά από την αφαίρεση των προβλέψεων και των λοιπών προσαρμογών απομειώσεως της αξίας αλλά χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι τεχνικές μειώσεως του Πιστωτικού Κινδύνου, βάσει των εποπτικών προτύπων. Σημειώνεται ότι οι αξίες ανοίγματος που περιλαμβάνονται στον πίνακα έχουν υπολογισθεί βάσει των εποπτικών προτύπων και, κατά συνέπεια, διαφέρουν από τα υπόλοιπα που παρουσιάζονται στον ισολογισμό κατά IFRS καθώς συντρέχουν οι εξής παράγοντες: Υπάρχουν διαφορές μεταξύ της έκτασης της ενοποίησης του Ομίλου για λογιστικούς σκοπούς και για σκοπούς εποπτείας σε ενοποιημένη βάση Οι αξίες ανοίγματος για εποπτικούς σκοπούς ενσωματώνουν τα εκτός ισολογισμού ανοίγματα και τα δυνητικά μελλοντικά ανοίγματα σε παράγωγα προϊόντα καθώς επίσης και τις εξασφαλίσεις των συναλλαγών σε repos Πίνακας 8. Συνολικό ποσό ανοιγμάτων, στοιχεία 31/12/2008 (σε '000) Κατηγορία ανοίγματος Συνολικό άνοιγμα Κεντρικές κυβερνήσεις ή κεντρικές τράπεζες / Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, περιφερειακές κυβερνήσεις και τοπικές αρχές Ιδρύματα χρηματοπιστωτικού τομέα Επιχειρήσεις Λιανική Τραπεζική Εξασφαλιζόμενα με ακίνητη περιουσία Λοιπά Σύνολο

15 Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζεται η γεωγραφική κατανομή του συνόλου των χορηγήσεων του Ομίλου και των αντίστοιχων ζημιών απομειώσεως και ανοιγμάτων σε καθυστέρηση (NPLs), βάσει IFRS. Πίνακας 9. Συνολικό ποσό χορηγήσεων (στοιχεία 31/12/2008), ζημίες απομειώσεως (έτους 2008) και ανοίγματα σε καθυστέρηση (NPLs) κατανεμημένα στις σημαντικότερες γεωγραφικές περιοχές που δραστηριοποιείται ο Όμιλος (σε '000) Ελλάδα Λοιπές χώρες Σύνολο Στεγαστικά Καταναλωτικά / κάρτες / λοιπά ιδιωτών Επιχειρηματικά Σύνολο χορηγήσεων Ζημίες Απομειώσεως NPLs Ακολουθεί η ανάλυση των ανοιγμάτων του επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου του Ομίλου ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητος. Η ανάλυση αυτή βασίσθηκε στο σύνολο του πελατολογίου του Ομίλου εξαιρώντας εκείνους τους πελάτες που έχουν Στεγαστικά ή Καταναλωτικά δάνεια ή Πιστωτικές Κάρτες, μεθοδολογία που συνάδει με τις αναλύσεις κατά IFRS που έχουν επίσης δημοσιευθεί στη σχετική ιστοσελίδα της Τραπέζης. Πίνακας 10. Ποσοστά χορηγήσεων επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου (στοιχεία 31/12/2008) κατανεμημένο ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητος Κλάδος Ποσοστό (%) Πιστωτικά ιδρύματα και λοιπές χρ/κές υπηρεσίες 3,03 Βιομηχανία και βιοτεχνίες 20,00 Κατ/κές, τεχνικές και εκ/ση ακίνητης περιουσίας 17,50 Χονδρικό και λιανικό εμπόριο 23,93 Δημόσιος τομέας / κρατικοί τίτλοι 0,74 Μεταφορικές 7,14 Ναυτιλία 5,05 Τουριστικές / Ξενοδοχειακές 7,18 Λοιποί κλάδοι 15,43 Σύνολο 100,00 13

16 Στον πίνακα που ακολουθεί έχουν ταξινομηθεί σε χρονικές περιόδους οι χρηματοροές που προκύπτουν από τα στοιχεία του Ενεργητικού της Τραπέζης, βάσει IFRS. Πίνακας 11. Ταξινόμηση σε χρονικές περιόδους των χρηματοροών που προκύπτουν από τα στοιχεία του Ενεργητικού της Τραπέζης (σε '000) Ενεργητικό < 1 μηνός 1 έως και 3 μήνες 3 έως 6 μήνες 6 έως 12 μήνες > 1 έτους Σύνολο Ταμείο και διαθέσιμα σε Κεντρικές Τράπεζες Απαιτήσεις κατά πιστωτικών ιδρυμάτων Λοιπά χρ/κά στοιχεία που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων Παράγωγα χρηματοοικονομικ ά μέσα Δάνεια και απαιτήσεις κατά πελατών Αξιόγραφα επενδυτικού χαρτοφυλακίου - Διαθέσιμα προς πώληση Διακρατούμενα μέχρι τη λήξη Επενδύσεις σε συγγενείς εταιρίες Επενδύσεις σε ακίνητα Ιδιοχρησιμοποιού μενα ενσώματα πάγια Υπεραξία και λοιπά άυλα πάγια Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις Λοιπά στοιχεία Ενεργητικού Στοιχεία Ενεργητικού προς πώληση Σύνολο Ενεργητικού

17 Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται οι συσσωρευμένες απομειώσεις για το έτος 2008, βάσει IFRS. Πίνακας 12. Ζημίες απομειώσεως περιόδου 1/1-31/12/2008 (σε '000) 1/1-31/12/2008 Ζημίες απομειώσεως δανείων και απαιτήσεων κατά πελατών Ζημίες απομειώσεως συμμετοχής Μειώσεις ζημιών απομειώσεως από απαιτήσεις κατά πιστωτικών ιδρυμάτων -24 Προβλέψεις για την κάλυψη του Πιστωτικού Κινδύνου από εκτός Ισολογισμού στοιχεία Εισπράξεις από διαγραφείσες απαιτήσεις Σύνολο Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται οι συσσωρευμένες ζημίες απομειώσεως, βάσει IFRS. Πίνακας 13. Συσσωρευμένες απομειώσεις έτους 2008 (σε '000) Υπόλοιπο 31/12/ Μεταβολές περιόδου 1/1-31/12/2008 Μεταβολή της παρούσας αξίας των ζημιών απομειώσεως Συναλλαγματικές διαφορές Ζημίες απομειώσεως χρήσεως Ποσά που χρησιμοποιήθηκαν στην χρήση για διαγραφές Υπόλοιπο 31/12/ Δημοσιοποιήσεις για χαρτοφυλάκια υποκείμενα στην Τυποποιημένη Προσέγγιση Ο Όμιλος Alpha Bank χρησιμοποιεί τις αξιολογήσεις των εταιρειών Moody s Investors Service, Standard & Poor s Ratings Services και Fitch Ratings, οι οποίες έχουν αναγνωρισθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος ως επιλέξιμοι Εξωτερικοί Οργανισμοί Πιστοληπτικής Αξιολογήσεως (Ε.Ο.Π.Α.) για τη χρήση των πιστοληπτικών αξιολογήσεών τους από τα πιστωτικά ιδρύματα με σκοπό τον υπολογισμό κεφαλαιακών απαιτήσεων (Απόφαση 250 / ). Οι πιστοληπτικές αξιολογήσεις των ανωτέρω εταιρειών χρησιμοποιούνται, όπου υπάρχουν διαθέσιμες, για το σύνολο των χαρτοφυλακίων του Ομίλου. Οι πιστοληπτικές αξιολογήσεις των αναγνωρισμένων Ε.Ο.Π.Α. αντιστοιχίζονται σε βαθμίδες πιστωτικής ποιότητος. Στη συνέχεια, οι βαθμίδες πιστωτικής ποιότητος αντιστοιχίζονται με διαφορετικούς συντελεστές σταθμίσεως για κάθε κατηγορία ανοίγματος, σύμφωνα με όσα περιγράφονται αναλυτικά στο Τμήμα Ε της ΠΔ/ΤΕ 2588/

18 Πίνακας 14. Αντιστοίχηση πιστοληπτικών αξιολογήσεων των ΕΟΠΑ που χρησιμοποιούνται από την Τράπεζα σε βαθμίδες πιστωτικής ποιότητος Βαθμίδα πιστωτικής ποιότητος Standard & Poor's Ratings Service Moody's Investor Services Fitch Ratings 1 AAA to AA- Aaa to Aa3 AAA to AA- 2 A+ to A- A1 to A3 A+ to A- 3 BBB+ to BBB- Baa1 to Baa3 BBB+ to BBB- 4 BB+ to BB- Ba1 to Ba3 BB+ to BB- 5 B+ to B- B1 to B3 B+ to B- 6 CCC+ and below Caa1 and below CCC+ and below Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται οι αξίες ανοίγματος προς στάθμιση (μετά την αφαίρεση απομειώσεων, τεχνικών μειώσεως πιστωτικού κινδύνου και συντελεστών μετατροπής), βάσει των εποπτικών προτύπων, κατανεμημένες σε συντελεστές στάθμισης ανάλογα με τις βαθμίδες πιστωτικής ποιότητας της ΠΔ/ΤΕ 2588/ Πίνακας 15. Αξίες ανοίγματος προς στάθμιση (στοιχεία 31/12/2008), κατανεμημένες στις βαθμίδες πιστωτικής ποιότητας της ΠΔ/ΤΕ 2588/ (σε '000) Σύνολο αξίας ανοίγματος Κατηγορία ανοίγματος 0% 10-20% 35% 50% 75% 100% > 150% προς στάθμιση Κεντρικές κυβερνήσεις ή κεντρικές τράπεζες / Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, περιφερειακές κυβερνήσεις και τοπικές αρχές Ιδρύματα χρηματοπιστωτικού τομέα Επιχειρήσεις Λιανική Τραπεζική Εξασφαλιζόμενα με ακίνητη περιουσία Λοιπά Σύνολο Στις αξίες ανοίγματος του ανωτέρω πίνακα δεν περιλαμβάνονται υπεραξίες, άυλα πάγια και συμμετοχές σε ασφαλιστικές που αφαιρούνται κατευθείαν από τα ίδια κεφάλαια. 5.3 Τεχνικές Μειώσεως Κινδύνου Οι τεχνικές μειώσεως Πιστωτικού Κινδύνου επιδρούν μειωτικά στην αξία του ανοίγματος και την αναμενόμενη ζημία. Οι σχετικές οδηγίες της Τραπέζης της Ελλάδος αναγνωρίζουν συγκεκριμένους τύπους εξασφαλίσεων και πιστωτικής προστασίας για σκοπούς αξιολογήσεως κεφαλαιακής επάρκειας. 16

19 Οι χρηματοοικονομικοί δείκτες (financial covenants), όπως ο δείκτης Μοχλεύσεως (ξένα προς ίδια κεφάλαια), ο δείκτης Ρευστότητος (κυκλοφορούν ενεργητικό προς βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις) και ο δείκτης Καλύψεως Τόκων [(κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων) προς χρεωστικούς τόκους], αποτελούν παράδειγμα τεχνικής μειώσεως κινδύνου η οποία δεν αναγνωρίζεται για σκοπούς κεφαλαιακής επάρκειας. Επιπρόσθετα, η Τράπεζα της Ελλάδος θέτει επιπλέον κριτήρια που πρέπει να πληρούνται κατά τη διαδικασία διαχειρίσεως εξασφαλίσεων (όπως διαδικασίες παρακολουθήσεως αγοραίας αξίας, ασφάλιση, νομική εγκυρότητα) και από τους όρους στις σχετικές συμφωνίες Πολιτικές και διαδικασίες αποτιμήσεως και διαχειρίσεως των εξασφαλίσεων Η λήψη εξασφαλίσεων λειτουργεί ως αντιστάθμιση έναντι του Πιστωτικού Κινδύνου που μπορεί να προκύψει από την ενδεχόμενη αδυναμία του πιστούχου να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Ως εξασφαλίσεις πιστοδοτήσεων νοούνται τα πάσης φύσεως περιουσιακά στοιχεία ή δικαιώματα, τα οποία τίθενται στη διάθεση της Τραπέζης είτε από τους πιστούχους είτε από τρίτα πρόσωπα, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως συμπληρωματικές πηγές ρευστοποιήσεως των σχετικών απαιτήσεων. Τα είδη εξασφαλίσεων τα οποία χρησιμοποιούνται για πελάτες Λιανικής Τραπεζικής είναι κυρίως προσημειώσεις υποθήκης, δεσμεύσεις μετρητών ή μεριδίων Αμοιβαίων Κεφαλαίων και Τίτλοι Δημοσίου (repos, ομόλογα). Ειδικά σε περίπτωση χορηγήσεως στεγαστικών δανείων έχουν θεσπιστεί και τηρούνται μέγιστα επιτρεπόμενα όρια στα ποσοστά χρηματοδοτήσεως (Loan to Value, LTV: το ποσό του δανείου προς την εμπορική αξία του ακινήτου) τα οποία διαμορφώνονται ανάλογα με το σκοπό χορηγήσεως του δανείου καθώς και την εξασφάλιση. Το ποσό συμμετοχής του πελάτη στο χρηματοδοτούμενο ακίνητο αποτελεί πολύ σημαντικό πιστοδοτικό παράγοντα και καθορίζει τη διάθεση και την ικανότητα του αιτούντα για την αποπληρωμή του δανείου του. Η ομαλή εξυπηρέτηση των πιστοδοτήσεων προς πελάτες του Επιχειρηματικού Χαρτοφυλακίου, συνδέεται άμεσα με τη βιωσιμότητα και τις προοπτικές των επιχειρήσεων, τη συνέπεια των ιδίων και των φορέων τους, τις συνθήκες των κλάδων και των αγορών στις οποίες δραστηριοποιούνται καθώς και τους αστάθμητους παράγοντες που προκύπτουν κατά τη διάρκεια του βίου τους και επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τη λειτουργία τους. Εφόσον ο πιστούχος είναι φυσικό πρόσωπο, επιδιώκεται ασφαλιστική κάλυψη έναντι θανάτου ή ολικής και μερικής ανικανότητος. Αναφορικά με τον συμψηφισμό των εντός και εκτός ισολογισμού στοιχείων αναφέρεται ότι γίνεται μόνο στις περιπτώσεις που υπάρχουν ISDA agreements. 17

20 Η Τράπεζα υπολογίζει την αξία των καλυμμάτων βασιζόμενη στο δυνητικό έσοδο που αυτά θα αποφέρουν στην περίπτωση της ρευστοποιήσεώς τους. Η εκτίμηση αυτή αποτελεί τη διασφαλιστική αξία των περιουσιακών στοιχείων που παραχωρούνται για εξασφάλιση των πιστοδοτήσεων. Για τον υπολογισμό της λαμβάνονται υπ όψιν: η ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων η εμπορική/αγοραία αξία τους ο βαθμός δυσκολίας ρευστοποιήσεως ο χρόνος που απαιτείται για τη ρευστοποίηση το απαιτούμενο κόστος ρευστοποιήσεως τα υφιστάμενα βάρη επί ακινήτων (προσημειώσεις, υποθήκες, κατασχέσεις) οι τυχόν προνομιακές απαιτήσεις που μπορεί να προκύψουν κατά την εκποίηση επιχειρηματικών περιουσιακών στοιχείων (απαιτήσεις Δημοσίου, Ι.Κ.Α., εργαζομένων) Οι ανωτέρω παράμετροι συνυπολογίζονται για τη διαμόρφωση συντελεστών διασφαλιστικής αξίας για κάθε είδος εξασφαλίσεως, οι οποίοι εκφράζονται ως ποσοστό επί της αγοραίας, της ονομαστικής ή της σταθμισμένης αξίας τους, αναλόγως του είδους του καλύμματος. Η εκτίμηση της αξίας των ακινήτων και του εξοπλισμού διενεργείται από την εταιρία του Ομίλου Alpha Αστικά Ακίνητα Α.Ε. Η εκτίμηση της αξίας στοιχείων που δεν μπορεί να προσδιορισθεί από τις Μονάδες του Ομίλου, είναι δυνατόν να ανατίθεται σε εταιρίες αποδοχής της Τραπέζης. Αναφορικά με τις υπόλοιπες εταιρείες του Ομίλου της Alpha Bank, αναφέρεται ότι πέραν των γενικών αρχών που ισχύουν για το σύνολο του Ομίλου, μπορεί να υπάρχουν επί μέρους ρυθμίσεις. Πιο συγκεκριμένα, σε ασφάλεια των χρηματοδοτικών μισθώσεων και πέραν της εξασφαλίσεως που παρέχει το μίσθιο είναι δυνατόν να ληφθούν υπέρ της Alpha Leasing και πρόσθετες εξασφαλίσεις (ενοχικές και εμπράγματες), οι οποίες χρησιμοποιούνται και στις λοιπές πιστοδοτήσεις. Οι πελάτες Factoring, υπόκεινται σε όρια εξασφαλίσεως τα οποία καθορίζονται με βάση την φερεγγυότητα του οφειλέτη και αναθεωρούνται σύμφωνα με την πολιτική της Τραπέζης για τις πιστοδοτήσεις επιχειρήσεων. 18

21 5.3.2 Περιγραφή των κυριότερων ειδών εξασφαλίσεων που αποδέχεται η Τράπεζα Οι εξασφαλίσεις κατατάσσονται σε δύο γενικές κατηγορίες: Ενοχικές και Εμπράγματες εξασφαλίσεις. Βασική μορφή ενοχικής εξασφαλίσεως, που χρησιμοποιείται στις τραπεζικές πιστοδοτήσεις αποτελεί η εγγύηση. Η εγγύηση συνιστά έννομη σχέση μεταξύ εγγυητή και δανειστή (Τραπέζης), μέσω της οποίας ο εγγυητής αναλαμβάνει την ευθύνη ότι θα καταβληθεί η οφειλή. Καταρτίζεται εγγράφως και προϋποθέτει την ύπαρξη άλλης εννόμου σχέσεως μεταξύ της Τραπέζης και του πιστούχου (κύρια οφειλή). Τα κυριότερα είδη εγγυητών είναι τα φυσικά πρόσωπα, οι εταιρείες, τα πιστωτικά ιδρύματα, το Ελληνικό Δημόσιο και το Ταμείο Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων. Οι εμπράγματες εξασφαλίσεις διακρίνονται σε υποθήκες και προσημειώσεις υποθηκών που εγγράφονται επί ακινήτων, καθώς και σε ενέχυρα που συστήνονται επί κινητών «πραγμάτων» (π.χ. εμπορεύματα, επιταγές, συναλλαγματικές) ή επί απαιτήσεων και δικαιωμάτων. Η αξία των εμπράγματων εξασφαλίσεων αποτιμάται σε τακτά χρονικά διαστήματα ενώ σε περιπτώσεις έκτακτων γεγονότων/μεταβολών διενεργούνται πρόσθετες αποτιμήσεις. Στην περίπτωση που από τις νέες αποτιμήσεις διαπιστώνονται αρνητικές αποκλίσεις, η Τράπεζα μεριμνά για την εξομάλυνση της σχέσεως πιστοδοτήσεως - καλυμμάτων στο επίπεδο των εγκεκριμένων ορίων. Για την καλύτερη διασφάλιση των πιστοδοτήσεων, κρίνεται αναγκαία η ασφαλιστική κάλυψη των ενυπόθηκων και κατά περίπτωση των ενεχυριαζόμενων καλυμμάτων και η εκχώρηση της ασφαλιστικής αποζημιώσεως στην Τράπεζα. Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζεται η συνολική αξία ανοίγματος που καλύπτεται από χρηματοοικονομικές εξασφαλίσεις και από εγγυήσεις ή πιστωτικά παράγωγα, για κάθε κατηγορία ανοίγματος, βάσει εποπτικών προτύπων. 19

22 Πίνακας 16. Συνολική αξία ανοίγματος που καλύπτεται από αποδεκτές χρηματοοικονομικές εξασφαλίσεις και από εγγυήσεις / πιστωτικά παράγωγα (σε '000) Καλυπτόμενο Κατηγορία ανοίγματος Συνολικό άνοιγμα Καλυπτόμενο από χρηματοοικονομικές εξασφαλίσεις από εγγυήσεις ή πιστωτικά παράγωγα Κεντρικές κυβερνήσεις ή κεντρικές τράπεζες / Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, περιφερειακές κυβερνήσεις και τοπικές αρχές Ιδρύματα χρηματοπιστωτικού τομέα Επιχειρήσεις Λιανική Τραπεζική Εξασφαλιζόμενα με ακίνητη περιουσία Λοιπά Σύνολο Πιστωτικός Κίνδυνος Αντισυμβαλλομένου Ο Πιστωτικός Κίνδυνος Αντισυμβαλλομένου είναι ο κίνδυνος ζημίας σε περίπτωση που ο αντισυμβαλλόμενος σε μια συναλλαγή, αθετήσει τις υποχρεώσεις του πριν τη λήξη του συμβολαίου και η συναλλαγή έχει θετική αξία. Ως συναλλαγές (κατά την ΠΔ/ΤΕ 2594/ ) θεωρούνται: Έξω-χρηματιστηριακές πράξεις επί παραγώγων προϊόντων (OTC) όπως παραγώγων σε συνάλλαγμα ή επιτόκια Συναλλαγές χρηματοδοτήσεως, δανειοδοσίας ή δανειοληψίας τίτλων ή εμπορευμάτων και συναλλαγές δανεισμού περιθωρίου Συναλλαγές με μακρά προθεσμία διακανονισμού. Από τους ανωτέρω τύπους συναλλαγών, στον Όμιλο Alpha Bank απαντώνται οι δύο πρώτοι. Η αποτίμηση των προϊόντων που συνεπάγονται έκθεση σε Κίνδυνο Αντισυμβαλλομένου παρακολουθείται σε ημερήσια βάση. Ο Όμιλος έχει θεσπίσει όρια ανά αντισυμβαλλόμενο και ανά προϊόν. Ο Όμιλος επιδιώκει τη σύναψη συμφωνιών συμψηφισμού (netting) με τα αντισυμβαλλόμενα Πιστωτικά Ιδρύματα, έχοντας ως στόχο τον περιορισμό του Κινδύνου Αντισυμβαλλομένου. Αναφορικά με τις πράξεις παραγώγων που δεν έχουν ως αντισυμβαλλομένους Πιστωτικά Ιδρύματα, σημειώνεται ότι η έκθεση σε κίνδυνο που πηγάζει από τα συγκεκριμένα προϊόντα προσμετρείται στον Πιστωτικό Κίνδυνο του πελάτη και γίνεται διακράτηση εξασφαλίσεων. 20

23 Μια υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολογήσεως του Ομίλου θα οδηγούσε στην εξάσκηση των δικαιωμάτων περιθωρίου ορισμένων από τα Credit Support Annexes (CSAs), έχοντας ως αποτέλεσμα μια δυνητική αύξηση στο ποσό των εξασφαλίσεων που θα έπρεπε να παράσχει ο Όμιλος για να καλύψει τα παράγωγα που περιλαμβάνονται στα CSAs. Παρόλα αυτά, λόγω του περιορισμένου αριθμού CSAs τα οποία συνδέονται με πιθανή υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολογήσεως του Ομίλου, ο υφιστάμενος κίνδυνος για τον Όμιλο δεν είναι ουσιαστικός. Στον πίνακα που ακολουθεί, περιγράφονται η ακαθάριστη θετική εύλογη αξία των συμβάσεων, το όφελος από συμψηφισμούς, το τρέχον πιστωτικό άνοιγμα μετά το συμψηφισμό, οι ληφθείσες εξασφαλίσεις και το καθαρό πιστωτικό άνοιγμα σε παράγωγα μέσα. Πίνακας 17. Έκθεση σε Πιστωτικό Κίνδυνο Αντισυμβαλλόμενου πριν και μετά την εφαρμογή τεχνικών μείωσης κινδύνου και συμψηφισμού (σε '000) OTCproducts & Repos - Reverse Repos Ακαθάριστη θετική εύλογη αξία των συμβάσεων (1) Όφελος από συμψηφισμούς Τρέχον πιστωτικό άνοιγμα μετά το συμψηφισμό Ληφθείσες εξασφαλίσεις Καθαρό πιστωτικό άνοιγμα σε παράγωγα μέσα (1) Σε ότι αφορά repos reverse repos προϊόντα έχουν ληφθεί υπόψη η διατραπεζική πράξη και η τρέχουσα αξία του ομολόγου Ο Όμιλος Alpha Bank έχει υιοθετήσει τη μέθοδο αποτιμήσεως με βάση τις Τρέχουσες Τιμές Αγοράς (Mark to Market Method). Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μεθοδολογία, που ακολουθεί τα προβλεπόμενα στην ΠΔ/ΤΕ 2594/ , η αξία του ανοίγματος για κάθε σύμβαση υπολογίζεται ως το άθροισμα του τρέχοντος κόστους αντικαταστάσεως της συμβάσεως, εφόσον είναι θετικό, και του δυνητικού μελλοντικού ανοίγματος (potential future exposure). Το δυνητικό μελλοντικό άνοιγμα είναι μια εκτίμηση που μπορεί να μετρηθεί πολλαπλασιάζοντας την ονομαστική αξία με κάποιο ποσοστό, το ύψος του οποίου καθορίζεται τόσο από τη διάρκεια του συμβολαίου μέχρι τη λήξη (remaining maturity) όσο και από το υφιστάμενο μέσο. Όπως και οι υπόλοιποι τύποι παραγώγων, οι συναλλαγές σε πιστωτικά παράγωγα ενδέχεται να δημιουργήσουν Κίνδυνο Αντισυμβαλλομένου. Ο Όμιλος Alpha Bank κάνει πολύ περιορισμένη χρήση πιστωτικών παραγώγων. Τα είδη πιστωτικών παραγώγων που απαντώνται κυρίως είναι τα Credit Linked Notes (CLN), ενώ η ονομαστική τους αξία (notional amount) ανέρχεται σε (σε 000). 21

24 5.5 Τιτλοποίηση Σύμφωνα με τον ορισμό της Τραπέζης της Ελλάδος (ΠΔ/ΤΕ 2593/ ) ο όρος τιτλοποίηση αναφέρεται σε κάθε συναλλαγή ή πρόγραμμα μερισμού κατά τμήματα διαβαθμίσεως του Πιστωτικού Κινδύνου που συνδέεται με ένα χρηματοδοτικό άνοιγμα ή μια ομάδα χρηματοδοτικών ανοιγμάτων και έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Ο υποκείμενος κίνδυνος του χρηματοδοτικού ανοίγματος ή της ομάδας των χρηματοδοτικών ανοιγμάτων ανασκευάζεται σε τουλάχιστον δύο τμήματα, τα οποία χαρακτηρίζονται από διαφορετικούς βαθμούς Πιστωτικού Κινδύνου. Οι θέσεις πρωτεύουσας ζημίας (first-loss positions) θεωρούνται ως τμήματα τιτλοποιήσεως, ανεξάρτητα από το λογιστικό τους χειρισμό. Οι πληρωμές στο πλαίσιο της συναλλαγής ή του προγράμματος εξαρτώνται αποκλειστικά από την απόδοση του ανοίγματος ή της ομάδας των ανοιγμάτων. Η σειρά κατάταξης ως προς την εξοφλητική προτεραιότητα των τμημάτων τιτλοποιήσεως (υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας και πρωτεύουσας ζημίας) προσδιορίζει την κατανομή των ζημιών του εκάστοτε τμήματος κατά τη διάρκεια ζωής της συναλλαγής ή του προγράμματος Θέσεις τιτλοποιήσεως που διακρατήθηκαν Εντός του 2008, η Τράπεζα προέβη σε τιτλοποιήσεις στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων με σκοπό την άντληση ρευστότητας. Πιο συγκεκριμένα, με τις υφιστάμενες συνθήκες στις αγορές, οι παραπάνω τιτλοποιήσεις χρησιμοποιήθηκαν ως ενέχυρο για την άντληση ρευστότητας από την Τράπεζα της Ελλάδος. Η Τράπεζα προβαίνει σε τιτλοποίηση στοιχείων Ενεργητικού, μεταβιβάζοντας τα εν λόγω στοιχεία σε εταιρίες ειδικού σκοπού, οι οποίες με τη σειρά τους εκδίδουν ομολογίες (τιτλοποίηση παραδοσιακή μορφής). Η Τράπεζα διακρατεί στην ουσία όλους τους κινδύνους που απορρέουν από τα τιτλοποιούμενα στοιχεία Ενεργητικού. Την 18/7/2008 ολοκληρώθηκε η έκδοση δύο καλυμμένων ομολόγων, μέσω της θυγατρικής εταιρίας της Τραπέζης Alpha Covered Bonds Plc, στα πλαίσια του άρθρου 91 του Ν.3601/2007 και της ΠΔ/ΤΕ 2598/ Οι ομολογίες ποσού ύψους 1 δις εκάστη και διάρκειας τρία και πέντε έτη αντιστοίχως, έχουν ως κάλυμμα στεγαστικά δάνεια αλλά και την εγγύηση της Τραπέζης. Οι ομολογίες, που έχουν αξιολογηθεί ως ΑΑΑ από τρεις διεθνείς οίκους (Standard & Poor's, Moody's και Fitch), κατέχονται έως σήμερα από την Τράπεζα και έχουν δοθεί ως εξασφάλιση, για πράξεις νομισματικής πολιτικής, στην Τράπεζα της Ελλάδος. Την 9/12/2008 ολοκληρώθηκε η έκδοση ομολόγου, μέσω της θυγατρικής εταιρίας της Τραπέζης Katanalotika Plc με κάλυμμα προσωπικά δάνεια και δάνεια αυτοκινήτων. Η ομολογία που έχει αξιολογηθεί ως Αα2 από τον οίκο αξιολόγησης Moody s έχει δοθεί ως εξασφάλιση στην Τράπεζα της Ελλάδος με σκοπό την άντληση ρευστότητας. 22

25 Η Τράπεζα εμφανίζεται σε διάφορους ρόλους τόσο κατά την έναρξη όσο και κατά τη διάρκεια της συναλλαγής (ενδεικτικά ως Arranger, Seller, Servicer Provider, Subordinated Loan Provider, Cash Manager, Greek Account Bank). Το υπόλοιπο των στεγαστικών δανείων, την 31/12/2008, ανέρχονταν σε (σε 000). Εκ των ανοιγμάτων αυτών δεν υπήρχε δάνειο σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών. Το υπόλοιπο των καταναλωτικών δανείων, την 31/12/2008, ανέρχονταν σε (σε 000). Εκ των ανοιγμάτων αυτών δεν υπήρχε δάνειο σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών Θέσεις τιτλοποιήσεως που εξαγοράστηκαν Εφόσον ο Όμιλος Alpha Bank εφαρμόζει την Τυποποιημένη Προσέγγιση (ΠΔ/ΤΕ 2588/ ), το σταθμισμένο άνοιγμα θέσεων σε τιτλοποίηση, για τις οποίες υπάρχει πιστοληπτική αξιολόγηση από καθορισμένο Ε.Ο.Π.Α., υπολογίζεται εφαρμόζοντας στην αξία του ανοίγματος τον κατάλληλο, για τη βαθμίδα πιστωτικής ποιότητας, συντελεστή σταθμίσεως σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Πίνακας 18. Αντιστοίχηση των βαθμίδων πιστωτικής ποιότητας με τους κατάλληλους συντελεστές στάθμισης, βάσει ΠΔ/ΤΕ 2593/ Για θέσεις σε τιτλοποίηση πλην εκείνων που διαθέτουν βραχυπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση Βαθμίδα πιστωτικής ποιότητας και λοιπές Συντελεστής στάθμισης 20% 50% 100% 350% 1250% Για θέσεις σε τιτλοποίηση που διαθέτουν βραχυπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση Βαθμίδα πιστωτικής Κάθε άλλη πιστοληπτική ποιότητας αξιολόγηση Συντελεστής 20% 50% 100% 1250% στάθμισης Ο Όμιλος Alpha Bank χρησιμοποιεί τις αξιολογήσεις των εταιρειών Moody s, Standard & Poor s και Fitch, οι οποίες έχουν αναγνωρισθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος ως επιλέξιμοι Εξωτερικοί Οργανισμοί Πιστοληπτικής Αξιολογήσεως (Ε.Ο.Π.Α.) για τη χρήση των πιστοληπτικών αξιολογήσεών τους από τα πιστωτικά ιδρύματα με σκοπό τον υπολογισμό κεφαλαιακών απαιτήσεων (Απόφαση 250/ ). Το σταθμισμένο άνοιγμα των θέσεων σε τιτλοποίηση, βάσει εποπτικών προτύπων, ανέρχεται σε (σε 000) και αφορούν ανοίγματα που κατατάσσονται ως υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας. 23

26 6 Κίνδυνος Αγοράς Ο Κίνδυνος Αγοράς προκύπτει από διακυμάνσεις στο επίπεδο τιμών των προϊόντων στις αγορές επιτοκίων, συναλλάγματος, δεικτών, ομολόγων, μετοχών και αγαθών. Η διαχείριση του Κινδύνου Αγοράς γίνεται σύμφωνα με τις Πολιτικές και τις Διαδικασίες που έχουν αναπτυχθεί και εφαρμόζονται σε όλες τις εταιρίες του Ομίλου. Η Επιτροπή Διαχειρίσεως Κινδύνων του Ομίλου είναι υπεύθυνη για την υποστήριξη και την εποπτεία του πλαισίου διαχειρίσεως Κινδύνου Αγοράς και τη διασφάλιση της εφαρμογής όλων των απαραίτητων μέτρων για την αναγνώριση, την εκτίμηση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο του εν λόγω κινδύνου. Η Επιτροπή Διαχειρίσεως Στοιχείων Ενεργητικού / Παθητικού (ALCO) του Ομίλου είναι υπεύθυνη για την έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών, της στρατηγικής και της οργανωτικής δομής αναφορικά με τη διαχείριση του Κινδύνου Αγοράς. Η ανάληψη Κινδύνων Αγοράς βασίζεται στη θεσμοθέτηση και εφαρμογή δομημένων ορίων διαπραγματεύσεως, τα οποία ικανοποιούν τη διάθεση και ορίζουν τη δυνατότητα αναλήψεως Κινδύνων Αγοράς του Ομίλου σε συνδυασμό με την εξυπηρέτηση της συναλλακτικής δραστηριότητος της πελατείας του. Η μεθοδολογία υπολογισμού της Αξίας σε Κίνδυνο, που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό των εποπτικών κεφαλαίων για τον Κίνδυνο Αγοράς, είναι η μέθοδος της ιστορικής προσομοιώσεως (για το ύψος των κεφαλαιακών απαιτήσεων για τον Κίνδυνο Αγοράς βλ. Πίνακα 7, ενότητα 3.2). Χρησιμοποιείται περίοδος διακρατήσεως μίας και δέκα ημερών, ανάλογα με το χρόνο που απαιτείται για τη ρευστοποίηση του χαρτοφυλακίου. Για τον υπολογισμό της αξίας σε κίνδυνο μίας ημέρας του χαρτοφυλακίου συναλλαγών, χρησιμοποιείται περίοδος μεταβλητότητας δύο ετών και διάστημα εμπιστοσύνης 99%. Επιπρόσθετα, ελέγχεται η συμπεριφορά του Κινδύνου Αγοράς σε υποθετικές μεταβολές των παραμέτρων αγοράς (σενάρια), καθώς και σε ακραίες μεταβολές τους που παρατηρήθηκαν στο παρελθόν (stress - testing). Μεταξύ άλλων, εξετάζεται και η ταυτόχρονη μεταβολή πολλών παραμέτρων, όπως για παράδειγμα μεταβολή της καμπύλης επιτοκίων, μεταβολή των τιμών των μετοχών, μεταβολή της μεταβλητότητος και μεταβολή των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Επίσης, σε ημερήσια βάση, γίνεται εκ των υστέρων έλεγχος και επικύρωση της ακρίβειας και της συνέπειας (backtesting) του μοντέλου υπολογισμού της Αξίας σε Κίνδυνο. Ο Όμιλος Alpha Bank είναι συνεπής με τις απαιτήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος αναφορικά με τα συστήματα και τους ελέγχους μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η παροχή συνετών και αξιόπιστων εκτιμήσεων αποτίμησης, όπως αυτά περιγράφονται στο Παράρτημα VII της ΠΔ/ΤΕ 2591/

27 7 Λειτουργικός Κίνδυνος Ως Λειτουργικός Κίνδυνος ορίζεται ο κίνδυνος ζημιών οφειλόμενων στην ανεπάρκεια ή στην αποτυχία εσωτερικών διαδικασιών, ατόμων και συστημάτων ή σε εξωτερικά γεγονότα και περιλαμβάνει το νομικό κίνδυνο. Η διαχείριση του Λειτουργικού Κινδύνου γίνεται σύμφωνα με τις Πολιτικές και τις Διαδικασίες που έχουν αναπτυχθεί και εφαρμόζονται σε όλες τις εταιρίες του Ομίλου. Η Επιτροπή Διαχειρίσεως Κινδύνων του Ομίλου είναι υπεύθυνη για την υποστήριξη και την εποπτεία του πλαισίου διαχειρίσεως Λειτουργικού Κινδύνου και τη διασφάλιση της εφαρμογής όλων των απαραίτητων μέτρων για την αναγνώριση, την εκτίμηση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο του εν λόγω κινδύνου. Η Επιτροπή Διαχειρίσεως Λειτουργικού Κινδύνου του Ομίλου είναι υπεύθυνη για την έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών, της στρατηγικής και της οργανωτικής δομής αναφορικά με τη διαχείριση του Λειτουργικού Κινδύνου. Οι Μονάδες Διαχειρίσεως Κινδύνων σε επίπεδο Ομίλου και χωρών είναι υπεύθυνες για τη συλλογή, τον έλεγχο και την αξιολόγηση των Κύριων Δεικτών Κινδύνου (Key Risk Indicators), των δεδομένων ζημιών σε επίπεδο χωρών, καθώς και των αναφορών γεγονότων ζημιάς. Οι επιχειρηματικές Διευθύνσεις είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή σχεδίων μειώσεως του Λειτουργικού Κινδύνου, εφόσον απαιτείται. Ο Όμιλος αναγνωρίζει την ανάγκη προσδιορισμού, εκτιμήσεως, παρακολουθήσεως και μειώσεως του Λειτουργικού Κινδύνου που εμπεριέχεται στις λειτουργίες και στις δραστηριότητές του, καθώς επίσης και την ανάγκη διακρατήσεως επαρκών κεφαλαίων, προκειμένου να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον εν λόγω τύπο κινδύνου. Η πολιτική αυτή συμφωνεί με την στρατηγική του Ομίλου για τον Λειτουργικό Κίνδυνο. Οι Μονάδες Διαχειρίσεως Κινδύνων του Ομίλου, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση MIS, είναι υπεύθυνες για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών απαιτήσεων του Ομίλου αναφορικά με το Λειτουργικό Κίνδυνο σε τριμηνιαία βάση. Ο υπολογισμός των κεφαλαιακών απαιτήσεων για το Λειτουργικό Κίνδυνο πραγματοποιείται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Τυποποιημένης Προσεγγίσεως της Βασιλείας ΙΙ / ΠΔ/ΤΕ 2590/ (για το ύψος των κεφαλαιακών απαιτήσεων για το Λειτουργικό Κίνδυνο βλ. Πίνακα 7, ενότητα 3.2). 25

28 8 Μετοχές: Δημοσιοποιήσεις για τα ανοίγματα που δεν περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών Τα ανοίγματα του Ομίλου Alpha Bank σε μετοχές οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών, αφορούν τις μετοχές του διαθέσιμου προς πώληση χαρτοφυλακίου (AFS) που δεν ενοποιούνται εποπτικά. Πίνακας 19. Ανοίγματα σε μετοχές τα οποία δεν περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών του Ομίλου (σε '000) Λογιστική Αξία Μετοχές Εταιριών Εισηγμένων στο Χ.Α Μετοχές Εταιριών μη Εισηγμένων στο Χ.Α Συνολική αξία μετοχών διαθέσιμων προς πώληση Οι άμεσες συμμετοχές του AFS χαρτοφυλακίου της Τραπέζης προέρχονται κυρίως από συγχωνεύσεις δια απορροφήσεως εταιριών με την Τράπεζα. Οι εταιρίες του AFS χαρτοφυλακίου που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αποτιμώνται στη χρηματιστηριακή τιμή της μετοχής τους την τελευταία ημέρα του κάθε μήνα ενώ οι λοιπές στην εύλογη αξία. Σημειώνεται επίσης ότι κατά τη διάρκεια του έτους 2008, δεν πραγματοποιήθηκε καμία πώληση ή ρευστοποίηση των μετοχών του AFS χαρτοφυλακίου και δεν έχουν σημειωθεί κέρδη ή ζημίες από αναπροσαρμογές αξίας. 26