ΒΙΒΛΙΟ ΟΓ ΟΟ ΑΛΟΓΟΒΟΡΟΣ Του Αντιστρατήγου ε.α. Παναγιώτη Πανταζή.

Transcript

1 ΒΙΒΛΙΟ ΟΓ ΟΟ ΑΛΟΓΟΒΟΡΟΣ Του Αντιστρατήγου ε.α. Παναγιώτη Πανταζή. Καλύτερα η θέση του τοπωνυµίου Αλογοβορός φαίνεται στην επόµενη φωτογραφία, Νο1: Φωτ. Νο 1: Το Τοπωνύµιο Αλογοβορός. Στην περιοχή αυτή έχει µία µικρή και επίπεδη λάκα, σαν να είναι σκαµµένη µέσα στα βράχια και να έχουν πετάξει τις πέτρες. Στη λάκα αυτή µαζεύονταν, παλιά, τα άλογα, που βοσκούσαν εκεί γύρω, για να ξαποστάσουν το µεσηµέρι και να κοιµηθούν το βράδυ. Από τη συγκέντρωση αυτή των αλόγων συσσωρεύτηκε, στο σηµείο αυτό, µεγάλη ποσότητα κοπριάς και δηµιουργήθηκε ένας «βορός». Και επειδή οι κοπριές του βορού ήταν από άλογα τον ονόµασαν Αλογοβορό (Αλουγουβ ρό). Τον Αλογοβορό τον έλεγαν και παλιοκόπρια (παλιουκόπρια). Από µακριά, η λάκα του Αλογοβορού, δεν φαίνεται. Για να την δεις πρέπει να την προσεγγίσεις φτάνοντας στην είσοδό της. Η έκταση της λάκας είναι πολύ µικρή. Από το βορρά είναι τελείως ανοικτή και η θέα, προς την κοιλάδα του Σπερχειού, είναι εντυπωσιακή. Στη νότια πλευρά, επίσης, φυτρώνουν πολλά και µεγάλα παλιούρια και πουρνάρια, τα οποία, καίτοι ήταν κατακαλόκαιρο, όταν ανέβηκα εγώ εκεί «2003), ήταν καταπράσινα. Αυτό µας οδηγεί στη σκέψη ότι, στο σηµείο εκείνο, υπήρχε νερό, το οποίο, σήµερα, δεν αναβλύζει στην επιφάνεια του εδάφους. Αυτός ήταν, προφανώς, και ο λόγος συγκεντρώσεως των αλόγων στο σηµείο εκείνο. Ένα µέρος της λάκας φαίνεται στη επόµενη φωτογραφία, Νο 2:

2 Φωτ. Νο 2: Αλογοβορός. Στο δεξιό µέρος της εισόδου της Λάκας βλέπουµε έναν γκρεµισµένο τοίχο από ξερολιθιά. Είναι, προφανώς, τα αποµεινάρια από κάποια καλύβα που είχε κατασκευάσει, εκεί, κάποιος τσοπάνος. Αυτή η γκρεµισµένη πετροκαλύβα φαίνεται στην επόµενη φωτογραφία, Νο 3: Φωτ. Νο 3: Η Πετροκαλύβα. Μέσα στη λάκα υπήρχαν τεµάχια από πανάρχαια κεραµίδια. Η ύπαρξη αυτών των κεραµιδιών, εκεί, µου προξένησε µεγάλη κατάπληξη και συγκέντρωσα µερικά από αυτά, τα οποία βλέπετε στη επόµενη φωτογραφία, Νο 4: 2

3 Φωτ. Νο 4: Τα κεραµίδια από τη λάκα του Αλογοβορού. Τα παµπάλαια αυτά κεραµίδια, µέσα στη λάκα σηµαίνουν, ότι υπήρχαν εκεί, κάποτε, κεραµοσκεπή κτίσµατα. Τώρα τι κτίσµατα ήταν αυτά, πότε τα κατασκεύασαν και ποιόν σκοπό εξυπηρετούσαν είναι, βέβαια, άγνωστο. Τα πιο σπουδαία, όµως, ευρήµατα είναι αυτά που βρέθηκαν έξω από τη λάκα και προς το βόρειο και ανατολικό µέρος της. Τα ευρήµατα αυτά είναι τρεις σιδερένιες αιχµές βελών, µία µεγάλη και δύο µικρές, οι οποίες φαίνονται στις επόµενες φωτογραφίες, Νο 5, 6 και 7: Φωτ. Νο 5: Η µεγάλη σιδερένια αιχµή βέλους Φωτ. Νο 6: Η µία µικρή σιδερένια αιχµή βέλους. 3

4 Φωτ. Νο 7: Η άλλη µικρή αιχµή βέλους Περιγραφή των αιχµών: α. Η µεγάλη αιχµή: Το συνολικό µήκος της είναι 11 εκατοστά. Στο πίσω µέρος της αιχµής είναι ο αυλός, δηλαδή ο σωλήνας µέσα στον οποίο σφήνωνε η ξύλινη βέργα του βέλους. Το µήκος του αυλού είναι 38 χιλιοστά. Ο αυλός δηµιουργείται από έλασµα, του οποίου, τα άκρα, επικαλύπτονται σχηµατίζοντας ραφή. Η αιχµή διαµορφώνεται σε πτερύγια στην ένωση µε τον αυλό. Η αιχµή ανάγεται στη γεωµετρική εποχή ( µ.χ.) και αποτελεί εύρηµα µοναδικού τύπου στην περιοχή της Φθιώτιδας. 1 Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο κατακρατήθηκε, από την Ι. Εφορία Προΐστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Λαµίας, όπου και φυλάσσεται. β. Οι µικρές Αιχµές: Κατά τη Ι. Εφορία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων η εµφάνισή τους δεν επιτρέπει τη χρονολόγησή τους. Παρά ταύτα δεν χωρά αµφιβολία ότι πρόκειται περί πολύ αρχαίων ευρηµάτων 2. Αν συγκρίνουµε τη µεγάλη αιχµή µε τις µικρές, θα µπορούσαµε να διατυπώσουµε την άποψη ότι, η πρώτη, αποτελούσε το υπερόπλο της εποχής, διότι, λόγω µεγέθους και βάρους, θα εκτοξεύονταν από µεγαλύτερο τόξο, θα είχε µεγαλύτερο βεληνεκές και µεγαλύτερη διατρητική ικανότητα και θα τρυπούσε όλα τα είδη ασπίδων της εποχής.. Από την ύπαρξη των αιχµών µπορούµε να διατυπώσουµε δύο απόψεις: α. Ότι, στη λάκα του Αλογοβορού, υπήρχε κάποια στρατιωτική εγκατάσταση (π.χ. στρατιωτικό φυλάκιο για την παρατήρηση επί της κοιλάδος του Σπερχειού και τον έλεγχο του περάσµατος που πρέπει να υπήρχε εκεί και το οποίο έρχονταν από δυτικά, περνούσε από το δικό µας «Παλιό χωριό» στη θέση Ροδιά, την Κωσταλεξιώτικη Παναγία, το Παλιοφραντζί και προχωρούσε ανατολικότερα. β. Ότι έλαβε χώρα, στο σηµείο εκείνο, κάποια µάχη την αρχαία εποχή. Να σηµειώσουµε ότι, η περιοχή αυτή, ήταν εντός της επικράτειας των αρχαίων Οιταίων. 3 1 Πληροφορίες από τη Ι. Εφορία Κλασσικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων. 2 Και οι µικρές αιχµές φυλάσσονται στη Ι. Εφορία Κλασσικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων. 3 Για τους Οιταίους βλέπε ΒΙΒΛΙΟ ΕΝ ΕΚΑΤΟ (Η ΜΑΧΗ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ). 4

5 Λοιπά Ευρήµατα: Επάνω σε µία πέτρα του πετρόσπιτου, που φαίνεται στη φωτογραφία Νο 2, βρέθηκαν τα ακόλουθα αντικείµενα: α. Η πρώτη µικρή σιδερένια αιχµή βέλους της φωτογραφίας Νο 5. β. Ένας παλαιός αναπτήρας, ο οποίος φαίνεται στις επόµενες φωτογραφίες, Νο 8, 9, 10 και 11. Στην επόµενη φωτογραφία, Νο 8, βλέπουµε το αναπτήρα, όπως βρέθηκε: Φωτ. Νο 8: Ο αναπτήρας όπως βρέθηκε. Πληροφορίες για τον αναπτήρα: Το οχείο: Είναι µπρούτζινο και αποτελείται από ένα δοχείο, αριστερά, και από ένα στέλεχος, δεξιά, τα οποία ήταν κολληµένα, στερεά, µεταξύ τους. Όταν βρέθηκαν είχε καταστραφεί η κόλληση και, τα τεµάχια, ήταν διαχωρισµένα. Τα τεµάχια από τα οποία αποτελείται, το δοχείο, φαίνονται στην επόµενη φωτογραφία, Νο 9: Φωτ. Νο 9: Τα τεµάχια του δοχείου. Ανάλυση των τεµαχίων του δοχείου: 5

6 Το δοχείο είναι κυλινδρικό. Στο πίσω µέρος του είναι ανοικτό και κλείνει µε µία βιδωτή τάπα. Στο άλλο µέρος του εξέχει ένας µικρός σωληνίσκος, ο οποίος κλείνει µε ένα βιδωτό καπάκι. Το δοχείο το χρησιµοποιούσαν ως εξής: Το γέµιζαν µε ένα φυτίλι, το οποίο τα αγόραζαν από το εµπόριο, όπως φαίνεται στη φωτογραφία. 4 Μετά έκλειναν το σωληνίσκο µε το βιδωτό καπάκι. Στη συνέχεια γύριζαν το δοχείο ανάποδα και έριχναν µέσα οινόπνευµα ή βενζίνη, ώστε να εµποτιστεί καλά το φυτίλι. Τέλος έκλεινα το δοχείο µε τη βιδωτή τάπα του. Το στέλεχος: Τα τεµάχια του στελέχους φαίνονται στην επόµενη φωτογραφία, Νο 10: Φωτ, Νο 10: Τεµάχια του στελέχους. Ανάλυση των τεµαχίων του στελέχους: Το στέλεχος είναι και αυτό µπρούτζινο και δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας λεπτός σωληνίσκος. Στο επάνω µέρος του υπήρχε, στερεωµένος, ένας µικρός οδοντωτός τροχίσκος. Στον αναπτήρα που βρέθηκε δεν υπάρχει αυτός ο τροχίσκος. Με τη βοήθεια του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή προσέθεσα, στην κορυφή του στελέχους, έναν τέτοιον τροχίσκο, όπως φαίνεται στην επόµενη φωτογραφία, Νο 11: Φωτ. Νο 11: Το στέλεχος µε τον οδοντωτό τροχίσκο. Από το αντίθετο, του τροχίσκου, άκρο του σωληνίσκου τοποθετούσαν, µέσα σ αυτόν, µία τσακµακόπετρα. 5 Μετά την τσακµακόπετρα 4 Το φυτίλι αυτό είναι του ίδιου του αναπτήρα όπως βρέθηκε. 5 Τσακµακόπετρα = η πέτρα του τσακµακιού. Τσακµάκι έλεγαν και τον πριόβολο, όπως αυτός παρουσιάζεται στο ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ (ΠΑΛΙΟΦΡΑΝΤΖΙ). Το ίδιο όνοµα χρησιµοποιούσαν και για κάθε είδους αναπτήρα που χρησιµοποιούσε τσακµακόπετρα. Η λέξη 6

7 τοποθετούσαν ένα ψιλό ατσάλινο ελατήριο. Το ελατήριο το πίεζαν, για να εισέλθει καλά µέσα στο σωληνίσκο, µε τη βίδα που φαίνεται στο αριστερό της φωτογραφίας. Αφού γίνονταν αυτό βίδωναν τη βίδα και έκλειναν, έτσι, το σωληνίσκο. Μέσα στο σωληνίσκο, το ελατήριο, πίεζε µε δύναµη, την τσακµακόπετρα, επάνω στον οδοντωτό τροχίσκο. Η τελική µορφή του πλήρους αναπτήρα είναι αυτή που βλέπουµε στην επόµενη φωτογραφία, Νο 12: Φωτ. Νο 12: Ο πλήρης αναπτήρας. Λειτουργία του αναπτήρα: Ξεβίδωναν το βιδωτό καπάκι του φυτιλιού και κρατούσαν τον αναπτήρα, µε το δεξί χέρι, όπως κρατούµε και τους σηµερινούς µε τον αντίχειρα επάνω και δεξιά του τροχίσκου. Με µία δυνατή και γρήγορη κίνηση του αντίχειρα προς τα κάτω περιέστρεφαν τον τροχίσκο, τα δόντια του οποίου τρίβονταν µε δύναµη επάνω στην τσακµακόπετρα. Η τριβή αυτή προκαλούσε τη δηµιουργία σπινθήρων, οι οποίοι εκτοξεύονταν µε δύναµη επάνω στο φυτίλι, στο οποίο και κολλούσαν. Η θερµοκρασία των σπινθήρων προκαλούσε το άναµµα του φυτιλιού και µία φλόγα ξεπηδούσε από αυτό. Με τη φλόγα αυτή άναβαν του τσιµπούκι τους, το τσιγάρο τους και τη φωτιά µε τα ξύλα. Τους ανωτέρω αναπτήρες τους θυµάµαι, εγώ, στο δεύτερο µισό της 10ετίας του γ. Ένα ζευγάρι γυαλιά µατιών Τα γυαλιά φαίνονται στις επόµενες φωτογραφίες Νο 13: τσακµάκι προέρχεται από την τουρκική λέξη cakmak. Στην προκειµένη περίπτωση η τσακµακόπετρα ήταν σε µορφή ενός µικρού κυλινδρίσκου µήκους έξη µε επτά χιλιοστών περίπου. 7

8 Φωτ, Νο 13: Τα γυαλιά. Περιγραφή των γιαλιών: Το αριστερό γυαλί λείπει. Το δεξιό υπάρχει, αλλά είναι θαµπωµένο από την επίδραση των καιρικών συνθηκών στις οποίες ήταν εκτεθειµένο για πολλά χρόνια. Ο τύπος αυτών των γυαλιών χρησιµοποιούνταν µετά το Εξ άλλου τέτοια γυαλιά φορούσε και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος Ελευθέριος Βενιζέλος, όπως φαίνεται στην επόµενη φωτογραφία, Νο 14, του Φωτ. Νο 14: Ο Βενιζέλος σε φωτογραφία του

9 Αν συνδυάσουµε τα ανωτέρω δεν θα ήταν υπερβολή να παραδεχθούµε ότι, τα γυαλιά και ο αναπτήρας, είχαν εγκαταλειφθεί, εκεί που βρέθηκαν, εδώ και 60 χρόνια (σήµερα 2005). Ποιος ξέρει από ποιόν, πως και γιατί εγκαταλείφθηκαν εκεί. εν αποκλείεται, πίσω από το γεγονός αυτό, να κρύβεται κάποιο έκτακτο περιστατικό, το οποίο να συνέβη στο κάτοχό των (βαρεία ασθένεια ή και θάνατος ακόµη). Το γεγονός αυτό δεν του επέτρεψε να επιστρέψει και να πάρει τα αντικείµενα αυτά, αφού του ήταν απόλυτα απαραίτητα για τις καθηµερινές του ανάγκες. Η αιχµή του βέλους ήταν, φαίνεται, πρόσφατο εύρηµα του αγνώστου και το εναπόθεσε εκεί, µαζί µε τα άλλα αντικείµενα, για να το ξαναπάρει. Ανεβαίνοντας, όµως, στον Αλογοβορό µου προξένησε εντύπωση ένα φυσικό φαινόµενο. Πρόκειται για τις πλάκες που υπάρχουν εκεί, οι οποίες είναι χαρακωµένες µε αυλακώσεις. Μία από τις πλάκες αυτές φαίνεται στην επόµενη φωτογραφία, Νο 15: Φωτ. Νο 15: Μία από τις χαρακωµένες πλάκες. Οι αυλακώσεις αυτές προέκυψαν ως εξής: 6 Στο σηµείο που είναι οι αυλακώσεις ο βράχος ήταν σαθρός και διαποτίζονταν, το χειµώνα, µε νερό. Το νερό πάγωνε και, µε την πίεσή του, κατακερµάτιζε το βράχο στις γραµµές των αυλακώσεων. Στη συνέχεια, το νερό της βροχής ή το νερό από το λιώσιµο του χιονιού, περέσυρε τα θρύµµατα και, έτσι, δηµιουργήθηκαν οι αυλακώσεις. Αλλά θα ήταν µεγάλη παράλειψη, αν δεν ανέφερα και µία χελώνα, που µε υποδέχθηκε όταν έφθασα στον «Αλουγουβ ρό» και µε αποχαιρέτησε όταν έφυγα. Με ευχαρίστησε, µάλιστα, θερµά και εκ µέρους όλων των χελωνών της περιοχής, για την τιµή που τους έκαµα, να επισκεφθώ την περιοχή τους, ύστερα από πολλά χρόνια που έχει να πατήσει ανθρώπινο πόδι εκεί επάνω. έχθηκε µάλιστα, µε µεγάλη ευχαρίστηση, να της βγάλω και µία αναµνηστική φωτογραφία, Νο 16, την οποία και σας παραθέτω, για να την γνωρίσετε και εσείς. 6 Οι πληροφορίες προέρχονται από το Ίδρυµα Γεωλογικών Μελετών και Ερευνών (ΙΓΜΕ). 9

10 Φωτ. Νο 16: Η χελώνα του «Αλουγουβρού». Τελικά αποδείχθηκε, µε όσα εκτέθηκαν ανωτέρω, ότι, ο «Αλουγου βρός», ήταν ένας κρυµµένους θησαυρός!!!!. 10