ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΩΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΩΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Ο ρόλος των Τραπεζών στη σημερινή εποχή είναι πολύ σημαντικός αφού συνεισφέρουν στην κοινότητα, την οικονομία και την ευημερία ενός έθνους. Οι τραπεζικοί υπάλληλοι συμβάλλουν στην εκπλήρωση αυτού του ρόλου αφού αποτελούν τον σύνδεσμο μεταξύ της Τράπεζας και των πελατών της αλλά και της κοινότητας. Για το λόγο αυτό, οι τραπεζικοί υπάλληλοι πρέπει να έχουν πολύ καλή γνώση των τραπεζικών προϊόντων, των υπηρεσιών που προσφέρονται, των πολιτικών και των πρακτικών που ακολουθούνται. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΥΠΑΛΛΗΛΟΥ Σήμερα, ο ρόλος του τραπεζικού υπαλλήλου είναι πολυμορφικός. Ο τραπεζικός υπάλληλος δεν είναι πλέον περιορισμένος μόνο στην εξυπηρέτηση πελατών. Σήμερα, ο ρόλος του τραπεζικού υπαλλήλου επεκτείνεται στους ακόλουθους τομείς: 1. ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ Πελάτης τράπεζας είναι ο καθένας που έχει οποιοδήποτε είδος σχέσης με την τράπεζα. Ο τραπεζικός υπάλληλος πρέπει να εκτελεί τις τραπεζικές εργασίες που σχετίζονται με τον πελάτη. Αυτό σημαίνει ότι ο τραπεζικός υπάλληλος είναι αρμόδιος για την παροχή καλής προσωπικής υπηρεσίας που εμπνέει εμπιστοσύνη και επαγγελματισμό. 2. ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ Η ευθύνη είναι ύψιστης σημασίας. Οι τραπεζικοί υπάλληλοι πρέπει να εξασφαλίσουν ένα υψηλό επίπεδο ευθύνης προς: Τους πελάτες όταν πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους ή όταν προσφέρουν συμβουλές. Τους μέτοχους αφού οι ενέργειές τους έχουν επιπτώσεις στην αποδοτικότητα της τράπεζας. 1

2 Την τράπεζα με το να ακολουθούν τις πολιτικές και τις διαδικασίες της τράπεζας σχετικά με τις καθημερινές λειτουργίες της και με την ενημέρωση άλλων υπαλλήλων καθώς επίσης και την λήψη οδηγιών από άλλους υπαλλήλους. 3. ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΤΟΥ ΠΕΛΑΤΗ Η εμπιστοσύνη του πελάτη διατηρείται μέσω των εσωτερικών πολιτικών των τραπεζών (κώδικας ηθικής) ο οποίος υποχρεώνει τις τράπεζες να κοινοποιούν οποιεσδήποτε αλλαγές (ανεξαρτήτως μεγέθους) στην πολιτική τους στις ελεγκτικές αρχές. 4. ΆΣΚΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΥ Όταν οι υπάλληλοι τραπεζών πραγματοποιούν συναλλαγές με τους πελάτες ή τους συναδέλφους τους, πρέπει να διασφαλίσουν ότι το κάνουν κατά τρόπο επαγγελματικό (ως προς τη συμπεριφορά τους αλλά και ως προς την εμφάνιση τους). Ο επαγγελματισμός περιλαμβάνει: Οργάνωση της εργασίας αποτελεσματικά με την διατήρηση της περιοχής εργασίας σε τάξη, με την γρήγορη απάντηση μηνυμάτων και ερωτήσεων πελατών, και την άφιξη στο χώρο εργασίας εγκαίρως. Θετικότητα με την αναγνώριση σημασίας του πελάτη, την διατήρηση θετικής συμπεριφοράς, την ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη και την αποφασιστικότητα. Κόσμια εμφάνιση με κατάλληλη ενδυμασία, διατήρηση οπτικής επαφής, ευγένεια, σεβασμό και κατανόηση. Σιγουριά στο χειρισμό προβλημάτων, κράτηση υποσχέσεων, γνώση των προϊόντων και των υπηρεσιών της τράπεζας, προθυμία να ακούσει τον πελάτη. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ Οι τράπεζες ενδιαφέρονται πάντα για την κατάρτιση των υπαλλήλων τους με διάφορους τρόπους. Η κατάρτιση αυτή μπορεί να λάβει τη μορφή σεμιναρίων, παρακολούθηση μαθημάτων σε κολέγια, εξειδικευμένα πιστοποιητικά, 2

3 παρακολούθηση των σειρών μαθημάτων (AIB). Τις κατάρτιση αυτή επιχορηγείται από την τράπεζα. περισσότερες φορές η Όσον η προσφορά χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών αυξάνεται, τόσο αυξάνονται και οι ευκαιρίες σταδιοδρομίας των υπαλλήλων σε τομείς όπως: Πωλήσεις μέσω του σχηματισμού ομάδων πωλήσεων που ειδικεύονται σε διάφορα προϊόντα (λιανικές τραπεζικές λειτουργίες, επιχειρηματικές τραπεζικές λειτουργίες, ασφάλειες, κ.λ.π.). Λειτουργίες προσφοράς υποστήριξης στους υπαλλήλους πρώτων γραμμών όσον αφορά δάνεια, καταθέσεις, διεκπεραίωση εργασιών, ασφάλειες, κ.λ.π. Το προσωπικό χρησιμοποιεί νέα τεχνολογία και λογισμικό για να επεξεργαστεί την εργασία γρηγορότερα. Ηλεκτρονικό εμπόριο μέσω του σχεδιασμού ιστοσελίδων και προσφοράς τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου. Τεχνολογία μέσω της συντήρησης των κεντρικών υπολογιστών, του προγραμματισμού, την υποστήριξη PC μέσω της συντήρησης υλικού και της ανάπτυξης λογισμικού, τις τηλεφωνικές τραπεζικές εργασίες κ.λ.π. ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ: Οι τράπεζες ενδιαφέρονται πάντα για την κατάρτιση των υπαλλήλων τους με διάφορους τρόπους. Η κατάρτιση αυτή μπορεί να λάβει τη μορφή σεμιναρίων, παρακολούθηση μαθημάτων σε κολέγια, εξειδικευμένα πιστοποιητικά, παρακολούθηση των σειρών μαθημάτων (AIB). Τις περισσότερες φορές η κατάρτιση αυτή επιχορηγείται από την τράπεζα. Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΛΑΤΕΣ ΤΗΣ: Οι τραπεζικοί υπάλληλοι βοηθούν τους πελάτες να εκτιμήσουν τις οικονομικές τους ανάγκες και τους προσφέρουν τους κατάλληλους τρόπους έτσι ώστε να τις ικανοποιήσουν. 3

4 Βασικοί Χρήστες Τα πλείστα νοικοκυριά χρησιμοποιούν τα βασικά προϊόντα των τραπεζών όπως τους τρεχούμενους λογαριασμούς και τους καταθετικούς λογαριασμούς. Αυτά τα προϊόντα σήμερα έχουν εξειδικευτεί υπάρχουν τρεχούμενοι λογαριασμοί για φοιτητές και για συνταξιούχους για παράδειγμα, ενώ υπάρχουν καταθετικοί λογαριασμοί για φοιτητικούς σκοπούς. Με την πάροδο των χρόνων, τα βασικά προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιούν τα νοικοκυριά έχουν επεκταθεί και έχει αυξηθεί και η πολυπλοκότητα τους. Μεγάλοι καταθέτες Κάποιοι καταθέτες μεγαλώνουν τις καταθέσεις τους στις τράπεζες και ψάζνουν για άλλα καταθετικά προϊόντα, ποιο μακροπρόθεσμα όπως για παράδειγμα μακροπρόθεσμα γραμμάτια. Επενδυτές Στο παρελθόν οι επενδυτές έπρεπε να γίνουν πελάτες Επενδυτικών Εταιρειών. Επενδυτικές υπηρεσίες μπορούν πλέον (αφού πληρούνται κάποια κριτήρια) να προσφέρονται από τις τράπεζες. Δανειστές Οι Δανειστές είναι πάρα πολύ σημαντικοί σε μια τράπεζα αφού εάν δεν υπάρχουν οι δανειστές, οι τράπεζες δεν θα έχουν εισοδήματα. Τα καταναλωτικά δάνεια και οι πιστωτικές κάρτες αποτελούν μεγάλο μέρος των χαρτοφυλακίων των τραπεζών σήμερα. Επιχειρήσεις Πολλές από τις υπηρεσίες που παρέχονται στους ιδιώτες παρέχονται (με κάποιες ίσως τροποποιήσεις) και στους επιχειρηματικούς πελάτες, όπως για παράδειγμα οι τρεχούμενοι λογαριασμοί, οι καταθετικοί λογαριασμοί κτλ Παρέχονται επίσης και εξειδικευμένα προϊόντα όπως αγροτικά δάνεια, τρεχούμενοι μισθοδοσίας, υπηρεσίες πληρωμής μισθοδοσίας, συνταξιοδοτικά σχέδια κτλ. 4

5 Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΑΣ Οι τράπεζες αποτελούν ένα ασφαλές και βολικό μέρος όπου οι πελάτες τακτοποιούν τις χρηματοοικονομικές τους υποθέσεις. Όμως οι τράπεζες έχουν μεγαλύτερο ρόλο στην κοινωνία. Βοηθούν τις κοινότητες στις οποίες λειτουργούν να αναπτύξουν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο. Βοηθούν τις οικογένειες να αναπτυχθούν, να μορφώσουν τα παιδιά τους και συντελούν ώστε να αναπτυχθούν οι επιχειρήσεις. Επίσης έχουν σημαντικό ρόλο και συνεισφορά στα ακόλουθα: Συμβολή στην Οικονομία Μέσω της λειτουργίας τους οι τράπεζες συμβάλλουν στην οικονομία μιας χώρας με περισσότερους από έναν τρόπους: Μέσω του συστήματος πληρωμών που παρέχουν, βοηθούν τη ροή των χρημάτων σε όλο τον κόσμο γενικά. Μια οικονομικά υγιής τράπεζα είναι σημαντική στους μετόχους της, στη κοινότητά της και στο οικονομικό σύστημα γενικά. Συγκεκριμένα, ο ρόλος των τραπεζών στην οικονομική δραστηριότητα μιας χώρας/ κοινότητας μέσω δανεισμού είναι πολλαπλός: Μέσω των δανείων που δίνουν, οι τράπεζες δημιουργούν χρήματα που βοηθούν στη συνέχεια τις κοινότητες να ευημερήσουν. Αυξάνουν τη ζήτηση και την παραγωγή Δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας Βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο της χώρας Αυξάνουν τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας Συμβολή στην Κοινότητα Οι τράπεζες βοηθούν την κοινότητα μέσω δωρεών και μέσω της οργάνωσης εκδηλώσεων που συγκεντρώνουν λεφτά για διάφορους κοινωφελείς σκοπούς (παιδιά με ειδικές ανάγκες, σύνδεσμος καρκινοπαθών, AIDS, κ.λ.π.). Επιπλέον, οι υπάλληλοι των τραπεζών συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις πτυχές της ζωής εντός της κοινότητάς τους. 5

6 ΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ: Με τον ερχομό της δεκαετίας του '80 και της αύξησης στον αριθμό των μη τραπεζικών οργανισμών μια νέα χρηματιστική αγορά έχει γεννηθεί. Οι εμπορικές τράπεζες δεν είναι πλέον οι μόνοι οργανισμοί παροχής τραπεζικών υπηρεσιών. Οι τράπεζες ανταγωνίζονται σήμερα με διάφορους χρηματοδοτικούς οργανισμούς για την πώληση τραπεζικών και μη τραπεζικών υπηρεσιών. Μερικοί από αυτούς τους ανταγωνιστές τραπεζών είναι: Πιστωτικές Ενώσεις (Credit Unions) Οι Πιστωτικές Ενώσεις είναι χρηματοδοτικοί οργανισμοί που προσφέρουν έναν περιορισμένο αριθμό υπηρεσιών στα μέλη τους που έχουν ορισμένα παρόμοια χαρακτηριστικά. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι γενικά το επάγγελμα των μελών (δάσκαλοι, κυβερνητικοί υπάλληλοι, κ.λ.π.). Στεγαστικά Ταμιευτήρια (Saving and Loan Associations S&Ls) Aρχικά αυτά τα ιδρύματα οργανώθηκαν προκειμένου να παρέχουν ενυπόθηκες πιστώσεις στους πελάτες τους. Αυτά τα ιδρύματα ανήκουν τους καταθέτες τους και όχι σε μετόχους. Χρηματιστηριακές Επιχειρήσεις (Brokerage Firms) Aυτές είναι εταιρίες που βοηθούν τους πελάτες τους να αγοράσουν μετοχές, ομόλογα, και αμοιβαία κεφάλαια. Δεν ασφαλίζονται από το FDIC αλλά από την Εταιρία Προστασίας Επενδυτή. Χρηματοδοτούσες Εταιρείες (Finance Companies) Οι εταιρείες αυτές ειδικεύονται στη δανειοδότηση μικρών ή μεσαίων δανείων σε καταναλωτές ή σε μικρές επιχειρήσεις. Τα πιο πλείστα δάνεια που παραχωρούν είναι προσωπικά ή δέσμιες χρηματοδοτήσεις (captive finance) και συνήθως προσελκύουν τους δανειστές υψηλού ρίσκου που έχουν αρνητικό δανειοληπτικό ιστορικό. Εταιρείες που παρέχουν δέσμιες χρηματοδοτήσεις (captive finance), όπως για παράδειγμα η Ford Motor Credit Company, είναι θυγατρικές εταιρείες 6

7 παραγωγής, οι οποίες υποβοηθάνε στην πώληση των προϊόντων της μητρικής εταιρείας. Ασφαλιστικές Εταιρείες Οι ασφαλιστικές εταιρείες πωλούν προστασία έναντι του κινδύνου. Αυτές οι εταιρείες μαζεύουν μεγάλα ποσά από πελάτες τα οποία επενδύουν σε χαμηλού ρίσκου, μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Αμοιβαία Κεφάλαια (Mutual Funds) Τα αμοιβαία κεφάλαια συγκεντρώνουν κεφάλαια από διάφορους επενδυτές με μοναδικό σκοπό την επένδυση τους ως ενιαία περιουσία/ χαρτοφυλάκιο και τη διασπορά του χαρτοφυλακίου σε διάφορες επενδύσεις. Οι επενδυτές αγοράζουν μετοχές στο αμοιβαίο κεφάλαιο και έχουν το δικαίωμα να αγοράζουν μετοχές ή να πωλούν κάνοντας έτσι κέρδος βάσει της διαφοράς που δημιουργείτε ανάμεσα στο κεφάλαιο επένδυσης και στην αποτίμηση της επένδυσης τη συγκεκριμένη στιγμή. Αμοιβαία Κεφάλαια Χρηματαγοράς (Money Market Funds) Όπως και τα Αμοιβαία Κεφάλαια, τα Αμοιβαία Κεφάλαια Χρηματαγοράς αντλούν χρήματα από τους επενδυτές και τα επενδύουν σε βραχυπρόθεσμα χρηματοοικονομικά μέσα (με λήξη λιγότερη των 3 μηνών). Εταιρείες παροχής ενυπόθηκων δανείων (Mortgage Companies) Οι εν λόγω εταιρείες παρέχουν μόνο δάνειο με εξασφάλιση ακίνητα. Εταιρείες παροχής χρημάτων (Money Service Businesses) Εξαργυρώνουν επιταγές και εμβάζουν χρήματα. Συνήθως τις χρησιμοποιούν άτομα που δεν έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς. 7

8 ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ: Οι τράπεζες έχουν υποχρέωση προς το κοινό να παρέχουν τις υπηρεσίες τους με ακεραιότητα και να προστατεύουν την εμπιστοσύνη που τους δείχνει το κοινό. Για το λόγο αυτό, οι τράπεζες ρυθμίζονται και ελέγχονται πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση. Οι ρυθμιστές/ επόπτες των Κυπριακών Τραπεζών είναι: 1. Κεντρική Τράπεζα Κύπρου εποπτεύει τις τραπεζικές εργασίες Η ΚΤΚ είναι υπεύθυνη για τα εξής: Εφαρμογή των νομοθεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εποπτεία των κυπριακών τραπεζών Λειτουργία του Συστήματος Συμψηφισμού Επιταγών Συσσώρευση αποθεματικών κάθε τραπεζών 2. Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου εποπτεύει την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει την ευθύνη της εποπτείας των επενδυτικών υπηρεσιών που παρέχονται από τις τράπεζες 3. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα Η ΕΚΤ έχει την απόλυτη ευθύνη για: Έκδοση νέου χρήματος (για την ευρωζώνη) Νομοθετικές ρυθμίσεις ως προς τη λειτουργία των τραπεζών και την εποπτεία τους από τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες Εποπτεία των συστημικών Ευρωπαϊκών Τραπεζών 8

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΩΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ: Μια τράπεζα είναι μια επιχειρηματική οντότητα και υπό αυτήν τη μορφή έχει μια εταιρική δομή. Είναι μια νόμιμα ιδρυθείσα επιχείρηση με μετόχους, διευθυντές και ανώτερους υπάλληλους. Μια τράπεζα λειτουργεί με σκοπό το κέρδος, ακριβώς όπως οποιαδήποτε άλλη εταιρία. Μια τράπεζα μπορεί να ανήκει στο κοινό ή σε ορισμένους ιδιώτες. Η τράπεζα που ανήκει στο κοινό είναι ανώνυμη εταιρεία και πωλεί τις μετοχές της στο κοινό. Οι μέτοχοι της τράπεζας εκλέγουν το διοικητικό συμβούλιο που είναι το σώμα διακυβέρνησης της ανώνυμης εταιρείας. Το διοικητικό συμβούλιο έχει την τελική ευθύνη για τη λειτουργία της τράπεζας, τη συμμόρφωση της προς τους νόμους, την απόδοση της στην οποία περιλαμβάνεται και η κερδοφορία της και ενεργεί μέσω επιτροπών που είναι αρμόδιες για έλεγχο, συμμόρφωση, επιμέτρηση κινδύνων, εταιρική διακυβέρνηση και αμοιβές προσωπικού. Το συμβούλιο διορίζει τους διευθυντές της τράπεζας οι οποίοι είναι επίσης υπεύθυνοι για τη λειτουργία της τράπεζας και την απόδοση της. Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και το Διοικητικό Συμβούλιο είναι υπεύθυνοι για τις πολιτικές που καθοδηγούν την Τράπεζα. Ο Πρόεδρος του ΔΣ προεδρεύει στις συνεδρίες του ΔΣ και δεν έχει οποιαδήποτε εκτελεστικά καθήκοντα. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας (CEO Chief Executive Officer) είναι και ο Α Εκτελεστικός Σύμβουλος, και είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή των πολιτικών αυτών και την επίβλεψη των ημερήσιων λειτουργιών. Ο Ανώτερος Διευθυντής Τραπεζικών Δραστηριοτήτων (Chief Operating Officer) είναι υπεύθυνος για την καθημερινή επίβλεψη των ημερήσιων λειτουργιών. 9

10 Οι διευθυντές μιας τράπεζας μπορούν να κρατηθούν νόμιμα υπεύθυνοι για τις ενέργειές τους. Τα καθήκοντά τους είναι να διορίσουν τους ανώτερους υπαλλήλους της τράπεζας και να λειτουργήσουν μέσω των διάφορων επιτροπών. Ανάλογα με το μέγεθος και τον σκοπό της τράπεζας μπορεί να δημιουργηθούν διάφορες διοικητικές μονάδες ή τμήματα και να ανατεθεί σε συγκεκριμένα άτομα η ευθύνη για ορισμένες λειτουργικές περιοχές. Μια τράπεζα έχει πολυάριθμα τμήματα, από τα οποία τα πιο κοινά είναι: Το τμήμα επιχειρηματικών τραπεζικών λειτουργιών που είναι αρμόδιο για τις παροχές δανείων, καταθέσεων και υπηρεσιών πληρωμών σε επιχειρηματικούς πελάτες. Το τμήμα καταναλωτικών τραπεζικών λειτουργιών που είναι αρμόδιο για τις παροχές δανείων, καταθέσεων και υπηρεσιών πληρωμής σε προσωπικούς πελάτες. Το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού που είναι αρμόδιο για τη στρατολόγηση, κατάρτιση, ανάπτυξη και αποζημίωση του προσωπικού της τράπεζας. Το τμήμα επεξεργασίας δεδομένων/λειτουργιών που είναι αρμόδιο για την παράδοση υψηλής ποιότητας πληροφοριών στους πελάτες. Το τμήμα διαχείρισης κεφαλαίων που είναι αρμόδιο για την εξισορρόπηση της ρευστότητας, του εισοδήματος και της ασφάλειας των κεφαλαίων της τράπεζας. Το τμήμα οικονομικών που είναι αρμόδιο για την παροχή πληροφοριών ως προς το πόσο αποτελεσματικά και επικερδώς λειτουργεί η τράπεζα. Το τμήμα ελέγχου/επιθεώρησης δανείων που είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της ασφάλειας της τράπεζας που μπορεί να μειωθεί από τους εσωτερικούς (απάτη) ή εξωτερικούς κινδύνους (αγορά) ή από τα χαμηλής ποιότητος δάνεια. Το τμήμα διεθνών υπηρεσιών που είναι αρμόδιο για τις διεθνείς ανάγκες των προσωπικών και των επιχειρηματικών πελατών της τράπεζας. 10

11 Το τμήμα πωλήσεων και μάρκετινγκ που είναι αρμόδιο να εντοπίζει νέες κατηγορίες πελατών, να αναγνωρίζει τις ανάγκες τους και να προωθεί στρατηγικές και διαφημίσεις των προϊόντων και των υπηρεσιών Το τμήμα ηλεκτρονικών συναλλαγών που είναι αρμόδιο για τις τραπεζικές εργασίες που προσφέρονται ηλεκτρονικά ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (FHCS) Οι χρηματοοικονομικές εταιρίες συμμετοχών είναι μεγάλες επιχειρήσεις που είναι συνήθως ιδιοκτήτες περισσότερων από μιας τράπεζας σε διαφορετικές πολιτείες έτσι ώστε μπορούν να έχουν τραπεζικές λειτουργίες σε διάφορες χώρες καθώς επίσης και να προσφέρουν άλλες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες (ασφαλιστικών εταιρειών, μεσιτειών, κ.λ.π.). Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΣ Ο δανεισμός μιας τράπεζας είναι ο σημαντικότερος παράγοντας στον οποίο η κεντρική τράπεζα συγκεντρώνεται για να ασκήσει τη νομισματική πολιτική της. Οι χρηματοοικονομικοί ενδιάμεσοι (financial intermediaries) παίρνουν κεφάλαια από τους καταναλωτές τις επιχειρήσεις και την κυβέρνηση και τα δανείζουν σε εκείνους που χρειάζονται επιπρόσθετα κεφάλαια. Οι χρηματοοικονομικοί ενδιάμεσοι μπορούν να δανείσουν άμεσα ή έμμεσα τους πελάτες τους ως εξής: Άμεσα μέσω δανείων Έμμεσα δάνεια μέσω αγορών ομολόγων Κάθε φορά που μια τράπεζα δανείζει χρήματα δημιουργεί πρόσθετες καταθέσεις απαίτησης και ανεφοδιασμό χρημάτων στην οικονομία. Προκειμένου να υπάρξουν τα κεφάλαια για να δανείσει μια τράπεζα πρέπει να έχει αποθέματα χρημάτων. Αυτά τα αποθέματα μπορούν να κρατηθούν: Σαν μετρητά στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας Σαν καταθέσεις στην κεντρική τράπεζα 11

12 Σαν καταθέσεις σε μια άλλη τράπεζα. Το γεγονός είναι ότι μόνο ένα μέρος εκείνων των αποθεματικών (αναλογικά αποθεματικά) πρέπει να κρατηθεί σε ρευστό (μετρητά) έτσι ώστε η τράπεζα να μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες αναλήψεων των πελατών της και να καλύψει τις επιταγές των πελατών της σε καθημερινή βάση. Η κεντρική τράπεζα απαιτεί από τις τράπεζες να κρατούν αποθεματικά προκειμένου να εκπληρώνουν τις ανωτέρω υποχρεώσεις τους. Αυτό το αποθεματικό εκφράζεται υπό μορφή ποσοστού έναντι στις καταθέσεις απαίτησης όλων των πελατών. Όλα τα άλλα αποθεματικά που οι τράπεζες κρατούν είναι κεφάλαια διαθέσιμα για δανεισμό και κεντρική τράπεζα επιθυμεί να τα ελέγχει αυτά ως μέρος της νομισματικής πολιτικής της. Η δημιουργία πολλαπλών καταθέσεων είναι η διαδικασία μέσω της οποίας αυτά τα επιπλέον αποθεματικά χρησιμοποιούνται από τις τράπεζες για να δημιουργήσουν νέο χρήμα που είναι αρκετές φορές περισσότερο από τα αρχικά αποθεματικά. Οι τράπεζες δέχονται καταθέσεις από τους πελάτες τους με σκοπό να δανείσουν κάποια από αυτά τα χρήματα. Αυτές οι καταθέσεις χωρίζονται έπειτα σε δύο μέρη: Ένα μέρος κρατιέται από την τράπεζα είτε στο θησαυροφυλάκιο της, είτε με την κεντρική τράπεζα υπό μορφή κατάθεσης, είτε με μια άλλη τράπεζα ως κατάθεση απαίτησης προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των πελατών από πλευράς αναλήψεων είτε για πληρωμή των επιταγών των πελατών σε καθημερινή βάση. Το άλλο μέρος κρατιέται ως πλεονάζοντα αποθεματικά στον λογαριασμό της με την κεντρική τράπεζα. Αυτά τα πλεονάζοντα αποθεματικά επιτρέπουν στην τράπεζα να δώσει επιπρόσθετα δάνεια και να δημιουργήσει νέο χρήμα στην οικονομία. Όταν οι τράπεζες δανείζουν χρήματα, δεν δανείζουν μετρητά στους πελάτες τους. Απλά ανοίγουν λογαριασμούς και καθιστούν εκείνα τα χρήματα διαθέσιμα στους πελάτες τους μέσω εκείνων των λογαριασμών. 12

13 Παράδειγμα Υποθέστε ότι μια εμπορική τράπεζα δέχεται μετρητά από διάφορους πελάτες συνολικής αξίας $ υπό μορφή καταθέσεων απαίτησης. Περαιτέρω υποθέστε ότι η κεντρική τράπεζα υπαγορεύει ότι 10% όλων των καταθέσεων κρατιούνται σε μετρητά ως αποθεματικά για να εκπληρώνονται οι καθημερινές υποχρεώσεις της τράπεζας (πληρωμή επιταγών των πελατών, αναλήψεις, κ.λ.π.). Από τις $ υπό μορφή καταθέσεων, οι $ είναι ανάγκη να κρατηθούν σε μετρητά (αποθεματικά) ενώ οι υπόλοιπες $ κατατίθενται στην κεντρική τράπεζα της περιοχής ως πλεονάζοντα αποθεματικά και είναι διαθέσιμα για δανεισμό. Υποθέστε ότι ένας πελάτης που θέλει να αγοράσει ένα σπίτι έρχεται σε αυτήν την εμπορική τράπεζα ζητώντας ένα στεγαστικό δάνειο αξίας $ Η εμπορική τράπεζα ανοίγει έναν λογαριασμό για εκείνο τον πελάτη και καθιστά $ διαθέσιμες στον/στην πελάτη για να πληρώσει για το νέο σπίτι του/της. Ο ισολογισμός της εμπορικής τράπεζας έχει ως εξής: Πριν από το δάνειο: Ενεργητικό Παθητικό Μετρητά $ Καταθέσεις $ Υποχρεωτικά Αποθεματικά $ Πλεονάζον αποθεματικό $ Μετά από το δάνειο: Ενεργητικό Παθητικό Μετρητά $ Καταθέσεις $ Νέο στεγαστικό δάνειο $ Νέα κατάθεση $ Υποχρεωτικά Αποθεματικά $ Πλεονάζον αποθεματικό $

14 Η τράπεζα δημιούργησε νέο χρήμα $ στην οικονομία μέσω της κατάθεσης απαίτησης για τον πελάτη που θέλει να αγοράσει ένα νέο σπίτι. Επιτυχώς ολοκληρώνοντας την αίτηση δανείου του/της ο πελάτης εκδίδει μια επιταγή για $ για να πληρώσει για το νέο σπίτι του/της. Η επιταγή παρουσιάζεται στην τράπεζα για πληρωμή από την τράπεζα της κτηματομεσιτικής εταιρίας που πώλησε το σπίτι στον πελάτη. Ο ισολογισμός της εμπορικής τράπεζας μετά από την πληρωμή της επιταγής έχει ως εξής: Ενεργητικό Παθητικό Μετρητά $ Καταθέσεις $ Νέο στεγαστικό δάνειο $ Υποχρεωτικά Αποθεματικά $ Πλεονάζον αποθεματικό $ 0 Τα υποχρεωτικά αποθεματικά στη κεντρική τράπεζα είναι $ (10% των συνολικών καταθέσεων). Η εμπορική τράπεζα δεν μπορεί πλέον να χορηγήσει νέα δάνεια δεδομένου ότι έχει $0 πλεονάζον αποθεματικό. Εντούτοις, οι $ που πληρώθηκαν για το σπίτι από τον πελάτη εμφανίζονται τώρα ως κατάθεση απαίτησης στον λογαριασμό του κτηματομεσίτη με την τράπεζά του. Εκείνη η τράπεζα θα κρατήσει $ (10% ως υποχρεωτικά αποθεματικά) και θα έχει τις υπόλοιπες $ για δάνεια που θα δημιουργήσουν επιπρόσθετες καταθέσεις (νέο χρήμα στην οικονομία) και που θα επιτρέψουν επιπρόσθετα δάνεια. 14

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΚΑΤΑΘΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ: Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ Η λειτουργία της κατάθεσης είναι η παραδοσιακή τραπεζική λειτουργία της αποδοχής κεφαλαίων που πιστώνονται στον λογαριασμό του πελάτη. Αυτά τα κεφάλαια μπορούν να κατατεθούν στους τραπεζικούς λογαριασμούς με τρεις τρόπους: Μετρητά Επιταγές Ηλεκτρονικές μεταφορές Τα χρήματα που κατατίθενται ως επιταγές είναι πολύ περισσότερα από τα μετρητά που κατατίθενται, ενώ οι ηλεκτρονικές μεταφορές ακόμα πιο πολλές και από τις επιταγές. Αυτά τα χρήματα κατατίθενται στους τραπεζικούς λογαριασμούς προκειμένου να είναι ασφαλή, να είναι διαθέσιμα να επιτρέψουν πληρωμές για τις συναλλαγές της κάθε ημέρας και για να κερδίσουν τόκους. Ασφάλεια Κατάθεσης και Ευκολία Πελατών Ο αρχικός λόγος για τα χρήματα που κατατίθενται σε έναν τραπεζικό λογαριασμό είναι η ασφάλεια. Είναι επικίνδυνο κάποιος να κρατά μεγάλα ποσά σε μετρητά στο σπίτι. Οι τράπεζες έχουν τους τρόπους με τους οποίους προστατεύουν τα χρήματα των καταθετών. Επιπλέον, χρησιμοποιούν αυτά τα χρήματα προσεκτικά όταν δίνουν δάνεια σε πελάτες ή όταν επενδύουν. Επιπλέον, οι τράπεζες έχουν καταστήματα και γραφεία σε κατάλληλες τοποθεσίες από όπου λειτουργούν μερικές φορές και πρόσθετες ώρες. Τέλος, προσφέρουν 15

16 επιλογές στους πελάτες τους μέσω των οποίων μπορούν να διεξάγουν τραπεζικές συναλλαγές σχεδόν οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια της ημέρας ή της νύχτας: Υπηρεσίες του ATM drive through Tραπεζικές Λειτουργίες Διαδικτύου Ταμεία Καταστημάτων ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΌΨΕΩΣ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ Όταν οι πελάτες καταθέτουν χρήματα το κάνουν τόσο σε καταθέσεις όψεως όσο και σε καταθέσεις ταμιευτηρίου και σε προθεσμιακές καταθέσεις. Καταθέσεις Όψεως (Τρεχούμενοι Λογαριασμοί) Αυτές οι καταθέσεις προσφέρονται από τράπεζες και πολλούς άλλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς όπως οι πιστωτικές ενώσεις, και άλλα αποταμιευτικά ιδρύματα. Επιτρέπει επίσης στις τράπεζες να προσφέρουν αυτόματες υπηρεσίες μεταφοράς (ATS) οι οποίες είναι μεταφορές κεφαλαίων από έναν λογαριασμό αποταμίευσης για να καλύψουν επιταγές που εκδόθηκαν από ένα τρεχούμενο με μη επαρκές υπόλοιπο. Καταθέσεις Ταμιευτηρίου και Προθεσμιακές Καταθέσεις Οι καταθέσεις ταμιευτηρίου είναι καταθέσεις που απαιτούν συνήθως μια ειδοποίηση επτά ημερών προτού να αποσύρει ο πελάτης όλα η κάποια από τα χρήματα του από τον λογαριασμό. Οι καταθέσεις και οι αναλήψεις από αυτούς τους λογαριασμούς μπορούν να γίνουν σε οποιοιδήποτε ημέρα κατά τη διάρκεια του έτους. Οι λογαριασμοί αυτοί κερδίζουν επιτόκιο. 16

17 Οι προθεσμιακές καταθέσεις έχουν μια ημερομηνία ωριμότητας (7 ημέρες από την κατάθεση μέχρι ένα έτος) κατά την οποία ο πελάτης λαμβάνει το επιτόκιο που ο λογαριασμός προσφέρει. Η διαφορά μεταξύ των χρηματικών ποσών που κατατίθενται μεταξύ των καταθέσεων όψεως και των λογαριασμών ταμιευτηρίου ή των λογαριασμών προθεσμίας αποταμίευσης είναι πολύ σημαντική για την τράπεζα επειδή οι καταθέσεις όψεως συνήθως δεν πληρώνουν τον τόκο. Για αυτόν τον λόγο, το κέρδος της τράπεζας που προέρχεται από τις καταθέσεις όψεως είναι σημαντικά υψηλότερο έναντι του κέρδους που η τράπεζα κάνει από τους λογαριασμούς ταμιευτηρίου η προθεσμίας. ΤΥΠΟΙ ΚΑΤΑΘΕΤΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ Σήμερα διάφοροι τύποι στοιχείων μπορούν να κατατεθούν σε έναν τραπεζικό λογαριασμό. Αυτά τα διάφορα στοιχεία είναι συνήθως: 1. Τραπεζογραμμάτια Όταν κατατίθενται μετρητά σε ένα λογαριασμό είναι συνήθως διαθέσιμα για ανάληψη άμεσα. Κάποιες τράπεζες χρεώνουν τον πελάτη για την επεξεργασία τέτοιων καταθέσεων, ειδικά εάν η κατάθεση απαιτεί κάποιο χρόνο για να διεκπεραιωθεί (λόγω του μεγάλου αριθμού διαφορετικών κερμάτων και χαρτονομισμάτων). 2. Άμεσα Ρευστοποιήσιμα Στοιχεία Αυτό αναφέρεται σε όλα τα στοιχεία της διαδικασίας είσπραξης χωρίς ανάγκη ειδικού χειρισμού. Κυρίως αυτό αναφέρεται στις επιταγές. Οι επιταγές έχουν άμεση αλλά υπό όρους πίστωση πίστωση. Άμεση πίστωση σημαίνει ότι μια κατατεθειμένη επιταγή εμφανίζεται στην πιστωτική πλευρά του λογαριασμού αμέσως. Υπό όρους πίστωση σημαίνει ότι η τράπεζα έχει το δικαίωμα να κάνει 17

18 αντίστροφη συναλλαγή εάν η επιταγή επιστρέφεται απλήρωτη από την τράπεζα του πελάτη που την έκδωσε. Τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία μπορούν να διεκπεραιωθούν σε μεγάλη ποσότητα αλλά δεν προσφέρουν άμεση πρόσβαση σε μετρητά ακόμα κι αν ο λογαριασμός πιστώνεται την ώρα της κατάθεσης. Η διαφορά μεταξύ του υπολοίπου του λογαριασμού μετά από την κατάθεση της επιταγής και πριν είναι η Αξία Προς Είσπραξη. Αξία προς Είσπραξη = Υπόλοιπο Προς Είσπραξη Υπόλοιπο Το Διαθέσιμο Υπόλοιπο ενός λογαριασμού είναι το προς είσπραξη υπόλοιπο μείον οποιεσδήποτε δεσμεύσεις (hold) συν καταχωρημένες πιστώσεις που θα γίνουν στο εγγύς μέλλον. Μια δέσμευση είναι ένας περιορισμός στην πληρωμή του συνόλου ή μέρους του υπολοίπου ενός λογαριασμού. Μια καταχωρημένη πίστωση που θα γίνει στο εγγύς μέλλον είναι μια ένδειξη ότι μια πίστωση θα καταχωρηθεί στον λογαριασμό κατά τη διάρκεια της επόμενης περιόδου κατάθεσης. 3. Όχι Άμεσα Ρευστοποιήσιμα Στοιχεία Τα όχι άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία είναι στοιχεία που δεν μπορούν να διεκπεραιωθούν σε μεγάλες ποσότητες απαιτούν ειδικό χειρισμό. Ένα παράδειγμα είναι μια επιταγή που δεν μπορεί να πληρωθεί εκτός αν ένας τίτλος αυτοκινήτου είναι συνημμένος ή μια επιταγή σε ξένο νόμισμα που πρέπει να μετατραπεί σε ευρώ. 18

19 Όταν τέτοια στοιχεία εμφανίζονται στην τράπεζα ο τραπεζικός υπάλληλος παραδίδει μια απόδειξη είσπραξης στον πελάτη. Ο λογαριασμός του πελάτη δεν πιστώνεται εκείνη την στιγμή αλλά αργότερα όταν διεκπεραιωθεί το στοιχείο. ΠΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ Οι καταθέσεις σε έναν λογαριασμό μπορούν να γίνουν με διάφορους τρόπους: Στα ταμεία Πολλοί πελάτες αισθάνονται καλύτερα να κάνουν τις καταθέσεις τους προσωπικά στα καταστήματα της τράπεζας. ΑΤΜ Ο πελάτης μπορεί να τοποθετήσει τις καταθέσεις του οι οποίες θα καταγραφούν την επόμενη ημέρα. Άμεση Κατάθεση Αυτή περιλαμβάνει μεταφορές χρημάτων χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες ACH (Αυτοματοποιημένου Γραφείου Συμψηφισμού) που στέλνει χρήματα από έναν λογαριασμό σε άλλο ηλεκτρονικά. Αυτή η υπηρεσία είναι ιδανική για την πληρωμή μαζικών μισθών. Τηλεφωνικές Τραπεζικές Λειτουργίες Ο πελάτης εξουσιοδοτεί την τράπεζα από το τηλέφωνο να μεταφέρει χρήματα από ένα λογαριασμό του σε άλλο. Το τηλεφώνημα ηχογραφείται. Τραπεζικές Λειτουργίες μέσω Ηλεκτρονικού Υπολογιστή ή Διαδικτύου Αυτό περιλαμβάνει μεταφορές μετρητών από τον λογαριασμό του πελάτη σε άλλους λογαριασμούς μέσω της χρήσης Ηλεκτρονικού Υπολογιστή ή Διαδικτύου Μηχανήματα Αυτόματων Συναλλαγών (ATM) Ο πελάτης μπορεί να κάνει μια κατάθεση από το ATM ή να μεταφέρει χρήματα 19

20 μεταξύ λογαριασμών. Ηλεκτρονική Αποστολή Κεφαλαίων Ο πελάτης μπορεί να μεταφέρει χρήματα από τον λογαριασμό του/της στο λογαριασμό κάποιου άλλου με την ίδια η κάποια άλλη τράπεζα. Συνήθως, ο πελάτης χρεώνεται για αυτήν την υπηρεσία. ΤΥΠΟΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ Τα είδη λογαριασμών που μπορεί να ανοιχτούν είναι: Τρεχούμενοι λογαριασμοί λογαριασμός συναλλαγών με βιβλιάριο επιταγών και χρεωστική κάρτα. Είναι διαθέσιμα σε 1 η ζήτηση και συνήθως δεν είναι τοκοφόρος Λογαριασμοί αποταμίευσης αποδίδει περιοδικούς τόκους, μηνιαίως ή ανά τρίμηνο. Σύλλογος Αποταμιεύσεων λογαριασμός αποταμιεύσεων ειδικού σκοπού που χρησιμοποιείται στο τέλος του έτους για αγορές λόγω εορτών. Λογαριασμοί κατάθεσης αγοράς χρήματος χρηματιστηριακός λογαριασμός Πιστοποιητικό Κατάθεσης κατάθεση χρονικής διάρκειας με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης και σταθερό επιτόκιο. Ανάληψη πρίν τη λήξη συνοδεύεται με επιπλέον έξοδα. Ο τύπος λογαριασμού που ένας προσωπικός πελάτης ανοίγει καθορίζει την ιδιοκτησία του λογαριασμού. Αυτοί οι τύποι λογαριασμών μπορεί να είναι: 1. Ατομικοί Λογαριασμοί Αυτοί είναι ένας λογαριασμοί που ανοίγονται από ένα άτομο που είναι συγχρόνως ο μόνος ιδιοκτήτης του λογαριασμού. Όταν το άτομο πεθάνει, ο λογαριασμός γίνεται μέρος της περιουσίας του ατόμου για τη διαχείριση. 20

21 Κατά το άνοιγμα τέτοιων λογαριασμών, οι τράπεζες απαιτούν συνήθως τις ακόλουθες πληροφορίες από τον πελάτη: Κύριο έγγραφο αναγνώρισης ταυτότητας. Αυτό είναι ένα επίσημο έγγραφο που φέρει τη φωτογραφία του ατόμου (διαβατήριο, άδεια οδήγησης, κ.λπ.). Λογαριασμός κοινής ωφέλειας για επιβεβαίωση της διεύθυνσης κατοικίας Συστάσεις από άτομα που γνωρίζουν τον πελάτη προκειμένου να καθιερωθεί η φήμη του πελάτη Κάρτα υπογραφής προκειμένου να υπάρχει δείγμα της υπογραφής του πελάτη Πληρεξούσιο σε περίπτωση που ο πελάτης θέλει να δώσει την άδεια σε κάποιο άλλο να εκδίδει επιταγές ή να διαχειρίζεται τον λογαριασμό. Ένα πληρεξούσιο θα παύει να ισχύει με το θάνατο του προσώπου που το χορήγησε. 2. Κοινοί Λογαριασμοί Ένας κοινός λογαριασμός είναι ένας λογαριασμός που ανοίγεται στα ονόματα 2 ή περισσότερων ανθρώπων. Οι κοινοί λογαριασμοί μπορεί να είναι διαζευκτικοί με πλήρες δικαίωμα σε κληρονομιά ή αλληλέγγυοι. Διαζευκτικοί με πλήρες δικαίωμα σε κληρονομιά είναι όταν λογαριασμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε εκ των 2 συμβαλλόμενων μερών. Σε περίπτωση θανάτου του ενός συμβαλλόμενου μέρους, το άλλο συμβαλλόμενο μέρος καθίσταται ο μόνος ιδιοκτήτης του λογαριασμού. Αλληλέγγυοι είναι όταν αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη πρέπει να λειτουργούν τον λογαριασμό μαζί για κάθε συναλλαγή. Σε όλους τους τύπους κοινών λογαριασμών αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη είναι πλήρως υπεύθυνα για όλα τα χρέη (μαζί και χωριστά). Όταν η τράπεζα ανοίγει κοινούς λογαριασμούς ζητά τις ακόλουθες πληροφορίες για τον κάθε δικαιούχο: Κύριο έγγραφο αναγνώρισης ταυτότητας. Αυτό είναι ένα επίσημο έγγραφο που φέρει τη φωτογραφία του ατόμου (διαβατήριο, άδεια οδήγησης, κ.λπ.). 21

22 Λογαριασμός κοινής ωφέλειας για επιβεβαίωση της διεύθυνσης κατοικίας Συστάσεις από άτομα που γνωρίζουν τον πελάτη προκειμένου να καθιερωθεί η φήμη του πελάτη. Κάρτα υπογραφής προκειμένου να υπάρχει δείγμα της υπογραφής του πελάτη. 3. Διαχειριστικοί Λογαριασμοί Ένας διαχειριστικός λογαριασμός ανοίγεται από ένα άτομο (αντιπρόσωπος) για το όφελος ενός άλλου ατόμου. Συνήθως αυτοί είναι λογαριασμοί που γονείς ανοίγουν για τα παιδιά τους, αλλά μπορούν επίσης να ανοίξουν αυτούς τους λογαριασμούς οι εκτελεστές ή οι διαχειριστές της περιουσίας ενός αποθανόντος πελάτη. ΤΥΠΟΙ ΚΑΙ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ Ο τύπος λογαριασμού που ένας επιχειρησιακός πελάτης ανοίγει καθορίζει την ιδιοκτησία του λογαριασμού. Αυτοί οι τύποι λογαριασμών μπορεί να είναι: 1. Λογαριασμοί Ατομικής Επιχείρησης Μια ατομική επιχείρηση είναι μια επιχείρηση της οποίας ιδιοκτήτης είναι ένα άτομο. Η επιχείρηση μπορεί να έχει ένα χωριστό όνομα. Κατά το άνοιγμα ενός τέτοιου λογαριασμού η τράπεζα θα ζητήσει τα εξής: Κύριο έγγραφο αναγνώρισης ταυτότητας. Αυτό είναι ένα επίσημο έγγραφο που φέρει τη φωτογραφία του ατόμου (διαβατήριο, άδεια οδήγησης, κ.λπ.) Συστάσεις από άτομα που γνωρίζουν τον πελάτη προκειμένου να καθιερωθεί η φήμη του πελάτη Λογαριασμός κοινής ωφέλειας για επιβεβαίωση της διεύθυνσης κατοικίας 22

23 Κάρτα υπογραφής προκειμένου να υπάρχει δείγμα της υπογραφής του πελάτη Εγγραφή εμπορικής επωνυμίας της επιχείρησης σε περίπτωση που το όνομα της επιχείρησης είναι διαφορετικό από το όνομα του ιδιοκτήτη 2. Λογαριασμοί Συνεταιρισμών Αυτοί οι λογαριασμοί ανοίγονται από 2 ή περισσότερα άτομα που δραστηριοποιούνται στην επιχείρηση από κοινού. Το Συμφωνητικό Συνεταιρισμού είναι το νομικό έγγραφο που εκδίδεται και που εξηγεί λεπτομερώς: Τις συνεισφορές που κάθε συμβαλλόμενο μέρος έχει στην επιχείρηση. Τη φύση της επιχείρησης. Τις αναλογίες με τις οποίες κάθε συνεργάτης θα μοιραστεί τα κέρδη ή τη ζημιά. Κατά το άνοιγμα ενός τέτοιου λογαριασμού η τράπεζα θα ζητήσει τα εξής: Η απόφαση σύστασης συνεταιρικής επιχείρησης που είναι ένα έγγραφο που περιέχει τις υπογραφές όλων των συμβαλλόμενων μερών που θα συνεργάζονται με την τράπεζα (επιταγές, δάνεια, κ.λ.π.). Αντίγραφο του συνεταιριστικού συμφωνητικού. Αντίγραφο του πιστοποιητικού επιχείρησης που περιέχει το όνομα του συνεταιρισμού. Κύριο έγγραφο αναγνώρισης ταυτότητας για τον κάθε συνέταιρο. Αυτό είναι ένα επίσημο έγγραφο που φέρει τη φωτογραφία του ατόμου (διαβατήριο, άδεια οδήγησης, κ.λπ.) Λογαριασμός κοινής ωφέλειας για επιβεβαίωση της διεύθυνσης κατοικίας του κάθε συνέταιρου Τους τελευταίους ελεγμένους λογαριασμούς του συνεταιρισμού 23

24 Ο νόμος απαιτεί ότι όταν αποσύρεται ένας από τους συνέταιρους, ο συνεταιρισμός διαλύεται, αλλά οι τράπεζες λαμβάνουν νέα έγγραφα από τους υπάρχοντες συνέταιρους και με αυτόν τον τρόπο η ύπαρξη του συνεταιρισμού ανανεώνεται. 3. Λογαριασμοί Εταιριών Μια εταιρία είναι νομικό πρόσωπο. Αυτό σημαίνει ότι στα μάτια του νόμου η εταιρία είναι μια ανεξάρτητη νομική οντότητα. Όταν μια τράπεζα ανοίγει έναν λογαριασμό για μια εταιρία θα ζητήσει τα εξής: Τα ιδρυτικά έγγραφά της εταιρείας Στοιχεία για τους μετόχους, τις ταυτότητες τους και λογαριασμούς κοινής ωφέλειας για τον κάθε ένα Στοιχεία για τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, τις ταυτότητες τους και τους λογαριασμούς κοινής ωφέλειας για τον κάθε ένα Απόφαση από το διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας που να αποφασίζει να ανοίξει έναν τραπεζικό λογαριασμό και ποια είναι τα εξουσιοδοτημένα άτομα που θα δεσμεύουν τον εν λόγω λογαριασμό (Έκδοση επιταγών, αιτήσεις δανείων, κ.λπ.). Ταυτότητα των εξουσιοδοτημένων ατόμων και λογαριασμούς κοινής ωφέλειας Τα όρια της δικαιοδοσίας του κάθε ενός από τα εξουσιοδοτημένα άτομα που θα πραγματοποιούν συναλλαγές με την τράπεζα. Αυτά τα όρια είναι όρια στην έκδοση επιταγών και στα ποσά που μπορούν να δανειστούν. Τους τελευταίους ελεγμένους λογαριασμούς της εταιρείας 4. Λογαριασμοί Δημοσίων Αρχών Αυτοί είναι λογαριασμοί που οι τράπεζες ανοίγουν για την κυβέρνηση, ή τις τοπικές αρχές. Για το άνοιγμα τέτοιων λογαριασμών η τράπεζα ζητά τις ακόλουθες πληροφορίες: 24

25 Η επιστολή της απόφασης μέσω της οποίας η αρχή διορίζει μια συγκεκριμένη τράπεζα ως τράπεζα της κυβερνητικής μονάδας και διορίζει τα εξουσιοδοτημένα άτομα που θα δεσμεύουν τον εν λόγω λογαριασμό (Έκδοση επιταγών, αιτήσεις δανείων, κ.λπ.). Ταυτότητα των εξουσιοδοτημένων ατόμων και λογαριασμούς κοινής ωφέλειας Κάρτες υπογραφών που περιέχουν τις υπογραφές εκείνων των ανθρώπων που είναι αρμόδιοι για τις συναλλαγές της τράπεζας εξ ονόματος της κυβερνητικής μονάδας (επιταγές, κ.λπ.) Τα όρια της δικαιοδοσίας του κάθε ενός από τα εξουσιοδοτημένα άτομα που θα πραγματοποιούν συναλλαγές με την τράπεζα. Αυτά τα όρια είναι όρια στην έκδοση επιταγών και στα ποσά που μπορούν να δανειστούν. 5. Λογαριασμοί Μη κερδοσκοπικών Οργανισμών Ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός είναι ένας οργανισμός που δεν ιδρύεται προκειμένου να πραγματοποιεί κέρδος (εκκλησίες, ομάδες ποδοσφαίρου, λογαριασμοί ανακούφισης καταστροφής, κ.λπ.). Για το άνοιγμα τέτοιων λογαριασμών η τράπεζα ζητά αρμόδιο σώμα του οργανισμού συμβούλιο της εταιρίας που να αποφασίζει να ανοίξει έναν τραπεζικό λογαριασμό και ποια είναι τα εξουσιοδοτημένα άτομα που θα δεσμεύουν τον εν λόγω λογαριασμό (Έκδοση επιταγών, αιτήσεις δανείων, κ.λπ.). Ταυτότητα των εξουσιοδοτημένων ατόμων και λογαριασμούς κοινής ωφέλειας Τα όρια της δικαιοδοσίας του κάθε ενός από τα εξουσιοδοτημένα άτομα που θα πραγματοποιούν συναλλαγές με την τράπεζα. Αυτά τα όρια είναι όρια στην έκδοση επιταγών και στα ποσά που μπορούν να δανειστούν. Τους τελευταίους ελεγμένους λογαριασμούς του οργανισμού 25

26 ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΣΤΟ ΆΝΟΙΓΜΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ Στο άνοιγμα ενός λογαριασμού η τράπεζα πρέπει: 1. Να Εξακριβώσει τα Στοιχεία Ταυτότητας του Πελάτη Αυτό μπορεί να γίνει μέσω ενός επίσημου εγγράφου που φέρει τη φωτογραφία του πελάτη (διαβατήριο, άδεια οδήγησης, κ.λπ.). Έλεγχος για να δει εάν ο πελάτης ζει κοντά στη τράπεζα. Εάν όχι η τράπεζα θα ρωτήσει γιατί ο πελάτης θέλει να ανοίξει λογαριασμό με αυτήν την τράπεζα. Έλεγχος/ επαλήθευση των πληροφοριών που μας έχουν δώσει. Αυτό μπορεί να γίνει με ένα τηλεφώνημα όπου η τράπεζα ευχαριστεί τον πελάτη που άνοιξε λογαριασμό μαζί της, κοιτάζοντας στο ιντερνετ κτλ. Εξέταση της πηγής των χρημάτων που θα κατατεθούν στον λογαριασμό του πελάτη. Έλεγχος σε κεντρικά αρχεία για Πτωχεύσεις, ΚΑΠ κτλ Έλεγχος στη βάση δεδομένων της τράπεζας προκειμένου να φανεί εάν ο πελάτης έχει ιστορικό με την τράπεζα. Έλεγχος στον Αριθμό Ταυτότητας Φορολογημένου μέσω της πιστοποίησης του. 2. Να Καθορίσει ότι ο Πελάτης έχει το Νομικό Δικαίωμα για να ανοίξει ένα Λογαριασμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τη νομική ικανότητα να ανοίξουν τραπεζικούς λογαριασμούς. Οι ανήλικοι εντούτοις, όχι. Οι ανήλικοι μπορούν να έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς αλλά δεν μπορούν να τους κινούν. 3. Να Εξασφαλίσει ότι ο Πελάτης έχει την Δικαιοδοσία για να ανοίξει ένα Λογαριασμό. Κάποιος που ανοίγει έναν λογαριασμό για τις ανάγκες του/της πρέπει να παρουσιάσει κατάλληλο πιστοποιητικό της ταυτότητας του στην τράπεζα. 26

27 Κάποιος που ανοίγει ένα λογαριασμό για κάποιο άλλο πρέπει να παρουσιάσει κατάλληλη τεκμηρίωση ότι εξουσιοδοτείται να το κάνει: Ένας εκτελεστής κάποιας περιουσίας πρέπει να παρουσιάσει αποδεικτικά έγγραφα δικαστηρίου ότι είναι ο εκτελεστής της περιουσίας ενός αποθανόντος πελάτη. Ένα πρόσωπο πρέπει να παρουσιάσει τις αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου μιας εταιρίας ή ενός συνεταιρισμού που επιτρέπει σε αυτόν/ήν να ανοίξει ένα λογαριασμό. 27

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΟΙ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΩΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΙΜΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΙΜΟΥ ΤΙΤΛΟΥ Οι επιταγές αποτελούν μια βολική και ασφαλή μέθοδο πληρωμών. Ένα άτομο ή επιχείρηση μπορεί να μεταφέρει χρήματα σε άλλο άτομο ή επιχείρηση συμπληρώνοντας απλά τα κενά διαστήματα μιας επιταγής. Μια συμπληρωμένη επιταγή πληροφορεί την τράπεζα πόσα χρήματα να μεταφερθούν, πότε και σε ποιόν. Οι επιταγές αποτελούν μια διεθνώς αποδεκτή μορφή πληρωμών. Υπάρχουν κανόνες και πρακτικές που διέπουν την διαπραγματευσιμότητα τους, την επεξεργασία τους και τις υποχρεώσεις των μερών στη συναλλαγή. Για τους εντολείς η επιταγή είναι ένας βολικός τρόπος να πληρώσουν για αγαθά υπηρεσίες, ή άλλες υποχρεώσεις τους. Για τους δικαιούχους η προσδοκία είναι ότι οι επιταγές θα ανταλλαγούν με μετρητά σε κάποια τραπεζική θυρίδα ή θα πιστωθούν σε τραπεζικό λογαριασμό τους. Ένας διαπραγματεύσιμος τίτλος είναι μια γραπτή και υπογεγραμμένη άνευ όρων υπόσχεση ή μια εντολή να καταβληθεί ένα σταθερό ποσό χρημάτων, με ή χωρίς επιτόκιο ή άλλα έξοδα που περιγράφονται στην υπόσχεση ή την εντολή. Επιπλέον ένας διαπραγματεύσιμος τίτλος πρέπει απαραίτητα να ικανοποιεί τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Ο τίτλος πρέπει να είναι πληρωτέος στη εντολή ή στο κομιστή τη στιγμής της έκδοσης του η τη στιγμή της μεταβίβασης του σε ένα άλλο άτομο. Ο τίτλος πρέπει να είναι πληρωτέος κατά ζήτηση ή σε κάποια συγκεκριμένη μελλοντική ημερομηνία. 28

29 Ο τίτλος πρέπει να αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο ποσό που πρέπει να πληρωθεί. Ο τίτλος πρέπει να έχει εκδοθεί χωρίς όρους που να αφορούν την πληρωμή του. Το γλωσσάριο που εμφανίζεται σε μια επιταγή είναι σημαντικό σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και η λεπτομερή εξήγηση της κάθε λέξης είναι ουσιαστική: Επιταγές Εκδοθείσες εις Διαταγή η εις τον Κομιστή Χωρίς τις λέξεις "πληρώστε εις διαταγή" (pay to) η επιταγή δεν είναι διαπραγματεύσιμη αφού δεν αναγκάζει κανένα να καταβάλει το ποσό που αναγράφεται σε αυτή. Μια επιταγή είναι πληρωτέα στο κομιστή εάν οι λέξεις "κομιστής"(bearer), ή "μετρητά" εμφανίζονται στην επιταγή ή εάν η επιταγή δεικνύει τον "δικαιούχο πληρωμής" με κάποιο τρόπο ή μεταφέρει τα δικαιώματα της επιταγής σε έναν τρίτο. Άνευ Όρων Εντολή η Υπόσχεση Η εντολή να πληρώσει η επιταγή είναι άνευ όρων. Αυτό σημαίνει ότι η πληρωμή δεν υπάγεται σε οποιουσδήποτε συγκεκριμένους όρους. Εάν τοποθετηθεί ένας όρος στην πληρωμή η επιταγή δεν θεωρείται πλέον διαπραγματεύσιμος τίτλος. Συγκεκριμένο Χρηματικό Ποσό Η υπόσχεση ή η εντολή να πληρώσει η επιταγή πρέπει να είναι για ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό που είναι γραμμένο στην επιταγή. Το ποσό μπορεί να είναι σε ευρώ ή σε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα. 29

30 Επιταγές Εκδοθείσες εις Διαταγή η σε Τακτό Χρονικό Διάστημα Η επιταγή πρέπει να παρουσιαστεί φυσικά στην τράπεζα που θα την πληρώσει (εκδότρια τράπεζα) και ο χρόνος που η πληρωμή πρόκειται να γίνει πρέπει να γνωστοποιηθεί. Αυτός ο χρόνος μπορεί να είναι τώρα (πληρωτέος στη ζήτηση) ή μια συγκεκριμένη μελλοντική ημερομηνία που αναγράφεται στην επιταγή. Γραπτές και Υπογεγραμμένες Μια επιταγή πρέπει να υπογραφτεί είτε από το πρόσωπο που την εκδίδει ή από μια μηχανή υπογραφής, ή από μια σφραγίδα υπογραφής, ή με τον προσδιορισμό σημαδιών όπως το Χ (για αναλφάβητους). Για υπογραφές εκτός από τις ανωτέρω, η τράπεζα θα συμφωνήσει με τον πελάτη εφ όσον ένας συμβολαιογράφος πιστοποιήσει το σημάδι που θα χρησιμοποιείται αντί της υπογραφής. ΟΙ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΙΜΟΥΣ ΤΙΤΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΟΥΣ Ένας διαπραγματεύσιμος τίτλος είναι υπόθεση των διαφόρων συμβαλλόμενων μερών που είναι γνωστοί ως εξής: Ο εκδότης (drawer) είναι το πρόσωπο ή το συμβαλλόμενο μέρος που εκδίδει την επιταγή. Ο εκδότης πρέπει να πληρώσει την επιταγή ακόμα κι αν αυτή δεν είναι πληρωτέα από τον αποδέχτη (την τράπεζα όπου ανήκει ο λογαριασμός) για οποιοδήποτε λόγο (ανεπαρκή κεφάλαια, ανακριβές γράψιμο, κ.λ.π.). Η επιταγή πρέπει να παρουσιαστεί στο εκδότη μετά που θα παρουσιαστεί στην τράπεζα για πληρωμή 30

31 Ο αποδέκτης (Bank of Drawee) είναι η τράπεζα (εκδότρια τράπεζα) όπου ανοίχτηκε ο λογαριασμός από τον οποίο η επιταγή εκδίδεται. Ο αποδέκτης έχει την υποχρέωση να πληρώσει την επιταγή υπό την προϋπόθεση ότι η επιταγή είναι συμπληρωμένη σωστά, ο εκδότης έχει αρκετά χρήματα ή παρατράβηγμα στο λογαριασμό του/της και δεν υπάρχει κανένας νομικός φραγμός στον λογαριασμό. Ο δικαιούχος (Payee) της πληρωμής είναι το πρόσωπο ή το συμβαλλόμενο μέρος στο όνομα του οποίου εκδόθηκε η επιταγή. Ο δικαιούχος της πληρωμής έχει το δικαίωμα να αναμένει την πληρωμή της επιταγής υπό την προϋπόθεση ότι την παρουσιάζει στην εκδότρια τράπεζα πριν από έναν ορισμένο χρόνο από την έκδοση της. Αυτός ο χρόνος ποικίλει από χώρα σε χώρα και τον τύπο της επιταγής (στην Κύπρο 6 μήνες). Ο οπισθογράφος (endorsee) είναι οποιοσδήποτε υπογράφει την επιταγή (στο πίσω μέρος) προκειμένου να την μεταβιβάσει σε κάποιο τρίτο άτομο. Ο οπισθογράφος πρέπει να πληρώσει την επιταγή σε περίπτωση που η επιταγή επιστραφεί αφότου την λάβει πίσω. Με την μεταβίβαση μιας επιταγής ο οπισθογράφος δεσμεύει τον εαυτό του/της ότι η επιταγή: δεν είναι κλεμμένη. δεν έχει τροποποιηθεί. δεν έχει πλαστογραφηθεί. δεν μπορεί να απαιτηθεί από οποιοδήποτε άλλο. πληρώνεται από τον εκδότη η τον αποδέκτη όταν παρουσιαστεί 31

32 ΤΥΠΟΙ ΕΠΙΤΑΓΩΝ Σήμερα υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι επιταγών που βοηθούν τις πληρωμές και που όλες θεωρούνται διαπραγματεύσιμοι τίτλοι: Banker s cheque or Banker s draft Συχνά οι τράπεζες χρησιμοποιούν επιταγές τους για να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους ή για να καταβάλλουν το προϊόν δανειοδότησης τους. Οι τράπεζες μπορούν επίσης να πουλήσουν τέτοιες επιταγές σε πελάτες που τους ζητήθηκε να προβούν σε πληρωμή χρησιμοποιώντας ένα επίσημο τραπεζικό τίτλο. Ο λόγος για τον οποίο το πιο πάνω είδος επιταγής είναι δημοφιλείς είναι η ευρεία αποδοχή της μεταξύ του κοινού. Η τράπεζα που εκδίδει μια Banker s Draft είναι υποχρεωμένη να την πληρώσει ακόμα κι αν ο πελάτης που την αγόρασε θέλει να βάλει μια παύση πληρωμής. Εγγυημένη Επιταγή Μια εγγυημένη επιταγή είναι μια προσωπική επιταγή η πληρωμή της οποίας πιστοποιείται από την τράπεζα όπου ο εκδότης της έχει λογαριασμό. Προτού να πιστοποιήσει η τράπεζα (με σφραγίδα και υπογραφή) μια τέτοια επιταγή θα χρεώσει τον λογαριασμό του πελάτη και θα τοποθετήσει το ποσό της επιταγής σε ειδικό λογαριασμό εκκρεμών εγγυημένων επιταγών. Προσωπικές & Επιχειρηματικές Επιταγές 32

33 ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ Μια επιταγή μπορεί να μεταβιβαστεί από ένα άτομο σε άλλο εφ' όσον οπισθογραφείται (υπογράφεται στην πίσω μεριά) από ένα ευπροσδιόριστο συμβαλλόμενο μέρος. Ένα ευπροσδιόριστο συμβαλλόμενο μέρος μπορεί να είναι οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο όπως μια εταιρία. Οπισθογραφήσεις Εάν η οπισθογράφηση του δικαιούχου πληρωμής είναι πλαστογραφημένη, η διαπραγμάτευση (μεταβίβαση) δεν είναι έγκυρη και ο νόμιμος ιδιοκτήτης (ο δικαιούχος της πληρωμής) μπορεί να κινήσει αγωγή ενάντια στο κομιστή που μπορεί να είναι οποιοδήποτε πρόσωπο ή στη τράπεζα που δέχτηκε την επιταγή για κατάθεση. Στην περίπτωση που η τράπεζα είναι ο κάτοχος, θα απορροφούσε πιθανότατα την ζημιά. Επιταγές Εκδοθείσες ως "και" ή "ή" Μια επιταγή εκδοθείσα σε κοινούς δικαιούχους πληρωμής απαιτεί ότι και οι δύο δικαιούχοι πληρωμής οπισθογραφήσουν την επιταγή προκειμένου να την μεταβιβάσουν. Εάν η επιταγή εκδοθεί στο όνομα του ενός δικαιούχου πληρωμής ή του άλλου, ο κάθε ένας εκ των δύο συμβαλλόμενων μερών μπορεί να την οπισθογραφήσει και να την μεταβιβάσει. Επιταγές Εκδοθείσες στον Κομιστή Οποιαδήποτε επιταγή που εκδίδεται σε "μετρητά" ή στον "κομιστή" δεν απαιτεί οπισθογράφηση προκειμένου να εξαργυρωθεί ή να κατατεθεί σε μια τράπεζα. Ο 33

34 καθένας μπορεί να έχει τα δικαιώματα εκείνης της επιταγής, ανεξάρτητα πώς η επιταγή ενέπεσε στα χέρια του παρουσιαστή (βίαια ή όχι). Οπισθογραφήσεις Υπάρχουν διαφορετικά είδη οπισθογραφήσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με το τι ο δικαιούχος πληρωμής θέλει να κάνει με την επιταγή: Οπισθογράφηση Εν Λευκώ Η επιταγή οπισθογραφείται από το δικαιούχο πληρωμής ή το κομιστή χωρίς την ονομασία του επόμενου κομιστή. Η επιταγή αυτή μπορεί να μεταβιβασθεί χωρίς να απαιτείται άλλη οπισθογράφηση. Ειδική Οπισθογράφηση Ο δικαιούχος πληρωμής ή ο κομιστής οπισθογραφεί την επιταγή και ονομάζει τον επόμενο κομιστή. Η οπισθογράφηση της επιταγής συνοδεύεται με την προσθήκη των λέξεων "εκδοθείσα εις διαταγή του Α". Με αυτή την οπισθογράφηση μόνο ο Α μπορεί να διαπραγματευτεί την επιταγή και την περαιτέρω μεταβίβαση της σε έναν άλλο άτομο. Περιοριστική Οπισθογράφηση Ο δικαιούχος πληρωμής οπισθογραφεί την επιταγή και ονομάζει τον επόμενο κομιστή. Η οπισθογράφηση της επιταγής συνοδεύεται με την προσθήκη των λέξεων "εκδοθείσα εις διαταγή του Α μόνο " η "Μόνο για κατάθεση". 34

35 Με αυτή την οπισθογράφηση μόνο ο Α είναι νόμιμος δικαιούχος ο οποίος και πρέπει να καταθέσει την επιταγή αυτή. Οπισθογράφηση που Παρέχεται από Τράπεζα Όταν η τράπεζα γίνεται ο κάτοχος μιας επιταγής για κατάθεση που δεν είναι οπισθογραφημένη γίνεται κάτοχος της επιταγής για οποιοδήποτε σκοπό και η επιταγή δεν χρειάζεται άλλη οπισθογράφηση. ΝΟΜΙΜΟΣ ΚΑΤΟΧΟΣ Κάτοχος σε εύθετο χρόνο σημαίνει ότι κάποιος δέχεται μια επιταγή (διαπραγματεύσιμο τίτλο) χωρίς να έχει οποιαδήποτε ευθύνη για οποιεσδήποτε αποζημιώσεις και ενστάσεις. Για να είναι κάποιος κάτοχος σε εύθετο χρόνο κάποιος: Πρέπει να είναι Κάτοχος ενός Διαπραγματεύσιμου Τίτλου. Μια επιταγή μπορεί να μεταβιβασθεί από ένα άτομο σε άλλο εφ' όσον οπισθογραφείται από ένα ευπροσδιόριστο πρόσωπο. Ένα ευπροσδιόριστο πρόσωπο μπορεί να είναι οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο όπως μια εταιρία. Πρέπει να Πάρει την Επιταγή για Αξία και με Καλή Πίστη. Η επιταγή γίνεται αποδεκτή για αξία που σημαίνει είτε για μετρητά είτε σε μορφή υπόσχεσης. Με καλή πίστη σημαίνει ότι ο κάτοχος πρέπει να είναι τίμιος στην αποδοχή της επιταγής και να μην έχει ιδέα οποιασδήποτε απάτης που δεσμεύει την επιταγή. 35

36 Πρέπει να Πάρει την Επιταγή χωρίς Γνώση ότι είναι Ληξιπρόθεσμη ή Ανεξόφλητη. Μια επιταγή γίνεται ληξιπρόθεσμη 180 ημέρες μετά από την ημερομηνία της έκδοσης της και δεν είναι πλέον ένας έγκυρος τίτλος. Μια ανεξόφλητη επιταγή είναι μια επιταγή που δεν μπορεί να πληρωθεί λόγω ανεπαρκούς υπολοίπου στον λογαριασμό του εκδότη. Πρέπει να μην Γνωρίζει ότι η Επιταγή Φέρει Μη Εξουσιοδοτημένη Υπογραφή η Τροποποίηση. Η επιταγή δεν πρέπει να περιέχει ευδιάκριτες αλλαγές, πλαστογραφήσεις ή οποιαδήποτε άλλα σημάδια που δείχνουν ότι την έχουν αλλάξει από την αρχική της έκδοση. Πρέπει να μην Γνωρίζει Οτιδήποτε Ενστάσεις η Απαιτήσεις στην Πληρωμή της Επιταγής από Τρίτα Πρόσωπα. Εάν ο κάτοχος της επιταγής έχει γνώση ότι κάποιος άλλος έχει ένσταση η απαίτηση όσον αφορά την πληρωμή της επιταγής, δεν θεωρείται κάτοχος σε εύθετο χρόνο. Διευκόλυνση της Είσπραξης Οι τράπεζες δέχονται επιταγές για συμψηφισμό επειδή είναι κάτοχοι σε εύθετο χρόνο. Από αυτή την άποψη δεν είναι εκτεθειμένες σε οποιεσδήποτε ζημιές είτε από το δικαιούχο πληρωμής είτε από το κομιστή. Εάν δεν ήταν κάτοχοι σε εύθετο χρόνο, οι τράπεζες δεν θα δέχονταν επιταγές για συμψηφισμό και η αποδοχή των επιταγών θα περιοριζόταν σημαντικά. 36

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΟΙ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΤΟΥΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΑΜΙΑ Όποτε παρουσιάζονται επιταγές στο κατάστημα κάποιας τράπεζας παρουσιάζονται για 2 λόγους, είτε για να πληρωθούν είτε για να εξαργυρωθούν: 1. Πληρωμή Επιταγών της Ίδιας Τράπεζας Όταν μια επιταγή (της ίδιας τράπεζας) παρουσιάζεται στην τράπεζα όπου ανήκει ο λογαριασμός του εκδότη μπορεί να παρουσιαστεί για άμεση πληρωμή ή να κατατεθεί σε ένα άλλο λογαριασμό. Δεδομένου ότι ο λογαριασμός του εκδότη ανήκει στην τράπεζα όπου παρουσιάζεται η επιταγή, η πληρωμή είναι τελική. Μια τελική πληρωμή σημαίνει ότι η τράπεζα είναι υπόλογος για το ποσό που αναγράφεται στην επιταγή και μόλις την πληρώσει δεν μπορεί να αποφασίσει αργότερα να αρνηθεί την πληρωμή της ή να την επιστρέψει. Λόγω αυτού, ένας ταμίας πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός στην εξέταση και της επιταγής και του προσώπου που παρουσιάζει την επιταγή για πληρωμή στην τράπεζα. Ο ταμίας πρέπει να ελέγξει οπτικά και μη οπτικά προτού να αποφασίσει να πληρώσει την επιταγή ή όχι: Οπτικός Έλεγχος Να σιγουρευτεί ότι η επιταγή δεν έχει υποστεί οποιανδήποτε τροποποίηση. Να προσδιορίσει το πρόσωπο που παρουσιάζει την επιταγή για πληρωμή στην τράπεζα μέσω της εξακρίβωσης της ταυτότητας του. 37

38 Να εξακριβώσει ότι η ημερομηνία που αναγράφεται στην επιταγή είναι σωστή. Να σιγουρευτεί ότι η επιταγή οπισθογραφήθηκε κατάλληλα (η επιταγή δεν πρέπει να έχει μια περιοριστική οπισθογράφηση). Να σιγουρευτεί ότι η υπογραφή στην επιταγή είναι η ίδια με την υπογραφή στην κάρτα στο αρχείο. Μη οπτικός Έλεγχος Να σιγουρευτεί ότι η επιταγή είναι εκδομένη από ένα ανοικτό λογαριασμό. Να σιγουρευτεί ότι ο λογαριασμός έχει ικανοποιητικό υπόλοιπο ή παρατράβηγμα. Να σιγουρευτεί ότι η επιταγή δεν φέρει παύση πληρωμής από οποιονδήποτε. Να σιγουρευτεί ότι καμιά διακράτηση (hold) δεν έχει τοποθετηθεί στο λογαριασμό από όπου θα πληρωθεί η επιταγή. Να σιγουρευτεί ότι δεν υπάρχει παγοποίηση λογαριασμού (hold, παγοποίηση, παύση πληρωμών) Επιπλέον, πολλές τράπεζες απαιτούν το πρόσωπο που παρουσιάζει την επιταγή για πληρωμή στην τράπεζα, να οπισθογραφήσει την επιταγή έτσι ώστε το πρόσωπο στο οποίο πληρώθηκαν τα μετρητά να μπορεί να εντοπιστεί αν χρειαστεί. Επίσης, μερικές τράπεζες τοποθετούν μιά διακράτηση (hold) στον λογαριασμό ίση με το ποσό της επιταγής έτσι ώστε τα χρήματα που κατατίθενται να είναι διαθέσιμα αργότερα εκείνη την ημέρα όταν συμπληρωθούν όλες οι διαδικασίες. Τελικά, μερικές τράπεζες είναι σε θέση να καταγράψουν τις χρεώσεις και τις πιστώσεις στους λογαριασμούς τη στιγμή της παρουσίασης της επιταγής έτσι ώστε καμία περαιτέρω επεξεργασία της επιταγής δεν απαιτείται. Όταν οι τράπεζες πληρώνουν μια επιταγή που δεν είναι νόμιμα πληρωτέα ή επιστρέφουν απλήρωτη μια επιταγή που είναι νόμιμα πληρωτέα καθίστανται 38