ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ. ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΚΛΑΔΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΤΗ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ. ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΚΛΑΔΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΤΗ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ"

Transcript

1 ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ. ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΚΛΑΔΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΣΤΗ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ των Γιώργου Οικονομάκη και Μάνιας Μαρκάκη Μέρος ΙΙ: Ευσταθής και ασταθής ισορροπία στη νεοκλασική ανάλυση [1] 6. Συγκριτική στατική ανάλυση της ευσταθούς και ασταθούς ισορροπίας Στην τιμή ισορροπίας της αγοράς η ζητούμενη ποσότητα είναι ίση με την προσφερόμενη ποσότητα (Walras) ή στην ποσότητα ισορροπίας της αγοράς η τιμή ζήτησης είναι ίση με την τιμή προσφοράς (Marshall). Ας δούμε όμως τι σημαίνουν και τι συνεπάγονται αυτές οι θέσεις. [2] 6.1 Ευστάθεια και αστάθεια στη βάση τής κατά Walras ανάλυσης Σύμφωνα με την ανάλυση του Walras τόσο στη σχέση μεταξύ ζητούμενης ποσότητας και τιμής (συνάρτηση ζήτησης) όσο και στη σχέση μεταξύ προσφερόμενης ποσότητας και τιμής (συνάρτηση προσφοράς) η ποσότητα είναι η εξαρτημένη και η τιμή η ανεξάρτητη μεταβλητή. Δηλαδή: Q d = f(), όπου Q d η ζητούμενη ποσότητα και Q s = f() όπου Q s η προσφερόμενη ποσότητα. Γράφει: «για να είναι η αγορά σε ισορροπία... είναι αναγκαίο και επαρκές η ενεργός ζήτηση να είναι ίση με την ενεργό προσφορά... Όπου αυτή η ισότητα δε λαμβάνεται, ούτως ώστε να προσεγγιστεί η τιμή ισορροπίας, το εμπόρευμα που εμφανίζει μια ενεργό ζήτηση μεγαλύτερη από την ενεργό προσφορά του πρέπει να έχει άνοδο στην τιμή, και το εμπόρευμα που εμφανίζει μια ενεργό προσφορά μεγαλύτερη από την ενεργό ζήτησή του πρέπει να έχει πτώση στην τιμή»(walras 1984: 106, σχετικά και Walras 1984: 170). Όπου «ενεργός ζήτηση» και «ενεργός προσφορά» είναι η ποσότητα που ζητιέται και προσφέρεται αντίστοιχα (ανά μονάδα χρόνου) σε μια δεδομένη τιμή (Walras 1984: 88-91, Θεοχάρης 1980: 198). Και, κατά τα γνωστά, τιμή ισορροπίας η τιμή εξίσωσης ζητούμενης και προσφερόμενης ποσότητας. [3] Με την πιο πάνω θέση του ο Walras εισάγοντας τις έννοιες της «υπερβάλλουσας ζήτησης» (ενεργός ζήτηση μεγαλύτερη της ενεργού προσφοράς) και της «υπερβάλλουσας προσφοράς»(ενεργός προσφορά μεγαλύτερη της ενεργού ζήτησης) (Θεοχάρης 1980: 202, Μηλιός κ.ά. 2000: ) προσδιορίζει την κίνηση προς ισορροπία στην αγορά. Δηλαδή το πώς «αγορές και πωλήσεις τείνουν να συμμορφώνονται αυτόματα» σε μια αγορά «τέλεια ανταγωνιστική» (Walras 1984: 84) ως αποτέλεσμα της μεταβολής της τιμής: «μοντέλο εκ της τιμής ρυθμιζόμενο» (Βlaug 1973: 412) ή μοντέλο στο οποίο ο «μηχανισμός αντίδρασης»είναι οι τιμές (Schumpeter 1994: 1002, 1008). H ισορροπία θα επιτευχθεί όποτε για τυχούσα τιμή μικρότερη της τιμής ισορροπίας εμφανίζεται έλλειμμα προσφοράς(υπερβάλλουσα ζήτηση) στην αγορά του αγαθού, καθόσον όταν η ενεργός ζήτηση είναι μεγαλύτερη της ενεργού προσφοράς η τιμή του αγαθού θα ανέβει, και όποτε για τυχούσα τιμή μεγαλύτερη της τιμής ισορροπίας εμφανίζεται πλεόνασμα προσφοράς(υπερβάλλουσα προσφορά) στην αγορά του αγαθού, καθόσον όταν η ενεργός προσφορά είναι μεγαλύτερη της ενεργού ζήτησης η τιμή του αγαθού θα πέσει. Η πιο πάνω προϋπόθεση ισορροπίας ικανοποιείται οπωσδήποτε όταν ισχύει ο νόμος της ζήτησης και ο νόμος της προσφοράς. Αλλά ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι παρουσιάζοντας πρώτα τη «νορμάλ» εκδοχή της κίνησης προς ισορροπία στη βάση τής βαλρασιανής ανάλυσης. Ήτοι την περίπτωση που η ισχύς του νόμου της ζήτησης και της προσφοράς μας δίνει μια καμπύλη ζήτησης αρνητικής κλίσης και μια καμπύλη προσφοράς θετικής κλίσης. Το διάγραμμα 3 θα μας βοηθήσει σε ό,τι θέλουμε να δείξουμε. Σελίδα 1 / 17

2 2 e 1 Dι(Sα) Sι(Dα) Γ Δ A B 0 Q e Q Διάγραμμα 3 Θεωρούμε ότι η καμπύλη ζήτησης μιας κλαδικής αγοράς που λειτουργεί υπό καθεστώς τέλειου ανταγωνισμού είναι Dι και η καμπύλη προσφοράς Sι. Η αγορά ισορροπεί στο σημείο τομής των καμπυλών ζήτησης και προσφοράς Ε για τιμή e (τιμή ισορροπίας) και ποσότητα Q e (ποσότητα ισορροπίας). Έστω ότι στην κλαδική αυτή αγορά η τρέχουσα τιμή του αγαθού τυχαίνει να είναι 1, ήτοι μικρότερη της τιμής ισορροπίας. Στην τιμή αυτή εμφανίζεται υπερβάλλουσα ζήτηση ίση με την οριζόντια απόσταση ΑΒ. Εφόσον στην αγορά εμφανιστεί για μια δεδομένη τιμή υπερβάλλουσα ζήτηση οι αγοραστές δεν μπορούν να αγοράσουν όση ποσότητα επιθυμούν να ζητήσουν στη δεδομένη τιμή. Κάποιοι από τους ανικανοποίητους αγοραστές θα ανεβάσουν την τιμή την οποία είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν. Η τιμή θα συνεχίσει να ανεβαίνει κατά τη φορά του βέλους προς τα άνω (κι έτσι η ζητούμενη ποσότητα να μειώνεται και η προσφερόμενη να αυξάνεται) μέχρι να εξαφανιστεί το έλλειμμα προσφοράς, και η ζητούμενη ποσότητα να γίνει ίση με την προσφερόμενη, δηλαδή μέχρι το σημείο ισορροπίας Ε. Έστω, επίσης, ότι στην κλαδική αγορά των διαγραμματικών μας δεδομένων η τρέχουσα τιμή του αγαθού τυχαίνει να είναι 2, ήτοι μεγαλύτερη της τιμής ισορροπίας. Στην τιμή αυτή εμφανίζεται υπερβάλλουσα προσφορά ίση με την οριζόντια απόσταση ΓΔ. Εφόσον στην αγορά εμφανιστεί για μια δεδομένη τιμή υπερβάλλουσα προσφορά οι πωλητές δεν μπορούν να πουλήσουν όση ποσότητα επιθυμούν να προσφέρουν στη δεδομένη τιμή. Κάποιοι από τους πωλητές που είδαν το εμπόρευμά τους να μένει απούλητο θα κατεβάσουν την τιμή την οποία είναι διατεθειμένοι να δεχτούν. Η τιμή θα συνεχίσει να πέφτει κατά τη φορά του βέλους προς τα κάτω (κι έτσι η προσφερόμενη ποσότητα να μειώνεται και η ζητούμενη να αυξάνεται) μέχρι να εξαφανιστεί το Σελίδα 2 / 17

3 πλεόνασμα προσφοράς, και η ζητούμενη ποσότητα να γίνει ίση με την προσφερόμενη, δηλαδή μέχρι το σημείο ισορροπίας Ε. Σε κάθε περίπτωση υπό την προϋπόθεση που ετέθη ( τυχούσα < ισορροπίας για Q d > Q s και τυχούσα > ισορροπίαςγια Q s > Q d ) υπάρχουν δυνάμεις που μπορούν απ' οποιοδήποτε σημείο «εκκίνησης» της τιμής να οδηγήσουν αυτόματα την αγορά του αγαθού στην ισορροπία. Μια τέτοια ισορροπία είναι ευσταθής ισορροπία. Η όποια διατάραξή της ενεργοποιεί δυνάμεις επαναφοράς της. (Δες σχετικά και Μηλιός κ.ά. 2000: ). Η προϋπόθεση αυτή δεν ικανοποιείται όταν δεν ισχύει ταυτόχρονα τόσο ο νόμος της ζήτησης όσο και ο νόμος της προσφοράς. Ήτοι για καμπύλη ζήτησης θετικής κλίσης και καμπύλης προσφοράς αρνητικής κλίσης. Στην περίπτωση αυτή εάν η τιμή τύχει να είναι μικρότερη της τιμής ισορροπίας θα παρουσιαστεί στην τέλεια ανταγωνιστική κλαδική αγορά υπερβάλλουσα προσφορά. Το αποτέλεσμα θα είναι η τιμή να μειώνεται διαρκώς και, όσο μειώνεται, το πλεόνασμα προσφοράς να διευρύνεται και η αγορά να αποκλίνει από την ισορροπία. Εάν η τιμή τύχη να είναι μεγαλύτερη της τιμής ισορροπίας θα παρουσιαστεί στην αγορά του κλάδου υπερβάλλουσα ζήτηση. Το αποτέλεσμα θα είναι η τιμή να αυξάνεται διαρκώς και, όσο αυξάνεται, το έλλειμμα προσφοράς να διευρύνεται και η αγορά να αποκλίνει από την ισορροπία. Τα παραπάνω γίνονται εύκολα αντιληπτά στη βάση των δεδομένων του προηγούμενου διαγράμματος αν θεωρήσουμε ως καμπύλη ζήτησης της αγοράς την Dα και καμπύλη προσφοράς της αγοράς τη Sα. Τότε η οριζόντια απόσταση ΑΒ εκφράζει υπερβάλλουσα προσφορά και η οριζόντια απόσταση ΓΔ υπερβάλλουσα ζήτηση. Για τιμή ίση με 1, ήτοι μικρότερη της τιμής ισορροπίας, ενεργοποιείται η διαδικασία διαρκούς μείωσης της τιμής κατά τη φορά του βέλους προς τα κάτω. Για τιμή ίση με 2, ήτοι μεγαλύτερη της τιμής ισορροπίας, ενεργοποιείται η διαδικασία διαρκούς αύξησης της τιμής κατά τη φορά του βέλους προς τα άνω. Ισορροπία στο σημείο Ε μπορεί μόνο τυχαία να επιτευχθεί. Μια τέτοια ισορροπία είναι ασταθής ισορροπία. Η όποια διατάραξή της δεν ενεργοποιεί δυνάμεις επαναφοράς της ή, ισοδύναμα, ενεργοποιεί δυνάμεις διευρυνόμενης απόκλισης απ' αυτήν. (Δες και Μηλιός κ.ά. 2000: ). Η προϋπόθεση ωστόσο ισορροπίας μπορεί να ικανοποιείται όταν δεν ισχύει ο ένας απ' τους δυο νόμους και ισχύει ο άλλος. Για αγοραία καμπύλη ζήτησης και προσφοράς θετικής κλίσης (μη ισχύς του νόμου της ζήτησης και ισχύς του νόμου της προσφοράς) ευσταθής ισορροπία εμφανίζεται εάν η κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη της κλίσης της καμπύλης προσφοράς. Και για αγοραία καμπύλη ζήτησης και προσφοράς αρνητικής κλίσης (ισχύς του νόμου της ζήτησης και μη ισχύς του νόμου της προσφοράς) ευσταθής ισορροπία εμφανίζεται εάν η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη της απόλυτης κλίσης της καμπύλης προσφοράς. (Δες Μηλιός κ.ά. 2000: ). Ας δούμε κατ' αρχήν την πρώτη από τις δυο πιο πάνω περιπτώσεις, δηλαδή την περίπτωση θετικής κλίσης και των δυο καμπυλών της τέλειας ανταγωνιστικής κλαδικής αγοράς, με τη βοήθεια του διαγράμματος 4. Η ισορροπία είναι ευσταθής όταν η καμπύλη ζήτησης της αγοράς είναι η Dι και η καμπύλη προσφοράς της αγοράς η Sι. Δηλαδή όταν η κλίση της πρώτης είναι μεγαλύτερη της δεύτερης. Τότε, για κάθε τιμή μικρότερη της τιμής ισορροπίας e, όπως η 1, δημιουργείται υπερβάλλουσα ζήτηση (=ΑΒ) με συνέπεια η τιμή να ανεβαίνει έως το σημείο ισορροπίας Ε όπου η ζητούμενη εξισώνεται με την προσφερόμενη ποσότητα (= Q e ). Και, για κάθε τιμή μεγαλύτερη της τιμής ισορροπίας e, όπως η 2, δημιουργείται υπερβάλλουσα προσφορά (=ΓΔ) με συνέπεια η τιμή να πέφτει έως το σημείο ισορροπίας Ε όπου η ζητούμενη εξισώνεται με την προσφερόμενη ποσότητα (= Q e). Dι(Sα) Sι(Dα) Σελίδα 3 / 17

4 2 e 1 0 Q e Q Διάγραμμα 4 Αντίθετα, η ισορροπία είναι ασταθής όταν η καμπύλη ζήτησης της αγοράς είναι η Dα και η καμπύλη προσφοράς η Sα. Δηλαδή όταν η κλίση της πρώτης είναι μικρότερη της δεύτερης. Τότε, για κάθε τιμή μικρότερη της τιμής ισορροπίας e, όπως η 1, δημιουργείται υπερβάλλουσα προσφορά (=ΑΒ) που ενεργοποιεί μια διαρκή πτώση της τιμής έτσι που το χάσμα μεταξύ ζητούμενης και προσφερόμενης ποσότητας να διευρύνεται συνεχώς. Και, για κάθε τιμή μεγαλύτερη της τιμής ισορροπίας e, όπως η 2, δημιουργείται υπερβάλλουσα ζήτηση (=ΓΔ) που ενεργοποιεί μια διαρκή άνοδο της τιμής έτσι που το χάσμα μεταξύ ζητούμενης και προσφερόμενης ποσότητας να διευρύνεται συνεχώς. Για μια ερμηνεία της σημασίας της κλίσης των αγοραίων καμπυλών ζήτησης και προσφοράς στη σύγκλιση της κλαδικής αγοράς προς ισορροπία (ή στην απόκλιση απ' αυτήν) στην περίπτωση που εξετάζουμε ας υποθέσουμε ότι Q d = a + b είναι η συνάρτηση ζήτησης της αγοράς και Q s = c + d είναι η συνάρτηση προσφοράς της αγοράς και b, d > 0. Τότε η κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι d/dq d = 1/b και η κλίση της καμπύλης προσφοράς είναι d/dq s = 1/d. Εφόσον η κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη της κλίσης της καμπύλης προσφοράς 1/b > 1/d U b < d. Επομένως σε κάθε άνοδο της τιμής η προσφερόμενη ποσότητα αυξάνει γρηγορότερα από τη ζητούμενη. Και σε κάθε πτώση της τιμής η προσφερόμενη ποσότητα μειώνεται γρηγορότερα από τη ζητούμενη. Δεδομένου ότι για τιμές μικρότερες της τιμής ισορροπίας όταν η κλίση τής θετικής κλίσης καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη της κλίσης τής θετικής κλίσης καμπύλης προσφοράς η καμπύλη προσφοράς βρίσκεται αριστερά της καμπύλης ζήτησης, το σύστημα τείνει προς ισορροπία με την εκ της υπερβάλλουσας ζήτησης προκαλούμενη άνοδο της τιμής. Δεδομένου, επίσης, ότι για τιμές μεγαλύτερες της τιμής ισορροπίας όταν η κλίση τής θετικής κλίσης καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη της κλίσης τής θετικής κλίσης καμπύλης Σελίδα 4 / 17

5 προσφοράς η καμπύλη προσφοράς βρίσκεται δεξιά της καμπύλης ζήτησης, το σύστημα τείνει προς ισορροπία με την εκ της υπερβάλλουσας προσφοράς προκαλούμενη πτώση της τιμής. Και αντιστρόφως ανάλογα για 1/b < 1/d (b, d > 0), δηλαδή για κλίση τής θετικής κλίσης καμπύλης ζήτησης μικρότερη της κλίσης τής θετικής κλίσης καμπύλης προσφοράς. Με τη βοήθεια του διαγράμματος 5 θα εξετάσουμε τη δεύτερη περίπτωση, δηλαδή εκείνη της αρνητικής κλίσης και των δυο καμπυλών της τέλειας ανταγωνιστικής κλαδικής αγοράς. 2 e 1 0 Q e Q Διάγραμμα 5 Η ισορροπία είναι ευσταθής όταν η καμπύλη ζήτησης της αγοράς είναι η Dι και η καμπύλη προσφοράς της αγοράς η Sι. Δηλαδή όταν η απόλυτη κλίση της πρώτης είναι μικρότερη της απόλυτης κλίσης της δεύτερης. Τότε, για κάθε τιμή μικρότερη της τιμής ισορροπίας e, όπως η 1, δημιουργείται υπερβάλλουσα ζήτηση (=ΑΒ) Σελίδα 5 / 17

6 με συνέπεια η τιμή να ανεβαίνει έως το σημείο ισορροπίας Ε όπου η ζητούμενη εξισώνεται με την προσφερόμενη ποσότητα (= Q e ). Και, για κάθε τιμή μεγαλύτερη της τιμής ισορροπίας e, όπως η 2, δημιουργείται υπερβάλλουσα προσφορά (=ΓΔ) με συνέπεια η τιμή να πέφτει έως το σημείο ισορροπίας Ε όπου η ζητούμενη εξισώνεται με την προσφερόμενη ποσότητα (= Q e ). Αντίθετα, η ισορροπία είναι ασταθής όταν η καμπύλη ζήτησης της αγοράς είναι η Dα και η καμπύλη προσφοράς η Sα. Δηλαδή όταν η απόλυτη κλίση της πρώτης είναι μεγαλύτερη της απόλυτης κλίσης της δεύτερης. Τότε, για κάθε τιμή μικρότερη της τιμής ισορροπίας e, όπως η 1, δημιουργείται υπερβάλλουσα προσφορά (=ΑΒ) που ενεργοποιεί μια διαρκή πτώση της τιμής έτσι που το χάσμα μεταξύ ζητούμενης και προσφερόμενης ποσότητας να διευρύνεται συνεχώς. Και, για κάθε τιμή μεγαλύτερη της τιμής ισορροπίας e, όπως η 2, δημιουργείται υπερβάλλουσα ζήτηση (=ΓΔ) που ενεργοποιεί μια διαρκή άνοδο της τιμής έτσι που το χάσμα μεταξύ ζητούμενης και προσφερόμενης ποσότητας να διευρύνεται συνεχώς. Για μια ερμηνεία της σημασίας της κλίσης των αγοραίων καμπυλών ζήτησης και προσφοράς στη σύγκλιση της κλαδικής αγοράς προς ισορροπία (ή στην απόκλιση απ' αυτήν) στη δεύτερη αυτή περίπτωση ας υποθέσουμε και πάλι ότι Q d = a + b είναι η συνάρτηση ζήτησης της αγοράς και Q s = c + d είναι η συνάρτηση προσφοράς της αγοράς και τώρα b, d < 0. Τότε η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι d/dq d = 1/b και η απόλυτη κλίση της καμπύλης προσφοράς είναι d/dq s = 1/d. Εφόσον η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη της απόλυτης κλίσης της καμπύλης προσφοράς 1/b < 1/d U b > d. Επομένως σε κάθε άνοδο της τιμής η ζητούμενη ποσότητα μειώνεται γρηγορότερα από την προσφερόμενη. Και σε κάθε πτώση της τιμής η ζητούμενη ποσότητα αυξάνεται γρηγορότερα από την προσφερόμενη. Δεδομένου ότι για τιμές μικρότερες της τιμής ισορροπίας όταν η απόλυτη κλίση τής αρνητικής κλίσης καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη της απόλυτης κλίσης τής αρνητικής κλίσης καμπύλης προσφοράς η καμπύλη προσφοράς βρίσκεται αριστερά της καμπύλης ζήτησης, το σύστημα τείνει προς ισορροπία με την εκ της υπερβάλλουσας ζήτησης προκαλούμενη άνοδο της τιμής. Δεδομένου, επίσης, ότι για τιμές μεγαλύτερες της τιμής ισορροπίας όταν η απόλυτη κλίση τής αρνητικής κλίσης καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη της απόλυτης κλίσης τής αρνητικής κλίσης καμπύλης προσφοράς η καμπύλη προσφοράς βρίσκεται δεξιά της καμπύλης ζήτησης, το σύστημα τείνει προς ισορροπία με την εκ της υπερβάλλουσας προσφοράς προκαλούμενη πτώση της τιμής. Και αντιστρόφως ανάλογα για 1/b > 1/d (b, d < 0), δηλαδή για απόλυτη κλίση τής αρνητικής κλίσης καμπύλης ζήτησης μεγαλύτερη της απόλυτης κλίσης τής αρνητικής κλίσης καμπύλης προσφοράς. (Δες σχετικά και Μηλιός κ.ά. 2000: , Blaug 1973: 413). 6.2 Ευστάθεια και αστάθεια στη βάση τής κατά Marshall ανάλυσης Σύμφωνα με την ανάλυση του Marshall τόσο στη σχέση μεταξύ ζητούμενης ποσότητας και τιμής (συνάρτηση ζήτησης) όσο και στη σχέση μεταξύ προσφερόμενης ποσότητας και τιμής (συνάρτηση προσφοράς) η τιμή είναι η εξαρτημένη και η ποσότητα η ανεξάρτητη μεταβλητή. Δηλαδή: d = f(q), όπου d η τιμή ζήτησης και s = f(q) όπου s η τιμή προσφοράς. Η «τιμή ζήτησης» είναι η τιμή την οποία κάποιος είναι διατεθειμένος να πληρώσει κατά μονάδα ποσότητας για μια ορισμένη ποσότητα. «Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσό ενός πράγματος που κατέχει ένα άτομο τόσο χαμηλότερη... θα είναι η τιμή την οποία θα ήταν διατεθειμένο αυτό το άτομο ν α πληρώσει για λίγο ακόμα παραπάνω απ' αυτό το πράγμα» (Marshall 1956: 80, δες και Μηλιός κ.ά. 2000: 117, 139). «Όπως η τιμή η οποία απαιτείται για να προσελκυστούν αγοραστές για κάθε δεδομένη ποσότητα ενός εμπορεύματος, ονομάστηκε τιμή ζήτησης γι' αυτό το ποσό κατά τη διάρκεια ενός έτους ή οιασδήποτε άλλης δεδομένης χρονικής περιόδου, έτσι η τιμή η οποία απαιτείται για να προκαλέσει την αναγκαία προσπάθεια προς παραγωγή κάθε δεδομένης ποσότητας ενός εμπορεύματος μπορεί να ονομαστεί τιμή προσφοράςγι' αυτό το ποσό κατά τη διάρκεια της ίδιας χρονικής περιόδου» (Marshall 1956: 118). Αυτή είναι η τιμή η οποία καλύπτει τα κόστη παραγωγής του εμπορεύματος, δηλαδή η τιμή «που πρέπει να πληρωθεί έτσι ώστε να εμφανιστεί μια επαρκής προσφορά των προσπαθειών και αναμονών που απαιτούνται για την κατασκευή του» (Marshall 1956: Σελίδα 6 / 17

7 282, δες και Μηλιός κ.ά. 2000: 117). Έχοντας εισάγει τις έννοιες της τιμής ζήτησης και προσφοράς ο Marshall διερευνά τις συνθήκες σταθερότητας της ισορροπίας (δες σχετικά Marshall 1956: 288, 664-5). Η βασική του θέση είναι ότι: Αν σε μια δεδομένη ποσότητα η τιμή ζήτησης είναι μεγαλύτερη από την τιμή προσφοράς η προσφερόμενη ποσότητα θα αυξηθείανά μονάδα χρόνου. Και θα αυξηθεί γιατί υπάρχει μια ενεργός δύναμη (κίνητρο) που ωθεί σε αύξηση της παραγωγής. Αν, αντίθετα, σε μια δεδομένη ποσότητα η τιμή προσφοράς είναι μεγαλύτερη από την τιμή ζήτησης η προσφερόμενη ποσότητα θα μειωθείανά μονάδα χρόνου. Και θα μειωθεί γιατί υπάρχει μια ενεργός δύναμη (αντικίνητρο) που ωθεί σε μείωση της παραγωγής.πρόκειται για ένα «μοντέλο εκ της εκροής ρυθμιζόμενο» (Blaug 1973: 412, δες σχετικά και Μηλιός κ.ά. 2000: ). Σ' αυτό το μοντέλο, η ισορροπία στην κλαδική τέλεια ανταγωνιστική αγορά θα επιτευχθεί όποτε για τυχούσα ποσότητα μικρότερη της ποσότητας ισορροπίας η αγοραία τιμή ζήτησης του αγαθού είναι μεγαλύτερη της αγοραίας τιμής προσφοράς του, καθόσον όταν η τιμή ζήτησης είναι μεγαλύτερη της τιμής προσφοράς η ποσότητα του αγαθού θα αυξηθεί, και όποτε για τυχούσα ποσότητα μεγαλύτερη της ποσότητας ισορροπίας η αγοραία τιμή προσφοράς του αγαθού είναι μεγαλύτερη της αγοραίας τιμής ζήτησής του, καθόσον όταν η τιμή προσφοράς είναι μεγαλύτερη της τιμής ζήτησης η ποσότητα του αγαθού θα μειωθεί. Η πιο πάνω προϋπόθεση ισορροπίας ικανοποιείται οπωσδήποτε όταν ισχύει ο νόμος της ζήτησης και ο νόμος της προσφοράς. Αλλά ας γίνουμε και πάλι πιο συγκεκριμένοι παρουσιάζοντας και εδώ πρώτα τη «νορμάλ» εκδοχή της κίνησης προς ισορροπία στη βάση τής μαρσαλιανής ανάλυσης. Ήτοι την περίπτωση που η ισχύς του νόμου της ζήτησης και της προσφοράς μας δίνει μια καμπύλη ζήτησης αρνητικής κλίσης και μια καμπύλη προσφοράς θετικής κλίσης. Το διάγραμμα 6 θα μας βοηθήσει σε ό,τι θέλουμε να δείξουμε. e Dι(Sα) Sι(Dα) Γ Δ Σελίδα 7 / 17

8 A B 0 Q1 Qe Q2Q Διάγραμμα 6 Θεωρούμε ότι η καμπύλη ζήτησης μιας κλαδικής αγοράς που λειτουργεί υπό καθεστώς τέλειου ανταγωνισμού είναι Dι και η καμπύλη προσφοράς Sι. Η αγορά ισορροπεί στο σημείο τομής των καμπυλών ζήτησης και προσφοράς Ε για τιμή e(τιμή ισορροπίας) και ποσότητα Qe(ποσότητα ισορροπίας). Έστω ότι στην κλαδική αυτή αγορά η ποσότητα του αγαθού τυχαίνει να είναι Q1, ήτοι μικρότερη της ποσότητας ισορροπίας. Στην ποσότητα αυτή η τιμή ζήτησης αποκλίνει θετικά από την τιμή προσφοράς, δηλαδή είναι μεγαλύτερη της τιμής προσφοράς, κατά την κάθετη απόσταση ΑΓ. Εφόσον στην αγορά εμφανιστεί για μια δεδομένη ποσότητα τιμή ζήτησης μεγαλύτερη της τιμής προσφοράς οι πωλητές ωθούνται να αυξήσουν την ποσότητα που επιθυμούν να προσφέρουν. Η ποσότητα θα συνεχίσει να αυξάνεται κατά τη φορά του βέλους προς τα δεξιά (κι έτσι η τιμή ζήτησης να πέφτει και η τιμή προσφοράς να ανεβαίνει) μέχρι να εξαφανιστεί η θετική απόκλιση της τιμής ζήτησης από την τιμή προσφοράς και η τιμή ζήτησης να γίνει ίση με την τιμή προσφοράς, δηλαδή μέχρι το σημείο ισορροπίας Ε. Έστω, επίσης, ότι στην κλαδική αγορά των διαγραμματικών μας δεδομένων η ποσότητα του αγαθού τυχαίνει να είναι Q 2, ήτοι μεγαλύτερη της ποσότητας ισορροπίας. Στην ποσότητα αυτή η τιμή προσφοράς αποκλίνει θετικά από την τιμή ζήτησης, δηλαδή είναι μεγαλύτερη της τιμής ζήτησης, κατά την κάθετη απόσταση ΒΔ. Εφόσον στην αγορά εμφανιστεί για μια δεδομένη ποσότητα τιμή προσφοράς μεγαλύτερη της τιμής ζήτησης οι πωλητές ωθούνται να μειώσουν την ποσότητα που επιθυμούν να προσφέρουν. Η ποσότητα θα συνεχίσει να μειώνεται κατά τη φορά του βέλους προς τα αριστερά (κι έτσι η τιμή προσφοράς να πέφτει και η τιμή ζήτησης να ανεβαίνει) μέχρι να εξαφανιστεί η θετική απόκλιση της τιμής προσφοράς από την τιμή ζήτησης και η τιμή προσφοράς να γίνει ίση με την τιμή ζήτησης, δηλαδή μέχρι το σημείο ισορροπίας Ε. Σε κάθε περίπτωση υπό την προϋπόθεση που ετέθη (Qτυχούσα< Qισορροπίαςγια d> sκαι Qτυχούσα> Qισορροπίαςγια s> d) υπάρχουν δυνάμεις που μπορούν απ' οποιοδήποτε σημείο «εκκίνησης» της τιμής να οδηγήσουν αυτόματα την αγορά του αγαθού στην ισορροπία. Μια τέτοια ισορροπία είναι ευσταθής ισορροπία. Η όποια διατάραξή της ενεργοποιεί δυνάμεις επαναφοράς της. (Δες σχετικά και Μηλιός κ.ά. 2000: 118). Η προϋπόθεση αυτή δεν ικανοποιείται όταν δεν ισχύει ταυτόχρονα τόσο ο νόμος της ζήτησης όσο και ο νόμος της προσφοράς. Ήτοι για καμπύλη ζήτησης θετικής κλίσης και καμπύλης προσφοράς αρνητικής κλίσης. Στην περίπτωση αυτή εάν η ποσότητα τύχει να είναι μικρότερη της ποσότητας ισορροπίας θα παρουσιαστεί στην τέλεια ανταγωνιστική κλαδική αγορά θετική απόκλιση της τιμής προσφοράς από την τιμή ζήτησης. Το αποτέλεσμα θα είναι η ποσότητα να μειώνεται και, όσο μειώνεται, η θετική απόκλιση της τιμής προσφοράς από την τιμή ζήτησης να διευρύνεται και η αγορά να αποκλίνει από την ισορροπία. Εάν η ποσότητα τύχη να είναι μεγαλύτερη της ποσότητας ισορροπίας θα παρουσιαστεί στην αγορά του κλάδου θετική απόκλιση της τιμής ζήτησης από την τιμή προσφοράς. Το αποτέλεσμα θα είναι η ποσότητα να αυξάνεται διαρκώς και, όσο αυξάνεται, η θετική απόκλιση της τιμής ζήτησης από την τιμή προσφοράς να διευρύνεται και η αγορά να αποκλίνει από την ισορροπία. Τα παραπάνω γίνονται εύκολα αντιληπτά στη βάση των δεδομένων του προηγούμενου διαγράμματος αν θεωρήσουμε ως καμπύλη ζήτησης της αγοράς την Dα και καμπύλη προσφοράς της αγοράς τη Sα. Τότε η κάθετη απόσταση ΑΓ εκφράζει θετική απόκλιση της τιμής προσφοράς από την τιμή ζήτησης και η κάθετη απόσταση ΒΔ θετική απόκλιση της τιμής ζήτησης από την τιμή προσφοράς. Για ποσότητα ίση με Q1, ήτοι μικρότερη της ποσότητας ισορροπίας, ενεργοποιείται η διαδικασία διαρκούς μείωσης της ποσότητας κατά τη φορά του βέλους προς τα αριστερά. Για ποσότητα ίση με Q2, ήτοι μεγαλύτερη της ποσότητας ισορροπίας, ενεργοποιείται η διαδικασία διαρκούς αύξησης της ποσότητας κατά τη φορά του βέλους προς τα δεξιά. Ισορροπία στο σημείο Ε μπορεί μόνο τυχαία να επιτευχθεί. Μια τέτοια ισορροπία είναι ασταθής ισορροπία. Η όποια διατάραξή της δεν ενεργοποιεί δυνάμεις επαναφοράς της ή, ισοδύναμα, ενεργοποιεί δυνάμεις διευρυνόμενης απόκλισης απ' αυτήν. (Δες και Μηλιός κ.ά. 2000: ). Η προϋπόθεση ωστόσο ισορροπίας μπορεί να ικανοποιείται όταν δεν ισχύει ο ένας απ' τους δυο νόμους και ισχύει ο άλλος. Για αγοραία καμπύλη ζήτησης και προσφοράς θετικής κλίσης (μη ισχύς του νόμου της ζήτησης και ισχύς του νόμου της προσφοράς) ευσταθής ισορροπία εμφανίζεται εάν η κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη της κλίσης της καμπύλης προσφοράς. Και για αγοραία καμπύλη ζήτησης και προσφοράς αρνητικής κλίσης (ισχύς του νόμου της ζήτησης και μη ισχύς του νόμου της προσφοράς) ευσταθής ισορροπία εμφανίζεται εάν η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη της απόλυτης κλίσης της καμπύλης προσφοράς. (Δες Μηλιός κ.ά. 2000: ). e Σελίδα 8 / 17

9 e 0 Q1 Qe Q2Q Διάγραμμα 7 Ας δούμε κατ' αρχήν την πρώτη από τις δυο πιο πάνω περιπτώσεις, δηλαδή την περίπτωση θετικής κλίσης και των δυο καμπυλών της τέλειας ανταγωνιστικής κλαδικής αγοράς, με τη βοήθεια του διαγράμματος 7. Η ισορροπία είναι ευσταθής όταν η καμπύλη ζήτησης της αγοράς είναι η Dι και η καμπύλη προσφοράς της αγοράς η Sι. Δηλαδή όταν η κλίση της πρώτης είναι μικρότερη της δεύτερης. Τότε, για κάθε ποσότητα μικρότερη της ποσότητας ισορροπίας Qe, όπως η Q1, δημιουργείται θετική απόκλιση της τιμής ζήτησης έναντι της τιμής προσφοράς (=ΑΓ) με συνέπεια η ποσότητα να αυξάνεται έως το σημείο ισορροπίας Ε όπου η τιμή ζήτησης εξισώνεται με την τιμή προσφοράς (= e). Και, για κάθε ποσότητα μεγαλύτερη της ποσότητας ισορροπίας Qe, όπως η Q2, δημιουργείται θετική απόκλιση της τιμής προσφοράς έναντι της τιμής ζήτησης (=ΒΔ) με συνέπεια η ποσότητα να μειώνεται έως το σημείο ισορροπίας Ε όπου η τιμή ζήτησης εξισώνεται με την τιμή προσφοράς (= e). Αντίθετα, η ισορροπία είναι ασταθής όταν η καμπύλη ζήτησης της αγοράς είναι η Dα και η καμπύλη προσφοράς η Sα. Δηλαδή όταν η κλίση της πρώτης είναι μεγαλύτερη της δεύτερης. Τότε, για κάθε ποσότητα μικρότερη της ποσότητας ισορροπίας Qe, όπως η Q1, δημιουργείται θετική απόκλιση της τιμής προσφοράς έναντι της τιμής ζήτησης (=ΑΓ) που ενεργοποιεί μια διαρκή μείωση της ποσότητας έτσι που το χάσμα μεταξύ τιμής ζήτησης και προσφοράς να διευρύνεται συνεχώς. Και, για κάθε ποσότητα μεγαλύτερη της ποσότητας ισορροπίας Qe, όπως η Q2, δημιουργείται θετική απόκλιση της τιμής ζήτησης έναντι της τιμής προσφοράς (=ΒΔ) που ενεργοποιεί μια διαρκή αύξηση της ποσότητας έτσι που το χάσμα μεταξύ τιμής ζήτησης και προσφοράς να διευρύνεται συνεχώς. Για μια ερμηνεία της σημασίας της κλίσης των αγοραίων καμπυλών ζήτησης και προσφοράς στη σύγκλιση της κλαδικής αγοράς προς ισορροπία (ή στην απόκλιση απ' αυτήν) στην περίπτωση που εξετάζουμε ας υποθέσουμε ότι d= a + bq είναι η συνάρτηση ζήτησης της αγοράς και s= c + dq είναι η συνάρτηση προσφοράς της αγοράς και b, d > 0. Τότε η κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι d/dqd= b και η κλίση της καμπύλης προσφοράς είναι d/dqs= d. Εφόσον η κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη της κλίσης της καμπύλης προσφοράς b < d. Επομένως σε κάθε αύξηση της ποσότητας η τιμή προσφοράς αυξάνει γρηγορότερα από την τιμή ζήτησης. Και σε κάθε μείωση της ποσότητας η τιμή προσφοράς μειώνεται γρηγορότερα από την τιμή ζήτησης. Δεδομένου ότι για ποσότητες μικρότερες της ποσότητας ισορροπίας όταν η κλίση τής θετικής κλίσης καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη της κλίσης τής θετικής κλίσης καμπύλης προσφοράς η καμπύλη προσφοράς βρίσκεται κάτω από την καμπύλη ζήτησης, το σύστημα τείνει προς ισορροπία με την εκ της θετικής απόκλισης της τιμής ζήτησης έναντι της τιμής προσφοράς προκαλούμενη αύξηση της ποσότητας. Δεδομένου, επίσης, ότι για ποσότητες μεγαλύτερες της ποσότητας ισορροπίας όταν η κλίση τής θετικής κλίσης καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη της κλίσης τής θετικής κλίσης καμπύλης προσφοράς η καμπύλη προσφοράς βρίσκεται πάνω από την καμπύλη ζήτησης, το σύστημα τείνει προς ισορροπία με την εκ της θετικής απόκλισης της τιμής προσφοράς έναντι της τιμής ζήτησης προκαλούμενη μείωση της ποσότητας. Και αντιστρόφως ανάλογα για b > d (b, d > 0), δηλαδή για κλίση τής θετικής κλίσης καμπύλης ζήτησης μεγαλύτερη της κλίσης τής θετικής κλίσης καμπύλης προσφοράς. Με τη βοήθεια του διαγράμματος 8 θα εξετάσουμε τη δεύτερη περίπτωση, δηλαδή εκείνη της αρνητικής κλίσης και των δυο καμπυλών της τέλειας ανταγωνιστικής κλαδικής αγοράς. Σελίδα 9 / 17

10 0 Q1 Qe Q2 Q Διάγραμμα 8 Η ισορροπία είναι ευσταθής όταν η καμπύλη ζήτησης της αγοράς είναι η Dι και η καμπύλη προσφοράς της αγοράς η Sι. Δηλαδή όταν η απόλυτη κλίση της πρώτης είναι μεγαλύτερη της απόλυτης κλίσης της δεύτερης. Τότε, για κάθε ποσότητα μικρότερη της ποσότητας ισορροπίας Qe, όπως η Q1, δημιουργείται θετική απόκλιση της τιμής ζήτησης έναντι της τιμής προσφοράς (=ΑΓ) με συνέπεια η ποσότητα να αυξάνεται έως το σημείο ισορροπίας Ε όπου η τιμή ζήτησης εξισώνεται με την τιμή προσφοράς (= e). Και, για κάθε ποσότητα μεγαλύτερη της ποσότητας ισορροπίας Qe, όπως η Q2, δημιουργείται θετική απόκλιση της τιμής προσφοράς έναντι της τιμής ζήτησης (=ΒΔ) με συνέπεια η ποσότητα να μειώνεται έως το σημείο ισορροπίας Ε όπου η τιμή ζήτησης εξισώνεται με την τιμή προσφοράς (= e). Αντίθετα, η ισορροπία είναι ασταθής όταν η καμπύλη ζήτησης της αγοράς είναι η Dα και η καμπύλη προσφοράς η Sα. Δηλαδή όταν η απόλυτη κλίση της πρώτης είναι μικρότερη της απόλυτης κλίσης της δεύτερης. Τότε, για κάθε ποσότητα μικρότερη της ποσότητας ισορροπίας Qe, όπως η Q1, δημιουργείται θετική απόκλιση της τιμής προσφοράς έναντι της τιμής ζήτησης (=ΑΓ) που ενεργοποιεί μια διαρκή μείωση της ποσότητας έτσι που το χάσμα μεταξύ τιμής ζήτησης και προσφοράς να διευρύνεται συνεχώς. Και, για κάθε ποσότητα μεγαλύτερη της ποσότητας ισορροπίας Qe, όπως η Q2, δημιουργείται θετική απόκλιση της τιμής ζήτησης έναντι της τιμής προσφοράς (=ΒΔ) που ενεργοποιεί μια διαρκή αύξηση της ποσότητας έτσι που το χάσμα μεταξύ τιμής ζήτησης και προσφοράς να διευρύνεται συνεχώς. Για μια ερμηνεία της σημασίας της κλίσης των αγοραίων καμπυλών ζήτησης και προσφοράς στη σύγκλιση της κλαδικής αγοράς προς ισορροπία (ή στην απόκλιση απ' αυτήν) στη δεύτερη αυτή περίπτωση ας υποθέσουμε και πάλι ότι d= a + bq είναι η συνάρτηση ζήτησης της αγοράς και s= c + dq είναι η συνάρτηση προσφοράς της αγοράς και τώρα b, d < 0. Τότε η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι d/dqd= b και η απόλυτη κλίση της καμπύλης προσφοράς είναι d/dqs= d. Εφόσον η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη της απόλυτης κλίσης της καμπύλης προσφοράς b > d. Επομένως σε κάθε αύξηση της ποσότητας η τιμή ζήτησης μειώνεται γρηγορότερα από την τιμή προσφοράς. Και σε κάθε μείωση της ποσότητας η τιμή ζήτησης αυξάνεται γρηγορότερα από την τιμή προσφοράς. Δεδομένου ότι για ποσότητες μικρότερες της ποσότητας ισορροπίας όταν η απόλυτη κλίση τής αρνητικής κλίσης καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη της απόλυτης κλίσης τής αρνητικής κλίσης καμπύλης προσφοράς η καμπύλη προσφοράς βρίσκεται κάτω από την καμπύλη ζήτησης, το σύστημα τείνει προς ισορροπία με την εκ της θετικής απόκλισης της τιμής ζήτησης έναντι της τιμής προσφοράς προκαλούμενη αύξηση της ποσότητας. Δεδομένου, επίσης, ότι για ποσότητες μεγαλύτερες της ποσότητας ισορροπίας όταν η απόλυτη κλίση τής αρνητικής κλίσης καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη της απόλυτης κλίσης τής αρνητικής κλίσης καμπύλης προσφοράς η καμπύλη προσφοράς βρίσκεται πάνω από την καμπύλη ζήτησης, το σύστημα τείνει προς ισορροπία με την εκ της θετικής απόκλισης της τιμής προσφοράς έναντι της τιμής ζήτησης προκαλούμενη μείωση της ποσότητας. Και αντιστρόφως ανάλογα για b < d (b, d < 0), δηλαδή για απόλυτη κλίση τής αρνητικής κλίσης καμπύλης ζήτησης μικρότερη της απόλυτης κλίσης τής αρνητικής κλίσης καμπύλης προσφοράς. (Δες σχετικά και Μηλιός κ.ά. 2000: Blaug 1973: 412). 6.3 «Συμπεριφορές» και αντιφάσεις Έγινε εμφανές, πιστεύουμε, από την προηγηθείσα ανάλυση πως η λειτουργία των δυνάμεων της προσφοράς και της ζήτησης, υπό την προϋπόθεση της τέλεια ανταγωνιστικής αγοράς, δεν είναι αφ' εαυτής σε θέση να προσδιορίσει σε κάθε περίπτωση και τιμή (ισορροπίας). Είναι επίσης εμφανές από την ανάλυση αυτή πως πλην της «νορμάλ» εκδοχής και της ακριβώς αντίστροφής της (ισχύς τόσο του νόμου της ζήτησης όσο και του νόμου της προσφοράς και μη ισχύς τόσο του νόμου της ζήτησης όσο και του νόμου της προσφοράς, αντίστοιχα) τα αναλυτικά «εργαλεία» των Walras και Marshall οδηγούν σε εντελώς αντίθετα (ή αντιτιθέμενα) αποτελέσματα. Κωδικοποιώντας: Για αγοραία καμπύλη ζήτησης και προσφοράς θετικής κλίσης. Ευσταθής(ασταθής) ισορροπία εμφανίζεται κατά Walras εάν η κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη(μικρότερη) της κλίσης της καμπύλης προσφοράς. Ευσταθής(ασταθής) ισορροπία εμφανίζεται κατά Marshall εάν η κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη(μεγαλύτερη) της κλίσης της καμπύλης προσφοράς. Για αγοραία καμπύλη ζήτησης και προσφοράς αρνητικής κλίσης. Ευσταθής(ασταθής) ισορροπία εμφανίζεται κατά Walras εάν η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μικρότερη(μεγαλύτερη) της απόλυτης κλίσης της καμπύλης προσφοράς. Ευσταθής(ασταθής) ισορροπία εμφανίζεται κατά Marshall εάν η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη(μικρότερη) της κλίσης της καμπύλης προσφοράς. Πηγή των αντιφατικών αποτελεσμάτων στα πλαίσια της νεοκλασικής θεωρητικής κατεύθυνσης η διαφορετική θεωρητική αντίληψη επί του αιτιώδους παράγοντα της μεταβολής ποσοτήτων-τιμών, επακόλουθα η διαφορετική «κατασκευή» των συναρτήσεων ζήτησης και προσφοράς. Ποσότητα εξαρτημένη και τιμή ανεξάρτητη μεταβλητή (Walras). Τιμή εξαρτημένη και ποσότητα ανεξάρτητη μεταβλητή (Marshall). Έκφραση της πλήρους αντιστροφής του αιτιώδους παράγοντα μεταβολής (τιμή --Walras-- ποσότητα --Marshall), και έτσι της εξαγωγής ακριβώς αντίθετων αποτελεσμάτων, αποτελεί στα δεδομένα της ανάλυσής μας η σύμπτωση των σχέσεων μεταξύ των ροπών b και d και των συμπερασμάτων επί της ευσταθούς ή ασταθούς ισορροπίας στο υπόδειγμα Walras και σε εκείνο του Marshall. Έτσι για b, d > 0 ευσταθής ισορροπία παρουσιάζεται και στα δυο υποδείγματα όταν b < d και ασταθής όταν b > d. Και για b, d < 0 ευσταθής ισορροπία παρουσιάζεται και στα δυο υποδείγματα όταν b > d και ασταθής όταν b < d. Όπου, όμως, b και d είναι ο ρυθμός μεταβολής της ζητούμενης και προσφερόμενης ποσότητας αντίστοιχα σε μεταβολή της τιμής για την ανάλυση Walras και ο ρυθμός μεταβολής της τιμής ζήτησης και προσφοράς αντίστοιχα σε μεταβολή της ποσότητας για την ανάλυση Marshall [4]. Σύμφωνα με το M. Blaug: «Ούτε ο Marshall ούτε ο Walras αντιλήφθηκαν για ποιο λόγο οι προσεγγίσεις τους οδήγησαν σε ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Ο Marshall συνήθως είχε στη σκέψη του την περίπτωση της μακροχρόνιας προς τα εμπρός κατερχόμενης καμπύλης προσφοράς η οποία φανέρωνε την ύπαρξη εξωτερικών οικονομιών. Στο πλαίσιο της θεωρίας της μακροχρόνιας περιόδου παραγωγής, έμοιαζε απλώς λογικό να σκεφτεί ότι οι πωλητές ρυθμίζουν την εκροή ανταποκρινόμενοι σε μια αλλαγή της ζήτησης. Ο Walras, από την άλλη μεριά, σκεφτόταν μια προς τα πίσω ανερχόμενη καμπύλη προσφοράς στην περίοδο αγοράς όταν τα αποθέματα αγαθών είναι δεδομένα? το έβρισκε λογικό να υποθέσει ότι οι αγοραστές ρυθμίζουν τις τιμές ανταποκρινόμενοι σε αλλαγές στη ζήτηση.... Παρόλα αυτά, ούτε ο Marshall ούτε ο Walras αντιλήφθηκαν ότι το ερώτημα εάν οι αγοραστές ή οι πωλητές ρυθμίζουν την εκροή ή τις τιμές σε συνθήκες έλλειψης ισορροπίας δεν μπορεί να απαντηθεί σε a priori βάσεις: πρόκειται απλά για διαφορετικές επιστημονικές υποθέσεις επί των συμπεριφορών. Στη βραχυχρόνια περίοδο όταν τα αποθέματα των αγαθών δεν είναι δεδομένα και η εκροή μπορεί να ποικίλει από δεδομένα εργοστάσια και εφοδιασμούς, το μοντέλο το εκ της εκροής ρυθμιζόμενο είναι τόσο λογικό όσο το μοντέλο το εκ της τιμής ρυθμιζόμενο, και μόνο εμπειρική έρευνα μπορεί να αποκαλύψει ακριβώς με ποιο τρόπο αγοραστές και πωλητές συμπεριφέρονται όταν η τιμή ξεφεύγει από την αξία της σε ισορροπία. [...] Στην πραγματικότητα, ασφαλώς, κάνουμε κάποιες δυνατές αλλά όχι αυστηρές υποθέσεις σχετικά με τις δυναμικές ιδιότητες της διαδικασίας της αγοράς ακόμη και στη στατική θεωρία. Αλλά η βαλρασιανή πραγμάτευση της υπερβάλλουσας ζήτησης, η οποία συνήθως υπονοείται στα τρέχοντα textbooks, δεν είναι περισσότερο εύλογη από τη μαρσαλιανή πραγμάτευση της υπερβάλλουσας τιμής ζήτησης. Η αυστηρή ανάλυση των συνθηκών ευστάθειας σε όρους παρατηρήσιμης αγοραίας συμπεριφοράς είναι η καρδιά των οικονομικών δυναμικών, ενός κλάδου της θεωρίας ελάχιστα αναπτυγμένου πριν από μερικές δεκαετίες» (Blaug 1973: ). Στην ερευνητική κατεύθυνση της δυναμικής ανάλυσης θα περάσουμε στη συνέχεια, ωστόσο εδώ μπορούμε να παρατηρήσουμε, λαμβάνοντας υπόψη μας τις διαπιστώσεις του Blaug, ότι το «εύλογο» των αντιτιθέμενων υποθέσεων επί των «συμπεριφορών» (πωλητών και αγοραστών) υποδεικνύει απλώς την εμπειριστική υπόσταση θεωρητικών προτάσεων βασιζόμενων επί αυτών. Με άλλη διατύπωση υποδεικνύει την αποτυχία της ανάλυσης να αναδείξει την πίσω από διακριτές αλλά πάντα «λογικές συμπεριφορές» νομοτελειακή κανονικότητα. Η καταφυγή στην ανάγκη εμπειρικής επαλήθευσης (ή σε ad hoc ερμηνείες) [5] μόνο επαληθεύει αυτή τη θεωρητική δυστοκία. Έτσι τα αντιφατικά συμπεράσματα της βαλρασιανής και της μαρσαλιανής πραγμάτευσης πάνω στη δράση των δυνάμεων της προσφοράς και της ζήτησης προστίθενται στις θεωρητικές μας αποδείξεις για την ερμηνευτική «καχεκτικότητα» αυτών των... δυνάμεων και των αντίστοιχων συναρτήσεών τους, στην όποια παραλλαγή. [6] Σελίδα 10 / 17

11 7. Δυναμική ανάλυση της ευσταθούς και ασταθούς ισορροπίας 7.1 Δυναμική και στατική ανάλυση Η δυναμική ανάλυση δείχνει πώς μια μεταβλητή ενός οικονομικού συστήματος εξελίσσεται σε συνάρτηση με το χρόνο. Σύμφωνα με τον Ε. Schneider «αν κάποιος εφαρμόζει μια ανάλυση όπου η σχέση μεταξύ των μεταβλητών αφορά την ίδια χρονική στιγμή ή την ίδια χρονική περίοδο, τότε μπορούμε να μιλήσουμε για μια "στατική" ανάλυση ή "στατική" θεωρία... Από την άλλη, αν η σχέση αφορά μεταβλητές που δεν είναι όλες συσχετιζόμενες την ίδια χρονική στιγμή ή την ίδια χρονική περίοδο, τότε μπορούμε να μιλήσουμε για "δυναμική" ανάλυση ή "δυναμική" θεωρία» (Schneider 1962: 227). Κατά τη μελέτη της ισορροπίας η δυναμική ανάλυση απαντάει στο ερώτημα: «αν αρχικά είμαστε μακριά από το σημείο ισορροπίας [...] θα εξαναγκαστούν οι μεταβλητές μας να κατευθύνουν προς νέο σημείο ισορροπίας; Και επιπλέον, μέσω της δυναμικής ανάλυσης, μαθαίνουμε τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πορείας [...] που θα ακολουθήσει η μεταβλητή προς την ισορροπία (αν η πορεία της είναι προς αυτήν)» (Chiang 1984: 646). 7.2 Η προσέγγιση του Walras: όταν η ποσότητα είναι η εξαρτημένη μεταβλητή Αρχικά θα εξετάσουμε την κατά Walras προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία η τιμή είναι συνάρτηση της ποσότητας, Q = f ().Στη βάση του νεοκλασικού υποδείγματος θεωρούμε ότι η προσφορά προκαλεί τη ζήτησή της, (νόμος του Say --Μηλιός κ.ά 2000: ) άρα προηγείται χρονικά από αυτήν. Θεωρούμε μάλιστα ότι η «ζήτηση αντιδρά αμέσως, δηλαδή μέσα στην ίδια χρονική περίοδο, στις αλλαγές της τιμής: αν σήμερα η τιμή είναι p1, τότε σήμερα απαιτείται ποσότητα q1, αν από την άλλη σήμερα η τιμή είναι p2, τότε σήμερα απαιτείται ποσότητα q2» (Schneider 1962: 265), ενώ «η προσφορά αντιδρά εις μεταβολήν της τιμής με μιαν ωρισμένην χρονική καθυστέρησιν (time lag)» (Θεοχάρης, 1959: 33), «αν δηλαδή, η τιμή σήμεραείναι p1, αύριο η προσφερόμενη ποσότητα θα είναιq1, ενώ αν σήμερα η τιμή είναι p2, αύριο η ποσότητα προσφοράς θα είναι q2» (Schneider 1962: ). Θεωρούμε δηλαδή ότι «η απόφαση για την παραγωγή πρέπει να γίνει μία περίοδο πριν... από την πραγματική πώληση... --όπως στην αγροτική παραγωγή, όπου το φύτεμα προηγείται... της συγκομιδής και της πώλησης του προϊόντος.» (Chiang 1984: ).Υποθέτουμε επίσης γραμμικές τις συναρτήσεις προσφοράς και ζήτησης που περιγράφονται, ακολουθώντας την παραπάνω ανάλυση, από τις σχέσεις:q d= a + bt (i) Qs = c + dt-1 (ii) Οι συντελεστές a, b, c και d είναι πραγματικοί αριθμοί και το πρόσημό τους, όπου έχει σημασία, θα εξετασθεί κατά περίπτωση [7]. Για να υπάρχει ισορροπία θα πρέπει: Qd = Qs=> a + bt= c + dt-1 => (1) Η σχέση Qd (t) = Qs(t-1) πρέπει να «ερμηνευτεί με τον ακόλουθο τρόπο: αν σήμερα η τιμή είναι tκαι αναμένεται ότι η τιμή αυτή θα παραμείνει ως έχει και αύριο, τότε μια διαδικασία παραγωγής θα εισαχθεί σήμερα και θα αποφέρει αύριο προσφορά Qt+1» (Schneider 1962: 266). Η εξίσωση (1), που είναι μία εξίσωση διαφορών για την αρχική τιμή Ροέχει τη λύση: Για t= t-1= eη τιμή ισορροπίας (το σημείο τομής της συνάρτησης ζήτησης και της συνάρτησης προσφοράς) που δίνεται από την (1), είναι: Άρα η (2) γίνεται: (3) [8] Η σχέση (3) δίνει τη χρονική μεταβολή της τιμής, όταν το σύστημα ξεκινά από την αρχική τιμή o. Σύμφωνα με τη σχέση (3) το σύστημα είναι ευσταθές όταν b > d, (δηλαδή όταν ½d/b½ < 1), οπότε το tτείνει στο e. Προκύπτει λοιπόν ότι το σύστημα είναι ευσταθές όταν η απόλυτη κλίση της προσφοράς είναι μεγαλύτερη από την απόλυτη κλίση της ζήτησης, όπου η κλίση δίνεται από την πρώτη παράγωγο της τιμής εν σχέσει προς την ποσότητα ή ισοδύναμα, όταν η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη από την απόλυτη κλίση της καμπύλης προσφοράς, όπου η κλίση δίνεται από την πρώτη παράγωγο της ποσότητας εν σχέσει προς την τιμή Σύμφωνα με την παραπάνω προσέγγιση στη «νορμάλ» εκδοχή, όταν η ζήτηση έχει αρνητική κλίση (b < 0) και η προσφορά θετική (d > 0), η ισορροπία δεν επιτυγχάνεται πάντα, παρά μόνο όταν b > d, σε αντίθεση με την προηγούμενη ανάλυση της στατικής ισορροπίας σύμφωνα με την οποία όταν ισχύει ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης η ισορροπία είναι πάντα ευσταθής. Η εξέταση της δυναμικής ισορροπίας με τη χρήση του παραπάνω μαθηματικού υποδείγματος ονομάζεται «μοντέλο του ιστού της αράχνης» (cobweb model) (δες Θεοχάρης 1959, Schneider 1962, Samuelson 1972, Chiang 1984, Παλάσκας - Χριστόπουλος 1997, Παλάσκας Οικονομάκης 2000). Θα εξετάσουμε πώς αποτυπώνεται η εξίσωση (3) πάνω σε ένα διάγραμμα προσφοράς και ζήτησης, τον τρόπο δηλαδή που σχηματίζεται «ο ιστός της αράχνης» και παρουσιάζεται η δυναμική ανάλυση: Με δεδομένη την αρχική τιμή Ρο,η σχέση (i) δίνει την ποσότητα Qο. Έτσι, η δυναμική κίνηση θα γίνει από την καμπύλη ζήτησης προς την καμπύλη προσφοράς και κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού. Θα γίνει από την καμπύλη ζήτησης προς την καμπύλη προσφοράς γιατί: Tη χρονική στιγμή t =0 εκδηλώνεται η ζήτηση στη βάση μιας προϋπάρχουσας παραγωγής τη χρονική στιγμή t-1. (Γι' αυτό ξεκινάμε την κίνηση από τη συνάρτηση ζήτησης). Θα γίνει κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού γιατί: Ξεκινώντας από το σημείο (Q ο, ο) θα πρέπει να δείξουμε ότι από τη χρονική στιγμή t = 0 ως τη χρονική στιγμή t = 1 το δεδομένο μέγεθος (η ανεξάρτητη μεταβλητή) έχει προσδιορίσει τη ζητούμενη ποσότητα (Qo) και την προσφερόμενη ποσότητα (Q1). Η συνέχεια της κίνησης γίνεται ακολουθώντας τη φορά του βέλους.. Σελίδα 11 / 17

12 Η περίπτωση της ευσταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο διάγραμμα 9. Στην περίπτωση που οι κλίσεις των καμπυλών προσφοράς και ζήτησης είναι διαφορετικές, η «κίνηση» γίνεται σύμφωνα με την ίδια λογική, χωρίς όμως, σύμφωνα με τη σχέση (3), να φτάνουμε πάντα σε ισορροπία. Έτσι όταν b < d, όπως παρουσιάζεται στο διάγραμμα 10, «η προσαρμογή των παραγωγών στην κυριαρχούσα τιμή θα οδηγεί όλο και πιο μακριά από τη θέση ισορροπίας» (Schneider, 1962: 269), και η ισορροπία θα είναι ασταθής. [9] Τέλος στο επόμενο διάγραμμα 11 παρουσιάζεται η περίπτωση όπου η απόλυτη κλίση της προσφοράς είναι ίση με την απόλυτη κλίση της ζήτησης, «οπότε οι ποσότητες και οι τιμές θα κινούνται κυκλικά με διακύμανση σταθερού πλάτους γύρω από το σημείο ισορροπίας. Σε αυτή την περίπτωση, επίσης η τιμή ισορροπίας δεν φτάνεται. Η νέα θέση ισορροπίας θα είναι και σε αυτή την περίπτωση ασταθής» (Schneider, 1962: 269). Θα εξετάσουμε στη συνέχεια την περίπτωση όπου η ζήτηση έχει θετική κλίση (b > 0) και η προσφορά αρνητική (d < 0). Και σε αυτή την περίπτωση η ισορροπία επιτυγχάνεται όταν ½b½>½d½. Με δεδομένη την αρχική τιμή ζήτησης 0 η σχέση (i) δίνει την ποσότητα Q0. Στη συνέχεια η δυναμική κίνηση θα γίνει αντίθετα από τη φορά των δεικτών του ρολογιού καθώς για τιμές μικρότερες της τιμής ισορροπίας η καμπύλη ζήτησης βρίσκεται αριστερά της καμπύλης προσφοράς και για τιμές μεγαλύτερες της τιμής ισορροπίας η καμπύλη ζήτησης βρίσκεται δεξιά της καμπύλης προσφοράς. Η περίπτωση της ευσταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο διάγραμμα 12. Η περίπτωση της ασταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο διάγραμμα 13. Τέλος, στο επόμενο διάγραμμα 14 παρουσιάζεται η περίπτωση όπου η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι ίση με την απόλυτη κλίση της καμπύλης προσφοράς, οπότε οι ποσότητες και οι τιμές κινούνται κυκλικά γύρω από το σημείο ισορροπίας με διακύμανση σταθερού πλάτους, χωρίς να επιτυγχάνεται ισορροπία. Τα αποτελέσματα της δυναμικής ανάλυσης και σε αυτήν την περίπτωση δεν ταυτίζονται με αυτά της στατικής, που για θετικής κλίσης καμπύλης ζήτησης και αρνητικής κλίσης καμπύλη προσφοράς, δίνουν πάντα κατάσταση ασταθούς ισορροπίας. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε την περίπτωση που και οι δύο καμπύλες έχουν αρνητική κλίση. Σύμφωνα με τη δυναμική ανάλυση ευσταθή ισορροπία έχουμε όταν b > d. Τα αποτελέσματα της δυναμικής ανάλυσης σε αυτή την περίπτωση ταυτίζονται με αυτά της στατικής. Με δεδομένη την αρχική τιμή ζήτησης ο η σχέση (i) δίνει την ποσότητα Qο. Στη συνέχεια η δυναμική κίνηση θα γίνει εξελιχθεί στο εσωτερικό του χώρου που ορίζεται από τις καμπύλες προσφοράς και ζήτησης καθώς είναι καμπύλες ίδιας κλίσης. Η περίπτωση της ευσταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο διάγραμμα 15. Η περίπτωση της ασταθούς ισορροπίας αποτυπώνεται στο επόμενο διάγραμμα 16. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε την περίπτωση θετικής κλίσης και των δύο καμπυλών. Σύμφωνα με τη δυναμική ανάλυση ευσταθή ισορροπία έχουμε όταν b > d. Σε αυτή την περίπτωση η δυναμική ανάλυση έρχεται σε πλήρη ρήξη με το θεωρητικό μοντέλο του Walras, όπως αυτό εκφράζεται μέσα από τη στατική ανάλυση. Σελίδα 12 / 17

13 Με δεδομένη την αρχική τιμή ζήτησης 0 η σχέση (i) δίνει την ποσότητα Q0. Και πάλι, η δυναμική κίνηση θα γίνει εξελιχθεί στο εσωτερικό του χώρου που ορίζεται από τις καμπύλες προσφοράς και ζήτησης καθώς είναι καμπύλες ίδιας κλίσης. Η περίπτωση της ευσταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο παρακάτω διάγραμμα 17. Η περίπτωση ασταθούς ισορροπίας είναι αυτή που περιγράφει το διάγραμμα Η προσέγγιση του Marshall: όταν η τιμή είναι η εξαρτημένη μεταβλητή Στη συνέχεια θα εξετάσουμε την κατά Marshall προσέγγιση, όπου η τιμή είναι συνάρτηση της ποσότητας, = f(q).στη βάση του νεοκλασικού υποδείγματος θεωρούμε και εδώ ότι η προσφορά προηγείται χρονικά της ζήτησης. Θεωρούμε μάλιστα ότι η τιμή προσφοράς της περιόδου t καθορίζεται από την ποσότητα της προηγούμενης περιόδου (t-1), ενώ η τιμή ζήτησης της περιόδου t καθορίζεται από την ποσότητα της ίδιας περιόδου. Με άλλα λόγια η τιμή ζήτησης ακολουθεί την ποσότητα, ενώ η ποσότητα προηγείται χρονικά της τιμής προσφοράς.θεωρούμε και εδώ ότι οι συναρτήσεις είναι γραμμικές και περιγράφονται από τις παρακάτω σχέσεις: d= a + bqt(iii) s = c + dqt-1 (iv) Οι συντελεστές a, b, c και d είναι και πάλι πραγματικοί αριθμοί και το πρόσημό τους, όπου έχει σημασία, θα εξετασθεί επίσης κατά περίπτωση [10]. Για να υπάρχει ισορροπία θα πρέπει: d = s=> a + bqt= c + dqt-1 => (4) Η εξίσωση (4), που είναι μία εξίσωση διαφορών για την αρχική ποσότητα Qoέχει τη λύση: (5) Για Qt= Qt-1= Qeη τιμή ισορροπίας (το σημείο τομής της συνάρτησης ζήτησης και της συνάρτησης προσφοράς) που δίνεται από την (1) είναι: Άρα η (5) γίνεται: (6) Η σχέση (6) δίνει τη χρονική μεταβολή της ποσότητας, όταν το σύστημα ξεκινά από την αρχική ποσότητα Q o. Σύμφωνα με τη σχέση (6) το σύστημα είναι ευσταθές όταν ½d½ < ½b½, (δηλαδή όταν ½d/b½ < 1), οπότε το Q tτείνει στο Qe. Προκύπτει λοιπόν ότι το σύστημα είναι ευσταθές όταν η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι μεγαλύτερη από την απόλυτη κλίση της καμπύλης προσφοράς, όπου η κλίση δίνεται από την πρώτη παράγωγο της τιμής εν σχέσει προς την ποσότητα. Σύμφωνα με την παραπάνω προσέγγιση στη «νορμάλ» εκδοχή, όταν η ζήτηση έχει αρνητική κλίση (b < 0) και η προσφορά θετική (d > 0), η ισορροπία και εδώ δεν επιτυγχάνεται πάντα, παρά μόνο όταν½d½ < ½b½, σε αντίθεση με την προηγούμενη ανάλυση της στατικής ισορροπίας σύμφωνα με την οποία όταν ισχύει ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης η ισορροπία είναι πάντα ευσταθής. Θα εξετάσουμε στη συνέχεια πώς αποτυπώνεται η εξίσωση (6) πάνω σε ένα διάγραμμα προσφοράς και ζήτησης, τον τρόπο δηλαδή που σχηματίζεται «ο ιστός της αράχνης» και παρουσιάζεται η δυναμική ανάλυση: Με δεδομένη την αρχική ποσότητα Q ο η σχέση (iii) δίνει την τιμή ζήτησης ο. Έτσι, η δυναμική κίνηση θα γίνει από την καμπύλη ζήτησης προς την καμπύλη προσφοράς και με φορά αντίθετη από αυτή των δεικτών του ρολογιού. Θα γίνει από την καμπύλη ζήτησης προς την καμπύλη προσφοράς γιατί: Tη χρονική στιγμή t = 0 εκδηλώνεται η ζήτηση στη βάση μιας προϋπάρχουσας παραγωγής τη χρονική στιγμή t-1. (Γι' αυτό ξεκινάμε την κίνηση από τη συνάρτηση ζήτησης). Θα γίνει με φορά αντίθετη από αυτή των δεικτών του ρολογιού γιατί: Ξεκινώντας από το σημείο (Q ο, ο) θα πρέπει να δείξουμε ότι από τη χρονική στιγμή t = 0 ως τη χρονική στιγμή t = 1 το δεδομένο μέγεθος Q (η ανεξάρτητη μεταβλητή) έχει προσδιορίσει την τιμή ζήτησης (Ρ ο) και την τιμή προσφοράς (Ρ 1). Η συνέχεια της κίνησης γίνεται ακολουθώντας τη φορά του βέλους. Η περίπτωση της ευσταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο διάγραμμα 19. Έστω ότι τη χρονική στιγμή t = 0, η ποσότητα έχει διαμορφωθεί και είναι Q o< Qeενώ η τιμή ζήτησης σύμφωνα με τη σχέση (iii) είναι o = a+bqo. Την επόμενη περίοδο (για t = 1) οι παραγωγοί θεωρούν ότι η ποσότητα θα παραμείνει ίση με Q o, οπότε σύμφωνα με τη συνάρτηση παραγωγής τους θα έχουν ως τιμή προσφοράς την 1= c+dqo< o. Όμως για t = 1 και για την τιμή 1η ποσότητα που ζητούν οι αγοραστές είναι Q 1> Qo. Η υψηλότερη αυτή ζήτηση θα είναι το κίνητρο για τους παραγωγούς, που αναμένουν ότι η ποσότητα θα παραμείνει στο ύψος αυτό, για να ρυθμίσουν την παραγωγή τους, δηλαδή να παράγουν σε τιμή 2. Οι αγοραστές όμως σε αυτήν την τιμή ζητούν ποσότητα Q 2που είναι μικρότερη από την Q 1. Και εφόσον έτσι έχουν τα πράγματα, οι παραγωγοί θα μεταβάλλουν και πάλι την τιμή τους ακολουθώντας τις μεταβολές της ποσότητας. Επαναλαμβάνοντας το παραπάνω σκεπτικό, μπορούμε να αναπαραστήσουμε τις μεταβολές στις ποσότητες και τις τιμές σε διαδοχικές περιόδους, κατασκευάζοντας με αυτό τον τρόπο έναν «ιστό αράχνης» γύρω από τις καμπύλες προσφοράς και ζήτησης. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται, ώσπου, σύμφωνα με το διάγραμμα 18, να φτάσουμε στην ισορροπία. Σελίδα 13 / 17

14 Στην περίπτωση που οι κλίσεις των καμπυλών προσφοράς και ζήτησης είναι διαφορετικές, η «κίνηση» γίνεται σύμφωνα με την ίδια λογική, χωρίς όμως, σύμφωνα με τη σχέση (6) να φτάνουμε πάντα σε ισορροπία. Έτσι όταν b < d, όπως παρουσιάζεται στο διάγραμμα 20, η προσαρμογή των παραγωγών στην κάθε φορά δεδομένη ποσότητα θα οδηγεί όλο και πιο μακριά από τη θέση ισορροπίας, και η ισορροπία θα είναι ασταθής. Τέλος, στο διάγραμμα 21 παρουσιάζεται η περίπτωση όπου η απόλυτη κλίση της καμπύλης προσφοράς είναι ίση με την απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης, οπότε οι ποσότητες και οι τιμές θα κινούνται κυκλικά γύρω από το σημείο ισορροπίας, χωρίς και σε αυτή την περίπτωση η ισορροπία να επιτυγχάνεται. Θα εξετάσουμε στη συνέχεια την περίπτωση όπου η ζήτηση έχει θετική κλίση (b > 0) και η προσφορά αρνητική (d < 0). Και σε αυτή την περίπτωση η ισορροπία επιτυγχάνεται όταν b > d. Με δεδομένη την αρχική ποσότητα Q ο η σχέση (iii) δίνει την τιμή ζήτησης ο. Στη συνέχεια η κίνηση θα γίνει σύμφωνα με τη φορά του ρολογιού καθώς για ποσότητες μεγαλύτερες της ποσότητας ισορροπίας η καμπύλη ζήτησης βρίσκεται πάνω από την καμπύλη προσφοράς. και για ποσότητες μικρότερες της ποσότητας ισορροπίας η καμπύλη ζήτησης βρίσκεται κάτω από την καμπύλη προσφοράς Η περίπτωση της ευσταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο διάγραμμα 22. Η περίπτωση της ασταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο επόμενο διάγραμμα 23. Τέλος, στο επόμενο διάγραμμα 24 παρουσιάζεται η περίπτωση εκείνη όπου η απόλυτη κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι ίση με την απόλυτη κλίση της καμπύλης προσφοράς, οπότε οι ποσότητες και οι τιμές κινούνται κυκλικά γύρω από το σημείο ισορροπίας με διακύμανση σταθερού πλάτους, χωρίς να επιτυγχάνεται ισορροπία. Τα αποτελέσματα της δυναμικής ανάλυσης και σε αυτήν την περίπτωση δεν ταυτίζονται με αυτά της στατικής, που για θετικής κλίσης καμπύλης ζήτησης και αρνητικής κλίσης καμπύλη προσφοράς, δίνουν πάντα κατάσταση ασταθούς ισορροπίας. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε την περίπτωση που και οι δύο καμπύλες έχουν αρνητική κλίση. Σύμφωνα με τη δυναμική ανάλυση ευσταθή ισορροπία έχουμε όταν b > d. Τα αποτελέσματα της δυναμικής ανάλυσης ταυτίζονται με αυτά της στατικής. Με δεδομένη την αρχική ποσότητα Q 0 η σχέση (iii) δίνει την τιμή ζήτησης 0. Στη συνέχεια η δυναμική κίνηση θα εξελιχθεί στο εσωτερικό του χώρου που ορίζεται από τις καμπύλες προσφοράς και ζήτησης καθώς είναι καμπύλες ίδιας κλίσης. Η περίπτωση της ευσταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο παρακάτω διάγραμμα 25. Η περίπτωση της ασταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο διάγραμμα 26. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε την περίπτωση θετικής κλίσης και των δύο καμπυλών. Στην περίπτωση της δυναμικής ανάλυσης ισορροπία υπάρχει b > d. Σε αυτή την περίπτωση η δυναμική ανάλυση έρχεται σε πλήρη ρήξη με το θεωρητικό μοντέλο του Marshall, όπως αυτό εκφράζεται μέσα από τη στατική ανάλυση. Με δεδομένη την αρχική ποσότητα Q ο η σχέση (iii) δίνει την τιμή ζήτησης 0. Και πάλι, η δυναμική κίνηση θα γίνει εξελιχθεί στο εσωτερικό του χώρου που ορίζεται από τις καμπύλες προσφοράς και ζήτησης καθώς είναι καμπύλες ίδιας κλίσης. Η περίπτωση της ευσταθούς ισορροπίας παρουσιάζεται στο διάγραμμα 27. Σελίδα 14 / 17

2.10. Τιμή και ποσότητα ισορροπίας

2.10. Τιμή και ποσότητα ισορροπίας .. Τιμή και ποσότητα ισορροπίας ίδαμε ότι η βασική επιδίωξη των επιχειρήσεων είναι η επίτευξη του μέγιστου κέρδους με την πώληση όσο το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων ενός αγαθού στη μεγαλύτερη δυνατή τιμή

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ TΩN ΤΙΜΩΝ 1. Έννοια και λειτουργία της αγοράς Σε μια πρωτόγονη οικονομία, όπως του Ροβινσώνα Κρούσου, όπου δεν υπάρχει καταμερισμός της εργασίας ο άνθρωπος παράγει μόνος του

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά).

Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά). Ζήτηση και Προσφορά ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Αγορές: Αγορά είναι οτιδήποτε φέρνει σε επικοινωνία αγοραστές και πωλητές. Η αγορά έχει δύο πλευρές: αγοραστές (Ζήτηση) και πωλητές (Προσφορά). Ανταγωνιστικές Αγορές: Είναιοιαγορές,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ 1. Τι πρέπει να κατανοήσει ο μαθητής Στον προσδιορισμό των τιμών οι συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς (και οι αντίστοιχες καμπύλες) εκφράζουν τις δυνάμεις της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο : Ο ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο : Ο ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο : Ο ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑΤΑ ( µε τις λύσεις ) Οι ακόλουθες ασκήσεις αποτέλεσαν στην πλειονότητά τους θέµατα ασκήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Q D1 = P και Q S = P.

Q D1 = P και Q S = P. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Ο ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ Να σηµειώσετε µε Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) στο τέλος των προτάσεων: 1. Τιµή ισορροπίας είναι η τιµή στην οποία η ζητούµενη ποσότητα είναι ίση µε την προσφερόµενη ποσότητα.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. ΘΕΜΑ Α Α1. α) Λ β) Σ γ) Λ δ)λ ε) Λ Α2 β Α3 δ ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. ΘΕΜΑ Α Α1. α) Λ β) Σ γ) Λ δ)λ ε) Λ Α2 β Α3 δ ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΚΥΡΙΑΚΗ 04/05/2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ:ΟΧΤΩ (8) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εξετάσεις Η επιβολή από το κράτος κατώτατης τιμής στα αγροτικά προϊόντα έχει ως σκοπό την προστασία του εισοδήματος των αγροτών.

Εξετάσεις Η επιβολή από το κράτος κατώτατης τιμής στα αγροτικά προϊόντα έχει ως σκοπό την προστασία του εισοδήματος των αγροτών. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ Να σημειώσετε με Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) στο τέλος των προτάσεων: 1. Η επιβολή από το κράτος ανώτατης τιμής σε ένα προϊόν δημιουργεί συνήθως «μαύρη αγορά». Εξετάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Διαφορές μεταξύ βραχυχρόνιας και μακροχρόνιας

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενα Θέματα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

Προτεινόμενα Θέματα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1 Προτεινόμενα Θέματα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας 12-5-2018 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.

Διαβάστε περισσότερα

Ζήτηση, Προσφορά και Ισορροπία στην Ανταγωνιστική Αγορά

Ζήτηση, Προσφορά και Ισορροπία στην Ανταγωνιστική Αγορά Ζήτηση, Προσφορά και Ισορροπία στην Ανταγωνιστική Αγορά - Ορισμός: Η αγορά ενός αγαθού είναι η διαδικασία (θεσμικό πλαίσιο) μέσω της οποίας έρχονται σε επικοινωνία οι αγοραστές και οι πωλητές του συγκεκριμένου

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις στο μάθημα: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Απαντήσεις στο μάθημα: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Απαντήσεις στο μάθημα: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Α1. α. Λάθος (δεν αποτελεί παραγωγικό συντελεστή το χρήμα. Μέσω του χρήματος αγοράζονται παραγωγικοί συντελεστές, πχ. αγορά ενός μηχανήματος ή ενός

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Αρ. Διάλεξης: 4

Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Αρ. Διάλεξης: 4 Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Οι αγοραίες δυνάμεις της προσφοράς και ζήτησης Αρ. Διάλεξης: 4 H Προσφορά (Supply) και η Ζήτηση (Demand) είναι οι δυο λέξεις που χρησιμοποιούν πιο συχνά οι οικονομολόγοι.

Διαβάστε περισσότερα

4 Προσφοράκαι Ζήτηση Προσφορά και Ζήτηση Ηπροσφοράκαιηζήτησηείναιοιδύολέξεις που χρησιµοποιούν πιο συχνά οι οικονοµολόγοι. Ηπροσφοράκαιηζήτησηείναιοιδυνάµεις που κάνουν τις αγορές των οικονοµιών να δουλεύουν.

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις και Ασκήσεις κεφ. 5, Ο προσδιορισμός των τιμών Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής : Ερωτήσεις σωστού λάθους.

Ερωτήσεις και Ασκήσεις κεφ. 5, Ο προσδιορισμός των τιμών Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής : Ερωτήσεις σωστού λάθους. Ερωτήσεις και Ασκήσεις κεφ. 5, Ο προσδιορισμός των τιμών. Η τιμή ισορροπίας ενός κανονικού αγαθού αυξάνεται όταν: 0 α. η προσφορά μειώνεται και η ζήτηση παραμένει σταθερή β. η ζήτηση παραμένει σταθερή

Διαβάστε περισσότερα

ΗΠροσφορά. Μικροοικονοµική. Η Ισορροπία της Αγοράς 6. Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΤΗΣΑΓΟΡΑΣ. 6η Εισήγηση

ΗΠροσφορά. Μικροοικονοµική. Η Ισορροπία της Αγοράς 6. Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΤΗΣΑΓΟΡΑΣ. 6η Εισήγηση ΗΠροσφορά Όπως και στην περίπτωση της ζήτησης, δεδοµένης και σταθερής της τιµής του αγαθού, όταν µεταβάλλεται ένας ή περισσότεροι από τους λοιπούς προσδιοριστικούς παράγοντες της προσφοράς, τότε, µεταβάλλεται

Διαβάστε περισσότερα

Σηµειώσεις. Μικροοικονοµικής Θεωρίας ΙΙΙ (ΜΙΚΟ 201)

Σηµειώσεις. Μικροοικονοµικής Θεωρίας ΙΙΙ (ΜΙΚΟ 201) Σηµειώσεις Μικροοικονοµικής Θεωρίας ΙΙΙ (ΜΙΚΟ 201) «Γενική Ισορροπία του Πλήρους Ανταγωνισµού» Βαγγέλης Τζουβελέκας Ρέθυµνο, 2003 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΟΥ ΠΛΗΡΟΥΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ 2.1 Γενική Ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α.1 α. Λάθος β. Σωστό γ. Λάθος δ. Σωστό ε. Σωστό Α.2 β Α.3 γ ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 5 ο : Ο Προσδιορισμός των Τιμών ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Ασκήσεις 1. Οι συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς ενός αγαθού είναι: =20-2P και S =5+3P αντίστοιχα.

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοικονομική. Ζήτηση και προσφορά

Μικροοικονομική. Ζήτηση και προσφορά Μικροοικονομική Ζήτηση και προσφορά Ο νόμος της ζήτησης Σύμφωνα με το Νόμο της Ζήτησης, όταν μειώνεται η τιμή ενός αγαθού, αυξάνεται η ζητούμενη ποσότητά του και το αντίστροφο με τους προσδιοριστικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Ι 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016 ΓΡΑΜΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ι Κεντρική έννοια το μέτρο ή ρυθμός μεταβολής:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ)/ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ)/ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ)/29.12.2015 ΘΕΜΑ Α ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1. α) Λάθος β) Σωστό γ) Λάθος δ)σωστό ε) Λάθος Α2. δ Α3. δ ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1.α) Το εισόδημα των καταναλωτών.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2016 Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΣΜΑΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΟΓΛΟΥ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2016 Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΣΜΑΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΟΓΛΟΥ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 206 Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΣΜΑΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΟΓΛΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α. α) Σωστό β) Λάθος γ) Σωστό δ) Σωστό ε) Λάθος

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Β1) Υποθέστε ότι στη θέση ισορροπίας της αγοράς ενός αγαθού η ζήτησή του ως προς την τιμή του είναι ελαστική. Μία μείωση της προσφοράς του αγαθού, με όλους τους άλλους παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου

Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου Κεφάλαιο 6 Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου 6.1 Σύνοψη Στο έκτο κεφάλαιο του συγγράμματος ξεκινάει η ανάλυση της μακροοικονομικής πολιτικής. Περιγράφονται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ O Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2019

ΠΑΝΑΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2019 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α.1 α Α.1 β Α.1 γ Α.1 δ Α.1 ε Α.2 Α.3 Λάθος Σωστό Λάθος Σωστό Σωστό β γ Β.1 ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ Σκοπός του κράτους με την επιβολή ανώτατης τιμής διατίμησης σε ένα αγαθό είναι η προστασία του καταναλωτή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ 2000 2017 : ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο 1 ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ 2000 2017 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο 1. Οι συναρτήσεις αγοραίας ζήτησης και προσφοράς ενός αγαθού είναι αντίστοιχα: Q D1 = 600

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά για Νομικούς Μέρος 1ο Οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης

Οικονομικά για Νομικούς Μέρος 1ο Οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Τμήμα Τραπεζικής και Χρηματοοικονομικής Διοικητικής Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Χρηματοοικονομική Ανάλυση για Στελέχη» Οικονομικά για Νομικούς Μέρος 1ο Οι δυνάμεις της προσφοράς και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ. Υπεύθυνος μαθήματος Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ. Υπεύθυνος μαθήματος Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης 1 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Υπεύθυνος μαθήματος Καθηγητής Μιχαήλ Ζουμπουλάκης Μικροοικονομική ανάλυση 2 Η μέθοδος της «αφαίρεσης» και η μελέτη της οικονομικής συμπεριφοράς Τα άτομα ενεργούν σκόπιμα επιδιώκοντας

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Τετάρτη 4 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες

Ημερομηνία: Τετάρτη 4 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ημερομηνία: Τετάρτη 4 Απριλίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΟΜΑΔΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράμμα

Διαβάστε περισσότερα

Ολιγοπωλιακή Ισορροπία

Ολιγοπωλιακή Ισορροπία Ολιγοπωλιακή Ισορροπία - Χρησιμοποιούμε τις βασικές αρχές της θεωρίας παιγνίων για να εξετάσουμε τη στρατηγική αλληλεπίδραση των επιχειρήσεων σε ατελώς ανταγωνιστικές αγορές, εστιάζοντας την προσοχή μας

Διαβάστε περισσότερα

/ Απαντήσεις επαναληπτικών πανελλαδικών εξετάσεων ημερησίων λυκείων 2017

/ Απαντήσεις επαναληπτικών πανελλαδικών εξετάσεων ημερησίων λυκείων 2017 ΘΕΜΑ Α Α.1.α Α.1.β Α.1.γ Α.1.δ Α.1.ε Α.2 Α.3 Σωστό Λάθος Σωστό Λάθος Λάθος α γ ΘΕΜΑ Β Να περιγράψετε την επιβολή κατώτατης τιμής από το κράτος (απαιτείται διάγραμμα). Σκοπός του κράτους, όταν επιβάλλει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ. Οι αγοραίες δυνάµεις της προσφοράς και ζήτησης

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ. Οι αγοραίες δυνάµεις της προσφοράς και ζήτησης ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ Κεφάλαιο 4 Οι αγοραίες δυνάµεις της προσφοράς και ζήτησης! Προσφορά και Ζήτηση είναι οι πιο γνωστοί οικονοµικοί όροι! Η λειτουργία των αγορών προσδιορίζεται από δύο βασικές δυνάµεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Βάλτε σε κύκλο το σωστό γράμμα: Α. 1. Ταυτόχρονη αύξηση της ζήτησης και της προσφοράς μπορεί να μη μεταβάλλει την ποσότητα ισορροπίας. Α. 2. Έστω

Διαβάστε περισσότερα

/ Απαντήσεις πανελλαδικών επαναληπτικών εξετάσεων εσπερινών λυκείων 2016

/ Απαντήσεις πανελλαδικών επαναληπτικών εξετάσεων εσπερινών λυκείων 2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α.1 α Α.1 β Α.1 γ Α.1 δ Α.1 ε Α.2 Α.3 Λάθος Σωστό Σωστό Σωστό Λάθος γ δ ΘΕΜΑ Β Β.1 ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ α. Σκοπός του κράτους με την επιβολή ανώτατης τιμής διατίμησης σε ένα αγαθό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2008

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2008 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2008 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α Για τις προτάσεις από Α.1 µέχρι και Α.5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της καθεµιάς και δίπλα σε κάθε αριθµό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας 14:00

Αρχές Οικονομικής Θεωρίας 14:00 Αρχές Οικονομικής Θεωρίας 14:00 Σελίδα 2 από 8 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 14 / 06 / 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών B1. Ποια από τις παρακάτω πολιτικές θα αυξήσει το επιτόκιο ισορροπίας και θα μειώσει το εισόδημα ισορροπίας; A. Η Κεντρική τράπεζα πωλεί κρατικά ομόλογα, μέσω πράξεων ανοικτής

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Ανταγωνιστική Ισορροπία και Αποτελεσματικές κατά Pareto Κατανομές σε Ανταλλακτική Οικονομία

Γενική Ανταγωνιστική Ισορροπία και Αποτελεσματικές κατά Pareto Κατανομές σε Ανταλλακτική Οικονομία Γενική Ανταγωνιστική Ισορροπία και Αποτελεσματικές κατά Pareto Κατανομές σε Ανταλλακτική Οικονομία Βασικές Υποθέσεις (i) Οι αγορές όλων των αγαθών είναι τέλεια ανταγωνιστικές. Οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Ενότητα #4: ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΑΓΟΡΩΝ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Ενότητα #4: ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΑΓΟΡΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Ενότητα #4: ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΑΓΟΡΩΝ Διδάσκων: Μανασάκης Κωνσταντίνος ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Τα κείμενα και τα διαγράμματα της παρουσίασης έχουν ληφθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΝΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΝΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΝΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Βάλτε σε κύκλο το σωστό γράμμα: 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α. 1. Ταυτόχρονη αύξηση της ζήτησης και της προσφοράς μπορεί να μη μεταβάλλει την ποσότητα ισορροπίας. Σ Λ Α. 2. Έστω δύο αγαθά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Υπόδειγμα IS/LM Στο υπόδειγμα IS/LM εξετάζονται

Διαβάστε περισσότερα

από την ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία Σχέση ελαστικότητας ζήτησης και κλίση της καμπύλης ζήτησης.

από την ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία Σχέση ελαστικότητας ζήτησης και κλίση της καμπύλης ζήτησης. ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΗΣ Ορισμός: Η ελαστικότητα ζήτησης, ενός αγαθού ως προς την τιμή του δίνεται από την ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής του. Δηλαδή %

Διαβάστε περισσότερα

3. ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ HECKSCHER-OHLIN

3. ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ HECKSCHER-OHLIN 3. ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ HESHER-OHIN Υπάρχουν δύο συντελεστές παραγωγής, το κεφάλαιο και η εργασία τους οποίους χρησιμοποιεί η επιχείρηση για να παράγει προϊόν Y μέσω μιας συνάρτησης παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2013

ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2013 12 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΟΘ : ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2013 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο (µε 2ο, 3ο και 4ο) ΗΜΕΡΗΣΙΑ 9/2000 ΗΜΕΡΗΣΙΑ 6/2000 ΕΣΜΕΣ 2000 ΕΣΜΕΣ 1998 28. ίνονται οι συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Τετάρτη 12 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Ημερομηνία: Τετάρτη 12 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ημερομηνία: Τετάρτη 12 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΘΕΜΑ Α ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις παρακάτω προτάσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σχέση Μεταξύ Ανεργίας και Πληθωρισμού Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. α) Σωστό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΥΛΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΟΜΑΔΑ Α

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΥΛΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΟΜΑΔΑ Α ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΥΛΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ 9.3.2014 ΟΜΑΔΑ Α Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες. Α1.Το αγαθό Α είναι υποκατάστατο του

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις στο 2 ο Διαγώνισμα Α.Ο.Θ. Γ Λυκείου Θ Ε Μ Α Τ Α

Απαντήσεις στο 2 ο Διαγώνισμα Α.Ο.Θ. Γ Λυκείου Θ Ε Μ Α Τ Α Θέμα Α Α.1. Σωστό Α.2. Λάθος Α.3. Σωστό Α.4. Λάθος Α.5. Σωστό Α.6. Λάθος Α.7. Το Α Α.8. Το Β Α.9. Το Β Α.10.Το Δ Απαντήσεις στο 2 ο Διαγώνισμα Α.Ο.Θ. Γ Λυκείου Θ Ε Μ Α Τ Α Α Ο Θ Θέμα Β Β.1. ΣΕΛΙΔΑ 22 Β.2.

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Κατεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Μαθηματικά για Οικονομολόγους 4 ο Μάθημα: Οικονομικές Συναρτήσεις-Κατάσταση Ισορροπίας

Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Κατεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Μαθηματικά για Οικονομολόγους 4 ο Μάθημα: Οικονομικές Συναρτήσεις-Κατάσταση Ισορροπίας Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Κατεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Μαθηματικά για Οικονομολόγους 4 ο Μάθημα: Οικονομικές Συναρτήσεις-Κατάσταση Ισορροπίας Διδάσκουσα: Κοντογιάννη Αριστούλα Μοντέλα ζήτησης και προσφοράς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Σύμφωνα με το νόμο της προσφοράς: α) Η προσφερόμενη ποσότητα ενός αγαθού αυξάνεται όταν μειώνεται η τιμή του στην αγορά β) Η προσφερόμενη

Διαβάστε περισσότερα

1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ

1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ 1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ Το διάγραμμα κυκλικής ροής της οικονομίας (κεφ. 3, σελ. 100 Mankiw) Εισόδημα Υ Ιδιωτική αποταμίευση S Αγορά συντελεστών Αγορά χρήματος Πληρωμές συντελεστών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ - Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1. Να χαρακτηρίσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος 2016-17 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass) 1 ιάλεξη2 Ανταγωνισμός, οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις 1. Με τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα: Τιμή (Ρ) Ποσότητα (Q D )

Ασκήσεις 1. Με τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα: Τιμή (Ρ) Ποσότητα (Q D ) 2 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ποια είναι η επιδίωξη του καταναλωτή και ποιοι παράγοντες την περιορίζουν; 2. Ποιος καταναλωτής ονομάζεται ορθολογικός και πότε λέμε ότι βρίσκεται σε ισορροπία; 3. Να διατυπώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Α1. ΘΕΜΑ Α. 1. Λ 2. Σ 3. Λ 4. Σ 5. Λ Α2.1. Β Α2.2. Δ

Α1. ΘΕΜΑ Α. 1. Λ 2. Σ 3. Λ 4. Σ 5. Λ Α2.1. Β Α2.2. Δ ΛΥΣΗ Α1. 1. Λ 2. Σ 3. Λ 4. Σ 5. Λ Α2.1. Β Α2.2. Δ ΘΕΜΑ Α. ΘΕΜΑ Β. Β1. Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης δηλώνει ότι στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής, δηλαδή στην περίοδο που υπάρχει ίνας τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΑΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ (ΝΕΟ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΥΣ Διάκριση Μαθηματικών Οικονομικές συναρτήσεις Ορισμοί Μαθηματικά στα οικονομικά φαινόμενα Βελτιστοποίηση κερδών Μέτρηση χρησιμότητας Οριακά μεγέθη Ελαστικότητα Πολλαπλασιαστής

Διαβάστε περισσότερα

/ Απαντήσεις πανελλαδικών εξετάσεων ημερησίων λυκείων 2016

/ Απαντήσεις πανελλαδικών εξετάσεων ημερησίων λυκείων 2016 ΘΕΜΑ Α ΟΜΑΔΑ A Α.1 α Α.1 β Α.1 γ Α.1 δ Α.1 ε Α.2 Α.3 Σωστό Λάθος Σωστό Σωστό Λάθος α γ ΘΕΜΑ Β ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ Β.1 α) Οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών. Η μεταβολή της τιμής ενός ή περισσότερων από τους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2016 Β ΦΑΣΗ ÓÕÍÅÉÑÌÏÓ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2016 Β ΦΑΣΗ ÓÕÍÅÉÑÌÏÓ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΣΠΟΥ ΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ηµεροµηνία: Κυριακή 24 Απριλίου 2016 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Για τις

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 4: Θεωρία Ζήτησης και Προσφοράς

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 4: Θεωρία Ζήτησης και Προσφοράς Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 4: Καθηγητής: Κώστας Τσεκούρας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σκοποί ενότητας Στην αγορά αλληλενεργούν 2 δυνάμεις, η ζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ. 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής ΕΡΓΑΣΙΕΣ 4 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 η Ομάδα: Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Σύμφωνα με το νόμο της προσφοράς: α) Η προσφερόμενη ποσότητα ενός αγαθού αυξάνεται όταν μειώνεται η τιμή του στην αγορά β) Η προσφερόμενη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Β Θέµα 1ο Α. ii. iii. iv. (Μονάδες 15) ii. iii. iv. (Μονάδες 5) ii. iii. iv. (Μονάδες 5)

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Β Θέµα 1ο Α. ii. iii. iv. (Μονάδες 15) ii. iii. iv. (Μονάδες 5) ii. iii. iv. (Μονάδες 5) ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Β Θέµα 1 ο Α. Να χαρακτηρίσετε ΣΩΣΤΗή ΛΑΘΟΣ καθεµία από τις παρακάτω προτάσεις. i. Ηουσία του οικονοµικού προβλήµατος των κοινωνιών οφείλεται στην έλλειψη χρηµατικού κεφαλαίου. ii. Η µείωση

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: Κεφάλαιο 1 ο

Επαναληπτικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: Κεφάλαιο 1 ο Επαναληπτικές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: Κεφάλαιο 1 ο 1. Σε γραµµική ΚΠ της µορφής Y = a+ β X : α. Η µέγιστη ποσότητα για το αγαθό Υ παράγεται όταν Y = β β. Η µέγιστη ποσότητα για το αγαθό Χ παράγεται

Διαβάστε περισσότερα

Προσφορά Εργασίας Προτιμήσεις και Συνάρτηση Χρησιμότητας ( Χ,Α συνάρτηση χρησιμότητας U(X,A)

Προσφορά Εργασίας Προτιμήσεις και Συνάρτηση Χρησιμότητας ( Χ,Α συνάρτηση χρησιμότητας U(X,A) Προσφορά Εργασίας - Έστω ότι υπάρχουν δύο αγαθά Α και Χ στην οικονομία. Το αγαθό Α παριστάνει τα διάφορα καταναλωτικά αγαθά. Το αγαθό Χ παριστάνει τον ελεύθερο χρόνο. Προτιμήσεις και Συνάρτηση Χρησιμότητας

Διαβάστε περισσότερα

4 Το άτομο ως παραγωγός (η προσφορά των αγαθών)

4 Το άτομο ως παραγωγός (η προσφορά των αγαθών) 4 Το άτομο ως παραγωγός (η προσφορά των αγαθών) Σκοπός Στο προηγούμενο κεφάλαιο εξετάσαμε τη ζήτηση των αγαθών, η οποία προέρχεται από τα νοικοκυριά (τους καταναλωτές). Τα αγαθά αυτά παράγονται και προσφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 1. Τι πρέπει να κατανοήσει ο μαθητής Το κεφάλαιο εξετάζει την προσφορά των αγαθών, η οποία βασίζεται στη θεωρία παραγωγής και στη συμπεριφορά της επιχείρησης. Στο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ ΟΜΑ Α ΕΥΤΕΡΗ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α.1 α. Λάθος β. Σωστό γ. Σωστό δ. Σωστό ε.

Διαβάστε περισσότερα

Ο προσδιορισµός των τιµών

Ο προσδιορισµός των τιµών ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ο προσδιορισµός των τιµών ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λανθασµένη καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις, περιβάλλοντας 1. Όταν η ζητούµενη

Διαβάστε περισσότερα

Ζήτηση, Προσφορά και η Αγορά Εκδόσεις Κριτική

Ζήτηση, Προσφορά και η Αγορά Εκδόσεις Κριτική 3 Ζήτηση, Προσφορά και η Αγορά Κάποιοι βασικοί όροι Αγορά - ένα σύνολο κανονισμών μέσω των οποίων οι αγοραστές και οι πωλητές έρχονται σε επαφή για να ανταλλάξουν αγαθά ή υπηρεσίες. Ζήτηση - η ποσότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΕΣ ΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΕΣ ΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΕΣ ΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ AD-AS ΑΣΚΗΣΕΙΣ Υποθέστε ότι καταγράφεται ένα κραχ στο χρηματιστήριο. Ξεκινώντας από κατάσταση μακροχρόνιας ισορροπίας μιας οικονομίας: (α) τι θα συμβεί

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Προσφορά των Αγαθών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Προσφορά των Αγαθών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Προσφορά των Αγαθών Καμπύλη Προσφοράς Υποθέσεις 1. Η επιχείρηση είναι αποδέκτης τιμών (price taker) και όχι διαμορφωτής τιμών (price maker). 2. H επιχείρηση στοχεύει στην μεγιστοποίηση του κέρδους.

Διαβάστε περισσότερα

Προσφορά από ανταγωνιστικό κλάδο

Προσφορά από ανταγωνιστικό κλάδο Προσφορά από ανταγωνιστικό κλάδο Πώς συνδυάζονται οι αποφάσεις προσφοράς των πολλών ιδιωτικών επιχειρήσεων σε μια ανταγωνιστική αγορά για να βρούμε την καμπύλη προσφοράς ενός κλάδου; Με δεδομένο ότι κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία σε Αγορές Διαφοροποιημένων Προϊόντων

Ισορροπία σε Αγορές Διαφοροποιημένων Προϊόντων Ισορροπία σε Αγορές Διαφοροποιημένων Προϊόντων - Στο υπόδειγμα ertrand, οι επιχειρήσεις, παράγουν ένα ομοιογενές αγαθό, οπότε η τιμή είναι η μοναδική μεταβλητή που ενδιαφέρει τους καταναλωτές και οι καταναλωτές

Διαβάστε περισσότερα

Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία

Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία Κεφάλαιο 9 Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία 9.1 Σύνοψη Στο ένατο κεφάλαιο του συγγράμματος παρουσιάζεται η διαδικασία από την οποία προκύπτει η συναθροιστική ζήτηση (AD) σε μια ανοικτή οικονομία.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΜΟΡΦΕΣ ΑΓΟΡΑΣ. 1. Τι πρέπει να κατανοήσει ο μαθητής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΜΟΡΦΕΣ ΑΓΟΡΑΣ. 1. Τι πρέπει να κατανοήσει ο μαθητής ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΜΟΡΦΕΣ ΑΓΟΡΑΣ 1. Τι πρέπει να κατανοήσει ο μαθητής Στο κεφάλαιο αυτό εξετάζονται τέσσερις βασικές μορφές οργάνωσης της αγοράς: ο πλήρης ανταγωνισμός, το μονοπώλιο, το ολιγοπώλιο και ο μονοπωλιακός

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. (γ) Το έλλειμμα δημιουργείται πάντα κάτω από το σημείο ισορροπίας. ΣΩΣΤΟ Μονάδες 3

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ. (γ) Το έλλειμμα δημιουργείται πάντα κάτω από το σημείο ισορροπίας. ΣΩΣΤΟ Μονάδες 3 Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 211 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Περιεχομένων

Πίνακας Περιεχομένων Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Καθηγητής Παναγιώτης Φουτσιτζής, Οικονομολόγος Θέματα Πανελλαδικών εξετάσεων- Ομάδα Δ Πίνακας Περιεχομένων 2012 Επαναληπτικές... 2 2012 Ημερήσια... 2 2011 Ημερήσια... 3 2010 Ημερήσια...

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ Μακροοικονοµική

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ανεξάρτητες αποφάσεις - Κατανομή χρόνου μεταξύ εργασίας και σχόλης

3.1 Ανεξάρτητες αποφάσεις - Κατανομή χρόνου μεταξύ εργασίας και σχόλης 3. ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ). ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ως προσφορά εργασίας ορίζεται το σύνολο των ωρών εργασίας που προσφέρονται προς εκμίσθωση μία δεδομένη χρονική στιγμή.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1.

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ Θ Ε Μ Α Τ Ω Ν Π Α Ν Ε Λ Λ Α Δ Ι Κ Ω Ν Ε Ξ Ε Τ Α Σ Ε Ω Ν 2 0 6 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 25/05/206 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις

Διαβάστε περισσότερα

www.onlineclassroom.gr ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών

www.onlineclassroom.gr ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Β.1 Διαπράττουμε το σφάλμα της σύνθεσης όταν θεωρούμε ότι: α. αυτό που ισχύει για ένα άτομο ισχύει μερικές φορές και για το σύνολο β. αυτό που ισχύει για ένα άτομο

Διαβάστε περισσότερα

ΖΗΤΗΣΗ, ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΙΣΣΟΡΟΠΙΑ ΑΓΟΡΑΣ

ΖΗΤΗΣΗ, ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΙΣΣΟΡΟΠΙΑ ΑΓΟΡΑΣ 1 ΚΦΑΛΑΙΟ 6 ΖΗΤΗΣΗ, ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΙΣΣΟΡΟΠΙΑ ΑΓΟΡΑΣ Οι καµπύλες ζήτησης και προσφοράς είναι αναγκαίες για να προσδιορίσουν την τιµή στην αγορά. Η εξοµοίωσή τους καθορίζει την τιµή και τη ποσότητα ισορροπίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 Β ΦΑΣΗ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 Β ΦΑΣΗ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ημερομηνία: Σάββατο 4 Μαΐου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α.1 Για τις

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Τομέας Πολιτικής Οικονομίας

Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Τομέας Πολιτικής Οικονομίας Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Τομέας Πολιτικής Οικονομίας Άσκηση στο μάθημα «Εισαγωγή στην Οικονομική Ανάλυση» Νίκος Θεοχαράκης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 1. Εισαγωγή Όπως έχουμε τονίσει, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο προσδιορίζεται η τιμή ενός αγαθού απαιτεί κατανόηση των δύο δυνάμεων της αγοράς, δηλαδή της ζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

. IE D I=1 . 0<IE D I<1

. IE D I=1 . 0<IE D I<1 1 ( ) 25 2016 : - : (4) 1.,,,,,,....,,....,,... 15 2 3,,. 2. 3.. 40, 8 400. (FC).... FC=80 FC=320 FC=5 FC=40. 1 4 5.,. IE D I>1. 0

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΜΑ Α Α κ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Β Α.1. Να χαρακτηρίσετε ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΘΟΣ καθεµία από τις παρακάτω προτάσεις. Α.1.1. Η ουσία του οικονοµικού προβλήµατος των κοινωνιών οφείλεται στην έλλειψη χρηµατικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. α)

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Α.1.α Α.1.β Α.1.γ Α.1.δ Α.1.ε Α.2 Α.3 Λάθος Σωστό Σωστό Λάθος Σωστό δ β ΘΕΜΑ Β

ΘΕΜΑ Α Α.1.α Α.1.β Α.1.γ Α.1.δ Α.1.ε Α.2 Α.3 Λάθος Σωστό Σωστό Λάθος Σωστό δ β ΘΕΜΑ Β ΘΕΜΑ Α Α.1.α Α.1.β Α.1.γ Α.1.δ Α.1.ε Α.2 Α.3 Λάθος Σωστό Σωστό Λάθος Σωστό δ β ΘΕΜΑ Β Όταν η τιμή του αγαθού παραμένει σταθερή και μεταβάλλεται κάποιος από τους προσδιοριστικούς παράγοντες της προσφοράς,

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικό Πρόβλημα &

Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομικό Πρόβλημα & Οικονομική Επιστήμη Ανεπάρκεια Σπανιότητα Οικονομική επιστήμη Πως κατανέμονται οι διαθέσιμοι πόροι για την ικανοποίηση των αναγκών Περιορισμένοι Εργασία Κεφάλαιο Απεριόριστες Πρώτες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ 1. Σε γραμμική ΚΠΔ της μορφής Y a X : α. Η μέγιστη ποσότητα για το αγαθό Υ παράγεται όταν Y β. Η μέγιστη ποσότητα για το αγαθό Χ παράγεται όταν Y a γ. Η μέγιστη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Υπόδειγμα IS/LM Στο υπόδειγμα IS/LM εξετάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2017 Β ΦΑΣΗ

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2017 Β ΦΑΣΗ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΣΠΟΥ ΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Ηµεροµηνία: Μ. Τετάρτη 12 Απριλίου 2017 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Α1.

Διαβάστε περισσότερα

Στις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα του, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Στις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα του, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 2 ΜΑΪΟΥ 206 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ - ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενα θέματα στο μάθημα. Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ Α

Προτεινόμενα θέματα στο μάθημα. Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ Α Προτεινόμενα θέματα στο μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας ΟΜΑΔΑ Α Στις προτάσεις από Α.1. μέχρι και Α10 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό την ένδειξη Σωστό, αν

Διαβάστε περισσότερα