ΕΛΛΗΝ ΚΗ ΕΠ ΘΕΩΡΗΣΗ. Αθηροσκλήρωσησ. 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης με διεθνή συμμετοχή Οκτωβρίου 2010

Transcript

1 ISSN Τόμος 1 Τεύχος 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Volume 1 No 1 SEPTEMBER-DECEMBER 2010 ΕΛΛΗΝ ΚΗ ΕΠ ΘΕΩΡΗΣΗ Αθηροσκλήρωσησ 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης με διεθνή συμμετοχή Οκτωβρίου 2010 Συνεδριακό Κέντρο Ξενοδοχείου Du Lac Ιωάννινα Περιλήψεις Προφορικών και Αναρτημένων Ανακοινώσεων Ηellenic journal of Atherosclerosis

2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Τετραμηνιαία Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS Four-monthly Journal of the Hellenic Atherosclerosis Society ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης Μαιάνδρου 9, Αθήνα Τηλ.: , Fax: ΕΚΔΟΤΗΣ Τσελέπης Αλέξανδρος OWNER Hellenic Atherosclerosis Society 9 Meandrou str., Athens, Greece Tel.: , Fax: PUBLISHER Tselepis Alexandros ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ EXECUTIVE COMMITTEE Πρόεδρος Άθυρος Βασίλειος Ταμίας Μπιλιανού Ελένη Chairman Athyros Vassilios Treasurer Bilianou, Eleni Αντιπρόεδρος Γανωτάκης Εμμανουήλ Γεν. Γραμματέας Παναγιωτάκος Δημοσθένης Ειδ. Γραμματέας Νικολάου Βασίλειος Μέλη Ελισάφ Μωϋσής Καραγιάννης Αστέριος Λυμπερόπουλος Ευάγγελος Πίτσαβος Χρήστος Τζιόμαλος Κωνσταντίνος Τσελέπης Αλέξανδρος Vice-Chairman Ganotakis Emmanouil Secretary General Panagiotakos Demosthenes Secretary Special Nikolaou Vasileios Members Elisaf Moses Karagiannis Asterios Liberopoulos Evangelos Tziomalos Konstantinos Pistavos Christos Tselepis Alexandros ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ EDITORIAL BOARD Διευθυντής Σύνταξης Τσελέπης Αλέξανδρος Αναπληρωτής Διευθυντής Σύνταξης Παναγιωτάκος Δημοσθένης Μέλη Άθυρος Βασίλειος Αχείμαστος Απόστολος Γανωτάκης Εμμανουήλ Δεδούσης Γεώργιος Ελισάφ Μωϋσής Καραγιάννης Αστέριος Λιονής Χρήστος Λυμπερόπουλος Ευάγγελος Μανωλόπουλος Ευάγγελος Μηλιώνης Χαράλαμπος Μπιλιανού Ελένη Μυγδάλης Ηλίας Νικολάου Βασίλειος Πίτσαβος Χρήστος Τζιόμαλος Κωνσταντίνος Χρυσοχόου Χριστίνα Editor-in-Chief Tselepis Alexandros Associate Editor Panagiotakos Demosthenes Members Athyros Vassilios Achimastos Apostolos Bilianou Eleni Chrysohoou Christina Dedousis Georgios Elisaf Moses Ganotakis Emmanouil Karagiannis Asterios Liberopoulos Evangelos Lionis Christos Manolopoulos Evangelos Migdalis Ilias Milionis Charalambos Nikolaou Vasileios Pistavos Christos Tziomalos Konstantinos Αδριανείου 3 & Κατεχάκη, Αθήνα (Ν. Ψυχικό) Τηλ.: , Fax: BetaMedArts@hol.gr, Ε-shop: EN ISO 9001:2000 Υπεύθυνος τυπογραφείου Α. Βασιλάκου, Αδριανείου Αθήνα, Τηλ.: , Adrianiou str., GR Αthens-Greece Τel.: , Fax: BetaMedArts@hol.gr, E-shop: EN ISO 9001:2000 Printing supervision A. Vassilakou 3, Adrianiou str. GR Athens, Tel.: info@atherosclerosis-gr.org

3 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Τετραμηνιαία Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS Four-monthly Journal of the Hellenic Atherosclerosis Society ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ CONTENTS Άρθρο Σύνταξης Προφορικές Ανακοινώσεις Αναρτημένες Ανακοινώσεις Ευρετήριο Συγγραφέων Editorial...11 Oral Presentations Poster Presentations Index of Αuthors

4 ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Editorial Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1):11 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1):11 Αγαπητοί Συνάδελφοι, Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή σας καλωσορίζω στο πρώτο τεύχος της «ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΑΘΗ- ΡΟ ΣΚΛΗΡΩΣΗΣ», επίσημης έκδοσης της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης. Η σημαντική πρόοδος που συνεχώς συντελείται στην κατανόηση της παθοφυσιολογίας της αθηροσκλήρωσης και της καρδιαγγειακής νόσου, έχει οδηγήσει σε νέες προσεγγίσεις ως προς τις μεθόδους πρόληψης, διάγνωσης και θεραπευτικής αντιμετώπισης της νόσου. Παράλληλα έχει αναδείξει την πολυπλοκότητα των μηχανισμών που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου. Προκειμένου να καταστεί δυνατή η πολύπλευρη και ολοκληρωμένη προσέγγιση του επιστημονικού πεδίου της Αθηροσκλήρωσης, είναι σήμερα αναγκαία η σύνθεση και η συμπληρωματική δραστηριότητα επιστημόνων που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών εξειδικεύσεων, όπως βιοχημεία, μοριακή βιολογία, φαρμακολογία, διαιτολογία, επιδημιολογία, καρδιολογία, υπέρταση, διαβητολογία, λιπιδιολογία, κ.λπ. Για το λόγο αυτό το ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης, ακολουθώντας τη διεθνή πρακτική, αποφάσισε να προχωρήσει στην έκδοση του επίσημου επιστημονικού περιοδικού της με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ», πιστεύοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα συμπληρώσει ένα μεγάλο κενό στο χώρο των επιστημονικών εκδόσεων στη χώρα μας. Η συντακτική επιτροπή θα κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε η ύλη του περιοδικού να είναι υψηλού επιστημονικού επιπέδου και να καλύπτει όλο το φάσμα των εξειδικεύσεων που σχετίζονται με την αθηροσκλήρωση, καθιστώντας το περιοδικό χρήσιμο σε επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων. Απώτερος στόχος της συντακτικής επιτροπής είναι η δημιουργία της αγγλικής έκδοσης της «ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ», έτσι ώστε το περιοδικό αυτό να ενταχθεί στις διεθνείς βάσεις δεδομένων και να αποκτήσει συντελεστή απήχησης και διεθνή αναγνώριση. Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ» θα κυκλοφορήσει αρχικά σε τρία τεύχη ετησίως, παράλληλα όμως θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε ο ετήσιος αριθμός τευχών να αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου, διατηρώντας το υψηλό επιστημονικό επίπεδο. Το πρώτο τεύχος του περιοδικού θα φιλοξενήσει τις περιλήψεις του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης. Η συντακτική επιτροπή του περιοδικού καλεί όλους τους επιστήμονες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της αθηροσκλήρωσης και της καρδιαγγειακής νόσου να συμμετέχουν ενεργά στη νέα αυτή προσπάθεια της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης, καθιστώντας την «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ» ένα από τα εγκυρότερα ελληνικά επιστημονικά περιοδικά με διεθνή εμβέλεια. Αλέξανδρος Τσελέπης Διευθυντής Σύνταξης

5 12 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ε Σ Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Ε Ι Σ Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1):12 29 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1):12 29 ΠΑ1 Μεσογειακή διατροφή, μεταβολικό σύνδρομο και παράγοντές του: Μετα-ανάλυση 50 μελετών με συμμετέχοντες Χ. Καστορίνη, 1,2 Χ. Μηλιώνης, 1 K. Esposito, 3 D. Giugliano, 3 Ι. Γουδέβενος, 1 Δ. Παναγιωτάκος 2 1 Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, Ελλάδα, 2 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, Ελλάδα, 3 Τμήμα Γηριατρικής και Μεταβολικών Νοσημάτων, Δεύτερο Πανεπιστήμιο Νάπολης, Νάπολη, Ιταλία Εισαγωγή-Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μετα-ανάλυση επιδημιολογικών μελετών και κλινικών δοκιμών που έχουν εξετάσει τη σχέση μεταξύ της Μεσογειακής Διατροφής και του μεταβολικού συνδρόμου, καθώς και των παραγόντων αυτού. Υλικό-Μέθοδος: Μετά από αναζήτηση στη διεθνή βιβλιογραφία (Pubmed, Scopus, SCI) στην ανάλυση εντάχθηκαν 50 μελέτες (2 προοπτικές, 13 συγχρονικές και 35 κλινικές δοκιμές), με συμμετέχοντες. Η ανάλυση τυχαίων επιδράσεων εφαρμόσθηκε για να εξαχθεί το συνολικό αποτέλεσμα. Αποτελέσματα: Το συνολικό αποτέλεσμα δείχνει ότι η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή προστατεύει όσον αφορά στην εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου [log (ΣΚ): 0,36, 95% ΔΕ: 0,63 έως 0,09)]. Επίσης, το συνολικό αποτέλεσμα από τα ευρήματα επιδημιολογικών μελετών δείχνει ότι η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή προστατεύει όσον αφορά στους επιμέρους παράγοντες του συνδρόμου: περιφέρεια μέσης: 4,87 cm, 95% ΔΕ: 6,21 έως 3,53, HDL-χοληστερόλη: 2,04 mg/dl, 95% ΔΕ: 1,01 έως 3,07, τριγλυκερίδια: 8,63 mg/dl, 95% ΔΕ: 14,89 έως 2,36, ΣΑΠ: 1,41 mmhg, 95% ΔΕ: 4,08 έως 1,27, ΔΑΠ: 1,88 mmhg, 95% CI: 5,42 έως 1,67, γλυκόζη: 3,32 mg/dl, 95% ΔΕ: 5,90 έως 0,74. Επιπλέον, τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών επιβεβαιώνουν αυτά των επιδημιολογικών μελετών, δηλαδή ότι η Μεσογειακή Διατροφή συσχετίζεται με μικρότερη περιφέρεια μέσης: 0,42 cm, 95% ΔΕ: 0,82 έως 0,02, χαμηλότερες τιμές HDL-χοληστερόλης: 1,17 mg/dl, 95% ΔΕ: 0,38 έως 1,96, τριγλυκεριδίων: 6,14 mg/dl, 95% ΔΕ: 10,35 έως 1,93, συστολικής (ΣΑΠ): 2,35 mmhg, 95% ΔΕ: 3,51 έως 1,18 και διαστολικής αρτηριακής πίεσης (ΔΑΠ): 1,58 mmhg, 95% ΔΕ: 2,02 έως 1,13, γλυκόζης: 3,89 mg/dl, 95% CI: 5,84 έως 1,95. Συμπεράσματα: Η Μεσογειακή Διατροφή ασκεί προστατευτικό ρόλο όσον αφορά στην εμφάνιση του μεταβολικού συνδρόμου καθώς και των επιμέρους παραγόντων αυτού. ΠΑ2 Διαχρονική εξέλιξη ( ) του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας, σε όλα τα παιδιά ηλικίας 8 9 ετών, αστικών και αγροτικών περιοχών K. Τάμπαλης, Δ. Παναγιωτάκος, Λ. Συντώσης Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Να διερευνηθεί η 12ετής ( ) διαχρονική εξέλιξη του επιπολασμού του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας σε παιδιά από αστικές και αγροτικές περιοχές της Ελλάδας. Υλικό-Μέθοδος: Τα πληθυσμιακά δεδομένα προήλθαν από την ετήσια σχολική μελέτη υγείας η οποία διεξάχθηκε μεταξύ του 1997 και του 2008, σε >80% του συνόλου των σχολείων. Το ύψος και το βάρος από παιδιά ηλικίας 8 έως 9 ετών (αγόρια: 51,2%) αναλύθηκαν. Για τον προσδιορισμό των cut-off points του Δείκτη Μάζας Σώματος χρησιμοποιήθηκαν τα κριτήρια του International Obesity Task Force ανά φύλο. Η κατανομή μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών βασίστηκε στα κριτήρια της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (απογραφή 2001). Αποτελέσματα: Ο πίνακας 1 παρουσιάζει τον επιπολασμό του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας σε αστικές και αγροτικές περιοχές ανά φύλο. Τα τελευταία δύο χρόνια ( ) τα παιδιά των αγροτικών περιοχών παρουσιάζουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας (p<0,05) σε σχέση με τους συνομηλίκους τους των αστικών περιοχών, ενώ για τα προηγούμενα χρόνια ( ) δεν καταγράφηκαν σημαντικές διαφορές. Επιπροσθέτως, περαιτέρω ανάλυση ανέδειξε ότι, το τελευταίο έτος της έρευνάς μας (2008), οι περιοχές με τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας ήταν η Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και τα νησιά του νοτίου Αιγαίου. Συμπεράσματα: Καθώς ο επιπολασμός της παχυσαρκίας μεταξύ των παιδιών της χώρα μας είναι ήδη ανησυχητικά υψηλός, στις αγροτικές περιοχές συνεχίζεται η αυξητική του τάση αντίθετα από την τάση σταθεροποίησης των αστικών, ενώ παράλληλα περιοχές οι οποίες παραδοσιακά ήταν πιο κοντά στη Μεσογειακού τύπου διατροφή όπως η Κρήτη εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας. Πίνακας 1. Διαχρονική εξέλιξη του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας μεταξύ των παιδιών αστικών και αγροτικών περιοχών. Αγόρια Κορίτσια % υπέρβαρων % παχύσαρκων % υπέρβαρων % παχύσαρκων Έτος Αστικές Αγροτικές p Αστικές Αγροτικές p Αστικές Αγροτικές p Αστικές Αγροτικές p ,7 17,7 0,013 8,1 8,2 0,884 20,2 19,4 0,335 7,2 7,0 0, ,5 23,6 0,017 12,6 14,1 0,017 29,5 28,6 0,381 11,4 13,0 <0,001

6 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 13 ΠΑ3 Μακροβιότητα και παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου σε υπερήλικες με υψηλά ποσοστά επιβίωσης: Επιδημιολογικά στοιχεία. Η μελέτη Ικαρία Χ. Χρυσοχόου, Γ. Τσιτσινάκης, Κ. Ζήσιμος, Γ. Λάζαρος, Μ. Ζαρομυτίδου, Ν. Γαλιατσάτος, Θ. Δερμάτης, Σ. Μαματάς, Χ. Πίτσαβος, Χ. Στεφανάδης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε τα επίπεδα των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου στην Ικαρία, πραγματοποιήθηκε μια πληθυσμιακή έρευνα υγείας και διατροφής, η μελέτη ΙΚΑΡΙΑ. Σε αυτή την εργασία παρουσιάζεται ο σχεδιασμός και η μεθοδολογία της μελέτης, όπως τα κλινικά χαρακτηριστικά και οι συνήθειες τρόπου ζωής των συμμετεχόντων. Υλικό-Μέθοδος: Από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο του 2009 συμπεριελήφθηκαν τυχαία 673 υπερήλικες (μέση ηλικία 75±6,5, 49% άνδρες) και 657 άτομα <65 ετών (μέση ηλικία 54±7,46% άνδρες) μόνιμοι κάτοικοι Ικαρίας. Καταγράφηκαν πάνω από 300 δημογραφικές, τρόπου ζωής, συμπεριφοράς, διατροφικές, κλινικές και βιοχημικές παράμετροι. Αποτελέσματα: Οι υπερήλικες είχαν χαμηλότερη επίπτωση καπνίσματος (17% έναντι 42%), υψηλότερη συχνότητα υπέρτασης (65% έναντι 29%), διαβήτη (23% έναντι 13%), καρδιαγγειακής νόσου (21% έναντι 4%), υπερλιπιδαιμίας (42% έναντι 40%), μεγαλύτερη συχνότητα μεταβολικού συνδρόμου (58% έναντι 45%) σε σχέση με τους μεσήλικες (όλα p<0,05). Οι υπερήλικες είχαν υψηλότερα επίπεδα συστολικής αρτηριακής πίεσης (143±19 έναντι 134±19, p=0,001), χαμηλότερα επίπεδα διαστολικής αρτηριακής πίεσης (79±11 έναντι 82±11, p=0,01) χαμηλότερο δείκτη μάζα σώματος (28±4 έναντι 29±5, p=0,01), χαμηλότερη χοληστερίνη (197±41 έναντι 207±42, p=0,001), LDL χοληστερόλη (123,7±33 έναντι 133±35, p=0,001), τριγλυκερίδια (140±73 έναντι 144±96, p=0,001) και υψηλότερες τιμές γλυκόζης (108±33 έναντι 100±26, p=0,001). Οι υπερήλικες κατανάλωναν πιο συχνά ψάρι, λαχανικά, όσπρια και τσάι και λιγότερο συχνά κόκκινο κρέας, αλκοόλ, καφέ και ζυμαρικά και παρουσίαζαν υψηλότερο μεσογειακό διατροφικό σκορ (p=0,001), διέθεταν περισσότερο χρόνο για μεσημεριανό ύπνο (p=0,001), είχαν χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης (p=0,01), ενώ παρουσίαζαν τα ιδία επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, και συμμετείχαν λιγότερο συχνά στα κοινωνικά δρώμενα (p=0,02) σε σχέση με τους μεσήλικες. Συμπεράσματα: Η συχνότητα των συνήθων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου στον πληθυσμό υπερηλίκων της νήσου Ικαρίας είναι υψηλή παρόλο που οι υπερήλικες ακολουθούν πιο υγιεινή διατροφή, καπνίζουν λιγότερο και έχουν λιγότερη καταθλιπτική διάθεση σε σχέση με τους μεσήλικες. ΠΑ4 O ρόλος των διατροφικών υπηρεσιών στο βαθμό υιοθέτησης της μεσογειακής διατροφής μεταξύ ηλικιωμένων ατόμων που ζουν σε επιλεγμένα νησιά της Μεσογείου Σ. Τυροβολάς, 1 Ε. Πολυχρονόπουλος, 1 Γ. Τούντας, 2 Δ. Παναγιωτάκος 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2 Τμήμα Δημόσιας Υγείας, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ο ρόλος των διατροφικών υπηρεσιών, και η επίδρασή τους στις διατροφικές συνήθειες ηλικιωμένων ατόμων έχει ελάχιστα διερευνηθεί. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνηθεί η σχέση μεταξύ των παρεχόμενων διατροφικών υπηρεσιών και του βαθμού υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής του ηλικιωμένου πληθυσμού. Υλικό-Μέθοδος: Το 2010, συλλέχθηκαν πληροφορίες που αφορούσαν στις διατροφικές υπηρεσίες από 9 ελληνικά νησιά (Σαμοθράκη, Λέσβος, Λήμνος, Νάξος, Σύρος, Κρήτη, Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Ζάκυνθος) και την Κύπρο, μέσω συνεντεύξεων από όλους σχεδόν τους διαιτολόγους (n=89, ποσοστό συμμετοχής ανά νησί: Νάξος 100%, Σύρος 67%, Λέσβος 100%, Ζάκυνθος 100%, Κρήτη 60%, Κέρκυρα 55%, Κύπρος 39%, Σαμοθράκη και Λήμνος 0%, τα δυο αυτά νησιά δε διέθεταν διαιτολόγους) που εργάζονταν στα νησιά αυτά. Ο βαθμός υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής (MedDietScore 0 55) βασίστηκε στην επιδημιολογική μελέτη MEDIS. Αποτελέσματα: Η πλειοψηφία των ηλικιωμένων που επισκέπτονται το διαιτολόγο για τη θεραπεία της παχυσαρκίας (p=0,04) φάνηκε να βρίσκονται στο χαμηλότερο τριτημόριο υιοθέτησης Μεσογειακής διατροφής, αντίστοιχα τα μεγαλύτερα ποσοστά των ατόμων με υπερχοληστερολαιμία φάνηκαν να βρίσκονται στο μεσαίο και το υψηλό τριτημόριο του βαθμού υιοθέτησης (p=0,008). Η πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση έδειξε, ύστερα από προσαρμογή για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες, ότι η παρουσία δέκα χρόνων και περισσότερο ενός διαιτολόγου στο νησί σχετίζεται με 2,2% (1,2 βαθμούς) αύξηση του βαθμού υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής (p=0,03). Συμπεράσματα: Ενισχύοντας το ρόλο των διατροφικών υπηρεσιών μέσα στο σύστημα υγείας, μπορεί να συνεισφέρουμε στην καλύτερη διατήρηση υγιεινών διατροφικών προτύπων, μεταξύ των ηλικιωμένων, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα ζωής τους.

7 14 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ5 Διατροφική συμπεριφορά και παράγοντες μεταβολικού συνδρόμου Β. Μπουντζιούκα, 1 Χ. Κατσαγώνη, 1 Α. Γιωτοπούλου, 1 Ε. Βογιατζάκης, 2 Μ. Μπόνου, 3 Ν. Βαλλιάνου, 3 Ι. Μπαρμπετσέας, 3 Π. Αυγερινός, 3 Δ. Παναγιωτάκος 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2 Αιματολογικό Εργαστήριο, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Πολυκλινική», Αθήνα, 3 Τομέας Παθολογίας, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Πολυκλινική», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνηθεί η σχέση της διατροφικής συμπεριφοράς με τους παράγοντες που εμπλέκονται στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου. Υλικό- Μέθοδος: Υγιείς ενήλικες προσερχόμενοι για τακτικό επανέλεγχο στο ΓΝΑ «Πολυκλινική», συμμετείχαν στη μελέτη (ν=490, 46±16 ετών, 40% άνδρες). Η διατροφική συμπεριφορά αποτιμήθηκε μέσω ενός δείκτη (Healthy Behavior Index, HBI) ο οποίος αφορά σε πρακτικές και συνήθειες των συμμετεχόντων (κατανάλωση ορατού λίπους τροφίμων, κατανάλωση τροφίμων εκτός σπιτιού, λήψη πρωινού και αριθμός συνολικών γευμάτων), στα πλαίσια των διατροφικών τους συνηθειών (εύρος τιμών 0 15, υψηλές τιμές: καλή διατροφική συμπεριφορά). Ανθρωπομετρικά (περιφέρεια μέσης), κλινικά (συστολική/διαστολική αρτηριακή πίεση) και βιοχημικά χαρακτηριστικά (γλυκόζη, HDL-χοληστερόλη, τριγλυκερίδια) μετρήθηκαν με τυποποιημένες διαδικασίες. Αποτελέσματα: Άτομα τα οποία χαρακτηρίζονται από καλή διατροφική συμπεριφορά, είναι μεγαλύτερης ηλικίας (48±17 vs 44±14, p=0,002), έχουν αυξημένες τιμές HDL-χοληστερόλης (52±14 vs 48±13, p=0,012) και χαμηλότερες τιμές τριγλυκεριδίων (105±59 vs 118±71, p=0,04). Αναφορικά με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου, δε φαίνεται να υπάρχει διαφορά στην περιφέρεια μέσης, στη συστολική/ διαστολική αρτηριακή πίεση και στα επίπεδα γλυκόζης, έναντι των ατόμων που δε χαρακτηρίζονται από καλή διατροφική συμπεριφορά. Παρόλα αυτά, αύξηση του ΗΒΙ κατά μία μονάδα, μειώνει την περιφέρεια μέσης κατά 0,5 εκ (β± ΤΣ: -0,47±0,21, p=0,024) και τη συστολική και διαστολική πίεση κατά 0,5 και 0,3 μονάδες αντίστοιχα (β±τσ: -0,49±0,30, p=0,10, β± ΤΣ: -0,32±0,19, p=0,09), λαμβάνοντας υπόψη το φύλο, την ηλικία και τις καπνιστικές συνήθειες. Συμπεράσματα: Η συνύπαρξη των προαναφερθέντων μεταβολικών διαταραχών οδηγεί σε αυξημένη επίπτωση κυρίως καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η υιοθέτηση απλών, υγιεινών διατροφικών πρακτικών φαίνεται να βελτιώνει κάποιους ενοχοποιητικούς παράγοντες. ΠΑ6 Διατροφικό και κλινικό προφίλ των ατόμων που καταναλώνουν συμπληρώματα διατροφής Β. Μπουντζιούκα, 1 Α. Γιωτοπούλου, 1 Χ. Κατσαγώνη, 1 Ε. Βογιατζάκης, 2 Α. Ευαγγελόπουλος, 1 Μ. Μπόνου, 3 Ν. Βαλλιάνου, 3 Ι. Μπαρμπετσέας, 3 Π. Αυγερινός, 3 Δ. Παναγιωτάκος 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2 Αιματολογικό Εργαστήριο, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Πολυκλινική», Αθήνα, 3 Τομέας Παθολογίας, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Πολυκλινική», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ο σύγχρονος τρόπος ζωής επιτάσσει τη λήψη διατροφικών σκευασμάτων, με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνηθεί το διατροφικό, κλινικό και βιοχημικό προφίλ των ατόμων που λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής. Υλικό-Μέθοδος: Υγιείς ενήλικες προσερχόμενοι για τακτικό επανέλεγχο στο ΓΝΑ «Πολυκλινική», συμμετείχαν στη μελέτη (ν=490, 46±16 ετών, 40% άνδρες). Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα αναλυτικό ερωτηματολόγιο συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων, ενώ παράλληλα ρωτήθηκαν για το εάν λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής. Ανθρωπομετρικά (δείκτης μάζας σώματος, περιφέρεια μέσης) και κλινικά (λιπιδαιμικό προφίλ, πρωτεΐνες οξεία φάσης) μετρήθηκαν με τυποποιημένες διαδικασίες. Αποτελέσματα: Το 15% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής, με τις γυναίκες να αποτελούν το 12% αυτών (p<0,001). Διαφορές μεταξύ των ατόμων που λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής και αυτών που δε λαμβάνουν δεν παρατηρήθηκαν για το βαθμό παχυσαρκίας (p=0,47), την κεντρικού τύπου παχυσαρκία (p=0,99), τη φυσική δραστηριότητα (p=0,17) και το κάπνισμα (p=0,23). Άτομα που καταναλώνουν συμπληρώματα διατροφής φαίνεται να καταναλώνουν περισσότερα λαχανικά (p=0,03), φρούτα (p=0,02), γαλακτοκομικά προϊόντα (p=0,03), ψάρι (p=0,02) και λιγότερα αλκοολούχα ποτά (p=0,01). Διαφορές δεν παρατηρήθηκαν μεταξύ των ομάδων αναφορικά με το λιπιδαιμικό προφίλ και τις πρωτεΐνες οξείας φάσεως (όλες οι τιμές p>0,05). Συμπεράσματα: Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής φαίνεται να συνοδεύεται με καλύτερες διατροφικές επιλογές και ενδείκνυται στις περιπτώσεις όπου δεν ακολουθείται ισορροπημένη διατροφή, ώστε να προληφθεί η ανάπτυξη χρόνιων νοσημάτων.

8 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 15 ΠΑ7 Επίδραση φλαβονοειδών στην έκκριση λιποκινών από ανθρώπινα λιποκύτταρα Χ. Δερδεμέζης, 1,2 Μ. Πετράκη, 2 Μ. Ελισάφ, 3 Δ. Κιόρτσης, 1 Α. Τσελέπης 2 1 Εργαστήριο Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 3 Τομέας Παθολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. O λιπώδης ιστός συμμετέχει στη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης με διάφορους μηχανισμούς, στους οποίους κεντρικό ρόλο διαδραματίζει η παραγωγή και η έκκριση λιποκινών. Τα φλαβονοειδή είναι πολυφαινολικές ουσίες με αντιαθηρογόνες και καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες. Σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση της επίδρασης των φλαβονοειδών στην έκκριση λιποκινών από ανθρώπινα λιποκύτταρα, σε καλλιέργεια. Υλικό-Μέθοδος: Καλλιεργήθηκαν ανθρώπινοι ινοβλάστες τύπου SGBS και διαφοροποιήθηκαν σε ώριμα λιποκύτταρα. Στη συνέχεια έγινε επίδραση διαφορετικών συγκεντρώσεων (10 και 25 μm) κουερσετίνης, γαλλικού εστέρα επιγαλλοκατεχίνης (EGCG) και ρεσβερατρόλης για 24 και 48 ώρες. Στο υπερκείμενο προσδιορίστηκαν στις αντίστοιχες χρονικές στιγμές οι συγκεντρώσεις λεπτίνης, αδιπονεκτίνης και βισφατίνης με ELISA και στο κυτταρόλυμα οι συγκεντρώσεις τριγλυκεριδίων και ολικής πρωτεΐνης. Αποτελέσματα: Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας των ώριμων SGBS απουσία των φλαβονοειδών παρατηρήθηκε έκκριση όλων των παραπάνω λιποκινών. Ο EGCG δεν επηρέασε την έκκριση βισφατίνης, ενώ η κουερσετίνη στη συγκέντρωση των 10 μμ την ανέστειλε σημαντικά κατά 16,6% και 18% σε 24 και 48 ώρες αντίστοιχα, και κατά 47% και 48% στις αντίστοιχες χρονικές στιγμές στη συγκέντρωση των 25 μμ. Επίσης, η ρεσβερατρόλη μείωσε την έκκριση βισφατίνης μόνο στη μεγαλύτερη δόση των 25 μμ κατά 28% και 38%, σε 24 και 48 ώρες αντίστοιχα. Κανένα από τα παραπάνω φλαβονοειδή δεν επηρέασε την έκκριση των λιποκινών λεπτίνη και αντιπονεκτίνη. Συμπεράσματα: Από τα φλαβονοειδή που μελετήθηκαν, η κουερσετίνη και η ρεσβερατρόλη μείωσαν την έκκριση βισφατίνης. Το φαινόμενο αυτό πιθανά αποτελεί μία ευεργετική επίδραση των παραπάνω φλαβονοειδών στο λιπώδη ιστό και συμβάλλει στις αντιαθηρογόνες δράσεις αυτών των ουσιών. ΠΑ8 Διατροφικές συνήθειες ασθενών με Οξύ Στεφανιαίο Σύνδρομο (ΟΣΣ), σε δείγμα ασθενών τριτοβάθμιου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης Α. Μπουφίδου, 1 Κ. Καδόγλου, 2 Π. Χαραλαμπίδης, 1 Ζ. Παπά, 1 Γ. Παπασωζόμενος, 1 Α. Παρισιάδου, 1 Μ. Καραμούζης, 2 Ι.Χ. Στυλιάδης 1 1 Α Καρδιολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη, 2 Βιοχημικό Εργαστήριο, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Καταγράφηκαν οι διατροφικές συνήθειες ασθενών με ΟΣΣ σε σχέση με τη Μεσογειακή Δίαιτα (ΜΔ), συσχετίσθηκαν με την προΰπαρξη ή μη ΣΝ, και μελετήθηκαν τα επίπεδα LDL-C σε σχέση με διατροφή και λήψη στατίνης. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν προοπτικά, 95 συνεχόμενοι ασθενείς με ΟΣΣ. Καταγράφηκαν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, ερωτηματολόγιο με την εβδομαδιαία συχνότητα κατανάλωσης τροφών στο πλαίσιο ΜΔ. Το score διατροφικών συνηθειών κυμάνθηκε από 0 έως 5, όταν η συχνότητα κατανάλωσης τροφών ήταν η βέλτιστη για ΜΔ. Προσδιορίστηκαν οι λιποπρωτεΐνες ορού μετά 12ωρη νηστεία την επομένη της εισαγωγής. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, ΠΣΝ: Το ΟΣΣ ήταν η πρώτη εκδήλωση ΣΝ, ΓΣΝ: Όταν υπήρχε γνωστή ΣΝ. Αποτελέσματα: Δε διέφερε σημαντικά το ποσοστό ασθενών που κατανάλωνε κρέας μέχρι 2 φορ/εβδ, ούτε >4 φορ/εβδ μεταξύ ΠΣΝ και ΓΝΣ (66,7% vs 60% και 33,3% vs 32% αντίστοιχα). Η κατανάλωση λαχανικών μέχρι 2 φορ/εβδ (68,9% vs 60%) ή >4 φορ/εβδ (31,1% vs 38%) δε διέφερε σημαντικά μεταξύ ΠΣΝ και ΓΣΝ. Σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ασθενών με ΓΣΝ έκανε χρήση ψαριών >4 φορ/εβδ (16 % vs 2,2%, p=0,046). Η καθημερινή κατανάλωση φρούτων ήταν χαμηλή και στις 2 ομάδες (0% vs 6%, p=ns). Δε διέφερε σημαντικά η χρήση αλκοόλ μέχρι 3 ποτήρια/ημ μεταξύ ΠΣΝ και ΓΣΝ (48,9% vs 42%). Η χρήση ελαιολάδου ήταν καθολική στον πληθυσμό. Το score ΜΔ ήταν οριακά σημαντικά υψηλότερο στην ΓΣΝ (8,8±2,6 vs 7,9±1,7, p=0,056). Η κατανάλωση κρέατος συνδεόταν με σημαντικά χαμηλότερη LDL-C στους λαμβάνοντες στατίνη (77±11,5 vs 121,25±23 p<0,01). Συμπεράσματα: Οι ασθενείς με ΟΣΣ και γνωστή ΣΝ, είχαν υιοθετήσει οριακά καλύτερη Μεσογειακή Διατροφή, και σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό, κατανάλωναν ψάρια >4 φορ/εβδ συγκρινόμενοι με την ομάδα ΠΣΝ. Η λήψη στατίνης στους συχνά καταναλίσκοντες κρέας εξασφάλιζε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα LDL-C.

9 16 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ9 Επίδραση ενός «μεσογειακού» τύπου πρωινού στην επακόλουθη ενεργειακή πρόσληψη και σε αισθήματα που σχετίζονται με την όρεξη Σ. Κοϊνάκη, 1 Δ. Αγγελοπούλου, 1 Ν. Γιαννακούρης, 2 Μ. Γιαννακούλια 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2 Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Κλινικές μελέτες που αξιολογούν την επίδραση διατροφικών παραγόντων στα αισθήματα που σχετίζονται με την όρεξη και την επακόλουθη διαιτητική πρόσληψη, εστιάζουν στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών ή τροφίμων, ενώ ελάχιστα δεδομένα υπάρχουν για την επίδραση συνολικών διατροφικών προτύπων. Στόχος της παρούσας διασταυρούμενης μελέτης, ήταν η διερεύνηση της επίδρασης ενός «Μεσογειακού» τύπου πρωινού γεύματος στα υποκειμενικά αισθήματα που σχετίζονται με την όρεξη, καθώς και στην επακόλουθη ενεργειακή πρόσληψη υγιών εθελοντών. Υλικό-Μέθοδος: Στην έρευνα συμμετείχαν 16 υγιείς άνδρες, μη παχύσαρκοι και μη-καπνιστές, ηλικίας 25±4 ετών. Οι εθελοντές προσήλθαν 2 διαφορετικές μέρες στη Μεταβολική Μονάδα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και κατανάλωσαν 2 διαφορετικά πρωινά γεύματα. Τα γεύματα ήταν ισοθερμιδικά, παρόμοιας περιεκτικότητας σε μακροθρεπτκά συστατικά: το ένα ήταν «Μεσογειακού» τύπου πρωινό (ΜΠ), με χαρακτηριστικά τρόφιμα της Κρητικής δίαιτας, πλούσιο σε διαιτητικές ίνες, και το άλλο «Δυτικού» τύπου πρωινό (ΔΠ). Τέσσερις ώρες μετά την κατανάλωση κάθε πρωινού, οι εθελοντές κλήθηκαν να καταναλώσουν «κατά βούληση» από ποικιλία τροφίμων και η διαιτητική τους πρόσληψη καταγράφηκε. Πριν, αμέσως μετά και κάθε 30 λεπτά μετά τη λήψη του πρωινού και μέχρι το «κατά βούληση» γεύμα, οι εθελοντές κατέγραφαν τα αισθήματα της πείνας, της πληρότητας και της επιθυμίας για λήψη τροφής σε 10-βάθμιες αναλογικές κλίμακες. Αποτελέσματα: Στατιστικά σημαντική διαφορά βρέθηκε μεταξύ των δύο τύπων πρωινού γεύματος αναφορικά με την επιθυμία για λήψη τροφής, με τους εθελοντές να σημειώνουν μικρότερη βαθμολογία μετά την κατανάλωση του ΜΠ (p=0,016). Επιπλέον, μετά από έλεγχο για την ενεργειακή πρόσληψη την προηγούμενη ημέρα, η ενεργειακή πρόσληψη στο «κατά βούληση» γεύμα ήταν μεγαλύτερη μετά την κατανάλωση του ΔΠ σε σχέση με το ΜΠ (1674±416 kcal και 1488±468 kcal, αντίστοιχα, p=0,045). Συμπεράσματα: Η κατανάλωση ενός «Μεσογειακού» πρωινού οδηγεί σε μικρότερη ενεργειακή πρόσληψη στο μεσημεριανό γεύμα σε σχέση με ένα «Δυτικό» πρωινό. Το αποτέλεσμα αυτό ενδέχεται να οφείλεται στην υψηλότερη περιεκτικότητα του «Μεσογειακού» πρωινού σε διαιτητικές ίνες. ΠΑ10 H κατανάλωση ψαριών βελτιώνει την καταθλιπτική συμπτωματολογία σε ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες. Η μελέτη Ικαρία Κ. Ζήσιμος, Ι. Σκούμας, Σ. Μαματάς, Ι. Φελέκος, Β. Μεταξά, Β. Ψαρουδάκη, Β. Ζούλια, Ε. Γιακουμή, Χ. Πίτσαβος, Χ. Στεφανάδης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η κατάθλιψη αποτελεί συχνή αιτία νοσηρότητας και σχετίζεται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η κατανάλωση ψαριών, μέσω ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, έχει ευεργετική επίδραση στην κατάθλιψη. Η νήσος Ικαρία έχει αναγνωριστεί ως τόπος με υψηλά ποσοστά μακροζωίας. Στην παρούσα μελέτη εξετάστηκε η συσχέτιση της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας με τις διατροφικές συνήθειες, σε ηλικιωμένα άτομα. Υλικό-Μέθοδος: Από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2009, μελετήσαμε 343 άνδρες και 330 γυναίκες, ηλικίας 65 έως 100 ετών. Μετρήθηκαν παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου και η κατάθλιψη αξιολογήθηκε με την κλίμακα γηριατρικής κατάθλιψης (GDS 0 15), ενώ οι διατροφικές συνήθειες αξιολογήθηκαν μέσω ενός ερωτηματολογίου συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων. Αποτελέσματα: Οι γυναίκες είχαν υψηλότερες τιμές GDS συγκριτικά με τους άνδρες (4,8±3,4 έναντι 3,2±3, p=0,001). Τα άτομα στο ανώτερο τριτημόριο της GDS είχαν υψηλότερο επιπολασμό μεταβολικού συνδρόμου (67% έναντι 53%, p=0,01), χαμηλότερη σωματική δραστηριότητα (p=0,001) και υψηλότερο επιπολασμό καρδιαγγειακών νοσημάτων (25% έναντι 17%, p=0,05). Όσοι βρίσκονταν στο ανώτερο τριτημόριο της GDS έτρωγαν λιγότερο συχνά λαχανικά, φρούτα, ψάρια και συχνότερα δημητριακά ολικής αλέσεως. Κατανάλωναν επίσης μεγαλύτερες ποσότητες αλκοόλ, σε σύγκριση με όσους βρίσκονται στο χαμηλότερο τριτημόριο της GDS (για όλα p<0,05). Το 50% των συμμετεχόντων ανέφεραν κατανάλωση ψαριών 1 2 φορές εβδομαδιαίως, 32% 3 5 φορές εβδομαδιαίως, 11% 2 3 φορές μηνιαίως, 4,5% σπάνια και 2,5% καθημερινά. Όσοι κατανάλωναν ψάρι 3 5 φορές εβδομαδιαίως είχαν χαμηλότερη βαθμολογία κατάθλιψης (1,8±0,8 έναντι 2,5±0,8, p=0,001) και χαμηλότερο επιπολασμό γνωστών καρδιαγγειακών νοσημάτων (20% έναντι 30%, p=0,05), σε σύγκριση με όσους έτρωγαν ψάρι σπάνια ή ποτέ. Η πολλαπλή λογαριθμιστική παλινδρόμηση, μετά προσαρμογή για πολλούς συγχυτικούς παράγοντες αποκάλυψε αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης ψαριών και καταθλιπτικής συμπτωματολογίας (β= 0,166, p=0,003). Λογαριθμιστική παλινδρόμηση έδειξε ότι η σπάνια κατανάλωση ψαριών τριπλασιάζει την πιθανότητα υψηλής βαθμολογίας στην κλίμακα κατάθλιψης [Exp(b)=3,42, p=0,037], μετά από προσαρμογή για γνωστούς συγχυτικούς παράγοντες. Συμπεράσματα: Συχνή κατανάλωση ψαριών φαίνεται να δρα ευεργετικά στην καταθλιπτική διάθεση ηλικιωμένων ατόμων.

10 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 17 ΠΑ11 Η κατανάλωση τσαγιού έχει ευεργετική επίδραση στην ενδοθηλιακή λειτουργία των μέσης και μεγάλης ηλικίας μη διαβητικών ανδρών και γυναικών. Η μελέτη Ικαρία Ε. Οικονόμου, Γ. Σιάσος, Δ. Τούσουλης, Μ. Ζαρομυτίδου, Κ. Ζήσιμος, Γ. Μαρίνος, Α. Πλαστήρας, Θ. Παρασκευόπουλος, Χ. Πίτσαβος, Χ. Στεφανάδης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία αποτελεί πρωταρχικό στάδιο της αθηροσκλήρωσης και σχετίζεται με αυξημένη επίπτωση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η κατανάλωση τσαγιού, μέσω αντιοξειδωτικών δράσεων, φαίνεται να σχετίζεται με θετικές δράσεις στο καρδιαγγειακό. Αξιολογήσαμε τη συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης τσαγιού και της ενδοθηλιακής λειτουργίας, σε ένα δείγμα μέσης και μεγάλης ηλικίας, διαβητικών και μη, κατοίκων της Ικαρίας, που έχει αναγνωρισθεί παγκοσμίως ως τόπος με χαμηλά ποσοστά καρδιαγγειακής θνητότητας. Υλικό-Μέθοδος: Από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο του 2009 επιλέχθηκε τυχαία ένα δείγμα του πληθυσμού της μελέτης ΙΚΑΡΙΑΣ, αποτελούμενο από 135 άνδρες και 145 γυναίκες, μέσης ηλικίας 63 ετών που εξετάστηκε υπερηχογραφικά με τη μέθοδο της ενδοθηλιοεξαρτώμενης αγγειοδιαστολής (FMD) για την εκτίμηση της ενδοθηλιακής λειτουργίας. Οι διατροφικές συνήθειες αξιολογήθηκαν μέσω ερωτηματολογίου συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων. Η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη ετέθη όταν η γλυκόζη νηστείας ήταν μεγαλύτερη από 125 mg/dl ή επί ιστορικού χρήσης αντιδιαβητικών φαρμάκων. Αποτελέσματα: 22% των ανδρών και 15% των γυναικών ήταν διαβητικοί, 15% των ανδρών και 10% των γυναικών ανέφεραν γνωστή καρδιαγγειακή νόσο, 69% των ανδρών και 72% των γυναικών είχαν υπερχοληστερολαιμία, 58% των ανδρών και 63% των γυναικών είχαν υπέρταση. Το 54% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι καταναλώνουν τσάι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Στους μη διαβητικούς ασθενείς βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης τσαγιού και του FMD (r=0,157, p=0,082), ενώ δε βρέθηκε αντίστοιχη συσχέτιση σε διαβητικούς ασθενείς. Στους μη διαβητικούς συμμετέχοντες, ακόμα και μετά από προσαρμογή για διάφορους συγχυτικούς παράγοντες (ηλικία, καπνιστά, υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, ιστορικό ύπαρξης καρδιαγγειακής νόσου), βρέθηκε η κατανάλωση τσαγιού να βελτιώνει την ενδοθηλιακή λειτουργία (beta=0,220, p=0,02). Συγκεκριμμένα βρέθηκε ότι στους μη διαβητικούς αύξηση της κατανάλωσης τσαγιού κατά 100 ml/ημέρα οδηγεί σε κατά μέσο όρο βελτίωση του FMD κατά 0,6%. Συμπεράσματα: Η κατανάλωση τσαγιού σχετίζεται με βελτίωση της ενδοθηλιακής λειτουργίας αποτυπώνοντας άλλη μία καρδιοπροστατευτική διατροφική παράμετρο των μέσης και μεγάλης ηλικίας κατοίκων, με υψηλά ποσοστά μακροζωίας, της νήσου Ικαρίας. ΠΑ12 Η επίδραση του καφέ και της περιεχόμενης καφεΐνης σε δείκτες φλεγμονής υγιών εθελοντών Α. Γαβριέλη, 1 Μ. Γιαννακούλια, 1 Ε. Φραγκοπούλου, 1 Δ. Μαργαριτόπουλος, 1 J. Chamberland, 2 Χ. Μαντζώρος 2 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, Ελλάδα 2 Beth Isreal Deaconess Medical Center, Harvard Medical School, Boston, USA Εισαγωγή-Σκοπός: Ο καφές είναι ένα από τα δημοφιλέστερα ποτά παγκοσμίως. Τα ερευνητικά δεδομένα, όμως, σχετικά με την επίδρασή του μεταγευματικά σε μεταβολικούς δείκτες είναι περιορισμένα. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του καφέ με ή χωρίς καφεΐνη σε δείκτες που σχετίζονται με τη φλεγμονή σε υγιείς εθελοντές. Υλικό-Μέθοδος: Δεκαέξι, υγιείς άνδρες (ηλικία: 27,8±5,2 έτη, ΒΜΙ: 25,5±2,3 kg/m 2 ) συμμετείχαν σε τρεις δοκιμασίες μιας ημέρας με τυχαία σειρά. Σε κάθε δοκιμασία οι εθελοντές λάμβαναν ένα τυποποιημένο πρωινό γεύμα μαζί με 200 ml είτε καφεϊνούχου καφέ (3 mg καφεΐνης/kg σωματικού βάρους), είτε ντεκαφεϊνέ καφέ ή νερού (πρωινό αναφοράς). Σε διάστημα 3 ωρών και 15 λεπτών, εννέα δείγματα αίματος λήφθηκαν στη νηστεία και σε τακτά χρονικά διαστήματα μετά το πρωινό γεύμα. Τα αίματα αναλύθηκαν για τις συγκεντρώσεις κορτιζόλης, ιντερλευκίνης-6 (IL-6), ιντερλευκίνης-18 (IL-18) και αδιπονεκτίνης. Αποτελέσματα: Όσον αφορά στις αλλαγές στα επίπεδα της κορτιζόλης, βρέθηκε στατιστικά σημαντική αλληλεπίδραση του χρόνου με τις δοκιμασίες (p=0,02). Οι επιμέρους αναλύσεις στις χρονικές στιγμές έδειξαν ότι τα επίπεδα της κορτιζόλης μετά την κατανάλωση του πρωινού γεύματος με καφεϊνούχο καφέ ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερα στα 60, 90, 120, 150 και 180 λεπτά σε σχέση με τα αντίστοιχα μετά την κατανάλωση του πρωινού γεύματος αναφοράς (όλα τα p<0,05). Οι τιμές της κορτιζόλης στο αίμα μετά την κατανάλωση πρωινού με ντεκαφεϊνέ καφέ διέφεραν σε σχέση με τις αντίστοιχες του πρωινού αναφοράς μόνο στα 90 λεπτά (p=0,04). Για τους υπόλοιπους δείκτες, αδιπονεκτίνη, IL-6 και IL-18, δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική συνολική επίδραση ούτε στατιστικά σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ χρόνου και δοκιμασιών. Συμπεράσματα: Η κατανάλωση πρωινού γεύματος με καφεϊνούχο καφέ οδηγεί σε υψηλότερα μεταγευματικά επίπεδα κορτιζόλης σε σχέση με την κατανάλωση πρωινού γεύματος χωρίς καφέ. Η επίδραση του ντεκαφεϊνέ καφέ δεν ήταν αντίστοιχα σημαντική, υποδεικνύοντας πιθανή δράση περισσότερο της καφεΐνης, και λιγότερο των άλλων συστατικών του καφέ, στα μεταγευματικά επίπεδα της κορτιζόλης.

11 18 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ13 Η περιεκτικότητα σε σφιγγομυελίνη των ερυθροκυτταρικών μεμβρανών είναι αυξημένη σε ασθενείς με οξέα στεφανιαία σύνδρομα και σε γραμμική συσχέτιση με το φορτίο χοληστερόλης της μεμβράνης Δ. Τζιακάς, 1 Γ. Χαλικιάς, 1 Δ. Στάκος, 1 Ι. Τέντες, 2 Α. Θωμαΐδη, 1 Π. Κίκας, 1 Κ. Μητρούση, 1 Α. Λαντζουράκη, 1 Χ. Μπουντούλας, 3 Σ. Κωνσταντινίδης 1 1 Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη, 2 Εργαστήριο Βιοχημείας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη, 3 Κέντρο Κλινικών Ερευνών, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών, Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Κλινικές μελέτες έχουν δείξει αυξημένα επίπεδα ολικής χοληστερόλης (CEM) στις ερυθροκυτταρικές μεμβράνες ασθενών με οξέα στεφανιαία σύνδρομα (ΟΣΣ) συγκριτικά με αυτά ασθενών με σταθερή στηθάγχη (ΣΣ). Η σφιγγομυελίνη (SM) «αιχμαλωτίζει» τη χοληστερόλη εντός της μεμβράνης εμποδίζοντας την κίνησή της εντός και εκτός του κυττάρου. Οι μηχανισμοί με τους οποίους η ερυθροκυτταρική μεμβράνη φορτίζεται με χοληστερόλη είναι ακόμη άγνωστοι. Με την παρούσα μελέτη διερευνήσαμε τη συσχέτιση της περιεκτικότητας των ερυθροκυτταρικών μεμβρανών σε SM (SMEM) με τη CEM. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήσαμε 72 ασθενείς εκ των οποίων 21 με ΣΣ, 39 με ΟΣΣ και 12 με φυσιολογικά στεφανιαία αγγεία (ομάδα ελέγχου). Τα επίπεδα SMEM και CEM προσδιορίσθηκαν με ενζυματικές μεθόδους. Αποτελέσματα: Τα επίπεδα SMEM ήταν υψηλότερα στην υπο-ομάδα με ΟΣΣ (156,8 ±60,9 ug/mg) συγκριτικά με την υπο-ομάδα με ΣΣ (127,7±28,8 ug/mg, p=0,028) και την ομάδα ελέγχου (108,5±8,6 ug/mg, p=0,003). Τα επίπεδα SMEM ήταν παρόμοια μεταξύ ασθενών με ΣΣ και την ομάδα ελέγχου (p=0,271). Παρατηρήθηκε μια θετική γραμμική συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων CEM και SMEM (r=0,476, p<0,001). Σε πολυπαραγοντικό μοντέλο γραμμικής συσχέτισης (R=0,608) τα επίπεδα SMEM παρέμειναν ανεξάρτητα σε θετική συσχέτιση με τα επίπεδα CEM (b=0,444, p=0,001). Δεν παρατηρήθηκε συσχέτιση των επίπεδων TCEM και SMEM με τα επίπεδα λιπιδίων πλάσματος. Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι τα επίπεδα SMEM είναι αυξημένα σε ασθενείς με ΟΣΣ συγκριτικά με ασθενείς με ΣΣ. Επιπροσθέτως, αναδείχθηκε μια ανεξάρτητη και θετική γραμμική συσχέτιση μεταξύ των επίπεδων SMEM και CEM η οποία καταδεικνύει έναν παθοφυσιολογικό ρόλο της SM στη διαχείριση της χοληστερόλης μεταξύ ερυθροκυττάρων και πλάσματος. ΠΑ14 Βέλτιστη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 (ΔΤ2) συμπεριλαμβανομένης της συγκριτικής αξιολόγησης και της καθιερωμένης θεραπείας. Τα ελληνικά δεδομένα έναρξης της μελέτης Optimise Μ. Ελισάφ, 1 Γ. Γουργιώτη, 2 Ν. Νίκας 2 1 Β Παθολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Ιατρικό Τμήμα, Astrazeneca AΕ, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: O ΔΤ2 εξελίσσεται σε μία παγκόσμια πανδημία. Παρά τη διαθεσιμότητα θεραπειών για την αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου, είναι φανερό ότι ο ΔΤ2 δεν ελέγχεται επαρκώς. Έχουν προταθεί διάφοροι τρόποι βελτίωσης της παρεχόμενης περίθαλψης. Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση του ρόλου της συγκριτικής αξιολόγησης (benchmarking, η διαδικασία σύγκρισης της απόδοσης ενός ατόμου με αυτή άλλων) σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης, αναφορικά με τον έλεγχο του ΔΤ2, ως προς το ποσοστό των ασθενών οι οποίοι επιτυγχάνουν προκαθορισμένους στόχους για την HbA1c, την LDL-C και τη Συστολική Αρτηριακή Πίεση (ΣΑΠ). Υλικό-Μέθοδος: Η OPTIMISE (NCT ) ήταν μία Ευρωπαϊκή μελέτη παρατήρησης (προοπτική, κοορτής), η οποία διεξήχθη σε 6 χώρες. Συμπεριέλαβε ασθενείς με ΔΤ2 οι οποίοι παρακολουθήθηκαν 4 φορές για ένα διάστημα 12 μηνών. Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων, μεταξύ άλλων εξετάσεων ρουτίνας, οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε μέτρηση της ΑΠ, ενώ έγινε αιμοληψία για μέτρηση των γλυκαιμικών και λιπιδαιμικών παραμέτρων από κεντρικό εργαστήριο. Οι ερευνητές τυχαιοποιήθηκαν (3:1) στην ομάδα συγκριτικής αξιολόγησης ή στην ομάδα ελέγχου. Όλοι τους λάμβαναν ενημέρωση για τους παράγοντες κινδύνου των ασθενών τους. Επιπρόσθετα, οι ιατροί της ομάδας της συγκριτικής αξιολόγησης λάμβαναν ενημέρωση αναφορικά με τον έλεγχο της HbA1c, της LDL-C και της ΣΑΠ σε σύγκριση με τους συναδέλφους τους, ανώνυμα. Παρουσιάζονται τα δεδομένα έναρξης της Ελλάδας. Αποτελέσματα: 84 ιδιώτες ιατροί (61 ομάδα συγκριτικής αξιολόγησης/23 ομάδα ελέγχου) ενέταξαν 796 ασθενείς (57,29% άνδρες, 24,37% καπνιστές). Στο σύνολο της κοορτής, η μέση ηλικία ήταν 63,79±10,72 έτη και ο μέσος BMI ήταν 29,61±4,97 kg/m 2. Υπέρταση, ΣΝ, ΠΑΝ, εγκεφαλικό και αμφιβληστροειδοπάθεια αναφέρθηκαν σε 77,23%, 23,79%, 11,1%, 6,29% και 7,21% των ασθενών, αντίστοιχα. Η μέση ΣΑΠ ήταν 138,31±17,24 mmhg, η μέση HbA1c ήταν 7,17±1,31% και η μέση LDL-C ήταν 111,79±35,47 mg/dl. Κατά την έναρξη, τα ποσοστά των ασθενών στην Ελλάδα οι οποίοι είχαν πετύχει τους στόχους σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες για τη ΣΑΠ (<130 mmhg), την HbA1c (<7%) και την LDL-C (<100 mg/dl) ήταν 27,35%, 52,9% και 30,89%. Μόνον 5% των ασθενών στην Ελλάδα είχαν πετύχει και τους 3 προκαθορισμένους στόχους. Συμπεράσματα: Τα δεδομένα έναρξης έδειξαν ανεπαρκή έλεγχο του ΔΤ2 στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα στους 12 μήνες θα δώσουν απάντηση για το ρόλο της συγκριτικής αξιολόγησης στην ποιότητα περίθαλψης του ΔΤ2. Χορηγός της μελέτης ήταν η AstraZeneca.

12 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 19 ΠΑ15 Υψηλός επιπολασμός επιμενουσών διαταραχών των λιπιδίων σε ασθενείς που θεραπεύονται με στατίνες στην Ελλάδα: Αποτελέσματα από τη μελέτη Dysis (Dyslipidemia International Study) Φ. Βλασερού, 1 Ι. Παπαγεωργαντάς, 1 Ζ. Μητρογιάννη, 2 Μ. Δούμας, 2 Μ. Ελισάφ 2 1 Ιατρικό Τμήμα, VIANEX/MSD, Αθήνα, 2 Β Παθολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Η πλειονότητα των ασθενών με δυσλιπιδαιμία αντιμετωπίζεται με στατίνες. Ωστόσο, πολλοί ασθενείς δεν επιτυγχάνουν τους θεραπευτικούς στόχους και οι συνυπάρχουσες λιπιδαιμικές διαταραχές πιθανά συμβάλλουν στον αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο αυτών των ασθενών. Υλικό-Μέθοδος: Έγινε επιδημιολογική καταγραφή των ασθενών με δυσλιπιδαιμία που αντιμετωπίζονται με στατίνες. Συλλέχθηκαν στοιχεία 775 διαδοχικών ασθενών (μέση ηλικία 63,3 έτη, 62,7% άνδρες), που προσέρχονταν στο ιατρείο 78 παθολόγων και καρδιολόγων. Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε κλινική εξέταση και καταγράφηκαν οι πιο πρόσφατες (3 μηνών) τιμές λιπιδίων υπό αγωγή με στατίνη. Αποτελέσματα: Από τους ασθενείς, το 22,4% ήταν καπνιστές, το 68,6% είχε υπέρταση, το 28,7% διαβήτη και το 29,5% θετικό οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου. Το 72,6% ήταν ασθενείς υψηλού κινδύνου. Το 29% είχε ΒΜΙ >30 kg/m 2 και το 61,8% είχε μεταβολικό σύνδρομο. Συμπεράσματα: Η πλειονότητα των υπό στατίνη ασθενών στην Ελλάδα ήταν εκτός στόχου όσον αφορά στην LDL CHOL και/ή είχαν παθολογικές τιμές HDL-CHOL και τριγλυκεριδίων. Τα αποτελέσματα αυτά καταδεικνύουν ένα χάσμα μεταξύ των συστάσεων των κατευθυντήριων οδηγιών και της κλινικής πρακτικής, καθώς και την ανάγκη πιο εντατικού και εμπεριστατωμένου ελέγχου των λιπιδίων σε αυτό τον υψηλού κινδύνου πληθυσμό. Πίνακας 1. Διαταραχές λιπιδίων, σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες (ESC). Όλοι οι ασθενείς Υψηλού κινδύνου ασθενείς* με ΣΝ με ΣΔ χωρίς ΣΝ ESC-Score 5% ESC-Score <5% N=755 N=548 N=349 N=91 N=108 N=207 LDL-C εκτός στόχου (%) + 62,8 61,0 53,5 64,0 82,9 67,3 Χ αμηλή HDL-C (<40/45 mg/dl άνδρες/γυναίκες) (%) 30,6 32,9 37,1 28,6 22,9 24,3 Υψηλά TG (>150 mg/dl) (%) 39,9 41,7 42,3 46,1 36,2 35,2 * Υψηλού κινδύνου: ΣΝ, ΣΔ και/ή κίνδυνος βάσει ESC-Score 5%, + LDL 115 mg/dl σε ασθενείς με ESC-Score <5% και LDL 100 mg/dl σε ασθενείς με ESC-Score 5% ΣΔ και/ή ΣΝ ΠΑ16 The effect of simvastatin versus combined simvastatin/ezetimibe treatment on the concentration of small dense low-density lipoprotein particles in patients with primary hypercholesterolemia M. Florentin, 1 E. Liberopoulos, 1 E. Moutzouri, 1 C. Rizos, 1 C. Kostara, 1 A. Tselepis, 2 M. Elisaf 1 1 Department οf Internal Medicine, Medical School, University οf Ioannina, Ioannina 2 Laboratory οf Biochemistry, School of Chemistry, University οf Ioannina, Ioannina Aim: To compare the effects of simvastatin 40 mg versus simvastatin/ ezetimibe 10/10 mg on small dense low-density lipoprotein cholesterol (sdldl-c) concentration in patients with primary hypercholesterolemia. Methods: After a 3-month period of lifestyle changes patients with LDL- C levels above those recommended by the National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III (NCEP-ATP III) based on each patient risk factors were randomly allocated to open-label simvastatin 40 mg (n=50) or simvastatin/ezetimibe 10/10 mg (n=50) daily. Small dense LDL-C levels, LDL particle size and lipid profile were blindly assessed at baseline and 3 months post-treatment. Results: Both simvastatin/ ezetimibe 10/10 mg and simvastatin 40 mg decreased total cholesterol ( 36% and 31%, respectively), LDL-C ( 49% and 43%, respectively), triglycerides ( 19% and 17%, respectively), non-high-density lipoprotein cholesterol (non-hdl-c; 46% and 40%, respectively) and sdldl-c levels ( 46% and 42%, respectively, all p<0.000) and increased LDL particle size (+0.7% and +0.5%, respectively, both p<0.05) compared with baseline. The changes in total cholesterol, LDL- C and non-hdl-c were more pronounced with simvastatin/ezetimibe treatment (all p<0.05). To determine the factors affecting the changes in sdldl-c levels we performed multivariate analysis including several parameters (age, gender, smoking, waist circumference, body mass index, choice of lipid-lowering agent as well as baseline levels and changes in triglycerides, LDL-C and non-hdl-c) as predictors. The only significant predictors were the baseline levels of sdldl-c and triglycerides but not the choice of hypolipidaemic agent. Similarly, baseline LDL particle size and triglyceride levels were the only significant predictors for the alterations in LDL size. Conclusions: The combination of low-dose simvastatin (10 mg) plus ezetimibe (10 mg) is at least equally effective in improving sdldl-c concentration and LDL particle size with simvastatin 40 mg in patients with primary hypercholesterolemia.

13 20 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ17 Επίδραση της HIV λοίμωξης και της αντιρετροϊκής θεραπείας στον παράγοντα ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων και συσχέτισή της με τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών Α.Β. Τσούπρας, 1 Β.Δ. Παπακωνσταντίνου, 1 Μ. Χίνη, 2 Ν. Μαγκαφάς, 2 Α. Λιονή, 2 Σ. Αντωνοπούλου, 3 Κ.Α. Δημόπουλος, 1 Π. Γαργαλιάνος-Κακολύρης, 4 Μ.Κ. Λαζανάς 2 1 Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, 2 Γ Παθολογικό Τμήμα-Μονάδα Λοιμώξεων, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθήνα, 3 Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 4 Α Παθολογικό Τμήμα-Μονάδα Λοιμώξεων, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ο Παράγοντας Ενεργοποίησης Αιμοπεταλίων (PAF) εμπλέκεται στην παθογένεση της αθηροσκλήρωσης και ορισμένων εκδηλώσεων της HIV-λοίμωξης. Σκοπός ήταν η διερεύνηση πιθανών διαταραχών του μεταβολισμού του PAF, η αλληλεπίδραση αντιρετροϊκής θεραπείας (HAART) και PAF και ο ρόλος τους στην αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε ασθενείς με HIV-λοίμωξη. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν: Οι in vitro επιδράσεις των αντιρετροϊκών σε δράσεις/μεταβολισμό του PAF σε πλυμένα αιμοπετάλια κουνελιού (WRPs) και καλλιέργειες ανθρώπινων μεσαγγειακών κυττάρων (HMCs). Ο μεταβολισμός του PAF στο αίμα 8 μη προθεραπευμένων (naive) ασθενών με πρώιμη HIV-λοίμωξη που δεν έχρηζαν θεραπείας, 19 naive ασθενών αμέσως πριν την έναρξη HAART και 18 υγιών μαρτύρων. Τα επίπεδα/μεταβολισμός του PAF στο αίμα naive ασθενών με HIV-λοίμωξη πριν την έναρξη HAART και 1,3,6 μήνες μετά με τα σχήματα tenofovir-df/emtricitabine/efavirenz (ομάδα Α, n=8) και abacavir/lamivudine/efavirenz (ομάδα Β, n=10). Έλεγχος κανονικής κατανομής έγινε με τη μέθοδο Kolmogorov-Smirnov, η στατιστική ανάλυση με τις μεθόδους t-test, ANOVA και Repeated-Measures-ANOVA. Αποτελέσματα: Παρατηρήθηκε ισχυρή in vitro ανασταλτική δράση ορισμένων αντιρετροϊκών έναντι του PAF στα WRPs, τα οποία ανέστειλαν τη βιοσύνθεση και ενεργοποίησαν την αποικοδόμηση του PAF στα HMCs. Στους naive ασθενείς, σε σχέση με υγιείς μάρτυρες, διαπιστώθηκε αυξημένη βιοσύνθεση του PAF, η οποία ήταν πιο ενεργοποιημένη σε πιο προχωρημένη HIV-λοίμωξη. Η αποικοδόμηση του PAF βρέθηκε επίσης αυξημένη, πιθανόν ως απόκριση στα ανωτέρω. Χορήγηση σχήματος HAART ισχυρής αντι-paf δράσης στην ομάδα Α προκάλεσε μείωση τόσο στη βιοσύνθεση όσο και στα επίπεδα του PAF. Αντίθετα, στην ομάδα Β η χορήγηση σχήματος με abacavir, που έχει ενοχοποιηθεί για την αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου, οδήγησε σε αύξηση της βιοσύνθεσης και των επιπέδων του PAF. Συμπεράσματα: Κατά την εξέλιξη της HIV-λοίμωξης παρατηρείται ενεργοποίηση της βιοσύνθεσης του PAF, που μεταβάλλεται περαιτέρω ανάλογα με το είδος της HAART. Η γνώση της αντι-paf δράσης της HAART μπορεί να συμβάλλει στην επιλογή ευνοϊκότερου σχήματος όσον αφορά στον καρδιαγγειακό κίνδυνο σε ασθενείς με HIV-λοίμωξη. ΠΑ18 Σφυροβραχιόνιος δείκτης: Ένας ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας θνητότητας σε ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Α. Σκαφίδα, Π. Σάββαρη, Α. Βέμμου, Α. Μέλλου, Ι. Ζαφειρίου, Κ. Ψυχογιός, Κ. Βέμμος Θεραπευτική Κλινική Εθνικό και Καποδιαστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αλεξάνδρα», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ο σφυροβραχιόνιος δείκτης (ABI) αποτελεί δείκτη αθηρωμάτωσης με σημαντικό ρόλο στην εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου και της θνησιμότητας στο γενικό πληθυσμό. Παρόλα αυτά, λίγα είναι γνωστά για την προγνωστική του αξία σε ασθενείς με οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (AEE). Σκοπός: Στόχος της μελέτης είναι να εκτιμηθεί η πιθανή συσχέτιση του ABI με τη θνητότητα σε ασθενείς με οξύ AEE. Υλικό-Μέθοδος: Προοπτική μελέτη 565 ασθενών, με οξύ πρώτο ΑΕΕ που νοσηλεύτηκαν στη μονάδα οξέων ΑΕΕ του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» για μία περίοδο 5 ετών. Εκτίμηση της νευρολογικής βαρύτητας στην είσοδο με την κλίμακα National Institute of Health Stroke Scale (NIHSS), καταγραφή παραγόντων κινδύνου, δημογραφικών στοιχείων και διερεύνηση της αιτίας του ΑΕΕ. Ο ΑΒΙ μετρήθηκε κατά τη νοσηλεία του ασθενούς, ενώ τιμές του <0,9 θεωρήθηκαν παθολογικές. Παρακολούθηση των ασθενών για 5 έτη και στατιστική ανάλυση με καμπύλες επιβίωσης και Cox proportional hazards model. Αποτελέσματα: Μελετήθηκαν 565 ασθενείς, μέσης ηλικίας 67,5±11,8 (387 άνδρες και 178 γυναίκες). Μέσος χρόνος παρακολούθησης 30,7±21,5 μήνες. ABI<0,9 είχαν 112 (19,8%) ασθενείς. Κατά την παρακολούθηση των ασθενών συνέβησαν 46 θάνατοι. Η πολυπαραγοντική ανάλυση, περιλαμβάνοντας μία σειρά παραγόντων (ηλικία, φύλο, νευρολογική βαρύτητα μέσω της κλίμακας NIHSS, παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, κατηγορίες ΑΕΕ) ανέδειξε ως ανεξάρτητους προγνωστικούς παράγοντες πενταετούς επιβίωσης την ηλικία (HR 1,11, 95% CI 1,07 1,14) για κάθε 10 έτη αύξηση της ηλικίας, την κλίμακα NIHSS (HR 1,14, 95% CI 1,10 1,18) για κάθε μονάδα αύξησης και τoν ΑΒΙ. Ασθενείς με ΑΒΙ<0,9 είχαν HR 2,34, 95% CI 1,30 4,19. Η πενταετής επιβίωση ήταν σημαντικά χαμηλότερη για τους ασθενείς με ΑΒΙ<0,9 συγκρινόμενοι με τους ασθενείς με ΑΒΙ>0,9 (75% έναντι 94,1% αντιστοίχως, Long rank=24,1, p<0,0001). Συμπεράσματα: Ο σφυροβραχιόνιος δείκτης είναι ισχυρός ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας θνητότητας σε ασθενείς με ΑΕΕ. Μπορεί επομένως να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο τόσο στην αναγνώριση ασθενών με εγκεφαλικό υψηλού κινδύνου όσο και στην καλύτερη αντιμετώπισή τους.

14 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 21 ΠΑ19 Υπεροξείδωση ενδογενών θειολών και αθηρογένεση στεφανιαίων αρτηριών Κ. Πισσαρίδη, 1 Ε. Κουτουλάκης, 1,2 Γ. Καραγκιούζης, 1,3 Χ. Κωτούλας, 3 Ι. Μαμαρέλης, 1,2 Β. Δρίτσα, 1 Ι. Αναστασοπούλου 1 1 Τμήμα Ακτινοχημείας και Βιοφασματοσκοπίας, Σχολή Χημικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα 2 Καρδιολογική Κλινική, 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, Αθήνα 3 Καρδιοχειρουργική Κλινική, Γενική Κλινική Αθηνών «Ιασώ», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ο μηχανισμός αθηρoσκλήρωσης των στεφανιαίων αρτηριών σε μοριακό επίπεδο δεν είναι ακόμη γνωστός. Στην παρούσα εργασία η υπέρυθρη φασματοσκοπία (Fourier Transform Infrared, FT-IR) μία απόλυτα μη καταστρεπτική μέθοδος χρησιμοποιείται για τη μελέτη των πολύπλοκων βιολογικών αθηρωμάτων των αρτηριών. Από τις μεταβολές των φασμάτων των αρτηριών εξάγονται συμπεράσματα για το ρόλο των ελευθέρων ριζών στην αθηρογένεση. Υλικό-Μέθοδος: 15 αθηρώματα στεφανιαίων αρτηριών ασθενών ηλικίας 53 μέχρι 80 ετών, που υποβλήθηκαν σε στεφανιαία ενδαρτηρεκτομή κατά τη διάρκεια αορτοστεφανιαίας παράκαμψης μελετήθηκαν με υπέρυθρη φασματοσκοπία μετασχηματισμού Fourier (FT-IR) σε συνδυασμό με ηλεκτρονική μικροσκοπία σάρωσης, Scanning Electron Microscopy (SEM). Αποτελέσματα: Από τα FT-IR φάσματα βεβαιώνεται ότι οι ελεύθερες ρίζες υδροξυλίου (ΗΟ.) αντιδρούν με τις πρωτεΐνες με αποτέλεσμα τη σχάση των ενδο και διαμοριακών δεσμών υδρογόνου καταστρέφοντας την α-έλικα κυρίως του κολαγόνου σχηματίζοντας ινίδια. Η παρουσία της ταινίας στα 1735 cm-1, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση μαλονδιαλδεΰδης, ενώ η ταινία στα 1711 cm-1, επιβεβαιώνει την προσθήκη ελευθέρων των ριζών υδροξυλίου στη LDL, αφού σχηματίζεται ακόρεστη ανθρακική αλυσίδα. Η μορφή των ταινιών στην περιοχή cm-1 και η ταινία στα 523 cm-1 δείχνει την οξείδωση της ενδοπροστατευτικής γλουταθειόλης (GSH), προς σχηματισμό GSSG, αυξάνοντας τις γέφυρες S-S, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η περαιτέρω προστασία των αρτηριών. Συμπεράσματα: Από τα FT-IR φάσματα των στεφανιαίων αθηρωμάτων φαίνεται ότι η αθηρωμάτωση αρχίζει με την επίδραση των οξειδωτικών ριζών (ROS) και σχηματισμό τοξικών προϊόντων, που ευνοούν τη συσσώρευση ιόντων ασβεστίου. Οι ενδογενείς προστατευτικές ενώσεις καταστρέφονται για την αντιμετώπιση του οξειδωτικού στρες στα αρχικά του στάδια, οδηγώντας στην ανάπτυξη της νόσου. ΠΑ20 Συσχέτιση της σύστασης των λιπαρών οξέων στη μεμβράνη των ερυθροκυττάρων υγειών εθελοντών με το μεταβολισμό του PAF Ε. Αλεπουδέα, 1 Ε. Φραγκοπούλου, 1 Β. Ντεντοπούλου, 1 Τ. Νομικός, 1 Γ. Σταματάκης, 2 N. Καλογερόπουλος, 1 Σ. Αντωνοπούλου 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διατροφής-Διαιτολογίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 2 Τμήμα Χημείας, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η κατανάλωση τροφίμων που χαρακτηρίζονται από χαμηλό λόγο ω-6 προς ω-3 λιπαρών οξέων έχει αναδειχθεί από πληθώρα επιδημιολογικών και κλινικών μελετών ότι έχει ευεργετική δράση σε φλεγμονώδεις παθήσεις. Παρόλα αυτά δεν υπάρχουν δεδομένα για την επίδρασή τους στο μεταβολισμό του PAF. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της σχέσης της σύστασης των λιπαρών οξέων στα ερυθρά κύτταρα των υγειών εθελοντών με τις διατροφικές τους συνήθειες και με το μεταβολισμό του PAF. Υλικό-Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 103 φαινομενικά υγιείς άνδρες και γυναίκες. Η αξιολόγηση της διαιτητικής πρόσληψης των εθελοντών έγινε με τη χρήση κατάλληλων ερωτηματολογίων. Εκτός των κλασικών βιοχημικών δεικτών μετρήθηκαν τα επίπεδα του PAF στο αίμα, η LpPLA2 στον ορό, τα ένζυμα λυσο-paf-ατ, PAF-CPT και PAF-AH στα λευκοκύτταρα, και τα λιπαρά οξέα στις μεμβράνες των ερυθρών κυττάρων των εθελοντών. Για τη στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα SPSS. Πραγματοποιήθηκαν partial συσχετίσεις λαμβάνοντας ως συγχυτικούς παράγοντες την ηλικία, το φύλο και το BMI καθώς και την ενεργειακή πρόσληψη των εθελοντών όταν χρησιμοποιήθηκε η κατανάλωση τροφίμων. Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η περιεκτικότητα σε συνολικά ω-3, σε EPA και σε DHA των ερυθρών κυττάρων σχετίζεται με την κατανάλωση ψαριού και την υιοθέτηση Μεσογειακής διατροφής. Το σύνολο των πολυακόρεστων οξέων (PUFA) και το αραχιδονικό (ΑΑ) και το DPA συσχετίστηκε θετικά με την κατανάλωση φυτικών ροφημάτων, ενώ το 18:2ω6 με την κατανάλωση ξηρών καρπών. Τα επίπεδα του PAF σχετίστηκαν αρνητικά με τα PUFA, τα ω-6 και το λόγο ΑΑ/EPA και θετικά με τα επίπεδα του 24:1ω-9. Τα MUFA και το 18:1ω9 σχετίστηκαν θετικά με τη LpPLA2, ενώ τα MUFA αρνητικά με την PAF-ΑΤ και την PAF-CPT. Το ΑΑ σχετίστηκε αρνητικά με τη LpPLA2, και θετικά με τα δυο βιοσυνθετικά ένζυμα. Συμπεράσματα: Η περιεκτικότητα των ερυθρών κυττάρων σε PUFA σχετίζεται με αυξημένη βιοσύνθεση και μειωμένη αποικοδόμηση του PAF, ενώ η περιεκτικότητα σε MUFA παρουσιάζει τις αντίθετες συσχετίσεις.

15 22 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ21 Πεπτίδια προερχόμενα από το ενδοκυττάριο τμήμα της αιιb υπομονάδας. Πιθανός μηχανισμός δράσης τους ως αναστολέων της αιμοπεταλιακής συσσώρευσης Κ. Κιουπτσή, Α. Γκουρογιάννη, Β. Κολόκα, Β. Τσίκαρης, Ε. Πάννου, Μ. Σακαρέλλου-Δαϊτσιώτη, Δ. Τσουκάτος Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Η ιντεγκρίνη αiibβ3 παίζει αποφασιστικό ρόλο στη συσσώρευση των αιμοπεταλίων. Το ενδοκυττάριο τμήμα της αiib υπομονάδας της περιέχει μια όξινη, μη οργανωμένη, απομακρυσμένη από τη μεμβράνη αλληλουχία, την 1000LEEDDEEGE1008. Πεπτίδιο τροποποιημένο με λιπίδιο, που αντιστοιχεί στην παραπάνω αλληλουχία, το παλμιτοΰλ- K , εισχωρεί στα αιμοπετάλια και αναστέλλει την αιμοπεταλιακή συσσώρευση που προκαλεί η Θρομβίνη ή το πεπτίδιο αγωνιστής, που αντιστοιχεί στην πλησίον της μεμβράνης αλληλουχία 989KGVFFKR Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να αναζητηθούν τα κατάλοιπα τα υπεύθυνα για την ανασταλτική δράση καθώς και ο μηχανισμός δράσης του πεπτιδίου. Υλικό-Μέθοδος: Πεπτιδική σύνθεση και αιμοπεταλιακή συσσώρευση περιγράφονται στη βιβλιογραφική παραπομπή 1. Η πρόσδεση της ταλίνης στον αiibβ3 σε αιμοπεταλιακό NP-40 λύμα έγινε με ανοσοκαταβύθιση και αποτύπωση κατά western. Η φωσφορυλίωση των πρωτεϊνών μελετήθηκε με ανοσοαποτύπωση κατά western σε SDS/EDTA λύμα αιμοπεταλίων. Οι πρωτεΐνες διαχωρίστηκαν με SDS-PAG ηλεκτροφόρηση. Αποτελέσματα: (α) Ελέγχθηκε η ανασταλτική δραστικότητα (1) λιπιδικά τροποποιημένου πεπτιδίου με ανακατεμένη την όξινη αλληλουχία, (2) τροποποιημένων πεπτιδίων με αντικατάσταση με αλανίνη των αμινοξέων 1001,1003,1004,1005, (3) δύο μικρότερων πεπτιδίων του παλμιτοΰλ-k-1000leedde1005 και του παλμιτοΰλ-k-1005eege1008. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι το σύνολο της όξινης αλληλουχίας, παρά κάποιο συγκεκριμένο κατάλοιπο, ευθύνεται για την ανασταλτική δράση. (β) Το παλμιτοΰλ-k ανέστειλε εξαρτημένα από το χρόνο τη πρόσδεση της κυτταροσκελετικής πρωτεΐνης ταλίνης στον αiibβ3. (γ) YMESRADR, ένα πεπτίδιο που αντιστοιχεί στην εξωκυττάρια αλληλουχία του αiib, αναστέλλει την αιμοπεταλιακή ενεργοποίηση. 2 Το παλμιτοΰλ-k μαζί με το YMESRADR, ανέστειλαν συνεργατικά την αιμοπεταλιακή συσσώρευση καθώς και τη φωσφορυλίωση των σηματοδοτικών πρωτεϊνών ERK και FAK. Συμπεράσματα: Όξινα διαπερατά πεπτίδια είναι μοριακοί διακόπτες της από τα μέσα προς τα έξω ενεργοποίησης του αiibβ3 και θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση μιας μη RGD αντιαιμοπεταλιακής φαρμακολογίας. 1 Koloka A et al. Platelets 2008, 19: , 2 Mitsios J et al. Eur J Biochem 2004, 271: FEB ΠΑ22 Φαρμακογενετική των καρδιολογικών φαρμάκων: Αποτελέσματα φαρμακογενετικών μελετών και εφαρμογή στην κλινική πράξη Ε.Γ. Μανωλόπουλος, Γ. Ράγια, Α. Ταυρίδου Εργαστήριο Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη Εισαγωγή-Σκοπός: Ο τομέας της φαρμακογενετικής αναφέρεται στη μελέτη των γενετικών παραγόντων που συμβάλλουν στην ποικιλόμορφη απόκριση στα φάρμακα. Η εφαρμογή της φαρμακογενετικής στην κλινική πράξη συμβάλλει σημαντικά στον καθορισμό της κατάλληλης δόσης των φαρμάκων και στην πρόβλεψη και αποφυγή των ανεπιθύμητων ενεργειών αυτών. Τα τελευταία χρόνια το πεδίο της φαρμακογενετικής των καρδιολογικών φαρμάκων αναπτύσσεται ραγδαία. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση των σημαντικότερων γενετικών παραγόντων που επηρεάζουν την απόκριση των ασθενών στις διάφορες κατηγορίες των καρδιολογικών φαρμάκων, όπως αντιαιμοπεταλιακά (κλοπιδογρέλη), αντιπηκτικά (κουμαρινικά παράγωγα), υπολιπιδαιμικά (στατίνες) και αντιυπερτασικά (αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτενσίνης-αμεα, ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης ΙΙ και β-αναστολείς). Υλικό-Μέθοδος: Με τη χρήση κατάλληλων λέξεων κλειδιά (φαρμακογενετική, αντιαιμοπεταλιακά, αντιπηκτικά, υπολιπιδαιμικά, αντιυπερτασικά, γενετικοί πολυμορφισμοί) αναζητήθηκαν συναφείς μελέτες από τη διεθνή βιβλιογραφία. Τα αποτελέσματα των μελετών αξιολογήθηκαν ανά κατηγορία φαρμάκου. Αποτελέσματα-Συμπεράσματα: Η έρευνα της φαρμακογενετικής των καρδιολογικών φαρμάκων επικεντρώνεται κυρίως σε τρεις ομάδες υποψήφιων γονιδίων: (1) γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες που συμμετέχουν στο μεταβολισμό και/ή μεταφορά των φαρμάκων (φαρμακοκινητική διάσταση), (2) γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες που συμμετέχουν στο μηχανισμό δράσης των φαρμάκων (φαρμακοδυναμική διάσταση), (3) γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες που σχετίζονται με την εμφάνιση της παθολογικής κατάστασης. Τα σημαντικότερα γονίδια των οποίων οι γενετικοί πολυμορφισμοί σχετίζονται με την ανταπόκριση στις διάφορες κατηγορίες φαρμάκων παρουσιάζονται στον πίνακα 1. Θα συζητηθούν η επίδραση και η σημασία αυτών των γενετικών παραγόντων στην κλινική απόκριση στα καρδιολογικά φάρμακα. Το πεδίο της φαρμακογενετικής των καρδιολογικών φαρμάκων μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση των κλινικών εφαρμογών των φαρμάκων αυτών. Πίνακας 1. Γονίδια που σχετίζονται με την ποικιλόμορφη ανταπόκριση στα καρδιολογικά φάρμακα. Κατηγορία καρδιολογικών φαρμάκων Γονίδια που σχετίζονται με την ανταπόκριση στα καρδιολογικά φάρμακα Αντιαιμοπεταλιακά Κλοπιδογρέλη CYP2C19 Αντιπηκτικά Ασενοκουμαρόλη Βαρφαρίνη CYP2C9/VKORC1 Φαινπροκουμόνη Υπολιπιδαιμικά Στατίνες CYP3A5/CYP2C9/OATPs Αντιυπερτασικά αμεα ACE Ανταγωνιστές υποδοχέων αγγειοτενσίνης ΙΙ CYP2C9/AT1R β-αναστολείς CYP2D6/β 1 υποδοχέας CYP: Cytochrome P450, VKORC1: Vitamin K Epoxide Reductase Subunit 1, OATPs: Organic Anion Transporters, αmea: αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτενσίνης, ACE: Αngiotensin Converting Enzyme, AT1R: Angiotensin Receptor Type 1

16 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 23 ΠΑ23 Πειραματική μελέτη διερεύνησης νέας διατροφικής παρέμβασης στο χειρισμό μεταβολικού προφίλ σε C57BL/6 ποντίκια Ε. Τζανετάκου, Η. Δουλάμης, Ι. Βλάχος, Α. Παντοπούλου, Ι. Ντούπης, Ν. Κατσιλάμπρος, Δ.Ν. Περρέα Εργαστήριο Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Ερεύνης, «ΝΣ Χρηστέας», Ιατρική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Πληθώρα μελετών συσχετίζουν διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (ΧΓΔ) σε αντίθεση με υψηλού (ΥΓΔ) με μετρήσιμα πλεονεκτήματα για την υγεία όπως ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης αίματος, της ινσουλιναιμίας, της λιπιδαιμίας και του σωματικού βάρους. Περαιτέρω έρευνες είναι απαραίτητες για να έχουμε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την επίδραση της διατροφής σε πειραματικά μοντέλα χειρισμού μεταβολικού προφίλ. Σκοπός της παρούσης μελέτης είναι να εξετάσει την επίδραση διατροφής ΥΓΔ και ΧΓΔ στο μεταβολικό προφίλ ποντικιών C57BL/6. Υλικό-Μέθοδος: Θηλυκά ενήλικα ποντίκια C57BL/6 (n=10) χωρίστηκαν σε 2 ομάδες: ΥΓΔ (45% υδατάνθρακας-αμυλοπεκτίνη) και ΧΓΔ (45% υδατάνθρακας-αμυλόζη). Στην κάθε ομάδα χορηγήθηκε διαφορετικού τύπου ισοθερμιδική διατροφή για 4 μήνες. Διενεργήθηκαν μέτρηση σωματικού βάρους και αιμοληψίες ανά 20 ημέρες στις οποίες προσδιορίστηκαν: γλυκόζη, ινσουλίνη, ολική χοληστερόλη, LDL, HDL χοληστερόλη και τριγλυκερίδια. Αποτελέσματα: Η ομάδα ΧΓΔ παρουσίασε σημαντικά υψηλότερη HDL χοληστερόλη και χαμηλότερη γλυκόζη από την ομάδα ΥΓΔ από τον 1ο μήνα διατροφής. Η ομάδα ΥΓΔ τον 3ο μήνα εμφάνισε σημαντικά υψηλότερη ολική χοληστερόλη από τη ΧΓΔ. Τον 4ο μήνα η ομάδα ΥΓΔ παρουσίασε σημαντική αύξηση βάρους και υψηλότερο βάρος και ινσουλίνη από τη ΧΓΔ, ενώ η γλυκόζη νηστείας παρουσίασε σημαντική ελάττωση και στις δυο ομάδες και ιδιαίτερα στη ΧΓΔ. Τα τριγλυκερίδια παρουσίασαν στατιστικά σημαντική μείωση στην ομάδα ΧΓΔ, ενώ η μεταβολή τους στην ΥΓΔ δεν ήταν σημαντική. Συμπεράσματα: Κατανάλωση διατροφής πλούσια σε υδατάνθρακες ΥΓΔ προκαλεί αύξηση βάρους και τριγλυκεριδίων. Σε σχέση με τη ΧΓΔ, διατροφή, η ΥΓΔ αυξάνει την ινσουλίνη και τη χοληστερόλη. Η δυτικού τύπου διατροφή πλούσια σε ευαπορρόφητους υδατάνθρακες και ελαττωμένη σε προστατευτικά αντιοξειδωτικά μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη επικινδυνότητα υπερινσουλιναιμίας και καρδιαγγειακών νοσημάτων σε αντίθεση με διατροφή μεσογειακού τύπου πλούσια σε ΧΓΔ υδατάνθρακες. Η δημιουργία πρότυπου μεταβολικού μοντέλου μυών C57/BL6 με διατροφή, χωρίς τη χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων αποτελεί σημαντική συμβολή στον πειραματικό χώρο. ΠΑ24 Σχεδιασμός και ανάπτυξη υποχοληστερολαιμικών μορίων που βασίζεται στην παθοβιοχημεία της νόσου Π. Κουρουνάκης, 1 Ε. Ρέκκα, 1 Κ. Τσιακιτζής, 1 Δ. Γαλανάκης, 1 Α. Κουρουνάκη 2 1 Τομέας Φαρμακευτικής Χημείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2 Τομέας Φαρμακευτικής Χημείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Τα καρδιαγγειακά νοσήματα κατέχουν την πρώτη θέση, από άποψη θνητότητας, στις χώρες του δυτικού τρόπου διαβιώσεως. Η αθηρωμάτωση είναι η σημαντικότερη αιτία των καρδιαγγειακών. Κατά την αθηρωμάτωση συμμετέχουν δυσλιπιδαιμία, οξειδωτικό στρες και φλεγμονή. Επιπλέον, είναι γνωστή η εμπλοκή βιολογικού στρες στα καρδιαγγειακά νοσήματα και στο οξειδωτικό στρες. Βιολογικό στρες είναι η ομοιοστατική, μη ειδική, απόκριση του οργανισμού σε κάθε πρόκληση. Εκδηλώνεται με ενιαία σειρά αλλαγών, μορφολογικών, βιοχημικών και λειτουργικών, που μπορούν να χρησιμεύσουν ως δείκτες για την εκτίμηση του βιολογικού στρες. Το βιολογικό στρες διεκπεραιώνεται με τη διέγερση του άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια και τον άξονα συμπαθητικού/κατεχολαμινών-μυελού επινεφριδίων. Ο δεύτερος διεγείρεται σχεδόν αμέσως, ο πρώτος μερικά λεπτά μετά το δεύτερο. Κυριότερος σκοπός αυτών είναι η προμήθεια του οργανισμού με εύκολα διαθέσιμη ενέργεια για το έργο της προσαρμογής. Παρουσιάζουμε πρωτότυπες ενώσεις, οι οποίες αναμένεται να έχουν ευνοϊκή δράση στην αθηρωμάτωση, καθώς έχουν σχεδιαστεί ώστε να ελαττώνουν τη δυσλιπιδαιμία, να παρουσιάζουν αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική δράση και να μειώνουν το βιολογικό στρες. Τη σύνθεση των ενώσεων ακολουθεί έλεγχος για: α) Αντιδυσλιπιδαιμική δράση: Επάγεται δυσλιπιδαιμία με τυλοξαπόλη, προσδιορίζονται ολική χοληστερόλη, LDL-χοληστερόλη και τριγλυκερίδια στο πλάσμα. β) Αντιοξειδωτική δράση: Αναστολή λιπιδικής υπεροξείδωσης με χρήση ηπατικών μικροσωμικών μεμβρανών, σύστημα FeSO4/ασκορβικό οξύ και χρωματομετρικός προσδιορισμός μηλονικής διαλδεΰδης, ως προϊόντος που αντιδρά με το 2-θειοβαρβιτουρικό οξύ. γ) Αντιφλεγμονώδης δράση: (i) In vivo πρότυπο οιδήματος άκρου ποδός προκαλουμένου από καρραγενίνη, (ii) in vitro αναστολή λιποξυγονάσης, με υπόστρωμα λινελαϊκό νάτριο και φασματοφωτομετρικό προσδιορισμό. δ) Έλεγχος επίδρασης στο βιολογικό στρες: Χρησιμοποιούμενοι δείκτες, ελάττωση βάρους θύμου, αύξηση βάρους επινεφριδίων, αύξηση ουροπεψινογόνου. Όλες οι ενώσεις που δοκιμάστηκαν κατέχουν τις αναμενόμενες από το μοριακό σχεδιασμό βιολογικές ιδιότητες. Πιστεύουμε ότι πολυαιτιολογικές καταστάσεις όπως η αθηροσκλήρωση είναι δυνατόν να αντιμετωπίζονται επιτυχέστερα με τη βοήθεια πολυλειτουργικών φαρμακοθεραπευτικών μέσων.

17 24 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ25 Neutral cholesteryl ester hydrolase ES-4 changes significantly cholesterol metabolism in mice M. Darvari, S. Parathath, E.A Fisher Department οf Cardiology, School οf Medicine, New York University Medical Center, New York, USA Aim: Atherosclerotic cardiovascular diseases are the leading causes of mortality in industrialized countries. There is a significant effort to understand the molecular mechanisms underlying the pathophysiology of atherosclerosis and the factors that play a role in cholesterol metabolism. A key factor in cholesterol metabolism is a class of enzymes known as neutral cholesteryl ester hydrolases (NCEH). These enzymes hydrolyze cholesteryl esters to generate free cholesterol, which can then be effluxed, metabolized to oxysterols, bile acids or directly excreted depending on the cell type. This study examines the role of a rat hepatic NCEH, ES-4 in cholesterol metabolism. Methods: The present study was designed to identify the role of ES-4 as a nceh by employing multiple types of assays, including functional measurements of CE hydrolysis in intact primary rat hepatic cells. To explore the role of ES-4 in vivo we over-expressed ES-4 in LDLrKO mice. Results: The suppression of ES-4 led to a significant decrease in hepatic CE hydrolysis (55% of control), while over-expression of ES-4 led to a significant increase (140% above control). In vivo studies revealed that there was a significant decrease in serum cholesterol (30% reduction in total cholesterol) and decreased CE in livers of LDLrKO mice injected with adenovirus over-expressing ES-4. In addition we also see increased lipid excretion into the stool in LDLrKO mice over-expressing ES-4. Conclusions: ES-4 is a neutral cholesteryl ester hydrolase and over-expression of ES-4 led to decrease in total cholesterol and CE pools in vitro and in vivo. This may have antiatherogenic properties. ΠΑ26 H αμοιβαία ρύθμιση της αφυδρογονάσης τύπου Ι των 11β-υδροξυστεροειδών και του υποδοχέα των γλυκοκορτικοειδών από τη δεξαμεθαζόνη αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό λείων μυϊκών κυττάρων ανθρωπίνων στεφανιαίων αγγείων in vitro Γ. Μίχας, 1,2 Μ. Liberman, 1 Κ. Becker, 1 D. Handy, 1 J. Loscalzo, 1 J. Leopold 1 1 Cardiovascular Division, Department of Medicine, Brigham and Women s Hospital, Harvard Medical School, Boston, USA 2 Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μοριακής Ιατρικής, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο, Eλλάδα Εισαγωγή-Σκοπός: Οι κυτταρικές δράσεις των γλυκοκορτικοειδών μεσολαβούνται κατά ένα μέρος από την αφυδρογονάση τύπου Ι των 11β-υδροξυστεροειδών (11β-HSD1) η οποία μετατρέπει κορτιζόνη σε κορτιζόλη. Τα γλυκοκορτικοειδή αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό αγγειακών λείων μυϊκών κυττάρων (ΛΜΚ). Σκοπός της εργασίας ήταν να εξετάσουμε το ρόλο της 11β-HSD1 στον έλεγχο του πολλαπλασιασμού ΛΜΚ παρουσία ή απουσία γλυκοκορτικοειδών. Υλικό-Μέθοδος: Καλλιεργήσαμε ΛΜΚ ανθρώπινων στεφανιαίων αγγείων παρουσία 10-9M-10-6M δεξαμεθαζόνης. Μελετήσαμε το mrna με qrt-pcr και προσδιορίσαμε τα επίπεδα πρωτεΐνης με ανοσοαποτύπωση. Μετρήσαμε τη δραστικότητα της 11β-HSD1 χρησιμοποιώντας ραδιενεργό υπόστρωμα. Χρησιμοποιήσαμε εξειδικευμένα sirna για την αναστολή της έκφρασης των πρωτεϊνώνστόχων. Προσδιορίσαμε τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό με μέτρηση ενσωμάτωσης BrdU στο DNA διαιρούμενων ΛΜΚ. Αποτελέσματα: H δεξαμεθαζόνη με δοσοεξαρτώμενο και χρονοεξαρτώμενο τρόπο αύξησε την έκφραση (14,16±1,6 φορές, p<0,001) και τη δραστικότητα (6,21±1,2 φορές, p<0,001) της 11β-HSD1 μετά από 72 h. Η αύξηση ήταν αποτέλεσμα της ενεργοποίησης του υποδοχέα των γλυκοκορτικοειδών (ΥΓ) και των μεταγραφικών παραγόντων C/EBPβ και C/EBPδ. Επιπρόσθετα, σε ΛΜΚ διαμολυσμένα με sirna προς την 11β-HSD1 η έκφραση του ΥΓ αυξήθηκε. Το γεγονός αυτό συσχετίσθηκε με ενεργοποίηση της πρωτεϊνικής κινάσης Α και φωσφορυλίωση του μεταγραφικού παράγοντα CREB. Για να μελετήσουμε την επίδραση της 11β-HSD1 στον πολλαπλασιασμό ελαττώσαμε την έκφραση της 11β-HSD1 και διεγείραμε τα ΛΜΚ με αιμοπεταλιακό αυξητικό παράγοντα (PDGF) (10 ng/ml). Ελαττωμένη έκφραση της 11β-HSD1 προκάλεσε αύξηση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού σε σχέση με την ομάδα ελέγχου τόσο παρουσία PDGF (236,10 ±13,11%, n=4, p<0,001) όσο και απουσία του. Παράλληλα, σε ΛΜΚ διαμολυσμένα με sirna προς την 11β- HSD1 η ανασταλτική επίδραση της δεξαμεθαζόνης στον πολλαπλασιασμό τους μετριάστηκε. Η ελάττωση της έκφρασης της 11β-HSD1 συσχετίσθηκε με ελαττωμένη έκφραση του αναστολέα p27kip1 και αυξημένη φωσφορυλίωση του ρετινοβλαστώματος. Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματά μας φανερώνουν ότι στα ΛΜΚ στεφανιαίων αγγείων η έκφραση της 11β-HSD1 είναι απαραίτητη για τον έλεγχο του κυτταρικού πολλαπλασιασμού επηρεάζοντας την G1 φάση του κυτταρικού κύκλου τόσο παρουσία όσο και απουσία γλυκοκορτικοειδών.

18 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 25 ΠΑ27 Από τον τύπο προσωπικότητας στο μεταβολικό σύνδρομο: Ανασκόπηση επιδημιολογικών και κλινικών δεδομένων Δ. Τζιάλλας, Κ. Σάββας, Μ. Κωσταπάνος, Λ. Χριστογιάννης, Μ. Δούμας, Ε. Μπίκα, Χ. Μηλιώνης, Π. Σκαπινάκης, Μ. Ελισάφ, Β. Μαυρέας Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων & Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή: Είναι γνωστό ότι ο τύπος προσωπικότητας συμμετέχει στην παθογένεια και τις εκδηλώσεις της καρδιαγγειακής νόσου. Το μεταβολικό σύνδρομο (ΜΣ) χαρακτηρίζεται από την ταυτόχρονη παρουσία και αλληλεπίδραση πολλαπλών διαταραχών και συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Σκοπός: Η ανάλυση και σύνθεση των διαθέσιμων κλινικών και επιδημιολογικών δεδομένων, και η διερεύνηση περαιτέρω του ρόλου της προσωπικότητας στην εμφάνιση του ΜΣ σε σχέση με την υποκείμενη παθοφυσιολογία. Υλικό-Μέθοδος: Έγινε ανασκόπηση των διαθέσιμων βιβλιογραφικών δεδομένων PubMed με τη χρήση συνδυασμών λέξεων-κλειδιών των θεματικών περιοχών: προσωπικότητα, παχυσαρκία, κορτιζόλη, υποκλινική φλεγμονή και αυτόνομο νευρικό σύστημα, μεταβολικό σύνδρομο. Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν 226 άρθρα ( ). Από αυτά 79 πληρούσαν τα κριτήρια εισαγωγής στη μελέτη μας. Αποτελέσματα: Από την ανάλυση των μελετών προέκυψε ότι οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί που σε συνάρτηση με την προσωπικότητα εμπλέκονται στην εμφάνιση του ΜΣ μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τρεις ενότητες: (α) Οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και ο τύπος προσωπικότητας που παρεμβαίνουν στον άξονα υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια, αυξάνοντας την έκκριση γλυκοκορτικοστεροειδών, (β) το άγχος, η κατάθλιψη και η ψυχική διάθεση που πιθανόν επηρεάζουν τη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, και (γ) η συσχέτιση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και των συναισθηματικών διαταραχών με τους δείκτες φλεγμονής. Συμπεράσματα: Οι μεταβολικές διαταραχές που χαρακτηρίζουν το ΜΣ φαίνεται ότι προάγονται από το στρες με τη διαμεσολάβηση αλλαγών στη νευροενδοκρινική και ανοσολογική απόκριση. Προοπτικές μελέτες συσχέτισης των επιπέδων των κυκλοφορούντων κυτταροκινών που ευοδώνουν τη φλεγμονή με χαρακτηριστικά του ΜΣ και ψυχολογικές ή φαρμακευτικές παρεμβάσεις σε πρώιμο στάδιο θα προσφέρουν στη διατύπωση ψυχολογικών συστάσεων και στην οργάνωση μελετών παρέμβασης. ΠΑ28 Η διαταραχή της γλυκόζης νηστείας είναι συχνή στους υπερτασικούς ασθενείς αλλά δε φαίνεται να αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο Κ. Τζιόμαλος, Μ. Μπαλτατζή, Χ. Σαββόπουλος, Η. Ευθυμίου, Κ. Ψιάνου, Δ. Μάγκου, Γ. Ζερβόπουλος, Φ. Ηλιάδης, Τ. Διδάγγελος, Α. Χατζητόλιος Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Οι υπερτασικοί ασθενείς εμφανίζουν συχνά σακχαρώδη διαβήτη ή προδιαβητικές καταστάσεις. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εκτίμηση του επιπολασμού της διαταραχής της γλυκόζης νηστείας σε υπερτασικούς ασθενείς που παρακολουθούνται σε τακτικά εξωτερικά ιατρεία. Υλικό-Μέθοδος: Αναλύθηκε η πιο πρόσφατη επίσκεψη στο υπερτασιολογικό ιατρείο της κλινικής μας 1810 υπερτασικών ασθενών (40,4% άνδρες, μέση ηλικία 56,5+/-13,5 έτη). Αποτελέσματα: Το 37,1% των ασθενών είχαν διαταραχή της γλυκόζης νηστείας. Οι ασθενείς με διαταραχή της γλυκόζης νηστείας ήταν πιο ηλικιωμένοι από τους ασθενείς με φυσιολογικές τιμές γλυκόζης νηστείας (57,8+/-12,9 έναντι 55,0+/-14,1 έτη αντίστοιχα, p<0,05) και υψηλότερα επίπεδα LDL χοληστερόλης (160+/-65 έναντι 142+/-52 mg/dl αντίστοιχα, p<0,005). Αντίθετα, δε διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές στο βάρος, το δείκτη μάζας σώματος και την περίμετρο μέσης μεταξύ των 2 ομάδων. Ο επιπολασμός της στεφανιαίας νόσου και του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου ήταν παρόμοιος στους ασθενείς με διαταραχή της γλυκόζης νηστείας και στους ασθενείς με φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης νηστείας (στεφανιαία νόσος: 7,2% και 7,2% αντίστοιχα, p=1,00 και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο: 4,3% και 5,1% αντίστοιχα, p=0,86). Το 57,4% των ασθενών με διαταραχή της γλυκόζης νηστείας λάμβαναν διουρητικά ή β-αποκλειστές, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με άλλα αντιυπερτασικά. Συμπεράσματα: Η διαταραχή της γλυκόζης νηστείας είναι πολύ συχνή στους υπερτασικούς ασθενείς. Ωστόσο, η παρούσα μελέτη δε δείχνει αυξημένο επιπολασμό καρδιαγγειακών νοσημάτων σε ασθενείς με διαταραχή της γλυκόζης νηστείας, πιθανώς διότι πρόκειται για μελέτη χρονικής στιγμής. Επιπλέον, με δεδομένο ότι οι ασθενείς με διαταραχή της γλυκόζης νηστείας δεν ήταν πιο παχύσαρκοι και λάμβαναν στην πλειοψηφία τους αντιυπερτασικά φάρμακα με διαβητογόνο δράση, είναι πιθανό ότι η διαταραχή της γλυκόζης νηστείας σε ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών οφειλόταν στην αντιυπερτασική αγωγή. Επομένως, η διαταραχή της γλυκόζης νηστείας που σχετίζεται με τη λήψη β-αποκλειστών ή διουρητικών δε φαίνεται να αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο όσο η διαταραχή της γλυκόζης νηστείας λόγω παχυσαρκίας.

19 26 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ29 Αυξημένα επίπεδα λιποπρωτεϊνικής φωσφολιπάσης Α2 (Lp-PLA2) σε ασθενείς με β-θαλασσαιμία Κ. Τέλλης, 1 Γ. Χάχαλης, 2 Ε. Παπαβασιλείου, 1 Π. Μηλωνά, 2 Α. Κουράκλη, 3 Δ. Αλεξόπουλος, 2 Α. Τσελέπης 1 1 Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Τμήμα Καρδιολογίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών, Πάτρα, 3 Τμήμα Αιματολογίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών, Πάτρα Εισαγωγή-Σκοπός: Η λιποπρωτεϊνική φωσφολιπάση Α2 (Lp-PLA2) είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Ασθενείς με β-θαλασσαιμία χαρακτηρίζονται από αυξημένα επίπεδα δεικτών φλεγμονής και οξειδωτικού στρες στο πλάσμα και εμφανίζουν πρώιμη αθηροσκλήρωση καρωτίδων. Μελετήσαμε τα επίπεδα της Lp-PLA2 σε σχέση με τα επίπεδα των λιπιδίων, των 8-ισοπροστανίων και της φερριτίνης στο πλάσμα, το προφίλ των υποκλασμάτων της LDL, καθώς και το πάχος του έσωμέσου χιτώνα των καρωτίδων (ΙΤΜ) σε ασθενείς με β-θαλασσαιμία. Υλικό- Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 35 ασθενείς με μείζονα β- θαλασσαιμία (β-tm), 25 ασθενείς με ενδιάμεση β-θαλασσαιμία (β-ti) και 30 φυσιολογικά άτομα (ομάδα ελέγχου). Μετρήθηκαν η ενεργότητα και η μάζα της Lp-PLA2, στο πλάσμα και στα υποκλάσματα της LDL, το λιπιδαιμικό προφίλ, τα επίπεδα φερριτίνης και 8-ισοπροστανίων καθώς και το IMT των ασθενών. Επίσης, προσδιορίσθηκε η ενεργότητα της Lp-PLA2 που εκκρίνεται από τα μονοκύτταρα, in vitro. Αποτελέσματα: Οι ασθενείς με β-θαλασσαιμία εμφανίζουν μειωμένα επίπεδα LDL-χοληστερόλης αλλά αυξημένα επίπεδα μικρών-πυκνών σωματιδίων LDL (sdldl). Επίσης, εμφανίζουν αυξημένα επίπεδα 8-ισοπροστανίων, φερριτίνης καθώς και ενεργότητας και μάζας της Lp-PLA2 του πλάσματος, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Τα επίπεδα των παραπάνω παραμέτρων είναι σημαντικά αυξημένα στους ασθενείς με β-τμ σε σχέση με τους β-τι. Η ενεργότητα και η μάζα της Lp-PLA2 συσχετίζονται θετικά με τα επίπεδα των 8-ισοπροστανίων και της φερριτίνης, καθώς και με τις τιμές ΙΤΜ. Τέλος, παρατηρήθηκε αυξημένη έκκριση Lp-PLA2 από τα μονοκύτταρα των ασθενών σε σχέση με αυτή της ομάδας ελέγχου. Συμπεράσματα: Οι ασθενείς με β-θαλασσαιμία εμφανίζουν υψηλά επίπεδα Lp-PLA2 παρά τις πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις LDL-χοληστερόλης. Το φαινόμενο αυτό αποδίδεται στην αυξημένη έκκριση του ενζύμου από τα μονοκύτταρα/μακροφάγα καθώς και στην ύπαρξη αυξημένων επιπέδων sdldl στο πλάσμα. Η συσχέτιση της Lp-PLA2 με το IMT των καρωτίδων που παρατηρήθηκε στους ασθενείς αυτούς, υποδηλώνει ότι η Lp-PLA2 πιθανώς εμπλέκεται στην πρόωρη καρωτιδική αθηροσκλήρωση που παρατηρείται στους ασθενείς με β-θαλασσαιμία. ΠΑ30 Συσχέτιση μεταβλητότητας καρδιακού ρυθμού με το λιπιδαιμικό προφίλ ασθενών με χρονία νεφρική ανεπάρκεια σταδίου 4 Μ. Μυλωνοπούλου, 1 Σ. Αντωνόπουλος, 2 Μ. Αρβανίτης, 3 Ν. Ρούσσος, 3 Π. Φουντάς, 1 Γ. Γιαννούλης, 3 Ν. Τεντολούρης 4 1 Μονάδα Τεχνητού Νεφρού Γλυφάδας "Nephrolife", Αθήνα, 2 Ιατρείο Προληπτικής Ιατρικής, Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «Τζάνειο», Πειραιάς, 3 Β Παθολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «Τζάνειο», Πειραιάς, 4 Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό», Αθήνα Η ελαττωμένη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού (HRV) μπορεί να είναι προγνωστική για την επιβίωση των ασθενών με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια (ΧΝΑ) σταδίου 4. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση πιθανής συσχέτισης των παραμέτρων της HRV με το λιπιδαιμικό προφίλ ασθενών με ΧΝΑ σταδίου 4 και ασθενών με ΧΝΑ σταδίου 4 με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔΤ2) με μέσο όρο ηλικίας τα 66 έτη. 25 ασθενείς με ΧΝΑ σταδίου 4 και 25 ασθενείς με ΧΝΑ σταδίου 4 με ΣΔΤ2 υποβλήθηκαν σε 24ωρο Holter καταγραφής καρδιακού ρυθμού. Μετρήθηκαν επίσης η ολική και η HDL-χοληστερόλη, τα τριγλυκερίδια, οι απολιποπρωτεΐνες Α, Β, Ε και η λιποπρωτεΐνη a, ενώ υπολογίσθηκε η LDL-χοληστερόλη. Στους ασθενείς με ΧΝΑ σταδίου 4 με ΣΔΤ2 καταγράφηκαν χαμηλότερες τιμές για τις time-domain παραμέτρους της HRV, Mean RR, SDNN, SDANN/5 min και SD (p=0,01, p<0,001, p<0,001 και p<0,001 αντίστοιχα) και υψηλότερες τιμές HR (p=0,01) σε σύγκριση με ασθενείς με ΧΝΑ σταδίου 4. Αναφορικά με τις frequency-domain παραμέτρους, οι ασθενείς με ΧΝΑ σταδίου 4 με ΣΔΤ2 είχαν χαμηλότερες τιμές για τις VLF και LF/HF (p<0,001 και p=0,001 αντίστοιχα) συγκρινόμενοι με τους ασθενείς με ΧΝΑ σταδίου 4. Διαπιστώθηκε θετική συσχέτιση της Total Power με την ολική και την LDL-χοληστερόλη (p=0,006 και p=0,007 αντίστοιχα) και της LF με την ολική χοληστερόλη, τη LDL-χοληστερόλη και την απολιποπρωτεΐνη Β (p=0,02, p=0,007 και p=0,03 αντίστοιχα). Τέλος διαπιστώθηκε αρνητική συσχέτιση των SDNN και SD με την απολιποπρωτεΐνη Ε (p=0,03 και για τις 2 παραμέτρους). Συμπερασματικά (i) οι νεφροπαθείς σταδίου 4 με ΣΔΤ2 παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική μείωση της συμπαθητικής και παρασυμπαθητικής δραστηριότητας συγκριτικά με τους νεφροπαθείς σταδίου 4, ενώ καταγράφηκε (ii) αρνητική συσχέτιση της απολιποπρωτεΐνης Ε με παραμέτρους της συμπαθητικής δραστηριότητας και (iii) θετική συσχέτιση απολιποπρωτεΐνης Β, ολικής και LDL-χοληστερόλης με παραμέτρους της συμπαθητικής και παρασυμπαθητικής δραστηριότητας.

20 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 27 ΠΑ31 Ενεργειακή δαπάνη 300 kcal μέσω άσκησης υψηλής έντασης αρκεί για να επιφέρει σημαντική μείωση στην τριγλυκεριδαιμία 48 ώρες μετά την άσκηση Ε. Μπέλλου, Ρ. Σιώπη, Μ. Γαλάνη, Μ. Μαράκη, Λ. Συντώσης Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η αερόβια άσκηση έχει υποτριγλυκεριδαιμική δράση (υποtg) εφόσον η ενεργειακή δαπάνη (ΕΔ) είναι επαρκής (> kcal). Για να διατηρηθεί η υποτριγλυκεριδαιμία για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 48 ωρών απαιτείται ακόμα υψηλότερη ΕΔ (>800 kcal). Πρόσφατα δείξαμε πως η προπόνηση αερόβιας άσκησης υψηλής και εναλλασσόμενης έντασης (HI-EX) για 3 μήνες μειώνει σημαντικά τη συγκέντρωση των TG στις λιποπρωτεΐνες πολύ χαμηλής πυκνότητας (VLDL) 48 ώρες μετά την τελευταία συνεδρία άσκησης παρόλο που η ΕΔ ήταν χαμηλότερη (~446±29 kcal). Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να εξεταστεί εάν μια και μόνο συνεδρία HI-EX οδηγεί σε σημαντική υποτριγλυκεριδαιμία. Υλικό-Μέθοδος: Έξι υγιείς άνδρες (ΔΜΣ: 23±2 kg/m 2, ηλικία: 21,8±3,4 years), μη δραστήριοι, (μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου VO2peak: 31,7±3,7 L/min) υποβλήθηκαν σε 2 δοκιμασίες: α) αερόβια άσκηση στο 60 και 90% της VO2peak εναλλασσόμενη ανά 4 min με συνολική διάρκεια 32 min και b) ανάπαυση (παρέμβαση ελέγχου). Μετά από 48 ώρες κάθε δοκιμασίας καθώς και 12ωρη νηστεία μετρήθηκαν οι συγκεντρώσεις των TG και των VLDL-TG. Οι εθελοντές ακολούθησαν το ίδιο διαιτολόγιο για τις 2 ημέρες πριν από κάθε δοκιμασία και απέφυγαν κάθε είδους φυσική δραστηριότητα. Αποτελέσματα: Η ενεργειακή δαπάνη της άσκησης ήταν 297±35 kcal. Τα επίπεδα των ολικών TG πλάσματος και των VLDL-TG ήταν κατά 13% (0,74±0,16 και 0,85±0,22 mmol/l p<0,05) και 28% (0,29±0,09 και 0,40±0,13 mmol/l p<0,05) χαμηλότερα 48 ώρες μετά τη δοκιμασία της άσκησης σε σχέση με την ανάπαυση. Συμπεράσματα: Η οξεία αερόβια άσκηση υψηλής και εναλλασσόμενης έντασης μειώνει την τριγλυκεριδαιμία νηστείας σε άνδρες 48 ώρες μετά τη συνεδρία άσκησης. Αυτό το είδος της άσκησης έχει υποτριγλυκεριδαιμική δράση ακόμα και μετά από 48 ώρες, παρόλο που η ΕΔ είναι χαμηλή. Ο μηχανισμός που εξηγεί την επίδραση αυτή (μειωμένη παραγωγή ή αυξημένη εκκαθάριση VLDL-TG) δεν έχει ακόμα διαλευκανθεί. ΠΑ32 Επίδραση της υπολιπιδαιμικής αγωγής στην έκφραση των υποδοχέων τύπου Toll (Toll Like Receptors) στα μονοκύτταρα υπερχοληστερολαιμικών ασθενών Ε. Μουτζούρη, 1 Κ. Τέλλης, 2 Α. Αγγουρίδης, 1 Α. Κεή, 1 Ε. Λυμπερόπουλος, 1 Χ. Μηλιώνης, 1 Μ. Ελισάφ, 1 Α. Τσελέπης 2 1 Τομέας Παθολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Τομέας Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Οι υποδοχείς τύπου Toll (Toll Like Receptors, TLRs) εκφράζονται από πλειάδα κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος και συμμετέχουν στις φλεγμονώδεις και ανοσολογικές αντιδράσεις. Στους ανθρώπους έχουν αναγνωρισθεί 10 τύποι υποδοχέων ΤLR, από τους οποίους οι υποδοχείς TLR2 και TLR4 φαίνεται ότι συμμετέχουν ενεργά στην παθογένεια της αθηροσκλήρωσης. Σκοπός της μελέτης: Μελετήθηκε η έκφραση των υποδοχέων TLR2 και TLR4 στα περιφερικά μονοκύτταρα υπερχοληστερολαιμικών ασθενών σε σύγκριση με νορμολιπιδαιμικά άτομα (ομάδα ελέγχου), καθώς και η επίδραση της υπολιπιδαιμικής αγωγής. Υλικό-Μέθοδος: 30 υπερχοληστερολαιμικοί ασθενείς (μέση τιμή ΤCHOL 264 mg/dl, LDL-C 180 mg/dl, TRG 133 mg/dl, HDL 58 mg/dl) τυχαιοποιήθηκαν σε θεραπεία με εζετιμίμπη/σιμβαστατίνη, 10 mg/10 mg ημερησίως (N=15) (Ομάδα ΕΣ) ή σιμβαστατίνη, 40 mg ημερησίως (N=15) (Ομάδα Σ). Στη μελέτη επίσης συμμετείχαν 30 νορμολιπιδαιμικά άτομα της ίδιας ηλικίας και φύλου. Η μεμβρανική έκφραση των TLR2 και TLR4 στα μονοκύτταρα του περιφερικού αίματος μελετήθηκε με κυτταρομετρία ροής πριν και μετά από 6 εβδομάδες θεραπείας, με τη χρησιμοποίηση των μονοκλωνικών αντισωμάτων anti-cd14-fitc, anti-human-tlr4-pe και antihuman-tlr2-pe. Αποτελέσματα: Παρατηρήθηκε αυξημένη έκφραση τόσο των TLR2 όσο και των TLR4 και στις 2 ομάδες ασθενών σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου (p<0,01 και για τις δύο συγκρίσεις). Παράλληλα με την αναμενόμενη παρόμοια μείωση των επιπέδων της LDL-C και στις 2 ομάδες των ασθενών παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της έκφρασης του TLR2 (Ομάδα ΕΣ: 43%, Ομάδα Σ: 28%, p<0,05 σε σύγκριση με τις αρχικές τιμές) και του TLR4 (Ομάδα ΕΣ: 32%, Ομάδα Σ: 25%, p<0,05 σε σύγκριση με τις αρχικές τιμές). Συμπεράσματα: Οι ασθενείς με πρωτοπαθή υπερχοληστερολαιμία εμφανίζουν αυξημένη έκφραση των TLR2 και TLR4, η οποία μειώνεται τόσο από τη μονοθεραπεία με σιμβαστατίνη όσο και από το συνδυασμό εζετιμίμπης με σιμβαστατίνη, με τον οποίο παρατηρείται σχετικά μεγαλύτερη μείωση.