ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΜΙΑΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΕ ΤΡΑΓΙΚΟ ΤΕΛΟΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΜΙΑΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΕ ΤΡΑΓΙΚΟ ΤΕΛΟΣ"

Transcript

1 2 ο Γυμνάσιο Αρτέμιδος Σχ. Έτος Πολιτιστικό πρόγραμμα ΑΚΡΩΤΗΡΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΜΙΑΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΕ ΤΡΑΓΙΚΟ ΤΕΛΟΣ Επιμέλεια Τσαούση Ελένη (ΠΕ02) Φιλόλογος 1

2 Περιεχόμενα 1.Εισαγωγή Λίγα λόγια για την ιστορία του οικισμού 5 3. Οι ανασκαφές.7 4. Η έκρηξη του ηφαιστείου..8 5.Η δόμηση του οικισμού Η αρχιτεκτονική του οικισμού..12 Τα κυριότερα κτήρια.14 1) Δυτική οικία.14 2) Η Ξεστή ) Το κτήριο Γ.17 4) Το κτήριο Β.17 5) Συγκρότημα Δ Ξεστή ) Η οικία των Γυναικών.18 7) Η Ξεστή Οι τοιχογραφίες 19 Οι τοιχογραφίες της Δυτικής Οικίας 20 1) Ο ψαράς 20 2) Νεαρή ιέρεια 21 3) Νηοπομπή 22 4) Ποτάμι.23 Οι τοιχογραφίες της Ξεστής ) Οι κροκοσυλλέκτριες.24 2) Πότνια Θηρών.27 3) Λατρεύτριες..27 4) Οι «Πολύχρωμες σπείρες».28 Οι τοιχογραφίες του κτηρίου Β 28 2

3 1) Οι Πυγμάχοι 28 2) Οι Αντιλόπες.29 3) Οι Κυανοπίθικοι.30 4) Συγκρότημα Δ Ξεστή 1 : Τοιχογραφία της Άνοιξης Η κεραμική και τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση του Ακρωτηρίου Η σχέση των κατοίκων με τους σεισμούς Οι ασχολίες των κατοίκων Οι διατροφικές συνήθειες Θρησκευτικές τελετές Η μόδα και ο καλλωπισμός Ο τρόπος ζωής των κατοίκων Το μυστήριο του Ακρωτηρίου Πηγές Η Ομάδα του πολιτιστικού προγράμματος 55 3

4 Εισαγωγή Τότε είπε και γεννήθηκεν η θάλασσα Και είδα και θαύμασα Και στη μέση της έσπειρε κόσμους μικρούς κατ' εικόνα και ομοίωσή μου: Ίπποι πέτρινοι με τη χαίτη ορθή και γαλήνιοι αμφορείς και λοξές δελφινιών ράχες η Ίος η Σίκινος η Σέριφος η Μήλος «Κάθε λέξη κι από 'να χελιδόνι για να σου φέρνει την άνοιξη μέσα στο θέρος» είπε [ ] ΑΥΤOΣ ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας! 4 Ο. Ελύτης, Το Άξιον Εστί, Ίκαρος Έτσι έβλεπε ο Οδυσσέας Ελύτης τη δημιουργία των κυκλαδίτικων νησιών : έναν κόσμο λουσμένο στο φως, με ανυπέρβλητη φυσική ομορφιά όπου κυριαρχεί το γαλάζιο του ουρανού και το μπλε της θάλασσας. Έναν κόσμο με μακραίωνη ιστορία και λαμπρό πολιτισμό. Οι Κυκλάδες τα νησιά που σχηματίζουν κύκλο γύρο από το ιερό νησί του Απόλλωνα, τη Δήλο υπήρξαν πάντα κοιτίδα πολιτισμού, γέφυρα επικοινωνίας λαών και διακίνησης αγαθών και ιδεών. Έτσι οι κάτοικοι των νησιών αυτών είχαν την ευκαιρία να κρίνουν και να συγκρίνουν ιδέες, να διαμορφώσουν τη δική τους άποψη για τη ζωή και να δημιουργήσουν έναν πολιτισμό απόλυτα ανθρωποκεντρικό όπου ακόμα και το θείο έχει ανθρώπινη μορφή. Η Σαντορίνη είναι το νησί των Κυκλάδων που συνδυάζει την ανυπέρβλητη φυσική ομορφιά με το συναρπαστικό ιστορικό παρελθόν έτσι όπως αποτυπώνεται στην

5 προϊστορική πόλη του Ακρωτηρίου. Αυτόν τον πολύ μακρινό, παραμυθένιο και γεμάτο μυστήριο κόσμο, ωστόσο πολύ καλά προφυλαγμένο κάτω από την τέφρα του ηφαιστείου προσπαθήσαμε να γνωρίσουμε και να αναπλάσουμε με τη φαντασία μας. Λίγα λόγια για την ιστορία του οικισμού Το Ακρωτήρι, ένας από τους προϊστορικούς οικισμούς των Κυκλάδων, είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα και λιμάνια του Αιγαίου στα προϊστορικά χρόνια. Βρίσκεται στη Σαντορίνη ή την Καλλίστη, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος, ή την Στρογγύλη που ονομάστηκε έτσι λόγω του σχήματός της. 5

6 Οι πρώτες εγκαταστάσεις στο Ακρωτήρι χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή (τουλάχιστον από την 4η χιλιετία π.χ.). Κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.χ.) υπήρχε οικισμός.ξεκινώντας ως μικρός οικισμός βασισμένος στη γεωργία και την κτηνοτροφία, γύρω στο 2500 π.χ εξελίχτηκε σε σημαντικό λιμάνι. Κατά τη Μέση και την Πρώιμη Ύστερη Εποχή του Χαλκού (20ος-17ος αιώνας π.χ.) ο οικισμός αυτός επεκτάθηκε και αναδείχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα και λιμάνια του Αιγαίου. Η θέση του Ακρωτηρίου ήταν ιδανική για ασφαλές αγκυροβόλιο, καθότι ήταν προστατευμένη από τους βόρειους ανέμους, ενώ ταυτόχρονα η μορφολογία του εδάφους ευνοούσε την ανάπτυξη γεωργικών δραστηριοτήτων. Πιθανολογείται ότι ήταν η πρωτεύουσα του νησιού, αλλά αυτό δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί. Η προϊστορική πόλη υπολογίζεται ότι ήταν περίπου 200 στρέμματα και είχε γύρω στους κατοίκους. 6

7 Η μεγάλη έκταση του οικισμού, η άριστη πολεοδομική του οργάνωση, το αποχετευτικό του δίκτυο, τα περίτεχνα πολυώροφα κτήρια του με τον έξοχο τοιχογραφικό διάκοσμο, την πλούσια επίπλωση και οικοσκευή μαρτυρούν για τη μεγάλη του ανάπτυξη. Τα ποικίλα εισηγμένα προϊόντα που βρέθηκαν μέσα στα κτήρια δείχνουν πόσο ευρύ ήταν το πλέγμα των εξωτερικών σχέσεων του Ακρωτηρίου. Διατηρούσε στενές σχέσεις με τη Μινωική Κρήτη, από τον πολιτισμό της οποία επηρεάστηκε, αλλά βρισκόταν σε επικοινωνία και με την Ηπειρωτική Ελλάδα, τη Δωδεκάνησο, την Κύπρο, τη Συρία και την Αίγυπτο. Το 1550 π.χ ένας μεγάλος σεισμός έπληξε την πόλη και την κατέστρεψε. Όμως οι κάτοικοι ξαναέκτισαν τα σπίτια τους από την αρχή. Τώρα οι οικίες έγιναν τριώροφες, πολυτελείς με υπέροχες τοιχογραφίες διακοσμημένες με έπιπλα και αντικείμενα υψηλής αισθητικής αξίας. Η ζωή στην πόλη τελείωσε απότομα το τελευταίο τέταρτο του 17ου π.χ. αιώνα, όταν οι κάτοικοί της αποφάσισαν να την εγκαταλείψουν εξαιτίας ισχυρών σεισμών. Η έκρηξη του ηφαιστείου ακολούθησε. Τα ηφαιστειακά υλικά που κάλυψαν την πόλη και ολόκληρο το νησί προστάτευσαν ως σήμερα τα κτήρια και το περιεχόμενό τους, όπως έγινε και στην Πομπηία. Γι αυτό και ο Μαρινάτος ο αρχαιολόγος που έκανε τις ανασκαφές ονόμασε τον οικισμό «Πομπηία του Αιγαίου». Είναι ίσως ένας από τους καλύτερα διατηρημένους οικισμούς της εποχής του Χαλκού στον κόσμο. Οι ανασκαφές Μακέτα ανασκαφής στο Προϊστορικό μουσείο της Θήρας 7

8 Στοιχεία για την κατοίκηση της Θήρας κατά την προϊστορική εποχή άρχισαν να έρχονται στο φως από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, όταν λόγω της χρησιμοποίησης θηραϊκής γης για τη μόνωση των τοιχωμάτων της διώρυγας του Σουέζ από τον Γάλλο μηχανικό Φερντινάν ντε Λεσσέψ (Ferdinard de Lesseps) το 1866 αποκαλύφθηκαν προϊστορικές αρχαιότητες. Οι συστηματικές όμως ανασκαφές άρχισαν το 1967 από τον καθηγητή Σπυρίδωνα Μαρινάτο υπό την αιγίδα της «εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας». Μαρινάτος Ντούμας Ο Μαρινάτος αποφάσισε να ανασκάψει στο Ακρωτήρι ελπίζοντας ότι θα επαληθεύσει μια παλιά του θεωρία που είχε δημοσιεύσει από τη δεκαετία του '30, ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας προκάλεσε την κατάρρευση του πολιτισμού της Μινωικής Κρήτης. Μετά το θάνατο του Μαρινάτου, στα 1974, η ανασκαφή συνεχίζεται υπό την διεύθυνση του καθηγητή Χρίστου Ντούμα. Η έκρηξη Το γεγονός ότι στον οικισμό δεν βρέθηκαν καθόλου ανθρώπινοι σκελετοί μαρτυρά ότι μια σειρά από προειδοποιητικούς σεισμούς εξανάγκασε τους κατοίκους να τον εγκαταλείψουν έγκαιρα. Πάντως πριν ταφεί ο οικισμός από την τέφρα της ηφαιστειακής έκρηξης, είχε χτυπηθεί από μεγάλο σεισμό. Κάποιοι κάτοικοι επέστρεψαν αργότερα στον οικισμό, για να απεγκλωβίσουν όσους δεν είχαν προλάβει να φύγουν και να συλλέξουν πολύτιμα και προσωπικά αντικείμενα. 8

9 Άλλα πρόδρομα της ηφαιστειακής εκρήξεως φαινόμενα, όμως, ανάγκασαν τους κατοίκους να ξαναεγκαταλείψουν την πόλη, όπως αποδεικνύει το γεγονός ότι οι εργασίες διάνοιξης των δρόμων δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ, ενώ ένας μεγάλος αριθμός από αγγεία βρέθηκαν πάνω σε σωρούς μπαζών, όπου, προφανώς, είχαν τοποθετηθεί αρχικά για να μεταφερθούν σε πιο ασφαλείς θέσεις. Ενδείξεις για το πού κατέφυγαν δεν έχουμε. Ο χρόνος, πάντως, μεταξύ του μεγάλου σεισμού και της ηφαιστειακής έκρηξης δεν πρέπει να υπερέβαινε τις λίγες δεκάδες μέρες, ενώ η χρονική διάρκεια από τις πρώτες εκρήξεις μέχρι την δημιουργία της καλδέρας υπολογίζεται σε δύο με τρία εικοσιτετράωρα. Τα αλλεπάλληλα κύματα της τέφρας παρέσυραν τις στέγες και τα ανώτερα τμήματα των κτηρίων του οικισμού. Μετά την ηφαιστειακή έκρηξη και την απόθεση των ηφαιστειακών υλικών που οδήγησε στον ενταφιασμό του οικισμού, ακολούθησε καταρρακτώδης βροχή, η οποία διέβρωσε την ελαφρόπετρα και την τέφρα και σε πολλές περιπτώσεις έφτασε μέχρι και το έδαφος πριν από την έκρηξη. Η βροχή αυτή μετέφερε ρευστή λάσπη στα ισόγεια των κτιρίων τ ου οικισμού, κάτι που οδήγησε τόσο στη διατήρηση του περιεχομένου τους, όσο και στην παραμονή στη θέση τους των δαπέδων των υπερκείμενων ορόφων. Η πλέον πρόσφατη χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα ενός κλαδιού ελιάς που θάφτηκε από την τέφρα της έκρηξης τοποθετεί την ημερομηνία μεταξύ 1627 και 1600 π.χ. με πιο πιθανό το διάστημα μεταξύ 1613 με 1614 π.χ.. Η νέα χρονολόγηση αποδεικνύει τη μη σύνδεση της έκρηξης με την καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού. Οι εκτιμήσεις, πάντως, δείχνουν ότι η έκρηξη αυτή αποτέλεσε την μεγαλύτερη έκρηξη ηφαιστείου στον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Σε σχέση με την εποχή του χρόνου που έγινε η έκρηξη, πιθανολογείται ότι ήταν άνοιξη, καθώς έχουν ανακαλυφθεί στο στρώμα των υλικών της έκρηξης κόκκοι γύρης από ελιές και κωνοφόρα δέντρα. Η απουσία θυμάτων από τα ερείπια της τελικής καταστροφής της πόλης του Ακρωτηρίου, που πρέπει να είχε κατοίκους, μπορεί, σύμφωνα με τον κ. Ντούμα, να ερμηνευθεί ως απόρροια της συνήθειας των κατοίκων να τα ανασύρουν μέσα από τα ερείπια», είτε γιατί ακόμη ζούσαν, είτε για να τους προσφερθεί αξιοπρεπής κηδεία, αλλά και για λόγους υγιεινής, αφού ο χώρος δεν εγκαταλειπόταν. Οι κάτοικοι έπειτα από 9

10 κάθε σεισμό διέσωζαν όσα αγαθά είχαν γλιτώσει από τη μανία του Εγκέλαδου και ανακύκλωναν όσα μπορούσαν να ξαναχρησιμοποιηθούν. Σύμφωνα με τον ηφαιστειολόγο Δρα Γιώργο Βουγιουκαλάκη, ερευνητή του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.) και αντιπρόεδρο της Εταιρείας Στήριξης Σπουδών Προϊστορικής Θήρας, τα στοιχεία που έχουμε από πλευράς γεωλογίας και ηφαιστειολογίας μας λένε, ότι οι κάτοικοι του νησιού με όσες γνώσεις και εάν είχαν δεν προλάβαιναν να φύγουν. Αυτή η τεράστιας κλίμακας έκρηξη εξελίχθηκε τόσο πολύ γρήγορα, που ήταν αδύνατον να εγκαταλειφθεί το νησί. Όταν ξεκίνησαν τα προειδοποιητικά φαινόμενα και κατάλαβαν ότι κάτι πολύ κακό συμβαίνει οι κάτοικοι δεν είχαν καμιά δυνατότητα διαφυγής, γιατί ήταν πάρα πολλοί. Ήταν πάνω από Ακόμη και εάν όλα τα εμπορικά τους πλοία, που ήταν και πάρα πολλά, είχαν συγκεντρωθεί για να τους βοηθήσουν, πάλι δεν θα προλάβαιναν να εκκενώσουν την πόλη, λόγω του αριθμού τους. Αλλά το ότι δεν βρέθηκαν ούτε σκελετοί, ούτε συντρίμμια πλοίων στο Ακρωτήρι, οφείλεται στο γεγονός ότι είναι το μόνο κομμάτι της ξηράς που βρέθηκε και ερευνήθηκε. Το αρχαίο λιμάνι όμως, ακόμη δεν βρέθηκε και μόνον όταν το ανακαλύψουμε και ανασκαφούν τα σημεία, που ήταν συγκεντρωμένοι οι κάτοικοι, γιατί σίγουρα στο λιμάνι θα είχαν συγκεντρωθεί, τότε θα έχουμε σημαντικές και πολύτιμες πληροφορίες για τις τελευταίες δραματικές ώρες της πόλης όπως και για την τύχη των κατοίκων της. Στην πρώτη φάση της καταστροφής σημειώθηκε ένας πολύ ισχυρός σεισμός και σίγουρα το Ακρωτήρι εγκαταλείφθηκε, διότι οι κάτοικοι του νησιού αυτού είχαν μεγάλη εμπειρία από σεισμούς, όπως φαίνεται από τις συνεχείς ανασυγκροτήσεις και τα διάφορα επίπεδα καταστροφών, που έχει υποστεί η πόλη πριν από την μοιραία τελική της. Βλέπουμε, ότι καταστρέφεται ξανά και ξανά από αλλεπάλληλους σεισμούς και ξαναχτίζεται ακόμη καλύτερη, όπως μας δείχνουν οι επεμβάσεις στα κτίρια μετά από κάποιο χτύπημα του Εγκέλαδου. Αμέσως η πόλη εκκενώνεται και τα σωστικά συνεργεία αναλαμβάνουν δράση. Επεμβαίνουν επιλεκτικά σε κτίρια, που μπορεί να έχουν μέσα εγκλωβισμένους ανθρώπους και πολύτιμα αγαθά. Το κομμάτι του Ακρωτηρίου που μελετάται τώρα, έχει καταστραφεί από παλαιότερο σεισμό, όπως διαπιστώνουμε από τις επεμβάσεις των κτιρίων. Οι δε κάτοικοι, έχοντας πάρει μαζί τους ό,τι πολύτιμο και χρήσιμο είχαν, εγκατέλειψαν την πόλη. Τέσσερις φάσεις καταγράφονται στους μηχανισμούς απόθεσης των προϊόντων της έκρηξης 10

11 Κατά την πρώτη φάση, δημιουργείται μια μεγάλη εκρηκτική στήλη από τέφρα ύψους χλμ. Διαρκεί περίπου 4-6 ώρες και τινάζει στον αέρα περίπου 2 κυβ. χλμ. (4,6 δισεκατομμύρια τόνους) μάγματος. Η τεράστια ενέργεια, που ελευθερώνεται από την εξάτμιση του νερού κονιορτοποιεί μεγάλες ποσότητες μάγματος και τις εκτινάσσει με μεγάλες ταχύτητες ( μέτρα ανά δευτερόλεπτο) και θερμοκρασίες ( ο C) καλύπτοντας όλη τη Σαντορίνη με λευκή τέφρα. Οι αλλεπάλληλες αυτές εκρήξεις δημιουργούν συχνά έντονα ωστικά κύματα, τα καταστροφικά αποτελέσματα των οποίων έχουν καταγραφεί σε τμήματα οικιών του προϊστορικού οικισμού. Στη δεύτερη εκρηκτική φάση νέφος ατμών και τέφρας κινούνται με υψηλές ταχύτητες γύρω από την περιοχή της έκρηξης. Κατά την τρίτη φάση η περιοχή καλύπτεται με τεράστια ποσά ηφαιστειακής τέφρας. Κατά την τελευταία φάση εκτοξεύονται παχιά σύννεφα ζεστής κόκκινης τέφρας, η οποία τελικά εναποτίθεται στη γη, ή βυθίζεται στη θάλασσα. Το όλο συμβάν, από τις πρώτες εκρήξεις μέχρι και τη δημιουργία της καλδέρας, δεν πρέπει να είχε διάρκεια μεγαλύτερη από λίγα (2-3) εικοσιτετράωρα. Ο όγκος του υλικού, που εκτινάχτηκε υπολογίστηκε σε τουλάχιστον περίπου 150 δισεκατομμύρια τόνων πετρώματος! Η δόμηση του οικισμού Η δόμηση ήταν πυκνή. Το ακρωτήρι διέθετε πολυώροφα κτίρια με πλούσιες τοιχογραφίες, οργανωμένες αποθήκες, βιοτεχνικούς χώρους, άριστη πολεοδομική οργάνωση με δρόμους, πλατείες και είχε ένα πλήρως αναπτυγμένο αποχετευτικό σύστημα, το οποίο περνούσε κάτω από το λιθόστρωτο και συνδεόταν απευθείας με τα σπίτια. 11

12 Οι δρόμοι της πόλης ήταν λιθόστρωτοι. Η αποχέτευση των κτιρίων γινόταν με πήλινους σωλήνες που βρίσκονταν μέσα στους τοίχους των κτιρίων και κατέληγαν σε χτιστούς υπονόμους κάτω από τους λιθόστρωτους δρόμους.τα οικοδομικά υλικά ήταν πέτρες, άργιλος, τούβλα λάσπης που ενισχύθηκαν με άχυρο, ξυλεία, γύψο μέσα και έξω. Το μεγάλο πλήθος από τοιχογραφίες, με τις οποίες ήταν διακοσμημένοι πολλοί από τους χώρους των κτιρίων, κατά κανόνα των άνω ορόφων, υποδηλώνουν μια εξελιγμένη και εκλεπτυσμένη αστική κοινωνία, η οποία ντυνόταν με πολυτέλεια, κομψότητα, και εντυπωσιακή πολυχρωμία. Η αρχιτεκτονική του οικισμού Τα κτήρια της πόλης είναι δείγματα εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής. Είχαν δύο ή τρεις ορόφους και πολλά δωμάτια. Τα πλουσιότερα ήταν κατασκευασμένα από πελεκητές πέτρες, και είχαν τέλειες λαξευτές προσόψεις. Γι αυτόν τον λόγο, οι αρχαιολόγοι τα ονομάζουν ξεστές. Τα υπόλοιπα κτίρια ήταν κατασκευασμένα από τούβλα λάσπης ενισχυμένα με άχυρα, ξύλα και γύψο. Πετρώματα από τα λατομεία του νησιού ήταν το κύριο οικοδομικό υλικό. Επίσης συλλέγονταν βότσαλα και κροκάλες που τα χρησιμοποιούσαν στους τοίχους ή τα πατώματα. Στην τοιχοδομία χρησιμοποιούνταν μεγάλες και μικρές πέτρες σε στρώσεις με λάσπη (υγρός πηλός) ή χωρίς συνδετικό υλικό (ξερολιθιά). Στη στέγαση χρησιμοποιούνταν διαδοχικά κορμοί δέντρων, καλάμια, άχυρα και μάζες πηλού. 12

13 Στο ομοίωμα αναδεικνύεται το ενδιαφέρον δομικό σύστημα με οριζόντιες και κάθετες ξύλινες ενισχύσεις στους τοίχους, τα πολύθυρα, διάφορες συνδεσμολογίες και στοιχεία του σταθερού εξοπλισμού. Στον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου στην Θήρα υπήρχε ένα αντισεισμικό σύστημα. Τα δάπεδα των ορόφων κατασκευάζονταν από ξύλα και καλάμια, πάνω στα οποία υπήρχε πατημένο χώμα, στο οποίο συχνά τοποθετούσαν σχιστολιθικές πλάκες ή βότσαλα. Με ξύλα και καλάμια κατασκευαζόταν και η στέγη, πάνω στην οποία τοποθετούσαν, επίσης, πατημένο χώμα, το οποίο δρούσε ως μονωτικό και εξασφάλιζε δροσιά το καλοκαίρι και ζέστη το χειμώνα. Οι κάτω όροφοι χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες, εργαστήρια ή μύλοι, ενώ οι πάνω όροφοι ήταν οι χώροι διαμονής των κατοίκων. Στα πιο πλούσια σπίτια, συχνά, οι τοίχοι των πάνω ορόφων ήταν διακοσμημένοι με τοιχογραφίες. Αυτή ενδέχεται να είναι μια απεικόνιση της πόλης στο Ακρωτήρι, όπως την αποτύπωσε ο προϊστορικός καλλιτέχνης στην «Μικρογραφία του Στόλου» 13

14 Τα κυριότερα κτήρια 1. Δυτική Οικία Στα δυτικά της Πλατείας Τριγώνου βρίσκεται η Δυτική Οικία. Είναι ένα επίμηκες κτήριο μεσαίου μεγέθους με ισόγειο, πρώτο όροφο και τουλάχιστον στην ανατολική πλευρά και δεύτερο όροφο. Είχε δύο κλιμακοστάσια και περίμετρο 49,65 μέτρα. Η ταράτσα 14

15 ήταν καλυμμένη με πατημένο χώμα το οποίο εξασφάλιζε την μόνωση της. Στο ισόγειο της υπήρχαν αποθήκες τροφίμων, εργαστήρια, μαγειρείο και χώρος μυλωνά. Στον πρώτο όροφο υπήρχε δωμάτιο με αργαλειούς, μια αποθήκη σκευών και τροφίμων, ένα αποχωρητήριο και δύο δωμάτια με τοιχογραφίες. Στο ένα από τα δύο, βρέθηκαν οι δύο τοιχογραφίες των Ψαράδων (Δυτικός τοίχος), η τοιχογραφία της νεαρής ιέρειας (Νοτιοανατολική είσοδος / ανατολικός παραστάτης), η τοιχογραφία με το ποτάμι (Ανατολικός τοίχος) και η διάσημη μικρογραφική ζωφόρος του στόλου που βρίσκεται και στους τέσσερις τοίχους του. Στο ομοίωμα απεικονίζεται σε κλίμακα 1:4 η νοτιοδυτική γωνία της Δυτικής Οικίας, ενός μάλλον τυπικού σπιτιού του κέντρου της πόλης. Στον άνω όροφο, όπου βρίσκονται οι χώροι κατοικίας, υπάρχει εγκατάσταση υγιεινής απομονωμένη από το υπόλοιπο σπίτι με πλινθότοιχο. Σε εσοχή του εξωτερικού τοίχου έχουν κτιστεί δύο πεζούλια, ύψους 0,43μ., ανάμεσα στα οποία υπάρχει κενό πλάτους 8-10εκ. Το κενό αντιστοιχεί σε οπή στο πάτωμα, η οποία αποτελεί το στόμιο αγωγού. O αγωγός, που απαρτίζεται από κατακόρυφους πήλινους σωλήνες εντοιχισμένους στη λιθοδομή του ισογείου, καταλήγει σ ένα άνοιγμα του τοίχου προς την εξωτερική πλευρά του κτηρίου. Από το άνοιγμα αυτό, τα απόβλητα χύνονταν σε φρεάτιο το οποίο συνδέεται με το κεντρικό δίκτυο του οικισμού. Μέσα στο φρεάτιο βρέθηκαν πλάκες τοποθετημένες έτσι ώστε η ροή των αποβλήτων να επιταχύνεται, διατηρώντας το δίκτυο καθαρό. Επιπλέον, οι πλάκες αυτές απομονώνουν σε μεγάλο βαθμό το φρεάτιο από το σπίτι - σχηματίζουν δηλαδή ένα είδος οσμοπαγίδας. 15

16 2. Η Ξεστή 3 Από την κύρια είσοδο του στεγασμένου αρχαιολογικού χώρου είναι το πρώτο κτιριακό συγκρότημα στην ανατολική πλευρά. Ήταν ένα μεγάλο διώροφο κτίριο, με 14 δωμάτια σε κάθε όροφο, κάποια από τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με πολύθυρα. Στο συγκρότημα αυτό βρέθηκε ένας πολύ μεγάλος αριθμός από τοιχογραφίες, με πιο σημαντική την τοιχογραφική σύνθεση με τις Κροκοσυλλέκτριες. Στον βόρειο τοίχο του ίδιου δωματίου υπήρχε η τοιχογραφία της Πότνιας θηρών, η οποία αποτελεί κοινή θεματική ενότητα με τις Κροκοσυλλέκτριες. Σε ένα από τα δωμάτια του ισογείου υπάρχει Δεξαμενή καθαρμών (άδυτο), ένας χώρος που θεωρείται ιερός. Αυτό, σε συνδυασμό με την θεματολογία των τοιχογραφιών, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στην Ξεστή 3 τελούνταν διάφορες τελετές [ και είναι το μόνο μέχρι τώρα αδιαμφισβήτητο δημόσιο Ιερό του οικισμού. Στο βόρειο τοίχο του δωματίου με την δεξαμενή καθαρμών βρισκόταν η τοιχογραφία των Λατρευτριών. Στον Προθάλαμο βρέθηκε η τοιχογραφία των Κυνηγών. Στο δωμάτιο του ισογείου βρέθηκε η τοιχογραφία με τα Γυμνά αγόρια. Στο δωμάτιο του πρώτου ορόφου υπήρχε η τοιχογραφία των Λυγαριών, ενώ σε άλλο του ίδιου ορόφου βρέθηκαν οι Γυναίκες με τις Ανθοδέσμες. Στον δεύτερο όροφο του κτιρίου, ο οποίος σήμερα δεν σώζεται, υπήρχε η τοιχογραφία των Πολύχρωμων Σπειρών, μια τοιχογραφία πολύ μεγάλων διαστάσεων, με την οποία αποδεικνύεται ότι οι καλλιτέχνες της Θήρας γνώριζαν την λεγόμενη Σπείρα του Αρχιμήδη, πάνω από χίλια χρόνια πριν από αυτόν. 16

17 3. Το Κτήριο Γ Στο ξεκίνημα της οδού Τελχίνων, που ξεκινάει από την Ξεστή 3 και οδηγούσε στο λιμάνι, στην ανατολική της πλευρά, βρίσκεται το Κτίριο Γ, του οποίου μόνο μερικά δευτερεύοντα δωμάτια έχουν ανασκαφεί. Το κτίριο αυτό είχε τουλάχιστον δύο ορόφους. Στα δωμάτια Γ1 και Γ2 του κτιρίου Γ είχαν εγκατασταθεί οι λιθοξόοι, οι οποίοι επιδιόρθωναν τον τομέα αυτό από τις ζημιές που είχε υποστεί κατά τον σεισμό που έγινε πριν την μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου. 4. Κτήριο Β Στην άλλη πλευρά της οδού Τελχίνων, σχεδόν απέναντι από το Κτίριο Γ, βρίσκεται το Κτίριο Β, το οποίο, επίσης, είχε τουλάχιστον δύο ορόφους. Είναι πολύ πιθανόν να είναι στην πραγματικότητα δύο ξεχωριστά κτίρια προσκολλημένα το ένα στο άλλο. Έχει υποστεί πολλές ζημιές από τον χείμαρρο που περνούσε από την ανατολική του πλευρά. Στο εσωτερικό του βρέθηκε ένας αριθμός από σημαντικές τοιχογραφίες, από τις οποίες οι πιο χαρακτηριστικές είναι οι Πυγμάχοι Τοίχος), οι Αντιλόπες και οι Κυανοπίθηκοι. Βρέθηκαν επίσης και τα σπαράγματα της τοιχογραφίας με τα Τετράποδα. 5. Συγκρότημα Δ Η οδός Τελχίνων οδηγεί στα βόρεια σε μία πλατεία, η οποία έχει ονομαστεί Πλατεία Μυλώνος. Στην βορειοανατολική πλευρά της Πλατείας Μυλώνος βρίσκεται το Συγκρότημα Δ, το οποίο αποτελείται από τέσσερα κτίρια: Η Ξεστή 1. Στον νότιο, στον δυτικό και στον βόρειο τοίχο ενός μικρού ημιυπόγειου δωματίου, βρέθηκε η περίφημη τοιχογραφία της Άνοιξης. Ο τέταρτος τοίχος του δωματίου είχε πόρτα και διπλό παράθυρο. Πιθανότατα ο χώρος αυτός ήταν χώρος ιερός, κάτι στο οποίο συνηγορεί και το γεγονός ότι έξω από αυτό, προς στην ανατολή, βρέθηκαν σκεύη ιεράς σημασίας. Στο ίδιο δωμάτιο βρέθηκε και εντυπωσιακά μεγάλος αριθμός από κεραμικά 17

18 αγγεία, στις γωνίες και κατά μήκος των τοίχων του. Μπροστά από το νότιο τοίχο του δωματίου βρισκόταν ένα κρεβάτι (σήμερα υπάρχει το εκμαγείο του), κάτω από το οποίο είχαν επίσης τοποθετηθεί αγγεία, πιθανότατα για να προστατευθούν από τους σεισμούς. Σε άλλο δωμάτιο βρέθηκε μυλόλιθος για την παραγωγή αλευριού, ενώ υπήρχε και εργαστήριο κεραμικής, καθώς βρέθηκε εκεί μεγάλος αριθμός κεραμικών. Βρέθηκαν επίσης σπαράγματα από δύο ή ίσως τρεις επιγραφές Γραμμικής γραφής Α, οι οποίες αναφέρουν ποσότητες υλικών που πιθανότατα σχετίζονταν με εμπορικές δραστηριότητες των κατοίκων του οικισμού, ενώ στο Δ18Β βρέθηκε μεγάλος αριθμός πήλινων σφραγισμάτων από πηλό πιθανότατα κρητικής προέλευσης. 6. Οικία των Γυναικών Στα βορειοδυτικά του χώρου των ανασκαφών βρίσκεται η Οικία των Γυναικών, η οποία οφείλει το όνομα της στις τοιχογραφίες των γυναικών που κάλυπταν τον νότιο τοίχο (γυναικεία φιγούρα) και τον βόρειο τοίχο (γυμνόστηθη γυναικεία φιγούρα) του ανατολικού τμήματος του Δωματίου 1. Στο δυτικό τμήμα του ίδιου δωματίου βρέθηκε η τοιχογραφία με τους Πάπυρους. Η οικία αποτελεί μεγάλο διώροφο οικοδόμημα στο κέντρο του οποίου υπήρχε φωταγωγός. 7. Η Ξεστή 4 18

19 Η Ξεστή 4 είναι ένα μεγαλόπρεπο τριώροφο οικοδόμημα, το μεγαλύτερο που ανασκάφηκε ως τώρα. Όλες του οι όψεις είναι επενδυμένες με λαξευτούς ορθογώνιους όγκους τόφου. Τα θραύσματα των τοιχογραφιών που ήλθαν στο φως ως σήμερα ανήκουν σε μία σύνθεση που στόλιζε το κλιμακοστάσιο της εισόδου και απεικονίζουν πομπή δωροφόρων ανδρών σε φυσικό μέγεθος να ανεβαίνουν σε βαθμίδες κλίμακας. Πρόκειται πιθανότατα για δημόσιο κτίριο, όπως αποδεικνύουν το ασυνήθιστα μεγάλο του μέγεθος, η εντυπωσιακή εξωτερική του εμφάνιση και ο τοιχογραφικός του διάκοσμος. Οι τοιχογραφίες Η διακόσμηση του τοίχου με παραστάσεις θεωρείται ανατολική (αιγυπτιακή ή συριακή ) επινόηση. Ως ναυτικοί και έμποροι οι Κυκλαδίτες πρώτοι ήρθαν σε επαφή με τους λαούς της Ανατολικής Μεσογείου και εισήγαγαν αυτή τη μορφή τέχνης στην περιοχή του Αιγαίου. Το μεγάλο πλήθος από τοιχογραφίες που βρέθηκε κατά την διάρκεια των ανασκαφών είναι πολύτιμη πηγή πληροφοριών για την καθημερινή ζωή στο Ακρωτήρι, τη θρησκεία και τη φύση του νησιού. Έχουν φιλοτεχνηθεί κατά βάση με την τεχνική της νωπογραφίας (buon fresco), δηλαδή η απόδοση του έργου γινόταν πάνω στο νωπό ακόμα ασβεστολιθικό κονίαμα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα χρώματά τους να παραμένουν ανεξίτηλα. Συχνά, όμως, το κονίαμα στέγνωνε πριν από την ολοκλήρωση της εργασίας του καλλιτέχνη, ο οποίος συνέχιζε την εργασία του πάνω σε στεγνό πλέον τοίχο. Σε αυτά τα σημεία, η προστασία της τοιχογραφίας γίνεται σήμερα με χημικά μέσα. Λεπτομέρειες προσθέτονταν αργότερα. Υπήρχαν δύο τύποι χρωμάτων: τα ορυκτά, όπως ήταν το σκούρο κόκκινο, το οποίο ήταν υλικό με μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο και τα τεχνητά, όπως το γαλάζιο το οποίο ήταν πυρίτιο με οξείδια χαλκού και ασβεστίου. Μεγάλη έκπληξη προκαλεί στους επιστήμονες το γεγονός ότι με τη φασματοσκοπική μέθοδο ανακαλύφθηκε ότι το ιώδες χρώμα σε λεπτομέρειες της τοιχογραφικής σύνθεσης με τις κροκοσυλλέκτριες είναι πορφύρα. Το χρώμα της πορφύρας είναι το ιώδες (μοβ). Η ουσία αυτή προέρχεται από την επεξεργασία κοχυλιών. Στα αρχαία χρόνια η πορφύρα ήταν ένα εξεζητημένο υλικό που κόστιζε αρκετά, αφού η διαδικασία παρασκευής του ήταν ιδιαίτερα πολύπλοκη. Μέχρι σήμερα οι ειδικοί ήξεραν πως εκείνη την εποχή η συγκεκριμένη ουσία χρησίμευε στη βαφή ενδυμάτων και όχι στη ζωγραφική. Το γεγονός ότι εκείνα τα χρόνια υπήρχαν στη Σαντορίνη τεχνίτες που γνώριζαν πώς να χρησιμοποιούν την πορφύρα στις τοιχογραφίες, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το επίπεδο τεχνογνωσίας και πολιτισμού του νησιού ήταν ιδιαίτερα υψηλό. Σημαντικές ήταν και οι λεγόμενες μικρογραφικές τοιχογραφίες, οι οποίες ήταν μακριές παραστάσεις με μορφές μικρού μεγέθους, οι οποίες ήταν τοποθετημένες στο ύψος του ματιού. Σχεδόν σε όλα τα ανασκαμμένα κτίρια διαπιστώθηκε η ύπαρξη τοιχογραφιών παλαιότερων από εκείνες που κοσμούσαν τους τοίχους τους, όταν έγινε η καταστροφική έκρηξη. 19

20 Οι πιο εντυπωσιακές τοιχογραφίες Οι τοιχογραφίες της Δυτικής Οικίας 1.Ο ψαράς (Δυτική Οικία, δωμάτιο 5, βόρειος τοίχος) Το θέμα του έργου είναι ένας νεαρός ψαράς με την ψαριά του και στο άνω τμήμα του έργου βλέπουμε απλό γραμμικό διακοσμητικό περίγραμμα κόκκινης και καστανής ώχρας. Η σύνθεση είναι ισορροπημένη και το έργο είναι επίσης δισδιάστατο, αν και ο καλλιτέχνης προσπαθεί να αποδώσει συστροφή του σώματος. Τα πόδια ξεχωρίζουν, αποδίδοντας αμυδρά την ιδέα του βάθους με τον τονισμό του αριστερού μηρού με μαύρη γραμμή στο περίγραμμα. 20

21 Ο ψαράς είναι η κεντρική μορφή του θέματος και στα απλωμένα χέρια του απλώνονται δύο αρμαθιές ψάρια περασμένα σε σχοινί με έναν τρόπο που επιβιώνει ακόμη και σήμερα σε ερασιτέχνες ψαράδες. Κάτω από τα πόδια του απλώνεται το γαλάζιο χρώμα, αποδίδοντας πιθανώς τη θάλασσα και δίνοντας την εντύπωση πως ο ψαράς περπατά δίπλα στην ακτογραμμή. Η μορφή παρουσιάζεται ισορροπημένα στο κέντρο και εντελώς αποκαλυμμένη δίχως ίχνη κοσμημάτων, κάτι που υπονοεί την ενασχόληση με τη θάλασσα, πιθανώς με δίκτυα ή υποβρύχιο κυνήγι. Φέρει περιλαίμιο με τη μορφή ενός σχοινιού. Οι ανατομικές λεπτομέρειες του φύλου είναι διακριτές και επιβεβαιώνονται από τη χρήση της κόκκινης ώχρας, η οποία δημιουργεί ισχυρή αντίθεση με το λευκό του κονιάματος και φέρνει τη μορφή κυριαρχικά στο προσκήνιο. Τα ψάρια είναι πολλά και έχουν αποδοθεί με σχετικό ρεαλισμό, καθώς το γαλάζιο της ράχης δημιουργεί αντίθεση με το καστανό της κοιλιάς. Ο καθ. Μαρινάτος συμπέρανε πως το γαλάζιο χρώμα υποδηλώνει ξυρισμένο κεφάλι, στο οποίο έχουν μείνει απείρακτες δύο τούφες μαλλιά. 2. Νεαρή Ιέρεια: Δυτική οικία, δωμάτιο 5,Ανατολική παραστάδα ΝΑ θύρας Η Κυρία είναι πολύ όμορφη, αν και έχει περίεργη κόμμωση. Φοράει μάλλον μπλε κεφαλόδεσμο, από τον οποίο ξεφεύγουν μικρές τριχούλες, ενώ ένας περίεργος χονδρός πλόκαμος στολίζει την κορυφή του κεφαλιού. Ο Χρ. Ντούμας πιστεύει ότι το μεγαλύτερο τμήμα του κεφαλιού της είναι ξυρισμένο (γαλάζιο) Τα χείλη της είναι έντονα κόκκινα και το ίδιο συμβαίνει με τα αυτιά, από τα οποία είναι κρεμασμένα εντυπωσιακά ενώτια ( σκουλαρίκια). Ήταν μόδα φαίνεται, γιατί παρόμοια κόκκινα αυτιά υπάρχουν και σε τοιχογραφία της Πύλου. Η κυρία φοράει κίτρινο κροκωτό μανδύα που θυμίζει ινδικό σάρι. Στο χέρι της κρατάει ένας σκεύος με μακριά λαβή, παρόμοια με σκεύη λίθινα ή χάλκινα που έχουν βρεθεί στις ανασκαφές του Ακρωτηρίου. Το σκεύος είναι γεμάτος με μια κόκκινη ουσία πιθανότατα είναι κάρβουνο ή είναι κάποια αρωματική ουσία που ευωδιάζει το σπίτι ή ακόμα μπορεί να είναι κάποιο κόκκινο γλυκό που προσφέρει και το πασπαλίζει με σαφράν. 21

22 3. Νηοπομπή ( Ύψ. 0,43, μηκ.3,90 μ) Δυτική οικία, Δωμάτιο 5, μικρογραφική ζωφόρος, νότιος τοίχος Θεωρήθηκε ως ο πρώτος Άτλας της Ευρώπης, αφού περιγράφονται διαφορετικές πόλεις και τοπία που πιθανώς αποτέλεσαν εμπορικούς σταθμούς των ταξιδιωτών κατά την Εποχή του Χαλκού. Αναφέρεται πιθανώς σε κάποιο ιστορικό γεγονός, κάποια εκστρατεία, ή σε κάποιες ναυτικές δραστηριότητες του ιδιοκτήτη, ή ακόμη σε κάποια ναυτική εορτή. Υπάρχουν σκηνές ναυμαχίας σε όλη τη ζωφόρο ειδικότερα όμως στη Νηοπομπή διακρίνουμε επτά μεγάλα ιστιοφόρα πλοία και επτά μικρότερα που ξεκινούν από μια πόλη αριστερά για να καταλήξουν σε άλλη πόλη δεξιά (ίσως το ίδιο το Ακρωτήρι). Οι κατασκευαστικές λεπτομέρειες των πλοίων υποδηλώνουν τη βαθιά γνώση της ναυτικής τέχνης από τον καλλιτέχνη. Η κίνηση των πλοίων γίνεται με κουπιά, γεγονός που συνηγορεί στο ότι η όλη διαδρομή δεν ήταν μακρινή αλλά μάλλον είναι μια εορταστική παρέλαση. Όλες οι εικόνες κόβουν την ανάσα από την παραστατικότητά τους και τα στοιχεία που μας παρέχουν. 22

23 4. Ποτάμι (μικρογραφική ζωφόρος,ύψ.0,21, μηκ. 1,75μ) Δυτική Οικία, Δωμάτιο 5, Ανατολικός τοίχος Το θέμα της τοιχογραφίας με το ποτάμι παραπέμπει στη ζωφόρο της νηοπομπής, στην απεικόνιση του περιβάλλοντος κοντά στην δεύτερη πόλη που απεικονίζεται σε αυτή.στην τοιχογραφία απεικονίζεται με μπλε χρώμα ένας αγριόγατος, ο οποίος ορμάει σε αγριόπαπιες δίπλα σε ένα ποτάμι. Το ποτάμι απεικονίζεται, επίσης, με μπλε χρώμα, ενώ οι κοίτες του με καφέ. Η μία αγριόπαπια απεικονίζεται αμέριμνη να καθαρίζει τα φτερά της, ενώ η δεύτερη, από την οποία υπάρχουν μόνο σπαράγματα, φαίνεται έτοιμη να πετάξει για να διαφύγει τον κίνδυνο. Στο πάνω κομμάτι του αριστερού άκρου της τοιχογραφίας υπάρχει ένας γρύπας, ο οποίος καλπάζει προς την μεριά του αγριόγατου, ενώ στο ίδιο σημείο, από την άλλη πλευρά του ποταμού απεικονίζεται άλλο ένα ζώο να τρέχει προς τα δεξιά, πιθανώς κατσίκι. Στην τοιχογραφία απεικονίζονται, επίσης, φοινικόδεντρα και πάπυροι. Σε συνδυασμό με την ζωφόρο του στόλου, θεωρείται ότι η σκηνή απεικονίζει μία από τις περιοχές που επισκέφτηκε ο στόλος. Οι τοιχογραφίες της Ξεστής 3 Σχεδίασμα των τοιχογραφιών της Ξεστής 3 23

24 1. Οι Κροκοσυλλέκτριες (Ύψ. 2,44, μηκ.2,66μ) Δωμάτιο 3, Ανατολικός τοίχος Αποτελεί θεματική ενότητα με την τοιχογραφία της Πότνιας θηρών που βρισκόταν στο ίδιο δωμάτιο. Πέραν της καλλιτεχνικής του αξίας, το συγκεκριμένο έργο παρέχει πληροφορίες για ενασχόληση της συγκεκριμένης εποχής. Οι Κροκοσυλλέκτριες προέρχονται από τους άνω ορόφους των κτιρίων του οικισμού, όπου βρίσκονται σύμφωνα με μία ερμηνεία τα σημαντικότερα δώματα των κατοικιών και από ένα κτίριο, το οποίο είναι το μόνο - μέχρι τώρα - αδιαμφισβήτητο δημόσιο Ιερό του οικισμού. Απεικονίζονται δύο γυναικείες φιγούρες απασχολημένες με τη συλλογή του κρόκου. Στο φόντο υπάρχει ένα λιβάδι με κρόκους, ενώ το τοπίο είναι βραχώδες και παραπέμπει στην τοιχογραφία της Άνοιξης. Αυτός είναι ο λόγος που θεωρείται ότι οι δύο αυτές τοιχογραφίες είναι έργα του ίδιου καλλιτέχνη. 24

25 Η μεγαλύτερη σε ηλικία γυναικεία φιγούρα κρατάει καλάθι στο αριστερό της χέρι και χρησιμοποιεί μόνο το δεξί της χέρι για την συλλογή του κρόκου, σε αντίθεση με την νεώτερη, η οποία χρησιμοποιεί και τα δύο. Η απεικόνιση αυτή σε συνδυασμό με τον τρόπο που φαίνεται να κοιτάζει η μία την άλλη υποδηλώνουν μία σχέση εκπαιδεύτριας - μαθητευόμενης. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι η μεγαλύτερη σε ηλικία φιγούρα αποτελεί ένα είδος ιέρειας της θεότητας της Πότνιας θηρών. Το κεφάλι της μαθητευόμενης είναι ξυρισμένο και απεικονίζεται με μπλε χρώμα. Υπάρχει, πάντως, μία ουρά στο πίσω μέρος του κεφαλιού και μια τούφα ακριβώς πάνω από το μέτωπο. Στο μέτωπο φοράει διάδημα και στο αυτί μεγάλο στρογγυλό - πιθανώς χρυσό - σκουλαρίκι. Τα χέρια της φέρουν κοσμήματα, τα ενδύματα είναι καλοσχηματισμένα.τα μαλλιά της ιέρειας είναι χτενισμένα βάσει προτύπων της εποχής. Φοράει διαφανή χιτώνα, ο οποίος αφήνει ακάλυπτο το στήθος, φέρει κοσμήματα στο λαιμό και στα χέρια και έχει μπλε διάδημα στο μέτωπο. Η συνολική θεματική ενότητα, δηλαδή η τοιχογραφία με τις Κροκοσυλλέκτριες και η τοιχογραφία με την Πότνια θηρών, περιλαμβάνει μία θεότητα, μία ιέρεια και τρεις κροκοσυλλέκτριες. 25

26 2. Πότνια Θηρών (Ύψ.2.30, μηκ.3,22 ) Δωμάτιο 3 Η Πότνια Θηρών, καθισμένη σε θρόνο δέχεται τις χοές των κρόκων από τις ιέρειεςλατρεύτριές της. Το τοπίο που δηλώνεται στο φόντο είναι ένα λιβάδι με κρόκους, ενώ η μορφή της θεότητας κάθεται σε ένα βαθμιδωτό θρόνο και πλαισιώνεται δεξιά και αριστερά από ένα Γρύπα σε τέλεια ζωγραφική απόδοση και από ένα γαλάζιο πίθηκο. Πίσω από τον γαλάζιο πίθηκο εικονίζεται μια γυναικεία μορφή να αδειάζει το καλάθι της με τους κρόκους που έχει μαζέψει, σε ένα πανέρι που βρίσκεται στη βάση της βαθμιδωτής κατασκευής, μπροστά από τη θεότητα. Η Πότνια Θηρών, η μορφή της θεότητας δηλαδή, είναι αυτή που εντυπωσιάζει με την εμφάνισή της. Φοράει μακριά Μινωϊκή φούστα με πτυχές, από λεπτό ύφασμα, και γαλάζιες ταινίες. Στο πάνω μέρος του κορμιού της φοράει ένα αραχνοϋφαντο πουκάμισο, που είναι ανοιχτό μπροστά και αφήνει ακάλυπτο το στήθος. Το διάφανο ύφασμα του χιτώνα της κοσμείται και αυτό με γαλάζιες ταινίες και στο φόντο του διακρίνονται καθαρά άνθη του κρόκου ζωγραφισμένα στη σειρά. Είναι προφανές ότι η θεότητα εκτός των άλλων προσδιορίζεται με συμβολικό τρόπο από τους κρόκους, που δεν είναι παρά σύμβολα ευγονίας και αιωνιότητας. Η θεότητα πλαισιώνεται (και προσδιορίζεται) από ζώα, πουλιά και έντομα που δηλώνουν το τρισυπόστατο της Πότνιας Θηρών, με το φίδι να την προσδιορίζει θεά των εγκάτων, τον πίθηκο να την ορίζει θεά στην επιφάνεια της γης και τις λιβελούλες να επισημαίνουν την κυριαρχία της θεότητας και στον αέρα. H περίτεχνη κόμμωση της θεάς εντυπωσιάζει, όπως και τα βαρύτιμα, όσο και θαυμαστής τέχνης κοσμήματα στο λαιμό, ανάμεσα στα μαλλιά (χρυσό διάδημα, αλλά και ένα κορδόνι από χρυσούς κόμπους, που διατρέχει τους βοστρύχους της, πλεγμένο ανάμεσά τους), στα αυτιά (μεγάλα στρογγυλά χρυσά σκουλαρίκια-κρίκους) και στα μπράτσα. 26

27 3. Λατρεύτριες (Ύψ.1,43, μηκ.3,91) Δεξαμενή Καθαρμών Τρεις περίπλοκα ντυμένες γυναίκες σε αυτήν την τοιχογραφία εμφανίζονται να πηγαίνουν προς αυτό που οι μελετητές έχουν ερμηνεύσει ως βωμός λάρνακα. Η κατασκευή του «βωμού» που βρίσκεται στον ανατολικό τοίχο (δεν εκτίθεται), εμφανίζει διάφορα μεγάλα κέρατα από τις άκρες των οποίων στάζουν κόκκινες σταγόνες, ενδεχομένως αίμα. Ο πλούσιος ιματισμός των γυναικών, τα κομψά κοσμήματα, και ο λεπτομερής καλλωπισμός δείχνουν την κοινωνική θέση και τη σημασία αυτής της σύνθεσης. Η αριστερή μορφή φορά διαφανές μπούστο υψηλής ποιότητας κεντημένο με στήμονες κρόκου. Στο αριστερό χέρι της, μεταξύ των κομψών δάχτυλών της, κράτα ένα περιδέραιο. Η μορφή στη μέση είναι ζωγραφισμένη προφίλ, κρατώντας με το ένα χέρι το τραυματισμένο πόδι της και με το άλλο χέρι το μέτωπό της. Η χειρονομία «χέρι στο μέτωπο» βρίσκει παραλληλισμό στην Αιγυπτιακή εικονογραφία όπου χρησιμοποιείται, για να απεικονίσει θρήνο. Η τρίτη γυναικεία μορφή, η νεότερη των τριών, είναι ντυμένη με ένα ένδυμα με πουά και παρουσιάζεται με ξυρισμένο κεφάλι (μπλε) και με δυο μαύρες μακριές κοτσίδες. Η εικονογραφία και η νεότητα της τρίτης γυναικείας μορφής, μαζί με την παρουσία μόνο γυναικών, έχουν οδηγήσει τους μελετητές στο συμπέρασμα ότι αυτή η τοιχογραφία 27

28 αντιπροσωπεύει ένα τελετουργικό ενηλικίωσης θρησκευτικής σημασίας. 4. Οι "Πολύχρωμες Σπείρες" ζωφόρος, Ύψ.0,37, μηκ. 3,70μ. Δωμάτιο 2 Αποτελεί απόδειξη του γεγονότος ότι οι καλλιτέχνες της Θήρας γνώριζαν την λεγόμενη Σπείρα του Αρχιμήδη, πάνω από χίλια χρόνια πριν από αυτόν.στην τοιχογραφία προκαλεί εντύπωση μια σειρά από σπείρες διακοσμημένες με κουκκίδες, διαμέτρου περίπου 32 εκατοστών, οι οποίες είναι σχεδόν τέλειες σπείρες του Αρχιμήδη, με αποκλίσεις από την μαθηματική φόρμουλα που δεν ξεπερνούν το ένα τρίτο του χιλιοστού. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι σπείρες σχεδιάστηκαν με στάμπο (stencil) που αποτελείτο από έξι επιμέρους τμήματα για εύκολη μεταφορά, αλλά δεν είναι γνωστό το πως κατασκευάστηκε αυτός ο οδηγός. Τοιχογραφίες του κτηρίου Β 1. Οι Πυγμάχοι (Ύψ.2,75, πλ. 0,94)Δωμάτιο Β1 Δύο μικρά παιδιά, πιθανώς μεταξύ 6 και 8 ετών, πυγμαχούν. Τα παιδιά φέρουν μόνο περίζωμα. Τα σώματα αποδίδονται με κόκκινο χρώμα. 28

29 Το δεξιό παιδί φαίνεται να είναι μικρότερο του άλλου. Το αριστερό παιδί είναι στολισμένο με περιδέραιο, περιβραχιόνιo με πολύτιμες πέτρες κυανού χρώματος, περισφύριο και φοράει χρυσό σκουλαρίκι. Στο δεξί τους χέρι φορούν χειρόκτια (γάντια πυγμαχίας) και έχουν ξυρισμένο κεφάλι εκτός από δύο μεγάλους πλοκάμους που κρέμονται στο πίσω μέρος και δύο μικρότερους ψηλά, πάνω από το μέτωπο. Η διαφορά στον στολισμό των δύο παιδιών έχει ερμηνευθεί ως ένδειξη διαφορετικής κοινωνικής θέσης, αν και έχει διατυπωθεί η άποψη ότι το αριστερό παιδί είναι θηλυκού γένους. Το φόντο της τοιχογραφίας είναι άσπρο και κόκκινο, πιθανότατα αποδίδοντας την γη και τον ουρανό. 2.Οι Αντιλόπες (Β. και Δ. τοίχος, Δωμάτιο Β1) Κοσμούσε τον δυτικό τοίχο του δωματίου Β1 του Κτιρίου Β. Αντιλόπες υπήρχαν, επίσης, ζωγραφισμένες τόσο στον ανατολικό (δύο αντιλόπες) όσο και στον βόρειο τοίχο (μία σε κάθε πλευρά του εκεί παραθύρου), ενώ στον νότιο τοίχο του ίδιου δωματίου, υπήρχε η τοιχογραφία των Πυγμάχων. Ένα ζευγάρι αντιλόπες αποδίδονται μόνο με το περίγραμμα τους, με δυνατές μαύρες γραμμές, άλλοτε πιο παχιές, άλλοτε λεπτότερες και ενίοτε με διπλές γραμμές. Στα κεφάλια των ζώων γίνεται χρήση και κόκκινου χρώματος για την απόδοση λεπτομερειών. Η ακρίβεια των λεπτομερειών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τέτοια ζώα πρέπει να κατοικούσαν 29

30 στο νησί πριν από την Μινωική έκρηξη. Το φόντο είναι λευκό και ερυθρό, πιθανότατα αντιπροσωπεύοντας γη και ουρανό. Στο πάνω τμήμα του τοίχου υπήρχε λευκή διακοσμητική ζώνη με κλαδί κισσού σε χρώμα κόκκινο και φύλλα κισσού σε μπλε και πράσινο. Στο κάτω μέρος του τοίχου υπήρχε μαύρη ζώνη. 3.Οι Κυανοπίθικοι (Δωμάτιο Β6, Δυτικόςκαι Βόρειοςτοίχος) Στο κάτω μέρος της τοιχογραφίας υπάρχουν πλατιές ανισομεγέθεις κυανές γραμμές, οι οποίες παριστάνουν το υγρό στοιχείο. Από τις γραμμές αυτές ξεκινούν βράχια, των οποίων το χρώμα υποδηλώνει την ηφαιστειακή τους προέλευση. Στους βράχους αυτούς αναρριχώνται κυανοί πίθηκοι. Το είδος των πιθήκων αυτών ήταν ξένο προς την θηραϊκή πανίδα, αλλά η απόδοση των χαρακτηριστικών τους από τον ζωγράφο της τοιχογραφίας δείχνει ότι ήταν εξοικειωμένος με αυτούς και οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τέτοια ζώα πρέπει να κατοικούσαν στο νησί πριν από την Μινωική έκρηξη, πιθανότατα εισηγμένα από χώρες της Ανατολικής μεσογείου. Σε αυτό συνηγορεί και το γεγονός ότι κατά την διάρκεια των ανασκαφών του προϊστορικού οικισμού του Ακρωτηρίου έχει βρεθεί κρανίο πιθήκου. 30

31 4.Συγκρότημα Δ: Ξεστή 1 Τοιχογραφία της Άνοιξης Είναι η μοναδική τοιχογραφία του Ακρωτηρίου που βρέθηκε ολόκληρη στην θέση της. Υμνεί τον ερχομό της Άνοιξης και πιθανότατα ο χώρος, στον οποίο βρέθηκε, ήταν χώρος ιερός, κάτι στο οποίο συνηγορεί και το γεγονός ότι έξω από αυτό, προς στην ανατολή, βρέθηκαν σκεύη ιεράς σημασίας. Θεωρείται ότι ο ίδιος ζωγράφος φιλοτέχνησε και τις Κροκοσυλλέκτριες. Στην τοιχογραφία της Άνοιξης εικονίζεται το βραχώδες τοπίο της Στρογγύλης (Σαντορίνη), πριν από τη Μινωική έκρηξη. Τα βράχια έχουν απροσδόκητα σχήματα και παρουσιάζονται σε τρία χρώματα: κίτρινα, κόκκινα και μπλε, το οποίο θεωρείται ότι δηλώνει την ηφαιστειακή τους προέλευση. Στις κορυφές και στις πλαγιές των βουνών έχουν ζωγραφιστεί ερυθροί ανθισμένοι ή μισανοιγμένοι κρίνοι με χρυσοκίτρινους μίσχους και στήμονες. Οι κρίνοι φύονται ανά τρεις. Θεωρείται ότι οι κρίνοι είναι μιας ποικιλίας (κόκκινος κρίνος), η οποία είναι κοινή στην Ελλάδα και ειδικά στα νησιά του Αιγαίου. Τα στελέχη των κρίνων απεικονίζονται να κάμπτονται στις κορυφές των βράχων εξαιτίας του ανέμου και στις πλαγιές εξαιτίας της επίδρασης της βαρύτητας. 31

32 Στον ουρανό ερωτοτροπούν δύο ζευγάρια από τα συνολικά επτά χελιδόνια: δύο χελιδόνια ερωτοτροπούν στον βόρειο τοίχο, δύο στον δυτικό, καθώς ένα πετάει προς το μέρος τους, ενώ στο νότιο δύο πετάνε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Από το ζευγάρι του δυτικού τοίχου, το ένα χελιδόνι πετάει κανονικά, ενώ το άλλο ανάστροφα. Παρότι γενικά είναι αποδεκτό ότι τα δύο ζεύγη χελιδονιών ερωτοτροπούν, κάτι που συνάδει και με το ύφος και το θέμα της τοιχογραφίας, έχει διατυπωθεί και η άποψη ότι είναι αρσενικά χελιδόνια που μάχονται για κυριαρχία. Η κεραμική και τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης Η κεραμική διακρίνεται για τον πλούτο της, την ποικιλία των σχημάτων και των διακοσμητικών θεμάτων. Τα αγγεία και τα άλλα αντικείμενα καθημερινής χρήσης καλυμμένα από την ηφαιστειακή τέφρα σώθηκαν σε πολύ καλή κατάσταση δίνοντάς μας πολλές πληροφορίες για τον τρόπο ζωής των κατοίκων της εποχής. Η θηραϊκή κεραμική εντυπωσιάζει με την πολυχρωμία και τα αισιόδοξα μηνύματα που στέλνει στον επισκέπτη μέσα από τις εικόνες από τον κόσμο της ξηράς και της θάλασσας. Τα αγγεία και άλλα σκεύη είναι πήλινα, χάλκινα και λίθινα, με παραστάσεις δελφινιών, λιονταριών, αίγαγρων ή σταφυλιών, μερικά αγγεία φέρουν επιγραφές της Γραμμικής Α γραφής. Κυλινδρικός πίθος δελφινιών. 32

33 Οι Θηραίοι ήταν ικανοί τεχνίτες. Κατασκεύαζαν εργαλεία από οψιανό και μυτερές λεπίδες αρχικά και αργότερα χάλκινα. Ήταν επίσης απαράμιλλοι καλλιτέχνες και κοσμούσαν τα σπίτια τους με έπιπλα εξαιρετικής ομορφιάς και αισθητικής που θυμίζουν πολύ τα σύγχρονα. διατηρήθηκε στα υλικά της έκρηξης εκμαγείο από τραπεζάκι όπως εκμαγείο κρεβατιού Κοινωνική και πολιτική οργάνωση του Ακρωτηρίου Το γεγονός ότι «απουσιάζουν» ένα ανακτορικό κέντρο και ένα θρησκευτικό κέντρο, ενώ ο οικισμός είναι γεμάτος από μεγάλα πολυώροφα κτήρια των οποίων οι ιδιοκτήτες συναγωνίζονταν στον καλλιτεχνικό τους διάκοσμο, είναι στοιχεία που μας δείχνουν ότι η κοινωνία του Ακρωτηρίου δεν διοικούνταν από έναν μονάρχη αρχηγό. Το πιθανότερο είναι την εξουσία να ασκούσε μία ελίτ από πλούσιους, η οποία είχε κατακτήσει ένα υψηλό πολιτιστικό επίπεδο και ασχολούνταν με δύο κυρίως δραστηριότητες: το θαλασσινό 33

34 εμπόριο και τη βιοτεχνία, αφού οι γεωργικές εκτάσεις τριγύρω δεν θεωρούνταν ικανές να καλύψουν τις ανάγκες του μεγάλου πληθυσμού. Δεν υπήρχε λοιπόν μιας ισχυρή εξουσία ενός βασιλιά. Στις προϊστορικές Κυκλάδες υπήρχε μια δημοκρατικά, ισότιμα κι ισόνομα διαμορφωμένη κοινωνία. Η σχέση των κατοίκων με τους σεισμούς Όλα δείχνουν πως οι κάτοικοι γνώριζαν τι έπρεπε να κάνουν μετά από κάθε σεισμό. Συνήθως μετά τους σεισμούς ακολουθούσαν εργασίες απελευθέρωσης των δρόμων από τα μπάζα αλλά και εκστρατεία διάσωσης αγαθών μέσα από τα ερείπια. Εκεί αποδίδει ο ανασκαφέας, ότι συχνά τέτοια αγαθά, όπως έπιπλα, καθημερινά σκεύη, ακόμη και τρόφιμα, βρίσκονται τοποθετημένα έξω από την ερειπωμένη πόλη σε προσωρινό καταυλισμό. «Φαίνεται όμως ότι τους πρόλαβε η έκρηξη και αυτά σήμερα τα βρίσκουμε θαμμένα κάτω από την ελαφρόπετρα». Οι μάρτυρες είναι αρκετοί: κρεβάτια, ένας σάκος με κριθάρι, ένα δίχτυ, ακόμη και πιθάρι με ψάρια. Οι ασχολίες των κατοίκων Από τα αγγεία που βρέθηκαν στον οικισμό, τις παραστάσεις τους, από τα θέματα των τοιχογραφιών και τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης που ανασκάφηκαν μπορούμε να σχηματίσουμε την εικόνα ζωής των κατοίκων εκείνης της εποχής. Οι άνθρωποι εκτός από το διαμετακομιστικό εμπόριο, τις τέχνες( κεραμική, γλυπτική, ζωγραφική) ασχολούνται με τη γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, συλλογή κρόκου, αμπελουργία και οινοπαραγωγή. Τα υλικά της υφαντικής που βρέθηκαν σε μεγάλες ποσότητες και τα περίτεχνα κοστούμια στις τοιχογραφίες αποδεικνύουν πως ήταν και προηγμένο κέντρο υφαντουργίας. Διατροφικές συνήθειες Όσον αφορά στην εποχή, που το Ακρωτήρι ενταφιάστηκε κάτω από ηφαιστειακή σκόνη, τα ευρήματα που ανασύρει η αρχαιολογική σκαπάνη είναι αποκαλυπτικά για τις διατροφικές 34

35 συνήθειες των Θηραίων της Εποχής. Εκτός από τα σκεύη και τις εγκαταστάσεις που σχετίζονται με την τροφοπαραγωγή, υπάρχουν και τα κατάλοιπα τροφών. «Η πόλη του Ακρωτηρίου ήταν δημιούργημα μιας κοινωνίας οικονομικά εύρωστης και με επαφές που της προσέδιδαν χαρακτήρα κοσμοπολίτικο. Αυτό διαπιστώνεται από την ποικιλία εδεσμάτων και ποτών που άμεσα ή έμμεσα αποκαλύπτουμε από την έρευνα. Μόνο μια εύπορη κοινωνία μπορεί, και να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στην κάλυψη των καθημερινών αναγκών, αλλά και να μετατρέψει την κάλυψη της βασικής ανάγκης σε απόλαυση». Είπε σε μία διάλεξη ο καθηγητής Χρ. Ντούμας. Εκείνη την εποχή οι άνθρωποι του Αιγαίου κατανάλωναν σιτάρι και κριθάρι, έτρωγαν θαλασσινά και ψάρια, καθώς και κρέας από αιγοπρόβατα και χοιρινά. Το κρασί ήταν στην καθημερινή τους διατροφή. Τα σιτηρά (κριθάρι κυρίως και σπανιότερα σιτάρι) και τα όσπρια, όπως λαθούρι, μπιζέλια, φάβα και φακές φαίνεται ότι ήταν τα βασικά προϊόντα διατροφής που η γη της Θήρας παρείχε στους κατοίκους της. Τα θέριζαν με ειδικά λίθινα ή μπρούντζινα δρεπάνια, διαχώριζαν τον καρπό επί τόπου στα χωράφια και τον μετέφεραν στα σπίτια όπου τον αποθήκευαν σε μεγάλα πιθάρια. Στο ισόγειο του σπιτιού κοντά στην είσοδο βρίσκονταν οι μυλώνες, ειδικές κτιστές κατασκευές με μεγάλες σταθερές τριβαίες πέτρες και τριβεία. Εκεί γινόταν το άλεσμα των σιτηρών και η επεξεργασία των οσπρίων, ενώ με τη βοήθεια μικρότερων λίθινων σκευών, όπως γουδιά, ύπεροι και τριπτήρες θρυμματίζονταν ή αλευροποιούνταν τα προϊόντα αυτά, ανάλογα με τις ανάγκες. 35

36 Ακρωτηρίου εγκαταστάσεις μύλου σε οικία του Οι κάτοικοι του Ακρωτηρίου έτρωγαν ρόδια, αμύγδαλα και σύκα. Τα σύκα εξάλλου αποτελούσαν μάλλον σημαντική πηγή σακχάρου και η κατανάλωσή τους πρέπει να ήταν συστηματική, καθώς μαρτυρούν μικροί απολιθωμένων σπόροι που βρίσκονται μέσα στα κατακάθια των υπονόμων της πόλης. Οι ελιές, το λάδι ήταν στην καθημερινή διατροφή τους. Η ελιά, φυτό ιθαγενές, δεν προσέφερε τον καρπό της μόνον για κατανάλωση στο νησί, αφού η παραγωγή λαδιού ήταν τόσο μεγάλη, ώστε να γίνονται και εξαγωγές. Κάτι που υποδηλώνεται άλλωστε σε μία από τις δύο πινακίδες της Γραμμικής Α που έχουν βρεθεί στο Ακρωτήρι. Λάτρευαν τα κυδώνια, τους αχινούς, τα χτένια, τις πεταλίδες και τους τρίτωνες. Οι ψαράδες έφερναν καθημερινά ψάρια κάθε είδους. Τα θαλασσινά και τα ψάρια καταναλώνονταν άφθονα, όπως δείχνουν τα όστρακα, η εικονογραφία και τα κινητά ευρήματα. «Η αλιεία στην ανοιχτή θάλασσα αποτελούσε συστηματική απασχόληση. Φτάνει να δει κανείς τα αγόρια που καμαρώνουν επιδεικνύοντας το προϊόν της δουλειάς στην οποία εκπαιδεύτηκαν»,(χρ. Ντούμας). Εντυπωσιακό είναι ότι ότι δεν καταναλώνονταν όλα φρέσκα, γιατί έχουν βρεθεί πιθάρια, μέσα στα οποία διατηρούνταν ψάρια, είτε παστωμένα είτε ξεραμένα στον ήλιο. Ένα σχετικά πρόσφατο εύρημα εξάλλου, ολόκληρα ψάρια εγκλωβισμένα μέσα στην ελαφρόπετρα δείχνει, ότι είχαν απλωθεί στο ήλιο για να ξεραθούν. Λιαστό ψάρι το οποίο βρέθηκε πρόσφατα μαζί με άλλα στο Ακρωτήρι, καθώς κατά την έκρηξη του ηφαιστείου ήταν απλωμένο στον ήλιο για να ξεραθεί. Τα σαλιγκάρια θα πρέπει να ήταν για τους προϊστορικούς κατοίκους ένα είδος λιχουδιάς. 36

37 Ακρωτήρι Πίθος με σαλιγκάρια από τις ανασκαφές στο Όσο για τα κρέατα, το κατσικάκι ήταν πρώτο στην προτίμησή τους. Το πλήθος των ζωικών οστών που έχουν διασωθεί ως κατάλοιπα τροφής δείχνει και το διαιτολόγιο των Θηραίων σε ζωικά προϊόντα. Στην πρώτη θέση βρίσκονταν τα αιγοπρόβατα με ποσοστό 80%, ακολουθούσαν τα χοιρινά σε ποσοστό 19%, ενώ ελάχιστα είναι τα οστά βοοειδών και ζώων κυνηγιού. Συνταγές και σκεύη μαγειρικής Συνταγές φαγητών βεβαίως δεν έχουν βρεθεί, τα σκεύη ωστόσο που σχετίζονται με την παρασκευή τροφής οδηγούν σε κάποια συμπεράσματα: Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η αγαπημένη τους συνταγή ήταν το σουβλάκι! Μία τετράπλευρη, χαμηλή, λιθόκτιστη εξέδρα αποτελούσε την εστία κάθε σπιτιού στο Ακρωτήρι. Πάνω της ακουμπούσε η πήλινη τριποδική χύτρα μέσα στην οποία έβραζαν τα τρόφιμα. Έχουν βρεθεί και ελάχιστες μπρούντζινες, οι οποίες όμως φαίνεται πως αποτελούσαν σκεύη πολυτελείας για λίγους. Η εστία χρησίμευε και για το ψήσιμο του κρέατος σε οβελούς, δηλαδή σουβλάκια, όπως δείχνουν τα ειδικά στηρίγματα που έχουν βρεθεί, οι λεγόμενοι κρατευτές, που συνήθως απαντώνται σε ζευγάρια. 37

38 Εκτός από τις εστίες ανοιχτής φωτιάς όμως, πρόσφατα ήρθε στο φως και ένας άλλος τύπος, που ο κ.ντούμας χαρακτηρίζει ως κλίβανο με ανοιχτή οροφή. Σ' αυτόν μπορούσε να τοποθετηθεί ένα μπρούντζινο ταψί ή ένα τηγάνι ή ακόμη ένας πήλινος πυρίμαχος δίσκος. Τεράστια είναι η ποικιλία σε επιτραπέζια σκεύη. Επιτραπέζιο σκεύος (πρόχους) που είναι διακοσμημένο με ανάγλυφο σταφύλι, γεγονός που υποδηλώνει ενδεχομένως το περιεχόμενό του. 38

39 Αρωματικά φυτά και βότανα Τα αρωματικά φυτά και βότανα, για τα οποία ακόμη και σήμερα φημίζεται η Σαντορίνη, όπως η ζαφορά, το χαμομήλι, η αψιθιά, το φασκόμηλο, η ρίγανη, το θυμάρι κ.ά. εκτός από καρυκεύματα σε διάφορα φαγητά, θα αποτελούσαν πρόκληση και για την παρασκευή αφεψημάτων, για την οποία τα καταλληλότερα σύνεργα ήταν μικρές σφαιρικές χύτρες και ηθμοί (σουρωτήρια), που έχουν βρεθεί στις ανασκαφές. Η μεγάλη ποικιλία φυτών και οσπρίων εξάλλου, θα μπορούσε να αποτελεί την πρώτη ύλη για την παρασκευή ζωμών και ροφημάτων, ενώ δεν αποκλείεται η κατανάλωση φρέσκων χυμών, τουλάχιστον από φρούτα, από σταφύλι και από ρόδι. Το κρασί Αμπελουργία και η οινοπαραγωγή πρέπει να αποτελούσαν βασικό τομέα της οικονομίας του Ακρωτηρίου στην εποχή της καταστροφής του. Και το γεγονός βεβαιώνεται τόσο από την φυσική παρουσία κουκουτσιών από σταφύλια όσο και από την ειδική σκευή για το πάτημα σταφυλιών και την συλλογή μούστου. Ο ληνός (το πατητήρι) και ο κάδος κάτω από αυτόν αποτελούν τα απαραίτητα εξαρτήματα. Ένα κοφίνι όμως, γεμάτο με ασβέστη που βρέθηκε μέσα σε ληνό έβαλε σε σκέψη τον αρχαιολόγο ότι μπορεί ο ασβέστης να λειτουργούσε ως ένα είδος φίλτρου για τον καθαρισμό του μούστου. 39

40 Η φύλαξη του κρασιού γινόταν σε μεγάλους πίθους και η στεγάνωσή τους με κερί. Στο στόμιο ενός τέτοιου πιθαριού μάλιστα με χαραγμένη επιγραφή σε Γραμμική Α γραφή ένας συνδυασμός έχει αναγνωριστεί ότι συμβολίζει κρασί. Γενικά όμως, η πληθώρα των πιθαριών αποθήκευσης αλλά και ψευδόστομων αμφορέων που συναντά κανείς στο Ακρωτήρι υποδηλώνουν όχι απλώς μεγάλη παραγωγή κρασιού, αλλά και ανεπτυγμένη διακίνησή του. 1, 4, 10, 11: Οι ποικίλες απεικονίσεις του ροδιού (φυσιοκρατική, αφηρημένη, συμβολική) δείχνουν τη δημοτικότητα του εξωτικού φρούτου. 2, 5, 6, 12: Ποικιλία μεσοκυκλαδικών πρόχων με διάφορα διακοσμητικά θέματα. 3, 7, 8, 9: Τα καλλιεργούμενα φυτά ήταν πηγή έμπνευσης των Θηραίων αγγειογράφων. 40

41 «Μετατρέποντας όμως την κάλυψη της ανάγκης σε απόλαυση, η κοινωνία του Ακρωτηρίου δεν φαίνεται να ξεπέρασε τα όρια, δεν πέρασε στη χλιδή, αλλά απλώς απολάμβανε τη ζωή» κ.ντούμας. Θρησκευτικές τελετές Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ένας υπόγειος θάλαμος, ο οποίος βρέθηκε στο Ακρωτήρι σε ένα πλάτωμα μεταξύ των 50 κτιρίων που έχουν ανασκαφεί έως τώρα. Δίπλα, ένα βαθύ πηγάδι ήταν γεμάτο αγγεία προσφορών, στάχτη και καμένα όσπρια (φασόλια), ευρήματα που δείχνουν ότι υπήρξε τόπος καθαρτηρίων τελετών. Απέναντι, ένας τύμβος όπου είχαν συγκεντρωθεί πλήθος μαρμάρινων κυκλαδικών ειδωλίων και άλλων κτερισμάτων. Αυτό το εύρημα είχε «αποσιωπηθεί» από τον καθηγητή Μαρινάτο και ερμηνεύεται τώρα ως ανακομιδή ενός κυκλαδικού νεκροταφείου. Μαρμάρινο ειδώλιο από το Ακρωτήρι 3 η χιλιετία π.χ Από το πλήθος των πανάρχαιων γυναικείων Κυκλαδικών ειδωλίων και τα Κρητομυκηναϊκά αγαλματίδια της Θεάς των Όφεων, πρώτοι οι Έλληνες στον Αιγιακό χώρο υιοθέτησαν την κρητική λατρεία της Μεγάλης ΠΟΤΝΙΑΣ ΘΕΑΣ που ταυτιζόταν με την αρχαία θεότητα της Ανατολίας. Πότνια Θηρών" ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες τη Θεά των ζώων, τη Δέσποινα των θηραμάτων και της άγριας φύσης, την "Ορεία Μητέρα ". Στις απεικονίσεις της κρατά στα χέρια είτε ζώα είτε πουλιά. Προστατεύει, αλλά και εξουσιάζει την άγρια πανίδα και χλωρίδα.. Η Θεά αυτή, την οποία την συναντάμε σε αρχαιολογικά ευρήματα προ του 2000 π.χ, αργότερα ταυτίστηκε με την Αρτέμιδα. Ειδικά στην Κρήτη τη Μεγάλη αυτή Θεά της Φύσης, την διαδέχθηκε η Δίκτυννα ή Βριτόμαρτυς, που ζούσε στα δάση και στα όρη. Στις ανασκαφές του Ακρωτηρίου έχουμε μια εκπληκτική τοιχογραφία της Πότνιας Θηρών, η 41

Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας

Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακρωτήρι Το Ακρωτήρι της Θήρας είναι ο σημαντικότερος προϊστορικός οικισμός των Κυκλάδων. Διατηρήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός πολιτισμός. Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ.

Μινωικός πολιτισμός. Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ. Μινωικός πολιτισμός Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ. Μινωικός πολιτισμός Στην ανάπτυξή του συντέλεσαν το εύκρατο - θερμό κλίμα, το εύφορο έδαφος, η μακροχρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τα φύλλα εργασίας προέρχεται εξολοκλήρου από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Διαβάζουμε: Οι Κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στη γεωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγικά: ΟΡΙΣΜΟΣ: Με τον όρο μυκηναϊκός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της ΎστερηςΕποχήςτουΧαλκούαπότο1600-1100 π. Χ. που αναπτύχθηκε κυρίως στην κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές συνήθειες στον αρχαίο πολιτισμό της Ελλάδας

Διατροφικές συνήθειες στον αρχαίο πολιτισμό της Ελλάδας Διατροφικές συνήθειες στον αρχαίο πολιτισμό της Ελλάδας Επιμέλεια, παρουσίαση : Παντελάκη Μαργαρίτα (ΠΕ08, καλλιτεχνικών μαθημάτων, 3ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών ) Δευτέρα, 12 Νοεμβρίου 12 Τι σχέση μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Το ανάκτορο της Ζάκρου

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Το ανάκτορο της Ζάκρου ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Το ανάκτορο της Ζάκρου Ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου Το ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου βρίσκεται στο ΝΑ άκρο της Κρήτης στον ομώνυμο ευρύχωρο όρμο. Η θέση ήταν γνωστή από τον 19 ο αι.

Διαβάστε περισσότερα

ΥδραυλικΑ και πνευματικα συστηματα

ΥδραυλικΑ και πνευματικα συστηματα Εγκατάσταση υγιεινής στον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου Θήρας (16ος αι. π.χ.) Μελέτη: Κ. Παλυβού Κατασκευή: Β. Αντωνόπουλος - Σ. Καμενόπουλος - Γ. Κανέλλος Ιδιοκτησία: Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Greither Elias. "Icarus" Fresco Munchen 1616

Greither Elias. Icarus Fresco Munchen 1616 Greither Elias. "Icarus" Fresco Munchen 1616 Η θρησκεία των Μινωιτών Στην είσοδο του Ιδαίου Αντρου φαίνεται ο βωμός λαξευμένος στο βράχο σπήλαιο Καμαρών Δικταίο άντρο τριμερές ιερό ανακτόρωνφαιστού Μινωική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η κεραμική, μια πανάρχαια τέχνη, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το αργιλόχωμα. Όταν αναμείξουμε το αργιλόχωμα με νερό θα προκύψει μία πλαστική μάζα

Διαβάστε περισσότερα

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Τα πιο γνωστά ανάκτορα είναι της Κνωσού και της Φαιστού. 2. Οι τρίτωνες ήταν μεγάλα κοχύλια που ίσως χρησιμοποιούνταν

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit

ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit 1 ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ Master Card Classic Credit Προχοΐσκη Ερυθροστιλβωτού ΙΙΙ Ρυθμού Προχοΐσκη, δείγμα κεραμικής του Ερυθροστιλβωτού

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Το ανάκτορο των Μαλίων βρίσκεται στην άκρη μιας μικρής αλλά εύφορης πεδιάδας, κοντά σε λιμάνι στο βόρειο τμήμα της κεντρικής

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο των Μαλίων Το ανάκτορο των Μαλίων βρίσκεται στην άκρη μιας μικρής αλλά εύφορης πεδιάδας, κοντά σε λιμάνι στο βόρειο τμήμα της κεντρικής

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Η ανασκαφή τού 2012 είχε ως στόχους: την περαιτέρω διερεύνηση της στοάς του μεγάλου ρωμαϊκού κτιρίου με τη στοά περιμετρικά

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης;

Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Μέρος της οχύρωσης Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργούνται στην περιοχή της La Bastida (Totana, Murcia στην Ισπανία) έχουν αποκαλύψει ένα επιβλητικό οχυρωματικό

Διαβάστε περισσότερα

σε δράση Μικροί αρχιτέκτονες Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου

σε δράση Μικροί αρχιτέκτονες Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου Μικροί αρχιτέκτονες σε δράση Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Ημερομηνία Δημοτικού Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Με

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Με τον όρο Μυκηναϊκός Πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1600-1100 π. Χ., κυρίως στην

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΕΥΗ (ΠΑΛΑΤΙ-ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ- ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ) 5 η ομάδα

ΣΚΕΥΗ (ΠΑΛΑΤΙ-ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ- ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ) 5 η ομάδα 5 η ομάδα 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Τάξη Ε2 2014-2015 Μυρσίνη Μαλιόγκα, Ευάγγελος Σωτηριάδης, Κατερίνα Γαλλιού 1. Τι σκεύη χρησιμοποιούσαν οι αυτοκράτορες στις στρατιωτικές

Διαβάστε περισσότερα

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Τρίτη, 04 Νοέμβριος :10 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 04 Φεβρουάριος :32

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Τρίτη, 04 Νοέμβριος :10 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 04 Φεβρουάριος :32 Το πρώτο ανάκτορο της Κνωσού κτίστηκε γύρω στο 2000 π.χ. στο νότιο άκρο της μεσομινωικής πόλης και καταστράφηκε από σεισμό στο 1900 π.χ. {tab=το ανάκτορο} Στη θέση του κτίστηκε σχεδόν αμέσως ένα νέο, λαμπρότερο

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ)

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ) ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ) Ίδρυση των πρώτων ανακτορικών κέντρων Κύριο χαρακτηριστικό στην κεραμική η εμφάνιση του καμαραϊκού ρυθμού, ο οποίοςαποτελεί προϊόν των

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Το Κάστρο των Ιπποτών είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά μνημεία της Κω. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και επιβλητικό είναι ένα από τα αξιοθέατα που κάθε επισκέπτης του νησιού πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

Ενδυμασία και Μόδα από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεώτερους χρόνους

Ενδυμασία και Μόδα από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεώτερους χρόνους 1ο ΓΕΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ-ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ 2011-2012 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑ PR1 ΟΜΑΔΑ 2 Ενδυμασία και Μόδα από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεώτερους χρόνους Ομάδα 2 Οι Θεές των Όφεων Η ενδυμασία στους

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων Εκπαιδευτικές Μουσειοσκευές Οι Μουσειοσκευές είναι βαλίτσες που ταξιδεύουν από σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση 18.000 τ.μ. B 11 Βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ 4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ Οι Αθηναίοι πολίτες ~120.000 Ήταν η μοναδική κυρίαρχη δύναμη στην πόλη. Από αυτούς πήγαζε κάθε εξουσία. Κατάγονταν

Διαβάστε περισσότερα

Μυκηναϊκός πολιτισμός η τέχνη Η μυκηναϊκή τέχνη διαμορφώθηκε υπό την άμεση επίδραση του μινωικού πολιτισμού. Μετά την παρακμή της μινωικής Κρήτης

Μυκηναϊκός πολιτισμός η τέχνη Η μυκηναϊκή τέχνη διαμορφώθηκε υπό την άμεση επίδραση του μινωικού πολιτισμού. Μετά την παρακμή της μινωικής Κρήτης Μυκηναϊκός πολιτισμός η τέχνη Η μυκηναϊκή τέχνη διαμορφώθηκε υπό την άμεση επίδραση του μινωικού πολιτισμού. Μετά την παρακμή της μινωικής Κρήτης (αρχές του 14ου αι. π.χ.) διαφαίνεται μια απελευθέρωση

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση.000 τ.μ. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ. Τάξη Α Γυμνασίου. Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... Ημερομηνία:... Βαθμός:...

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ. Τάξη Α Γυμνασίου. Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... Ημερομηνία:... Βαθμός:... ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Τάξη Α Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... Ημερομηνία:... Βαθμός:... Επιμέλεια: Σοφία Τουμασή Μέρος Α : Να απαντήσεις υποχρεωτικά και στις τρεις (3) ερωτήσεις. 1.α) Να γράψεις

Διαβάστε περισσότερα

Δες τη λύση! Λύσεις των δραστηριοτήτων

Δες τη λύση! Λύσεις των δραστηριοτήτων Δες τη λύση! Λύσεις των δραστηριοτήτων Μινωικός Πολιτισμός ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠAΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΓΓΙΓΜΑ ISTORIA HOTEL. Concept design Αρχιτεκτονική μελέτη Interior design Interior Design Laboratorium

ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΓΓΙΓΜΑ ISTORIA HOTEL. Concept design Αρχιτεκτονική μελέτη Interior design Interior Design Laboratorium A R C H I T E C T U R E ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΓΓΙΓΜΑ Concept design Αρχιτεκτονική μελέτη Interior design Interior Design Laboratorium Μελέτη φωτισμού Καυκάς ΑΕ Επίβλεψη έργου Στέλιος Μπαρδώσας Project Management-Επιστασία

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Η Κρήτη έχει μια από τις αρχαιότερες και πιο εύγευστες γαστριμαργικές παραδόσεις στον κόσμο, μια παράδοση γεύσεων, αρωμάτων, υλικών και τεχνοτροπιών που ξεκινά

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

<< ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΩΦΕΛΕΙΕΣ >>

<< ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΩΦΕΛΕΙΕΣ >> 1 Ο ΕΠΑΛ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΤΑΞΗ Α ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2014 : > ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΜΥΚΗΝΩΝ Από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα. Χτισμένη πάνω

Διαβάστε περισσότερα

γεύσεις Αρχαίων και Βυζαντινών Τα σκεύη του χθες στο σήμερα!

γεύσεις Αρχαίων και Βυζαντινών Τα σκεύη του χθες στο σήμερα! ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 4 Τα σκεύη του χθες στο σήμερα!

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016)

Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016) Περίληψη των εργασιών Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016) Οι εργασίες πεδίου στον αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά (Καβούσι, Ιεράπετρα), στη βορειοανατολική Κρήτη, διήρκεσαν 11 εβδομάδες,

Διαβάστε περισσότερα

SAMPLE VISI CORSE by 45 th Primary School of Heraklion 4 th Primary School of Nea Alikarnassos ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΜΙΝΩΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

SAMPLE VISI CORSE by 45 th Primary School of Heraklion 4 th Primary School of Nea Alikarnassos ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΜΙΝΩΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ SAMPLE VISI CORSE by 45 th Primary School of Heraklion 4 th Primary School of Nea Alikarnassos ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΜΙΝΩΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΜΙΝΩΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ERASMUS KA201 STRATEGIC PARTNERSHIP PROJECT N

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Τίτλος: Αν η ομορφιά μιλούσε Προτεινόμενες τάξεις: Νήπια, Α και Β Δημοτικού Χώροι διεξαγωγής: Στο σχολείο: προετοιμασία Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: έρευνα Προτεινόμενος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ. Ερατώ Αϊδίνη Χρύσα Βουλιστιώτη Κωνσταντίνος Κονδύλης Εύη Ξουρή Θεοδώρα Τελάκη

ΑΡΧΑΙΑ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ. Ερατώ Αϊδίνη Χρύσα Βουλιστιώτη Κωνσταντίνος Κονδύλης Εύη Ξουρή Θεοδώρα Τελάκη ΑΡΧΑΙΑ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ Ερατώ Αϊδίνη Χρύσα Βουλιστιώτη Κωνσταντίνος Κονδύλης Εύη Ξουρή Θεοδώρα Τελάκη ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ: Μινωικός Πολιτισμός(3.000-1420) Μυκηναϊκός Πολιτισμός(1.600-1.100) Αρχαϊκή Εποχή(800-500)

Διαβάστε περισσότερα

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ )

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ ) 2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ. 20-23) 2.1. Η Χώρα. Νείλος : Πηγές από Αιθιοπία και δέλτα. Δυτικά : Η Λιβυκή έρημος. Ανατολικά : Η έρημος του Σινά έως Ερυθρά Θάλασσα. Λάσπη Ευφορία. Άνω Αίγυπτος-Κάτω Αίγυπτος. 2.2.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Μινωικοί ιεροί χώροι

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Μινωικοί ιεροί χώροι ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Μινωικοί ιεροί χώροι Ενδεχομένως από τη Νεολιθική, αλλά με βεβαιότητα από την Προανακτορική εποχή φαίνεται ότι οι μινωίτες ασκούσαν τις λατρευτικές τους πρακτικές στα σπήλαια.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! Η Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ.

ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! Η Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ. ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ, 2012-2013 ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Α. ΑΡΖΟΓΛΟΥ & Ε. ΤΖΗΜΟΥΛΗ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ-ΣΥΝΟΔΟΙ: Τ. ΚΥΡΙΑΖΙΚΙΔΟΥ & Δ. ΤΖΟΒΑΝΑΚΗΣ Παρασκευή,

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα Εργασία Ιστορίας U«Μυκηναϊκός Πολιτισµός» UΜε βάση τις πηγές και τα παραθέµατα Ελένη Ζέρβα Α1 Μελετώντας τον παραπάνω χάρτη παρατηρούµε ότι τα κέντρα του µυκηναϊκού κόσµου ήταν διασκορπισµένα στον ελλαδικό

Διαβάστε περισσότερα

Προϊστορική οικία από το Ακρωτήρι Θήρας (16ος αι. π.χ.)

Προϊστορική οικία από το Ακρωτήρι Θήρας (16ος αι. π.χ.) Προϊστορική οικία από το Ακρωτήρι Θήρας (16ος αι. π.χ.) Μελέτη: Κ. Παλυβού Κατασκευή: Ι. Γιαννόπουλος Ιδιοκτησία: Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας/TEE Η λεγόμενη Ξεστή 3 ήταν σημαντικό δημόσιο

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΠΑΡΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος 2017-2018 ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΣΤΑΜΑΤΙΑ ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ Πίνακας

Διαβάστε περισσότερα

Μυκηναϊκή θρησκεία. 3. Από την ανασκαφή θρησκευτικών κτηρίων στα ανάκτορα και ιερών σε οικίες

Μυκηναϊκή θρησκεία. 3. Από την ανασκαφή θρησκευτικών κτηρίων στα ανάκτορα και ιερών σε οικίες Μυκηναϊκή θρησκεία Τα στοιχεία που διαθέτουμε για αυτήν προέρχονται: 1.Από την εικονογραφία σφραγιστικών δακτυλιδιών, σφραγίδων, τοιχογραφιών και αντικειμένων μικροτεχνίας (ελεφαντουργίας κλπ). Κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΟΝΤΑΡΙ. O βασιλιάς των ζώων. Η οικογένεια των λιονταριών. Λιοντάρια

ΛΙΟΝΤΑΡΙ. O βασιλιάς των ζώων. Η οικογένεια των λιονταριών. Λιοντάρια Λιοντάρια Μέγεθος Βάρος Τροφή Περιοχή ως 1,90 μέτρα μήκος ως 1,10 μέτρα ύψος μέχρι 250 κιλά τρώνε ζώα μεγάλα, όπως καμηλοπαρδάλεις, αντιλόπες, ζέβρες Αφρική και Ινδία ΛΙΟΝΤΑΡΙ Τα λιοντάρια είναι τα μεγαλύτερα

Διαβάστε περισσότερα

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Σε παραστάσεις τοιχογραφιών και σφραγίδων απεικονίζονται μόνο τελετουργικοί χοροί. 2. Κατά την Ύστερη Εποχή

Διαβάστε περισσότερα

η αύρα τα ωραιότερα σπίτια Μύκονο, Πάτμο design trends: τιρκουάζ, navy blue, κίτρινο, πράσινο & φρούτα ιουνιοσ 2015

η αύρα τα ωραιότερα σπίτια Μύκονο, Πάτμο design trends: τιρκουάζ, navy blue, κίτρινο, πράσινο & φρούτα  ιουνιοσ 2015 ιουνιοσ 2015 Η ΑΥΡΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ELLE DECORATION No 94 ΙΟΥΝΙΟΣ 2015 η αύρα του Αιγαίου τα ωραιότερα σπίτια σε Σύρο, Τήνο, Μύκονο, Πάτμο www.elle.gr Μιλάνο 2015 design trends: τιρκουάζ, navy blue, κίτρινο,

Διαβάστε περισσότερα

Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της

Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της μεταθανάτιας ζωής του. Οι αρχαιολόγοι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών. Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438

ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών. Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438 ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438 Εξάμηνο: 8 ο (εικ.1) Νίκη της ΣαμοθράκηςParis, Musée du Louvre Φθορά:

Διαβάστε περισσότερα

Σωσάνδρα ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Σωσάνδρα ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Σωσάνδρα ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Η Σωσάνδρα είναι ένα από τα οµορφότερα και πιο αναπτυσσόµενα χωριά της περιοχής της Αλµωπίας, µόλις 3 χλµ. από την Αριδαία. Ανήκει στον ήµο Αριδαίας και έχει 1200 περίπου κατοίκους.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Ο ΙΚΙΑ «ΔΙΟΝΥΣΟΥ» 2. Ο ΙΚΙΑ «ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ» 3. Δ Η Μ Ο Σ ΙΟ ΑΡΧΕΙΟ 4. ΑΓΟΡΑ 5. ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη Νάγια Οικονομίδου 2014-2015 1 Περιεχόμενα Πρόλογος...3 1. Γνωρίσματα Κυκλαδικής Τέχνης...4 Πτυόσχημα ειδώλια.5 Βιολόσχημα ειδώλια 6

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με για να γνωρίσεις τους μινωίτες

Ακολούθησέ με για να γνωρίσεις τους μινωίτες Ακολούθησέ με για να γνωρίσεις τους μινωίτες Κατάφερες να χρησιμοποιήσεις με επιτυχία το έντυπο με τίτλο «Ακολούθησέ με στο ανάκτορο της Κνωσού»! Γι αυτό τώρα, ακολούθησέ με για να γνωρίσεις τους μινωίτες

Διαβάστε περισσότερα

Μύθοι για τη μινωική Κρήτη

Μύθοι για τη μινωική Κρήτη Μύθοι για τη μινωική Κρήτη Ο Λαβύρινθος. Ο μύθος αναφέρει ότι στα υπόγεια του παλατιού της Κνωσού υπήρχε ο λα3ύρινθος, ένα περίπλοκο κτίριο. Αν κάποιος έμπαινε μέσα χανόταν και δεν μπορούσε να ξανα3γεί.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ Η Στράτος υπήρξε σημαντική πόλη της Ακαρνανίας πρωτεύουσα των Ακαρνάνων από τον 5 ο αιώνα π.χ. Κτίσθηκεσεεπαφήμετηδυτική όχθη του Αχελώου, στασύνοραμετηναιτωλία. Από τις αρχαιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο. ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού για την Αθήνα του 2 ου αιώνα μ.χ Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο Ελεύθερη πρόσβαση Ώρες λειτουργίας του Μουσείου

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ. Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου Α.. Β.. Γ...

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ. Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου Α.. Β.. Γ... Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου 1) Καταγράφω τους τρεις (3) σημαντικότερους πολιτισμούς που εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο κατά την εποχή του χαλκού: Α.. Β.. Γ... 2) Επιλέξτε ποιες λέξεις της στήλης Β

Διαβάστε περισσότερα

Μιλώντας με τα αρχαία

Μιλώντας με τα αρχαία Επίσκεψη στο μαντείο της Δωδώνης Πώς έβλεπαν το μέλλον οι αρχαίοι; Πώς λειτουργούσε το πιο αρχαίο μαντείο της Ελλάδας; Τι μορφή, σύμβολα και ρόλο είχε ο κύριος θεός του, ο Δίας; Τι σημασία είχαν εκεί οι

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από

Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Ο Ιπποκράτης υποστηρίζει πως η τροφή μπορεί να γίνει και φάρμακο. Τα βότανα χρησιμοποιήθηκαν σε θεραπευτικές πρακτικές ως φαρμακευτικά είδη αλλά και ως φορείς της θεϊκής ευλογίας. Οι

Διαβάστε περισσότερα

Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα

Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα Προϊστορικές Κοινωνίες Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου durem@hist.auth.gr Νεολιθική εποχή μόνιμη εγκατάσταση Νεολιθική εποχή Αρχή της παραγωγής της τροφής. Νεολιθική εποχή Αρχή της καλλιέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Ανάβρυτα 2015 2016 Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Γεωργική Οικονομία Τα πρώτα βήματα στην γεωργική οικονομία γίνονται κατά την Μυκηναϊκήεποχή. Τηνεποχήαυτή:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΘΗΒΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: ΜΑΪΣΤΡΕΛΛΗΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ, ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ Ν.ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά Χρόνια. Τι έτρωγαν, Τι έπιναν Οι συνήθειες τους, Ενδυμασία

Βυζαντινά Χρόνια. Τι έτρωγαν, Τι έπιναν Οι συνήθειες τους, Ενδυμασία Βυζαντινά Χρόνια Τι έτρωγαν, Τι έπιναν Οι συνήθειες τους, Ενδυμασία Τι έτρωγαν Στη διατροφή των Βυζαντινών βασικό ρόλο είχαν το ψωμί, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά που τα μαγείρευαν με διάφορους

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ Η κλίμακα και οι αναλογίες έχουν άμεση σχέση με το μέγεθος των αντικειμένων που περιγράφουν. Φυσικά το μεγάλο και το μικρό μέγεθος είναι σχετικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

Ο Οικισμός Σκάρκος της Ίου

Ο Οικισμός Σκάρκος της Ίου Ο Οικισμός Σκάρκος της Ίου Εργασία στο μάθημα: Το Νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η Χιλιετία π.χ. Παναγιώτης Καπλάνης Επιβλέπων Καθηγητής: Βλαχόπουλος Ανδρέας Εαρινό Εξάμηνο 2015 Η Θέση Η Ίος βρίσκεται στο

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Η Αγορά ήταν η μεγαλύτερη πλατεία της πόλης. Η πλατεία άρχισε να χρησιμοποιείται ως δημόσιος χώρος από τα αρχαϊκά χρόνια. Μέχρι τότε στην περιοχή υπήρχαν σπίτια και τάφοι. Ο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ της Σταυρούλας Σδρόλια Το κρασί έπαιζε τεράστιο ρόλο στην οικονομία της περιοχής του Δήμου Μελιβοίας από την αρχαιότητα μέχρι το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Οι αρχαιότερες

Διαβάστε περισσότερα

Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους.

Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους. 1ο ΓΕΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ-ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ 2011-2012 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑ PR1 ΟΜΑΔΑ 3 Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους. Αρχαϊκή, Κλασσική, Ελληνιστική, Ρωμαϊκή Περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Συνθήκη για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, που υιοθετήθηκε από την UNESCO το 1972, σηματοδότησε μια νέα εποχή στη διατήρηση των πολιτιστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ.

ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ. ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΚΑΙ Η ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ. ΠΟΜΠΗΪΑ : ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ ΔΡΟΣΙΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΡΥΣΗ ΛΕΚΑΝΗ Ψηφιδωτό του 2ου στυλ Το μωσαϊκό αυτό προέρχεται από την ομώνυμη οικία και έχει

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά 1 Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΠΕΛΕΝΤΡΙ Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι φαίνεται να χτίστηκε λίγο μετά τα μέσα του 12 ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορική αναδρομή!!!

Ιστορική αναδρομή!!! Ιστορική αναδρομή!!! Προϊστορικά χρόνια τροφοσυλλέκτης αρχικά για να βρίσκει την τροφή του να φτιάχνει τα καταφύγιά του σημαντικότεροι σταθμοί στην ιστορία του ανθρώπου μυϊκή ενέργεια αργότερα φτιάχνει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΥΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΥΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΑΥΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ 6000 π.χ. Τέλος της Νεολιθικής Εποχής. Οι πρόγονοι των αρχαίων Ελλήνων αρχίζουν να καλλιεργούν τη γη 3000 π.χ. Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Εμφάνιση του Κυκλαδικού Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ:

ΔΥΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ: ΔΥΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ: Α. Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΝΔΟΥ Β. Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ ΤΩΝ ΝΕΟΛΙΘΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ! ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (7000-3500 π.χ.) Νεολιθική Επανάσταση + αλλαγή τρόπου ζωής ανθρώπων:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η σημερινή βασιλική «Αγ. Σοφία» βρίσκεται στο κέντρο της κύριας νεκρόπολης της αρχαίας πόλης Σέρντικα. Σ αυτή την περιοχή έχουν ανακαλυφθεί

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με για να γνωρίσεις τους μινωίτες

Ακολούθησέ με για να γνωρίσεις τους μινωίτες Ακολούθησέ με για να γνωρίσεις τους μινωίτες 1 Κατάφερες να χρησιμοποιήσεις με επιτυχία το έντυπο με τίτλο «Ακολούθησέ με στο ανάκτορο της Κνωσού»! Γι αυτό τώρα, ακολούθησέ με για να γνωρίσεις τους μινωίτες

Διαβάστε περισσότερα

Κ. Καλογερόπουλος (MA) in Anthropology:

Κ. Καλογερόπουλος (MA) in Anthropology: Κ. Καλογερόπουλος (MA) in Anthropology: Στην παρούσα θα επιχειρήσουμε να αναγνωρίσουμε[1] τρεις τοιχογραφίες από τρεις διαφορετικούς αιγαιακούς πολιτισμούς της εποχής του χαλκού και τρεις, επίσης διαφορετικούς,

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα: Μαρία Επίθετο: Μυλωνά Τάξη:Β5 Ετος: Καθηγήτρια: Μαρία Πουλιάου Χατζημιχαήλ Θέμα: Εργασία στην Ιστορία (Κίτιο)

Όνομα: Μαρία Επίθετο: Μυλωνά Τάξη:Β5 Ετος: Καθηγήτρια: Μαρία Πουλιάου Χατζημιχαήλ Θέμα: Εργασία στην Ιστορία (Κίτιο) Όνομα: Μαρία Επίθετο: Μυλωνά Τάξη:Β5 Ετος:2012-2013 Καθηγήτρια: Μαρία Πουλιάου Χατζημιχαήλ Θέμα: Εργασία στην Ιστορία (Κίτιο) -Γενική εισαγωγή : σελ.1 -Ιστορική ανάδρομη : σελ.2-4 -Περιγραφή του χώρου

Διαβάστε περισσότερα

Η Γκουέρνικα του Πικάσο Η απανθρωπιά, η βιαιότητα και η απόγνωση του πολέµου

Η Γκουέρνικα του Πικάσο Η απανθρωπιά, η βιαιότητα και η απόγνωση του πολέµου Η Γκουέρνικα του Πικάσο Η απανθρωπιά, η βιαιότητα και η απόγνωση του πολέµου Η Γκουέρνικα είναι µια έντονη διαµαρτυρία εναντίον του πολέµου και της καταστροφής που αυτός σπέρνει. Τα µήνυµα που θέλει να

Διαβάστε περισσότερα

Σέσσι, Γραμματικό. κείμενο-φωτό: Κώστας Λαδάς

Σέσσι, Γραμματικό. κείμενο-φωτό: Κώστας Λαδάς Σέσσι, Γραμματικό κείμενο-φωτό: Κώστας Λαδάς Το καλοκαίρι του 2009 το Γραμματικό έγινε η περισσότερο συζητημένη περιοχή, αφού δυστυχώς για μια εβδομάδα σχεδόν το όνομα του φιγουράριζε σε όλα τα δελτία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΘΗΒΑΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 Α ΜΕΡΟΣ - ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΜΑΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Στα πολύ παλιά

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014

ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014 ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014 Η ΚΘ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων και η Επιστημονική Ομάδα των Ανασκαφών Αυγής οργανώνουν για πέμπτη χρονιά εκπαιδευτικές δράσεις με αφορμή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Τίτλος: «Η αιώνια αναζήτηση του Ωραίου» Προτεινόμενες τάξεις: Α και Β Γυμνασίου Χώροι διεξαγωγής: Στο σχολείο: προετοιμασία Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: έρευνα Προτεινόμενος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Τίτλος: Η «ομορφιά» ντύνεται και στολίζεται Προτεινόμενες τάξεις: Γ, Δ, Ε και Στ Δημοτικού Χώροι διεξαγωγής: Στο σχολείο: προετοιμασία Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: έρευνα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ Γεωγραφικά στοιχεία Ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου, γνωστός και ως Βάλια Κάλντα βρίσκεται σε ιδιαίτερα δυσπρόσιτη περιοχή της οροσειράς της Πίνδου στα όρια μεταξύ των νομών Γρεβενών και

Διαβάστε περισσότερα

Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που

Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που Κατακόμβες Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που είχαν συμβολικές απεικονίσεις με θρησκευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ανασκαφή της Καλαυρείας

Η ανασκαφή της Καλαυρείας Η ανασκαφή της Καλαυρείας Οι πρώτες ανασκαφές στο ιερό του Ποσειδώνα στην Καλαυρεία, το βορειότερο νησί του Πόρου, έλαβε χώρα το 1894. Δύο Σουηδοί αρχαιολόγοι, ο Samuel (Sam) Wide και ο Lennart Kjellberg,

Διαβάστε περισσότερα

1. Επεμβάσεις συντήρησης

1. Επεμβάσεις συντήρησης Έκθεση εργασιών συντήρησης αρχιτεκτονικών καταλοίπων στον αρχαιολογικό του Αζοριά κατά την ανασκαφική περίοδο του 2018 της Σ. Χλουβεράκη, Επιστημονική Συνεργάτιδα, ΙΝΣΤΑΠ Κέντρο Μελέτης Αν Κρήτης Αρ. Άδ.:

Διαβάστε περισσότερα