«ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ»

Transcript

1 Α.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ «ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ» Δαουτάκου Αυγερινή Αριθµός Μητρώου: Εισηγητής: Παναγιώτης Παπαδέας

2 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Ο κοινωνικός ρόλος της εργασίας Έννοια - ορισμός Εργασίας Η εργασία απασχολεί το διεθνές ενδιαφέρον και αποτελεί αντικείμενο διεθνούς προστασίας Αγορές Εργασίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Μισθοδοσία Γενικά Εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας ετών 2010, 2011 και Τα είδη του μισθού Παροχές µη θεωρούµενες µισθός 19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Συµβάσεις εργασίας - Βασικά είδη συµβάσεων εργασίας Πλήρους Απασχόλησης Μερική Απασχόληση (Ν. 2639/98 άρθρο 2) Αμοιβή απασχολούμενων μισθωτών Καθυστέρηση πληρωµής µισθού - Συνέπειες Ποινική ευθύνη: Επίσχεση Εργασίας: Καταγγελία σύµβασης εργασίας: Δικαστική επιδίωξη είσπραξης µισθού: Κήρυξη πτώχευσης: Ημέρες αργίας εξαιρετέες εορτές του έτους Πώς αµείβεται η 25η Μαρτίου Ποια είναι η αμοιβή Κυριακής / αργίας; Αµοιβή Κατ έθιµο Αργιών Η Αργία της 1ης Μαΐου Πώς αµείβεται η αργία 15η Αυγούστου Πώς αµείβονται οι Αργίες του Πάσχα Πώς αµείβεται η Καθαρά Δευτέρα Πώς αµείβεται η εορτή του Αγίου Πνεύµατος Αναγγελία Ασθένειας Απόδειξη Ασθένειας Υπαιτιότητα Αποδοχές Ασθενείας Επιδότηση Ασθένειας από ΙΚΑ Υποχρέωση Εργοδότη Καταβολής Ηµεροµισθίων Ασθένειας Υποχρέωση ΙΚΑ - Εργοδότη Καταβολής Επιδοµάτων Ασθενείας και Ηµεροµισθίων Ασθενείας από Εργατικό Ατύχηµα Δώρο Χριστουγέννων - Υπολογισµός - Πίνακας Δώρο Πάσχα 46 Όπως για το Δώρο Χριστουγέννων, ομοίως για το Δώρο Πάσχα υπάρχουν κατά τα προβλεπόμενα πίνακες βάσει των οποίων υπολογίζεται το ακριβές ποσό Επίδοµα ισολογισµού Συνυπολογισµός του επιδόµατος Ισολογισµού και του επιδόµατος παραγωγής (πριµ) στα επιδόµατα εορτών Χορήγηση ειδικής παροχής προστασίας µητρότητας Φορέας Καταβολής της Παροχής - Προϋποθέσεις - Καταβαλλόµενο Ποσό - Διαδικασία - Δικαιολογητικά - Επίλυση Διαφορών 55

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο Ετήσια άδεια και επιδόματα αδείας μισθωτών Ηµέρες άδειας µισθωτών Χορήγηση αδειών στους υπαλλήλους για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώµατος Άδεια κατά τη στράτευση Σπουδαστική Άδεια-Άδεια για µεταπτυχιακό Άδεια εξετάσεων σε μεταπτυχιακούς φοιτητές Άδεια Θηλασµού & Φροντίδας παιδιών Επίδομα αδείας 66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο Λύση της σχέσεως εργασίας Λύση σύµβασης ορισµένου χρόνου Λύση σύµβασης αορίστου χρόνου Απόλυση και οικειοθελής αποχώρηση Ποιες απολύσεις είναι έγκυρες Αποζημείωση Εργατοτεχνιτών Παραίτηση (ή οικειοθελής αποχώρηση) Λύση σύµβασης έργου Θάνατος µισθωτού 77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο Άδεια Πίνακας αδειών υπαλλήλων και εργατών µε συνολική υπηρεσία ή προϋπηρεσία µέχρι 10 έτη µη συµπληρωµένα στον ίδιο εργοδότη ή µέχρι 12 έτη µη συµπληρωµένα σε οποιονδήποτε εργοδότη ή µέχρι 25 έτη συµπληρωµένα στον ίδιο εργοδότη Με συνολική προϋπηρεσία 12 ετών σε οποιονδήποτε εργοδότη Με συνολική προϋπηρεσία 25 ετών σε οποιονδήποτε εργοδότη άρθρο 3 της ΕΓΣΣΕ (πκ /4/2008 Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας ετών 2008 και 2009) Προσαύξηση της κανονικής άδειας µετά 25 έτη εργασία Χρόνος χορήγησης της άδειας 82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο Είδη εργασίας υπερεργασία Νυχτερινή απασχόληση μισθωτών Τι είναι υπερεργασία και πώς αµείβεται; Υπολογισµός υπερεργασίας µε πενθήµερο Υπολογισµός υπερεργασίας µε εξαήµερο Τι είναι υπερωρία και πώς αµείβεται; 85 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8ο Ωράριο εργασίας ιδιόρρυθμη υπερεργασία Πενθήμερη απασχόληση Χρονικά όρια απασχόληση στα ξενοδοχεία και στην κατασκευή φαγητού Απασχόληση το Σάββατο σε επιχείρηση που λειτουργεί πενθήμερο Ημέρες εργασίας που αναγνωρίζονται για την ασφάλιση στο ΙΚΑ και για την σύνταξη Τι ποσά θεωρούνται ακαθάριστες αποδοχές και υπόκεινται σε εισφορές ΙΚΑ κλπ Ημέρες εργασίας που αναγνωρίζονται για την ασφάλιση στο ΙΚΑ για την συνταξιοδότηση Εξαήµερη εβδοµαδιαία απασχόληση Ηµέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ Πενθήμερη εβδομαδιαία απασχόληση Μερικής απασχόλησης (υποαπασχόληση) Τι ποσά δεν θεωρούνται ακαθάριστες αποδοχές ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο και δεν υπόκεινται σε εισφορές ΙΚΑ Εργατική ασφαλιστική εισφορά Απασχόληση δημοσίου υπαλλήλου σε ιδιωτική επιχείρηση Απασχόληση συνταξιούχου σε ιδιωτική επιχείρηση Απασχόληση συνταξιούχου ΙΚΑ ή ΟΑΕΕ σε ιδιωτική επιχείρηση 97

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9ο Ο τρόπος υπολογισμού ασφαλίστρων παρακράτηση φόρου Τρόπος υπολογισμού του ποσού των ασφάλιστρων με τα οποία επιβαρύνεται ο ασφαλιζόμενος και ο εργοδότης στο ΙΚΑ και στα επικουρικά ταμεία Υπόχρεοι υποβολής ΑΠΔ Υπολογισμός του παρακρατούμενου φόρου από μισθωτές υπηρεσίες (φμυ) εργαζομένων Παρακράτηση φόρου μισθωτών υπηρεσιών στους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό, τους συνταξιούχους (από φορείς κύριας ασφάλισης) και τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο, οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες με σχέση μίσθωσης εργασίας πάνω από ένα έτος στον ίδιο εργοδότη ή με σχέση μίσθωσης εργασίας αόριστου χρόνου Παρακράτηση φόρου μισθωτών υπηρεσιών στους αμειβόμενους με ημερομίσθιο, εφόσον η σχέση εργασίας είναι ορισμένου χρόνου Παρακράτηση φόρου μισθωτών υπηρεσιών κατά την καταβολή αμοιβών για υπερωριακή εργασία, επιδόματα, πρόσθετες αμοιβές κτλ Παρακράτηση φόρου μισθωτών υπηρεσιών σε αναδρομικά εισοδήματα Παρακράτηση φόρου μισθωτών υπηρεσιών σε επικουρικές συντάξεις, βοηθήματα κτλ Λοιπές οδηγίες Παράδειγμα σύνταξης μισθοδοσίας προσωπικού μηνός δεκεμβρίου ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 116

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Ο κοινωνικός ρόλος της εργασίας

6 6 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 1.1 Έννοια - ορισμός Εργασίας Εργασία ονομάζεται από ορισμένους συγγραφείς «η σκόπιμη σωματική και πνευματική απασχόληση του ανθρώπου, που αποβλέπει σε ένα παραγωγικό σκοπό». Άλλοι υποστηρίζουν ότι εργασία είναι η διαδικασία που πραγματοποιείται ανάμεσα στον άνθρωπο και την φύση όπου ο άνθρωπος με την δράση που μεσολαβεί, ρυθμίζει και ελέγχει την ανταλλαγή της ύλης μεταξύ αυτού και της φύσης. Εργασία ακόμη είναι η σωματική ή πνευματική ενέργεια για την παραγωγή έργου. Η εργασία μελετάται και καταβάλλονται προσπάθειες για να προσδιορισθεί από πολλούς επιστημονικούς κλάδους όπως η Οργάνωση και Διοίκηση και η Διοίκηση Προσωπικού, το Αστικό και το Εργατικό Δίκαιο, η Οικονομική Επιστήμη κ.α. Στην οικονομική επιστήμη ως εργασία θεωρείται ο συντελεστής της παραγωγής, που αφορά τις προσπάθειες του ανθρώπου οι οποίες αποβλέπουν σε παραγωγικό σκοπό. Είναι ο σπουδαιότερος παραγωγικός συντελεστής ο οποίος μαζί με την γη και το κεφάλαιο δημιουργούν αγαθά. Μόνο εάν ο άνθρωπος επιθυμήσει μεταμορφώνονται, με την εργασία του, οι ύλες και τα υλικά σε χρήσιμα προϊόντα. Η εργασία ουσιαστικά είναι αναπόφευκτη και έμφυτη στον άνθρωπο. Αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο που παρατηρείται σε όλες τις εποχές και σε όλες τις χώρες. Οι άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι να συνεισφέρουν τις προσπάθειες τους για την πραγματοποίηση της κοινής ευδαιμονίας. Η εργασία είναι κοινωνικό λειτούργημα και συγχρόνως καθήκον κάθε ανθρώπου. Ο Ησίοδος διακηρύττει από την αρχαιότητα, ότι η εργασία δεν είναι ντροπή. Ντροπή είναι η αεργία. Ο Απόστολος Παύλος υπεστήριζε, ότι «ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω», εφ όσον ο μη εργαζόμενος μπορεί να εργασθεί και απλώς αποφεύγει την εργασία. Η εργασία έχει πολύ σπουδαίο κοινωνικό ρόλο και αποτελεί τον θεμελιακό προορισμό του ανθρώπου. «Αργία μήτηρ πάσης κακίας» και «η αργία τέχνας κατεργάζεται». Από την άλλη άποψη ο Θεός έδωσε την εργασία ως νόμο της ζωής και συνδέθηκε με την δημιουργία, την ανάπτυξη, την βελτίωση. Συνδέθηκε, είναι δυνατόν να υποστηριχθεί, με την ευδαιμονία του ανθρώπου, την οποία συμβολίζει ο Παράδεισος. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η εργασία είναι τιμωρία και κατάρα για την ανυπακοή που έδειξε ο άνθρωπος, όταν βρισκόταν ο νεοδημιουργημένος Αδάμ στον παράδεισο, τότε που ο Θεός του είπε «Με τον ιδρώτα του προσώπου σου θα τρως τον άρτο σου». Ο ίδιος ο Θεός, κατά την δημιουργία παρουσιάζεται ως εργαζόμενος και μάλιστα ως καλλιτέχνης, δημιουργός και αναπαύεται την εβδόμη ημέρα «από πάντων των έργων αυτού». Η εργασία είναι συνυφασμένη με την θετική δραστηριότητα και ανάπτυξη των ανθρώπων στην δραστηριότητα και ανάπτυξη των ανθρώπων. Στην Παλαιά Διαθήκη παρουσιάζονται πολλοί από τους μεγάλους άνδρες της εποχής, ως εργαζόμενοι και μάλιστα σε χειρονακτικές και γεωργικές εργασίες. Ο βασιλιάς Σαούλ π.χ., ως γεωργός και ο Δαβίδ, (ο Βασιλιάς και Προφήτης) ως βοσκός προβάτων. Και ο ίδιος ο Θεάνθρωπος Ιησούς εργαζόταν στο ξυλουργείο του Μνήστορος Ιωσήφ από μικρό

7 Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ / 7 παιδί μέχρι την ηλικία των τριάντα ετών, που άρχισε την διακονία και την διδασκαλία των ανθρώπων. Σύμφωνα με την χριστιανική ηθική είναι καθήκον κάθε ανθρώπου, να συντηρεί το σώμα και το πνεύμα του. Για τον σκοπό αυτό χρειάζονται υλικά μέσα, που ο άνθρωπος πρέπει να τα αποκτά με την εργασία (σύμφωνα με τους νόμους και την χριστιανική ηθική). Η θρησκεία μας προβλέπει και εντέλλεται την κατάπαυση της εργασίας τις Κυριακές και μεγάλες εορτές. Η αντίληψη αυτή δεν προέρχεται από την αντίληψη ότι η εργασία είναι κάτι κακό από την φύση της αλλά από την ανάγκη να αναπαύεται ο εργαζόμενος, ο οποίος κουράζεται με την συνεχή εργασία του και να του δίνονται ευκαιρίες να προσεύχεται. 1.2 Η εργασία απασχολεί το διεθνές ενδιαφέρον και αποτελεί αντικείμενο διεθνούς προστασίας Η παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που ψήφισε η Γενική Συνέλευση των Κρατών-Μελών του Ο.Η.Ε. ( ) περιέχει άρθρα για την προστασία της εργασίας, και της αναπαύσεως. Έτσι στο Άρθρο 23 προβλέπει: 1. Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα να εργάζεται να διαλέγει ελευθέρως την εργασία του και να έχει δίκαιους και ικανοποιητικούς όρους εργασίας και προστασίας κατά της ανεργίας. 2. Όλοι έχουν δικαίωμα χωρίς καμία διάκριση, να πληρώνονται ίσα για την ίδια εργασία. 3. Καθένας που εργάζεται έχει δικαίωμα να πληρώνεται δικαίως και ικανοποιητικώς, για να εξασφαλίζει στον εαυτό του και την οικογένεια του μία ζωή σύμφωνη με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, που να συμπληρώνεται με όλα τα μέσα κοινωνικής προστασίας». Επίσης στο Αρ. 24 προβλέπει τα εξής: «Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα να ξεκουράζεται και μάλιστα να έχει λογικό περιορισμό στην διάρκεια της εργασίας και περιοδικές άδειες με αποδοχές». Παράλληλα με την Παγκόσμιο Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων υπάρχει και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα των ανθρώπων της , που προβλέπει αντίστοιχα δικαιώματα στα άρθρα 6 έως και 9. Ο Ο.Η.Ε. έχει ιδρύσει το «Διεθνές Γραφείο Εργασίας», που εδρεύει στην Γενεύη της Ελβετίας. Αυτό αποτελεί συνέχεια εκείνου, που είχε ιδρύσει η «Κοινωνία των Εθνών» το 1919, μετά το τέλος (και τις καταστροφές) του Α Παγκοσμίου Πολέμου. Στην Ελλάδα υπάρχει συνταγματική προστασία της εργασίας. Από το Σύνταγμα του 1927 μέχρι σήμερα το άρθρο 22 αναφέρεται στην εργασία. Περιέχει μεταξύ άλλων και τα εξής: 1. Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και τελεί υπό την προστασία του κράτους, το οποίο μεριμνά για την δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξήγηση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού. Όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξαρτήτως φύλλου ή άλλης διακρίσεως δικαιούνται ίση αμοιβής για εργασία που παρέχουν ίσης αξίας.

8 8 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 2. Νόμος θα καθορίζει τους γενικούς όρους εργασίας, οι οποίοι συμπληρώνονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, που καταρτίζονται μετά από ελεύθερες διαπραγματεύσεις ή αν αποτύχουν αυτές από κανόνες που θέτει η διαιτησία. 3. Απαγορεύεται κάθε μορφή αναγκαστικής εργασίας. Σε άλλο άρθρο το Σύνταγμα περιέχει διατάξεις για την συνδικαλιστική ελευθερία και το δικαίωμα της απεργίας. Το κράτος επίσης μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως ορίζουν οι σχετικοί Νόμοι. Από την εξέταση των ανωτέρω συνταγματικών και άλλων κειμένων προκύπτει, αβίαστα, το συμπέρασμα, ότι η εργασία είναι ένα κοινωνικό δικαίωμα. Το δικαίωμα αυτό περικλείει τα εξής: αξίωση για εξασφάλιση διαρκούς απασχολήσεως με αμοιβή, για κάθε άνθρωπο που είναι ικανός και θέλει να εργασθεί, ανάλογη με τις γνώσεις και τα προσόντα του. Η απασχόληση αυτή να του εξασφαλίζει επίσης δυνατότητα επιλογής (με ορισμένες προϋποθέσεις), αξιοπρέπεια, αναγνώριση νομίμων δικαιωμάτων. Θα ήταν δυνατόν να περιμένει κανείς, ότι το κράτος οργανώνει σωστά και αποτελεσματικά την Αγορά Εργασίας. Συγχρόνως δε, διασφαλίζει το δικαίωμα απρόσκοπτης λειτουργίας των επιχειρήσεων, μέσα στα πλαίσια της Δημοκρατίας, ώστε να αποφεύγονται αυθαιρεσίες από κάθε πλευρά (αυθαίρετες απολύσεις, παράνομες και καταχρηστικές απεργίες κτλ). Ο αντικειμενικός καθορισμός του δικαίου της ισορροπίας και των δημοκρατικών λύσεων προϋποθέτει κοινωνική ανάπτυξη και πνευματική ολοκλήρωση. 1.3 Αγορές Εργασίας Αγορές εργασίας ονομάζονται γεωγραφικές περιοχές μέσα στις οποίες οι εργοδότες στρατολογούν εργάτες κι οι εργάτες ζητούν απασχόληση. Είναι ο τόπος όπου οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης αλληλεπιδρούν κι έτσι προκύπτει η τιμή της εργασίας (μισθοί κι ημερομίσθια). Τα πραγματικά όρια της αγοράς εξαρτώνται απ το είδος και τον αριθμό των υποψήφιων για δουλειά, που ζητούνται. Για μερικές ασυνήθιστες ειδικότητες τα όρια μπορεί να περιλαμβάνουν μεγάλο μέρος ή κι ολόκληρη τη χώρα. Πολλοί εργοδότες υιοθετούν την πολιτική συμπλήρωσης των κενών με την προαγωγή από μέσα, από τους υπάρχοντες δηλ. υπάλληλους, οπότε δημιουργούνται κενά στα κατώτερα επίπεδα (εργατών - υπαλλήλων) που πληρώνονται με επιλογή ανειδίκευτων κι εξειδικευμένων απ την αγορά εργασίας. Υπάρχουν, ωστόσο, και εργοδότες που δεν ακολουθούν το πρόγραμμα «προαγωγή από μέσα», αλλά συμπληρώνουν τα οποιουδήποτε επίπεδου κενά τους, με στρατολόγηση και πρόσληψη απέξω, από τις αγορές εργασίας. Η αγορά εργασίας είναι χωρίς δομή κι οι μέθοδοι, που χρησιμοποιούνται απ τις επιχειρήσεις για στρατολόγηση εργατών, καθώς κι οι μέθοδοι οι οποίες χρησιμοποιούνται απ τους εργάτες για να

9 Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ / 9 βρουν δουλειά, είναι ποικίλες. Η ακολουθούμενη πορεία δεν περνάει αναγκαστικά από κρατικά ή ιδιωτικά γραφεία απασχόλησης. Από την πλευρά των εργαζομένων πρέπει να σημειωθεί πως μερικοί βρίσκουν απασχόληση μέσω φίλων και συγγενών, άλλοι επισκεπτόμενοι απευθείας τις επιχειρήσεις ή υπηρεσίες κι άλλοι μέσω των εργατικών οργανισμών ή των κρατικών γραφείων εύρεσης εργασίας. Αναφορικά, με τα όρια της αγοράς εργασίας, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι καθορίζονται από διάφορους παράγοντες. Π.χ., παντρεμένες γυναίκες, που ζητούν υπαλληλικές θέσεις είναι απρόθυμες να πιάσουν δουλειά σε τόπους οι οποίοι απέχουν περισσότερο από λίγα χιλιόμετρα απ το σπίτι τους. Γενικά δε, όπου υπάρχουν συγκοινωνίες και μέσα μεταφοράς, τα όρια μπορούν, για ένα ποσοστό εργαζομένων, να χαραχτούν σ απόσταση χιλιομέτρων, όπως είναι δυνατόν και μερικοί να δεχτούν, ενδεχομένως, να μετοικήσουν για να πετύχουν ευκαιρίες και περισσότερα πλεονεκτήματα. Η αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται κι από μια ποικιλία αμοιβών για την ίδια δουλειά κι απ τις στατιστικές η υψηλότερη αμοιβή φαίνεται να είναι 2-2 1/2 φορές μεγαλύτερη απ τη χαμηλότερη. Πολλοί δε, είναι οι παράγοντες που επιδρούν όπως: οι διαφορές μεταξύ των εργοδοτών σε ικανότητα να πληρώνουν, η παραγωγικότητα, η στάση των διοικούντων προς τα επίπεδα αμοιβών, η μεγαλύτερη ασφάλεια στην εργασία και η ποιότητα των εργαζομένων. Αλλά όλα αυτά, μπορεί να πει κανείς πώς μάλλον είναι οι συνέπειες κι όχι οι αιτίες για τις διαφορές των αμοιβών. Γιατί στην αγορά της εργασίας (εκτός για εκείνον, που έχει εξαιρετικό ταλέντο) ο αγοραστής (ο εργοδότης) κι όχι ο πωλητής (ο εργαζόμενος) είναι εκείνος που καθορίζει το επίπεδο των αμοιβών. Άλλο χαρακτηριστικό της αγοράς εργασίας, είναι η έλλειψη κινητικότητας του εργατικού δυναμικού, που συνήθως, κολλάει σ έναν τόπο για πολλούς λόγους, όπως: δεν έχει ακριβή γνώση των ευκαιριών εργασίας, οι αμοιβές δεν γνωστοποιούνται δημόσια κι αν κενωθεί κάπου μια θέση, συχνά συμπληρώνεται με ανεπίσημες επαφές (πρέπει να ξέρεις κάποιον για να βρεις δουλειά) παρά ύστερα από ανακοίνωση στις εφημερίδες ή από εγγραφή στους καταλόγους των γραφείων εργασίας. Έπειτα, δεν μπορεί από πριν να γνωρίζει κανείς αν θα είναι ευτυχέστερος σε μιαν άλλη δουλειά, αν μπορεί να τα πάει καλά με τον προϊστάμενο και τους συνεργάτες τους, ή αν εκεί θα χει περισσότερες ευκαιρίες για πρόοδο. Εξάλλου, τα συστήματα αρχαιότητας κι άλλα ωφελήματα, καθώς και πολλοί άλλοι άγνωστοι παράγοντες, αποτελούν εμπόδια στην κινητικότητα, χωρίς βέβαια τούτο να σημαίνει ότι οι άνθρωποι κατά καιρούς, δεν θα ζητήσουν άλλη απασχόληση, κάτι που ωστόσο, δίνει έμφαση σε ότι τονίστηκε παραπάνω, ότι δηλαδή η προσφορά εργασίας είναι αποδιοργανωμένη.

10

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Μισθοδοσία

12 12 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 2.1 Γενικά Στην εργασία αυτή θα δούμε βασικές έννοιες μισθοδοσίας καθώς και τρόπους υπολογισµού του μισθού, των επιδοµάτων, των δώρων, των κρατήσεων του ΙΚΑ και των λοιπών ασφαλιστικών ταμείων καθώς και τις διάφορες άλλες παρακρατήσεις που γίνονται στον μισθό. Το άρθρο 653Κ ΑΚ ορίζει ότι ο εργοδότης έχει υποχρέωση να καταβάλει το συµφωνηµένο μισθό ή το συνηθισµένο μισθό. Οι συµβαλλόµενοι (δηλ. ο εργοδότης και ο εργαζόµενος) κατά την κατάρτιση της σύµβασης εργασίας έχουν απόλυτη ελευθερία να καθορίσουν το ύψος των αποδοχών που θα καταβάλλονται για την παροχή εργασίας. Υπό έναν όµως πάντοτε περιορισµό, ότι το ποσό της αµοιβής (μισθού ή ηµεροµισθίου), δεν θα είναι µικρότερο από τα ελάχιστα όρια αποδοχών που καθορίζονται κάθε φορά από την οικεία Συλλογική Σύµβαση Εργασίας (ΣΣΕ) ή υπουργική ή διαιτητική απόφαση. Συνεπώς εάν το ποσό που καταβάλλεται στον εργαζόµενο για αµοιβή της εργασίας του, είναι µικρότερο από τα εκάστοτε προβλεπόµενα ελάχιστα όρια αποδοχών, υπάρχει υποχρέωση του εργοδότη να συµπληρώσει το ποσό που λείπει. Μισθός είναι η αντιπαροχή που καταβάλει ο εργοδότης στον εργαζόµενο ως αντάλλαγµα για την παρεχοµένη εργασία. Η καταβολή του µισθού από τον εργοδότη είναι υποχρέωση του δημιουργείται στα πλαίσια της αµφότερης συµβάσεως της εργασίας και συνδέεται µε την υποχρέωση του εργαζοµένου για παροχή εργασίας, όπως ορίζει το άρθρο 648 Κ ΑΚ µε την σύμβαση εργασίας ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να παρέχει για ορισμένο ή αόριστο χρόνο την εργασία του στον εργοδότη και ο δεύτερος να καταβάλει τον συµφωνηµένο μισθό. Ο μισθός ως αντάλλαγµα της παροχής εργασίας, είναι δυνατό να συμφωνηθεί είτε ρητώς είτε σιωπηρώς. Το τελευταίο συμβαίνει όταν ο εργοδότης καταβάλλει ανεπιφύλακτα και επί μακρό σχετικώς χρόνο ορισμένο ποσό, ο δε εργαζόμενος το αποδέχεται χωρίς καμιά επιφύλαξη. Διευκρίνιση: Από το νόμο δεν υπάρχει περιορισμός να συμφωνηθεί καταβολή αμοιβής ανώτερη της νόμιμης. Δεν επιτρέπεται όμως η εκ των υστέρων μείωση, μονομερώς από τον εργοδότη, των καταβαλλόμενων αυξημένων αποδοχών, διότι αποτελεί μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων της σύμβασης εργασίας (δηλ. ως απόλυση). 2.2 Εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας ετών 2010, 2011 και 2012 Στην Αθήνα, σήμερα την 15η Ιουλίου 2010, οι υπογράφοντες την παρούσα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, αφενός: α) Δημήτριος Δασκαλόπουλος, Πρόεδρος του Διοικητικού Συµβουλίου και της Εκτελεστικής Επιτροπής και Χαρίτων Κυριαζής Αντιπρόεδρος του ΣΕΒ συνδέσµου επιχειρήσεων και βιοµηχανιών και εκπρόσωποι αυτού. β) Δηµήτριος Ασηµακόπουλος Πρόεδρος και Νικόλαος Σκορίνης, Γενικός Γραµµατέας της Γενικής Συνοµοσπονδίας Επαγγελµατιών, Βιοτεχνών και Εµπόρων Ελλάδας (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.) και εκπρόσωποι αυτής.

13 ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ / 13 γ) Βασίλης Κορκίδης Πρόεδρος και Γεώργιος Καρανίκας, Γενικός Γραµµατέας της Εθνικής Συνοµοσπονδίας Ελληνικού Εµπορίου (Ε.Σ.Ε.Ε.) και εκπρόσωποι αυτής και αφετέρου Γιάννης Παναγόπουλος, Πρόεδρος και Ευάγγελος Μπουζούλας Γενικός Γραµµατέας της Γενικής Συνοµοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (Γ.Σ.Ε.Ε.) και εκπρόσωποι αυτής, όλοι νόµιµα εξουσιοδοτηµένοι, συµφωνούν τα εξής: ΠΡΟΟΙΜΙΟ Οι συλλογικές διαπραγµατεύσεις για τη νέα Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. διεξήχθησαν σε περιβάλλον έκτακτων συνθηκών λόγω του δηµοσιονοµικού εκτροχιασµού, που οδήγησε την χώρα στην ενεργοποίηση του µηχανισµού στήριξης ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ και την υιοθέτηση των µέτρων που προβλέπονται στο σχετικό Μνηµόνιο και στο Νόµο 3845/2010. Οι συνέπειες της κρίσης καθιστούν όσο ποτέ αναγκαίο τον απεγκλωβισµό των εργοδοτικών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζοµένων από τον παραδοσιακό παρεµβατικό ρόλο του κράτους και την ενίσχυση του ρόλου τους στη διαµόρφωση των κοινωνικών και οικονοµικών αποφάσεων και πολιτικών. Η Εθνική Γενική Συλλογική Σύµβαση Εργασίας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.) είναι το αποφασιστικότερο για τις οργανώσεις µας µέσο ρύθµισης και διαµόρφωσης πολιτικών, µε µεσοµακροπρόθεσµη προοπτική, για τα κυρίαρχα ζητήµατα της εξόδου από την ύφεση, της αντιµετώπισης της αυξανόµενης ανεργίας, της δηµιουργίας συνθηκών ανάπτυξης, της διατήρησης της κοινωνικής συνοχής. Στο πλαίσιο της κρίσιµης για τη χώρα συγκυρίας τα συµβαλλόµενα µέρη θεωρούν ότι πρέπει να στηριχθεί το διαθέσιµο εισόδηµα των µισθωτών, ιδιαίτερα των χαµηλόµισθων, ανάλογα και µε τις ιδιαίτερες συνθήκες των επιχειρήσεων, για λόγους κοινωνικής προστασίας αλλά και ενίσχυσης της ιδιωτικής οικονοµίας, που ασφυκτιά από την έλλειψη ρευστότητας µε συνέπεια τη συρρίκνωσή της και τη µεγάλη αύξηση της ανεργίας. Πρωταρχικής σηµασίας θέµα συµφωνήθηκε ότι αποτελεί η διασφάλιση των επί δεκαετίες παρεχοµένων επιδοµάτων εορτών και άδειας (που είναι γνωστά ως 13ος και 14ος µισθός) και η ρητή αποδοχή από τους συµβαλλόµενους ότι τα αποδέχονται ως τακτικές αποδοχές. Με βάση τα παραπάνω τα συµβαλλόµενα µέρη συµφώνησαν τα ακόλουθα: ΑΡΘΡΟ 1 Επιδόµατα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα Τα επιδόµατα των εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα αποτελούν τακτικές αποδοχές και καταβάλλονται στο ακέραιο εφόσον η εργασιακή σχέση διήρκεσε καθόλη τη χρονική περίοδο, για µεν την περίπτωση του επιδόµατος των εορτών Πάσχα από την 1η Ιανουαρίου µέχρι την 30ή Απριλίου για δε την περίπτωση του επιδόµατος των εορτών Χριστουγέννων από την 1η Μαΐου µέχρι την 31η Δεκεµβρίου (31/12) κάθε χρόνου. Το επίδοµα εορτών Χριστουγέννων ανέρχεται σε έναν µηνιαίο µισθό για τους αµειβόµενους µε µισθό και σε 25 ηµεροµίσθια για τους αµειβόµενους µε ηµεροµίσθιο το επίδοµα εορτών Πάσχα ανέρχεται σε µισό µηνιαίο µισθό για τους αµειβόµενους µε µισθό και σε 15 ηµεροµίσθια για τους αµειβόµενους µε ηµεροµίσθιο. Ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις καταβολής αυτών των επιδοµάτων περιλαµβάνονται στο προσάρτηµα της παρούσας συλλογικής σύµβασης.

14 14 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Γενικές ή ειδικές διατάξεις νόµων, διαταγµάτων, υπουργικών αποφάσεων, συλλογικών συµβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων, κανονισµών εργασίας και λοιπών κανονιστικών πράξεων, που καθορίζουν ευνοϊκότερους τρόπους υπολογισµού, καταβολής και γενικά παροχής των επιδοµάτων αυτών υπερισχύουν και διατηρούνται σε ισχύ. ΑΡΘΡΟ 2 Επίδοµα άδειας Ο µισθωτός που θεµελιώνει δικαίωµα κανονικής άδειας αναψυχής, αυτούσιας ή σε χρήµα δικαιούται να λάβει και το επίδοµα άδειας, το οποίο αποτελεί τακτικές αποδοχές του, υπολογίζεται µε τον ίδιο τρόπο που υπολογίζονται και οι αποδοχές άδειας και υπόκειται στους ίδιους κανόνες µε αυτές. Το επίδοµα άδειας ισούται µε το σύνολο των πράγµατι καταβαλλόµενων τακτικών συνήθων αποδοχών της άδειας, µε τον περιορισµό ότι δεν µπορεί να υπερβαίνει τις αποδοχές 15 ηµερών γι αυτούς που αµείβονται µε µηνιαίο µισθό και 13 ηµερών γι αυτούς που αµείβονται µε ηµεροµίσθιο ή κατά µονάδα εργασίας ή µε ποσοστά ή και µε άλλο τρόπο. Το αντίστοιχο επίδοµα άδειας προκαταβάλλεται κατά τη λήψη της άδειας αναψυχής ή τµήµατος αυτής µαζί µε τις αποδοχές αδείας. Γενικές ή ειδικές διατάξεις νόµων, διαταγµάτων, υπουργικών αποφάσεων, συλλογικών συµβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων, κανονισµών εργασίας και λοιπών κανονιστικών πράξεων, που καθορίζουν ευνοϊκότερους τρόπους υπολογισµού, καταβολής και γενικά παροχής του επιδόµατος άδειας υπερισχύουν και διατηρούνται σε ισχύ. Το άρθρο 6 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε για τη χορήγηση του επιδόµατος άδειας σε περίπτωση πρόωρης λύσης της σχέσης εργασίας εξακολουθεί να ισχύει, διαγραφοµένων των λέξεων «πριν ο µισθωτός συµπληρώσει παρά τω αυτώ εργοδότη δωδεκάµηνου συνεχή απασχόληση», λόγω της µεταγενέστερης τροποποίησης των προϋποθέσεων για τη λήψη άδειας. Κατώτατα όρια αποδοχών Τα κατώτατα όρια µισθών και ηµεροµισθίων των εργαζοµένων της χώρας για τα τρία έτη διάρκειας της σύµβασης καθορίζονται ως εξής: Α. Τα κατώτατα όρια µισθών και ηµεροµισθίων των εργαζοµένων της χώρας, όπως έχουν διαµορφωθεί την 31η µε βάση την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. των ετών (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε ) αυξάνονται από 1ης Ιουλίου 2011 κατά ποσοστό ίσο µε το ποσοστό της ετήσιας µεταβολής του ευρωπαϊκού πληθωρισµού για το έτος Β. Τα κατώτατα όρια µισθών και ηµεροµισθίων των εργαζοµένων της χώρας, όπως θα έχουν διαµορφωθεί την 1η Ιουλίου 2011 µε βάση την παράγραφο «Α» της παρούσας αυξάνονται από 1ης Ιουλίου 2012 κατά ποσοστό ίσο µε το ποσοστό της ετήσιας µεταβολής του ευρωπαϊκού πληθωρισµού για το έτος Για τους σκοπούς εφαρµογής της παρούσας παραγράφου, ως «ευρωπαϊκός πληθωρισµός» λαµβάνεται το ποσοστό µέσης ετήσιας µεταβολής έναντι του προηγούµενου έτους του Εναρµονισµέ-

15 ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ / 15 νου Δείκτη Τιµών Καταναλωτή (Harmonised index of consumer prices) της Ευρωζώνης (Euro area) όπως αυτός ανακοινώνεται από την Eurostat. Γ. Τα ποσά που προκύπτουν από τον υπολογισµό των αυξήσεων του παρόντος άρθρου και των επιδοµάτων τριετιών και γάµου γράφονται µε δύο (2) δεκαδικά ψηφία και στρογγυλοποιούνται στο επόµενο εκατοστό, εάν το χιλιοστό είναι ίσο ή µεγαλύτερο του πέντε (5). ΑΡΘΡΟ 4 Υπολογισµός επιδοµάτων Τα επιδόµατα που προβλέπονται από εθνικές γενικές συλλογικές συµβάσεις εργασίας ή όµοιας έκτασης διαιτητικές αποφάσεις υπολογίζονται επί των γενικών κατωτάτων ορίων µισθών και ηµεροµισθίων, που διαµορφώθηκαν µετά την αύξηση του προηγούµενου άρθρου της παρούσας. Διευκόλυνση της διάθεσης κερδών στο προσωπικό των επιχειρήσεων. Εταιρίες οποιασδήποτε µορφής και τύπου µπορούν µε απόφασή τους να διανέµουν σε κάθε διαχειριστική χρήση µέρος των ετήσιων καθαρών κερδών στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό τους. Τα συµβαλλόµενα µέρη θα επιδιώξουν από κοινού την εφαρµογή κατάλληλων φορολογικών ρυθµίσεων, ώστε να ενθαρρύνεται η συµµετοχή των εργαζοµένων στα κέρδη των επιχειρήσεων µε αυτόν τον τρόπο. ΑΡΘΡΟ 6 Προγράµµατα θερινών κατασκηνώσεων για τα παιδιά χαµηλόµισθων και ανέργων Κάθε εργοδότης υποχρεούται στην καταβολή ποσού είκοσι (20) ευρώ ετησίως για κάθε εργαζόµενο που απασχολεί, µε σκοπό την δηµιουργία προγραµµάτων φιλοξενίας σε θερινές κατασκηνώσεις των παιδιών χαµηλόµισθων εργαζόµενων και ανέργων. Η ευθύνη για τον καθορισµό του πλαφόν του ατοµικού µηνιαίου εισοδήµατος των εργαζόµενων και των ανέργων, που θα δικαιούνται την παροχή αυτή, καθώς και κάθε άλλη απαραίτητη εξειδίκευση για την εφαρµογή αυτού του άρθρου ανήκει στα συµβαλλόµενα µέρη, τα οποία θα ορίσουν και τον Φορέα που θα διαχειρίζεται τα ποσά που θα εισπράττονται. ΑΡΘΡΟ 7 Μακροχρόνια άνεργοι Στο πλαίσιο των δράσεων κοινωνικής αλληλεγγύης και αρωγής των ανέργων και µε δεδοµένο ότι τα καταβαλλόµενα επιδόµατα υπολείπονται των απαιτούµενων για τα ελάχιστα µέσα διαβίωσης, τα συµβαλλόµενα µέρη αποφασίζουν να προωθήσουν από κοινού την επιµήκυνση του χρόνου επιδότησης των µακροχρόνια ανέργων κατά 50%, µε πλήρη ασφαλιστική κάλυψή τους. ΑΡΘΡΟ 8 Ερµηνευτική διάταξη Το δικαίωµα αδείας λόγω θανάτου συγγενούς που θέσπισε το άρθρο 9 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε διευκρινίζεται ότι χορηγείται, όχι µόνο στου εξ αίµατος, αλλά και στους εξ αγχιστείας συγγενείς στην ίδια γραµµή και τον ίδιο βαθµό. ΑΡΘΡΟ 9 Διατηρούµενες Διατάξεις Α. Όλες οι διατάξεις προηγούµενων Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συµβάσεων Εργασίας και αντίστοιχων µε αυτή Διαιτητικών Αποφάσεων, εφόσον δεν έχουν καταργηθεί ή τροποποιηθεί,εξακολουθούν να ισχύουν και αποτελούν ενιαίο σύνολο.

16 Β. Αποδοχές ανώτερες στο σύνολό τους από αυτές που καθορίζει η παρούσα συλλογική σύµβαση ή ευνοϊκότεροι όροι εργασίας που προβλέπονται από νόµους, διατάγµατα, υπουργικές αποφάσεις, συλλογικές συµβάσεις, διαιτητικές αποφάσεις, εσωτερικούς κανονισµούς, έθιµα ή ατοµικές συµβάσεις εργασίας, δεν θίγονται από τις διατάξεις της παρούσας. Διάρκεια Η ισχύς της παρούσας αρχίζει την 1η Ιανουαρίου 2010 και λήγει την 31η Δεκεµβρίου ΟΙ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ Για τον Σ.Ε.Β. Για τη Γ.Σ.Ε.Ε. Ο Πρόεδρος Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραµµατέας Δ. Δασκαλόπουλος Ι. Παναγόπουλος Ευαγ. Μπουζούλας. Ο Αντιπρόεδρος Χ. Κυριαζής Για τη Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραµµατέας Δ. Ασηµακόπουλος Ν. Σκορίνης Για την Ε. Σ. Ε. Ε. Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραµµατέας Β. Κορκίδης Γ. Καρανίκας

17 2.3 Τα είδη του μισθού Με κριτήριο τον τρόπο καθορισµού του µισθού διακρίνουµε τον νόµιµο, τον συµβατικό και τον συνήθη. 1. Νόµιµος είναι ο µισθός που καθορίζεται µε κανόνα δικαίου. Συνήθως καθορίζεται µε συλλογική σύµβαση εργασίας, Διοικητική απόφαση, ή Υπουργική απόφαση. 2. Συµβατικός είναι ο µισθός που καθορίζεται µε συµφωνία εργαζοµένου και εργοδότη και αποτελεί στοιχειά (της γραπτής ή προφορικής) συµβάσεως εργασίας. Ο συµβατικός µισθός λέγεται και καταβαλλόµενος. 3. Συνήθης είναι ο µισθός που καταβάλλεται όταν δεν έχει συµφωνηθεί µισθός µε την ατοµική σύµβαση εργασίας (συµβατικός) ούτε υπάρχει νόµιµος µισθός και που προσδιορίζεται µε βάση το µισθό που καταβάλουν άλλοι εργοδότες σε µισθωτούς της ίδιας ειδικότητας και των ίδιων προσόντων στην ιδία περιοχή σε όµοιες εργασίες και κάτω από ίδιες συνθήκες. Με κριτήριο τον τρόπο υπολογισµού της αµοιβής ο µισθός διακρίνεται σε χρονικό µισθό σε µισθό κατ αποκοπή, σε µισθό µε ποσοστό και σε φιλοδωρήµατα. 1. Χρονικός µισθός: είναι εκείνος που υπολογίζεται µε βάση την παροχή εργασίας σε ορισµένα χρονικά διαστήµατα όπως µήνα (µηνιαίως) εβδοµάδα (εβδοµαδιάτικο) ή µέρα (ηµεροµίσθιο) και ώρα ωριαίος. 2. Μισθός κατ αποκοπή ή κατά µονάδα εργασίας: (µε το κοµµάτι) είναι εκείνος που υπολογίζεται µε βάση την ποσότητας της παραγωγής που είναι αποτέλεσµα την εργασίας και όχι της διάρκειας. Το άρθρο 648 Β2 ορίζει ότι η σύµβαση εργασίας υπάρχει και όταν ο µισθός υπολογίσετε κατά µονάδα της παρεχόµενης εργασίας ή κατ αποκοπή αρκεί ο εργαζόµενος να προσλαµβάνεται για ορισµένο ή αόριστο χρόνο. 3. Μισθός µε ποσοστά: είναι εκείνος που υπολογίζεται ολικά η µερικά µε εφαρµογή συµφωνηθέντος ποσοστού επί των ακαθαρίστων ή καθαρών κερδών ή επί των εισπράξεων της επιχείρησης του εργοδότη. Το άρθρο 654ΑΚ θέλοντας να κατοχυρώσει τα συµφέροντα του εργαζοµένου ορίζει ότι αν ο µισθός συνίσταται ολικά η κατά ένα µέρος σε ποσοστό από τα κέρδη, ο εργοδότης έχει υποχρέωση να παράσχει στον εργαζόµενο ή αντί γι αυτό σε πρόσωπο που εκλέγουν τα µέρη ή το δικαστήριο, τις αναγκαίες πληροφορίες για τα κέρδη, τις ζηµιές και εφόσον απαιτείται έχει υποχρέωση να επιδείξει τα λογιστικά βιβλία. 4. Μισθός µε φιλοδώρηµα: Είναι εκείνος που καταβάλλεται στον εργαζόµενο όχι από τον εργοδότη αλλά από τρίτους (πελάτες του εργοδότη) εφόσον έχει γίνει συµφωνία ότι αυτά αποτελούν µισθό. Με κριτήριο το περιεχόµενου του µισθού διακρίνουµε τον χρηµατικό µισθό και τον µισθό σε είδος. 1. Χρηµατικός µισθός: Είναι εκείνος που καταβάλλεται σε χρήµα στο νόµισµα που κυκλοφορεί νόµιµα ( ) προκειµένου για αµοιβή µισθωτών που εργάζονται και διαµένουν στην Ελλάδα και

18 σε χωρά µέλος της Ε.Ε. Είναι δυνατή η πληρωµή χρηµατικού µισθού όχι µε καταβολή µετρητών αλλά µε άλλο τρόπο π.χ. τραπεζική επιταγή, κατάθεση χρηµάτων σε τραπεζικό λογαριασµό του µισθωτού αν ο τρόπος αυτός συνίσταται ή επιβάλλεται από τις ειδικές συνθήκες και περιστάσεις ή προβλέπεται από την συλλογική σύµβαση εργασίας ή Διοικητική απόφαση ή αν δεν υπάρχουν αυτά συµφωνεί ο µισθωτός. Αποκλείεται η καταβολή µισθού σε µορφή γραµµάτιων ενώ είναι άκυρη η συµφωνία µε την οποία ο µισθός ορίζεται και καταβάλλεται σε χρυσό ή σε χρυσά νόµισµα ή σε συνάλλαγµα το ποσό των οποίων αφήνεται να προσδιορίζεται µε την τιµή του χρυσού ή των χρυσών νοµισµάτων ή την τιµή του συναλλάγµατος. 2. Μισθός σε είδος: είναι αυτός που συνιστάται στην µεταβίβαση κατά κυριότητα ή παραχώρηση κατά χρήση ορισµένων πραγµάτων ή στην παροχή υπηρεσιών του εργοδότη προς τον εργαζόµενο, ως αντάλλαγµα για την παρεχόµενη εργασία. Η αµοιβή σε είδος είναι δυνατή µόνο ως µερική και όχι ως πλήρης αµοιβή του µισθού. Με κριτήριο τη σταθερότητα της καταβολής ο µισθός διακρίνεται σε τακτικό και έκτακτο 1. Τακτικός µισθός: (ή τακτικές αποδοχές) είναι εκείνος που χορηγείται σταθερά και νόµιµα ως αντάλλαγµα της παρεχόµενης εργασίας του µισθωτού στην έννοια των τακτικών αποδοχών περιλαµβάνονται ο συµβατικός µισθός, τα επιδόµατα άδειας, τα άλλα επιδόµατα (οικογενειακό ταµειακό κλπ) που καταβάλλονται σταθερά στον µισθωτό ή τακτική υπερεργασία η νόµιµη τακτική υπερωρία η νόµιµη τακτική αµοιβών της Κυριακής και κάθε παροχή σε είδος που χορηγείται από τον εργοδότη στο µισθωτό ως αντάλλαγµα παρεχόµενης εργασίας και όχι για εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών εργασίας. 2. Έκτακτος µισθός: (ή έκτακτες αποδοχές) είναι αυτός που καταβάλλεται όχι σταθερά και µόνιµα όπως η αµοιβή όχι τακτικής επαναλαµβανόµενης υπερεργασίας, υπερωρίας, νυχτερινής εργασίας Κυριακής. Η πρακτική σηµασία της διακρίσεως των αποδοχών σε τακτικές και έκτακτες είναι ο υπολογισµός διαφόρων αποδοχών του µισθωτού µε βάση τις τακτικές αποδοχές π.χ. ο υπολογισµός της ετησίας άδειας, των επιδοµάτων, Δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, του επιδόµατος άδειας της αποζηµιώσεως στην καταγγελία σύµβασης εργασίας, της αµοιβής της υπερωριακής και υπερεργασίας απασχόλησης. Έχει µεγάλη σηµασία η διάκριση των αποδοχών σε τακτικές και έκτακτες γιατί σε περίπτωση απόλυσης η αποζηµίωση υπολογίζεται µε βάση τις τακτικές αποδοχές και όχι γενικά µε τον καταβαλλόµενο µισθό (βλ. Λύση σύµβασης εργασίας). (Στοιχεία εργατικού Δικαίου Γρηγορίου Μέντη) Αφού είδαµε τα είδη του µισθού θα προχωρήσουµε και σε κάποιες άλλες έννοιες ακόµα για την καλύτερη κατανόηση της µισθοδοσίας. Μισθωτοί θεωρούνται: αυτοί που απασχολούνται κατά κύριο επάγγελµα σαν υπάλληλοι ή εργάτες και όχι αυτοί που προσφέρουν ευκαιριακή εργασία.

19 Εξαρτηµένη εργασία: παρέχουν όσοι βρίσκονται σε σχέση υπηρεσιακής εξάρτησης µε τον εργοδότη, εργαζόµενη υπό την επιτήρηση του και την καθοδήγηση του. Υπάλληλος: θεωρείται ο µισθωτός εκείνος όπου παρέχει αποκλειστικά ή και κύριο επάγγελµα πνευµατική εργασία. Κλητήρας: είναι ο µισθωτός που ασχολείται µε την είσπραξη λογαριασµών. Εργάτες: θεωρούνται οι µισθωτοί εκείνοι που παρέχουν αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο σωµατική εργασία. Οι εργαζόµενοι στην οικία τους: (πχ. Οι πλέκτριες, οι γαζότριες, οι τηλεγάτριες κλπ) όταν απασχολούνται κατά κύριο λόγο µε το σύστηµα φασόν (µε το κοµµάτι) ή µε την τηλεργασία και είναι µακριά από τον χορό εργασίας, παρέχουν εξαρτηµένη εργασία και ασφαλίζονται στο ΙΚΑ (ΙΚΑ ΤΕ- ΑΜ). Εξαιρούνται από το ΙΚΑ όσοι εργάζονται στο σπίτι τους και απασχολούν βοηθητικό προσωπικό το όποιο ασφαλίζεται στο ΙΚΑ ή σε άλλο ταµείο κύριας ασφάλισης µισθωτών, καθώς επίσης και όσοι συγκεντρώνουν αθροιστικά τις εξής προϋποθέσεις: Α) Δηλώνουν την Δ.Ο.Υ. εισόδηµα Δ κατηγορίας. Β) Είναι γραµµένη στο επιµελητήριο του κλάδου. Γ) Διαθέτουν επαγγελµατική εγκαταστάτη εκτός οικίας. 2.4 Παροχές µη θεωρούµενες µισθός α) Πρόσθετες παροχές σε χρήµα ή είδος (π.χ. για την οµοιόµορφη εµφάνιση του προσωπικού, η χορήγηση ειδικής στολής ή χρηµατικού ποσού για την αγορά της) β) παροχές για οδοιπορικά έξοδα (εντός ή εκτός της πόλης) γ) Οι παροχές που επιβάλλονται από λόγους υγιεινής και ασφάλειας των εργαζόµενων δ) Κάθε παροχή που δίνεται ανεξάρτητα από την παρεχόµενη εργασία ε) Το επίδοµα κατοικίας (ενοικίου) όταν καταβάλλεται όχι τακτικά και µόνιµα, αλλά µόνο όταν απασχολούνται οι µισθωτοί µακριά από τον τόπο κατοικίας τους.

20

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Συµβάσεις εργασίας Βασικά είδη συµβάσεων εργασίας

22 22 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 3.1 Πλήρους Απασχόλησης ΠΔ 156/94 «Υποχρέωση του εργοδότη να ενηµερώνει τον εργαζόµενο για τους όρους που διέπουν τη σύµβαση ή τη σχέση εργασίας» (ΦΕΚ 102/Α/5-7-94). Με το ανωτέρω ΠΔ καθιερώθηκε από η υποχρέωση των εργοδοτών να καταρτίζουν και να παραδίδουν στους εργαζόµενους γραπτή σύµβαση εργασίας ή άλλο έγγραφο όπου θα περιλαµβάνονται οι ουσιώδεις όροι της σύµβασης ή της σχέσης εργασίας. Οι διατάξεις του ΠΔ 156/94 δεν εφαρµόζονται για εργαζόµενους που η διάρκεια απασχόλησής τους δεν υπερβαίνει τον ένα µήνα και σε εργαζόµενους σε µη συστηµατικές αγροτικές απασχολήσεις. Η υποχρέωση γνωστοποίησης εγγράφως των ουσιωδών όρων της σύµβασης ή σχέσης εργασίας πρέπει να γίνει στον εργαζόµενο από τον εργοδότη εντός οκτώ (8) µερών από την έναρξη της εργασίας του εργαζόµενου. Η παράλειψη χορήγησης του εγγράφου στον εργαζόµενο από τον εργοδότη δεν δηµιουργεί ακυρότητα της σύµβασης εργασίας, αλά συνεπάγεται διοικητικές κυρώσεις βάσει του άρθρου 7 ΠΔ 156/94 (Πρόστιµο) σε βάρος του εργοδότη. Αν ο εργαζόµενος απασχοληθεί στην Αλλοδαπή µε σύµβαση εργασίας που καταρτίζεται στην Ελλάδα παραδίδεται σε αυτόν πριν από την αναχώρησή του το έγγραφο γνωστοποίησης των όρων σύµβασης εργασίας του, που πρέπει να περιέχει και τα εξής πρόσθετα στοιχεία: α) τη διάρκεια της εργασίας στο εξωτερικό, β) το νόµισµα στο οποίο θα καταβάλλονται οι αποδοχές του, γ) τα τυχόν πλεονεκτήµατα σε χρήµατα ή σε είδη που συνδέονται µε τον εκπατρισµό του, δ) τους τυχόν «όρους επαναπατρισµού» του. Οι ουσιώδεις όροι που πρέπει να περιέχει το έγγραφο γνωστοποίησης, βάσει του άρθρου 2 ΠΔ 156/94 είναι: α) τα στοιχεία ταυτότητας των συµβαλλοµένων, β) ο τόπος παροχής εργασίας, γ) η θέση ή ειδικότητα, ο βαθµός, η κατηγορία και το αντικείµενο εργασίας, δ) η ηµεροµηνία έναρξης της σύµβασης εργασίας, ε) η άδεια µε αποδοχές, στ) η αποζηµίωση σε περίπτωση λύσης της σύµβασης εργασίας, ζ) οι κάθε φύσης αποδοχές, η) η ηµεροµηνία καταβολής των αποδοχών, θ) τα χρονικά όρια εργασίας του εργαζοµένου, ι) αναφορά της ΣΣΕ ή ΔΑ που εφαρµόζεται για τον εργαζόµενο. Η πληροφόρηση για τα στοιχεία ε, στ, ζ και θ µπορεί να γίνεται και µε παραποµπή στις ισχύουσες διατάξεις της εργατικής νοµοθεσίας. 3.2 Μερική Απασχόληση (Ν. 2639/98 άρθρο 2) Για τη σύναψη σύµβασης µερικής απασχόλησης απαιτείται έγγραφη ατοµική συµφωνία (σύµβαση) µεταξύ εργοδότη και µισθωτού. Η έγγραφη αυτή ατοµική συµφωνία µπορεί να καταρτισθεί, είτε κατά τη σύσταση της σύµβασης εργασίας είτε κατά τη διάρκεια αυτής. Η συµφωνία µπορεί επίσης να γίνει είτε για ορισµένο είτε για αόριστο χρόνο. Με τη συµφωνία αυτή καθορίζεται διάρκεια ηµερήσιας ή εβδοµαδιαίας ή δεκαπενθήµερης ή µηνιαίας εργασίας, µικρότερη από την κανονική.

23 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 23 Η συµφωνία αυτή πρέπει µέσα σε οκτώ (8) ηµέρες από την κατάρτισή της να γνωστοποιηθεί στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, διαφορετικά τεκµαίρεται ότι καλύπτει σχέση εργασίας µε πλήρη απασχόληση. Στοιχεία που πρέπει να περιλαµβάνουν οι Συµβάσεις για Μερική Απασχόληση Οι έγγραφες ατοµικές συµβάσεις για µερική απασχόληση πρέπει να περιλαµβάνουν τουλάχιστον τους ακόλουθους όρους: α) τα στοιχεία ταυτότητας εργοδότη και εργαζόµενου. β) τον τόπο παροχής της εργασίας, την έδρα της επιχείρησης ή τη διεύθυνση του εργοδότη. γ) το χρόνο απασχόλησης, τον τρόπο κατανοµής και τις περιόδους εργασίας. δ) τον τρόπο αµοιβής. ε) τους τυχόν όρους τροποποίησης της σύµβασης. Εργασία κατά Κυριακές Αργίες Νύχτα Οι εργαζόµενοι που απασχολούνται µε σύµβαση εργασίας µερικής απασχόλησης, δικαιούνται, σε περίπτωση απασχόλησής τους κατά τις Κυριακές ή νόµο εξαιρέσιµες ηµέρες, καθώς και σε περίπτωση απασχόλησής τους κατά τις νυχτερινές ώρες, τη νόµιµη προσαύξηση. Αποδοχές Μερικώς Απασχολουµένων Οι αποδοχές των µερικώς απασχολουµένων µισθωτών δεν µπορεί να είναι κατώτερες από αυτές που προβλέπονται από τις κείµενες διατάξεις για τους απασχολούµενους κατά το κανονικό ωράριο για την ίδια εργασία και αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας της µερικής απασχόλησης. Σύµφωνα µε το άρθρ. 7 του Ν. 2874/00, οι αποδοχές των µερικώς απασχολουµένων προσαυξάνονται κατά ποσοστό 7,5%, εφόσον αµείβονται µε τα κατώτατο όριο αποδοχών και το ωράριο απασχόλησής τους είναι µικρότερο από τέσσερις (4) ώρες ηµερησίως. Ετήσια άδεια µε Αποδοχές και Επίδοµα Αδείας Μερικώς Απασχολουµένων Οι µερικώς απασχολούµενοι µισθωτοί έχουν δικαίωµα να λάβουν ετήσια άδεια µε αποδοχές και επίδοµα αδείας, µε βάση τις αποδοχές που θα ελάµβαναν κατά χρόνο της αδείας του. Για τη διάρκεια της αδείας αυτής εφαρµόζονται αναλόγως οι διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 2 του Α.Ν. 539/45 όπως αντικαταστάθηκαν από το άρθρο 1 του Ν. 1346/83. Πρόσθετη Εργασία Μερικώς Απασχολούµενου Δεν έχει δικαίωµα ο εργοδότης να απαιτήσει από τον µερικώς απασχολούµενο µισθωτό να προσφέρει πρόσθετη εργασία, όταν ο µισθωτός αυτός έχει και άλλη απασχόληση ή βαρύνεται µε οικογενειακές υποχρεώσεις. Κατανοµή Χρόνου Εργασίας Η παροχή της συµφωνηµένης εργασίας των µερικώς απασχολουµένων, πρέπει να είναι συνεχόµενη και να παρέχεται µια φορά την ηµέρα, εκτός ορισµένων εξαιρέσεων (Ν. 2747/99) όπως οδη-

24 24 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ γοί-συνοδηγοί µεταφοράς µαθητών ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων και καθηγητές φροντιστηρίων ξένων γλωσσών. Ορισµένου Χρόνου Σύµβαση εργασίας ορισµένου χρόνου υπάρχει, όταν συµφωνήθηκε ρητώς ή σιωπηρώς ορισµένη διάρκεια χρόνου εργασίας (λ.χ. 6 µήνες, 1 έτος κλπ), ή µέχρι την επέλευση ορισµένου γεγονότος ή προκύπτει προφανώς αυτή από το είδος και τη φύση της εργασίας για την οποία έχει προσληφθεί ο µισθωτός (όπως λ.χ. γίνεται για συµβάσεις εποχιακής εργασίας ή για την εκτέλεση συγκεκριµένης εργασίας). Δηλαδή όταν συµφωνείται ρητώς ή σιωπηρώς ορισµένο χρονικό χηµείο λήξεως της εργασίας. Η σύµβαση εργασίας ορισµένου χρόνου λήγει µόνο µε καταγγελία από τον εργοδότη ή τον µισθωτό, και αφού βέβαια καταβληθεί η νόµιµη αποζηµίωση. Σιωπηρή ανανέωση: Εάν συνεχίζεται η παραµονή του µισθωτού στην εργασία και µετά τη λήξη της συµβάσεως ορισµένου χρόνου, καθώς επίσης και όταν εξακολουθήσει να εργάζεται για ικανό διάστηµα και όχι για λίγες µόνο ηµέρες χωρίς εναντίωση του εργοδότη αλλά µε τη συγκατάθεσή του, µετατρέπεται αυτή σε σύµβαση εργασίας αορίστου χρόνου. Διευκρινίζεται ότι για την ανωτέρω σιωπηρή ανανέωση της σύµβασης απαιτείται, όχι µόνο να παρέχεται εργασία χωρίς εναντίωση του εργοδότη, αλλά και µε τους ίδιους όρους. Εάν όµως παρέχεται µε διαφορετικούς όρους και γίνεται αποδεκτή από τον εργοδότη, τότε πρόκειται για νέα σύµβαση εργασίας. Αορίστου Χρόνου Σύµβαση εργασίας αορίστου χρόνου υπάρχει, όταν η χρονική διάρκειά της δεν καθορίζεται, αλλά ούτε από το είδος και το σκοπό αυτής συνάγεται. 3.3 Αμοιβή απασχολούμενων μισθωτών Α. ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ 1. Άσχετα µε το πόσες µέρες έχει ο κάθε µήνας θα θεωρείται πάντοτε ότι οι εργάσιµες µέρες του εκάστοτε µήνα είναι 25 (άρθρο 18 παρ. 1α του κανονισµού του ΙΚΑ). 2. Σε περίπτωση που δεν εργάστηκε ο υπάλληλος µια µέρα, τότε ο µισθός του µήνα αυτού θα είναι πραγµατικός µισθός / 25 µέρες Χ 24 µέρες = Α ο µισθός για τον µήνα που απουσίαζε µια εργάσιµη µέρα. 3. Σε περίπτωση που εργάστηκε Κυριακή τότε ο µισθός του µήνα αυτού θα είναι:(πραγµατικός µισθός χ 26 µέρες) / 25 µέρες = Β ο µισθός για τον µήνα που εργάστηκε µια παραπάνω Κυριακή. Φυσικά η κυριακάτικη αµοιβή θα έχει και την προσαύξηση 75% υπολογισµένη πάνω σε νόµιµο µισθό. 4. Σε περίπτωση που ο εργαζόµενος την Κυριακή ή την νόµιµη αργία απασχολείται και υπερωριακά τότε για τις επιπλέον ώρες δικαιούται και προσαύξηση αµοιβής για υπερωριακή εργασία. Η

25 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 25 προσαύξηση αυτή είναι 50% ή 75% (ανάλογα) και υπολογίζεται πάνω στο ηµεροµίσθιο που έχει προηγουµένως προσαυξηθεί και µε την προσαύξηση της Κυριακής (το 75%). 5. Σε περίπτωση που ένας εργαζόµενος απασχολείται υπερωριακά κατά τη νύχτα τότε η προσαύξηση της υπερωρίας υπολογίζεται επί το ωροµίσθιο το οποίο προηγουµένως έχει προσαυξηθεί κατά 25% λόγω νύχτας. Ενώ αν απασχολείται υπερωριακά κατά τις νυχτερινές ώρες Κυριακής ή επίσηµης αργίας τότε η προσαύξηση της υπερωριακής εργασίας υπολογίζεται επί ωροµίσθιο το οποίο προηγουµένως θα έχει προσαυξηθεί και µε τις δύο προσαυξήσεις (25% + 75%). 6. Αν ο υπάλληλος δεν εργάστηκε πέντε ώρες και η επιχείρηση θέλει να µειώσει το µισθό του για τις πέντε µη εργάσιµες ώρες τότε θα κάνει τους παρακάτω υπολογισµούς: πραγµατικός µισθός / 25 µέρες = Α ευρώ = πραγµατικό ηµεροµίσθιο. Α Χ 6 ηµέρες = Β ευρώ = εβδοµαδιαίος µισθός. Β / 40 ώρες = Γ ευρώ = πραγµατική αµοιβή για κάθε ώρα εργασίας. Γ Χ 5 ώρες = Ε ευρώ = ποσό που θα µειωθεί ο µηνιαίος µισθός. Άρα Α Ε = ΣΤ ευρώ = µηνιαίες αποδοχές υπαλλήλου για το µήνα που εργάστηκε πέντε ώρες λιγότερο. *[Αν οι ώρες εργασίας ήταν λιγότερες από σαράντα, πχ. τριάντα οκτώ τότε: B (εβδοµαδιαίος µισθός) / 38 = Ζ ευρώ = πραγµατική αµοιβή για κάθε ώρα εργασίας.] Β. ΕΡΓΑΤΟΤΕΧΝΙΚΩΝ 1. Ο εργατοτεχνίτης αµείβεται φυσικά για τις µέρες που εργάζεται. 2. Σε περίπτωση που εργάζεται Κυριακή, τότε για την κυριακάτικη εργασία του θα αµειφθεί µε πραγµατικό ηµεροµίσθιο προσαυξηµένο κατά 75% πάνω στο νόµιµο ηµεροµίσθιο. 3. Σε περίπτωση που ο εργατοτεχνίτης δεν εργαστεί πέντε ώρες και η επιχείρηση θέλει να µειώσει το ηµεροµίσθιό του κατά τις µη εργάσιµες ώρες του, τότε θα προβεί στους εξής υπολογισµούς: πραγµατικό ηµεροµίσθιο Χ 6 µέρες = Β ευρώ = πραγµατικός εβδοµαδιαίος µισθός. Β / 40 ώρες = Γ ευρώ = πραγµατική αµοιβή για κάθε ώρα εργασίας. Γ Χ 5ώρες = Δ ευρώ = ποσό που θα µειωθεί το πραγµατικό ηµεροµίσθιο. Δηλαδή πραγµατικό ηµεροµίσθιο Δ = Ε ευρώ = πραγµατικός µισθός για την µέρα αυτή. *[Αν οι πραγµατικές (συµβατικές) ώρες εργασίας είναι πχ. τριάντα οκτώ αντί για σαράντα τότε η πραγµατική αµοιβή ανά ώρα εργασίας θα υπολογιστεί ως εξής: Β / 38 ώρες = ΣΤ = πραγµατική αµοιβή για κάθε ώρα εργασίας. 1. Ο παραπάνω υπολογισµός προσδιορισµού του µισθού ή του ηµεροµισθίου ισχύει τόσο για αυτούς που απασχολούνται 6 µέρες την εβδοµάδα όσο και για αυτούς που απασχολούνται 5 µέρες την εβδοµάδα. 2. Για τον υπολογισµό του µηνιαίου µισθού του µισθωτού που αµείβεται µε ηµεροµίσθιο πολλαπλασιάζεται το ποσό του ηµεροµισθίου µε τον αριθµό των εργάσιµων ηµερών του µήνα

26 26 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 3. Όταν ο εργατοτεχνίτης π.χ. µε ηµεροµίσθιο 30 ευρώ αµείβεται µε µισθό τότε ο ηµερήσιος µισθός υπολογίζεται ως εξής: 30 ευρώ Χ 26 ηµέρες = 780 ευρώ 780 ευρώ /25= 31,20= ηµερήσιος µισθός Χρόνος πληρωµής: Οι αποδοχές γενικά πρέπει να καταβάλλονται στους µισθωτούς µετά την παροχή της εργασίας και ουδέποτε προκαταβολικά, εκτός αν υπάρχει αντίθετη συµφωνία ή συνήθεια. Σε κάθε περίπτωση όταν λήξει η σύµβαση εργασίας, οφείλονται οι αποδοχές µέχρι τη λήξη. Όταν πρόκειται για εργασία µε αµοιβή κατά µονάδα παραγωγής ή κατ αποκοπή, ο εργαζόµενος δικαιούται να λάβει προκαταβολή, ανάλογη µε την εργασία που προσέφερε. Νοείται ότι ο µισθός οφείλεται, όχι από την κατάρτιση της σύµβασης εργασίας, αλλά αφ ότου πραγµατικά ο µισθωτός παρέχει εργασία, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στη σύµβαση. Μισθός και πραγµατική απασχόληση: Όσοι αµείβονται µε µηνιαίο µισθό, για να λάβουν πλήρεις τις αποδοχές, είτε πρόκειται για νόµιµες είτε για συµβατικές, πρέπει να απασχοληθούν όλες τις εργάσιµες ηµέρες του µήνα. Οι µισθωτοί που απουσίασαν αυθαίρετα ή µε άδεια χωρίς αποδοχές σε ορισµένες ηµέρες του µήνα ή και ώρες ακόµα, δεν δικαιούνται να λάβουν τις αποδοχές που αντιστοιχούν στις ηµέρες και ώρες της απουσίας τους. Αποδείξεις πληρωµής µισθού (εκκαθαριστικά σηµειώµατα) Από το νόµο επιβάλλεται η υποχρέωση στους εργοδότες που είναι φυσικά ή νοµικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, (δηλ. προσωπικές επιχειρήσεις, Ανώνυµες Εταιρείες, ή Εταιρείες Περιορισµένης Ευθύνης κλπ, αλλά όχι όµως το Δηµόσιο και Τα ΝΠΔΔ), να χορηγούν στους εργαζόµενους κατά την εξόφληση των αποδοχών τους, εκκαθαριστικό σηµείωµα και σε περίπτωση που εφαρµόζουν µηχανογραφικό σύστηµα ανάλυση της µισθοδοσίας. Και στις δυο περιπτώσεις πρέπει να απεικονίζονται αναλυτικά οι κάθε φύσεως αποδοχές που έλαβε ο εργαζόµενος, καθώς και οι κρατήσεις που έγιναν σ αυτές. Η χορήγηση εκκαθαριστικού σηµειώµατος έχει καθιερωθεί και ως ασφαλιστική υποχρέωση του εργοδότη. Στους παραβάτες εργοδότες προβλέπονται κυρώσεις που µπορούν να καταλογίζονται κατά την ανεξέλεγκτη κρίση των αρµόδιων ελεγκτικών οργάνων του ΙΚΑ. Για να είναι έγκυρο το εκκαθαριστικό σηµείωµα, πρέπει να αναγράφεται συγκεκριµένα το ποσό της πληρωµής και να προσδιορίζεται επακριβώς η αιτία για την οποία καταβάλλονται οι αποδοχές. Σε διαφορετική περίπτωση, δεν έχει αποδεικτική αξία και δεν λαµβάνεται υπόψη από τα δικαστήρια. Αόριστη ή γραπτή δήλωση του µισθωτού ότι πληρώθηκε όλες τις απαιτήσεις από την εργασία του (πολύ σύνηθες στην πράξη), χωρίς να υπάρχει σ αυτή ανάλυση του ποσού που καταβλήθηκε για κάθε αιτία, δεν θεωρείται εξοφλητική απόδειξη. Η υπογραφή από τον µισθωτό των µισθολογικών καταστάσεων του ΙΚΑ, βάσει των οποίων ο εργοδότης υπολογίζει τις ασφαλιστικές εισφορές που οφείλει να καταβάλλει στο ΙΚΑ, θεωρείται οµο-

27 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 27 λογία εξόφλησης των αποδοχών του που εµφανίζονται στις καταστάσεις. Οι λογαριασμοί που χρησιμοποιούνται για τις αμοιβές και τα έξοδα του προσωπικού είναι οι εξής: 60 ΑΜΟΙΒΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Αμοιβές έμμισθου προσωπικού Τακτικές αποδοχές (περιλαμβάνονται προσαυξήσεις λόγω νυχτερινών, Κυριακών και εξαιρετέων) Οικογενειακά επιδόματα Αμοιβές υπερωριακής απασχολήσεως Δώρα εορτών (Χριστουγέννων και Πάσχα) Αποδοχές επίσημων αργιών Αποδοχές ασθένειας Αποδοχές κανονικής άδειας Επιδόματα κανονικής άδειας Αποζημιώσεις μη χορηγούμενων αδειών Ποσοστά για πωλήσεις και αγορές Έκτακτες αμοιβές (πριμ, βραβεία, επιδόματα, αποζημιώσεις για παροχές σε είδος κλπ.) Αμοιβές εκτός έδρας (όταν δεν καλύπτουν έξοδα εκτός έδρας) Αμοιβές μαθητευομένων (τακτικές, έκτακτες, αργιών, ασθενείας, άδειας κλπ.) Αμοιβές ημερομισθίου προσωπικού Τακτικές αποδοχές (περιλαμβάνονται προσαυξήσεις λόγω νυχτερινών, Κυριακών και εξαιρετέων) Οικογενειακά επιδόματα Αμοιβές υπερωριακής απασχολήσεως Δώρα εορτών (Χριστουγέννων και Πάσχα) Αποδοχές επίσημων αργιών Αποδοχές ασθένειας Αποδοχές κανονικής άδειας Επιδόματα κανονικής άδειας Αποζημιώσεις μη χορηγούμενων αδειών Ποσοστά για πωλήσεις και αγορές

28 28 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Έκτακτες αμοιβές (πριμ, βραβεία, επιδόματα, αποζημιώσεις για παροχές σε είδος κλπ.) Αμοιβές εκτός έδρας (όταν δεν καλύπτουν έξοδα εκτός έδρας) Αμοιβές μαθητευομένων (τακτικές, έκτακτες, αργιών, ασθενείας, άδειας κλπ.) Παρεπόμενες παροχές και έξοδα προσωπικού Είδη ένδυσης Έξοδα στεγάσεως (π.χ. κατοικιών) Επιχορηγήσεις και λοιπά έξοδα κυλικείου εστιατορίου Έξοδα ψυχαγωγίας προσωπικού (π.χ. κατασκηνώσεων, εκδρομών, χοροεσπερίδων ή εορταστικών εκδηλώσεων) Έξοδα επιμορφώσεως προσωπικού (π.χ. δίδακτρα, έξοδα εκπαιδευτικών ταξιδιών ή έξοδα μετεκπαιδεύσεων) Έξοδα ιατροφαρμακευτικής περιθάλψεως (π.χ. νοσήλια, φάρμακα, έξοδα εγχειρήσεων, έξοδα κηδειών) Ασφάλιστρα προσωπικού (π.χ. ομαδικής ή ατομικής ασφαλίσεως) Αξία χορηγούμενων αποθεμάτων (Γνωμ.44/1129/1989) Λοιπές παρεπόμενες παροχές και έξοδα προσωπικού 3.4 Καθυστέρηση πληρωµής µισθού - Συνέπειες Ποινική ευθύνη: Κάθε εργοδότης ή διευθυντής ή µε οποιοδήποτε τίτλο εκπρόσωπος επιχείρησης, εκµετάλλευσης ή εργασίας, αν καθυστερεί ή αρνείται να καταβάλλει εµπρόθεσµα στους µισθωτούς που απασχολούνται σ αυτόν τις αποδοχές που τους οφείλει από τη σχέση εργασίας ή τις κάθε είδους χορηγίες, τις καθορισµένες είτε από την ατοµική σύµβαση εργασίας είτε από τη συλλογική σύµβαση, τιµωρείται κατόπιν µηνύσεως από τους ενδιαφερόµενους ή από τα όργανα του Υπ. Εργασίας ή της Αστυνοµικής Αρχής ή της οικείας Επαγγελµατικής Οργάνωσης των µισθωτών, µε φυλάκιση µέχρι τρεις µήνες και χρηµατική ποινή. Το ποσό της χρηµατικής ποινής δεν µπορεί να ορίζεται κάτω από το 1/4, αλλά ούτε πάνω από το 1/2 του αναφερόµενου στη µήνυση ως καθυστερηµένου χρηµατικού ποσού. Διευκρινίζεται ότι, τόσο τα Δώρα Εορτών όσο και το επίδοµα άδειας, αποτελούν τακτικές αποδοχές και συνεπώς, η καθυστέρηση ή άρνηση εµπρόθεσµης καταβολής τους συνεπάγεται τις ίδιες ποινικές κυρώσεις. Καθυστέρηση µισθού υπάρχει όταν δεν καταβάλλεται αυτός ευθύς µετά την πα-

29 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 29 ροχή εργασίας ή µέσα σε εύλογο χρόνο αφότου οχλήθηκε ο εργοδότης. Ευθύνη για τον εργοδότη υπάρχει µόνο στην περίπτωση που καθυστερεί να καταβάλλει δεδουλευµένες αποδοχές ή κάθε είδους χορηγίες και όχι όταν πρόκειται για καθυστέρηση καταβολής αποζηµιώσεων ή παροχών που οφείλει από τη σχέση εργασίας ή για καθυστέρηση πληρωµής µισθών υπερηµερίας από άκυρη απόλυση, αποδοχές ασθένειας κλπ Επίσχεση Εργασίας: Εάν ο εργοδότης καθυστερεί να καταβάλει τις αποδοχές των µισθωτών από σηµαντικό χρόνο, τότε αυτοί έχουν δικαίωµα να προβούν σε επίσχεση της εργασίας τους (άρθρο 325 Α.Κ.). Δικαιούνται δηλαδή να δηλώσουν στον εργοδότη ότι διακόπτουν την εργασία τους, µέχρις ότου καταβληθούν οι καθυστερούµενες αποδοχές. Αποτέλεσµα της επίσχεσης εργασίας είναι να περιέλθει ο εργοδότης σε κατάσταση υπερηµερίας, µε όλες τις απορρέουσες απέναντι στους µισθωτούς υποχρεώσεις (δηλ. να καταβάλει τις αποδοχές και για το χρονικό διάστηµα που διαρκεί η επίσχεση εργασίας). Κατά τον χρόνο υπερηµερίας του εργοδότη οι µισθωτοί δικαιούνται να απασχοληθούν αλλού για να καλύψουν τις βασικές βιοτικές ανάγκες τους, αλλά πρέπει παράλληλα να είναι σε κάθε στιγµή έτοιµοι προς εργασία, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο αρθεί η υπερηµερία του εργοδότη του. Το δικαίωµα επίσχεσης της εργασίας ασκείται µέσα στα όρια της καλής πίστης, των συναλλακτικών ηθών, µόνο για το σκοπό που θεσπίσθηκε και όταν υπάρχει αξιόλογη καθυστέρηση στην πληρωµή αποδοχών Καταγγελία σύµβασης εργασίας: Η καθυστέρηση µόνον από τον εργοδότη στην καταβολή των αποδοχών που οφείλει στους µισθωτούς, δεν θεωρείται ότι αποτελεί καταγγελία της σύµβασης εργασίας. Αν όµως, η µη πληρωµή των αποδοχών είναι αδικαιολόγητη, δηλαδή προέρχεται από κακοτροπία του εργοδότη ή γίνεται δολίως, µε σκοπό να εξαναγκασθεί ο µισθωτός να αποχωρήσει από την εργασία του χωρίς να λάβει αποζηµίωση, είναι δυνατό να θεωρηθεί ότι πρόκειται για µονοµερή βλαπτική µεταβολή των όρων της σύµβασης εργασίας, οπότε δικαιούται ο µισθωτός να αποχωρήσει από την εργασία του και να λάβει την αποζηµίωση απόλυσης. Στην περίπτωση αυτή κρίνει σχετικά το δικαστήριο και εποµένως δεν είναι δυνατό εκ των προτέρων να διατυπωθεί κατηγορηµατική γνώµη Δικαστική επιδίωξη είσπραξης µισθού: Ο µισθωτός δικαιούται να εγείρει αγωγή και να επιδιώξει δικαστικώς την είσπραξη των καθυστερούµενων αποδοχών από την εργασία του. Οι αξιώσεις των µισθωτών για καταβολή κάθε φύσεως αποδοχών τους υπόκεινται σε 5ετή παραγραφή.

30 30 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Κήρυξη πτώχευσης: Τέλος, εάν ο εργοδότης είναι έµπορος, ο µισθωτός µπορεί να επιδιώξει να κηρυχθεί σε κατάσταση πτώχευσης, εφόσον συντρέχει και το στοιχείο της παύσεως των πληρωµών. Νοείται βέβαια ότι η καθυστέρηση πρέπει να αφορά πολλούς µισθωτούς και για µεγάλα χρονικά διαστήµατα, ώστε το γεγονός αυτό να µπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί ένδειξη κλονισµού της οικονοµικής κατάστασης της επιχείρησης. Ειδικός Λογαριασµός Πληρωµής Μισθών: Πρόσφατα, έχει συσταθεί και λειτουργεί στον ΟΑΕΔ «Αυτοτελής Λογαριασµός» προστασίας των εργαζόµενων από αφερεγγυότητα του εργοδότη. Σκοπός του Λογαριασµού είναι η πληρωµή ανεξόφλητων αποδοχών, που προέρχονται από σύµβαση ή σχέση εξαρτηµένης εργασίας, αφορούν περίοδο έως τρεις (3) µήνες και εµπίπτουν στο εξάµηνο που προηγείται της δηµοσίευσης της πτωχευτικής απόφασης. Ασφάλιση: Για το χρονικό διάστηµα που πληρώνονται σύµφωνα µε τα παραπάνω, οι ανεξόφλητες αποδοχές στους εργαζόµενους, πρέπει να καταβάλλονται και οι εισφορές στον οικείο ασφαλιστικό οργανισµό. Για τους ασφαλισµένους στο ΙΚΑ οι εισφορές πρέπει να υπολογίζονται πάνω στις αποδοχές που λαµβάνει ο εργαζόµενος από το Λογαριασµό, µε βάση το ποσοστό ασφαλίστρου για το οποίο ασφαλιζόταν. Οι οικειοθελείς παροχές είτε τακτικές είτε έκτακτες αποτελούν αποδοχές και υπόκεινται σε κρατήσεις (ασφαλιστικές εισφορές, φόρος κλπ) όπως περιγράφεται στην αντίστοιχη ενότητα (Εξαιρούνται της ασφαλίσεως οι εφάπαξ οικειοθελείς παροχές που παρέχονται από τον εργοδότη προς το µισθωτό λόγω ιδιαίτερης περίστασης, όπως γέννηση παιδιού, γάµος, βαριά ασθένεια ή θάνατος µελών της οικογένειας του µισθωτού κλπ) Παρακολουθούνται δε στον λογαριασμό: Έκτακτες αμοιβές (πριμ, βραβεία, επιδόματα, αποζημιώσεις για παροχές σε είδος κλπ.) Δεν αποτελούν αποδοχές τα οδοιπορικά και οποιαδήποτε άλλα χρηµατικά ποσά καταβάλλονται στους µισθωτούς µε σκοπό την κάλυψη δαπανών κατά την εκτέλεση της εργασίας τους. (Αν όµως τα χρήµατα αυτά καταβάλλονται χωρίς να ελέγχεται αν οι δαπάνες ήταν πραγµατικές - χωρίς δηλαδή να γίνεται εκκαθάριση - τότε θεωρούνται σαν τακτικές αποδοχές.) Η έννοια των κυµαινόµενων αποδοχών Συχνά και προκειµένου να χρησιµοποιηθεί σαν κίνητρο παραγωγικότητας, οι εργοδότες συµφωνούν ο µισθός να προσδιορίζεται βάσει ποσοστού επί των κερδών, τα οποία απέφερε ο εργαζόµενος µε την εργασία του. Έτσι συνηθίζεται ν αµείβονται οι πωλητές. Προφανώς αν λόγω συγκυρίας ή ακόµη και µειωµένης απόδοσης του εργαζόµενου, το ποσοστό των κερδών που του αναλογεί είναι µικρότερο από τον νόµιµο µισθό (βλέπε επόµενη ενότητα), ο εργοδότης υποχρεούται να καλύψει τη διαφορά, καταβάλλοντας τουλάχιστον το νόµιµο µισθό. Σε άλλες περιπτώσεις συµφωνείται η εργασία να αµείβεται βάσει του παραχθέντος έργου (µι-

31 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 31 σθός κατά µονάδα εργασίας ή κατ αποκοπή). Αυτό δεν πρέπει να συγχέεται µε τη σύµβαση έργου. Πρόκειται για εξαρτηµένη σχέση εργασίας, για την οποία ισχύουν όλες οι προστατευτικές διατάξεις της νοµοθεσίας. Χαρακτηριστικό παράδειγµα εργασίας µε µισθό κατ αποκοπή είναι αυτό του µεταφραστή όπου συµφωνείται να λαµβάνει κάποιο ποσό για κάθε σελίδα µετάφρασης. Όπως και στην αµοιβή µε ποσοστά και σ αυτήν την περίπτωση αν η απόδοση είναι κάτω από το νόµιµο µισθό, ο εργοδότης υποχρεούται να καλύψει τη διαφορά. Η αµοιβή µε ποσοστά και η αµοιβή κατά µονάδα εργασίας εµπίπτουν στην έννοια των κυµαινόµενων αποδοχών. Οι κυµαινόµενες αποδοχές αποτελούν τακτικές αποδοχές! Μικτό σύστηµα αµοιβής είναι αυτό που περιλαµβάνει σταθερό µηνιαίο µισθό συναθροισµένο µε κυµαινόµενες αποδοχές. 3.5 Ημέρες αργίας εξαιρετέες εορτές του έτους Με το Ν.Δ. 3755/57 & το Ν.Δ. 147/73 ορίζει ότι µισθωτοί απασχολούµενοι κατά τις Κυριακές και τις αναφερόµενες κατωτέρω αργίες - εορτές δικαιούνται µε τις αποφάσεις του Υπουργείου Οικονοµικών & Εργασίας (8900/46, 2585/51), προσαύξηση 75% όπως, αυτά ισχύουν σήµερα. Η δε απασχόληση των µισθωτών απόκειται αποκλειστικώς εις την διακριτική εξουσία του εργοδότου: α) Η 25η ΜΑΡΤΙΟΥ β) Την Δευτέρα του ΠΑΣΧΑ γ) Την 1η ΜΑΪΟΥ δ) ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΤΟΚΟΥ, 15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ε) 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ (προαιρετική) ζ) ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ 25η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ (ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ) Σηµείωση: Ειδικώς για την 1η Μαΐου χορηγήσει µε τον Α.Ν. 380/68 εις τον Υπουργού Εργασίας το δικαίωµα να καθορίζει εκάστοτε δι αποφάσεών του την 1ην Μαΐου ως ηµέρα υποχρεωτικής αργίας, πράγµα που κατά κανόνα συµβαίνει. 25η Μαρτίου. Σύµφωνα µε τα παραπάνω, η 25η Μαρτίου ανήκει στις υποχρεωτικές εξαιρετέες εορτές. Συνεπώς, κατά την ηµέρα αυτή, απαγορεύεται η απασχόληση των µισθωτών και η λειτουργία των επιχειρήσεων, εκτός εκείνων που λειτουργούν νοµίµως κατά τις Κυριακές. Ούτως ώστε: α) Οι µισθωτοί που αµείβονται µε ηµεροµίσθιο και δεν θα απασχοληθούν κατά την 25η Μαρτίου, για λόγους που δεν οφείλονται στους ίδιους, θα λάβουν το συνήθως καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιό τους, χωρίς καµία προσαύξηση. β) Οι µισθωτοί που θα απασχοληθούν κατά την ηµέρα αυτή, δικαιούνται να λάβουν, αν µεν αµείβονται µε ηµεροµίσθιο, το συνήθως καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιό τους κατά προσαύξηση 75%, που θα υπολογισθεί στο νόµιµο ηµεροµίσθιό τους, όταν αµείβονται µε µηνιαίο µισθό, και πρό-

32 32 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ κειται για µισθωτούς επιχειρήσεων που λειτουργούν νοµίµως κατά κατά τις Κυριακές, παίρνουν προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί στο 1/25 του νοµίµου µισθού τους, και όχι άλλη αµοιβή, διότι η αµοιβή τους για την απασχόληση κατά την αργία θεωρείται ότι περιλαµβάνεται στον µηνιαίο µισθό τους και αν πρόκειται για επιχειρήσεις που αργούν κατά τις Κυριακές και ηµέρες αργίας, οι αµοιβόµενοι µε µηνιαίο µισθό θα λάβουν εκτός από την προσαύξηση 75% επί του νοµί- µου µισθού τους και το 1/25 του συνήθως καταβαλλόµενου µισθού τους. Τα παραπάνω ισχύουν όταν η 25η Μαρτίου εµπίπτει σε εργάσιµη ηµέρα, δηλαδή για µεν τους µισθωτούς µε 6ήµερη εβδοµαδιαίως απασχόληση, σε οποιαδήποτε (εργάσιµη) ηµέρα της εβδοµάδος, για δε τους µισθωτούς µε 5νθήµερη απασχόληση, σε ηµέρα της εβδοµάδος που δεν είναι για αυτούς ηµέρα αναπαύσεως (λόγω 5νθηµέρου) Πώς αµείβεται η 25η Μαρτίου Η 25η Μαρτίου, από το νόµο έχει καθοριστεί ως υποχρεωτική αργία όπου απαγορεύεται κάθε βιοµηχανική, βιοτεχνική, εµπορική δραστηριότητα καθώς βέβαια και η απασχόληση των µισθωτών, εκτός από εκείνες τις επιχειρήσεις που νόµιµα λειτουργούν την Κυριακή. Οι εργαζόµενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ισχύουν τα εξής: Επιχειρήσεις που δεν θα λειτουργήσουν Εάν δεν λειτουργήσει η επιχείρηση καταβάλλεται στους µισθωτούς που αµείβονται µε ηµεροµίσθιο το σύνηθες καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιό τους χωρίς καµία προσαύξηση. Στους µισθωτούς που αµείβονται µε µισθό δεν οφείλεται τίποτα πέραν του µηνιαίου µισθού. Επιχειρήσεις που θα λειτουργήσουν Για τους µισθωτούς που θα απασχοληθούν κατά την ηµέρα αυτή εάν αµείβονται µε ηµεροµίσθιο, θα πρέπει να πάρουν το καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιό τους και προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί στο νόµιµο ωροµίσθιό τους για όσες ώρες απασχοληθούν. Εάν αµείβονται µε µισθό, α) οι µισθωτοί που θα απασχοληθούν σε επιχειρήσεις που λειτουργούν νόµιµα κατά τις Κυριακές και αργίες δικαιούνται µόνο προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί στο νόµιµο ωροµίσθιό τους, για όσες ώρες απασχοληθούν και όχι άλλη αµοιβή, διότι η αµοιβή για την αργία περιλαµβάνεται στο µηνιαίο µισθό, και β) αν οι µισθωτοί απασχοληθούν σε επιχειρήσεις που αργούν κατά τις Κυριακές και τις αργίες δικαιούνται να λάβουν το 1/25 καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιό τους και προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί στο νόµιµο ωροµίσθιό τους για όσες ώρες απασχοληθούν. Επιπλέον Εάν η 25η Μαρτίου συµπίπτει π.χ. µε ηµέρα Τρίτη και εποµένως οι µισθωτοί (δηλαδή όλοι οι εργαζόµενοι) που εργάζονται µε 5νθήµερο θα σταµατήσουν την εργασία τους την Δευτέρα 24η Μαρτίου

33 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 33 και θα αµειφθούν κανονικά όπως όλες τις άλλες εβδοµάδες. Οι εργαζόµενοι µε 6ήµερο οφείλουν να προσέλθουν στην εργασία τους την Τετάρτη 26η Μαρτίου ώστε να λάβουν τις αποδοχές της εβδοµάδος αυτής ολόκληρες. Τυχόν αδικαιολόγητη απουσία των µισθωτών πριν και µετά την Τρίτη 25 Μαρτίου τους στερεί το δικαίωµα να ζητήσουν αµοιβή για την ηµέρα αυτή (25/3). Αντίθετα, αν η απουσία γίνει µόνο την προηγουµένη ή µόνο την εποµένη, σύµφωνα µε τη νοµολογία των δικαστηρίων, οφείλεται και το ηµεροµίσθιο της Τρίτης 25/3. Η ηµέρα αναπαύσεως (ρεπό) για όσους µισθωτούς (εργαζοµένους γενικά) είχε προγραµµατιστεί µε την ηµέρα αυτή (25η Μαρτίου) δεν µεταφέρεται σε άλλη ηµέρα της προσεχούς εβδοµάδας. ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΡΓΙΑ Οι εργάσιµες ηµέρες της εβδοµάδας είναι 6 σύµφωνα µε το νόµο, όπου δεν έχει εφαρµοσθεί ήδη το πενθήµερο. Η 7η ηµέρα, κατά κανόνα η Κυριακή, είναι υποχρεωτική ηµέρα εβδοµαδιαίας ανάπαυσης. Η εβδοµαδιαία ανάπαυση αποτελεί δικαίωµα του µισθωτού και υποχρέωση του εργοδότη. ΗΜΕΡΕΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΓΙΑΣ Σε ορισµένες επιχειρήσεις, που ορίζονται από το νόµο, επιτρέπεται η εργασία κατά την Κυριακή. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να δοθεί αναπληρωµατική ηµέρα ανάπαυσης στον εργαζόµενο µέσα στην επόµενη εβδοµάδα. Προϋπόθεση για να χορηγηθεί ολόκληρη ηµέρα αναπληρωµατικής αργίας είναι να εργασθεί κατά την Κυριακή άνω των 5 ωρών. Σε περίπτωση που απασχοληθεί λιγότερο από 5 ώρες χορηγούνται αντίστοιχες ώρες ανάπαυσης Ποια είναι η αμοιβή Κυριακής / αργίας; Το προσωπικό που θα απασχοληθεί νόµιµα κατά την Κυριακή, αµείβεται µε το νόµιµο ηµεροµίσθιο ή το 1/25 του µισθού προσαυξηµένο µε 75%. Ευνοϊκότερες ρυθµίσεις υπερισχύουν. Ποιες είναι οι ημέρες αργίας κατ έθιμον Τα δηµόσια καταστήµατα, οι Τράπεζες και αρκετές επιχειρήσεις έχουν και τις εξής ηµέρες αργίας, οι οποίες έχουν καθιερωθεί κατ έθιµο: Πρωτοχρονιά Θεοφάνια (6 Ιανουαρίου) Καθαρή Δευτέρα Μεγάλη Παρασκευή Δεύτερη ηµέρα των Χριστουγέννων Πεντηκοστή Τοπικές εορτές Οι Τράπεζες και οι ΔΕΚΟ έχουν αυτές τις αργίες υποχρεωτικές, βάσει του κανονισµού τους.

34 34 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Αµοιβή Κατ έθιµο Αργιών Όπως είναι γνωστό οι εορτές αυτές δεν περιλαµβάνονται στις εξαιρέσιµες και συνεπώς είναι εργάσιµες ηµέρες για τους µισθωτούς του ιδιωτικού τοµέα. Έτσι επιτρέπεται κατά την ηµέρα αυτή η λειτουργία των ιδιωτικών επιχειρήσεων όσο και η απασχόληση των µισθωτών. Στους µισθωτούς που απασχολούνται κατά τις ηµέρες αυτές, αν µεν είναι ηµεροµίσθιοι οφείλεται να λάβουν το συνήθως καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιό τους χωρίς καµία προσαύξηση, αν δε αµείβονται µε µηνιαίο µισθό καµιά αµοιβή, πέρα του κανονικού µηνιαίου µισθού τους. Σηµειώνεται ιδιαίτερα για τους αµειβόµενους µε ηµεροµίσθιο εάν δεν απασχοληθούν τις ηµέρες αυτές, έστω και για λόγους που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα τους, δεν υπάρχει θέµα για την καταβολή του ηµεροµισθίου τους. Εάν η επιχείρηση παραµένει συνήθως κλειστή κατά τις ηµέρες αυτές, α)όσοι αµείβονται µε ηµεροµίσθιο δεν δικαιούνται κατά κανόνα να λάβουν το ηµεροµίσθιο τους, γιατί δεν υπάρχει διάταξη νόµου µε την οποία να θεσπίζεται γενική υποχρέωση των εργοδοτών για την πληρωµή του ηµεροµισθίου στις µη εξαιρέσιµες αργίες,εκτός βέβαια αν από έθιµο ή επιχειρησιακή συνήθεια ή ΣΣΕ κλπ προβλέπεται ότι θα αργήσουν στις εορτές αυτές, καταβάλλοντας όµως το αντίστοιχο ηµεροµίσθιο, β) όσοι αµείβονται µε µηνιαίο µισθό θα λάβουν κανονικά το µισθό τους χωρίς καµιά πρόσθετη αµοιβή. Αν όµως λειτουργεί συνήθως κατά την ηµέρα αυτή αλλά φέτος ο εργοδότης αποφάσισε µονοµερώς να µη λειτουργήσει, οφείλει να καταβάλλει στους αµειβόµενους µε ηµεροµίσθιο το ηµεροµίσθιο τους, κατά τις διατάξεις περί υπερηµερίας εργοδότου, και σε όσους αµείβονται µε µηνιαίο µισθό δεν δικαιούνται άλλης αµοιβής εκτός από τον κανονικό µηνιαίο µισθό τους. Αν όµως η επιχείρηση παρέµεινε κλειστή τα προηγούµενα χρόνια και φέτος ο εργοδότης εξαιρετικώς αποφάσισε την λειτουργία της, τότε α) οι αµειβόµενοι µε ηµεροµίσθιο δικαιούνται το κανονικό τους ηµεροµίσθιο και β) οι αµειβόµενοι µε µισθό δικαιούνται να λάβουν το 1/25 επί πλέον του µισθού τους (διότι ο µισθός αντιστοιχεί στις εργάσιµες ηµέρες του µηνός, ενώ η µέρα αυτή δεν ήταν γι αυτούς εργάσιµη και συνεπώς δεν περιλαµβάνονταν στο µισθό τους η αµοιβή για τη µέρα αυτή). Επίσης τονίζουµε ότι εάν κατά τις ηµέρες αυτές που χαρακτηρίζονται σαν εργάσιµες ο µισθωτός απουσιάσει αυθαίρετα από την εργασία του, όχι µόνο δεν δικαιούται να λάβει το ηµεροµίσθιό του αλλά θεωρείται και παραβάτης των συµβατικών του υποχρεώσεων, δηλαδή πρόκειται για αδικαιολόγητη απουσία. Αντίθετα αν ο εργοδότης δεν επιτρέψει για οποιοδήποτε λόγο, εκτός από την περίπτωση ανώτερης βίας, στους µισθωτούς του να εργαστούν, υποχρεούται να τους καταβάλλει το ηµεροµίσθιο της ηµέρας αυτής.

35 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / Η Αργία της 1ης Μαΐου Παρότι στο νόµο (Β.Δ. 748/1966) η 1η Μαΐου ορίζεται ως ηµέρα προαιρετικής αργίας, εν τούτοις κάθε χρόνο µε απόφαση του Υπουργού Εργασίας, που εκδίδεται σύµφωνα µε τον Α.Ν. 380/1968 και δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως, ορίζεται ως ηµέρα υποχρεωτικής αργίας. Ειδικά όταν η 1η Μαΐου συµπίπτει µε ηµέρα Σάββατο, ηµέρα δηλαδή που για πολλούς εργαζοµένους που εργάζονται µε 5θήµερο είναι 6η ηµέρα της εβδοµάδας, κατά την οποία, παρότι δεν εργάζονται, δικαιούνται του ηµεροµισθίου της επειδή τις ώρες που αντιστοιχούν σ αυτή τις έχουν εργασθεί µέχρι την Παρασκευή. Αντίθετα για µισθωτούς που εργάζονται µε 6ήµερο η ηµέρα αυτή είναι µία εργάσιµη κατά αρχάς ηµέρα κατά την οποία όµως δεν θα εργασθούν επειδή θα ορισθεί ως ηµέρα αργίας. Παράλληλα όµως και σύµφωνα µε την παρ. 3 του άρθρου 2 του Ν.Δ.3755/1957, οι εργαζόµενοι που αµείβονται µε ηµεροµίσθιο, για να µη χάσουν το ηµεροµίσθιο της ηµέρας αυτής αφού δεν θα εργασθούν, δικαιούνται το καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιό τους, και οτι δεν θα εργασθούν κατά την ηµέρα αυτή, όπως συµβαίνει και κατά τις λοιπές ηµέρες υποχρεωτικής αργίας. Έτσι την εβδοµάδα αυτή οι ηµεροµίσθιοι που εργάζονται µε πενθήµερο δικαιούνται αντί των έξη (6) επτά (7) ηµεροµίσθια. Ασφαλιστικά όµως οι µισθωτοί αυτοί δικαιούνται πάλι έξι (6) µόνο ηµεροµίσθια αφού και η εβδοµάδα αυτή έχει έξη (6) ηµέρες (πέντε εργάσιµες και µια αργία) και όχι επτά (7). Όσοι αντίθετα εργάζονται µε εξαήµερο ενώ θα εργασθούν τις πέντε πρώτες ηµέρες της εβδοµάδας και θα αµειφθούν και για τις έξη (6) ηµέρες. Το πρόσθετο αυτό ηµεροµίσθιο δεν δικαιούνται όµως, µε βάση τη διάταξη αυτή όσοι µισθωτοί αµείβονται µε µηνιαίο µισθό επειδή αφενός ο νόµος αναφέρεται µόνο σε όσους αµείβονται µε ηµεροµίσθιο και αφετέρου µε βάση τη νοµολογία των δικαστηρίων «ο µηνιαίος µισθός αντιστοιχεί στις κάθε φορά εργάσιµες ηµέρες που έχει κάθε µήνας» και έτσι οι µισθωτοί θα λάβουν και πάλι, παρά την αργία, ολόκληρο το µισθό τους. Εκτός από παραπάνω όσοι µισθωτοί (ηµεροµίσθιοι ή µε µηνιαίο µισθό) εργασθούν κατά την ηµέρα αυτή, νόµιµα ή παράνοµα, δικαιούνται εκτός από το ηµεροµίσθιό τους ή το 1/25ο του µισθού τους προσαύξηση υπολογιζόµενη επί του νοµίµου ηµεροµισθίου τους ίση µε το 75%. Στην περίπτωση αυτή δεν τίθεται θέµα χορήγησης αναπληρωµατικής ηµέρας ανάπαυσης την εποµένη εβδοµάδα επειδή σύµφωνα µε το Β.Δ. 748/1966, που ρυθµίζει τα θέµατα της Κυριακής αργίας και εβδοµαδιαίας ανάπαυσης, αναπληρωµατική ανάπαυση χορηγείται µόνο σε όσους µισθωτούς εργασθούν, νόµιµα ή παράνοµα σε ηµέρα Κυριακή και όχι κατά τις επίσηµες αργίες. Επίσης για όσους µισθωτούς εργάζονται κατά βάρδιες και κατά τον προγραµµατισµό των ηµερών ανάπαυσης (ΡΕΠΟ) έχει ορισθεί η ηµέρα αυτή ως ηµέρα ανάπαυσης, δεν δικαιούνται ΡΕΠΟ άλλη ηµέρα.

36 36 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Τέλος αν η επιχείρηση λειτουργεί νόµιµα κατά τις Κυριακές (π.χ. Κλινικές, εστιατόρια, συγκοινωνίες κ.λπ.), και ο µισθωτός απουσιάσει αυθαίρετα κατά την Παρασκευή 30 Απριλίου και την Κυριακή 2 Μαΐου δεν δικαιούται ούτε το ηµεροµίσθιο της 1ης Μαΐου. Η αργία της 15ης Αυγούστου 1. Όπως είναι γνωστό η 15η Αυγούστου είναι µία από τις υποχρεωτικές εξαιρέσιµες ηµέρες του έτους για όλες τις επιχειρήσεις, εκµεταλλεύσεις και εργασίες εν γένει και για τους εργαζοµένους όλης της Χώρας, µε εξαίρεση τις επιχειρήσεις που λειτουργούν νόµιµα κατά τις Κυριακές και αργίες του έτους, σύµφωνα µε το Β.Δ. 748/ Όσοι εργαζόµενοι απασχοληθούν κατά την ηµέρα αυτή, νόµιµα ή παράνοµα, δικαιούνται προσαύξηση κατά 75% του νόµιµου ηµεροµισθίου ή 1/25ου του νόµιµου µισθού τους αναλόγως µε τον τρόπο που αµείβονται (ηµεροµίσθιο ή µισθός αντίστοιχα). Παράλληλα δικαιούνται και 1 ηµέρα αναπληρωµατικής ανάπαυσης την επόµενη εβδοµάδα. Αν δεν χορηγηθεί αναπληρωµατική ανάπαυση δικαιούνται εκτός από την προσαύξηση του 75% και ένα επιπλέον ηµεροµίσθιο (καταβαλλόµενο, όχι νόµιµο) ή 1/25 επιπλέον του καταβαλλόµενου µισθού τους. 3. Όσοι µισθωτοί γενικά αµείβονται µε ηµεροµίσθιο και δεν εργασθούν κατά την ηµέρα αυτή δικαιούνται ένα επιπλέον ηµεροµίσθιο την εβδοµάδα αυτή παρότι η εορτή αυτή συµπίπτει µε Κυριακή. Αυτό δέχεται η νοµολογία των δικαστηρίων από το 1963 µέχρι σήµερα και δεν έχει µεταβληθεί. 4. Η ηµέρα αυτή για όσους µισθωτούς βρίσκονται σε κανονική άδεια δεν υπολογίζεται ως εργάσιµη ηµέρα άδειας Πώς αµείβεται η αργία 15η Αυγούστου 1) Για µισθωτούς που δεν θα εργαστούν τη µέρα αυτή ισχύουν τα εξής: α) Στους µισθωτούς που αµείβονται µε ηµεροµίσθιο και δεν θα απασχοληθούν κατά την 15η Αυγούστου για λόγους που δεν οφείλονται σ αυτούς, θα καταβληθεί το συνήθως καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιό τους. β) Στους µισθωτούς που αµείβονται µε µηνιαίο µισθό και δεν θα απασχοληθούν την 15η Αυγούστου, δεν οφείλεται τίποτε πέραν του µηνιαίου µισθού τους. 2) Για µισθωτούς που θα απασχοληθούν τη µέρα αυτή ισχύουν: α) Σε όσους µεν αµείβονται µε ηµεροµίσθιο, το κανονικό τους ηµεροµίσθιο και προσαύξηση 75% που υπολογίζεται στο νόµιµο ηµεροµίσθιο τους, και β) Σε όσους αµείβονται µε µηνιαίο µισθό Αν µεν πρόκειται για επιχειρήσεις που λειτουργούν νόµιµα κατά τις Κυριακές και τις λοιπές απ το νόµο αργίες, οφείλεται µόνον προσαύξηση 75%, που υπολογίζεται στο 1/25 του νοµίµου ηµε-

37 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 37 ρήσιου µισθού τους, διότι η αµοιβή τους για την απασχόληση κατά την αργία της 15ης Αυγούστου θεωρείται ότι περιλαµβάνεται στο µηνιαίο µισθό τους. Αν πρόκειται για επιχειρήσεις που αργούν κατά τις Κυριακές και ηµέρες αργίας και εκτάκτως θα λειτουργήσουν την 15η Αυγούστου, οφείλεται, εκτός από την προσαύξηση 75%,που υπολογίζεται στο νόµιµο ηµερήσιο µισθό τους και το 1/25 του συνήθως καταβαλλοµένου µισθού τους Πώς αµείβονται οι Αργίες του Πάσχα H Μεγάλη Παρασκευή, σύµφωνα µε τις γενικές διατάξεις της εργατικής νοµοθεσίας δεν θεωρείται υποχρεωτική αργία και κατά συνέπεια την ηµέρα αυτή επιτρέπεται γενικώς η λειτουργία των επιχειρήσεων. Ωστόσο, η Μεγάλη Παρασκευή είναι αργία για τους επί σχέση δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου µισθωτούς του Δηµοσίου- ΝΠΔΔ και ΟΤΑ όπως επίσης έχει καθιερωθεί ως αργία µε Διατάγµατα, Υπουργικές Αποφάσεις, Συλλογικές Συµβάσεις, Διαιτητικές Αποφάσεις κ.λπ., για διαφόρους κλάδους µισθωτών στον ιδιωτικό τοµέα. Επίσης και ειδικά για τα εµπορικά καταστήµατα και τα καταστήµατα τροφίµων, σύµφωνα µε το άρθρο 4 του Β.Δ 748/66, απαγορεύεται η απασχόληση των µισθωτών και η λειτουργία των καταστηµάτων µέχρι της 13:00 της Μεγάλης Παρασκευής. Παράλληλα όµως σηµειώνεται ότι µε απόφαση του αρµοδίου νοµάρχη και µετά από σύµφωνη γνώµη των οικείων επαγγελµατικών, εργοδοτικών και εργατικών οργανώσεων, είναι δυνατόν να καθορίζεται και διαφορετικά η λειτουργία των καταστηµάτων την παραπάνω ηµέρα εφόσον οι τοπικές συνθήκες το επιβάλλουν (Ν.425/76). Για την Κυριακή του Πάσχα ισχύει ότι και για τις υπόλοιπες Κυριακές, δηλαδή απαγορεύεται η απασχόληση των εργαζοµένων. Εποµένως, όσοι από τους µισθωτούς απασχοληθούν την ηµέρα αυτή δικαιούνται τα παρακάτω: Αν αµείβονται µε ηµεροµίσθιο, δικαιούνται να λάβουν το καταβαλλόµενο ωροµίσθιο για κάθε ώρα εργασίας τους, προσαυξηµένο κατά ποσοστό 75% επί του νόµιµου ωροµίσθιου. Στην περίπτωση που απασχοληθούν άνω των 5 ωρών δικαιούνται και αναπληρωµατική ανάπαυση, σε άλλη εργάσιµη µέρα της εβδοµάδας. Αν αµείβονται µε µισθό, δικαιούνται να λάβουν ως αµοιβή προσαύξηση 75% στο νόµιµο ωροµίσθιο, για όσες ώρες απασχολήθηκαν και αναπληρωµατική ηµέρα ανάπαυσης. Εάν δεν δοθεί αναπληρωµατική ηµέρα ανάπαυσης δικαιούνται να λάβουν ως πρόσθετη αµοιβή το καταβαλλόµενο ωροµίσθιο για κάθε ώρα απασχόλησης. Η αµοιβή αυτή θα υπολογιστεί βάσει του καταβαλλόµενου ωροµισθίου, ως αποζηµίωση για την στέρηση της αναπληρωµατικής ανάπαυσης. Υπενθυµίζουµε ότι η αναπληρωµατική ηµέρα ανάπαυσης χορηγείται υποχρεωτικά εφόσον οι µισθωτοί απασχολήθηκαν πάνω από 5 ώρες. Η Δευτέρα του Πάσχα είναι ηµέρα υποχρεωτικής αργίας για όλες τις επι-

38 38 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ χειρήσεις. Εάν ο εργοδότης απασχολήσει το προσωπικό του οφείλει τα παρακάτω: Για όσους αµείβονται µε ηµεροµίσθιο: το καταβαλλόµενο ωροµίσθιο και προσαύξηση 75% στο νόµιµο ωροµίσθιό τους για όσες ώρες απασχοληθούν. Στους ηµεροµίσθιους που θα απουσιάσουν αδικαιολόγητα από την εργασία τους ενώ η επιχείρηση λειτουργεί νόµιµα κατά τις αργίες, δεν οφείλεται ούτε ηµεροµίσθιο, ούτε φυσικά προσαύξηση. Στους µισθωτούς που αµείβονται µε µηνιαίο µισθό: εάν η επιχείρηση λειτουργεί νόµιµα τις επίσηµες αργίες, Κυριακές κλπ δικαιούνται να λάβουν ως αµοιβή µόνο το 75% προσαύξηση στο νόµιµο ωροµίσθιο για όσες ώρες απασχοληθούν. Εάν η επιχείρηση δεν λειτουργούσε και φέτος κατ εξαίρεση λειτουργεί την Δευτέρα του Πάσχα, ο εργοδότης θα καταβάλλει την προσαύξηση 75% στο νόµιµο ωροµίσθιο για όσες ώρες απασχοληθούν και τόσα ωροµίσθια όσες ώρες απασχοληθούν υπολογιζόµενα επί του 1/25 του καταβαλλόµενου µισθού τους Πώς αµείβεται η Καθαρά Δευτέρα H Καθαρά Δευτέρα δεν θεωρείται εξαιρέσιµη εορτή για τους µισθωτούς του ιδιωτικού τοµέα και συνεπώς είναι γι αυτούς εργάσιµη µέρα. Έτσι κατά την ηµέρα αυτή επιτρέπεται η λειτουργία των ιδιωτικών επιχειρήσεων και η απασχόληση των µισθωτών είναι νόµιµη και δεν δηµιουργεί αξίωση για πρόσθετη αµοιβή, έτσι λοιπόν: Οι µισθωτοί που θα απασχοληθούν κατά την ηµέρα αυτή, αν µεν είναι ηµεροµίσθιοι, οφείλεται το συνήθως καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιό τους χωρίς άλλη προσαύξηση (δηλαδή δεν θα λάβουν την προσαύξηση 75%), αν αµείβονται µε µηνιαίο µισθό, δεν δικαιούνται να λάβουν καµία άλλη αµοιβή πέρα του κανονικού µηνιαίου µισθού. Μπορεί όµως η παραπάνω εορτή α) να έχει χαρακτηρισθεί σαν ηµέρα αργίας µε συλλογική σύµβαση, επιχειρησιακή συνήθεια, εσωτερικό κανονισµό, µε ατοµική σύµβαση εργασίας ή τέλος µε έθιµο, οπότε οι µισθωτοί δικαιούνται κανονικά το ηµεροµίσθιο ή το µισθό τους αντίστοιχα χωρίς καµιά πρόσθετη αµοιβή και β) να περιλαµβάνεται σε ΣΣΕ η Δ.Α όρος για την καταβολή προσαύξησης 75%, οπότε σ αυτή τη περίπτωση οι µισθωτοί που υπάγονται σ αυτήν δικαιούνται να λάβουν την παραπάνω αύξηση. Τέλος τονίζουµε αν την ηµέρα αυτή που χαρακτηρίζεται σαν εργάσιµη εορτή, ο µισθωτός που θα απουσιάσει αυθαίρετα από την εργασία του όχι µόνο δεν δικαιούται να λάβει το ηµεροµίσθιό του αλλά η απουσία του χαρακτηρίζεται αδικαιολόγητη Πώς αµείβεται η εορτή του Αγίου Πνεύµατος Η εορτή του Αγίου Πνεύµατος είναι για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις εργάσιµη µέρα και όχι υποχρεωτική αργία, εκτός αν έχει καθιερωθεί ως αργία µε Διάταγµα, Υπουργική Απόφαση, Κανονισµό, Συλλογική Σύµβαση Εργασίας κλπ, ή κατά έθιµο.

39 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 39 Έτσι λοιπόν ισχύουν τα εξής: α) Οι µισθωτοί που αµείβονται µε ηµεροµίσθιο και δεν απασχοληθούν τη µέρα αυτή δεν δικαιούνται να λάβουν το ηµεροµίσθιό τους και β) όσοι απασχοληθούν τη µέρα αυτή δεν δικαιούνται προσαύξηση του 75% στο νόµιµο ωροµίσθιό τους, για όσες ώρες απασχοληθούν. Η εορτή του Αγίου Πνεύµατος θεωρείται αργία για τις εξής κατηγορίες µισθωτών, σύµφωνα µε ειδικές διατάξεις των οικείων συλλογικών συµβάσεων ή άλλων αποφάσεων, αυτές είναι οι παρακάτω: Βιβλιοπωλείων, Διαγνωστικών Κέντρων, Εργοδηγούς Σχεδιαστές, Ευγηρίας Οίκων, Εφηµερίδων Αθηνών και Θεσσαλίας κλπ, Ηλεκτροτεχνίτες Βιοµηχανίας και Καταστηµάτων, Θυρωρούς, Καπνοβιοµηχανιών, Κλινικών, Ξυλεµπορικών Καταστηµάτων (Αθηνών Πειραιώς Περιχώρων), Περιοδικών, Πετρελαιοειδών επιχειρήσεων, Πρακτορείων Ναυτιλιακών κλπ., Ραδιοηλεκτρολόγους Ραδιοτεχνίτες βιοµηχανίας, Ραδιοφωνικών Σταθµών, Ραδιοφώνου Τεχνικούς, Ρυµουλκών Ναυαγοσωστικών Γραφείων, Τηλεοπτικών Σταθµών, Τυπογράφους Επαρχ. Εφηµερίδων, Φορτοεκφορτωτές Ηµερήσιων Εφηµερίδων, Φροντιστηρίων Μέσης, Ανώτερης, Ανώτατης Εκπαίδευσης, και Ξένων Γλωσσών, Φωτοστοιχειοθέτες, Χειριστές βιοµηχανικών κλπ επιχειρήσεων, Λατοµείων Πέτρας-Μαρµάρου και Τεχνικών Έργων. Η εορτή της 28ης Οκτωβρίου Όπως είναι γνωστό, η 28η Οκτωβρίου ανήκει στις µη υποχρεωτικές ηµέρες αργίας. Κατά την ηµέρα αυτή η λειτουργία των επιχειρήσεων και η απασχόληση των εργαζοµένων ανήκουν αποκλειστικά στην διακριτική ευχέρεια του εργοδότη, και οι εργαζόµενοι είναι υποχρεωµένοι να εργασθούν εάν αυτό αποφασισθεί από τον εργοδότη, αν βεβαίως αυτός µπορεί νόµιµα να λειτουργήσει την επιχείρησή του, σύµφωνα µε το Β Δ 748/1966, εκτός αν από διατάξεις τοπικού χαρακτήρα (Διατάγµατα, Υπ. Αποφάσεις, Κανονισµοί κ.λπ.) προβλέπεται ότι η ηµέρα αυτή είναι τοπική εορτή. Α. Όσοι εργαζόµενοι ΔΕΝ ΕΡΓΑΣΘΟΥΝ κατά την ηµέρα αυτή Σε περίπτωση που δεν εργασθούν οι µισθωτοί µε δική τους πρωτοβουλία µπορεί να τους περικοπεί από τις αποδοχές τους το µέρος των µηνιαίων αποδοχών τους που αντιστοιχεί σε 8 ωροµίσθια, εάν εργάζονται 5θήµερο, ή 6,40 ωροµίσθια εάν εργάζονται 6ήµερο. Αν όµως δεν εργασθούν µε πρωτοβουλία του εργοδότη δικαιούνται κανονικά την αµοιβή τους για την ηµέρα αυτή. Β. Όσοι εργαζόµενοι ΕΡΓΑΣΘΟΥΝ κατά την ηµέρα αυτή α) Όσοι αµείβονται µε ηµεροµίσθιο δικαιούνται το ηµεροµίσθιό τους προσαυξηµένο κατά 75% (Οι εργοδότες έχουν την δυνατότητα την προσαύξηση του 75% να την υπολογίσουν επί του νοµί- µου ηµεροµισθίου που δικαιούνται οι εργαζόµενοι µε βάση την ΣΣΕ στην οποία ανήκουν και όχι επί του πράγµατι καταβαλλοµένου µεγαλύτερου ηµεροµισθίου). β) Όσοι αµείβονται µε µηνιαίο µισθό δικαιούνται πέραν του µηνιαίου µισθού τους προσαύξηση

40 40 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 75% επί του 1/25ου του νοµίµου µισθού τους. Σε περίπτωση παροχής εργασίας πέραν των 8 (5θήµερο) ή των 6, 40 (6ήµερο) ως υπερεργασία ή υπερωρία, η αποζηµίωση που δικαιούνται οι εργαζόµενοι προφανώς θα υπολογισθεί επί του αυξηµένου κατά 75% ωροµισθίου τους. 3.6 Αναγγελία Ασθένειας Απόδειξη Ασθένειας Υπαιτιότητα Ο µισθωτός, µόλις ασθενήσει, οφείλει να ειδοποιήσει καθ οιονδήποτε τρόπο τον εργοδότη περί ασθένειάς του, προσκοµίζοντας, εντός εύλογου χρόνου, σχετική ιατρική βεβαίωση, αναφορικά µε το είδος και τη διάρκεια της ασθένειάς του. Καλό θα είναι η προσκοµιζόµενη βεβαίωση να προέρχεται από γιατρό του οργανισµού κυρίας ασφάλισης, στον οποίο τυγχάνει ασφαλισµένος ο µισθωτός (Ι.Κ.Α. κ.λ.π.) Η παράλειψη της αναγγελίας και η αποχή από την εργασία, δυνατόν να θεωρηθεί από τις αρχές καλής πίστεως, ως πρόθεση καταγγελίας της συµβάσεως από µέρους του, εφόσον όµως προέρχεται από δόλο ή αµέλεια, και να αποτελέσει λύση της συµβάσεως από µέρους του µισθωτού και µάλιστα χωρίς αποζηµίωση. Όσον αφορά στην υπαιτιότητα, δεν εξετάζεται αν η ασθένεια επήλθε στην εργασία ή από άλλη αιτία ή από ατύχηµα. Με την ασθένεια εξοµοιώνεται και το εργατικό ατύχηµα, ανεξάρτητα εάν αυτό συνέβη εντός του χώρου εργασίας ή εκτός εργασίας. Ο µισθός του άρθρου 657 ΑΚ καταβάλλεται στον εργαζόµενο, εφόσον αποδεικνύεται ότι η απουσία του δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά του. Ως βραχείας διάρκειας ασθένεια ορίζεται εκείνη που δεν υπερβαίνει τα παρακάτω όρια: Χρόνος απασχόλησης Χρόνος αποχής λόγω ασθενείας Μέχρι 4 ετών Ένας (1) µήνας 4 έτη συµπληρωµένα µέχρι 10 έτη Τρεις (3) µήνες 10 έτη συµπληρωµένα µέχρι 15 έτη Τέσσερις (4) µήνες 15 έτη συµπληρωµένα και άνω Έξι (6) µήνες Η αποχή λόγω ασθενείας του µισθωτού πρέπει να είναι συνεχής, µέχρι συµπληρώσεως των υπό του νόµου προβλεπόµενων ορίων. Τα χρονικά όρια αποχής, αρχίζουν από την ηµέρα κατά την οποία ο µισθωτός απουσίασε συνεπεία της ασθενείας και λήγουν την αντίστοιχη ηµέρα του επόµενου µηνός ή των τριών, των τεσσάρων ή των έξι µηνών, ανάλογα του χρόνου υπηρεσίας των µισθωτών κατά τη διάκριση που έγινε ανωτέρω. Στο χρόνο αυτό συνυπολογίζονται και οι Κυριακές και εξαιρέσι- µες ηµέρες. Ο Μισθωτός κατά τη διάρκεια της Ασθένειάς του απαγορεύεται να απασχολείται αλλού Αποδοχές Ασθενείας Σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων Α.Κ., εφόσον ο µισθωτός έχει εργαστεί επί 10 του-

41 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 41 λάχιστον ηµέρες, δικαιούται, καίτοι µη εργαζόµενος, λόγω κωλύµατος (ασθένεια, ατύχηµα, τοκετός κλπ.) να αξιώσει από τον εργοδότη του τις αποδοχές 15 ηµερών. Αν έχει συµπληρώσει έτος υπηρεσίας, δικαιούται να λάβει τις αποδοχές ενός µηνός. Οι µισθωτοί που αµείβονται µε ηµεροµίσθιο, δικαιούνται να λάβουν τόσα ηµεροµίσθια, όσες είναι οι ηµέρες εργασίας στο 15νθήµερο ή στο µήνα, ενώ οι µισθωτοί που αµείβονται µε µισθό, δικαιούνται του ηµίσεως ή ολόκληρου του µηνιαίου µισθού. Από τις αποδοχές αυτές, ο εργοδότης δικαιούται να αφαιρέσει όσα τουλάχιστον έλαβε ο µισθωτός, δυνάµει υποχρεωτικής ασφάλισης π.χ. εκ του ΙΚΑ ή άλλου ασφαλιστικού οργανισµού. Σύµφωνα µε τη νοµολογία των Δικαστηρίων, η υποχρέωση καταβολής του µισθού εις τον εξ οιουδήποτε κωλύµατος, πρέπει να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον εργοδότη, υφίσταται καθ όλη τη διάρκεια της εργασιακής σχέσεως στον ίδιο εργοδότη και µάλιστα, κάθε έτος από της ενάρξεως της παροχής της εργασίας του και όχι εφ άπαξ. Το έτος κατά το οποίο γεννάται η αξίωση του µισθωτού σύµφωνα µε τα άρθρα Α.Κ. δεν υπολογίζεται ηµερολογιακό, αλλά εργασιακό, δηλαδή από την ηµέρα προσλήψεως του µισθωτού (Ν.Σ.Κ. 170/63) Επιδότηση Ασθένειας από ΙΚΑ Η καταβολή επιδόµατος ασθενείας από το ΙΚΑ αρχίζει από την τέταρτη ηµέρα, από τη στιγµή που ο ασφαλισµένος ανήγγειλε την ανικανότητα προς εργασία στο ΙΚΑ. Αν ο µισθωτός ασθενήσει εντός του ηµερολογιακού έτους, περισσότερο από µία φορά, κάθε φορά όµως µέχρι τρεις ηµέρες, δεν δηµιουργείται δικαίωµα αυτού για επιδότηση εκ του ΙΚΑ ούτε υπολογίζεται ως χρόνος αναµονής το πρώτο 3ήµερο, το δεύτερο κλπ. Αν ο µισθωτός ασθενήσει για πρώτη φορά µέσα στο ηµερολογιακό έτος πέραν των τριών ηµερών, θα επιδοτηθεί από το ΙΚΑ από την τέταρτη ηµέρα (εδώ θα υπολογιστούν οι τρεις ηµέρες ως χρόνος αναµονής). Αν ο ίδιος ο µισθωτός ασθενήσει για δεύτερη φορά, εντός του αυτού έτους, πέραν των τριών ηµερών, θα επιδοτηθεί από την πρώτη ηµέρα Υποχρέωση Εργοδότη Καταβολής Ηµεροµισθίων Ασθένειας Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 5 του ΑΝ 178/67, σε περίπτωση αποχής του µισθωτού από την εργασία του, λόγω ασθένειας, για το χρονικό διάστηµα των 1-3 ηµερών, δηλ. από της ενάρξεως της ανικανότητας προς εργασία του µισθωτού µέχρι της ενάρξεως της επιδοτήσεώς του εκ του ΙΚΑ ή ετέρου Ασφαλιστικού Οργανισµού, ο εργοδότης υποχρεούται στην πληρωµή µόνο του ηµίσεως του ηµεροµισθίου ή του αναλογούντος µισθού αποκλειόµενης της συµπληρώσεως εκ του οικείου Ασφαλιστικού Οργανισµού.

42 42 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Η υποχρέωση αυτή υφίσταται µέχρι της συµπληρώσεως 15νθήµερου ή του µηνός ανάλογα µε την προϋπηρεσία του µισθωτού που διανύθηκε στον ίδιο εργοδότη Υποχρέωση ΙΚΑ - Εργοδότη Καταβολής Επιδοµάτων Ασθενείας και Ηµεροµισθίων Ασθενείας από Εργατικό Ατύχηµα Σε περίπτωση ατυχήµατος, η επιδότηση εκ του ΙΚΑ αρχίζει από την πρώτη ηµέρα κατά την οποία συνέβη το ατύχηµα και δεν τηρείται χρόνος αναµονής, ο δε εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει το υπόλοιπο ποσό, ώστε να συµπληρωθούν οι αποδοχές των άρθρων ΑΚ. Ασθένεια και Ρεπό Η αποχή του εργαζόµενου από την εργασία του λόγω ασθένειας δεν επηρεάζει τη συνήθη τάξη χορηγήσεως ηµέρας ή ηµερών αναπαύσεως στους µισθωτούς. Συνεπώς, επανερχόµενος ο µισθωτός στην εργασία του από ασθένεια θα τύχει της προγραµµατισµένης αναπαύσεως σαν να µην είχε παρεµβληθεί η ασθένεια. Αργία και Ασθένεια Οι µη απασχολούµενοι ηµεροµίσθιοι µισθωτοί, τόσο κατά τις υποχρεωτικές αργίες, όσο και τις προαιρετικές (28ης Οκτωβρίου και 1ης Μαΐου) για λόγους µη οφειλόµενους σ αυτούς (ασθένεια), δικαιούνται το ηµεροµίσθιό τους χωρίς καµία προσαύξηση αντίθετα µε τους επί µηνιαίο µισθό αµειβό- µενους. Ασθένεια και άδεια Οι µέρες κατά τις οποίες ο µισθωτός απουσίασε λόγω ασθένειάς του, βραχείας διάρκειας, ή στρατεύσεώς του ή ανωτέρας βίας ή απεργίας ή ανταπεργίας, θεωρούνται ως µέρες εργασίας και συνυπολογίζονται δια τη συµπλήρωση του βασικού 10µήνου υπηρεσίας του προς λήψη άδειας αναψυχής του, δε συµψηφίζονται όµως προς τις ηµέρες κατά τις οποίες δικαιούται να απουσιάσει ετησίως λόγω άδειας αναψυχής του. Α. Αν ο µισθωτός ασθενήσει κατά τη διάρκεια της αδείας του, η άδειά του παρατείνεται κατά τόσες ηµέρες, όσες είναι οι εργάσιµες ηµέρες της ασθενείας του. Β. Η απουσία του µισθωτού από την εργασία του, πέραν των ορίων βραχείας ασθένειας διακόπτει το βασικό 10µηνο και συµψηφίζονται οι ηµέρες αυτές µε τις οφειλόµενες ηµέρες αδείας, µέσα στο ίδιο ηµερολογιακό έτος στο οποίο αφορά η άδεια. Ενώ όµως χωρεί συµψηφισµός των πέραν των ορίων της βραχείας ασθένειας ηµερών απουσίας των µισθωτών, µε τις ηµέρες αδείας που δικαιούνται, δεν χωρεί συµψηφισµός των οφειλόµενων αποδοχών αδείας και επιδόµατος αδείας, οπότε οφείλονται και οι ανωτέρω αποδοχές. Φορολογική Μεταχείριση του Επιδόµατος Ασθενείας Τα επιδόµατα ασθενείας που καταβάλλονται στους δικαιούχους που παίρνουν αναρρωτική άδεια,

43 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 43 θεωρούνται ως εισόδηµα από µισθωτές υπηρεσίες (ΣΤ Πηγής) και υπόκεινται σε φορολογία εισοδήµατος. 3.7 Δώρο Χριστουγέννων - Υπολογισµός - Πίνακας Ποιοί εργαζόµενοι δικαιούνται Δώρο Χριστουγέννων Όπως είναι γνωστό απ την ισχύουσα νοµοθεσία όλοι οι µισθωτοί που απασχολούνται στον ιδιωτικό τοµέα µε σχέση εξαρτηµένης εργασίας, σύµβαση αορίστου ή ορισµένου χρόνου σε οποιοδήποτε εργοδότη δικαιούνται Δώρα Εορτών. Συγκεκριµένα θα αναφερθούµε στο Δώρο των Χριστουγέννων. Πώς υπολογίζεται το Δώρο Χριστουγέννων Για τον υπολογισµό του ποσού των Δώρων λαµβάνεται υπ όψη ο τρόπος αµοιβής των µισθωτών δηλαδή αν αµείβονται µε ηµεροµίσθιο ή µε µισθό. Η χρονική περίοδος που υπολογίζεται το Δώρο αρχίζει από την 1 Μαΐου µέχρι και την 31 Δεκεµβρίου κάθε έτους. Έτσι λοιπόν οι εργαζόµενοι που η σχέση εργασίας τους µε τον εργοδότη είχε διάρκεια χωρίς διακοπή όλη τη χρονική περίοδο που αναφέραµε δηλαδή από 1ης Μαΐου µέχρι 31ης Δεκεµβρίου κάθε έτους, δικαιούνται: ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΔΩΡΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ίσο µε ένα (1) µηνιαίο µισθό για τους αµειβόµενους µε µισθό και µε 25 ηµεροµίσθια για τους αµειβόµενους µε ηµεροµίσθιο. Όσοι όµως από τους παραπάνω µισθωτούς τους που η σχέση τους µε τον εργοδότη δεν διήρκεσε ολόκληρο το χρονικό διάστηµα που αναφέραµε είτε γιατί αποχώρησαν οικειοθελώς από την εργασία τους, είτε γιατί απολύθηκαν δικαιούνται να λάβουν τµήµα δώρου ανάλογο µε τη χρονική διάρκεια της εργασιακής τους σχέσης. Σ αυτή τη περίπτωση το δώρο Χριστουγέννων θα το υπολογίσουν ως εξής: 2/25 του µηνιαίου µισθού ή 2ηµεροµίσθια ανάλογα µε το πώς αµείβονται για κάθε 19 ηµερολογιακές ηµέρες διάρκειας της εργασιακής σχέσης. Ακόµα και οι µισθωτοί που εργάστηκαν χρονικό διάστηµα µικρότερο των 19ηµέρων δικαιούνται ανάλογο κλάσµα του δώρου. Βάση υπολογισµού του δώρου αποτελούν οι καταβαλλόµενες αποδοχές που πραγµατικά καταβάλλονται στους µισθωτούς κατά την 10η Δεκεµβρίου Σε περίπτωση που η εργασιακή σχέση έχει λυθεί πριν από τις παραπάνω ηµεροµηνίες τα δώρο Χριστουγέννων υπολογίζεται µε βάση τις αποδοχές που καταβάλλονταν την ηµέρα που λύθηκε η εργασιακή σχέση. Σαν καταβαλλόµενος µισθός ή ηµεροµίσθιο είναι το σύνολο των τακτικών αποδοχών. Στη έννοια των τακτικών αποδοχών περιλαµβάνονται ο µισθός ή το ηµεροµίσθιο, καθώς και κάθε άλλη παροχή (είτε σε χρήµα είτε σε είδος, όπως τροφή, κατοικία κλπ.) εφόσον καταβάλλεται από τον εργοδότη σαν αντάλλαγµα της παρε-

44 44 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ χόµενης από τον µισθωτό εργασίας, τακτικά κάθε µήνα, ή κατ επανάληψη, περιοδικά, κατά ορισµένα διαστήµατα του χρόνου. Το επίδοµα αδείας. Για να τον υπολογισµό στο δώρο της αναλογίας του επιδόµατος αδείας θα πολλαπλασιασθεί µε το συνολικό ποσό του δώρου που δικαιούται ο µισθωτός επί τον συντελεστή 0, Εδώ θα πρέπει να τονίσουµε και να το προσέξουν οι εργαζόµενοι,ότι στις τακτικές αποδοχές των µισθωτών βάσει των οποίων υπολογίζεται το δώρο Χριστ. συµπεριλαµβάνεται και το επίδοµα αδείας συνεπώς το δώρο θα πρέπει να υπολογισθεί προσαυξηµένο µε την αναλογία του συντελεστή επιδόµατος αδείας που είναι 0, οπότε εργαζόµενος µε δώρο Χριστουγέννων 900 ευρώ, µε την προσαύξηση του συντελεστή αδείας θα πρέπει να πάρει 938 ευρώ. Η αµοιβή για εργασία την Κυριακή και σε εξαιρέσιµες γιορτές ή σε νυκτερινές ώρες, εφ όσον η απασχόληση είναι τακτική και µόνιµη. Η αξία του χορηγούµενου γάλατος ηµερησίως. Η πρόσθετη αµοιβή που δίνεται από τον εργοδότη οικειοθελώς για µεγαλύτερη παραγωγική απόδοση (πριµ), όταν επαναλαµβάνεται για µεγάλο χρονικό διάστηµα και σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Τα φιλοδωρήµατα που δίνονται στους µισθωτούς από τρίτους. Τα οδοιπορικά έξοδα, όταν δεν εξαρτώνται από την πραγµατοποίηση υπηρεσιακών µετακινήσεων, δεν υπόκεινται σε απόδοση λογαριασµού και δεν διακόπτονται κατά την διάρκεια ασθένειας ή άδειας. Η αµοιβή της νόµιµης υπερωρίας,εφ όσον παρέχεται τακτικά. Η αµοιβή της υπερεργασίας, εφ όσον η εργασία αυτή πραγµατοποιείται τακτικά. Η αµοιβή από προµήθειες. Το επίδοµα µη απουσίας (τακτικότητας). Το επίδοµα κατοικίας. Το επίδοµα ισολογισµού, εφ όσον καταβάλλεται τακτικά κάθε χρόνο. Δεν συµπεριλαµβάνεται στις τακτικές αποδοχές το πριµ παραγωγικότητας το οποίο χορηγείται µε την προϋπόθεση της επίτευξης ορισµένου σκοπού και µε την επιφύλαξη της περικοπής του οποτεδήποτε. Πότε καταβάλλεται το Δώρο Χριστουγέννων Το Δώρο Χριστουγέννων πρέπει να καταβληθεί το αργότερο µέχρι την 21η Δεκεµβρίου κάθε έτους, υπόκειται σε εισφορές υπέρ ΙΚΑ, Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών. Νοείται βέβαια ότι ο εργοδότης µπορεί να καταβάλλει το δώρο και νωρίτερα απ την παραπάνω ηµεροµηνία. Τα δώρα εορτών σε καµία περίπτωση δεν επιτρέπεται να καταβληθούν σε είδος, αλλά µόνο σε χρήµα. Χρόνοι που συνυπολογίζονται στο Δώρο Χριστουγέννων

45 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 45 α) Να επισηµάνουµε ότι δεν αφαιρείται αλλά λαµβάνεται υπόψη για τον υπολογισµό του Δώρου Χριστουγέννων ο χρόνος υποχρεωτικής αποχής από την εργασία των γυναικών πριν και µετά τον τοκετό β) Tο χρονικό διάστηµα κατά το οποίο εργαζόµενος σπουδαστής έλαβε άδεια προκειµένου να συµµετάσχει σε εξετάσεις τη σπουδαστική άδεια. γ) Ο χρόνος άδειας λουτροθεραπείας, εφόσον υπάρχει γνωµάτευση από ασφαλιστικό οργανισµό. δ) Αν είχαµε ασθένεια θα αφαιρεθούν µόνο οι ηµέρες που έλαβε επίδοµα ασθενείας απ τον Ασφαλιστικό Φορέα Παράδειγµα: Αν ένας µισθωτός απουσίασε από την εργασία του λόγω ασθένειας 60 µέρες και πήρε επίδοµα ασθένειας από το Ασφαλιστικό του Ταµείο µόνο για 40 ηµέρες, θα αφαιρεθούν από το χρονικό διάστηµα της εργασιακής σχέσης µόνο οι 40 ηµέρες για τις οποίες επιδοτήθηκε και όχι οι 60. Χρόνοι που δεν συνυπολογίζονται στο Δώρο α) Δεν υπολογίζονται οι µέρες κατά τις οποίες ο µισθωτός απείχε από την εργασία του αδικαιολόγητα ή λόγω άδειας χωρίς αποδοχές. β) Δεν λαµβάνεται υπ όψιν για τον υπολογισµό δώρων εορτών το διάστηµα της απουσίας των εργαζοµένων για συνδικαλιστική δραστηριότητα, δηλαδή ο χρόνος της συνδικαλιστικής άδειας. γ) Σχετικά µε την απεργία η δικαστηριακή νοµολογία δέχεται ότι οι ηµέρες της απεργίας δεν υπολογίζονται στο χρόνο διάρκειας της εργασιακής σχέσης,γιατί η αποχή του µισθωτού οφείλεται σε δική του θέληση και δεν µπορεί εποµένως να χαρακτηριστεί σαν δικαιολογηµένη απουσία, το ίδιο ισχύει και µε τις στάσεις εργασίας. Τόσο για τους αμοιβόμενους με μισθό όσο και για τους αμοιβόμενους με ημερομίσθιο, υπάρχουν ειδικοί πίνακες υπολογισμού του Δώρου Χριστουγέννων κατά τα προβλεπόμενα. Το δώρο Χριστουγέννων παρακολουθείται στον λογαριασμό: Δώρα εορτών (Χριστουγέννων και Πάσχα) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Μισθωτός του οποίου η σχέση εργασίας είχε διάρκεια 200 ηµέρες, στο χρονικό διάστηµα από έως , το Δώρο Χριστουγέννων υπολογίζεται ως εξής: Εάν ο µισθωτός αµειβόταν µε µισθό 1000,00 µηνιαίως, το δώρο του θα ήταν: 1000,00 x 0,8421 (συντ. µισθού) = x (συντ. αδείας) = = ΔΩΡΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ. Εάν ο µισθωτός αµειβόταν µε ηµεροµίσθιο 30,00 ηµερησίως, το δώρο του θα ήταν: 30 x 21,05 (συντ. ηµεροµ.) = x (συντ. αδείας) = = ΔΩΡΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ.

46 46 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 3.8 Δώρο Πάσχα 1. Όλοι οι µισθωτοί που αµείβονται µε µισθό ή µε ηµεροµίσθιο, δικαιούνται από τους εργοδότες τους: Επίδοµα εορτών Πάσχα ίσο µε µισό µηνιαίο µισθό για τους αµειβόµενους µε µισθό και µε 15 ηµεροµίσθια για τους αµειβόµενους µε ηµεροµίσθιο. 2. Τα παραπάνω επιδόµατα καταβάλλονται στο ακέραιο εφ όσον η σχέση εργασίας των µισθωτών µε τον εργοδότη είχε διάρκεια ολόκληρη τη χρονική περίοδο, στην µεν περίπτωση του επιδόµατος εορτών Πάσχα από 1ης Ιανουαρίου µέχρι 30ης Απριλίου. Όσοι από τους παραπάνω µισθωτούς τους δεν έχουν συµπληρώσει το παραπάνω χρονικό διάστηµα, δικαιούνται: Σαν επίδοµα εορτών Πάσχα ποσό ίσο µε 1/15 του µισού µηνιαίου µισθού ή ένα ηµεροµίσθιο, ανάλογα µε τον συµφωνηµένο τρόπο αµοιβής, για κάθε 8 ηµέρες χρονικό διάστηµα διαρκείας της εργασιακής σχέσης. Για χρονικό διάστηµα µικρότερο του 8ηµέρου, αντίστοιχα καταβάλλεται ανάλογο κλάσµα όπου υπολογίζεται το επίδοµα Πάσχα. 3. Δώρο Πάσχα ανάλογο µε το χρόνο που διάρκεσε η εργασιακή σχέση, δικαιούνται και οι µισθωτοί που έχουν αποχωρήσει από την εργασία τους, πριν από τις παραπάνω γιορτές είτε γιατί απολύθηκαν από τον εργοδότη τους, είτε γιατί αποχώρησαν οικειοθελώς. Όπως για το Δώρο Χριστουγέννων, ομοίως για το Δώρο Πάσχα υπάρχουν κατά τα προβλεπόμενα πίνακες βάσει των οποίων υπολογίζεται το ακριβές ποσό. Το δώρο Πάσχα, ομοίως, παρακολουθείται στον λογαριασμό: Δώρα εορτών (Χριστουγέννων και Πάσχα) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Μισθωτός του οποίου η σχέση εργασίας είχε διάρκεια 65 µόνο µέρες µέσα στο διάστηµα από έως του τρέχοντος έτους, πρέπει να λάβει για ΔΩΡΟ ΠΑΣΧΑ. Εάν ο µισθωτός είχε µισθό 1000, µηνιαίως το δώρο του θα είναι ίσο µε 1000 x 0,27082 (συντελεστής µισθού) = 271 x (συντελ.αδείας) = 11.28, = 282.2, ΔΩΡΟ ΠΑΣΧΑ. Εάν ο µισθωτός είχε ηµεροµίσθιο 30, το δώρο του θα είναι ίσο µε 30 x 8,125 συντελεστής ηµεροµισθίου = x (συντλ. αδείας) =10.15, = ΔΩΡΟ ΠΑΣΧΑ. Χρόνος που συνυπολογίζεται στα Δώρα 1. Συνυπολογίζεται ο χρόνος της υποχρεωτικής αποχής από την εργασία των γυναικών πριν και µετά τον τοκετό.

47 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / Οι άδειες των σπουδαστών για συµµετοχή τους στις εξετάσεις. 3. Οι µισθωτοί που απουσίασαν λόγω ασθένειας δικαιούνται να υπολογίσουν ολόκληρο το χρόνο ασθένειάς τους αφαιρώντας µόνο τις ηµέρες για τις οποίες έλαβαν επίδοµα ασθένειας από το Ασφαλιστικό τους Ταµείο. Παράδειγµα: Αν ένας µισθωτός απουσίασε από την εργασία του λόγω ασθένειας 50 µέρες και πήρε επίδοµα ασθένειας από το Ασφαλιστικό του Ταµείο µόνο για 30 ηµέρες, θα αφαιρεθούν από το χρονικό διάστηµα της εργασιακής σχέσης µόνο οι 30 ηµέρες για τις οποίες επιδοτήθηκε και όχι οι 50. Χρόνος που δεν συνυπολογίζεται στα Δώρα 1. Δεν υπολογίζονται οι µέρες κατά τις οποίες ο µισθωτός απείχε από την εργασία του αδικαιολόγητα ή λόγω άδειας χωρίς αποδοχές. 2. Δεν λαµβάνεται υπ όψιν για τον υπολογισµό δώρων εορτών το διάστηµα της απουσίας των εργαζοµένων για συνδικαλιστική δραστηριότητα, δηλαδή ο χρόνος της συνδικαλιστικής άδειας. 3. Σχετικά µε την απεργία η δικαστηριακή νοµολογία δέχεται ότι οι ηµέρες της απεργίας δεν υπολογίζονται στο χρόνο διάρκειας της εργασιακής σχέσης,γιατί η αποχή του µισθωτού οφείλεται σε δική του θέληση και δεν µπορεί εποµένως να χαρακτηριστεί σαν δικαιολογηµένη απουσία, το ίδιο ισχύει και µε τις στάσεις εργασίας. Χρόνος Καταβολής των Δώρων Τα δώρα καταβάλλονται στους δικαιούχους για το Πάσχα τη Μεγάλη Τετάρτη κάθε έτους. Νοείται βέβαια ότι δεν υπάρχει δέσµευση για τον εργοδότη να καταβάλλει το δώρο νωρίτερα απ αυτές τις ηµεροµηνίες. Τα δώρα εορτών σε καµία περίπτωση δεν επιτρέπεται να καταβληθούν σε είδος, αλλά µόνο σε χρήµα. Υπολογισµός Δώρων Όπως και παραπάνω αναφέραµε τα δώρα εορτών υπολογίζονται µε βάση τις αποδοχές που πραγµατικά καταβάλλονται στους µισθωτούς την 15η ηµέρα πριν το Πάσχα για το Δώρο του Πάσχα. Σε περίπτωση που η εργασιακή σχέση έχει λυθεί πριν από τις παραπάνω ηµεροµηνίες τα δώρα εορτών υπολογίζονται µε βάση τις αποδοχές που καταβάλλονταν την ηµέρα που λύθηκε η εργασιακή σχέση. Σαν καταβαλλόµενος µισθός ή ηµεροµίσθιο νοείται το σύνολο των τακτικών αποδοχών του µισθωτού. Στην έννοια των τακτικών αποδοχών περιλαµβάνονται: α) Ο συµβατικός ή ο νόµιµος µηνιαίος µισθός ή ηµεροµίσθιο, και β) Οποιαδήποτε άλλη παροχή σε χρήµα ή σε είδος (λ.χ. τροφή, κατοικία), εφ όσον καταβάλλεται από τον εργοδότη σαν αντάλλα-

48 48 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ γµα της παρεχόµενης από τον µισθωτό εργασίας, τακτικά κάθε µήνα ή κατ επανάληψη περιοδικά σε ορισµένα διαστήµατα του χρόνου. Παράλληλα έχουν κριθεί (µε διάφορες δικαστικές αποφάσεις), ότι αποτελούν τακτικές αποδοχές και οι εξής παροχές: Το επίδοµα αδείας. Για να τον υπολογισµό στο δώρο της αναλογίας για το επίδοµα αδείας θα πολλαπλασιασθεί το συνολικό ποσό του δώρου που δικαιούται ο µισθωτός επί τον συντελεστή 0, Η αµοιβή για εργασία την Κυριακή και σε εξαιρέσιµες γιορτές ή σε νυκτερινές ώρες, εφ όσον η απασχόληση είναι τακτική και µόνιµη. Η αξία του χορηγούµενου γάλατος ηµερησίως. Η πρόσθετη αµοιβή που δίνεται από τον εργοδότη οικειοθελώς για µεγαλύτερη παραγωγική απόδοση (πριµ), όταν επαναλαµβάνεται για µεγάλο χρονικό διάστηµα και σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Θεωρούνται τακτικές αποδοχές και δεν συµπεριλαµβάνονται το πριµ παραγωγικότητας το οποίο χορηγείται µε την προϋπόθεση της επίτευξης ορισµένου σκοπού και µε την επιφύλαξη της περικοπής του οποτεδήποτε. Τα φιλοδωρήµατα που δίνονται στους µισθωτούς από τρίτους. Τα οδοιπορικά έξοδα, όταν δεν εξαρτώνται από την πραγµατοποίηση υπηρεσιακών µετακινήσεων, δεν υπόκεινται σε απόδοση λογαριασµού και δεν διακόπτονται κατά την διάρκεια ασθένειας ή άδειας. Η αµοιβή της νόµιµης υπερωρίας,εφ όσον παρέχεται τακτικά. Η αµοιβή της υπερεργασίας, εφ όσον η εργασία αυτή πραγµατοποιείται τακτικά. Η αµοιβή από προµήθειες. Το επίδοµα µη απουσίας (τακτικότητας). Το επίδοµα κατοικίας. Το επίδοµα ισολογισµού, εφ όσον καταβάλλεται τακτικά κάθε χρόνο. 3.9 Επίδοµα ισολογισµού Γενικά Τι είναι το επίδοµα ισολογισµού και ποιοί το δικαιούνται; Κατά την ισχύουσα διαιτητική απόφαση (184/1984 ΔΔΔΔ Αθηνών), το επίδοµα ισολογισµού είναι ίσο µε ποσοστό % επί του βασικού µηνιαίου µισθού προσαυξηµένο µε τα επιδόµατα γάµου, τέκνων και επιστηµονικό. Επίδοµα ισολογισµού δικαιούνται: α. Στις επιχειρήσεις που απασχολούν (στο Κεντρικό και τα υποκαταστήµατά του) σύνολο λογιστών και βοηθών λογιστών πάνω από πέντε (5) άτοµα, το επίδοµα ισολογισµού καταβάλλεται σε

49 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 49 όλους τους λογιστές και βοηθούς λογιστές, ανεξάρτητα από τη συµµετοχή τους στην κατάρτιση του ισολογισµού και β. Στις επιχειρήσεις που απασχολούν (στο κεντρικό και τα υποκαταστήµατά τους) σύνολο λογιστών και βοηθών λογιστών µέχρι πέντε (5) λογιστές και βοηθούς λογιστές, το επίδοµα ισολογισµού χορηγείται µόνο σε όσους από αυτούς ασχολήθηκαν «ευθέως και αµέσως» µε τη σύνταξη του ισολογισµού, δηλαδή σε όσους ασχολήθηκαν µε καταχωρήσεις σε καταστάσεις ή σε βιβλία απογραφών, στη διατύπωση των πράξεων ισολογισµού κ.λπ. Το επίδοµα ισολογισµού υπολογίζεται σε κλιµάκια των βασικών µηνιαίων µισθών και υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές. Κατά τις απόψεις του Υπουργείου Εργασίας (έγγρ /8.1.86) το επίδοµα ισολογισµού, εφόσον καταβάλλεται τακτικά κάθε χρόνο θεωρείται µέρος των τακτικών αποδοχών. Ποσοστό επιδόµατος Ισολογισµού. Επίδοµα ισολογισµού προβλεπόµενο Στους λογιστές και βοηθούς λογιστές που απασχολούνται ευθέως και αµέσως µε τη σύνταξη του ισολογισµού, χορηγείται µία φορά το χρόνο και µέσα σε ένα (1) µήνα από την περάτωση της σύνταξης του ισολογισµού, επίδοµα ισολογισµού, ίσο: -- µε ποσοστό 50% αρχικά, µε ποσοστό 60% από (ΣΣΕ ), - µε ποσοστό 68% από (ΣΣΕ ), - µε ποσοστό 70% από (ΣΣΕ ), - µε ποσοστό 73% από (ΣΣΕ ), - µε ποσοστό 75% από και εφεξής (ΔΑ 50/2006), υπολογιζόµενο στο σύνολο των νοµίµων αποδοχών που δικαιούται ο µισθωτός. Ασφαλιστικές Κρατήσεις Επιδόµατος Ισολογισµού - ΑΠΔ To επίδοµα ισολογισµού που καταβάλλεται στους λογιστές και στους βοηθούς αυτών θεωρείται ότι δίδεται για ολόκληρο το διάστηµα που αφορά ο ισολογισµός και συνεπώς οι εισφορές που αναλογούν σε αυτό υπολογίζονται όπως στην χορήγηση ετησίου πριµ, δηλαδή µε επιµερισµό (Εγγρ.Ι.Κ.Α /77, Α.Π. 627/80, Α.Π.2/81). Ο επιµερισµός γίνεται για να αποφευχθεί η καταβολή εισφορών πέρα από την ανώτατη ασφαλιστική κλάση, δηλαδή το ανώτατο όριο αποδοχών επί των οποίων υπολογίζονται εισφορές. Εάν το πεδίο 36 (τύπος αποδοχών) συµπληρωθεί µε την ένδειξη 06 που υποδηλώνει ότι ο µισθωτός κατά τη συγκεκριµένη µισθολογική περίοδο, εκτός από τις τακτικές αποδοχές (01), έλαβε και

50 50 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Επίδοµα Ισολογισµού βάσει των ορίων και των προϋποθέσεων που ορίζει η οικεία Σ.Σ.Ε. ή Δ.Α., οπότε το µεν πεδίο 34 «ΑΠΟ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ» θα συµπληρωθεί µε την ηµεροµηνία έναρξης της χρήσης του προηγούµενου οικονοµικού έτους ή της χρήσης του τρέχοντος οικονοµικού έτους που αφορά ο ισολογισµός, το δε πεδίο 35 «ΕΩΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ», µε την ηµεροµηνία λήξης της χρήσης του προηγούµενου ή τρέχοντος οικονοµικού έτους. Οι αποδοχές του Επιδόµατος Ισολογισµού αφορούν ολόκληρη τη χρήση όταν η χρήση περιλαµβάνει και τους 12 µήνες ή µερικούς µήνες του τρέχοντος έτους, π.χ. 5 µήνες και όχι το µήνα που καταβάλλονται και ως εκ τούτου θα πρέπει να επιµερισθούν στις µισθολογικές περιόδους που αφορούν Συνυπολογισµός του επιδόµατος Ισολογισµού και του επιδόµατος παραγωγής (πριµ) στα επιδόµατα εορτών. Όπως ορίζεται στο άρθρο 3 της υπ αριθµών 19040/1981 ΚΥΑ, τα επιδόµατα εορτών υπολογίζονται µε βάση τις τακτικές αποδοχές του µισθωτού, στην έννοια του οποίου εµπίπτουν όχι µόνο ο µηνιαίος µισθός ή το ηµεροµίσθιο, άλλα και κάθε άλλη παροχή που καταβάλλεται από τον εργοδότη ως συµβατικό ή νόµιµο αντάλλαγµα της παρεχόµενης από το µισθωτό εργασίας, κατά ορισµένα διαστήµατα του χρόνου. Συνεπώς από τη στιγµή που το επίδοµα ισολογισµού, καθώς και το επίδοµα παραγωγής (πριµ) δεν χορηγούνται έκτακτα ή µε βάση κάποια ιδιαίτερη επίδοση του µισθωτού, αποτελούν µέρος των τακτικών αποδοχών και εποµένως πρέπει να συνυπολογίζονται στον προσδιορισµό του ποσού των επιδοµάτων εορτών. Το στοιχείο όµως αυτό της εφάπαξ καταβολής ετησίως του ποσού των επιδοµάτων ισολογισµού και πριµ δηµιουργεί τεχνικό πρόβληµα υπολογισµού και επιµερισµού αυτών στο κάθε ένα επίδοµα εορτών. Για τη λύση του προβλήµατος αυτού έχει εκδοθεί το10662/ έγγραφο του Υπ. Εργασίας προτείνονται τα εξής: Στην περίπτωση που τα επιδόµατα πριµ και ισολογισµού καταβάλλονται στο µισθωτό κατά το χρονικό διάστηµα από 1/1 ως 30/4 ενός έτους, ο επι- µερισµός τους να γίνεται µε τη διαίρεση του ποσού των επιδοµάτων µε τον αριθµό 4 και την προσθήκη του προκύπτοντας ποσού στις µικτές αποδοχές του µισθωτού για το συνολικό προσδιορισµό του επιδόµατος Πάσχα µε τη γνωστή διαδικασία. Στην περίπτωση που τα επιδόµατα πριµ και ισολογισµού καταβάλλονται στο µισθωτό κατά το χρονικό διάστηµα 1/5 ως 31/12 ενός έτους, ο επι- µερισµός τους να γίνεται µε τη διαίρεση του ποσού που αφορά τα ως άνω επιδόµατα µε τον αριθµό 8 και την προσθήκη του προκύπτοντας ποσού στις µικτές αποδοχές για το συνολικό προσδιορισµό του επιδόµατος Χριστουγέννων. Το στοιχείο όµως αυτό της εφάπαξ καταβολής ετησίως του ποσού των επιδοµάτων ισολογισµού και πριµ δηµιουργεί τεχνικό πρόβληµα υπολογισµού και επιµερισµού αυτών στο κάθε ένα επίδοµα

51 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 51 εορτών. Για τη λύση του προβλήµατος αυτού έχει εκδοθεί το10662/ έγγραφο του Υπ. Εργασίας προτείνονται τα εξής: Στην περίπτωση που τα επιδόµατα πριµ και ισολογισµού καταβάλλονται στο µισθωτό κατά το χρονικό διάστηµα από 1/1 ως 30/4 ενός έτους, ο επιµερισµός τους να γίνεται µε τη διαίρεση του ποσού των επιδοµάτων µε τον αριθµό 4 και την προσθήκη του προκύπτοντας ποσού στις µικτές αποδοχές του µισθωτού για το συνολικό προσδιορισµό του επιδόµατος Πάσχα µε τη γνωστή διαδικασία. Στην περίπτωση που τα επιδόµατα πριµ και ισολογισµού καταβάλλονται στο µισθωτό κατά το χρονικό διάστηµα 1/5 ως 31/12 ενός έτους, ο επιµερισµός τους να γίνεται µε τη διαίρεση του ποσού που αφορά τα ως άνω επιδόµατα µε τον αριθµό 8 και την προσθήκη του προκύπτοντας ποσού στις µικτές αποδοχές για το συνολικό προσδιορισµό του επιδόµατος Χριστουγέννων. Παράδειγµα Μισθωτός µε µικτές µηνιαίες αποδοχές 2.000,00 ευρώ έλαβε µέσα στο 1ο τετράµηνο του έτους, επίδοµα παραγωγής ύψους 3.000,00 ευρώ, καθώς και επίδοµα ισολογισµού 1000,00 ευρώ, Ζητείται να υπολογιστεί το επίδοµα Πάσχα που θα λάβει αν ληφθεί ως δεδοµένο ότι απασχολήθηκε ανελλιπώς κατά το χρονικό διάστηµα 1/1 ως 30/4. Διαιρείται το ποσό των επιδοµάτων παραγωγής και ισολογισµού, συνολικού ύψους4000,00 ευρώ δια 4 και το προκύπτουν ποσό των 1000,00 ευρώ προστίθεται στις µικτές µηνιαίες αποδοχές για το συνολικό προσδιορισµό του επιδόµατος Πάσχα: 3000 / 2 Χ 1,04166=1.562, Χορήγηση ειδικής παροχής προστασίας µητρότητας 1) ΓΕΝΙΚΑ Με την µε αριθµ /606/ Υ.Α., η οποία εκδόθηκε κατά εξουσιοδότηση του άρθρου 142 του Ν. 3655/2008, εγκρίθηκε η χορήγηση ειδικής παροχής προστασίας µητρότητας. 2) ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ Την ειδική αυτή άδεια δικαιούνται οι µητέρες οι οποίες είναι ασφαλισµένες στο ΙΚΑ ΤΕΑΜ και απασχολούνται σε επιχειρήσεις ή εκµεταλλεύσεις µε σχέση εξαρτηµένης εργασίας, ορισµένου ή αορίστου χρόνου, µε πλήρη ή µερική απασχόληση. Η ασφαλισµένη πρέπει να βρίσκεται σε ενεργό εργασιακή σχέση εξηρτηµένης εργασίας κατά τη έναρξη της άδειας µητρότητας και να έχει λάβει επίδοµα µητρότητας από το ΙΚΑ ΕΤΑΜ. Δικαιούχοι της ειδικής παροχής προστασίας της µητρότητας είναι οι εργαζόµενες που από την δηµοσίευση του Ν. 3655/2008 (3-4-08) και µετά, βρίσκονται σε άδεια µητρότητας ή σε ισόχρονη προς το µειωµένο ωράριο άδεια (3 1/2 µήνες) όπως προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών

52 52 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 3) ΕΝΑΡΞΗ - ΔΙΑΡΚΕΙΑ Ηµεροµηνία έναρξης της ειδικής παροχής προστασίας της µητρότητας ορίζεται η εποµένη της λήξης της άδειας κυοφορίας λοχείας ή της ισόχρονης προς το µειωµένο ωράριο άδειας ή και της κανονικής αδείας (εφόσον αυτό είναι απαραίτητο µε βάση τις ετήσιες προθεσµίες για την χορήγησή της). Η διάρκεια της ειδικής παροχής προστασίας της µητρότητας ορίζεται σε έξι (6) µήνες. 4) ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ Η δικαιούχος υποβάλλει, η ίδια ή δια αντιπροσώπου, στην αρµόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ, αίτηση εντός αποκλειστικής προθεσµίας 60 ηµερών από τη λήξη της άδειας µητρότητας (τοκετού και λοχείας), ή της ισόχρονης προς το µειωµένο ωράριο άδειας ή και της ετήσιας κανονικής άδειας του κεφ. Α. της ανωτέρω Υ.Α. Κατά την πρώτη εφαρµογή και για διάστηµα δύο µηνών η προθεσµία των 60 ηµερών αρχίζει από την δηµοσίευση της Υπουργικής Απόφασης. 5) ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ Α) Βεβαίωση εργοδότη από την οποία θα προκύπτει η ενεργή εργασιακή σχέση κατά τη έναρξη της άδειας µητρότητας, το είδος, η µορφή, η διάρκεια της εργασιακής σχέσης, οι µηνιαίες αποδοχές, ο µέσος όρος των ωρών µερικής απασχόλησης, η ηµεροµηνία πρόσληψης και για συµβάσεις ορισµένου χρόνου η ηµεροµηνία λήξης τους καθώς και η λήψη της ετήσιας κανονικής άδειας, που ενδεχοµένως χορηγήθηκε µετά την άδεια λοχείας ή της ισόχρονης προς το µειωµένο ωράριο άδειας. Β) Αντίγραφο απόφασης επιδόµατος µητρότητας (κυοφορίας λοχείας) από το ΙΚΑ ΕΤΑΜ. Γ) Υπεύθυνη δήλωση της δικαιούχου από την οποία αναλαµβάνει την υποχρέωση να γνωστοποιήσει εντός 8 ηµερών στην Υπηρεσία του ΟΑΕΔ οποιαδήποτε µεταβολή της εργασιακής της σχέσης καθώς τον αριθµό µητρώου ΙΚΑ και τον ΑΦΜ. Δ) Αριθµός λογαριασµού (ΙΒΑΝ) Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας της δικαιούχου. Ε) Αστυνοµική Ταυτότητα ή Διαβατήριο (περί εργαζοµένων υπηκόων τρίτων χωρών) ΣΤ) Προκειµένου περί εργαζοµένων υπηκόων τρίτων χωρών, οι ασφαλισµένες θα προσκοµίζουν αντίγραφο άδειας διαµονής σε ισχύ ή αντίγραφο βεβαίωσης κατάθεσης αιτήµατος για ανανέωση άδειας διαµονής. Μέχρι την ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής διασύνδεσης µε το ΙΚΑ, θα γίνεται αυτεπάγγελτη αναζήτηση Αναλυτικού Λογαριασµού Ασφαλισµένου, µέσω ΙΚΑ, για το εξάµηνο που προηγείται της έναρξης αδείας κυοφορίας λοχείας. 6) ΠΟΣΟ Το ποσό της παροχής είναι ίσο µε τον κατώτατο µισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται µε βάση την ΕΓΣΣΕ. Σε περίπτωση απασχόλησης µέχρι και 4 ώρες ηµερησίως ή µέχρι 13 ηµέρες το µήνα, κατά µέσο όρο στη διάρκεια του εξαµήνου που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόµενο ποσό

53 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / 53 ισούται µε το µισό του ανωτέρω καθοριζόµενου ποσού. Η αναλογία δώρων εορτών και επιδόµατος αδείας υπολογίζονται µε βάση τα προϋπολογιζόµενα ποσά και σύµφωνα µε τις διατάξεις της ισχύουσας εργατικής νοµοθεσίας. Όπου υπάρχει αδυναµία υπολογισµού, οι υπηρεσίες θα συνεργάζονται µε τις οικείες υπηρεσίες του Σ.Ε.Π.Ε. Σηµειώνουµε ότι στα ανωτέρω ποσά δεν υπάρχουν προσαυξήσεις. Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ ΕΤΑΜ, οι δε προβλεπόµενες εισφορές (20%) υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόµενου ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόµενη εισφορά ασφαλισµένης (6,67%) και την αποδίδει στο ΙΚΑ ΕΤΑΜ, µαζί µε την προβλεπόµενη εργοδοτική εισφορά (13,33%) που βαρύνει τον Οργανισµό. 7) ΦΟΡΕΑΣ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ Αρµόδια Υπηρεσία για την καταβολή της ειδικής παροχής είναι η Τοπική Υπηρεσία παροχών ή το ΚΠΑ 2 του τόπου κατοικίας της. Αρµόδιο όργανο για την αναγνώριση του σχετικού δικαιώµατος είναι ο προϊστάµενος της ανωτέρω αναφερόµενης αρµόδιας Υπηρεσίας του ΟΑΕΔ. 8) ΔΙΑΚΟΠΗ Η παροχή διακόπτεται λόγω: Α) Πρόσληψης και απασχόλησής της σε νέο εργοδότη Β) αίτησης διακοπής της δικαιούχου Αυτονόητα, διακόπτεται η ανωτέρω παροχή και σε κάθε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο λύεται η εργασιακή σχέση (λήξη σύµβασης ορισµένου χρόνου κατά τη διάρκεια της παροχής, κλπ.). Η παροχή αυτή δεν διακόπτεται σε περίπτωση ασθένειας. Προκειµένου για υπηκόους τρίτων χωρών, η παροχή διακόπτεται εφόσον η άδεια διαµονής λήξει µέσα στην περίοδο καταβολής και δεν προσκοµιστεί βεβαίωση κατάθεσης αιτήµατος για ανανέωση. 9) ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ Οποιαδήποτε διαφορά προκύψει µεταξύ ΟΑΕΔ και της αιτούσης επιλύεται σε πρώτο βαθµό από την Επιτροπή Επίλυσης Ασφαλιστικών Διαφορών (ΕΕΑΔ) της αρµόδιας Περιφερειακής Διεύθυνσης του Οργανισµού και σε δεύτερο βαθµό από το Διοικητικό Συµβούλιο του Οργανισµού. Οι ενστάσεις κατά των σχετικών απορριπτικών αποφάσεων των αρµοδίων οργάνων ασκούνται εντός ανατρεπτικής προθεσµίας 30 ηµερών από την κοινοποίησή τους στην ενδιαφερόµενη. 10) ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Οι Υπηρεσίες µετά την υποβολή της σχετικής αίτησης µε τα σχετικά δικαιολογητικά εκδίδουν από-

54 54 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ φαση περί χορηγήσεως ή µη της σχετικής παροχής εντός προθεσµίας 7 ηµερών. Στην εγκριτική απόφαση θα προϋπολογίζονται τα αναλογούντα δώρα και το επίδοµα αδείας, και η καταβολή αυτών θα πραγµατοποιείται στις νόµιµες προθεσµίες σύµφωνα µε την εργατική νοµοθεσία. Η παροχή καταβάλλεται σε έξι µηνιαίες δόσεις, όπως ορίζεται από την απόφαση αναγνώρισης της αρµόδιας υπηρεσίας, και γίνεται µε πίστωση του σχετικού λογαριασµού της Εθνικής Τράπεζας της δικαιούχου την ηµεροµηνία που ορίζεται µε βάση την εγκριτική απόφαση. Οι υπηρεσίες θα συµπεριλάβουν την ειδική παροχή µητρότητας στις καταστάσεις που αποστέλλουν στην Διοίκηση για την ΑΠΔ εκάστου µήνα µε τις προβλεπόµενες εισφορές τόσο των ασφαλισµένων όσο και την εργοδοτική εισφορά (ΟΑΕΔ). Για την ασφαλή χορήγηση της παροχής, κατά τη διάρκεια αυτής θα διενεργείται τουλάχιστον ένας επιτόπιος έλεγχος στις επιχ/σεις, όπου θα ελέγχονται η απασχόληση ή µη της ενδιαφερόµενης καθώς επίσης και οι ώρες απασχόλησης για τις µερικώς απασχολούµενες. Το αντίγραφο του ελέγχου θα αποτελεί στοιχείο του φακέλου. Η δαπάνη βαρύνει τον ΚΑΕ 0685 του προϋπολογισµού του Οργανισµού. Τέλος, θα τηρείται ηλεκτρονικό µητρώο της παροχής σε κάθε υπηρεσία. 11) ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Για τις εργαζόµενες που κατά την έναρξη ισχύος του ν. 3655/08 (3-4-08) διένυαν την άδεια µητρότητας (τοκετού και λοχείας) ή την ισόχρονη προς το µειωµένο ωράριο άδεια και οι οποίες επέστρεψαν ή θα επιστρέψουν στην εργασία τους, ισχύουν τα ακόλουθα: Α. Ως ηµεροµηνία έναρξης της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας του κεφαλαίου Α και της ειδικής παροχής προστασίας του κεφαλαίου Β της παρούσης λογίζεται η ηµεροµηνία κατάθεσης της αίτησής τους στην αρµόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ. Β. Μπορούν να υποβάλλουν την αίτησή τους στην αρµόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ εντός 60 ηµερών από την δηµοσίευσης της ανωτέρω Υ. Α. Δικαιούχοι - Διάρκεια - Διαδικασία 1. Την ειδική άδεια προστασίας της µητρότητας του άρθρου 142 του ν. 3655/2008 δικαιούται η µητέρα ασφαλισµένη στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ που απασχολείται σε επιχειρήσεις ή εκµεταλλεύσεις µε σχέση εξαρτηµένης εργασίας, ορισµένου ή αορίστου χρόνου, µε πλήρη ή µερική απασχόληση. 2. Η άδεια αυτή χορηγείται µετά τη λήξη της άδειας µητρότητας (τοκετού και λοχείας) ή και της ισόχρονης προς το µειωµένο ωράριο αδείας, ως ισχύουν κάθε φορά καθώς επίσης και στις εργαζόµενες που αµέσως µετά τα ανωτέρω διαστήµατα κάνουν χρήση ετήσιας κανονικής αδείας, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο µε βάση της ετήσιες προθεσµίες για τη χορήγησή της. 3. Ως ηµεροµηνία έναρξης της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας ορίζεται η εποµένη της λήξης των αδειών της προηγουµένης παραγράφου.

55 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / Δικαιούχοι της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας είναι και οι εργαζόµενες που κατά τη δηµοσίευση του νόµου ( ) βρίσκονταν σε άδεια µητρότητας (τοκετού και λοχείας) ή σε ισόχρονη προς το µειωµένο ωράριο άδεια. 5. Η διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας ορίζεται σε έξι µήνες. Η εργαζόµενη δύναται, µε αµετάκλητη αίτησή της, να κάνει χρήση του συνόλου ή τµήµατος αυτής. Επίσης, η εργαζόµενη µπορεί να διακόψει την ειδική άδεια, µε έγγραφη συµφωνία του εργοδότη. Στην περίπτωση αυτή, το υπόλοιπο της άδειας δεν µεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο. 6. Η ανωτέρω άδεια χορηγείται στην εργαζόµενη, έπειτα από αίτησή της στον εργοδότη, τον οποίο οφείλει να προειδοποιήσει εγγράφως ένα µήνα πριν την έναρξη της εν λόγω αδείας. Η προθεσµία αυτή δεν ισχύει για τις εργαζόµενες που κατά τις διένυαν την άδεια µητρότητας (τοκετού και λοχείας) ή την ισόχρονη προς το µειωµένο ωράριο άδεια και οι οποίες επέστρεψαν ή θα επιστρέψουν στην εργασία τους. 7. Ο χρόνος απουσίας της εργαζόµενης από την εργασία της κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας, λογίζεται ως χρόνος πραγµατικής υπηρεσίας για τον υπολογισµό της ετήσιας κανονικής άδειας, της προϋπηρεσίας για τον καθορισµό της αµοιβής και της αποζηµίωσης σε περίπτωση απόλυσης αλλά και κάθε δικαιώµατος που απορρέει από τις διατάξεις της εργατικής νοµοθεσίας Φορέας Καταβολής της Παροχής - Προϋποθέσεις - Καταβαλλόµενο Ποσό - Διαδικασία - Δικαιολογητικά - Επίλυση Διαφορών 1. Ο Οργανισµός Απασχόλησης Εργατικού Δυναµικού κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας καταβάλλει ειδική παροχή στην εργαζόµενη µητέρα, εφόσον ισχύουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις: 1) Βρίσκεται σε ενεργή εργασιακή σχέση. 2) Έχει λάβει επίδοµα µητρότητας από το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ. 2. Το καταβαλλόµενο µηνιαίο ποσό είναι ίσο µε τον κατώτατο µισθό όπως καθορίζεται κάθε φορά µε βάση την ΕΓΣΣΕ. Σε περίπτωση απασχόλησης µέχρι και τέσσερις ώρες ηµερησίως ή µέχρι 13 ηµέρες το µήνα, κατά µέσο όρο στη διάρκεια του εξαµήνου που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόµενο ποσό ισούται µε το µισό του ανωτέρω καθοριζόµενου. Με βάση τα αναφερόµενα ποσά, καταβάλλεται αναλογία δώρων εορτών και επιδόµατος αδείας. 3. Για την άσκηση του δικαιώµατος η δικαιούχος υποβάλλει, η ίδια ή δι αντιπροσώπου, στην αρµόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ, αίτηση, εντός αποκλειστικής προθεσµίας 60 ηµερών από τη λήξη της άδειας µητρότητας (τοκετού και λοχείας), της ισόχρονης προς το µειωµένο ωράριο αδείας ή και της ετήσιας κανονικής άδειας του κεφ. Α της παρούσης.

56 56 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Κατά την πρώτη εφαρµογή και για διάστηµα δύο µηνών η αναφερόµενη προθεσµία των 60 ηµερών αρχίζει από τη δηµοσίευση της παρούσης. 4. Η παροχή καταβάλλεται σε έξι µηνιαίες δόσεις, όπως ορίζεται από την απόφαση αναγνώρισης της αρµόδιας υπηρεσίας του ΟΑΕΔ, µε πίστωση λογαριασµού που τηρείται από τη δικαιούχο στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. 5. Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, οι δε προβλεπόµενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόµενου παραπάνω ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόµενη εισφορά ασφαλισµένης και την αποδίδει στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, µαζί µε την προβλεπόµενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τον Οργανισµό. Στην περίπτωση καταβολής µικρότερου ποσού επιδότησης, µειώνεται αναλογικά και ο χρόνος προς αναγνώριση στην ασφάλιση. 6. Αρµόδια Υπηρεσία για την καταβολή της ειδικής παροχής στην εργαζόµενη είναι η τοπική Υπηρεσία παροχών ή το ΚΠΑ 2 του τόπου κατοικίας της. Αρµόδιο όργανο για την αναγνώριση του σχετικού δικαιώµατος είναι ο προϊστάµενος της ανωτέρω αναφερόµενης αρµόδιας Υπηρεσίας του ΟΑΕΔ. 7. Η αιτούσα οφείλει να προσκοµίσει στον ΟΑΕΔ τα παρακάτω δικαιολογητικά: 1) βεβαίωση εργοδότη από την οποία θα προκύπτει η ενεργή εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της άδειας µητρότητας, το είδος, η µορφή, η διάρκεια της εργασιακής σχέσης, οι µηνιαίες αποδοχές, η ηµεροµηνία πρόσληψης και προκειµένου για τις συµβάσεις ορισµένου χρόνου η ηµεροµηνία λήξης τους καθώς και η λήψη της ετήσιας κανονικής άδειας, που ενδεχοµένως χορηγήθηκε µετά την άδεια λοχείας ή την ισόχρονη προς το µειωµένο ωράριο άδεια, 2) αντίγραφο απόφασης επιδόµατος µητρότητας (κυοφορίας - λοχείας) από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, 3) υπεύθυνη δήλωση της δικαιούχου µε την οποία αναλαµβάνει την υποχρέωση να γνωστοποιήσει εντός 8 ηµερών στην Υπηρεσία του ΟΑΕΔ οποιαδήποτε µεταβολή της εργασιακής της σχέσης. Στην ίδια δήλωση θα αναφέρονται ο αριθµός µητρώου της ασφαλισµένης στο ΙΚΑ?ΕΤΑΜ και ο αριθµός φορολογικού µητρώου, 4) αριθµός λογαριασµού (ΙΒΑΝ) Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος της δικαιούχου (φωτοτυπία της αντίστοιχης σελίδας του βιβλιαρίου τραπέζης). Για την νοµιµότητα της παροχής, η αρµόδια Υπηρεσία δύναται να ζητήσει οποιοδήποτε άλλο δικαιολογητικό. 8. Η παροχή διακόπτεται λόγω: 1) πρόσληψης και απασχόλησης της δικαιούχου σε νέο εργοδότη, 2) αίτησης διακοπής της δικαιούχου.

57 Συµβάσεις Εργασίας - Βασικά Είδη Συµβάσεων Εργασίας / Ενστάσεις κατά των αποφάσεων των αρµοδίων οργάνων ασκούνται εντός ανατρεπτικής προθεσµίας 30 ηµερών από την κοινοποίησή τους στην ενδιαφερόµενη. Οι ανωτέρω ενστάσεις εξετάζονται σε πρώτο βαθµό από την Επιτροπή Επίλυσης Ασφαλιστικών Διαφορών (ΕΕΑΔ) της αρµόδιας Περιφερειακής Διεύθυνσης του Οργανισµού και σε δεύτερο βαθµό από το Διοικητικό Συµβούλιο του Οργανισµού. Για τις εργαζόµενες που κατά την έναρξη ισχύος του ν.3655/2008 ( ) διένυαν την άδεια µητρότητας (τοκετού και λοχείας) ή την ισόχρονη προς το µειωµένο ωράριο άδεια και οι οποίες επέστρεψαν ή θα επιστρέψουν στην εργασία τους, ισχύουν τα ακόλουθα: α) ως ηµεροµηνία έναρξης της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας του κεφαλαίου Α και της ειδικής παροχής προστασίας του κεφαλαίου Β της παρούσης λογίζεται η ηµεροµηνία κατάθεσης της αίτησής τους στην αρµόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ, β) δεν ισχύει περίοδος προειδοποίησης προς τον εργοδότη, γ) µπορούν να υποβάλλουν την αίτησή τους στην αρµόδια υπηρεσία του ΟΑΕΔ εντός 60 ηµερών από τη δηµοσίευση της παρούσης. Η δαπάνη της ειδικής παροχής προστασίας της µητρότητας βαρύνει τον προϋπολογισµό του ΟΑΕΔ. Ειδική παροχή προστασίας µητρότητας Η µητέρα που είναι ασφαλισµένη του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, και εργάζεται µε σχέση εργασίας ορισµένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκµεταλλεύσεις, µετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το µειωµένο ωράριο άδειας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών , δικαιούται να λάβει ειδική άδεια προστασίας µητρότητας έξι (6) µηνών. Αν δεν κάνει χρήση της προβλεπόµενης από την ως άνω ΕΓΣΣΕ ισόχρονης προς το µειωµένο ωράριο άδειας, η µητέρα δικαιούται αµέσως µετά τη λήξη της άδειας λοχείας την ως άνω ειδική άδεια προστασίας της µητρότητας, στη συνέχεια δε και το µειωµένο ωράριο που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ του έτους 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας, ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόµενη µητέρα µηνιαίως ποσό ίσο µε τον κατώτατο µισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται µε βάση την ΕΓΣΣΕ, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόµατος αδείας µε βάση το προαναφερόµενο ποσόσε περίπτωση απασχόλησης µέχρι και 4 ώρες ηµερησίως ή µέχρι 13 ηµέρες το µήνα, κατά τη διάρκεια του εξαµήνου, που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόµενο από τον ΟΑΕΔ ποσό ισούται µε το µισό του καθοριζόµενου ανωτέρω. Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, οι δε προβλεπόµενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόµενου παραπάνω ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόµενη εισφορά ασφαλισµένου και την αποδίδει στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, µαζί µε την προβλεπόµενη εισφορά εργο-

58 58 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ δότη που βαρύνει τον Οργανισµό. Κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της µητρότητας, έχουν εφαρµογή οι διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 3227/2004 (ΦΕΚ 31 Α ) και η 30874/ (ΦΕΚ 1023 Β ) κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δηµόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονοµίας και Οικονοµικών και Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας. Με απόφαση του Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας ρυθµίζονται η διαδικασία, ο τρόπος και οι λοιπές προϋποθέσεις εφαρµογής των διατάξεων του παρόντος άρθρου, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτοµέρεια.

59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο Ετήσια άδεια και επιδόματα αδείας μισθωτών

60 60 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 4.1 Ηµέρες άδειας µισθωτών Με το άρθρο 1 του Ν.3302/2004 αντικαθίσταται η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του Α.Ν.539/1945, όπως αυτή τροποποιήθηκε µε την παρ.1 του άρ.2 του Ν.1346/1983 και αντικαταστάθηκε µε την παρ.1 του άρ.13 του Ν.3227/2004 και επαναφέρεται το «ηµερολογιακό έτος» ως βάση χορήγησης της ετήσιας άδειας µε αποδοχές των εργαζοµένων. Παράλληλα, διευκρινίζεται πλήρως και συµπληρώνεται η διαδικασία λήψης της άδειας κατά τα δύο πρώτα ηµερολογιακά έτη της εργασιακής σχέσης του µισθωτού. Ειδικότερα, µε τη νέα παράγραφο 1α του Α.Ν.539/1945, προβλέπεται ότι όλοι οι εργαζόµενοι οι οποίοι συνδέονται µε σύµβαση ή σχέση εργασίας ορισµένου ή αορίστου χρόνου, δικαιούνται να λάβουν ετήσια άδεια µε αποδοχές από την έναρξη της απασχόλησής τους σε συγκεκριµένη υπόχρεη επιχείρηση. Η άδεια αυτή χορηγείται από τον εργοδότη αναλογικώς (ποσοστό) µε βάση το χρονικό διάστηµα που απασχολήθηκε ο εργαζόµενος στον εργοδότη αυτό. Η αναλογία της χορηγούµενης αδείας υπολογίζεται βάσει ετήσιας άδειας 20 εργάσιµων ηµερών επί πενθηµέρου εβδοµαδιαίας εργασίας και 24 εργάσιµων ηµερών, επί εξαηµέρου, η οποία αντιστοιχεί σε 12 µήνες συνεχή απασχόληση. Η εν λόγω διάταξη της παρ.1α, όπως και η αντίστοιχη ρύθµιση του άρθρου 6 του Ν.3144/2003, καταργεί το βασικό χρόνο εργασίας- αναµονής (12 µήνες σύµφωνα µε τον Α.Ν.539/1945 ή 10 µήνες κατά την ΕΣΣΕ του έτους 2002), τον οποίο έπρεπε να συµπληρώσει ο µισθωτός στον ίδιο εργοδότη για τη θεµελίωση δικαιώµατος λήψης άδειας. Οι ρυθµίσεις αυτές του Ν.3302/2004, εφαρµόζουν τη νοµολογία του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (υπόθεση C-173/1999 της 28ης-06-01), η οποία ερµήνευσε το άρθρο 7 της Οδηγίας 93/1Ο4/ΕΚ, σχετικά µε τη χορήγηση ετήσιας άδειας µε αποδοχές. Σύµφωνα µε την εν λόγω κοινοτική ρύθµιση, όπως ερµηνεύτηκε µε τη σχετική απόφαση του Δικαστηρίου, κάθε εργαζόµενος δικαιούται κατ ελάχιστον 4 εβδοµάδες άδειας κατ έτος, η οποία δύναται να χορηγηθεί pro rata temporis (κατ αναλογία του χρόνου απασχόλησης, βλ. έκθεση Ευρ, Κοινοβουλίου). Ως ηµέρες άδειας υπολογίζονται µόνο οι εργάσιµες ηµέρες. Δεν συµπεριλαµβάνονται δηλαδή στις ηµέρες άδειας οι Κυριακές και οι αργίες, καθώς και οποιαδήποτε άλλη µη εργάσιµη ηµέρα του µισθωτού (π.χ. Σάββατο), οι οποίες εµπίπτουν στο χρονικό διάστηµα στο οποίο ο µισθωτός κάνει χρήση της άδειας του. Κατάτµηση Αδείας Κατά κανόνα η άδεια αναπαύσεως των µισθωτών χορηγείται ολόκληρη, άπαξ του έτους. Κατ εξαίρεση, επιτρέπεται η κατάτµηση της αδείας µε βάση τις προϋποθέσεις που ορίζονται από το Άρθρο 7 του Ν. 549/77 που κύρωσε το Άρθρο 7 της ΕΓΣΣΕ όπως τροποποιήθηκε µε τον νόµο 3846/2010 Αρθρο 7 Κατάτµηση Αδείας

61 ΕΤΗΣΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΑΔΕΙΑΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ / 61 Επιτρέπεται κατ εξαίρεση, η κατάτµηση του χρόνου αδείας εντός του αυτού ηµερολογιακού έτους σε δύο περιόδους, εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης της επιχείρησης ή εκµετάλλευσης και µετά από έγκριση της οικείας Επιθεώρησης Εργασίας. Σε κάθε περίπτωση η πρώτη περίοδος της αδείας δεν µπορεί να περιλαµβάνει λιγότερες των έξι (6) εργασίµων ηµερών επί εξαηµέρου εβδοµαδιαίας εργασίας και των πέντε (5) εργασίµων ηµερών επί πενθηµέρου ή προκειµένου περί ανηλίκων των δώδεκα (12) εργασίµων ηµερών. Η κατάτµηση του χρόνου αδείας επιτρέπεται και σε περισσότερες των δύο περιόδων, από τις οποίες η µια πρέπει να περιλαµβάνει τουλάχιστον δώδεκα (12) εργάσιµες ηµέρες επί εξαηµέρου εβδοµαδιαίας εργασίας και δέκα (10) εργάσιµες ηµέρες, επί πενθηµέρου, ή προκειµένου περί ανηλίκων δώδεκα (12) εργάσιµες ηµέρες, µετά από έγγραφη αίτηση του µισθωτού προς τον εργοδότη. Η αίτηση αυτή για την οποία δεν απαιτείται έγκριση από την αρµόδια υπηρεσία του ΣΕΠΕ, διατηρείται στην επιχείρηση επί πέντε (5) έτη και πρέπει να είναι στη διάθεση των Επιθεωρητών Εργασίας. Αποδοχές Ο εργαζόµενος δικαιούται στη διάρκεια της άδειάς του τις αποδοχές που θα έπαιρνε αν εργαζόταν κανονικά µε πλήρη απασχόληση. Στις αποδοχές αυτές συµπεριλαµβάνονται όλα τα καταβαλλόµενα επιδόµατα και οι προσαυξήσεις. Ο εργοδότης υποχρεούται να προκαταβάλλει, τις αποδοχές και το επίδοµα αδείας στον εργαζόµενο στην αρχή της άδειας. Οι σχετικοί λογαριασμοί είναι: Αποδοχές κανονικής άδειας Επιδόματα κανονικής άδειας Αποζημιώσεις μη χορηγούμενων αδειών Προσαύξηση της ετήσιας κανονικής άδειας λόγω προϋπηρεσίας Το άρθρο 6 της ΕΓΣΣΕ αναφέρει: «Από 1/1/2000 εργαζόµενοι που έχουν συµπληρώσει υπηρεσία 10 ετών στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσία 12 ετών σε οποιοδήποτε εργοδότη και µε οποιαδήποτε σχέση εργασίας, δικαιούνται άδεια 30 εργάσιµων ηµερών, αν εφαρµόζεται σύστηµα εξαήµερης εβδοµαδιαίας εργασίας ή 25 εργασίµων ηµερών, αν εφαρµόζεται σύστηµα πενθήµερης εβδοµαδιαίας εργασίας). Απαγόρευση της καταγγελίας της συµβάσεως εργασίας κατά τη διάρκεια της αδείας Κατά τη διάρκεια της αδείας απαγορεύεται η απόλυση του µισθωτού απ τον εργοδότη (άρθρο 5 παρ. 6 ΑΝ 539/45). Εν τούτοις, δεν απαγορεύεται η κατά τη διάρκεια της αδείας προειδοποίηση περί της προσεχούς απολύσεώς τους, αρκεί η ηµέρα της απολύσεως να εµπίπτει σε χρόνο µετά τη λήξη της αδείας. (Εφ. Λαρίσης 667/96). Η απαγόρευση της απολύσεως δεν ισχύει κατά τη διάρκεια αναρρωτικής άδειας (ΑΠ 542/97).

62 62 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ ΕΤΗΣΙΑ ΑΔΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Με το άρθρο 1 του Ν.3302/2004 αντικαθίσταται η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του Α.Ν.539/1945, όπως αυτή τροποποιήθηκε µε την παρ.1 του άρ.2 του Ν.1346/1983 και αντικαταστάθηκε µε την παρ.1 του άρ.13 του Ν.3227/2004 και επαναφέρεται το «ηµερολογιακό έτος» ως βάση χορήγησης της ετήσιας άδειας µε αποδοχές των εργαζοµένων. Παράλληλα, διευκρινίζεται πλήρως και συµπληρώνεται η διαδικασία λήψης της άδειας κατά τα δύο πρώτα ηµερολογιακά έτη της εργασιακής σχέσης του µισθωτού. Ειδικότερα, µε τη νέα παράγραφο 1α του Α.Ν.539/1945, προβλέπεται ότι όλοι οι εργαζόµενοι οι οποίοι συνδέονται µε σύµβαση ή σχέση εργασίας ορισµένου ή αορίστου χρόνου, δικαιούνται να λάβουν ετήσια άδεια µε αποδοχές από την έναρξη της απασχόλησής τους σε συγκεκριµένη υπόχρεη επιχείρηση. Η άδεια αυτή χορηγείται από τον εργοδότη αναλογικώς (ποσοστό) µε βάση το χρονικό διάστηµα που απασχολήθηκε ο εργαζόµενος στον εργοδότη αυτό. Η αναλογία της χορηγούµενης αδείας υπολογίζεται βάσει ετήσιας άδειας 20 εργάσιµων ηµερών επί πενθηµέρου εβδοµαδιαίας εργασίας και 24 εργάσιµων ηµερών, επί εξαηµέρου, η οποία αντιστοιχεί σε 12 µήνες συνεχή απασχόληση. Η εν λόγω διάταξη της παρ.1α, όπως και η αντίστοιχη ρύθµιση του άρθρου 6 του Ν.3144/2003, καταργεί το βασικό χρόνο εργασίας- αναµονής (12 µήνες σύµφωνα µε τον Α.Ν.539/1945 ή 10 µήνες κατά την ΕΣΣΕ του έτους 2002), τον οποίο έπρεπε να συµπληρώσει ο µισθωτός στον ίδιο εργοδότη για τη θεµελίωση δικαιώµατος λήψης άδειας. Οι ρυθµίσεις αυτές του Ν.3302/2004, εφαρµόζουν τη νοµολογία του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (υπόθεση C-173/1999 της 28ης-06-01), η οποία ερµήνευσε το άρθρο 7 της Οδηγίας 93/1Ο4/ΕΚ, σχετικά µε τη χορήγηση ετήσιας άδειας µε αποδοχές. Σύμφωνα με την εν λόγω κοινοτική ρύθμιση, όπως εμηνεύτηκε με τη σχετική απόφαση του Δικαστηρίου, κάθε εργαζόµενος δικαιούται κατ ελάχιστον 4 εβδοµάδες άδειας κατ έτος, η οποία δύναται να χορηγηθεί pro rata temporis (κατ αναλογία του χρόνου απασχόλησης, βλ. έκθεση Ευρ, Κοινοβουλίου). I. Ρύθµιση άδειας κατά το 1ο ηµερολογιακό έτος Με τη νέα παρ.1 β του Α.Ν.539/1945, καθιερώνεται για το πρώτο ηµερολογιακό έτος-εντός του οποίου προσελήφθη ο µισθωτός, υποχρέωση του εργοδότη να χορηγεί µέχρι την 31η Δεκεµβρίου αναλογία - ποσοστό των ηµερών αδείας που δικαιούται ο µισθωτός, βάσει του χρονικού διαστήµατος απασχόλησης στο έτος αυτό. Η αναλογία της άδειας, η οποία υπολογίζεται επί των 20 -επί πενθηµέρου-και των 24 -επί εξαηµέρου-ηµερών, θα πρέπει να χορηγείται από τον εργοδότη έως την 31η Δεκεµβρίου του ηµερολογιακού έτους πρόσληψης ακόµη και αν δεν έχει ζητηθεί από τους εργαζόµενους (άρ.4 του Α.Ν.539/1945, όπως τροποποιήθηκε µε την παρ.15 του άρ.3 του Ν.4504/1966). Υπενθυµίζεται ότι, σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στο άρ.3 του Ν.Δ.3755/1957, καθώς και τη

63 ΕΤΗΣΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΑΔΕΙΑΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ / 63 σχετική νοµολογία, σε περίπτωση µη χορήγησης από τον εργοδότη λόγω υπαιτιότητάς του (άρνηση, πταίσµα, αµέλεια), της άδειας που δικαιούται ο εργαζόµενος εντός του ηµερολογιακού έτους, υποχρεούται να καταβάλλει σ αυτόν τις αντίστοιχες αποδοχές αδείας µε προσαύξηση 100%. ΙΙ. Ρύθµισn άδειας κατά το 2ο ηµερολογιακό έτος Κατά το δεύτερο ηµερολογιακό έτος, ο µισθωτός δικαιούται να λάβει τµηµατικά την άδειά του, η οποία αναλογεί στο χρόνο απασχόλησής του στο δεύτερο αυτό έτος, στον οικείο εργοδότη. Η αναλογία της άδειας υπολογίζεται εκ νέου, όπως και κατά το πρώτο ηµερολογιακό έτος, µε βάση τις 20 ηµέρες επί πενθηµέρου και τις 24 ηµέρες επί εξαηµέρου. Κατά τη διάρκεια του έτους αυτού και κατά το χρονικό σηµείο συµπληρώσεως 12 µηνών από την ηµεροµηνία πρόσληψης, η άδεια επαυξάνεται κατά µία εργάσιµη ηµέρα. Ως εκ τούτου, η άδεια κατά το δεύτερο ηµερολογιακό έτος, η οποία θα πρέπει να χορηγηθεί από τον εργοδότη αναλογικώς ή ολόκληρη στο τέλος, έως την 31η Δεκεµβρίου του έτους αυτού, φθάνει στο ύψος των 21 επί πενθηµέρου και 25 επί εξαηµέρου, εργάσιµων ηµερών. Συνεπώς, η µη χορήγησή της συνεπάγεται την υποχρέωση της καταβολής των αντιστοίχων αποδοχών αδείας προσαυξηµένων κατά 100%, εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρθησαν για το πρώτο ηµερολογιακό έτος (υπαιτιότητα του εργοδότη λόγω πταίσµατος, αµέλειας, άρνησης κ.λπ.). IIΙ Ρύθµιση άδειας κατά το τρίτο και επόµενα ηµερολογιακά έτη Κατά το τρίτο ηµερολογιακό έτος, καθώς και τα επόµενα, ο µισθωτός δικαιούται να λάβει ολόκληρη την ετήσια άδειά του και σε κάθε χρονικό σηµείο του έτους, αυτού. Η άδεια αυτή, θα φθάσει τις 22 ηµέρες επί πενθηµέρου και τις 26 επί εξαηµέρου, εάν έχουν συµπληρωθεί 2 έτη απασχόλησης εντός του τρίτου αυτού ηµερολογιακού έτους. Ο εργοδότης και σ αυτή την περίπτωση υποχρεούται να χορηγεί την άδεια µέχρι 31 Δεκεµβρίου εκάστου ηµερολογιακού έτους, µε τις συνέπειες που προαναφέρθησαν στην περίπτωση µη χορήγησής της και εφ όσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που µνηµονεύθησαν για τα δύο πρώτα ηµερολογιακά έτη (υπαιτιότητα του εργοδότη λόγω πταίσµατος, αµέλειας, άρνησης κ.λπ.). Η διάταξη του άρ.1 του Ν.3302/2004, όπως και αυτή του άρ.6 του Ν.3144/2003, αναφέρει ρητώς ότι η ετήσια άδεια µε αποδοχές, καθώς και το επίδοµα αδείας, διέπονται και από τις λοιπές οικείες διατάξεις της εργατικής νοµοθεσίας. Ως εκ τούτου, εξασφαλίζεται η συνέχεια της ισχύος των κειµένων διατάξεων που αφορούν το µηχανισµό και τον τρόπο χορήγησης της άδειας και του επιδόµατος αδείας. 4.2 Χορήγηση αδειών στους υπαλλήλους για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώµατος Άδεια Εκλογών Η ειδική άδεια που δίδεται για την άσκηση του εκλογικού δικαιώµατος είναι και στον ιδιωτικό τοµέα µε αποδοχές.

64 64 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Η άδεια αυτή δεν συµψηφίζεται µε την κανονική ή άλλης µορφής άδεια. Η διάρκειά της είναι ανάλογη µε τη χιλιοµετρική απόσταση. Συγκεκριµένα: για εργαζόµενους µε πενθήµερο: από χλµ., µία εργάσιµη ηµέρα από 401 και πάνω, δύο εργάσιµες ηµέρες για τα νησιά µέχρι τρεις εργάσιµες ηµέρες για εργαζόµενους µε εξαήµερο: από χλµ., µία εργάσιµη ηµέρα από χλµ., δύο εργάσιµες ηµέρες από 401 και πάνω, τρεις εργάσιµες ηµέρες για τα νησιά µέχρι τρεις εργάσιµες ηµέρες Πιο αναλυτικά σύµφωνα µε την νέα εγκύκλιο 16380/538/ Α) Για τους µισθωτούς για τους οποίους εφαρµόζεται καθεστώς εξαήµερης εβδοµαδιαίας εργασίας: α) Σε όσους µετακινηθούν, για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώµατος σε απόσταση χιλιοµέτρων, χορηγείται άδεια µιας (1) εργάσιµης ηµέρας. β) Σε όσους µετακινηθούν σε απόσταση χιλιοµέτρων, χορηγείται άδεια δύο (2) εργασί- µων ηµερών. γ) Σε όσους µετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιοµέτρων και άνω χορηγείται άδεια τριών (3) εργασίµων ηµερών, εφόσον κινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, µε βάση υπεύθυνη δήλωσή τους. δ) Σε όσους µετακινηθούν σε νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθµός των ηµερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα µε την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες µετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιµες ηµέρες. Β) Για τους µισθωτούς για τους οποίους εφαρµόζεται καθεστώς πενθήµερης εβδοµαδιαίας εργασίας: α) Σε όσους µετακινηθούν, για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώµατος σε απόσταση χιλιοµέτρων, χορηγείται άδεια µιας (1) εργάσιµης ηµέρας. β) Σε όσους µετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιοµέτρων και άνω, χορηγείται άδεια δύο (2) εργασίµων ηµερών, εφόσον κινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, µε βάση υπεύθυνη δήλωσή τους. γ) Σε όσους µετακινηθούν σε νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθµός των ηµερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα µε την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες µετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιµες ηµέρες.

65 ΕΤΗΣΙΑ ΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΑΔΕΙΑΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ / 65 Για όσους εκ των µισθωτών, που µετακινούνται κατά τα ανωτέρω, η Κυριακή (ηµέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας) είναι εργάσιµη ηµέρα, αυτή θεωρείται ως ηµέρα ειδικής αδείας απουσίας µε αποδοχές, πέραν αυτών που ορίζονται στην προηγούµενη παράγραφο της παρούσας. Η κατά τα ανωτέρω χορηγούµενη άδεια δεν συµψηφίζεται µε την ετήσια άδεια µετ αποδοχών. 4.3 Άδεια κατά τη στράτευση Οι στρατευόµενοι µισθωτοί δεν δικαιούνται άδεια κατά το διάστηµα της στράτευσής τους. Αν όµως γνωστοποίησαν εγκαίρως στον εργοδότη τη µέλλουσα στράτευσή τους, δικαιούνται να λάβουν άδεια κατά το ηµερολογιακό έτος στο οποίο εµπίπτει η στράτευση τους, εφ όσον βέβαια υπάρχει χρόνος για τη λήψη της άδειάς τους. Αν συνεχίσουν την εργασία τους στον ίδιο εργοδότη θα λάβουν κανονικά την άδειά τους, σε αντίθετη περίπτωση θα λάβουν αποζηµίωση αδείας. 4.4 Σπουδαστική Άδεια - Άδεια για µεταπτυχιακό Εκτός από την κανονική τους άδεια, οι εργαζόµενοι που είναι µαθητές ή σπουδαστές ή φοιτητές εκπαιδευτικών µονάδων οποιουδήποτε τύπου και οποιασδήποτε βαθµίδας του Δηµοσίου ή εποπτευοµένων από το Δηµόσιο µε οποιοδήποτε τρόπο, δικαιούνται να λάβουν από τον εργοδότη τους και πρόσθετη άδεια άνευ αποδοχών διαρκείας 30 εργάσιµων ηµερών (ΕΓΣΣΕ 96 άρθρο 7), συνεχών ή διακεκοµµένων κατ έτος για τη συµµετοχή τους στις εξετάσεις. Την ειδική άδεια δικαιούνται να λάβουν όλοι οι εργαζόµενοι-εργαζόµενες σπουδαστές, χωρίς όριο ηλικίας, αλλά µόνο για την προβλεπόµενη διάρκεια των σπουδών που κάθε φορά παρακολουθεί ο εργαζόµενος, προσαυξηµένη κατά δύο έτη, ανεξάρτητα αν οι σπουδές διανύθηκαν συνεχώς ή διακεκοµµένα και ανεξάρτητα αν έχουν συµπληρώσει 1 χρόνο υπηρεσίας στον εργοδότη. Η ιδιότητα του µαθητή, σπουδαστή, φοιτητή και η συµµετοχή του στις εξετάσεις αποδεικνύεται µε βεβαίωση της σχολής του που υποβάλλεται στον εργοδότη από τον εργαζόµενο. Σηµειώνεται ότι γίνεται δεκτό ότι την άδεια εξετάσεων δικαιούνται και όσοι παρακολουθούν προγράµµατα στα Ανοικτά Πανεπιστήµια, εφόσον ανήκουν στα ιδρύµατα του Δηµόσιου Τοµέα ή εποπτεύονται απ αυτό. Για τους ανήλικους εργαζόµενους που είναι συγχρόνως µαθητές ή σπουδαστές ο Ν. 1837/ 89, ορίζει ότι δικαιούνται για τη συµµετοχή τους στις εξετάσεις άδεια άνευ αποδοχών δύο ηµερών, συνεχόµενη ή τµηµατική, για κάθε µέρα εξετάσεων. Η άδεια αυτή δεν µπορεί να είναι µικρότερη από 14 ηµέρες συνολικά και οι αποδοχές καταβάλλονται από τον ΟΑΕΔ. Οι µαθητές, σπουδαστές και φοιτητές που εργάζονται στο Δηµόσιο ή ΝΠΔΔ δικαιούνται άδεια 14 ηµερών µε αποδοχές Άδεια εξετάσεων σε μεταπτυχιακούς φοιτητές Όσοι συµµετέχουν σε πρόγραµµα για µεταπτυχιακό δίπλωµα ετησίας τουλάχιστον φοίτησης ή δι-

66 66 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ δακτορικό δίπλωµα ΑΕΙ και ΤΕΙ της ηµεδαπής ή της αλλοδαπής, δικαιούνται άδεια 10 εργασίµων ηµερών. Η άδεια αυτή είναι άνευ αποδοχών από τον εργοδότη, χορηγείται σε συνεχείς ηµέρες ή τµηµατικά και ανεξάρτητα από την ηλικία του/της δικαιούχου και ισχύει µέχρι δύο έτη. 4.5 Άδεια Θηλασµού & Φροντίδας παιδιών Οι εργαζόµενες µητέρες δικαιούνται: α) Για το χρονικό διάστηµα 30 µηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, δηλαδή 9 βδοµάδες µετά τον τοκετό,(ε.γ.σ.σ.ε άρθρο 8), είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά µία ώρα κάθε ηµέρα από την εργασία τους. β) Εναλλακτικά µε συµφωνία του εργοδότη, το ηµερήσιο ωράριο των µητέρων µπορεί να ορίζεται µειωµένο κατά δύο (2) ώρες ηµερησίως για τους πρώτους δώδεκα (12) µήνες και σε µία (1) ώρα ηµερησίως για έξη (6) επιπλέον µήνες (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε άρθρο 6). Την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας παιδιού µπορεί εναλλακτικά να ζητήσει και ο πατέρας, εφόσον δεν κάνει χρήση η εργαζόµενη μητέρα. Το µειωµένο ωράριο για τη φροντίδα των παιδιών θεωρείται και αµείβεται ως χρόνος εργασίας (ΕΓΣΣΕ, 1993,άρθρο 9) και δεν πρέπει να δηµιουργεί δυσµενέστερες συνθήκες στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις. Βιβλίο Αδειών Από το νόµο επιβάλλεται ο κάθε εργοδότης να τηρεί «Ειδικό Βιβλίο Αδειών», θεωρηµένο από την Επιθεώρηση Εργασίας στο οποίο οφείλει να καταχωρεί τα στοιχεία του εργαζόµενου, την περίοδο χορήγησης της άδειας καθώς και τις αποδοχές αδείας. Όταν ο µισθωτός λάβει την άδεια του και πληρωθεί τις αποδοχές αυτής, οφείλει να υπογράψει έναντι αυτών. 4.6 Επίδομα αδείας Όσον αφορά στο επίδοµα αδείας, τονίζονται τα εξής: Όπως είναι γνωστό, κάθε εργαζόµενος µαζί µε την άδεια δικαιούται αποδοχές αδείας καθώς και επίδοµα αδείας (άρ.3, παρ.16 Ν.4504/1966). Το δικαίωµα λήψης επιδόµατος αδείας, αποτελεί επακόλουθο του δικαιώµατος λήψης κανονικής αδείας και υπολογίζεται όπως και οι αποδοχές αδείας-είναι δηλαδή ίσες προς το σύνολο των αποδοχών αδείας µε τον περιορισµό ότι δε δύναται να υπερβεί για όσους µεν αµείβονται µε µισθό, το µισό µισθό, για όσους δε αµείβονται µε ηµεροµίσθιο ή ωροµίσθιο ή ποσοστά, τα 13 ηµεροµίσθια. Ως εκ τούτου, -οι µισθωτοί οι οποίοι λαµβάνουν τµήµα ή ολόκληρη την άδεια, δικαιούνται και ανάλογες αποδοχές επιδόµατος αδείας τόσο για το πρώτο και δεύτερο ηµερολογιακό έτος, όσο και για τα επόµενα έτη.

67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο Λύση της σχέσεως εργασίας

68 68 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 5.1 Λύση σύµβασης ορισµένου χρόνου 1. Με τη λήξη του συµφωνηµένου χρόνου Η σύµβαση ορισµένου χρόνου λήγει αυτόµατα µε τη λήξη του συµφωνηµένου χρόνου και δεν απαιτείται έγγραφη αναγγελία και καταβολή αποζηµίωσης. Εάν όµως µετά τη λήξη της ο εργαζόµενος συνεχίσει να παρέχει τις υπηρεσίες για σχετικά µακρύ χρονικό διάστηµα, η σύµβαση θεωρείται ότι ανανεώθηκε για αόριστο χρόνο, µε όλες τις σχετικές για τον εργοδότη συνέπειες (υποχρέωση αποζηµίωσης σε περίπτωση απόλυσης κλπ). Ως σχετικά µακρύ, θεωρείται εκείνο το χρονικό διάστηµα, το οποίο δεν αφήνει περιθώρια ερµηνείας του σαν χρόνου παροχής εργασίας στα πλαίσια της ίδιας της σύµβασης ορισµένου χρόνου (π.χ. τελευταίες εργασίες εποχιακής επιχείρησης λίγο πριν το κλείσιµο, χρόνος ενηµέρωσης του υπαλλήλου-αντικαταστάτη κλπ). Με τη λήξη της σύµβασης ορισµένου χρόνου ο εργοδότης υποχρεούται να δώσει στον εργαζόµενο πιστοποιητικό εργασίας, µε τη χρησιµοποίηση του οποίου ο τελευταίος λαµβάνει από τον ΟΑΕΔ επίδοµα ανεργίας. 2. Με καταγγελία για «σπουδαίο λόγο» Η σύµβαση ορισµένου χρόνου µπορεί να καταγγελθεί πριν τη λήξη της για «σπουδαίο λόγο». Η έννοια του σπουδαίου λόγου δεν µπορεί να προσδιοριστεί µε ακρίβεια από κάποιο νόµο. Μόνο τα δικαστήρια µπορούν να αποφασίσουν κατά περίπτωση, αν τα στοιχεία που επικαλούνται τα αντιδικούντα µέρη αποτελούν σπουδαίο λόγο ή όχι. «Σπουδαίος λόγος» είναι η ύπαρξη γεγονότων στη διάρκεια της σύµβασης, εξαιτίας των οποίων είναι αδύνατη η συνέχισή της, σύµφωνα µε την καλή πίστη και τα χρηστά συναλλακτικά ήθη. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις καταγγελίας της σύµβασης από τον εργοδότη: Επαγγελµατική ανεπάρκεια Άρνηση παροχής εργασίας και µη συµµόρφωση σε εντολές του εργοδότη Υβριστική συµπεριφορά εργαζόµενου Μακρόχρονη απουσία από την εργασία Χαρακτηριστικές περιπτώσεις καταγγελίας της σύµβασης από τον εργαζόµενο: Υβριστική συµπεριφορά του εργοδότη, µείωση της προσωπικότητας του εργαζόµενου Αθέτηση ουσιωδών όρων της σύµβασης Παρατεταµένη µη καταβολή αποδοχών Παράλειψη τήρησης υποχρεώσεων για την υγιεινή και την ασφάλεια 3. Διατυπώσεις καταγγελίας σύµβασης ορισµένου χρόνου Σε αντίθεση µε τη σύµβαση αορίστου χρόνου, η σύµβαση ορισµένου χρόνου δεν απαιτείται να καταγγελθεί εγγράφως. Μπορεί να ασκηθεί και προφορικά αρκεί αυτό να γίνεται µε σαφή τρόπο. Βέβαια ο εργοδότης µπορεί να την καταγγείλει και εγγράφως, αναφέροντας επιγραµµατικά τους

69 Λύση της σχέσεως εργασίας / 69 λόγους που τον οδήγησαν στην καταγγελία, έτσι ώστε σε περίπτωση δικαστικής επίλυσης της διαφοράς, να έχει στα χέρια του τεκμήρια. 4. Συνέπειες έγκυρης καταγγελίας Ο καταγγέλλων τη σύµβαση ορισµένου χρόνου (εργοδότης ή εργαζόµενος), εφόσον η καταγγελία είναι έγκυρη, έχει το δικαίωµα αποζηµίωσης από την άλλη πλευρά. Αν καταγγέλλων είναι ο εργαζόµενος, η αποζηµίωση περιλαµβάνει όλους τους µισθούς που θα έπαιρνε ως τη λήξη της σύµβασης, καθώς και την κάλυψη πιθανής ζηµιάς που υπέστη από την αθέτηση της σύµβασης. Αν καταγγέλλων είναι ο εργοδότης, η αποζηµίωση περιλαµβάνει την κάλυψη της αντίστοιχης ζηµιάς που πιθανόν υπέστη από την αθέτηση της σύµβασης. 5. Συνέπειες άκυρης καταγγελίας Αν δεν συντρέχει σπουδαίος λόγος και το δικαστήριο αναγνωρίσει ακυρότητα της καταγγελίας, τότε: Αν την άσκησε ο εργοδότης, τότε καθίσταται υπερήµερος ως προς την αποδοχή της εργασίας του εργαζόµενου και οφείλει να του καταβάλει όλες τις αποδοχές του από την ηµέρα της (άκυρης) καταγγελίας µέχρι τη λήξη της σύµβασης. Επιπλέον αν η άκυρη καταγγελία συνιστά και προσβολή της προσωπικότητας, ο εργαζόµενος µπορεί να αξιώσει χρηµατική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης που υπέστη από τη συµπεριφορά του εργοδότη. Αν την άσκησε ο εργαζόµενος, τότε εξοµοιώνεται µε άρνηση παροχής εργασίας. Τότε, εκτός από ενδεχόµενη υποχρέωση καταβολή 5.2 Λύση σύµβασης αορίστου χρόνου Απόλυση και οικειοθελής αποχώρηση Η καταγγελία της σύµβασης µπορεί να γίνει µονοµερώς, είτε από τον εργοδότη, οπότε ονοµάζεται και απόλυση, είτε από τον εργαζόµενο, οπότε µιλάµε για παραίτηση ή οικειοθελή αποχώρηση Ποιες απολύσεις είναι έγκυρες Για να είναι έγκυρη η απόλυση πρέπει καταρχήν να ισχύουν 3 τυπικές προϋποθέσεις: Να κοινοποιηθεί στον εργαζόµενο εγγράφως Να καταβληθεί στον εργαζόµενο αµέσως η νόµιµη αποζηµίωση Ο εργαζόµενος που απολύεται να έχει προηγουµένως ασφαλισθεί Το έγγραφο της απόλυσης πρέπει να επιδοθεί στον εργαζόµενο µε κάθε τρόπο: είτε απευθείας στον τόπο εργασίας είτε µε δικαστικό επιµελητή στο σπίτι του, στην περίπτωση που ο τελευταίος αρνείται να το παραλάβει. Στο έγγραφο πρέπει να αναφέρεται σαφώς η απόλυση. Δεν είναι απαραί-

70 70 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ τητο να αναφέρονται οι λόγοι της απόλυσης, εκτός κι αν βάσει του νόµου απαιτείται σπουδαίος λόγος, όπως πχ στην απόλυση εγκύου. (Για να είναι η απόλυση έγκυρη δεν πρέπει να είναι αντίθετη µε συγκεκριµένες απαγορευτικές διατάξεις. Σε ορισµένες περιπτώσεις η νοµοθεσία απαγορεύει ρητά την απόλυση, εκτός κι αν συντρέχει σπουδαίος λόγος. Τέτοιες περιπτώσεις είναι: συνδικαλιστικά στελέχη που προστατεύονται, έγκυες εργαζόµενες, στρατευµένοι µισθωτοί, άτοµα µε ειδικές ανάγκες, πολύτεκνοι, αγωνιστές Εθνικής Αντίστασης) Αν µία από τις παραπάνω προϋποθέσεις δεν έχει τηρηθεί τότε η καταγγελία θεωρείται αυτοµάτως άκυρη και η σύµβαση εργασίας εξακολουθεί να ισχύει. (!) ΕΞΑΙΡΕΣΗ: Στην περίπτωση απόλυσης εργαζοµένου που δεν έχει συµπληρώσει 2 µήνες δουλειάς, ο εργοδότης δεν υποχρεούται να τηρήσει τις δύο πρώτες προϋποθέσεις (έγγραφη αναγγελία και αποζηµίωση). Όµως ακόµη κι αν οι τυπικές προϋποθέσεις έχουν τηρηθεί, η απόλυση µπορεί να κριθεί από το δικαστήριο άκυρη, αν ο εργοδότης άσκησε το δικαίωµα καταχρηστικά. Δηλαδή, κατά παράβαση του άρθρου 281 του Αστικού Κώδικα, υπερέβη τα όρια της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικού ή οικονοµικού σκοπού του δικαιώµατος. Πολλές περιπτώσεις απόλυσης έχουν κριθεί από τα Δικαστήρια σαν καταχρηστικές. Χαρακτηριστικά παραδείγµατα: Απόλυση που γίνεται για την ικανοποίηση από τον εργοδότη αισθήµατος εκδίκησης προς τον εργαζόµενο που είναι άσχετο µε την εκτέλεση της σύµβασης εργασίας. Απόλυση που γίνεται λόγω της νόµιµης συνδικαλιστικής δράσης του εργαζόµενου ή για πολιτικούς λόγους. Απόλυση που γίνεται λόγω δικαστικής διεκδίκησης των αξιώσεων του εργαζόµενου. Απόλυση λόγω αρνήσεως του εργαζόµενου να δεχτεί παράνοµη απαίτηση του εργοδότη. Καταχρηστική έχει κριθεί επίσης η προσφυγή από τον εργοδότη στην απόλυση για πειθαρχική παράβαση ή οποία ήταν δυνατόν να αντιµετωπισθεί µε ηπιότερα µέτρα. Γενικά καταχρηστική είναι κάθε απόλυση που δεν δικαιολογείται από το καλώς εννοούµενο συµφέρον του εργοδότη ή από άλλες αντισυµβατικές ενέργειες του εργαζόµενου, από τις οποίες επηρεάζεται ο κανονικός ρυθµός της εργασίας. Επίσης ο εργοδότης υποχρεούται εντός 8 ηµερολογιακών ηµερών από την παράδοση του εγγράφου στον εργαζόµενο να αναγγείλει την απόλυση στον ΟΑΕΔ. Αν δεν το κάνει, δεν θίγεται την εγκυρότητα της απόλυσης, αλλά αποσείονται εναντίον του ποινικές κυρώσεις (χρηµατική ποινή και έως τρίµηνη φυλάκιση) ο δε εργαζόµενος, σε περίπτωση που η καθυστέρηση του προξενήσει ζηµιά από τη µη καταβολή επιδοµάτων ανεργίας, µπορεί να ασκήσει αγωγή και να ζητήσει σχετική αποζηµίωση από τον εργοδότη.

71 Λύση της σχέσεως εργασίας / Δικαιώµατα του απολυόµενου Ο εργαζόµενος σε περίπτωση άκυρης απόλυσης, έχει δικαίωµα να ασκήσει αγωγή και να υποχρεώσει τον εργοδότη να αποδεχθεί τις υπηρεσίες του. Σ αυτήν την περίπτωση ο εργοδότης επιπλέον υποχρεούται να καταβάλει στον εργαζόµενο το σύνολο των αποδοχών από την ηµέρα της άκυρης καταγγελίας µέχρι τη µέρα που θα ξαναδεχθεί τις υπηρεσίες του (µισθοί υπερηµερίας *). Η σχετική αγωγή πρέπει να γίνει µέσα σε διάστηµα 3 µηνών από την κοινοποίηση του εγγράφου της απόλυσης, αλλιώς η αγωγή απορρίπτεται ως εκπρόθεσµη. (Αν η ακυρότητα οφείλεται σε µη κοινοποίηση του εγγράφου, η 3µηνη προθεσµία αρχίζει και πάλι από την ηµέρα που ο εργοδότης σταµάτησε να αποδέχεται τις υπηρεσίες του εργαζόµενου και όχι από τη µέρα της κοινοποίησης). Αν η άκυρη καταγγελία συνιστά και προσβολή της προσωπικότητας του απολυθέντα, τότε ο τελευταίος µπορεί επιπλέον να απαιτήσει χρηµατική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης που υπέστη. Σε περίπτωση που ο εργαζόµενος αποδεχτεί την απόλυση αλλά θεωρήσει ότι δεν έλαβε ολόκληρη την αποζηµίωση που δικαιούται, τότε µπορεί να ασκήσει αγωγή µέσα σε 6 µήνες από την ηµέρα λύσης της σύµβασης εργασίας. 4. Αποζηµίωση απόλυσης (!) ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η µε επιφύλαξη είσπραξη της αποζηµίωσης δεν αποτελεί παραίτηση του εργαζόµενου από το δικαίωµα του να διεκδικήσει την ακύρωση της απόλυσης. Παρόλα αυτά κι εφόσον επιδιώκει να µαταιώσει την απόλυση, µπορεί να αρνηθεί να την εισπράξει, δηµιουργώντας θέµα νοµιµότητας. Σε αυτήν την περίπτωση, αν ο εργοδότης είναι προσεκτικός, θα πρέπει να καταβάλει αµέσως την αποζηµίωση στο Ταµείο Παρακαταθηκών και Δανείων και να γνωστοποιήσει την παρακατάθεση στον απολυόµενο. Το ύψος της αποζηµίωσης εξαρτάται από τους παρακάτω παράγοντες: 1. Το ύψος των τακτικών αποδοχών του τελευταίου µήνα, µε καθεστώς πλήρους απασχόλησης 2. Το χρόνο προϋπηρεσίας 3. Το εάν η απόλυση γίνηκε µε προειδοποίηση ή όχι 4. Το εάν ο απολυόµενος είναι υπάλληλος ή εργατοτεχνίτης Για την παρακολούθηση της αποζημίωσης έμμισθου ή ημερομίσθιου προσωπικού χρησιμοποιείται ο λογαριασμός: Αποζημιώσεις απολύσεως ή εξόδου από την υπηρεσία Αποζημιώσεις απολύσεως ή εξόδου από την υπηρεσία έμμισθου προσωπικού Αποζημιώσεις απολύσεως ή εξόδου από την υπηρεσία ημερομίσθιου προσωπικού

72 72 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 1. ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΑΠΟΔΟΧΕΣ Ο υπολογισµός της αποζηµίωσης γίνεται µε βάση τις τακτικές αποδοχές του τελευταίου µήνα µε καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Καθεστώς πλήρους απασχόλησης θεωρείται η κανονική απασχόληση που προβλέπεται από τη σύµβαση, ανεξάρτητα αν τον τελευταίο µήνα ο εργαζόµενος για κάποιο λόγο δεν απασχολήθηκε (πχ ασθένεια, απουσία κλπ). Εδώ ο όρος καθεστώς πλήρους απασχόλησης δεν πρέπει να συγχέεται µε τους όρους πλήρης και µερική απασχόληση, δηλαδή δεν αναφέρεται στο νόµιµο ωράριο, αλλά στο ωράριο που έχει συµφωνηθεί. Στην περίπτωση των µερικώς απασχολούµενων, η αποζηµίωση θα υπολογιστεί µε βάση τις µειωµένες ώρες που έχουν συµφωνήσει να παρέχουν εργασία. Τελευταίος µήνας θεωρείται το διάστηµα από την αντίστοιχη ηµεροµηνία του προηγούµενου µήνα µέχρι την ηµέρα της απόλυσης. Πχ αν η απόλυση έγινε 11 Απριλίου, τελευταίος µήνας θεωρείται το διάστηµα 11 Μαρτίου-11 Απριλίου. Τακτικές αποδοχές θεωρούνται ο µισθός, καθώς και άλλη παροχή σε είδος και σε χρήµα που δίνεται τακτικά. Αναλυτικά συνυπολογίζονται: Τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα και το επίδοµα αδείας. Έτσι ο µηνιαίος µισθός προσαυξάνεται κατά 1/6. (Εξαίρεση αποτελούν οι οικοδόµοι, στους οποίους δεν υπολογίζεται αυτή η προσαύξηση, επειδή λαµβάνουν τα αντίστοιχα επιδόµατα από ειδικό λογαριασµό του ΙΚΑ και όχι από τον εργοδότη) Όλα τα επιδόµατα που προβλέπονται από τη σύµβαση (ανθυγιεινής εργασίας, επίδοµα ισολογισµού για τους λογιστές κλπ) Αν το επίδοµα δίδεται σε ετήσια βάση, ο προσαυξηµένος µηνιαίος µισθός υπολογίζεται ως εξής: (14*µισθοί+επίδοµα1+επίδοµα2 +...)/12. Προσαύξηση νυχτερινής εργασίας, εργασίας κατά τις Κυριακές και αργίες, υπερεργασίας και νόµιµης υπερωρίας, εφόσον όµως παρέχονταν τακτικά και παρασχέθηκαν και τον τελευταίο µήνα. Παροχές σε είδος που µπορούν να αναχθούν σε χρήµα (πχ παροχή γάλακτος και τροφίµων) εφόσον δίδονται σαν αντάλλαγµα για την παροχή εργασίας. Οδοιπορικά έξοδα και εκτός έδρας, εφόσον χορηγούνται τακτικά (και χορηγήθηκαν τον τελευταίο µήνα) κι εφόσον δεν διακόπτονται κατά την άδεια ή την ασθένεια. Προµήθειες ή ποσοστά επί τον πωλήσεων, εφόσον καταβάλλονται σε µόνιµη βάση. Δεν συµπεριλαµβάνονται στις τακτικές αποδοχές οποιεσδήποτε οικειοθελείς παροχές (bonus), αρκεί όµως ο εργοδότης να έχει κατοχυρώσει στη σύµβαση την ανακλησιµότητα των παροχών αυτών. 2. ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑΣ Σαν χρόνος προϋπηρεσίας λογαριάζεται η τελευταία συνεχής κι αδιάκοπη απασχόληση του απολυόµενου στον ίδιο εργοδότη, µε σύµβαση αορίστου χρόνου κι ανεξάρτητα του εάν εργαζόταν σαν εργάτης ή υπάλληλος. Πχ αν κάποιος προσελήφθη σαν εργάτης και µετά κάποιο χρονικό διάστηµα

73 Λύση της σχέσεως εργασίας / 73 έγινε υπάλληλος στο γραφείο του εργοδότη, τότε ο χρόνος προϋπηρεσίας αρχίζει από την ηµέρα πρόσληψής του σαν εργάτη µέχρι την ηµέρα απόλυσης, η δε αποζηµίωση θα υπολογισθεί βάσει της ιδιότητας του υπαλλήλου. (Μόνο στην περίπτωση που υπογράφηκε νέα σύµβαση κατά την ανάληψη καθηκόντων ως υπαλλήλου, η προϋπηρεσία θα µετρήσει από τη δεύτερη αυτή χρονική στιγµή). Η έννοια του εργοδότη αναφέρεται στην εργοδότρια επιχείρηση και όχι στενά στο συγκεκριµένο πρόσωπο του εργοδότη. Αν η επιχείρηση µεταβιβασθεί σε άλλο πρόσωπο, ο χρόνο προϋπηρεσίας αρχίζει να µετρά από τη µέρα σύναψης εργασιακής σχέσης µε τον πρώτο εργοδότη. ΑΠΟΛΥΣΗ ΜΕ ΠΡΟΜΗΝΥΣΗ Ο εργοδότης µπορεί να απολύσει έναν υπάλληλο είτε απροειδοποίητα (έκτακτη καταγγελία) είτε µε προειδοποίηση (τακτική καταγγελία µε προµήνυση), οπότε η οφειλόµενη αποζηµίωση µειώνεται κατά 50%. Ο παρακάτω πίνακας δίνει τη σχέση ανάµεσα στο χρόνο προϋπηρεσίας στην αποζηµίωση και στην προθεσµία προµήνυσης, όπως τροποποιήθηκε µε τον Ν.3863/10 του ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ: Χρόνος Προϋπηρεσίας Αποζημίωση χωρίς προειδοποίηση Προειδοποίηση Αποζημίωση 2 μηνών- 1 έτους 1 μηνός 1 μηνός 0,5 μηνός 1 έτους (συμπλ) 2 μηνών 1 μηνός 1 μηνός 2 ετών (συμπλ) 2 μηνών 2 μηνών 1 μηνός 3 ετών (συμπλ) 2 μηνών 2 μηνών 1 μηνός 4 ετών (συμπλ) 3 μηνών 2 μηνών 1,5 μηνός 5 ετών (συμπλ) 3 μηνών 3 μηνών 1,5 μηνός 6 ετών (συμπλ) 4 μηνών 3 μηνών 2 μηνών 7 ετών (συμπλ) 4 μηνών 3 μηνών 2 μηνών 8 ετών (συμπλ) 5 μηνών 3 μηνών 2,5 μηνών 9 ετών (συμπλ) 5 μηνών 3 μηνών 2,5 μηνών 10 ετών (συμπλ) 6 μηνών 4 μηνών 3 μηνών 11 ετών (συμπλ) 7 μηνών 4 μηνών 3,5 μηνών 12 ετών (συμπλ) 8 μηνών 4 μηνών 4 μηνών 13 ετών (συμπλ) 9 μηνών 4 μηνών 4,5 μηνών 14 ετών (συμπλ) 10 μηνών 4 μηνών 5 μηνών 15 ετών (συμπλ) 11 μηνών 5 μηνών 5,5 μηνών 16 ετών (συμπλ) 12 μηνών 5 μηνών 6 μηνών 17 ετών (συμπλ) 13 μηνών 5 μηνών 6,5 μηνών 18 ετών (συμπλ) 14 μηνών 5 μηνών 7 μηνών 19 ετών (συμπλ) 15 μηνών 5 μηνών 7,5 μηνών

74 74 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 20 ετών (συμπλ) 16 μηνών 6 μηνών 8 μηνών 21 ετών (συμπλ) 17 μηνών 6 μηνών 8,5 μηνών 22 ετών (συμπλ) 18 μηνών 6 μηνών 9 μηνών 23 ετών (συμπλ) 19 μηνών 6 μηνών 9,5 μηνών 24 ετών (συμπλ) 20 μηνών 6 μηνών 10 μηνών 25 ετών (συμπλ) 21 μηνών 6 μηνών 10,5 μηνών 26 ετών (συμπλ) 22 μηνών 6 μηνών 11 μηνών 27 ετών (συμπλ) 23 μηνών 6 μηνών 11,5 μηνών 28 (συμπλ) και άνω 24 μηνών 6 μηνών 12 μηνών 5.3 Αποζημείωση Εργατοτεχνιτών Στους εργατοτεχνίτες ο υπολογισµός της αποζηµίωσης γίνεται πάλι µε τις τακτικές αποδοχές του τελευταίου µηνός υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Σε αντίθεση όµως µε τους υπάλληλους: α) ο υπολογισµός γίνεται βάσει των ηµεροµισθίων και β) δεν υπάρχει η έννοια της απόλυσης µε προειδοποίηση δηλαδή µε καταβολή της µισής αποζηµίωσης. Με βάση την τελευταία ΕΓΣΣΕ (ετών ) η αποζηµίωση των εργατοτεχνιτών ακολουθεί τον παρακάτω πίνακα: Χρόνος προϋπηρεσίας Αποζηµίωση 2 µηνών - 1 έτους 5 ηµεροµισθίων 1 έτους (συµπλ) - 2 ετών 7 ηµεροµισθίων 2 ετών (συµπλ) - 5 ετών 15 ηµεροµισθίων 5 ετών (συµπλ) - 10 ετών 30 ηµεροµισθίων 10 ετών (συµπλ) -15 ετών 60 ηµεροµισθίων 15 ετών (συµπλ) - 20 ετών 95 ηµεροµισθίων 20 ετών (συµπλ) - 25 ετών 115 ηµεροµισθίων 25 ετών (συµπλ) - 30 ετών 135 ηµεροµισθίων 30 ετών (συµπλ) και άνω 150 ηµεροµισθίων Η αποζηµίωση υπόκειται σε φορολόγηση όπως και οι αποδοχές, όχι όµως σε ασφαλιστικές εισφορές. Ας δούμε τις λογιστικές εγγραφές για την περίπτωση απόλυσης μισθωτού που δικαιούται αποζημίωση με την προϋπόθεση ότι η επιχείρηση δεν έχει σχηματίσει πρόβλεψη για το ποσό της αποζημίωσης. Αρχικά θα αναγνωρίσει την υποχρέωση αποζημίωσης με την πρώτη εγγραφή και στη συνέχεια με τη δεύτερη εγγραφή θα εξοφλήσει την πρώτη δόση σύμφωνα με τα προβλεπόμενα.

75 Λύση της σχέσεως εργασίας / Αμοιβές και έξοδα προσωπικού ΧΧΧ Αποζημιώσεις Απολύσεων ή εξόδου από την υπηρεσία Αποζημιώσεις έμμισθου προσωπικού 53 Πιστωτές Διάφοροι ΧΧΧ Λοιπές Βραχυπροθ. Υποχρεώσεις Αποζημιώσεις προσωπικού πληρωτέες Αιτ. Αποζημίωση λόγω καταγγελίας συμβ. εργασίας υπαλλήλου Αποζημιώσεις προσωπικού πληρωτέες ΧΧΧ Κεντρικό Ταμείο ΧΧΧ Φόρος αποζημ. απολ/ων ΧΧΧ Αιτ. Εξόφληση πρώτης δόσης και υπολογισμός φόρου που αναλογεί σ αυτήν. Κατά την εξόφληση του φόρου στη ΔΟΥ χρεώνεται ο υπολογαριασμός με πίστωση των χρηματικών διαθεσίμων. 5. Οµαδικές απολύσεις Οµαδικές απολύσεις θεωρούνται όσες γίνονται από επιχειρήσεις ή εκµεταλλεύσεις που απασχολούν περισσότερους από 20 εργαζόµενους, για λόγους που δεν αφορούν το πρόσωπο των απολυόµενων αλλά οποιαδήποτε άλλη οικονοµική ή τεχνική ανεπάρκεια της επιχείρησης. Για τις οµαδικές απολύσεις ισχύουν τα ίδια σε ότι αφορά τον υπολογισµό της αποζηµίωσης, διαφορετική όµως είναι η διαδικασία που έχει θεσµοθετηθεί για την πραγµατοποίησή τους. Για να εφαρµοσθεί η νοµοθεσία για τις οµαδικές απολύσεις πρέπει πρώτα απ όλα να ξεπεραστούν τα παρακάτω όρια για κάθε ηµερολογιακό µήνα: 4 εργαζόµενοι για επιχειρήσεις µε 20 έως 200 εργαζόµενους 6 εργαζόµενοι για επιχειρήσεις µε 20 έως 150 εργαζόµενους (Ν.3863/10 - ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ) Ποσοστό 5% του προσωπικού και µέχρι 30 άτοµα για επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 150 εργαζόµενους. (Ν.3863/10 - ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ) Ο αριθµός του προσωπικού περιλαµβάνει το σύνολο των απασχολούµενων τόσο στο κεντρικό όσο και σε τυχόν υποκαταστήµατα. Σε περίπτωση που προκύπτει κλάσµα κατά τον υπολογισµό του ποσοστού, γίνεται στρογγυλοποίηση κατά τον συνήθη τρόπο. Τονίζεται ότι εφόσον ενεργοποιηθεί η διαδικασία των οµαδικών απολύσεων δεν τίθεται όριο από το νόµο στον αριθµό των απολύσεων. Ο τελικός αριθµός των απολύσεων είναι προϊόν διαπραγµατεύσεων και µόνο.

76 76 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Επίσης στον αριθµό των οµαδικών απολύσεων δεν συνυπολογίζονται ούτε οι απολύσεις που έχουν να κάνουν µε το πρόσωπο του απολυόµενου (αντισυµβατική συµπεριφορά, ανεπάρκεια κλπ) ούτε οι οικειοθελείς αποχωρήσεις. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ: Το πεδίο εφαρµογής και η διαδικασία των οµαδικών απολύσεων καθορίζονται από το ν.1387/1983. Το άρθρο 1 που προσδιορίζει τα προαναφερθέντα όρια των οµαδικών απολύσεων, τροποποιήθηκε πρόσφατα από το ν.2874/2000. Συγκεκριµένα ο νόµος εφαρµόζεται στους εργαζόµενους σε όλες τις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τοµέα και σε εκείνες τις επιχειρήσεις του Δηµοσίου, των ΟΤΑ ή ΝΠΔΔ οι οποίες λειτουργούν µε κανόνες ιδιωτικής οικονοµίας. Ο νόµος δεν εφαρµόζεται στους εργαζόµενους επιχειρήσεων του Δηµοσίου, των ΟΤΑ ή σε ΝΠΔΔ οι οποίες δεν λειτουργούν µε κανόνες ιδιωτικής οικονοµίας. στους εργαζόµενους στα πλαίσια σύµβασης ορισµένου χρόνου, εφόσον φυσικά δεν έχει λήξει η σύµβασή τους. στα πληρώµατα θαλάσσιων σκαφών. στους εργαζόµενους εργοληπτικών επιχειρήσεων λόγω διακοπής εκτέλεσης του έργου, εφόσον ο κύριος του έργου είναι το Δηµόσιο ή ΝΠΔΔ. Βάσει του νόµου, ο εργοδότης που προτίθεται να προχωρήσει σε οµαδικές απολύσεις πρέπει: να ενηµερώσει εγγράφως τους εργαζόµενους της επιχείρησης για τους λόγους των οµαδικών απολύσεων, των αριθµό και την κατηγορία των απασχολούµενων, το χρόνο πραγµατοποίησης των απολύσεων, τα κριτήρια επιλογής του προσωπικού που θα απολυθεί να υποβάλλει αντίγραφο του παραπάνω εγγράφου στη δηµόσια αρχή να προβεί σε διαβουλεύσεις µε τους εκπροσώπους των εργαζοµένων. Το αντικείµενο των διαβουλεύσεων αυτών, οι οποίες έχουν την ισχύ συλλογικής διαπραγµάτευσης, είναι η δυνατότητα αποφυγής ή ο περιορισµός των οµαδικών απολύσεων και άµβλυνση των συνεπειών που θα προκύψουν. Εκπρόσωπος στις διαβουλεύσεις θεωρείται το σωµατείο της επιχείρησης ή, αν δεν υπάρχει σωµατείο, το συµβούλιο εργαζοµένων ή, αν δεν υπάρχει ούτε συµβούλιο εργαζοµένων, τριµελής ή πενταµελής επιτροπή που εκλέγεται από συνέλευση των εργαζοµένων της επιχείρησης µε συµµετοχή τουλάχιστον 51%. Αν και πάλι δεν επιτευχθεί εκλογή εκπροσώπων, τότε οι εκπρόσωποι ορίζονται από το τοπικό Εργατικό Κέντρο. Εάν επιτευχθεί συµφωνία οι απολύσεις θα πραγµατοποιηθούν και η συµφωνία θα τεθεί σε ισχύ 10 ηµέρες µετά την υποβολή του σχετικού πρακτικού στον Υπουργό Εργασίας ή στο Νοµάρχη. Εάν δεν επιτευχθεί συµφωνία τότε µε απόφαση του Υπουργού Εργασίας ή του Νοµάρχη µπορούν είτε να παραταθούν οι διαβουλεύσεις είτε να µην εγκρίνει µέρος ή το σύνολο των σχεδιαζόµενων απολύσεων.

77 Λύση της σχέσεως εργασίας / 77 Οµαδικές απολύσεις που γίνονται κατά παράβαση της πιο πάνω διαδικασίας καθίστανται άκυρες. 5.4 Παραίτηση (ή οικειοθελής αποχώρηση) Η σύµβαση εργασίας µπορεί να καταγγελθεί και από τον εργαζόµενο, µε δική του πρωτοβουλία. Ο εργαζόµενος που σκοπεύει να καταγγείλει τη σύµβαση εργασίας οφείλει να τηρήσει την προθεσµία προµήνυσης που ορίζει ο νόµος, διαφορετικά θα πρέπει να καταβάλλει εκείνος αποζηµίωση στον εργοδότη. Η σχέση χρόνου προϋπηρεσίας και προθεσµίας προµήνυσης για τους υπαλλήλους δίδεται από τον παρακάτω πίνακα (η δεύτερη στήλη ορίζει και το ποσό της αποζηµίωσης σα συνάρτηση του µηνιαίου µισθού, σε περίπτωση µη τήρησης των προθεσµιών): Χρόνος προϋπηρεσίας Προθεσµία προµήνυσης 2 µηνών - 1 έτους Μισός µήνας 1 έτους (συµπλ) - 4 ετών 1 µήνας 4 ετών (συµπλ) - 6 ετών 1,5 µήνας 6 ετών (συµπλ) - 8 ετών 2 µήνες 8 ετών (συµπλ) -10 ετών 2,5 µήνες 10 ετών (συµπλ) και πάνω 3 µήνες Σε καµιά περίπτωση ο χρόνος προµήνυσης δεν µπορεί να υπερβεί τους τρεις µήνες! (ν.2112/1920). Η καταγγελία από τον εργαζόµενο δεν απαιτεί ιδιαίτερη διατύπωση και µπορεί να ασκηθεί εγγράφως ή προφορικώς, αρκεί να είναι σαφής χωρίς να αφήνει περιθώρια αµφιβολιών. 5.5 Λύση σύµβασης έργου Η σύµβαση έργου λύεται µε την ολοκλήρωση και παράδοση του έργου, χωρίς να απαιτείται άλλη προϋπόθεση. Μοναδική υποχρέωση του εργοδότη είναι να αναγγείλει τη λύση της σύµβασης στον ΟΑΕΔ. 5.6 Θάνατος µισθωτού Η σχέση εργασίας λύεται µε το θάνατο του εργαζόµενου. Η σχέση εργασίας δεν κληρονοµείται, όµως οι κληρονόµοι του µισθωτού µπορούν να διεκδικήσουν από τον εργοδότη πάσης φύσεως αποδοχές, επιδόµατα ή άλλες αµοιβές για εργασία που είχε ήδη προσφέρει ο θανών.

78

79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο Άδεια

80 80 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 6.1 Πίνακας αδειών υπαλλήλων και εργατών µε συνολική υπηρεσία ή προϋπηρεσία µέχρι 10 έτη µη συµπληρωµένα στον ίδιο εργοδότη ή µέχρι 12 έτη µη συµπληρωµένα σε οποιονδήποτε εργοδότη ή µέχρι 25 έτη συµπληρωµένα στον ίδιο εργοδότη ΗΜΕΡΕΣ ΑΔΕΙΑΣ ΕΤΗ 5 θήμερη 6 ήμερο 1ο ημερολογιακό έτος (από την πρόσληψη εώς 31/12) 1,667 ημέρες για κάθε μήνα απασχόλησης ή 2 μέρες x 5/6 (ή 20/12 x μήνες απασχόλησης) (στρογγυλοποίηση του γινομένου) 2 ημέρες για κάθε μήνα απασχόλησης (ή 24/12 x μήνες απασχόλησης) (στρογγυλοποίηση του γινομένου) ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΑΔΕΙΑΣ Όσες οι αποδοχές των δικαιούμενων ημερών αδειάς για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο και με αναγωγή στα 24/25 του μισθού για τους αμειβόμενους με μισθό -(2 ημερομίσθια για κάθε μήνα απασχόλησης) ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΕΠΙΔΟΜΑΤΟΣ ΑΔΕΙΑΣ Αναλογικά βάσει του χρόνου απασχόλησης και των αποδοχών αδείας και μέχρι συμπλήρωσης 13 ημερομισθίων ή ½ του μισθού 2ο ημερολογιακό έτος [από 01/01 εώς την συμπλήρωση δωδεκαμήνου από την πρόσληψη] 20/12 x μήνες απασχόλησης (στρογγυλοποίηση του γινομένου) 2 μέρες ανά μήνα ή 24/12 x μήνες απασχόλησης (στρογγυλοποίηση του γινομένου) Όσες οι αποδοχές των δικαιούμενων ημερών αδείας για τους αμειβόμενους με ημερομίσθια και με αναγωγή στα 24/25 του μισθού για τους αμειβόμενους με μισθό (2 ημερομίσθια ή 2/25 του μηνιαίου μισθού) Αναλογικά βάσει του χρόνου απασχόλησης και των αποδοχών αδείας και μέχρι συμπλήρωσης 13 ημερομισθίων ή ½ του μίσθου 2ο ημερολογιακό έτος [από 01/01 εώς 31/12 μετά τη συμπλήρωση δωδεκαμήνου από την πρόσληψη] 21 ημέρες για όλο το έτος ή (21/12 x μήνες απασχόλησης) ή 1,75 ημέρες για κάθε μήνα απασχόλησης (στρογγυλοποίηση του γινομένου) 25 ημέρες ή (25/12 x μήνες απασχόλησης) ή 2,083 ημέρες για κάθε μήνα απασχόλησης (στρογγυλοποίηση του γινομένου) Όσες οι αποδοχές των δικαιούμενων ημερών αδείας για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο και με αναγωγή στα 25/25 του μισθού για τους αμειβόμενους με μισθό (2,0833 ημερομίσθια για κάθε μήνα απασχόλησης ή 2,0833/25 του μηνιαίου μισθού για κάθε μήνα.) Αναλογικά βάσει του χρόνου απασχόλησης και των αποδοχών αδείας και μέχρι συμπλήρωσης 13 ημερομισθίων ή ½ μηνιαίου μισθού 3ο έτος έως και 9ο έτος (και μέχρι συμπλήρωσης 24 μηνών από την πρόσληψη) 21 ημέρες 25 ημέρες 25 ημερομίσθιο ή 1 μηνιαίο μισθό εφόσον η άδεια διαρκεί ένα ολόκληρο μήνα 13 ημερομίσθια ή ½ μηνιαίο μισθό 3ο έτος έως και 9ο έτος μετά την συμπλήρωση 24 μηνών από την πρόσληψη 22 ημέρες 26 ημέρες 26 ημερομίσθια ή 1 μηνιαίο μισθό εφόσον η άδεια διαρκεί ένα ολόκληρο μήνα 13 ημερομίσθια ή ½ μηνιαίο μισθό

81 Άδεια / Με συνολική προϋπηρεσία 12 ετών σε οποιονδήποτε εργοδότη 6.3 Με συνολική προϋπηρεσία 25 ετών σε οποιονδήποτε εργοδότη άρθρο 3 της ΕΓΣΣΕ (πκ /4/2008 Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας ετών 2008 και 2009)

82 82 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Επιπλέον µε το ΑΡΘΡΟ 3 της ΕΓΣΣΕ ( ΠΚ /4/2008 ΕΘΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΤΩΝ 2008 ΚΑΙ 2009) 6.4 Προσαύξηση της κανονικής άδειας µετά 25 έτη εργασία Υπάλληλοι και εργατοτεχνίτες (-τριες) που συµπληρώνουν υπηρεσία δέκα (10) ετών στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσία δώδεκα (12) ετών σε οποιοδήποτε εργοδότη και µε οποιαδήποτε σχέση εργασίας, δικαιούνται άδεια τριάντα (30) εργάσιµων ηµερών, αν εφαρµόζεται σύστηµα εξαήµερης εβδοµαδιαίας εργασίας ή είκοσι πέντε (25) εργάσιµων ηµερών, αν εφαρµόζεται σύστηµα πενθήµερης εβδοµαδιαίας εργασίας. Από , µετά τη συµπλήρωση 25ετούς υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας δικαιούνται µία (1) επιπλέον εργάσιµη ηµέρα, δηλ. συνολικά τριάντα µία (31) και είκοσι έξι (26) εργάσιµες ηµέρες αντίστοιχα. 6.5 Χρόνος χορήγησης της άδειας Ο χρόνος χορηγήσεως των αδειών σύµφωνα µε το άρθρο 4 του α.ν.539/45, καθορίζεται κατόπιν συµφωνίας µεταξύ µισθωτών και εργοδότη. Οι µισοί τουλάχιστον από τους µισθωτούς πρέπει να λάβουν την άδειά τους µέσα στο χρονικό από 1η Μαΐου µέχρι 30 Σεπτεµβρίου. Ο εργοδότης είναι υποχρεωµένος να χορηγήσει την άδεια εντός δύο µηνών από το χρονικό σηµείο που διατυπώθηκε το σχετικό αίτηµα. Πότε καταβάλλονται οι αποδοχές της αδείας και το επίδοµα αδείας Κατά το άρθρο 3 παράγ. 8 του Α.Ν. 539/45, τόσο οι αποδοχές αδείας όσο και το επίδοµα της αδείας προκαταβάλλονται στον µισθωτό κατά την έναρξη της αδείας του. Οι αποδοχές της αδείας και του επιδόµατος της αδείας δεν συµψηφίζονται µε ανώτερες καταβαλλόµενες αποδοχές.

83 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο Είδη εργασίας υπερεργασία

84 84 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 7.1 Νυχτερινή απασχόληση μισθωτών Οι υπάλληλοι ή εργάτες άσχετα αν η εργασία τους είναι συνεχής ή έκτακτη και προσφέρουν την εργασία τους κατά τις νυχτερινές ώρες (δηλαδή για το χρονικό διάστηµα από τις 10:00 µµ µέχρι τις 6:00πµ) ή ακόµα αν ένα µέρος της εργασίας τους παρέχεται στο παραπάνω χρονικό διάστηµα τότε οι κανονικές νόµιµες αποδοχές των ωρών αυτών θα προσαυξάνονται κατά 25%. Για καλύτερη κατανόηση του υπολογισµού της αµοιβής της νυχτερινής εργασίας αναφέρεται το παρακάτω παράδειγµα: Ένας εργατοτεχνίτης µε ηµεροµίσθιο 70 και µε νόµιµο ηµεροµίσθιο 50 εργάστηκε επιπλέον µια Κυριακή, όλο το συµβατικό ωράριο από το οποίο οι 4 ώρες ήταν και συγχρόνως και νυχτερινές ώρες. Την ίδια µέρα εργάστηκε επιπλέον ακόµα 2 ώρες (δηλαδή πρόσφερε 2 ώρες νόµιµης υπερωριακής εργασίας που δεν είναι νυχτερινή). Για να υπολογιστεί η νόµιµη αµοιβή του εργατοτεχνίτη για αυτή την Κυριακή θα ακολουθήσουµε τους παρακάτω υπολογισµούς: Ακαθάριστες αποδοχές + προσαυξήσεις (που προέρχονται από την κυριακάτικη εργασία) είναι οι εξής: Νόµιµο ηµεροµίσθιο: 50 Χ 6 µέρες = / 40ώρες = 7,5 Πραγµατικό ηµεροµίσθιο: 70 Χ 6 µέρες = / 40ώρες = 10,5 Κανονική αµοιβή Κυριακής: 70 Προσαύξηση αµοιβής λόγω Κυριακής: 50 X 75% =37,5 Υπερωριακή απασχόληση: υπερεργασία 10,5 Χ 2ώρες = 21 Προσαύξηση υπερωριακής λόγω Κυριακής: 7,5 Χ 2 ώρες = Χ 75% = 11,25 Προσαύξηση λόγω υπερεργασίας: = ,25 Χ 25% = 8,06 Προσαύξηση λόγω νυχτερινής εργασίας: 7,5 Χ 4 ώρες = Χ 25% = 7,5 Συνολική αµοιβή: 155,31 (ΕΡΓΑΤΙΚΑ-ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ-ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΗΛΩΣΕΙΣ του Δ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ 14Η ΕΚΔΟΣΗ /2009 σελ.60) Σε περίπτωση που οι πραγµατικές αποδοχές που καταβάλλονται στους µισθωτούς είναι µεγαλύτερες από τις νόµιµες, τότε ο εργοδότης δεν είναι υποχρεωµένος να καταβάλλει τη νυχτερινή προσαύξηση 25% ή τη προσαύξηση 75% της Κυριακής και της εξαιρούµενης γιορτής. Αν φυσικά οι πραγµατικές αποδοχές είναι µεγαλύτερες, σε ποσοστό µικρότερο από εκείνων των 25% και 75%, τότε είναι υποχρεωµένος να δώσει στο µισθωτό σαν προσαύξηση τη διαφορά που προκύπτει. Αυτό φυσικά αν γίνει συµφωνία στην αρχή και αναφέρεται στην αντίστοιχη σύµβαση εργασίας. Διαφορετικά απαγορεύεται να δηλώσει ο εργοδότης εκ των υστέρων ότι µέσα στο αυξηµένο ηµεροµίσθιο που καταβάλλει στο µισθωτό συµπεριλαµβάνεται και η προσαύξηση 25% της νυχτερινής εργασίας και 75% της Κυριακής και εξαιρέσιµης γιορτής.

85 Είδη εργασίας υπερεργασία / 85 Για τους ανήλικους απαγορεύεται η νυχτερινή εργασία, εκτός κι αν είναι οικογενειακή επιχείρηση και απασχολεί µόνο µέλη της οικογένειας. Την προσαύξηση της νύχτας τη δικαιούνται και όσοι απασχολούνται µε άκυρη σύµβαση εργασίας. 7.2 Τι είναι υπερεργασία και πώς αµείβεται; Σύµφωνα µε τον Ν.3385/2005, η απασχόληση πέντε ωρών επιπλέον την βδοµάδα µετά τις 40, για τις επιχειρήσεις που εφαρµόζουν πενθήµερο σύστηµα απασχόλησης και 8 ωρών επιπλέον τη βδοµάδα, για τις επιχειρήσεις που εφαρµόζουν σύστηµα εξαήµερης απασχόλησης, θεωρείται υπερεργασία. Συγκεκριµένα οι 5ώρες υπερεργασία για το σύστηµα του πενθηµέρου είναι: 41η, 42η, 43η, 44η, 45η ενώ οι 8 ώρες για το σύστηµα του εξαηµέρου είναι: 41η,42η,43η, 44η, 45η, 46η, 47η, 48η. Η πραγµατοποίηση της υπερεργασίας ανήκει στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη και εφ όσον ζητηθεί από τον τελευταίο, ο εργαζόµενος είναι υποχρεωµένος να την παρέχει. Οι παραπάνω ώρες που αναφέραµε αµείβονται µε το καταβαλλόµενο ωροµίσθιο προσαυξηµένο κατά 25%. Διευκρινίζεται ότι άνω των 45 ωρών για το πενθήµερο και άνω των 48 για το εξαήµερο συνιστά υπερωρία. 7.3 Υπολογισµός υπερεργασίας µε πενθήµερο Υπερεργασία Εβδοµαδιαίως ώρες + 25% στο καταβαλλόµενο ωροµίσθιο Η αµοιβή της 9ης ώρας ηµερησίως πληρώνεται µε προσαύξηση 25% στο καταβαλλόµενο ωροµίσθιο και δεν χρειάζεται άδεια από την Επιθεώρηση Εργασίας. 7.4 Υπολογισµός υπερεργασίας µε εξαήµερο Υπερεργασία Εβδοµαδιαίως ώρες + 25% στο καταβαλλόµενο ωροµίσθιο 7.5 Τι είναι υπερωρία και πώς αµείβεται; Σύµφωνα µε τον Ν.3385/2005, η απασχόληση πέραν των 45 ωρών την εβδοµάδα για τις επιχειρήσεις που εφαρµόζουν πενθήµερο ή των 48 ωρών τη βδοµάδα για τις επιχειρήσεις που εφαρµόζουν εξαήµερο, θεωρείται υπερωριακή απασχόληση και διέπεται απ όλες τις νόµιµες συνέπειες διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης. Ως εκ τούτου λοιπόν απαιτείται για πέραν απ τις 45 ωρών επί πενθηµέρου και 48 επί εξαηµέρου απασχόληση, έγκριση από την οικεία Επιθεώρηση Εργασίας ή έγκριση µε απόφαση Υπουργού, µετά από γνωµοδότηση του ΑΣΕ στην περίπτωση που εξαντλήθηκε το ανώτατο όριο που χορηγεί η Επιθεώρηση Εργασίας.

86 86 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Εύλογο είναι ότι η καθιέρωση της υπερωριακής απασχόλησης για εργασία πέραν των 45 επί πενθηµέρου και των 48 επί εξαηµέρου, βρίσκεται πάντα εντός των πλαισίων που καθορίζονται από τις ισχύουσες διατάξεις για το νόµιµο ηµερήσιο ωράριο εργασίας. Συγκεκριµένα, κάθε εργαζόµενος δικαιούται για κάθε ώρα νόµιµης υπερωρίας και µέχρι τη συµπλήρωση 120 ωρών ετησίως, αµοιβή ίση µε το καταβαλλόµενο ωροµίσθιο προσαυξηµένο κατά 50%. Για πέραν των 120 ωρών ετησίως νόµιµης υπερωριακής απασχόλησης παρέχεται αµοιβή ίση µε το καταβαλλόµενο ωροµίσθιο, προσαυξηµένο κατά 75%. Η παραπάνω αµοιβή (75%) καταβάλλεται και για τη νόµιµη υπερωριακή απασχόληση που πραγµατοποιείται πέραν των ορίων υπερωριακής εργασίας, που καθορίζονται µε τις εξαµηνιαίες αποφάσεις του Υπουργού Απασχόλησης Κατ εξαίρεση υπερωρία (µη νόµιµη) αµείβεται µε προσαύξηση 100% στο καταβαλλόµενο ωροµίσθιο. Εργασία άνω των 9 ωρών ηµερησίως επί πενθηµέρου συνιστά υπερωρία και αµείβεται µε προσαύξηση 50% στο καταβαλλόµενο ωροµίσθιο. Εργασία άνω των 8 ωρών ηµερησίως επί 6ηµέρου συνιστά υπερωρία και αµείβεται µε προσαύξηση 50% στο καταβαλλόµενο ωροµίσθιο.

87 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8ο Ωράριο εργασίας ιδιόρρυθμη υπερεργασία

88 88 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Όταν λέµε ωράριο εργασίας εννοούµε το χρονικό εκείνο διάστηµα µέσα στο οποίο ο µισθωτός προσφέρει την εργασία του ηµερήσια ή εβδοµαδιαία στον εργοδότη του. Το ωράριο διακρίνεται σε: 1. Νόµιµο ωράριο: Αυτό είναι 8 ώρες την ηµέρα και µέχρι 48 την εβδοµάδα. 2. Συµβατικό ωράριο: Αυτό καθορίζεται από τη συλλογική σύµβαση εργασίας και είναι πάντοτε µικρότερο από το νόµιµο. Σήµερα το συµβατικό ωράριο είναι 40 ώρες. 3. Ο εργοδότης έχει το δικαίωµα να απασχολεί τους µισθωτούς του και οι µισθωτοί έχουνε την υποχρέωση αντίστοιχα να παρέχουν την εργασία τους για 8 ώρες ακόµα πέρα από το συµβατικό ωράριο εργασίας (που είναι 40 ώρες την εβδοµάδα) δηλαδή 41η ώρα 48η ώρα ανά εβδοµάδα που ονοµάζεται απασχόληση υπερεργασίας. Οι µισθωτοί που απασχολούνται υπερωριακά αµείβονται για τις 8 ώρες µε καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιο προσαυξηµένο κατά 25% και δεν συνυπολογίζονται αυτές στα επιτρεπόµενα όρια υπερωριακής απασχόλησης. Οι πάνω από 48 ώρες την εβδοµάδα απασχόληση του µισθωτού θεωρούνται ως υπερωριακή απασχόληση. Όταν λοιπόν ο µισθωτός απασχολείται υπερωριακά τότε αυτός δικαιούται για κάθε ώρα νόµιµης υπερωρίας και µέχρι να συµπληρωθούν ετησίως 120 ώρες υπερωρίας αµοιβή ίση µε το καταβαλλόµενο ηµεροµίσθιο προσαυξηµένο κατά 50%. Για την υπερωριακή απασχόληση του µισθωτού πάνω από 120 ώρες ετησίως η προσαύξηση είναι 75%. Η πέραν του νοµίµου ωραρίου εργασία υπάγεται στο διευθυντικό δικαίωµα του εργοδότη και ως εκ τούτου δε θεωρείται καταχρηστική η απόλυση που οφείλεται σε άρνηση του εργαζόµενου να πραγµατοποιήσει υπερεργασία πέραν των 40 ωρών και µέχρι 48 ώρες εργασίας. Το ανώτερο όριο της ηµερήσιας εργασίας σε εξαήµερη απασχόληση είναι 8 ώρες, µε µόνο περιορισµό των υπαλλήλων γραφείων ανωνύµων εµπορικών εταιριών (εκτός βιοµηχανικών) που έχουνε νόµιµο ωράριο εργασίας µέχρι 7 ώρες την ηµέρα, δηλαδή εβδοµαδιαίως 42 ώρες αντί για 48. Στις 7ώρες την ηµέρα υπάγονται και οι υπάλληλοι των εµπορικών τµηµάτων των βιοµηχανικών επιχειρήσεων. Σε αυτές όµως τις περιπτώσεις µόνο 2 ώρες (42 40 = 2 ώρες) θεωρούνται ως υπερεργασία και αµείβονται µε προσαύξηση 25% ενώ η εργασία πάνω από 42 ώρες θεωρείται υπερωρία και παίρνει νόµιµη προσαύξηση 50% ή κατ εξαίρεση 100% ανάλογα την προσαύξηση της υπερωρίας. Το ωράριο των εµπορικών καταστηµάτων είναι σήµερα ελεύθερο από Δευτέρα έως και Σάββατο και καθορίζεται από τους καταστηµατάρχες ποιες µέρες και ποιες ώρες επιθυµούν αυτοί να κρατήσουν ανοιχτά τα καταστήµατά τους. Οι εργαζόµενοι φυσικά στα καταστήµατα αυτά έχουν πενθήµερο εργασίας και 40 ώρες εβδοµαδιαίας απασχόλησης, σύµφωνα πάντα και µε άλλες σχετικές διατάξεις του νόµου οι οποίες ρυθµίζουν τις ηµέρες ανάπαυσης. Αν τα καταστήµατα λειτουργούν µε διακεκοµµένο ωράριο τότε η µεσηµεριανή διακοπή για γεύµα πρέπει να είναι µέχρι 3 ώρες το καλοκαίρι και µέχρι 2 το χειµώνα.

89 Ωράριο εργασίας ιδιόρρυθμη υπερεργασία / 89 Για επιχειρήσεις µε πενθήµερη απασχόληση το νόµιµο ωράριο είναι µέχρι 9 ώρες την ηµέρα και µέχρι 45 ώρες την εβδοµάδα (από τις οποίες 5 ώρες, δηλαδή αµείβονται σαν απασχόληση υπερεργασίας µε προσαύξηση 25%). Σε ορισµένες περιπτώσεις µισθωτών λόγω ειδικών συµφωνιών ή λόγω ειδικών συλλογικών συµβάσεων ισχύουν σήµερα συµβατικά ωράριο εργασίας, µικρότερα από 40 ώρες την εβδοµάδα (οι ώρες των υπαλλήλων του δηµοσίου είναι 37,5 ώρες εβδοµαδιαίως). Οι ώρες µεταξύ του ανώτατου ωραρίου των 40 ωρών και του καθαρά µειωµένου συµβατικού ωραρίου (πχ. 37,5 ωρών) χαρακτηρίζονται ως απλή πρόσθετη εργασία και αµείβονται µε απλό ωροµίσθιο χωρίς καµία προσαύξηση. Οι ώρες όµως µεταξύ του νόµιµου ωραρίου εργασίας των 48 ωρών εβδοµαδιαίως και ανώτατου συµβατικού ωραρίου των 40 ωρών εβδοµαδιαίως, χαρακτηρίζονται ως ώρες υπερεργασίας και αµείβονται µε το πραγµατικό ωροµίσθιο προσαυξηµένο κατά 25%. Η απασχόληση που είναι παραπάνω από 48 ώρες ή πάνω από 8 ώρες την ηµέρα θεωρείται υπερωριακή και προσαυξάνεται µε 50% µέχρι να συµπληρωθούν συνολικά (χωρίς τις ώρες υπερεργασίας) ετησίως 120 ώρες. Οι νόµιµες υπερωρίες για πάνω από 120 ώρες ετησίως προσαυξάνονται µε ποσοστό 75%. Για όσους απασχολούνται 5 µέρες την εβδοµάδα, η υπερεργασία µπορεί να φτάσει µέχρι τις 5 ώρες την εβδοµάδα ενώ η εργασία πάνω από 45 ώρες την εβδοµάδα θεωρείται υπερωρία. Η πεντάωρη υπερεργασία κατανέµεται και πραγµατοποιείται µέσα στις 5 εργάσιµες ηµέρες και ποτέ την έκτη που έχει καθοριστεί ως αργία. Σε περίπτωση που οι ώρες της υπερεργασίας είναι και ώρες νυχτερινής απασχόλησης ή ακόµα και ώρες κυριακάτικης απασχόλησης τότε προσαυξάνονται πρώτα οι αµοιβές των ωρών αυτών µε το 25% της νυχτερινής απασχόλησης και µετά µε το 75% της κυριακάτικης απασχόλησης (ηµεροµίσθιο + 25% νυχτερινής + 75% Κυριακής) υπολογίζεται η προσαύξηση 25% της υπερεργασίας. Σε περίπτωση 6ηµερης απασχόλησης που η ηµερήσια απασχόληση είναι πάνω από 8 ώρες ή εβδοµαδιαία απασχόληση πάνω από 48 ώρες οι επιπλέον αυτές ώρες θεωρούνται υπερωρίες και προσαυξάνονται µε ποσοστό 50% και για ετήσιες υπερωρίες πάνω από 121 ώρες µε ποσοστό 75%. 8.1 Πενθήμερη απασχόληση Οι µισθωτοί εργάζονται 5 µέρες ενώ στο ΙΚΑ πιάνονται 6 µέρες. Αυτό γίνεται γιατί απλούστατα το ωράριο εργασίας του Σαββάτου ή της άλλης µέρα που δεν εργάζονται κατανέµεται στις υπόλοιπες 5 µέρες της εβδοµάδας και αυξάνεται µε αυτόν τον τρόπο ανάλογα η ηµερήσια εργασία των 5 ηµερών. Έτσι για αυτούς που έχουν συµβατικό ωράριο 40 ώρες την εβδοµάδα µπορούν να απασχολούνται 9 ώρες την ηµέρα και συνολικά 45 ώρες την εβδοµάδα και θα πληρώνονται για τις 40 ώρες κανονικά και για τις 5 επιπλέον µε την προσαύξηση της υπερεργασίας 25%. Από τις 45 ώρες και πάνω προσαυξάνονται µε ποσοστό 50% και για ετήσιες υπερωρίες πάνω από 121 ώρες µε ποσοστό 75%.

90 90 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Για τις 5 ώρες υπερεργασίας δεν χρειάζεται γνωστοποίηση στην επιθεώρηση εργασίας αλλά θεωρείται δικαίωµα του εργοδότη και αντίστοιχα υποχρέωση του µισθωτού. Οι ώρες αυτές της υπερεργασίας µπορούν να πραγµατοποιηθούν και να κατανεµηθούν µέσα στο πενθήµερο ανάλογα,ε τις ανάγκες της επιχείρησης και ποτέ µέσα στην έκτη ηµέρα της εβδοµάδας που θεωρείται για την επιχείρηση αργία. Πάντως οι 5 ώρες της υπερεργασίας µπορούν να κατανεµηθούν στην κάθε µια από τις 5 µέρες της εβδοµάδας και από 1 ώρα υπερεργασίας (όχι παραπάνω ώρες εργασίας) ανά ηµέρα. Έτσι συµπληρώνονται 5 ώρες υπερεργασίας και δεν επιβαρύνονται οι επιχειρήσεις µε προσαύξηση υπερωρίας. Αν σε µια συγκεκριµένη ηµέρα της πενθήµερης εβδοµάδας απασχολήθηκε κάποιος µισθωτός 10 ώρες ενώ συνολικά µέσα στην εβδοµάδα απασχολήθηκε συνολικά 40 ώρες (δηλαδή όσες ώρες έπρεπε κανονικά να απασχοληθεί) τότε η επιπλέον µια ώρα εργασίας θεωρείται υπερωρία και θα καταβάλλεται στον εργαζόµενο η νόµιµη προσαύξηση της υπερωρίας. Σε περίπτωση που ένας εργαζόµενος δεν µπορεί να εργαστεί και τις 5 µέρες της εβδοµάδας αλλά εργάστηκε 3 ή 4 µέρες από 9 ώρες ηµερησίως δεν υπάρχει υπέρβαση του εβδοµαδιαίου ωραρίου και κατά συνέπεια θα του καταβληθούν για κάθε µέρα εργασίας τα ωροµίσθια που αντιστοιχούν στις ώρες που εργάστηκε. 8.2 Χρονικά όρια απασχόληση στα ξενοδοχεία και στην κατασκευή φαγητού 1. Για αυτούς που απασχολούνται σε ξενοδοχεία Ά τάξης, σε ξενοδοχεία Β κατηγορίας από 70 κλίνες και πάνω και σε ξενοδοχεία Γ κατηγορίας από 80 κλίνες και πάνω, οι µέρες εργασίας είναι 5 µέρες την εβδοµάδα και αντίστοιχα οι ώρες εργασίας είναι 40 ώρες την εβδοµάδα. 2. Για τα λοιπά ξενοδοχεία οι µέρες εργασίας είναι 5 µέρες για 2 συνεχόµενες εβδοµάδες και 6 για τις επόµενες 2 και εναλλάξ. Οι ώρες εργασίας ανέρχονται σε 40. Οι µέρες ανάπαυσης για τους ξενοδοχοϋπαλλήλους πενθήµερης εργασίας είναι 2 µέρες συνεχόµενες. 3. Για αυτούς που απασχολούνται στην κατασκευή φαγητού απασχολούνται µέχρι 8 ώρες την ηµέρα και µέχρι 45 ώρες την εβδοµάδα µε 25% προσαύξηση για την υπερεργασία από την 41η έως την 45η ώρα. 8.3 Απασχόληση το Σάββατο σε επιχείρηση που λειτουργεί πενθήμερο Αν σε κάποια επιχείρηση απασχοληθεί έκτακτα το προσωπικό (εργάτες και υπάλληλοι) την ηµέρα του Σαββάτου ενώ η επιχείρηση λειτουργεί πενθήµερο τότε παρατηρείται το εξής: Η απασχόληση το Σάββατο θεωρείται άκυρη αφού πρόκειται για εργασία που παρέχεται σε ηµέρα ανάπαυσης. Για την ηµέρα αυτή ο µισθωτός δικαιούται ως αµοιβή για κάθε ώρα απασχόλησης και ένα απλό ωροµίσθιο έστω και αν τις εργάσιµες µέρες της πενθήµερης εβδοµάδας ο µισθωτός

91 Ωράριο εργασίας ιδιόρρυθμη υπερεργασία / 91 εργάστηκε λιγότερες ώρες από το εβδοµαδιαίο ωράριό του. Δηλαδή η εργασία κατά το Σάββατο ή την Κυριακή ως έκτη ηµέρα εργασίας λόγω πενθηµέρου δεν αποτελεί υπερεργασία ούτε υπερωρία. Υπερωρία κατά το Σάββατο ή την Κυριακή σε πενθήµερη απασχόληση θεωρείται η απασχόληση πάνω από 8 ώρες σε κάθε µια από τις µέρες αυτές. Παράδειγµα: Μια επιχείρηση µε πενθήµερη εργασία λειτουργεί εκτάκτως το Σάββατο. Ο µισθωτός Α απασχολείται στην επιχείρηση «Κ ΑΕ» 5 µέρες και 40 ώρες την εβδοµάδα. Κάποια εβδοµάδα ο Α απασχολήθηκε τις εξής µέρες και ώρες: από Δευτέρα έως Σάββατο 12 ώρες και την ηµέρα της Κυριακής 8 ώρες. ΖΗΤΕΙΤΑΙ: Να προσδιοριστούν οι ώρες για τις οποίες θα αµειφθεί ο Α. ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΟ ΠΕΝΘΗΜΕΡΟ Κανονική απασχόληση: 40 ώρες Υπερεργασία (προσαύξηση 25%): 5 ώρες Υπερωρία: = 15 ώρες Προσαύξηση νόµιµης υπερωρίας: 50% Προσαύξηση παράνοµης υπερωρίας: 100% Σύνολο: 5 Χ 12 = 60 ώρες το πενθήµερο ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ Κανονική απασχόληση: 8 ώρες Υπερωρία: 4 ώρες Σύνολο: 12 ώρες ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ Κανονική απασχόληση: 8 ώρες Προσαύξηση λόγω Κυριακής: 75% Σύνολο: 8 ώρες 8.4 Ημέρες εργασίας που αναγνωρίζονται για την ασφάλιση στο ΙΚΑ και για την σύνταξη Α) Εξαήµερη εβδοµαδιαία απασχόληση ηµέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ Υπάλληλοι: Όταν οι υπάλληλοι προσφέρουν την εργασία τους σε επιχ/ση µε εξαήµερη εβδοµαδιαία απασχόληση τότε για κάθε µηνά πλήρους απασχόλησης αναγνωρίζονται 25 ένσηµα άσχετα αν στον συγκεκριµένο µηνά εργάστηκε λιγότερες µέρες.αν ο υπάλληλος µέσα σε ένα µηνά απουσιάσει από την εργασία του 2 ηµέρες τότε για τον µηνά αυτό µετριούνταν 23 ηµέρες ασφάλισης (23 ένσηµα).επίσης αν ο µισθωτός εργαστεί µια Κυριακή θα του αναγνωριστεί για την ασφάλιση στο ΙΚΑ ένα ακόµα ένσηµο, δηλαδή 26 ένσηµα στο σύνολο για το µήνα αυτό. Η υπερωριακή απασχόληση δεν θεωρείται ως ηµέρα απασχόλησης

92 92 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Αν ο µισθωτός εργαστεί λιγότερες ώρες από αυτές που ορίζονται από την σύµβαση εργασίας για την πλήρη απασχόληση τότε και πάλι θα µετρηθούν οι µέρες αυτές ως ολόκληρες ηµέρες για την ασφάλιση στο ΙΚΑ.Μόνο σε περίπτωση που διαιρούµενες οι συνολικές αποδοχές του µηνά που δικαιούται ο µισθωτός για τις µέρες που εργάστηκε µε τις ηµερήσιες τεκµαρτές αποδοχές της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης δίνουν πηλίκο µικρότερο από 25 τότε γράφονται ως µέρες απασχόλησης οι λιγότερες µέρες από αυτές. 8.5 Τι ποσά θεωρούνται ακαθάριστες αποδοχές και υπόκεινται σε εισφορές ΙΚΑ κλπ Α) Ο µισθός, τα ηµεροµίσθια, τα επιδόµατα, το πριµ παραγωγικότητας, οι πρόσθετες παροχές σε είδος (εφόσον µπορούν να αποτυπωθούν).γενικά υπόκεινται σε ΙΚΑ και η κάθε φύσης παροχές του εργοδότη οι οποίες δίνονται στον µισθωτό µε την επιφύλαξη του δικαιώµατος του εργοδότη να διακόψει αυτές µονοµερώς.οι αµοιβές σε σύζυγο καθώς και σε συγγενείς υπόκεινται σε κρατήσεις ΙΚΑ Β) Ποσοστά επί των πωλήσεις υπόκεινται σε κρατήσεις ΙΚΑ Γ) υπερωρίες,προσαυξήσεις νυχτερινής και Κυριακής, επίδοµα ενοικίου, καθώς και έξοδα κίνησης όταν καταβάλλονται στους µισθωτούς και δεν διακόπτεται από ασθένεια ή άδεια. Δ) Επίδοµα ασθενείας Ε) Οικιοθελή επιδόµατα που χορηγούνται στους εργαζοµένους για το συµφέρουν της επιχ/σης ΣΤ) Στα φιλοδωρήµατα εφόσον αυτά επηρεάζουν την παγία µηνιαία αµοιβή τους Ζ) Οι χρηµατικές ή άλλες παροχές που χορηγεί ο εργοδότης οικιοθελώς Η) Το ποσό της εργατικής εισφοράς στο ΙΚΑ και στα λοιπά ταµεία που βαρύνουν τον µισθωτό όταν καταβάλλεται από τον εργοδότη χωρίς να παρακρατείτε από τους ασφαλιζόµενους, θεωρείται προσαύξηση του µισθού γι αυτό και υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές και λαµβάνεται υπόψη για τον υπολογισµό του ποσού της αποζηµίωσης Θ) Τα οδοιπορικά έξοδα που δεν διακόπτονται σε περίπτωση ασθενείας ή αδείας ή µη πραγµατοποίηση της υπηρεσιακής µετακίνησης, θεωρούνται ακαθάριστες αποδοχές και υπόκεινται σε κρατήσεις του ΙΚΑ. Ι) Το επίδοµα ισολογισµού, ενοικίου, στεγαστικό επίδοµα, επίδοµα θέσης ή ευθύνης, επίδοµα τροφής, έκτακτο θερινό, επίδοµα ξενοδοχοϋπαλλήλων, επίδοµα ανθυγιεινής εργασίας, επίδοµα διαχειριστικών λαθών ή ταµείου υπόκεινται σε ΦΜΥ και σε κρατήσεις ΙΚΑ. ΙΑ) Οι µισθοί που καταβάλλονται στα µέλη ΔΣ της ΑΕ. ΙΒ) Τα ποσά των καθαρών κερδών που διανέµουν οι ΑΕ στο εργατοϋπαλληλικό προσωπικό. ΙΓ) Οι απασχολούµενοι αυτοπρόσωπος και κατά κυρία απασχόληση στην διαδικασία παραγωγής και συσκευασίας προϊόντων.αυτοί ήδη αµείβονται µε το κοµµάτι (φασών) ασφαλίζονται στο

93 Ωράριο εργασίας ιδιόρρυθμη υπερεργασία / 93 ΙΚΑ. Αν δηλώνουν εισόδηµα Δ κατηγορίας και είναι γραµµένοι στο επιµελητήριο δεν έχουν υποχρέωση για εισφορές στο ΙΚΑ. Οι εισφορές για κάθε µηνά απασχόλησης υπολογίζονται στο σύνολο της εργατικής αµοιβής όπως αυτή προκύπτει µετά τη µείωση κατά 30% της συνολικής αµοιβής (χωρίς το ΦΠΑ που αναφέρεται στα τιµολόγια ή τις αποδείξεις παροχής υπηρεσιών και µέχρι το ποσό της ανώτατης ασφαλιστικής κλάσης). Το ποσό του ΙΚΑ είναι 38,06% οπού το 25,06% βαρύνει τον εργοδότη και το υπόλοιπο 13% τον εργαζόµενο. Μαζί µε την επικουρική ασφάλιση του ΤΕΑΜ τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 6% (3% για τον καθένα). Ο αριθµός των ηµερών εργασία προσδιορίζεται από την διαίρεση της εργατικής αµοιβής δια του τεκµαρτού ηµεροµησθιου της 9ης ασφαλιστικής κλάσης.οι µέρες εργασίας δεν γίνεται να υπερβαίνουν τις 300 κατά το έτος. Οι ηµέρες θα µειωθούν τόσο τριακοσιοστά όσες και οι εργάσιµες ηµέρες ανεργίας ή µη απασχόλησης. Αν από το πηλίκο της παραπάνω διαίρεσης προκύπτουν λιγότερες από 300 µέρες ασφάλισης σε κάποιο έτος οι µέρες αυτές κατανέµονται εξίσου στο σύνολο των µηνών του έτους. 8.6 Ημέρες εργασίας που αναγνωρίζονται για την ασφάλιση στο ΙΚΑ για την συνταξιοδότηση Εξαήµερη εβδοµαδιαία απασχόληση Ηµέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ 1. Υπάλληλοι: όταν ένας υπάλληλος προσφέρει την εργασία του έξι µέρες την εβδοµάδα µε πλήρη απασχόληση σε µια επιχείρηση τότε αναγνωρίζονται 25 µέρες εργασίας ανεξάρτητα αν το συγκεκριµένο µηνά εργάστηκε λιγότερες ή περισσότερες µέρες. Αν το συγκεκριµένο µηνά για οποιοδήποτε λόγω απουσιάζει κάποιες µέρες αυτές ηµέρες αναιρούνται από τις 25 µέρες εργάσιµες του µήνα (π.χ. αν λείψει για 2 µέρες λόγω ασθενείας τότε οι µέρες ασφάλισης είναι 23 µέρες) Αν κάποιος υπάλληλος που εργάζεται έξι µέρες την εβδοµάδα εργαστεί υπερωριακά δεν υπολογίζεται σαν επιπλέον ένσηµο. Επίσης αν κάποιος υπάλληλος εργαστεί λιγότερες µέρες κάποιες µέρες (από εκείνη που ορίζει η πλήρη απασχόληση) τότε και πάλι θα µετρηθούν οι 25 µέρες. Μονό σε περίπτωση που διαιρέσουµε τις αποδοχές του µηνά µε της ηµερήσιες τεκµαρτές αποδοχές τις πρώτης ασφαλιστικής κλάσης και το ποσό είναι λιγότεροι από 25 τότε βάζουµε το ποσό της διαίρεσης για τις µέρες ασφάλισης. Π.χ. Αν κάποιος απασχολήθηκε µέσα στο 2008 τον µηνά Οκτώβριο σε µια επιχ/ση 26 µέρες και οι αποδοχές του για τις µέρες αυτές καθοριστήκαν στα 200 (διότι εργάστηκε λιγότερες ώρες από τις προβλεπόµενες κάποιες µέρες) έστω ότι τον Οκτώβριο του 2008 το τεκµαρτό ηµεροµίσθιο της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης είναι 11,06 τότε 200/11,06=18,08 ηµέρες άρα 19 ηµέρες ασφάλισης.

94 94 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Αν από την διαίρεση προέκυπτε 28 τότε θα βάζαµε 25 ηµέρες ασφάλισης. 2. Εργάτης: που εργάζεται σε επιχ/ση µε εξαµερή εργασία για κάθε µηνά απασχόλησης του υπολογίζονται οι πραγµατικές µέρες εργασίας. Φυσικά οι υπερωρίες δεν υπολογίζονται ως επιπλέων ηµέρα Πενθήμερη εβδομαδιαία απασχόληση 1. Υπάλληλος: στους υπαλλήλους που εργάζονται σε µια επιχ/ση µε πενθήµερη εργασία τότε για κάθε εβδοµάδα απασχόλησης µετράνε 6 µέρες.αν εργαστεί 4 µέρες µετράνε 5 µέρες κλπ.αν απασχοληθεί 1 ή 2 µέρες τότε δεν προστίθεται καµιά ηµέρα και για την σύνταξη µετριούνται οι πραγµατικές µέρες. 2. Εργάτες: Οι εργάτες που προσφέρουν πενθήµερη εργασία κάθε εβδοµάδα πλήρους απασχόλησης µετριούνται για την ασφάλιση τους στο ΙΚΑ 6 µέρες.αν εργαστούν την εβδοµάδα από τις τρις έως πέντε µέρες τότε µονό προστίθενται µια µέρα ακόµα.αν µέσα στην εβδοµάδα εργαστούν µια η δυο µέρες τότε υπολογίζονται οι πραγµατικές µέρες εργασίας. Με πενθήµερη εργασία αν κάποιο υπάλληλος ή εργάτης εργαστεί λιγότερες ώρες κάποια µέρα τότε για την ασφάλεια του στο ΙΚΑ περνιούνται όλες αυτές οι µέρες µειωµένης απασχόλησης σαν πλήρες ωράρια.αν όµως οι αµοιβές του συγκεκριµένου µηνά διφορούµενες µε το τεκµαρτό ηµεροµίσθιο της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης δίνουν λιγότερες µέρες από εκείνες της πλήρους απασχόλησης τότε περνάµε τις λιγότερες ηµέρες. Για τους εργατοτεχνικές οικοδοµών µετράνε οι πραγµατικές ηµέρες προσαυξηµένες κατά 20% Ο χρόνος ασφάλισης για αυτούς µε κυµαινόµενες αποδοχές θεωρούνται οι πραγµατικές µέρες ασφάλισης Για τους κινηµατογράφους και τις τηλεόρασης οι ηµέρες ασφάλισης για τους τεχνικούς προκύπτει µε την διαίρεση των αποδοχών µε το τεκµαρτό ηµεροµίσθιου της δωδεκάτης ασφαλιστικής κλάσης Για τραγουδιστές που συµµετέχουν σε συναυλίες οι ηµέρες προκύπτουν αν διαιρεθεί η αµοιβή που ελήφθη για κάθε συναυλία µε το 6πλασιο του τεκµαρτού εισοδήµατος της ανώτατης ασφαλιστικής κλάσης. 8.7 Μερικής απασχόλησης (υποαπασχόληση) Α) Για σύµβαση εργασίας (δηλαδή από 02/09/1998 και µετά) 1. Υπάλληλος: Όταν ο υπάλληλος απασχολείται µε 6ηµερη απασχόληση (µερικής απασχόλησης) τότε αν η ηµερησία αµοιβή του είναι µικρότερη ή ίση µε εκείνη της 1ης ειδικής ασφαλιστικής κλάσης αναγνωρίζονται οι πραγµατικές ηµέρες απασχόλησης.όταν απασχολείται µε πενθήµερη εργασία τότε στις µέρες από τρις έως πέντε προστίθεται µία µέρα ακόµα εργασί-

95 Ωράριο εργασίας ιδιόρρυθμη υπερεργασία / 95 ας. Δεν ισχύει το ίδιο για την µια και τις δυο µέρες εργασίας.όταν η ηµερησία αµοιβή στην πενθήµερη εργασία είναι µεγαλύτερη από της πρώτη ασφαλιστική κλάση τότε µπορούν να αναγνωριστούν περισσότερες µέρες ασφάλισης (όχι περισσότερες από 25 όµως). 2. Εργάτες: Όταν ο εργάτης απασχολείται µε µερική απασχόληση τότε αναγνωρίζονται για ηµέρες ασφάλισης οι πραγµατοποιηµένες µέρες εργασίας. ανεξάρτητα από το πόσες ώρες εργάστηκε κάθε µέρα. Επίσης αν ο εργάτης απασχολείται µερικώς και µε πενθήµερη εργασία τότε για τις τρις τέσσερις και πέντε µέρες εργασίας προστίθεται και µια µέρα ακόµα ασφάλισης. Β) Για σύµβασης εργασία (δηλαδή για προσλήψεις) πριν από τις 2/9/ Όταν ο µισθωτός απασχολείται όλες τις εργάσιµες µέρες του µήνα Στην περίπτωση αυτή συγκρίνεται ο ηµερήσιος µισθός µε το ποσό του ηµερησίου τεκµαρτού µισθού της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης. Α) Αν ο ηµερήσιος µισθός είναι ίσος ή µεγαλύτερος από το τεκµαρτό της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης τότε αναγνωρίζονται στον µισθωτό 25 ηµέρες εργασίας αν η επιχ/ση εργάζεται όλες τις µέρες του µήνα. Β) Αν ο ηµερήσιο µισθός είναι µικρότερος τότε αναγνωρίζεται στον µισθό τόσες µέρες όσες προκύπτουν από την διαίρεση στου µηνιαίου µισθού µε το ποσό του ηµεροµισθίου της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης. Φυσικά οι µέρες αυτές είναι λογιότερες από 25 όταν η απασχόληση είναι 6ηµερη και λιγότερες από 21 ή 22 όταν είναι 5ηµερη. 2. Όταν ο µισθωτός απασχολείται ορισµένες µέρες την εβδοµάδα ισχύουν τα παρακάτω: Α) Αν ο µισθός είναι µεγαλύτερος ίσος της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης τότε αναγνωρίζονται οι πραγµατικές µέρες εργασίας. Β) Αν είναι µικρότερος ο µισθός από τον τεκµαρτό µισθό της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης τότε αναγνωρίζονται τότες µέρες όσες προκύπτουν από την διαίρεση του µηνιαίου µισθού µε το τεκµαρτό ηµεροµίσθιο της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης. 8.8 Τι ποσά δεν θεωρούνται ακαθάριστες αποδοχές ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο και δεν υπόκεινται σε εισφορές ΙΚΑ 1. Έξοδα κίνησης και πραγµατικών δαπανών. 2. Παροχές σε χρήµα ή σε είδος που δίνονται για χάρη των λειτουργικών αναγκών της επιχ/σης. 3. Το επίδοµα του ιµατισµού. 4. Η αποζηµίωση εξαιτίας κάποιου ατυχήµατος. 5. Το επίδοµα ανεργίας. 6. Η αποζηµίωση σε απολυόµενους µισθωτούς. 7. Οι µισθοί και κάθε είδους απολαβές από ΟΕ, ΕΕ κλπ.

96 96 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 8. Η αποζηµίωση εκτός έδρας. 9. Τα ποσά που καταβάλλονται εφάπαξ σε εργαζοµένους στην ιδία επιχ/ση πάνω από 10 έτη. 10. Τα ποσά που καταβάλλονται για λογούς ανθυγιεινής εργασίας και ασφαλείας των εργαζοµένων. 11. Το επίδοµα κατοικίας. 12. Το πόσο της άδειας που δικαιούνται όσοι αποχωρούν και δεν το έχουν λάβει. 13. Τα έξοδα µετακίνησης. Οι νόµιµες κρατήσεις στις αποδοχές των εργαζοµένων είναι το ποσοστό της εργατικής εισφοράς για ασφαλιστικά ταµεία ή Οργανισµούς και ο Φόρος Μισθωτών Υπηρεσιών. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Από 1/1/2002 καταργήθηκαν τα τέλη του χαρτοσήµου και η επ αυτών εισφορά υπέρ ΟΓΑ που στο παρελθόν ανέρχονταν στο 0.6% των ακαθάριστων αποδοχών που καταβάλλονταν στον εργαζόµενο. 8.9 Εργατική ασφαλιστική εισφορά Ο υπολογισµός των ασφαλιστικών εισφορών γίνεται µε βάση τις αποδοχές που έλαβε ανά ηµέρα εργασίας µέσα σε κάθε ηµερολογιακό µήνα. Για τους αµειβόµενους µε µηνιαίο µισθό, θεωρείται ότι ο µήνας έχει 25 ηµέρες ασφάλισης, ανεξάρτητα του πόσες πραγµατικές εργάσιµες ηµέρες έχει ο συγκεκριµένος µήνας (πχ αν πρόκειται για Φεβρουάριο ή για µήνα µε 31 ηµέρες). Αν όµως ο µισθωτός απασχολείται και τις Κυριακές ή τις αργίες (χωρίς να λαµβάνει ρεπό γι αυτό σε άλλη εργάσιµη) τότε θεωρούνται ασφαλίσιµες όλες οι ηµέρες εργασίας και πέραν των 25. Π.χ. Για τους ασφαλιζόµενους το ΙΚΑ ΜΙΚΤΑ ΤΕΑΜ από το σύνολο των αποδοχών τους, ο εργοδότης παρακρατεί για ν αποδώσει στο ΙΚΑ τα παρακάτω ποσοστά: Παροχών ΙΚΑ ασθένειας/µητρότητας σε είδος 2,15% Παροχών ΙΚΑ ασθένειας/µητρότητας σε χρήµα 0,40% Κύριας σύνταξης ΙΚΑ 6,67% ΙΚΑ ΤΕΑΜ επικουρικής συντάξεως 3,00% ΟΑΕΔ 2,93% Οργανισµός Εργατικής Κατοικίας 1,00% Εργατική Εστία 0,35% ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ 16.5% 8.10 Απασχόληση δημοσίου υπαλλήλου σε ιδιωτική επιχείρηση Ο δηµόσιος υπάλληλος που εργάζεται παράλληλα σε κάποια ιδιωτική επιχείρηση δεν ασφαλίζεται στο ΙΚΑ. Στις καταστάσεις της επιχείρησης λοιπόν φαίνεται σαν υπάλληλος µη ασφαλιζόµενος στο ΙΚΑ.

97 Ωράριο εργασίας ιδιόρρυθμη υπερεργασία / Απασχόληση συνταξιούχου σε ιδιωτική επιχείρηση Ο συνταξιούχος του δηµόσιου όταν απασχολείται από ιδιωτική επιχείρηση ασφαλίζεται υποχρεωτικά στο ΙΚΑ. Ο συνταξιούχος του δηµοσίου απαλλάσσεται από την επιβάρυνση υπέρ του κλάδου της ασθενείας µετά φυσικά από έντυπη υποβολή δήλωσης στο αρµόδιο Υποκατάστηµα του ΙΚΑ. Όταν συµπληρώσει τα ένσηµα και τηρεί τις προϋποθέσεις µπορεί να πάρει και σύνταξη από το ΙΚΑ 8.12 Απασχόληση συνταξιούχου ΙΚΑ ή ΟΑΕΕ σε ιδιωτική επιχείρηση Και σε αυτήν την περίπτωση ασφαλίζονται κανονικά στο ΙΚΑ ειδικά για τους συνταξιούχους του ΙΚΑ σταµατά η σύνταξη τους αν το ποσό που παίρνουν για µισθό ξεπερνά το τριπλάσιο του ανειδίκευτου εργάτη που ισχύει εκείνο το καιρό.επίσης πριν εργαστούν οι συνταξιούχοι του ΙΚΑ πρέπει µε δήλωσης να το δηλώσουν σε ένα υποκατάστηµα του ΙΚΑ και µετά από θετική απάντηση του ιδρύµατος µπορεί να εργαστεί στην επιχείρηση.επίσης πρέπει το ΙΚΑ να είναι γνώστης οποιασδήποτε χρηµατικής αλλαγής επέλθει στα εισοδήµατα του συνταξιούχου γιατί το διάστηµα που δεν θα είναι ενήµερο θα κόβεται η σύνταξη. Επίσης µετά από αίτηση µπορούν να κοπούν οι εισφορές στον κλάδο της ασθενείας από τα ένσηµα του µήνα. Όλες οι ασφαλιστικές εισφορές παρακολουθούνται στους εξής λογαριασμούς: Εργοδοτικές εισφορές και επιβαρύνσεις έμμισθου προσωπικού Εργοδοτικές εισφορές ΙΚΑ Εργοδοτικές εισφορές λοιπών ταμείων κύριας ασφαλίσεως Εργοδοτικές εισφορές ταμείων επικουρικής ασφαλίσεως Δωρόσημο οικοδομών (Γνωμ.252/2244/1995) Χαρτόσημο μισθοδοσίας Εργοδοτικές εισφορές και επιβαρύνσεις ημερομίσθιου προσωπικού Εργοδοτικές εισφορές ΙΚΑ Εργοδοτικές εισφορές λοιπών ταμείων κύριας ασφαλίσεως Εργοδοτικές εισφορές ταμείων επικουρικής ασφαλίσεως Χαρτόσημο μισθοδοσίας

98

99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9ο Ο τρόπος υπολογισμού ασφαλίστρων παρακράτηση φόρου

100 100 / ΔΑΟΥΤΆΚΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΉ - ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ 9.1 Τρόπος υπολογισμού του ποσού των ασφάλιστρων με τα οποία επιβαρύνεται ο ασφαλιζόμενος και ο εργοδότης στο ΙΚΑ και στα επικουρικά ταμεία Στον παρακάνω πίνακα υπάρχουν διάφορες κατηγορίες ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΟΣΟΣΤΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΙΚΑ & ΣΥΝΕΙΣΠΡΑΤΟΜΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Η κάθε µια κατηγορία περιλαµβάνει δυο ποσά ασφάλιστρων. Με το µεγαλύτερο επιβαρύνεται η επιχείρηση ενώ µε το µικρότερο ο µισθωτός. Το ποσοστά αυτά πολλαπλασιάζονται κάθε φορά µε τις ακαθάριστες αποδοχές του µισθωτού και έτσι υπολογίζεται το αντίστοιχο ποσό ασφάλιστρων του ΙΚΑ. Παρακάτω θα δούµε και άλλους πίνακες για των υπολογισµό των εισφορών του ΙΚΑ. ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΙΚΑ ΠΟΥ ΙΣΧΥΟΥΝ ΑΠΟ 1/1/03 ΚΑΙ ΜΕΤΑ