ΣΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΜΔΣΑΦΟΡΑ Δ ΜΗΚΡΑ ΝΖΗΑ. Ζ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΖ ΚΑΛΤΜΝΟΤ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΜΔΣΑΦΟΡΑ Δ ΜΗΚΡΑ ΝΖΗΑ. Ζ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΖ ΚΑΛΤΜΝΟΤ"

Transcript

1 ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΠΟΛΤΣΔΥΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ & ΑΓΡΟΝΟΜΧΝ ΣΟΠΟΓΡΑΦΧΝ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΥΔΓΗΑΜΟ, ΟΡΓΑΝΧΖ ΚΑΗ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΤΣΖΜΑΣΧΝ ΜΔΣΑΦΟΡΧΝ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΜΔΣΑΦΟΡΑ Δ ΜΗΚΡΑ ΝΖΗΑ. Ζ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΖ ΚΑΛΤΜΝΟΤ ΓΖΜΖΣΡΗΟ ΓΑΝΑΚΖ Γηπι. Αγξνλφκνο & Σνπνγξάθνο Μεραληθφο ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΑΡΗΣΟΣΔΛΖ ΝΑΝΗΟΠΟΤΛΟ Καζεγεηήο Α.Π.Θ. Θεζζαινλίθε, Ννέκβξηνο 2011

2 Δπραξηζηίεο Δπραξηζηψ φινπο εθείλνπο πνπ κε βνήζεζαλ θαη ζπλέβαιιαλ άκεζα ή έκκεζα ζηε ζπγγξαθή απηήο ηεο εξγαζίαο. Ηδηαίηεξα ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θαζεγεηή ηνπ κεηαπηπρηαθνχ πξνγξάκκαηνο, θ. Αξηζηνηέιε Ναληφπνπιν, γηα ηε βνήζεηα θαη ηελ θαζνδήγεζε ηνπ, ηελ ειεπζεξία επηινγψλ πνπ κνπ παξείρε, ηηο πνιχηηκεο ππνδείμεηο ηνπ, ην ακέξηζην ελδηαθέξνλ ηνπ θαη ην ρξφλν πνπ δηέζεζε ηφζν γηα ηε δηεπζέηεζε δεηεκάησλ πνπ αλέθππηαλ φζν θαη γηα ηελ επίζθεςε ζην λεζί ηεο Καιχκλνπ, δίρσο ηα νπνία ζα ήηαλ αδχλαηε ε νινθιήξσζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Δπίζεο, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνπο θ. Υξίζην Ππξγίδε, Καζεγεηή ηνπ Σκήκαηνο Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο, θαη ηνλ θ. σθξάηε Μπάζκπα, Αλαπιεξσηή Καζεγεηή ηνπ Σκήκαηνο Αγξνλφκσλ θαη Σνπνγξάθσλ Μεραληθψλ ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο, γηα ηελ απνδνρή αμηνιφγεζεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Δπραξηζηψ ηνλ ππνςήθην δηδάθηνξα θαη ζπγθνηλσληνιφγν, θ. Δπάγγειν Γελίηζαξε γηα ηελ άςνγε ζπλεξγαζία πνπ είρακε θαη γηα ηε ρνξήγεζε πιηθνχ θαη πιεξνθνξηψλ. Δπίζεο, επραξηζηψ ηελ ππάιιειν ηνπ Γήκνπ Καιπκλίσλ, θα Καιιηφπε Μνπζζά γηα ηελ εμππεξέηεζε πνπ καο παξείρε θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο παξακνλή καο ζηελ Κάιπκλν θαη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ κνπ έδσζε γηα ηηο κεηαθνξέο ζην λεζί. Αθφκα, επραξηζηψ φινπο φζνπο δηέζεζαλ ιίγν απφ ην ρξφλν ηνπο (εθπξνζψπνπο θνξέσλ, αξρψλ, επαγγεικαηηθψλ ηάμεσλ θαη πνιηηψλ) γηα λα αληιήζσ πιεξνθνξίεο γηα ηελ πθηζηάκελε ζπγθνηλσληαθή θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ζηελ πεξηνρή, κέζσ ησλ πξνζσπηθψλ ζπλεληεχμεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζακε θαη ηε ζπκπιήξσζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πνπ έγηλε ηειεθσληθά. Σέινο, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνπο γνλείο κνπ γηα ηε ζπκπαξάζηαζε πνπ επέδεημαλ ζην πξφζσπφ κνπ ζε φιν ην δηάζηεκα εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο. ii

3 χλνςε Κχξηα πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάπηπμε κηαο πεξηνρήο είλαη ε δεκηνπξγία ελφο ιεηηνπξγηθά νξζνχ πζηήκαηνο Μεηαθνξψλ πνπ ζα εμαζθαιίδεη ηελ απξφζθνπηε κεηαθίλεζε πξνζψπσλ θαη αγαζψλ ζε ηνπηθνχο θαη ππεξηνπηθνχο πξννξηζκνχο, ελψ ηαπηφρξνλα ζα επηηπγράλεη θαη ηε βέιηηζηε αμηνπνίεζε ησλ ρξήζεσλ γεο. Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε κειέηε ησλ ζπζηεκάησλ κεηαθνξάο ζε κηθξά θαη απνκνλσκέλα λεζηά θαη ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν εμππεξεηνχληαη κε ζηφρν ηελ πεξηγξαθή ησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ, ηνλ εληνπηζκφ πξνβιεκάησλ θαη ηε δηαηχπσζε πξνηάζεσλ βειηίσζήο ηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα, εμεηάδεηαη ε πεξίπησζε ηεο Καιχκλνπ πνπ απνηειεί ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνκαθξπζκέλνπ λεζηνχ. Αεξνπνξηθέο, ζαιάζζηεο θαη νδηθέο κεηαθνξέο πξνζψπσλ θαη αγαζψλ εμεηάδνληαη αλαιπηηθά θαη εμάγνληαη ηα αλάινγα ζπκπεξάζκαηα κε ηε βνήζεηα ηφζν ησλ πξνζσπηθψλ ζπλνκηιηψλ φζν θαη ησλ ηειεθσληθψλ ζπλεληεχμεσλ. Ζ επίζθεςε θαη παξακνλή ζην λεζί γηα ηέζζεξηο (4) εκέξεο είρε σο απνηέιεζκα ηε δπλαηφηεηα λα ζρεκαηηζηεί απνθξπζηαιισκέλε άπνςε γηα ηηο κεηαθνξέο ζε ηνπηθφ επίπεδν, γεγνλφο πνπ έθαλε πην εχθνιν ην έξγν ζπιινγήο θαη επεμεξγαζίαο ησλ ζηνηρείσλ. Σέινο, κέζσ ηεο αμηνιφγεζεο φισλ ησλ παξαπάλσ ζηνηρείσλ, γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα εληνπηζκνχ ησλ θχξησλ πξνβιεκάησλ θαη δηαηππψλνληαη πξνηάζεηο γηα ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο ηέηνησλ πεξηνρψλ θαη ηε βειηίσζε ηνπ πζηήκαηνο Μεηαθνξψλ. iii

4 Abstract An important precondition for the development of a region is the creation of an operationally correct transport system, which would ensure the easiest transfer of people and goods to local and trans-local destinations. Simultaneously it should achieve the best utilization of land uses. The purpose of this Thesis is the study of transport systems to small and isolated islands and the way are being served to describe the characteristics, to identify problems and make suggestions for improvement. More specifically, it is considering the case of Kalymnos exemplifies remote island. Air transport, maritime transport and road transport of passengers and goods are examined in detail and drew the appropriate conclusions using both personal conversations and telephone interviews. The visit and stay on the island for four (4) days resulted in the ability to form a crystallized view of transport at local level, which made easier the task of collecting and processing data. Finally, by evaluating all of the above, is an attempt to identify the main problems and make proposals for the development prospects of these areas and improve the transport system. iv

5 Περιεχόμενα Κεφάλαιο Πρώτο Εισαγωγή Η σημασία της μεταφορικής εξυπηρέτησης των νησιωτικών περιοχών Αντικείμενο, στόχοι, μεθοδολογία και δομή της εργασίας Νησιά και νησιωτικότητα Ελληνική πραγματικότητα το Αιγαίο Πέλαγος Κεφάλαιο Δεύτερο Σο σύστημα ακτοπλοϊκής εξυπηρέτησης και τα νησιά στην Ευρώπη Δομή του κεφαλαίου Ισπανία Τποχρεώσεις Δημόσιας Τπηρεσίας (ΤΔΤ) Σα νησιά της Β. κωτίας (περιοχές Orkney Shetland Επιδότηση και τύποι φορέων για την εξυπηρέτηση νησιών Η διακηρυχθείσα πολιτική για εναρμόνιση με πολιτική της Ε.Ε Ιταλία Κεφάλαιο Τρίτο Σα ελληνικά νησιά και η εξυπηρέτησή τους διαχρονικά Δομή του κεφαλαίου Η ακτοπλοϊκή μεταφορά στο Αιγαίο Σα πρώτα βήματα της αγοράς ( ) Περίοδος εξωγενών επιδράσεων ( ) Περίοδος ανάκαμψης ( ) Η εμφάνιση του αεροσκάφους Οι πρώτες προσπάθειες ( ) Η Ολυμπιακή Αεροπορία ( ) Η μεταβατική δεκαετία ( ) v

6 Κεφάλαιο Τέταρτο Η Κάλυμνος, σύντομο ιστορικό και βασικά χαρακτηριστικά τοιχεία και χαρακτηριστικά του νησιού Σα χωριά της Καλύμνου ύντομη αναδρομή στην ιστορία του νησιού Μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι της Καλύμνου Δραστηριότητες πογγαλιεία Αναρρίχηση Εξερεύνηση σπηλαίων Προσκύνημα Γιώτινγκ Ημερήσιες κρουαζιέρες Αρχιτεκτονική Απασχόληση Πρωτογενής τομέας Δευτερογενής τομέας Σριτογενής τομέας Διοίκηση Δημόσιες υπηρεσίες Κεφάλαιο Πέμπτο Η μεταφορική εξυπηρέτηση στο νησί της Καλύμνου Η μεταφορική σύνδεση της Καλύμνου με τη χερσαία χώρα Αεροπορικές μεταφορές Ακτοπλοϊκές μεταφορές Η μεταφορική σύνδεση της Καλύμνου με τα υπόλοιπα νησιά Η ενδοδημοτική σύνδεση της Καλύμνου...97 vi

7 Κεφάλαιο Έκτο Έρευνα ερωτηματολογίου σε χρήστες και φορείς Γενικά Διαδικασία σύνταξης ερωτηματολογίου υλλογή ερωτηματολογίων Επεξεργασία δεδομένων ερωτηματολογίων Ανάλυση των αποτελεσμάτων της τηλεφωνικής έρευνας Κάτοικοι Καλύμνου Δήμος Καλυμνίων Κάτοικοι κοντινών νησιών της Καλύμνου Κεφάλαιο Έβδομο Διατύπωση πρότασης για ένα μοντέλο εξυπηρέτησης της ενδοδημοτικής συγκοινωνίας προσώπων και αγαθών Ευέλικτες μεταφορές Βασικά στοιχεία λειτουργίας Ευέλικτων υστημάτων Μεταφορών Η βιώσιμη διάσταση των Ευέλικτων Μεταφορών Εφαρμογές Ευέλικτων Μεταφορών σε Ευρώπη και Ελλάδα Η περίπτωση του νησιού Κάλυμνος χεδιασμός του υστήματος Κεφάλαιο Όγδοο υμπεράσματα και προτάσεις Αποτελέσματα έρευνας ερωτηματολογίου υμπεράσματα υμπεράσματα για την Κάλυμνο Προτάσεις vii

8 Παράρτημα Α Πρόγραμμα δρομολογίων ακτοπλοϊκών γραμμών Παράρτημα Β Επιβατική κίνηση αερολιμένα Καλύμνου Παράρτημα Γ Ερωτηματολόγια για τους κατοίκους των γύρω νησιών, για τους κατοίκους της Καλύμνου και για το Δήμο Καλυμνίων Βιβλιογραφία Κατάλογος πινάκων Πίνακας 1. Σαξινόμηση των νησιών ανάλογα με το μέγεθός τους Πίνακας 2. Σαξινόμηση των νησιών ανάλογα με τον πληθυσμό τους Πίνακας 3. Επιβατική κίνηση εσωτερικού (1975) Πίνακας 4. Επιβατική κίνηση ανά γραμμή ακτοπλοΐας (1975) Πίνακας 5. Επιβατική κίνηση ΟΑ σε γραμμές Αιγαίου Πίνακας 6. Επιβατική κίνηση εσωτερικού Πίνακας 7. Αφίξεις σε προορισμούς Αιγαίου ανά μέσο Κατάλογος σχεδιαγραμμάτων χεδιάγραμμα 1. Εξέλιξη της επιβατικής κίνησης των Ελληνικών Αεροπορικών Εταιρειών χεδιάγραμμα 2 : Επιβατική κίνηση ΟΑ - Πτήσεις εσωτερικού χεδιάγραμμα 3 : Επιβατική κίνηση εσωτερικού ΟΑ ( ) χεδιάγραμμα 4 : Επιβατική κίνηση ακτοπλοΐας ( ) χεδιάγραμμα 5 : Αεροπορική κίνηση εσωτερικού ( )...44 χεδιάγραμμα 6 : Κατανομή φύλου ερωτηθέντων χεδιάγραμμα 7 : Ηλικιακή κατανομή δείγματος χεδιάγραμμα 8 : Ποσοστιαία κατανομή ιδιοκτησίας Ι.Φ. νοικοκυριού δείγματος.106 χεδιάγραμμα 9 : Ποσοστιαία κατανομή μέσου συχνότερης μετακίνησης viii

9 χεδιάγραμμα 10 : Ποσοστιαία κατανομή προέλευσης με προορισμό την Πόθια χεδιάγραμμα 11 : Ποσοστιαία κατανομή σκοπού μετακίνησης χεδιάγραμμα 12 : Ποσοστιαία κατανομή διάρκειας συχνότερης μετακίνησης χεδιάγραμμα 13 :Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης από τα ΚΣΕΑΛ110 χεδιάγραμμα 14 : Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης από τις τιμές των εισιτηρίων στο ΚΣΕΑΛ χεδιάγραμμα 15 : Ποσοστιαία κατανομή για αύξηση του κομίστρου με σκοπό καλύτερη εξυπηρέτηση χεδιάγραμμα 16 : Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης από τα ταξί.112 χεδιάγραμμα 17 : Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης στις τιμές των εισιτηρίων στο ταξί χεδιάγραμμα 18 : Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης από την εξυπηρέτηση με τα κοντινά νησιά χεδιάγραμμα 19 : Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης από τις τιμές των εισιτηρίων με τα κοντινά νησιά χεδιάγραμμα 20 : Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης από την εξυπηρέτηση με τη χερσαία χώρα χεδιάγραμμα 21 : Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης από τις τιμές των εισιτηρίων με τη χερσαία χώρα χεδιάγραμμα 22 : Ποσοστιαία κατανομή του σημαντικότερου προβλήματος στη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση χεδιάγραμμα 23 : Ποσοστιαία κατανομή προτάσεων βελτίωσης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης χεδιάγραμμα 24 : Κατανομή φύλου ερωτηθέντων χεδιάγραμμα 25 : Ηλικιακή κατανομή δείγματος χεδιάγραμμα 26 : Ποσοστιαία κατανομή συχνότητας μετακίνησης προς τον τόπο προορισμού χεδιάγραμμα 27 : Ποσοστιαία κατανομή σκοπού συχνότερης μετακίνησης..120 χεδιάγραμμα 28 : Ποσοστιαία κατανομή μέσου μετακίνησης προς Κάλυμνο χεδιάγραμμα 29 : Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης από τη σύνδεση με την Κάλυμνο χεδιάγραμμα 30 : Ποσοστιαία κατανομή επιπέδου ικανοποίησης από την τιμή κομίστρου για τη σύνδεση με την Κάλυμνο ix

10 χεδιάγραμμα 31 : Ποσοστιαία κατανομή του σημαντικότερου προβλήματος στη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση χεδιάγραμμα 32 : Ποσοστιαία κατανομή προτάσεων βελτίωσης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης Κατάλογος εικόνων Εικόνα 1. Σο Αιγαίο Πέλαγος Εικόνα 2 : Υοινικόδασος στο Γκραν Κανάρια Εικόνα 3 : Κανάριοι νήσοι Εικόνα 4 : Βαλεαρίδες νήσοι Εικόνα 5 : Παραλία στη Μαγιόρκα...16 Εικόνα 6 : Ακατοίκητο νησί στο σύμπλεγμα Orkney Εικόνα 7 : Σο αεροδρόμιο του Kirkwall Εικόνα 8 : Σα νησιά Orkney και Shetland στη κοτία...19 Εικόνα 9 : Παραλία στη αρδηνία Εικόνα 10 : Οικισμός στη αρδηνία Εικόνα 11 : Σο νησί της αρδηνίας Εικόνα 12 : Οικισμός στη ικελία...24 Εικόνα 13 :Παραλία στη ικελία.24 Εικόνα 14 : Σο νησί της ικελίας Εικόνα 15 : Σο νησί της Καλύμνου Εικόνα 16 : Σο νησί της Σελένδου Εικόνα 17 : Η Σέλενδος Εικόνα 18 : Αλιεία στην Σέλενδο Εικόνα 19 : Σο νησί της Χερίμου Εικόνα 20 : Φωριά και οδικό δίκτυο Καλύμνου 60 Εικόνα 21 : Ιερό Απόλλωνα.. 61 Εικόνα 22 : Μαρμάρινα ιπποτικά οικόσημα Εικόνα 23 : Σο Καστρί Εικόνα 24 : πόγγοι Εικόνα 25 : πόγγοι x

11 Εικόνα 26 : πόγγοι Εικόνα 27 : Δύτης σφουγγαριών..67 Εικόνα 28 : Αναρριχητής Εικόνα 29 : Αναρριχητές Εικόνα 30 : Εσωτερική όψη Καντζιάς Εικόνα 31 : Σο ανωγοκάτωγο.. 73 Εικόνα 32 : Δρόμος με νεοκλασικά σπίτια Εικόνα 33 : Σο πολύχρωμο κομμάτι της Πόθιας Εικόνα 34 : Εσωτερική όψη αεροδρομίου Εικόνα 35 : Εξωτερική όψη αεροδρομίου Εικόνα 36 : Σο αεροσκάφος DASH 8-100Q Εικόνα 37 : Εσωτερική όψη αεροδρομίου Εικόνα 38 : Πύργος ελέγχου αεροδρομίου Εικόνα 39 : Εξωτερική όψη αεροδρομίου Εικόνα 40 : Σο πλοίο ΔΙΑΓΟΡΑ Εικόνα 41 : Σο λιμάνι της Πόθιας Εικόνα 42 : Άλλη όψη του λιμανιού Εικόνα 43 : Σο πλοίο ΝΗΟ ΚΑΛΤΜΝΟ Εικόνα 44 : Σο ταχύπλοο Kalymnos Dolphin Εικόνα 45 : Σο εσωτερικό του Kalymnos Dolphin.. 94 Εικόνα 46 : Σο πλοίο Ολύμπιος Ζευς Εικόνα 47 : Σο κατάστρωμα οχημάτων Εικόνα 48: Σο ταχύπλοο Dodekanisos Express Εικόνα 49: Σο ταχύπλοο Dodekanisos Pride Εικόνα 50: Οι διαδρομές των τοπικών πλοίων Εικόνα 51: Οδικό δίκτυο Καλύμνου Εικόνα 52: Σερματικός σταθμός λεωφορείου Εικόνα 53: Δημοτικό συνεργείο Εικόνα 54: Σο λεωφορείο του Δήμου Εικόνα 55: Πιάτσα στο λιμάνι Εικόνα 56: Πιάτσα στην Πόθια Εικόνα 57: Πιάτσα των τρικύκλων Εικόνα 58: Σρίκυκλα στην Κάλυμνο xi

12 Κεθάιαην Πξψην 1. Δηζαγσγή 1.1 Ζ ζεκαζία ηεο παξνρήο κεηαθνξηθψλ ππεξεζηψλ ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο Σα λεζηά, εηδηθφηεξα ηα κηθξά λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα, απνηεινχλ κεηνλεθηηθέο πεξηνρέο κε εηδηθά πξνβιήκαηα. Ζ Διιάδα πεξηιακβάλεη πιεζψξα λεζηψλ 1 θαη λεζησηηθψλ ζπκπιεγκάησλ, γεγνλφο πνπ ηε δηαθνξνπνηεί απφ ηηο ππφινηπεο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, νη νπνίεο αλ θαη πεξηιακβάλνπλ ζην γεσγξαθηθφ ηνπο ρψξν ζρεδφλ φιεο (κε εμαίξεζε ην Βέιγην θαη ην Λνπμεκβνχξγν) λεζησηηθέο πεξηνρέο, δελ αληηκεησπίδνπλ κε ηφζε έληαζε ην θαηλφκελν ηεο λεζησηηθφηεηαο. Σν θαηλφκελν απηφ, πνπ είλαη δηαξθέο, κε ηελ έλλνηα φηη δελ εμαθαλίδεηαη, απιά κεηαβάιιεη ηελ έληαζή ηνπ, δελ δεκηνπξγεί ζπγθπξηαθά αιιά δνκηθά πξνβιήκαηα, πνπ έρνπλ ζηε βάζε ηνπο ηε γεσγξαθηθή αζπλέρεηα θαη ηνλ θαηαθεξκαηηζκφ ησλ αγνξψλ, αθνξνχλ θπξίσο ην πςειφ θφζηνο κεηαθνξάο, ηελ επάξθεηα θαη πνηφηεηα ησλ ππνδνκψλ κεηαθνξψλ θαη επηθνηλσληψλ, εθπαίδεπζεο θαη πγείαο, ησλ ζπζηεκάησλ χδξεπζεο θαη απνρέηεπζεο, θαζψο θαη ηηο πεξηβαιινληηθέο πηέζεηο. Δπηπιένλ, ζηα ειιεληθά λεζηά ζηαδηαθά εγθαηαιείπεηαη ε πξσηνγελήο θαη δεπηεξνγελήο παξαγσγή θαη δίλεηαη πξνβάδηζκα ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, κε ππεξβνιηθή παξαγσγηθή εμεηδίθεπζε ζην καδηθφ ηνπξηζκφ ζηηο πεξηζζφηεξεο ησλ πεξηπηψζεσλ. Ζ ξαγδαία απηή αιιαγή ζηελ παξαγσγηθή βάζε επηθέξεη ζεκαληηθέο κεηαβνιέο ζην θπζηθφ, νηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ πεξηβάιινλ. Δμαληινχληαη νη πεξηνξηζκέλνη θπζηθνί πφξνη, νη ηερληθέο ππνδνκέο θαζίζηαληαη πεξηζζφηεξν αλεπαξθείο, ελψ παξαηεξνχληαη θαηλφκελα θνηλσληθήο ππνβάζκηζεο θαη έληνλεο αληζφηεηεο κεηαμχ λεζηψλ ζε ελδνπεξηθεξεηαθφ θαη ελδνλνκαξρηαθφ επίπεδν. Χζηφζν, πέξα απφ ηα πξνβιήκαηα, ηα ειιεληθά λεζηά έρνπλ ζεκαληηθέο αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο. Ζ γεσγξαθηθή ζέζε, ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, νη παξαγσγηθέο δπλαηφηεηεο, ην αλζξψπηλν θεθάιαην, ε κεγάιε πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θ.ά., ζα πξέπεη λα αμηνπνηεζνχλ ζην πιαίζην κηαο απνηειεζκαηηθήο αλαπηπμηαθήο 1 Απφ ηνλ ζπλνιηθφ αξηζκφ ησλ λεζηψλ πνπ επξίζθνληαη ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα (3.500 πεξίπνπ), ηα 124 θαηνηθνχληαη (απφ ην 14% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Διιάδνο), αιιά κφλν ηα κηζά εμ απηψλ θαηνηθνχληαη απφ ζεκαληηθφ αξηζκφ θαηνίθσλ θαη αλαπηχζζνπλ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα θπξίσο ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ηεο γεσξγίαο

13 ζηξαηεγηθήο 2 γηα ην λεζησηηθφ ρψξν, πνπ ζα θαηαιήγεη ζε εμεηδηθεπκέλεο παξεκβάζεηο, ζπλαξζξσκέλεο κεηαμχ ηνπο. Οη λεζησηηθέο πεξηνρέο ραξαθηεξίδνληαη απφ ηελ χπαξμε κηαο επαίζζεηεο ηζνξξνπίαο ζην ηξίπηπρν πεξηβάιινλ, νηθνλνκία θαη θνηλσλία, φπνπ κηα νηαδήπνηε αιιαγή ζε θάζε ζηνηρείν ηνπ ηξίπηπρνπ απεηιεί ηε βησζηκφηεηα νιφθιεξνπ ηνπ νηθνζπζηήκαηνο. Ο ηνπξηζκφο απνηειεί αθελφο πεγή πινχηνπ θαη επεκεξίαο γηα ηα λεζηά θαη ηηο παξάθηηεο πεξηνρέο θαη αθεηέξνπ απεηιή γηα ην νηθνζχζηεκα, ιφγσ ηεο πίεζεο ηελ νπνία αζθεί ζηνπο θπζηθνχο πφξνπο. πλεπψο, ε αλαπηπμηαθή πνιηηηθή γηα ηελ ππνθίλεζε ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο ησλ λεζησηηθψλ πεξηνρψλ, πξέπεη λα έρεη επξεία βάζε, δειαδή λα πξνέξρεηαη απφ ην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ, λα έρεη πνιινχο πφινπο, γεσγξαθηθά θαη νηθνλνκηθά θαη λα δηαηξέρεη νξηδφληηα ηηο ππνδνκέο, ηηο ππεξεζίεο θαη ηνπο παξαγσγηθνχο ηνκείο. Σαπηφρξνλα, πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζηελ θηλεηνπνίεζε ηνπ πιεζπζκνχ, ηε ζπκκεηνρή θαη ηε δεκηνπξγία ηθαλφηεηαο κε θαηάιιειεο ζεζκηθέο παξεκβάζεηο, φπσο ε δηακφξθσζε Σνπηθψλ Παξαγσγηθψλ πζηεκάησλ. [1] Βαζηθέο αξρέο παξαδνρέο γηα ηε ζεκαληηθφηεηα ζχλδεζεο κε απνκαθξπζκέλα λεζηά απνηεινχλ ηα εμήο : Ζ Πνιηηεία έρεη ηελ ππνρξέσζε λα δηαζθαιίδεη ζπλδέζεηο κε επαξθή ζπρλφηεηα, αζθάιεηα, αμηνπηζηία θαη αλεθηφ νηθνλνκηθφ αληίηηκν ζε φινπο ηνπο πνιίηεο ηεο ρψξαο, επνκέλσο θαη ζηνπο θαηνίθνπο ησλ λεζηψλ. Ζ πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ ζηηο ππεξεζίεο κεηαθνξψλ απνηειεί δεκφζην αγαζφ θαη δηθαίσκα πνπ δελ κπνξεί λα ππαθνχεη απνθιεηζηηθά ζηε ινγηθή ηεο αλάιπζεο θφζηνπο σθέιεηαο. Οη κεηαθνξέο απνηεινχλ γηα ηα λεζηά «επηηαρπληή νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο κε θξίζηκεο ζπλέπεηεο γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηελ άξζε ηνπ απνθιεηζκνχ» θαζψο ε εμαζθάιηζε επαξθψλ θαη πνηνηηθψλ κεηαθνξηθψλ ππεξεζηψλ ζηα λεζηά είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε ησλ λεζηψλ. Οη κεηαθνξέο ζηα λεζηά απνηεινχλ ππεξεζία γεληθνχ νηθνλνκηθνχ ελδηαθέξνληνο δεδνκέλνπ φηη δηαζθαιίδνπλ ηελ θνηλσληθή, νηθνλνκηθή, πνιηηηζηηθή αιιά θαη γεσγξαθηθή ζπλνρή ηνπ εζληθνχ ρψξνπ. ε απηή ηελ βάζε πξέπεη λα δνκεζεί ε ζρέζε κε ηελ Πνιηηεία αιιά θαη κε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. 2 Δηδηθή κειέηε γηα ηε δηακφξθσζε αλαπηπμηαθήο ζηξαηεγηθήο γηα ην λεζησηηθφ ρψξν ηεο Διιάδαο έρεη εθπνλεζεί απφ ηνπο Γεψξγην Μέξγν, Αζαλάζην Παπαδαζθαιφπνπιν θαη Δκκαλνπήι Υξηζηνθάθε, κε αλάζεζε ηεο Αθαδεκίαο Αζελψλ (2003). ηε κειέηε απηή ηελ επίβιεςε είρε ν Αθαδεκατθφο Καζεγεηήο Κσλζηαληίλνο Γξαθάηνο

14 Ζ έλλνηα ηνπ δεκφζηνπ αγαζνχ πεξηιακβάλεη ηελ αξρή ηεο νηθνλνκηθά πξνζηηήο (κεηαθνξηθήο) ππεξεζίαο γηα ην ζχλνιν ηνπ λεζησηηθνχ πιεζπζκνχ. κσο απηή ζήκεξα δελ δηαζθαιίδεηαη νχηε ζηηο βηψζηκεο νχηε ζηηο επηδνηνχκελεο γξακκέο. Απαηηείηαη ζπλεπψο λα πξνζδηνξηζζεί, λα παξαθνινπζείηαη θαη λα ειέγρεηαη ζπζηεκαηηθά. Γηα ιφγνπο ηζφηεηαο ησλ πνιηηψλ, γηα ηελ θάιπςε αληίζηνηρεο απφζηαζεο απφ ην θέληξν, νη πξνζθεξφκελεο ππεξεζίεο ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ πξέπεη λα ζπγθιίλνπλ κε ηηο ππεξεζίεο ησλ ρεξζαίσλ κεηαθνξψλ φζνλ αθνξά ζηελ νηθνλνκηθή επηβάξπλζε ηνπ ρξήζηε, ζηε ρξνληθή δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ θαη ζηελ πξνζθεξφκελε πνηφηεηα, ζε έλα πιαίζην ζεψξεζεο φπνπ ν λεζηψηηθνο ρψξνο απνηειεί πξνέθηαζε ηνπ ρεξζαίνπ ρψξνπ θαη φπνπ ε ρξέσζε γηα ηελ κεηαθνξά αλάκεζα ζε ίζεο απνζηάζεηο πξέπεη λα είλαη δίθαηε. [2] Πην ζπγθεθξηκέλα, ε λεζησηηθή πεξηνρή ηνπ Αηγαίνπ απνηειεί ην κεγαιχηεξν ζε έθηαζε, πιεζπζκφ θαη πιήζνο λήζσλ, ηκήκα ηνπ ειιεληθνχ λεζησηηθνχ ρψξνπ. Σν αξρηπέιαγνο ηνπ Αηγαίνπ έρεη ραξαθηεξηζηεί σο ηδηαίηεξα επαίζζεηε εζληθά πεξηνρή ζηελ αλάπηπμε ηεο νπνίαο ζα πξέπεη λα δίλεηαη πξνηεξαηφηεηα γηα εζληθνχο, πνιηηηθνχο, νηθνλνκηθνχο θαη πνιηηηζηηθνχο ιφγνπο. Σα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ αληηκεησπίδνπλ έλα πιήζνο πξνβιεκάησλ, κε βαζηθφηεξν ηε δεκνγξαθηθή ζπξξίθλσζε 3. Πξνθεηκέλνπ λα αλαπηπρζνχλ ηα λεζηά απηά είλαη ζεκαληηθή ηφζν ε παξακνλή ηνπ ππάξρνληνο πιεζπζκνχ φζν θαη ε πξνζέιθπζε λέσλ θαηνίθσλ. Πξνο ηελ ίδηα θαηεχζπλζε ζα κπνξνχζε λα ζπκβάιιεη θαη ε αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ. Ζ χπαξμε ελφο ηθαλνπνηεηηθνχ ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ θαη ηδηαίηεξα ελφο νινθιεξσκέλνπ δηθηχνπ αθηνπιντθψλ ζπγθνηλσληψλ θξίλεηαη απαξαίηεηε πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη νπνηνδήπνηε αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα. Σν πξφβιεκα ηεο εμππεξέηεζεο ησλ λεζηψλ ηνπ Αηγαίνπ είλαη θάηη πνπ απαζρνιεί ηελ ειιεληθή πνιηηεία εδψ θαη πνιιά ρξφληα. Οη εηδηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ πεξηνρή θαη νη νπνίεο ζπληίζεληαη απφ έλα πιήζνο παξαγφλησλ, φπσο ν κεγάινο αξηζκφο ησλ λεζησηηθψλ πξννξηζκψλ, νη θαηξηθέο ζπλζήθεο, ην είδνο ησλ ιηκέλσλ πξνζέγγηζεο θαη ν ρακειφο πιεζπζκφο, θαζηζηνχλ νηθνλνκηθά αζχκθνξε ηελ εμππεξέηεζε ελφο κεγάινπ αξηζκνχ λεζηψλ. Σν ειιεληθφ θξάηνο πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπίζεη ηελ θαηάζηαζε απηή ε νπνία πξνθαιεί δηάθνξα πξνβιήκαηα ζηνπο θαηνίθνπο ησλ λεζηψλ, πξνρψξεζε ζηελ επηδφηεζε ηεο αθηνπιντθήο εμππεξέηεζήο 3 Άιιν ζεκαληηθφ πξφβιεκα είλαη ε έιιεηςε ππνδνκψλ πγείαο θαη πνιιέο θνξέο απαηηείηαη ε κεηαθνξά αζζελψλ πξνο γεηηνληθά λεζηά ή πξνο γεηηνληθά κέξε ηεο επεηξσηηθήο Διιάδνο - 3 -

15 ηνπο εληάζζνληάο ηα ζηηο ιεγφκελεο άγνλεο γξακκέο. Σν γεγνλφο απηφ είρε σο απνηέιεζκα έλα κέξνο απφ ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ θξάηνπο λα δηαηίζεηαη θάζε ρξφλν γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ γξακκψλ απηψλ. Οη δαπάλεο απηέο πεξηνξίδνληαλ ράξηλ ζηηο ιεγφκελεο Άδεηεο θνπηκφηεηαο κε ηηο νπνίεο νη πινηνθηήηεο πξνθεηκέλνπ λα ηνπο δνζεί άδεηα γηα αλάιεςε εθηέιεζεο έξγνπ ζε θάπνηα δξνκνινγηαθή γξακκή ππνρξεψλνληαλ λα εληάμνπλ ζε απηήλ νξηζκέλνπο πξννξηζκνχο ζε άγνλα λεζηά, ησλ νπνίσλ ηελ εμππεξέηεζε δελ ζα αλαιάκβαλαλ δηαθνξεηηθά. Χζηφζν, νη ξπζκίζεηο απηέο θαη ε επηδφηεζε ησλ άγνλσλ γξακκψλ δελ ήηαλ αξθεηέο γηα λα εμαζθαιίζνπλ ηελ ηθαλνπνηεηηθή, πνηνηηθά θαη πνζνηηθά, εμππεξέηεζή ηνπο. Ο γεξαζκέλνο ζηφινο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ απφ ηνπο πινηνθηήηεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηα πξνβιήκαηα πνπ πξναλαθέξζεθαλ απνηεινχζαλ ηελ αηηία ηεο δηαηήξεζεο ηεο εμππεξέηεζεο ησλ λεζηψλ απηψλ ζε ρακειά επίπεδα. Σνλ Ηνχλην ηνπ 2001 ε ειιεληθή θπβέξλεζε αλαγθάζηεθε λα ζπκκνξθσζεί κε ηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία εηζάγνληαο ην Νφκν 2932/2001 γηα ηελ Διεχζεξε παξνρή ππεξεζηψλ ζηηο ζαιάζζηεο ελδνκεηαθνξέο. Με ην λνκφ απηφ θαηαξγήζεθαλ νη Άδεηεο θνπηκφηεηαο θαη ην δηθαίσκα ησλ αξκφδησλ ππνπξγείσλ λα αζθνχλ πηέζεηο ππνρξεψλνληαο ηνπο πινηνθηήηεο λα αλαιακβάλνπλ ηελ εμππεξέηεζε λεζηψλ δηαθνξεηηθψλ απφ απηά πνπ νη ίδηνη δειψλνπλ. Σν γεγνλφο απηφ είρε σο απνηέιεζκα ηνλ δηπιαζηαζκφ ηνπ χςνπο ησλ επηδνηήζεσλ ησλ άγνλσλ γξακκψλ θαηά ηνλ πξψην ρξφλν εθαξκνγήο ηνπ λφκνπ. Ζ εηζαγσγή ηνπ λένπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ δελ θάλεθε λα επηθέξεη εκθαλείο βειηηψζεηο ζηελ πνηφηεηα θαη ζην επίπεδν εμππεξέηεζεο ησλ άγνλσλ γξακκψλ. Ο λφκνο αξρηθά πξνέβιεπε ηε ζηαδηαθή απφζπξζε ηνπ ζηφινπ κέρξη ηξηάληα (30) έηε ειηθίαο ηνπ πινίνπ πξνθεηκέλνπ λα απαγνξεπηεί ε εμππεξέηεζε ησλ λεζηψλ απφ παιαηά πινία ηα νπνία δελ πξνζέθεξαλ αζθάιεηα αιιά νχηε θαη πνηνηηθέο ππεξεζίεο. Ζ θαηάξγεζε σζηφζν ηεο ελ ιφγσ ξχζκηζεο θαη ε αληηθαηάζηαζή ηεο απφ ηελ ππνρξέσζε ζπκκφξθσζεο ησλ πινίσλ κε ηνπο θαλφλεο αζθαιείαο πνπ θαζνξίδνληαη απφ ηε δηεζλή ζπλζήθε Solas γηα ηελ αζθάιεηα ηεο αλζξψπηλεο δσήο ζηε ζάιαζζα, έδσζε παξάηαζε ζηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ήδε δξνκνινγεκέλσλ πινίσλ, πνιιά απφ ηα νπνία πξφθεηηαη ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα λα ζπκπιεξψζνπλ ηξηάληα (30) ρξφληα. Ζ εηθφλα πνπ παξνπζηάδεη ε εμππεξέηεζε ησλ άγνλσλ γξακκψλ εμαθνινπζεί λα παξνπζηάδεη ειιείςεηο θαη πξνβιήκαηα. Υακειέο ζπρλφηεηεο θαη αθπξψζεηο πξνγξακκαηηζκέλσλ δξνκνινγίσλ, θελά ζηηο ζπλδέζεηο κεηαμχ λεζηψλ, ρακειέο ηαρχηεηεο θαη απνπζία πνηνηηθήο εμππεξέηεζεο ζπλζέηνπλ ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί αθφκε θαη ζήκεξα. Πξέπεη βέβαηα λα ζεκεησζεί φηη έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί κειέηεο γηα ηελ εχξεζε ιχζεο γηα ην ελ ιφγσ πξφβιεκα νη νπνίεο φκσο γηα - 4 -

16 δηάθνξνπο ιφγνπο δελ έηπραλ ηεο αληίζηνηρεο απνδνρήο κε απνηέιεζκα λα αλαζηαιεί ή καηαησζεί ε εθαξκνγή ηνπο. [3] 1.2 Αληηθείκελν, ζηφρνη, κεζνδνινγία θαη δνκή ηεο εξγαζίαο Απνηειεί θνηλή πεπνίζεζε φηη νη κεηαθνξέο είλαη ν ζεκαληηθφηεξνο κνριφο αλάπηπμεο κηαο πεξηνρήο. Ζ έιιεηςε κηαο ζεκαληηθήο νξγάλσζεο θαη ελφο ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ γηα ηηο κεηαθνξέο ζηα κηθξά θαη απνκνλσκέλα λεζηά, ε πιεηνςεθία ησλ νπνίσλ ππάγεηαη ζηηο άγνλεο γξακκέο, απνηέιεζε ηνλ θχξην ιφγν γηα ηελ επηινγή ηνπ ζέκαηνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, ε νπνία απνζθνπεί ζηελ πεξηγξαθή θαη αλάιπζε ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ ζε απηά ηα λεζηά θαη πην ζπγθεθξηκέλα εμεηάδεηαη ε πεξίπησζε ηεο Καιχκλνπ. Οη θχξηνη ζηφρνη ηεο εξγαζίαο είλαη: Να εμεηαζηεί ε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε ζηα λεζηά θάλνληαο αλαθνξά θαη ζε πεξηπηψζεηο Δπξσπατθψλ λεζηψλ. Να δνζεί κηα ζαθή εηθφλα ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί. Να δηαηππσζνχλ πξνηάζεηο πνπ λα αθνξνχλ ην ζχλνιν ησλ ζπζηεκάησλ κεηαθνξψλ. Ζ αλάπηπμε ελφο θαηάιιεινπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ κπνξεί λα απνηειέζεη ην εθαιηήξην γηα αλάπηπμε θαη ζεηηθέο αιιαγέο ηφζν ζηελ νηθνλνκηθή, φζν θαη θνηλσληθή θπζηνγλσκία κηαο πεξηνρήο. Αλ θαη απφ κφλε ηεο δελ επαξθεί, είλαη αλαγθαία ζπλζήθε, φκσο, γηα ηελ επίηεπμε ελφο ηέηνηνπ ζηφρνπ. Ζ κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε γηα ηελ εθπφλεζε ηεο εξγαζίαο πεξηειάκβαλε ηα παξαθάησ: πιινγή ζρεηηθήο βηβιηνγξαθίαο θαη ζηνηρείσλ. Έξεπλα ηειεθσληθψλ ζπλεληεχμεσλ. Δπηηφπηα επίζθεςε ζην λεζί ηεο Καιχκλνπ φπνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ πξνζσπηθέο ζπλεληεχμεηο κε θνξείο θαη παξάγνληεο ηνπ λεζηνχ. Αλάιπζε ζηνηρείσλ θαη δηαηχπσζε πξνηάζεσλ. Ζ εξγαζία απνηειείηαη απφ νθηψ (8) θεθάιαηα. ην πξψην θεθάιαην γίλεηαη κηα πξψηε αλαθνξά γηα ηε ζεκαζία ησλ κεηαθνξηθψλ ππεξεζηψλ ζηελ νηθνλνκηθή, θαη φρη κφλν, αλάπηπμε απνκαθξπζκέλσλ πεξηνρψλ θαη ηε ζπλνρή ηνπο κε ηελ - 5 -

17 επεηξσηηθή ρψξα. ηνηρεία φπσο ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ε πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη ε γεσγξαθηθή ζέζε κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ζην πιαίζην κηαο απνηειεζκαηηθήο αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο γηα απηά ηα κέξε. Παξνπζηάδεηαη ε έλλνηα ηεο λεζησηηθφηεηαο θαη γίλεηαη αλαθνξά ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα θαη ην Αηγαίν Πέιαγνο. ην δεχηεξν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπζηεκάησλ αθηνπιντθήο εμππεξέηεζεο πνπ εθαξκφδνληαη ζηα λεζηά ηεο Δπξψπεο έηζη ψζηε λα εληνπηζζνχλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο κε ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα. ην επφκελν θεθάιαην γίλεηαη κηα ζχληνκε πξνζπάζεηα ζθηαγξάθεζεο ηεο ηζηνξηθήο εμέιημεο ησλ επηβαηηθψλ κεηαθνξψλ ζην Αηγαίν μεθηλψληαο απφ ηνλ 18 ν αη κέρξη θαη ζήκεξα κε ζθνπφ ηε δηεξεχλεζε ησλ θαηαζηάζεσλ πνπ επηθξαηνχλ ζήκεξα ζηηο αθηνπιντθέο θαη αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο ζην Αηγαίν. Γίλεηαη παξνπζίαζε ζηνηρείσλ ζαιάζζησλ θαη αεξνπνξηθψλ κεηαθνξψλ γηα ηα θπξηφηεξα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ. ην ηέηαξην θεθάιαην ππάξρεη αλαιπηηθή πεξηγξαθή ηνπ λεζηνχ ηεο Καιχκλνπ. ηνηρεία γηα ηελ γεσγξαθηθή ζέζε, ηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηα θνληηλά λεζηά πνπ αλήθνπλ ζην Γήκν Καιπκλίσλ, ηα ρσξηά ηνπ λεζηνχ, ηελ ηζηνξηθή αλαδξνκή ηνπ, ηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηνπ, ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλαπηχζζνληαη γηα ηελ άλνδν ηνπ ηνπξηζκνχ, ηελ ηδηαίηεξε αξρηηεθηνληθή θαη ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο ηνπ λεζηνχ. ην πέκπην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη θαη αλαιχνληαη νη ηξφπνη ζχλδεζεο ηεο Καιχκλνπ κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα, ηφζν κε πινίν φζν θαη κε αεξνπιάλν, κε ηα ππφινηπα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ αιιά θαη νη ελδνδεκνηηθέο κεηαθνξέο απφ νηθηζκφ ζε νηθηζκφ. Αλαθνξά γίλεηαη θαη γηα κεηαθνξά πξνζψπσλ αιιά θαη αγαζψλ. ηε ζπιινγή φισλ απηψλ ησλ ζηνηρείσλ θαζνξηζηηθφ ξφιν έπαημε ε επίζθεςε ζην λεζί θαη νη ζπλεληεχμεηο κε ηνπο αξκφδηνπο θνξείο. ην έθην θεθάιαην θαηαγξάθνληαη ηα απνηειέζκαηα ησλ ηειεθσληθψλ ζπλεληεχμεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηα πιαίζηα ηεο έξεπλαο γηα ηηο κεηαθνξέο θαη κεηαθηλήζεηο ησλ θαηνίθσλ ηεο Καιχκλνπ, ησλ γχξσ λεζηψλ θαη ηελ άπνςε ηνπ Γήκνπ. ην έβδνκν θεθάιαην γίλεηαη ε δηαηχπσζε πξφηαζεο γηα έλα κνληέιν εμππεξέηεζεο ηεο ελδνδεκνηηθήο ζπγθνηλσλίαο πξνζψπσλ θαη αγαζψλ πνπ ζα αθνξά ηφζν ηηο νδηθέο κεηαθηλήζεηο ζην λεζί φζν θαη ηηο ζαιάζζηεο κε ηα λεζηά πνπ αλήθνπλ ζην Γήκν Καιπκλίσλ. Σέινο, ζην φγδνν θεθάιαην, γηα ηελ θαιχηεξε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ θαη ηε βειηίσζε ηεο πξνζθνξάο ηνπ, ηδηαίηεξα ζηα λεζηά, γίλεηαη κηα - 6 -

18 ζχλνςε ησλ φζσλ αλαιχζεθαλ ζηα πξνεγνχκελα θεθάιαηα θαη δηαηππψλνληαη ζρεηηθέο πξνηάζεηο. 1.3 Νεζηά θαη λεζησηηθφηεηα Ζ Διιάδα ζε φιε ηε καθξαίσλα ηζηνξία ηεο ζεσξείηαη έλα ζαιάζζην θξάηνο. ε απηφ ζπληέιεζαλ α) ε ζέζε ηεο, β) ην κεγάιν κήθνο ησλ αθηψλ ηεο θαη γ) ηα αλαξίζκεηα λεζηά, λεζίδεο θαη βξαρνλεζίδεο πνπ ηελ πεξηβάιινπλ. Ο φξνο λεζί εηπκνινγηθά πξνέξρεηαη απφ ηελ ιαηηληθή ιέμε insula, πνπ ζεκαίλεη απνκφλσζε. Άξα ε ιέμε δειψλεη απφ κφλε ηεο φξην, πεξηνξηζκφ. Μηα πξψηε πξνζέγγηζε ραξαθηεξίδεη σο λεζί θάζε θνκκάηη γεο ην νπνίν πεξηβάιιεηαη απφ ηα λεξά σθεαλνχ, ζάιαζζαο, πνηακνχ ή ιίκλεο. Ο νξηζκφο απηφο φκσο είλαη ηφζν γεληθφο, ψζηε λα πεξηθιείεη ζνβαξνχο θηλδχλνπο ζεσξψληαο σο λεζί κηα ήπεηξν (π.ρ. ηελ Απζηξαιία), αιιά θαη κηα βξαρνλεζίδα. Σν γεγνλφο απηφ νδήγεζε ηελ Δ.Δ. λα θαζηεξψζεη έλα πην πιήξε νξηζκφ, πεξηιακβάλνληαο θαη άιιεο παξακέηξνπο. Έηζη σο λεζί νξίδεηαη έλα ηκήκα γεο πνπ: - πεξηβάιιεηαη απφ ζάιαζζα - είλαη κηθξφηεξν απφ ήπεηξν - δελ θαιχπηεηαη απφ ζάιαζζα θαηά ηελ παιίξξνηα - έρεη δεκηνπξγεζεί κε θπζηθφ ηξφπν (δελ είλαη ηερλεηφ) - δελ ζπλδέεηαη κε κφληκν ηξφπν κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα, δειαδή κε γέθπξα ή ηνχλει, θαη - έρεη κφληκν πιεζπζκφ Γηα θαιχηεξε άζθεζε Κνηλνηηθήο πνιηηηθήο, o Δπξσπατθφο νξηζκφο ηεο Eurostat νξίδεη σο λεζί, έλα ρψξν εθηάζεσο ηνπιάρηζηνλ ελφο ηεηξαγσληθνχ ρηιηνκέηξνπ, πνπ θαηνηθείηαη κφληκα απφ πιεζπζκφ άλσ ησλ πελήληα θαηνίθσλ, ρσξίδεηαη απφ ηελ ήπεηξν κε πδάηηλν δηάδξνκν πιάηνπο ηνπιάρηζηνλ 1 ρικ., δε ζπλδέεηαη κε ζηαζεξφ κέζν κε ηελ επεηξσηηθή Δπξψπε (ηνχλει, γέθπξα) θαη δελ πεξηιακβάλεη πξσηεχνπζα θξάηνπο. Βάζεη ησλ παξαπάλσ νξηζκψλ ζηελ Διιάδα δηαθξίλνληαη ηέζζεξηο βαζηθνί ηχπνη λεζησηηθψλ κνλάδσλ: 1. νη κηθξέο, κε έθηαζε σο 50 km 2 θαη κε κνλνθνηλνηηθή δνκή (π.ρ. Πφξνο, Αληηθχζεξα θ.ι.π.) - 7 -

19 2. νη κηθξνκεζαίεο, κε έθηαζε απφ km 2 θαη κε πνιπθνηλνηηθή δνκή («θιαζηθά» λεζηά κε ηε ρψξα θέληξν θαη ηνπο κηθξνχο νηθηζκνχο γχξσ ηεο, φπσο Κάιπκλνο, Σήλνο θ.ι.π.) 3. νη κεζαίεο, κε έθηαζε km 2 θαη κε ζχλζεηε δηνηθεηηθή δνκή (ζε επίπεδν επαξρίαο ή κηθξνχ λνκνχ, φπσο Κχζεξα, άκνο θ.ι.π.) θαη 4. νη κεγάιεο, κε έθηαζε πάλσ απφ 500 km 2 θαη κε πιήξε δηνηθεηηθή θαη νηθηζηηθή δνκή (ζε επίπεδν λνκνχ, φπσο Κέξθπξα, Υίνο, Λέζβνο θ.α.). Δμαίξεζε απνηειεί ε Κξήηε, ε νπνία απνηειεί ηε κνλαδηθή λεζησηηθή κνλάδα πνπ θζάλεη ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ησλ κειεηψλ ηεο Δ.Δ. γηα ηα λεζηά ηεο, παξαζέηνπκε ηνπο πίλαθεο ηαμηλφκεζεο ησλ επξσπατθψλ θαη ειιεληθψλ λεζηψλ αλάινγα κε ην κέγεζνο θαη ηνλ πιεζπζκφ ηνπο. Πίλαθαο 1: Σαμηλφκεζε ησλ λεζηψλ αλάινγα κε ην κέγεζνο ηνπο αξηζκφο επξσπατθψλ λεζηψλ θαη (2) αξηζκφο ειιεληθψλ λεζηψλ Πεγή: [18] Πίλαθαο 2: Σαμηλφκεζε ησλ λεζηψλ αλάινγα κε ηνλ πιεζπζκφ ηνπο (1) αξηζκφο επξσπατθψλ λεζηψλ θαη (2) αξηζκφο ειιεληθψλ λεζηψλ Πεγή: [18] - 8 -

20 Ο παξαπάλσ νξηζκφο νξίδεη ην λεζί σο θπζηθφ «αληηθείκελν», αιιά δελ πξνζδηνξίδεη ηελ έλλνηα «λεζί», ηη ζεκαίλεη δειαδή ην λεζί σο γεσγξαθηθφο, θνηλσληθφο θαη ζπκβνιηθφο ρψξνο, πνηα είλαη ε ηαπηφηεηα ησλ λεζηψλ, ε λεζησηηθφηεηα. Σα λεζηά, παξά ηηο δηαθνξέο πνπ παξνπζηάδνπλ κεηαμχ ηνπο, φζνλ αθνξά παξακέηξνπο φπσο ην κέγεζνο, ν πιεζπζκφο, ε γεσγξαθηθή ζέζε, νη θπξίαξρεο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ν πνιηηηζκφο, ηα αλζξψπηλα ζπζηήκαηα ρξήζεο ησλ πφξσλ θηι, έρνπλ νξηζκέλα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ζπλζέηνπλ ηελ ηαπηφηεηα ηνπο. Νεζησηηθφηεηα είλαη εθείλε ε ζπγθεθξηκέλε πνηφηεηα ηεο αληίιεςεο θαη ηεο ζπκπεξηθνξάο πνπ έρεη επεξεαζηεί απφ ηελ ηδηαίηεξε κνξθή ηνπ λεζησηηθνχ ρψξνπ. Οξηζκέλε κε απηφλ ηνλ ηξφπν, ε λεζησηηθφηεηα, αλαθέξεηαη αθελφο ζε αληηθεηκεληθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ λεζηψλ, αιιά ηαπηφρξνλα εθθξάδεη θαη κηα «αίζζεζε». Μηα πξνζπάζεηα θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ απηψλ θαηαιήγεη ζε ηέζζεξηο (4) άμνλεο. Σο μικπό μέγεθορ, ηφζν σο πξνο ηελ έθηαζε, φζν θαη σο πξνο ηνλ πιεζπζκφ. Σν κηθξφ κέγεζνο ζπλεπάγεηαη πεξηνξηζκέλε πνηθηιία θαη πνζφηεηα θπζηθψλ πφξσλ, κεηψλνληαο έηζη ηηο δπλαηφηεηεο γηα παξαγσγηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηδηαίηεξα κεγάιεο θιίκαθαο, κηθξή αγνξά, δηάζπαξηε ζε πνιιέο κηθξέο θνηλφηεηεο θαη απνκνλσκέλε απφ γεηηνληθέο αγνξέο θαη πεξηνξηζκέλε θπζηθή, νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή θέξνπζα ηθαλφηεηα. Ζ απομόνωζη. Σα λεζηά εμ νξηζκνχ είλαη απνκνλσκέλα 4 ιφγσ ηεο αζπλέρεηαο ηνπ ρψξνπ. Σν απνηέιεζκα είλαη απμεκέλν θφζηνο ζε φιεο ηηο νηθνλνκηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζε απηά (θεθάιαηα ιεηηνπξγίαο επηρεηξήζεσλ θαη δηαβίσζεο ησλ θαηνίθσλ, απφθηεζε ππνδνκψλ, ιεηηνπξγία δεκφζησλ ππεξεζηψλ), απμεκέλν θφζηνο ζε ρξφλν θαη απμεκέλν θφζηνο ελεκέξσζεο. ηελ πεξίπησζε ησλ λεζησηηθψλ ζπκπιεγκάησλ παξαηεξείηαη θαη ην θαηλφκελν ηεο δηπιήο λεζησηηθφηεηαο, ησλ κηθξφηεξσλ λεζηψλ, νξηζκέλα απφ ηα νπνία εκθαλίδνπλ ζπλήζσο ζρέζεηο εμάξηεζεο κε θάπνην κεγάιν λεζί πνπ ιεηηνπξγεί σο ηνπηθφ θέληξν. Σο ιδιόμοπθο και εύθπαςζηο θςζικό και πολιηιζηικό πεπιβάλλον. Ζ απνκφλσζε θαη νη πεξηνξηζκέλνη θπζηθνί πφξνη, δεκηνπξγνχλ λεζίδεο απφ ζπάληα θαη εχζξαπζηα νηθνζπζηήκαηα κε απμεκέλε παξνπζία ζπάλησλ θαη ελδεκηθψλ εηδψλ. Σαπηφρξνλα, δεκηνπξγνχλ θαη απνκνλσκέλεο θνηλφηεηεο κε ηδηαίηεξα πνιηηηζκηθά 4 Οη πεξηζζφηεξεο δνπιεηέο πνπ έρνπλ δεκνζηεπηεί γηα ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ δελ αζρνινχληαη κε ζέκαηα πξφζβαζεο θαη απνκφλσζεο (ελδεηθηηθά Σζάιηαο, 2005 Αξγπξίνπ, 2004 Maroudas and Kyriakaki, 2001 Papatheodorou, 2001 Terkenli, 2001, Μέξγνο θαη Παπαδαζθαιφπνπινο 2004) - 9 -

21 ραξαθηεξηζηηθά, ηξφπνπο δσήο θαη ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ησλ πεξηνξηζκέλσλ απηψλ πφξσλ. Ζ ιδιαίηεπη βιωμαηική ηαςηόηηηα ησλ λεζηψλ. Ζ βησκαηηθή απηή ηαπηφηεηα, αλαθέξεηαη ζηηο ζπκβνιηθέο θαη ςπρνινγηθέο δηαζηάζεηο ησλ λεζηψλ, ζηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο νη θάηνηθνη θαη νη επηζθέπηεο ηνπο αληηιακβάλνληαη ηα ζπκβνιηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν γίλνληαη αληηιεπηά ηα λεζηά, θαίλεηαη φηη πξνβάιιεη έληνλα νξηζκέλεο εηθφλεο πνπ θηλνχληαη πάλσ ζε έλα δίπνιν : ηελ απνκφλσζε πεξηνξηζκφ ζηα ζηελά θπζηθά φξηα ηνπ λεζηνχ θαη ηελ απεξαληνζχλε πνπ εθθξάδεηαη απφ ηελ θπξίαξρε παξνπζία ηεο ζάιαζζαο σο νξίνπ θαη σο ζπλδεηηθνχ θξίθνπ. Έηζη, π.ρ. ε εηθφλα ησλ λεζηψλ ηνπ Αηγαίνπ, φπσο πξνβάιιεηαη ζηα θείκελα ησλ ζρνιηθψλ εγρεηξηδίσλ, παξνπζηάδεηαη κε δχν πξφζσπα : σο ειθπζηηθνί ηφπνη δηαθνπψλ ην θαινθαίξη θαη σο απσζεηηθά κέξε απνκφλσζεο ην ρεηκψλα. Γίλεηαη ινηπφλ ζαθέο φηη ε λεζησηηθφηεηα δελ αληηθαηνπηξίδεη κφλν ηα αληηθεηκεληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λεζηνχ (γεσγξαθηθή ζέζε θαη έθηαζε) αιιά έρεη λα θάλεη πεξηζζφηεξν κε ππνθεηκεληθέο αληηιήςεηο θαη εηθφλεο πνπ δηακνξθψλνληαη απφ ηελ επαθή ηνπ λεζηψηε κε ην ρψξν ηνπ θαη απφ ηηο επηδξάζεηο πνπ δέρεηαη απφ απηφλ. Έηζη, αλάινγα κε ηελ ςπρνζχλζεζε ηνπ αηφκνπ δεκηνπξγνχληαη δηαθνξεηηθέο αηζζήζεηο ή εηθφλεο ηνπ ρψξνπ, νη νπνίεο ζε αληίζεζε κε ηα αληηθεηκεληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, δελ είλαη εχθνια πξνζδηνξίζηκεο θαη κεηξήζηκεο. Ζ παξαπάλσ δηαπξαγκάηεπζε ηεο έλλνηαο ηεο λεζησηηθφηεηαο θαιείηαη λα απαληήζεη ζην αλ ε λεζησηηθφηεηα είλαη κεηνλεμία ή αμηνπνηήζηκε ηδηαηηεξφηεηα. Ζ ηξέρνπζα Κνηλνηηθή πξαθηηθή πεξηιακβάλεη φια ηα λεζηά ηεο ΔΔ ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο θαη ιίζηεο κεηνλεθηηθψλ πεξηνρψλ. Έηζη, θαηαηάζζνληαη ζηηο πξνβιεκαηηθέο πεξηνρέο, ζηηο κεηνλεθηηθέο θαη πην πξφζθαηα ζηηο πεξηνρέο κε κφληκα θπζηθά εκπφδηα (καδί κε ηηο νξεηλέο θαη ηηο αξαηνθαηνηθεκέλεο πεξηνρέο). Δπίζεο ππάξρεη ξεηή αλαθνξά ζηε ζπλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ (Ηνχληνο 1997) γηα ηελ ηδηαηηεξφηεηα ησλ λεζηψλ θαη ζην αλαζεσξεκέλν χληαγκα ηεο Διιάδαο. Δθηφο φκσο απφ ηηο θαηαηάμεηο θαη ηηο αλαθνξέο, ε εμέηαζε ησλ δεηθηψλ πνπ αθνξνχλ ζην θαηά θεθαιή αθαζάξηζην πξντφλ θαη ζηε δηάξζξσζε ηνπ αλά ηνκέα, ζηε δεκνγξαθία, ζηελ απαζρφιεζε, ζην επίπεδν εθπαίδεπζεο ησλ θαηνίθσλ, ζηελ παξαγσγηθφηεηα, ζηελ πξαγκαηνπνηνχκελε έξεπλα, ζην επελδεδπκέλν θεθάιαην, ζηνλ αξηζκφ λέσλ πξντφλησλ θιπ δείρλεη φηη, κε ειάρηζηεο εμαηξέζεηο, ηα λεζηά ηεο ΔΔ παξνπζηάδνπλ εδψ θαη αξθεηέο δεθαεηίεο ζεκαληηθέο δηαθνξέο κε ηηο επξσπατθέο επεηξσηηθέο πεξηθέξεηεο, ελψ έληνλα είλαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ππαλάπηπμεο ζ απηά. [4]

22 1.4 Διιεληθή πξαγκαηηθφηεηα ην Αηγαίν Πέιαγνο Ζ ειιεληθή αθηνπινΐα δηαθηλεί επηβάηεο, νρήκαηα (επηβαηηθά θαη επαγγεικαηηθά) θαη πξντφληα, δηακέζνπ ελφο πεξίπινθνπ ζπζηήκαηνο αθηνπιντθψλ δηαζπλδέζεσλ κεηαμχ ιηκέλσλ ζηελ επεηξσηηθή Διιάδα (κε πην ζεκαληηθφ θέληξν ηνλ Πεηξαηά θαη ηα άιια ιηκάληα ηεο Αηηηθήο) θαη ιηκέλσλ ζηα λεζηά. Απνηειεί έλαλ ζεκαληηθφ θαη ξαγδαία αλαπηπζζφκελν παξαγσγηθφ θιάδν πξνζθνξάο ππεξεζηψλ κεηαθνξψλ ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία. Ζ άκεζε ζπκβνιή ηεο ζην ΑΔΠ ηεο ρψξαο δηακνξθψλεηαη ζε πςειά επίπεδα ελψ θαη ε απαζρφιεζε ζηελ αθηνπινΐα θαηαιακβάλεη ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο. Δπίζεο, ε ειιεληθή αθηνπιντθή αγνξά απνηειεί κία απφ ηηο κεγαιχηεξεο ζηελ Δπξψπε θαη ζηνλ θφζκν, ελψ νη αθηνπιντθέο εηαηξίεο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ Διιάδα δηαρεηξίδνληαη άλσ ηνπ 10% ηνπ παγθφζκηνπ αθηνπιντθνχ ζηφινπ. Ζ αθηνπινΐα απνηειεί βαζηθφ ζπληειεζηή γηα ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε ηεο δηαζχλδεζεο θαη ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο ζε έλα κεγάιν κέξνο ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο, ηα ειιεληθά λεζηά, ηα νπνία δελ έρνπλ άιιε δπλαηφηεηα δηαζπλδέζεσο ηνπο κε ηελ ππφινηπε Διιάδα θαη ηνλ θφζκν, παξά κφλν κέζσ ησλ αεξνπνξηθψλ θαη αθηνπιντθψλ κεηαθνξψλ. ηα λεζηά είλαη εγθαηεζηεκέλν ην 55% ηνπ ζπλφινπ ησλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ ζηελ Διιάδα κε ην 61% ησλ μελνδνρεηαθψλ θιηλψλ. O αξηζκφο ησλ πην ζεκαληηθψλ ιηκέλσλ ηνπ ζπζηήκαηνο αλέξρεηαη ζε εθαηφλ ηξηάληα νθηψ (138), εθ ησλ νπνίσλ ζαξάληα δχν (42) έρεη ε επεηξσηηθή Διιάδα (ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο Πεινπνλλήζνπ θαη ηεο Δπβνίαο) θαη πεξίπνπ ελελήληα έμη (96) ηα λεζηά. Δηδηθφηεξα, ε Κξήηε 5 δηαζέηεη νθηψ ζεκαληηθά ιηκάληα κέζσ ησλ νπνίσλ δηαθηλείηαη κεγάιν κέξνο ηεο ειιεληθήο γεσξγηθήο παξαγσγήο θαη ησλ εμαγσγψλ ηδηαίηεξα ζε λσπά θξνχηα θαη ιαραληθά, ζηαθίδεο θαη άιια γεσξγηθά πξντφληα. Αεξνδξφκην δηαζέηνπλ είθνζη έμη (26) λεζηά εθ ησλ νπνίσλ ηα δεθαέμη (16) εμππεξεηνχληαη κφλνλ απφ κία εηαηξία, ηελ Olympic Air, πνιιέο θνξέο κε ζρεηηθά αξαηφ δίθηπν πηήζεσλ. ε έληεθα (11) λεζηά πνπ απνηεινχλ δεκνθηιείο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο, εθηφο ηαθηηθψλ αεξνπνξηθψλ γξακκψλ, έλα ζεκαληηθφ κέξνο ησλ ηνπξηζηψλ απφ ην εμσηεξηθφ δηαθηλείηαη κε έθηαθηεο πηήζεηο (πηήζεηο charter) θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Σν κέγεζνο ηεο αγνξάο ζηηο ππάξρνπζεο (ή δπλεηηθέο) αθηνπιντθέο γξακκέο θπκαίλεηαη απφ ηθαλνπνηεηηθά κεγάιν έσο εμαηξεηηθά κηθξφ. πγθεθξηκέλα, δηαθξίλνληαη νη αθφινπζεο ηξεηο θαηεγνξίεο αθηνπιντθψλ γξακκψλ: 5 Ζ Κξήηε είλαη ην κεγαιχηεξν λεζί ηεο Διιάδαο, ην 5ν κεγαιχηεξν ζηε Μεζφγεην θαη θαιχπηεη κηα πεξηνρή km². Ο πιεζπζκφο ηεο είλαη άλζξσπνη (απνγξαθή 2011)

23 1. Πεξηιακβάλεη ηηο γξακκέο κε κέγεζνο ηεο αγνξάο ηθαλνπνηεηηθά κεγάιν ζηηο νπνίεο δηθαηνινγείηαη ε δξαζηεξηνπνίεζε πεξηζζνηέξσλ ηεο κίαο λαπηηιηαθψλ εηαηξηψλ ζε αληαγσληζηηθή βάζε. Σέηνηεο γξακκέο είλαη απηέο ηεο Κξήηεο, ηεο Ρφδνπ, ηεο Κέξθπξαο, ησλ Αλαηνιηθψλ Κπθιάδσλ, θ.ά. 2. Πεξηιακβάλεη γξακκέο ησλ νπνίσλ ην κέγεζνο ηεο αγνξάο (ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απφζηαζε θαη ην κέγεζνο ησλ πινίσλ πνπ είλαη δπλαηφ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ) είλαη ζρεηηθά κηθξφ. ηηο γξακκέο κπνξεί λα δξαζηεξηνπνηεζεί κε ηθαλνπνηεηηθή θεξδνθνξία κφλν κία λαπηηιηαθή εηαηξία κε έλα ή δχν πινία. Παξαδείγκαηα ηέηνησλ γξακκψλ είλαη ε Κάζνο, ε Κίκσινο θαη ε Υάιθε. Ζ είζνδνο άιισλ εηαηξηψλ ζηελ αγνξά απηή θαη ν δηακνηξαζκφο ηνπ κεηαθνξηθνχ έξγνπ νδεγεί θαηά θαλφλα ζε δεκηνγφλν εθκεηάιιεπζε (αδπλακία θαιχςεσο ηνπ πςεινχ κέζνπ θφζηνπο ιφγσ ηνπ πνιχ πςεινχ ζηαζεξνχ θφζηνπο). 3. Πεξηιακβάλεη γξακκέο ζηηο νπνίεο ην κέγεζνο ηεο αγνξάο είλαη εμαηξεηηθά κηθξφ (νη ιεγφκελεο «άγνλεο γξακκέο»), κε ζπλέπεηα ε εθηέιεζε ηαθηηθήο αθηνπιντθήο ζπγθνηλσλίαο λα είλαη εθηθηή κφλν κε θξαηηθή επηρνξήγεζε. O αξηζκφο ησλ άγνλσλ αθηνπιντθψλ γξακκψλ πνπ κπνξεί λα ιεηηνπξγνχλ εμαξηάηαη απφ ην χςνο ηεο θξαηηθήο (ή άιιεο) επηρνξεγήζεσο. Σν κεηαθνξηθφ έξγν γηα ηελ αθηνπινΐα ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα πξνζδηνξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηνλ εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ ζεξηλφ ηνπξηζκφ κε ζπλέπεηα λα ραξαθηεξίδεηαη απφ κεγάιε επνρηθφηεηα. Ζ ρξνληθή πεξίνδνο ζηελ νπνία ζεκεηψλεηαη πςειή δήηεζε κεηαθνξηθνχ έξγνπ ζηελ αθηνπινΐα πεξηνξίδεηαη απφ ην εμαηξεηηθά κηθξφ κέγεζνο ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ ζηελ Διιάδα πνπ δελ μεπεξλά ηνπο ηξεηο - ηέζζεξηο κήλεο. Δπηπιένλ, ε επνρηθφηεηα ζηηο ζρεηηθά κηθξέο αγνξέο επηβαηψλ θαη εκπνξεπκάησλ είλαη αθφκα εληνλφηεξε. ηελ πιεηνςεθία ησλ αθηνπιντθψλ γξακκψλ, ν ζπλδπαζκφο ηνπ κηθξνχ κεγέζνπο ηεο αγνξάο κε ηελ επνρηθφηεηα πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ πνιχ πεξηνξηζκέλε ηνπξηζηηθή πεξίνδν, ζπκβάιιεη ζηε δηφγθσζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο κε απνηειεζκαηηθήο εμππεξεηήζεσο ησλ πεξηζζφηεξσλ ειιεληθψλ λεζηψλ κέζσ αθηνπιντθψλ γξακκψλ. Πνιιέο γξακκέο πνπ είλαη βηψζηκεο ιφγσ ηεο εθκεηαιιεχζεψο ηνπο απφ κία λαπηηιηαθή εηαηξία ζην ηεηξάκελν Ηνπλίνπ - επηεκβξίνπ, κπνξεί λα κελ θαιχπηνπλ ηα έμνδά ηνπο γηα εθκεηάιιεπζε ζην νθηάκελν Οθησβξίνπ - Μαΐνπ. Δπνκέλσο, ε δηαηήξεζε ηεο γξακκήο ζε ιεηηνπξγία εθηφο ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ, φπσο είλαη αλαγθαίν ηφζν γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ

24 θαηνίθσλ φζν γηα ηελ ελίζρπζε ησλ πξνζπαζεηψλ γηα επέθηαζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ ή γηα αλάπηπμε άιιεο παξαγσγηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηα λεζηά, κπνξεί λα γίλεη κφλν κε θξαηηθή 6 επηρνξήγεζε. [19] Δηθφλα 1: Σν Αηγαίν Πέιαγνο Πεγή : [16] 6 Βαζηθή αξρή πάλσ ζηελ νπνία ζα πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ε θξαηηθή πνιηηηθή γηα ηελ αθηνπινΐα, αιιά θαη γηα θάζε άιιε δξαζηεξηφηεηα, είλαη φηη ν αληαγσληζκφο, φπνπ κπνξεί λα ππάξμεη, είλαη ν κφλνο κεραληζκφο πνπ νδεγεί ζηελ παξνρή ελφο πςεινχ επηπέδνπ ππεξεζηψλ (ζε πνζφηεηα θαη πνηφηεηα), κε ηθαλνπνηεηηθνχο ζπλδπαζκνχο ηηκήο θφζηνπο ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ

25 Κεθάιαην Γεχηεξν 2. Σν ζχζηεκα αθηνπιντθήο εμππεξέηεζεο θαη ηα λεζηά ζηελ Δπξψπε 2.1 Γνκή ηνπ θεθαιαίνπ Ζ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο θαη εηδηθφηεξα ηνπ Αηγαίνπ δελ είλαη θπζηθά ε κνλαδηθή ζε παγθφζκην επίπεδν 7. Δίλαη επνκέλσο απαξαίηεην ζην ζεκείν απηφ λα γίλεη κηα αλαζθφπεζε ησλ πεξηπηψζεσλ απηψλ ζε κηα πξνζπάζεηα λα εληνπηζηνχλ νη δηαθνξέο κε ηελ πεξίπησζε ηνπ Αηγαίνπ. Δπηπιένλ, ε δηεζλήο εκπεηξία κπνξεί λα δψζεη ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα ηα νπνία λα βξνπλ εθαξκνγή ζηηο ειιεληθέο ζπλζήθεο. Ζ πξνζέγγηζε απηή δελ είλαη εμαληιεηηθή. Τπάξρνπλ θαη άιιεο πεξηπηψζεηο εζσηεξηθψλ κεηαθνξψλ φπνπ ε θίλεζε είλαη ζρεηηθά κηθξή. 2.2 Ηζπαλία Ζ πεξίπησζε ηεο Ηζπαλίαο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ χπαξμε δπν (2) λεζηψηηθσλ ζπκπιεγκάησλ (Βαιεαξίδεο θαη Καλάξηα), έλα ζηε Μεζφγεην θαη έλα ζηνλ Αηιαληηθφ σθεαλφ. Καη ηα δπν (2) ζπκπιέγκαηα απνηεινχλ δεκνθηιείο ηαμηδησηηθνχο πξννξηζκνχο κε ζεκαληηθή ηνπξηζηηθή θίλεζε. Σα Καλάξηα 8 λεζηά είλαη κηα ζπζηάδα λεζηψλ κε έθηαζε η.ρικ κε πιεζπζκφ δχν (2) εθαη. θαηνίθνπο θαη δηαζέηνπλ νθηψ (8) αεξνδξφκηα θαη δεθαπέληε (15) ιηκέλεο. Αθφκε, βξίζθνληαη βνξεηνδπηηθά ηεο Αθξηθήο ζηνλ Αηιαληηθφ Χθεαλφ θαη κφιηο 350 πεξίπνπ κίιηα έλαληη θαη δπηηθά ησλ αθηψλ ηνπ Μαξφθνπ, είλαη δειαδή πην θνληά ζηηο Αθξηθάληθεο αθηέο απέρνληαο πεξηζζφηεξν απφ 1000 ρικ απφ ηηο αθηέο ηεο Ηζπαλίαο. Απνηειεί απηφλνκε δηνηθεηηθή πεξηνρή ηεο Ηζπαλίαο θαη νξίδεηαη απφ ηηο επαξρίεο Λαο Πάικαο θαη άληα Κξνπζ Γε Σελεξίθε. Πεξηιακβάλεη επηά (7) θχξηα λεζηά ηε Μεγάιε Καλάξηα ή Γθξαλ Καλάξηα, ηελ Φνπεξηεβεληνχξα, ηελ Λαλζαξφηε, 7 Τπάξρνπλ αθφκα πνιιά παξαδείγκαηα θαη ζε άιιεο ρψξεο φπσο είλαη ην Ζλσκέλν Βαζίιεην, ε Ηλδνλεζία, ε Ηαπσλία, νη Φηιηππίλεο. 8 Σα λεζηά απηά αλ θαη θαίλεηαη πξντζηνξηθά λα ήηαλ γλσζηά ζηνπο αξραίνπο Έιιελεο, θέξνληαη λα θαηνηθήζεθαλ απφ ηνπο Καξζαγέληνπο (Φνίληθεο). Σελ νλνκαζία Καλάξηα θαίλεηαη λα ηελ έδσζε ν ηζηνξηθφο Πιίληνο απφ ηνπο άγξηνπο ζθχινπο (ιαηηληθά «canes») πνπ δνχζαλ ζε απηά

26 ηελ Σελεξίθε, ηελ Λα Πάικα, ηε Γθνκέξα, ην Ηέξξν (ή Δι Υηέξν) θαη πνιιά άιια κηθξφηεξα. [6] Δηθφλα 2: Φνηληθφδαζνο ζην Γθξαλ Καλάξηα Δηθφλα 3: Καλάξηνη λήζνη Πεγή : [7] Πεγή : [7] Οη Βαιεαξίδεο 9 είλαη έλα ζχκπιεγκα έληεθα (11) λεζηψλ κε πιεζπζκφ 1,1 εθαη. θαηνίθνπο ζηα αλαηνιηθά ηεο Ηζπαλίαο ζηε Μεζφγεην θαη ζε δηάηαμε απφ ΝΓ πξνο ΒΑ νη νπνίεο απνηεινχλ κηα απφ ηηο δεθαεπηά (17) απηφλνκεο θνηλφηεηεο ηεο ρσξάο θαη εμππεξεηνχληαη απφ έλα ζχζηεκα ηξηψλ (3) αεξνδξνκίσλ θαη ηεζζάξσλ (4) ιηκέλσλ. εκαληηθφηεξεο εμ απηψλ είλαη ηέζζεξα ε Μαγηφξθα, ε Μελφξθα, ε Ίκπεδα θαη ε Δθνξκψληα. Πξσηεχνπζά ηνπο είλαη ε Πάικα επί ηεο Μαγηφξθαο, πνπ είλαη θαη ε κεγαιχηεξε λήζνο. Ζ ζπλνιηθή ηνπο έθηαζε θζάλεη πεξίπνπ ηα η.ρικ [6] Σν γεγνλφο φηη ηα Καλάξηα είλαη ζρεηηθά απνκαθξπζκέλα απφ ηελ ελδνρψξα ηεο Ηζπαλίαο εμεγεί θαη ην φηη νη αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο ππεξηεξνχλ έλαληη ησλ αθηνπιντθψλ 10. εκαληηθή είλαη θαη ε θίλεζε κεηαμχ ησλ λεζηψλ ηνπ ζπκπιέγκαηνο φπνπ φκσο ε αθηνπιντθή θίλεζε ππεξηεξεί ηεο αεξνπνξηθήο. ηελ αγνξά ππάξρνπλ έμη (6) αεξνπνξηθέο εηαηξείεο πνπ πξνζθέξνπλ ζπλδέζεηο κε ηελ ελδνρψξα θαη κεηαμχ ησλ λεζηψλ ελψ ππάξρνπλ θαη ηξεηο (3) θχξηεο αθηνπιντθέο εηαηξείεο κηα εθ ησλ νπνίσλ ιεηηνπξγεί ηε ζχλδεζε κε ηελ Ηζπαλία. Γηα ηηο Βαιεαξίδεο ε εηθφλα είλαη 9 Σα λεζηά απηά είλαη γλσζηά απφ ηελ αξραηφηεηα. Πξψηνη θάηνηθνί ηνπο ήηαλ νη Ίβεξεο, αθνινχζσο νη Φνίληθεο, νη Έιιελεο, νη Καξζαγέλνη, νη Ρσκαίνη θαη νη Βπδαληηλνί. 10 Οη γξακκέο θξνπαδηέξαο είλαη αξθεηά δεκνθηιείο φπσο επίζεο θαη νη πηήζεηο charter

27 ειαθξψο δηαθνξεηηθή θαζψο ε κηθξφηεξε απφζηαζε ηνπο απφ ηελ ελδνρψξα επηηξέπεη θαιχηεξε αθηνπιντθή ζχλδεζε. ηηο αθηνπιντθέο κεηαθνξέο δξαζηεξηνπνηνχληαη δέθα (10) εηαηξείεο ηξεηο (3) απφ ηηο νπνίεο πξνζθέξνπλ ζπλδέζεηο κε ηελ ελδνρψξα θαη δξνκνινγνχλ ηφζν ζπκβαηηθά RoRo Ferry φζν θαη πινία κεγάισλ ηαρπηήησλ (High Speed). Δηθφλα 4: Βαιεαξίδεο λήζνη Δηθφλα 5: Παξαιία ζηε Μαγηφξθα Πεγή : [8] Πεγή : [8] ηελ Ηζπαλία ηζρχεη ην ίδην πιαίζην κε ηηο άιιεο ρψξεο ηεο ΔΔ φζνλ αθφξα ην πιαίζην ησλ κεηαθνξψλ ελψ ππήξρε εμαίξεζε απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ Καλνληζκνχ 3577/92 κέρξη ην 1999 γηα ηε ζαιάζζηα ζχλδεζε κε ηα Καλάξηα λεζηά. Τπνρξεψζεηο δεκφζηαο ππεξεζίαο εθαξκφδνληαη ζηελ αθηνπινΐα ζε ελλέα (9) γξακκέο πνπ ζπλδένπλ ηα Καλάξηα θαη ηηο Βαιεαξίδεο κε ηελ ελδνρψξα θαζψο θαη πέληε (5) γξακκέο κεηαμχ ησλ Καλαξηψλ. ηελ αεξνπνξηθή κεηαθνξά ηζρχνπλ ζε δέθα (10) γξακκέο κεηαμχ ησλ Καλαξίσλ. Σα λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα ηεο Ηζπαλίαο απνηεινχλ επνκέλσο κηα ηδηαίηεξε πεξίπησζε ε νπνία εκθαλίδεη θάπνηεο νκνηφηεηεο κε ηελ ειιεληθή. Δίλαη δεκνθηιείο ηνπξηζηηθνί πξννξηζκνί κε κεγάιε επνρηθή θίλεζε ελψ δηαζέηνπλ θαη ζεκαληηθφ αξηζκφ κφληκσλ θαηνίθσλ. Ζ απφζηαζε ηνπο απφ ηελ ελδνρψξα είλαη ζρεηηθά κεγάιε δίλνληαο πξνβάδηζκα ζηελ αεξνπνξηθή κεηαθνξά. ε απηφ βνεζνχλ ηφζν ε δπλαηφηεηα απεπζείαο ζχλδεζεο κε κεγάιεο πφιεηο ηεο ελδνρψξαο φζν θαη ηα πξψηα ζεηηθά απνηειέζκαηα απφ ηελ απειεπζέξσζε ησλ αεξνκεηαθνξψλ. Ζ πεξίπησζε φκσο ηεο Ηζπαλίαο δείρλεη θαη ηε ζεκαζία πνπ έρνπλ νη ζπλδέζεηο κεηαμχ ησλ ίδησλ ησλ ζπκπιεγκάησλ νη νπνίεο είλαη απαξαίηεηεο γηα ηε ζπλνρή θαη

28 αλάπηπμε ησλ πεξηνρψλ. ηελ πεξίπησζε απηή θάλεθε λα πιενλεθηνχλ νη αθηνπιντθέο κεηαθνξέο ρσξίο φκσο κεγάιε δηάθνξα απφ ηηο αεξνπνξηθέο. Δπίζεο ηα κεγαιχηεξα λεζηά ιεηηνπξγνχλ ζαλ θέληξα βάξνπο 11 πξνζθέξνληαο ζχλδεζε κε ηελ ελδνρψξα. [5] Τπνρξεψζεηο Γεκνζίαο Τπεξεζίαο (ΤΓΤ) Ζ αθνινπζνχκελε πνιηηηθή γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ κεηαθνξψλ πξνο θαη απφ ηα απνκαθξπζκέλα λεζηά ζπλίζηαηαη ζε απεπζείαο επηδφηεζε ηνπ επηβάηε θαη επίζεο απεπζείαο επηδφηεζε ηνπ εκπνξεχκαηνο (δειαδή ηνπ απνζηνιέα ή παξαιήπηε πνπ βξίζθεηαη ζην λεζί) θαη φρη ηνπ κεηαθνξέα (είηε είλαη πινίν είηε αεξνπιάλν). Ζ πνιηηηθή απηή έρεη ηελ έγθξηζε ηεο ΔΔ. Οη επηβάηεο ησλ πινίσλ ή ησλ αεξνπιάλσλ πιεξψλνπλ πεξίπνπ ην 1/3 ηεο ηηκήο θφζηνπο ηνπ εηζηηεξίνπ ηνπο (33%) θαη ην ππφινηπν πιεξψλεηαη ζηνλ θνξέα κεηαθνξάο απφ ηελ θεληξηθή θπβέξλεζε. Γηα ηνπο επηβάηεο ε επηδφηεζε γίλεηαη κφλν γηα ηα εηζηηήξηα ηνπξηζηηθήο ζέζεο. Σελ επηδφηεζε απηή δηθαηνχληαη φζνη επηβάηεο είλαη θάηνηθνη ηνπ εληαίνπ Δπξσπατθνχ ρψξνπ (European Economic Space) αλεμάξηεηα απφ ην κέζνλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ (αεξνπνξηθφ ή ζαιάζζην). Σα ηέιε ιηκέλσλ θαη αεξνδξνκίσλ είλαη επίζεο κεησκέλα ζηα λεζηά. Με βάζε ηηο παξαπάλσ επηδνηήζεηο ησλ επηβαηψλ ή ησλ επηρεηξήζεσλ γηα ην θφζηνο κεηαθνξάο ησλ ηδίσλ ή ησλ εκπνξεπκάησλ πξνο θαη απφ ηα απνκαθξπζκέλα «άγνλα» λεζηά, ε δξνκνιφγεζε πινίσλ γίλεηαη απφ ηδηψηεο ρσξίο δηαγσληζκφ κε βάζε ηνλ ειεχζεξν αληαγσληζκφ φπσο θαη γηα ηηο γξακκέο πνπ είλαη «εκπνξηθέο». [3] 2.3 Σα λεζηά ηεο βφξεηαο θσηίαο (πεξηνρέο Orkney Shetland) Σν ζχκπιεγκα Orkney απνηειείηαη απφ πεξίπνπ εβδνκήληα (70) λεζηά, απφ ηα νπνία θαηνηθνχληαη ηα δεθαελλέα (19). Ζ ζπλνιηθή έθηαζε ησλ λεζηψλ είλαη πεξίπνπ 990 η.ρικ. θαη ν πιεζπζκφο ηνπο αλέξρεηαη ζηνπο θαηνίθνπο. Σν κεγαιχηεξν λεζί είλαη ην Μέηλιαλη (The Mainland), ην νπνίν βξίζθεηαη ζην θέληξν ηνπ ζπκπιέγκαηνο θαη ρσξίδεη ηα ππφινηπα ζε δχν νκάδεο, ηα βφξεηα θαη ηα λφηηα λεζηά. Σν θχξην αεξνδξφκην ζηα λεζηά είλαη ην αεξνδξφκην ηνπ Κέξθγνπνι (Kirkwall Airport). Τπάξρνπλ δξνκνιφγηα πξνο ηελ επεηξσηηθή θσηία θαη ζπγθεθξηκέλα πξνο 11 χζηεκα Hub φπσο ζηελ πεξίπησζε ηεο αθηνπιντθήο ζχλδεζεο ηεο Σελεξίθεο κε ην Κάδημ

29 ην Ακπεξληήλ, ην Δδηκβνχξγν, ηε Γιαζθψβε θαη ην Ηλβεξλέο, θαη επίζεο πξνο ηα λεζηά έηιαλη θαη ηε ζεξηλή πεξίνδν πξνο ην Μπέξγθελ ηεο Ννξβεγίαο. Σν ηνπηθφ ζπκβνχιην ησλ λεζηψλ ζπληεξεί θαη εθηειεί δξνκνιφγηα πξνο ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα κεγαιχηεξα λεζηά, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ λεζηψλ ηξφλζη, Έηληη, Βφξεην Ρνλάιληζη, Γνπέζηξη, Πάπα Γνπέζηξη θαη άληη. Ζ ζπληνκφηεξε ηαθηηθή αεξνπνξηθή δηαδξνκή ζηνλ θφζκν, είλαη απηή κεηαμχ ησλ λεζηψλ Γνπέζηξη θαη Πάπα Γνπέζηξη γηα ηελ νπνία απαηηνχληαη κφιηο δχν (2) ιεπηά, αιιά κπνξεί λα δηαξθέζεη ιηγφηεξν απφ έλα (1) ιεπηφ εάλ ν άλεκνο είλαη επλντθφο. ζνλ αθνξά ηηο αθηνπιντθέο ζπγθνηλσλίεο, ηα πνξζκεία ζπλδένπλ ηα λεζηά κε ηελ ππφινηπε θσηία, ππάξρνπλ φκσο θαη δξνκνιφγηα ηα νπνία ζπλδένπλ ηα δηάθνξα λεζηά ηνπ αξρηπειάγνπο κεηαμχ ηνπο. Οη ηαθηηθέο γξακκέο νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ ζπλδένληαο ηηο Οξθάδεο κε ηελ επεηξσηηθή θσηία θαη ηα έηιαλη είλαη: Γθηιο Μπέη (Gills Bay) ηεο επεηξσηηθήο θσηίαο - ελη Μάξγθαξεηο Υφνππ (St Margaret's Hope) ηνπ λεζηνχ Νφηην Ρνλάιηζη Σδνλ ν Γθξφνπηο (John o' Groats) ηεο επεηξσηηθήο θσηίαο - Μπέξγνπτθ (Burwick) ηνπ λεζηνχ Νφηην Ρνλάιηζη (επνρηαθή επηβαηηθή γξακκή) Λέξγνπηθ (Lerwick) ησλ έηιαλη - Κέξθγνπνι (Kirkwall) ηνπ Μέηλιαλη ησλ Οξθάδσλ Ακπεξληήλ ηεο επεηξσηηθήο θσηίαο - Κέξθγνπνι (Kirkwall) ηνπ Μέηλιαλη ησλ Οξθάδσλ Ληκάλη θξάκπζηεξ (Scrabster Harbour) ζην Θέξζν ηεο επεηξσηηθήο θσηίαο - ηξφκλεο ηνπ Μέηλιαλη ησλ Οξθάδσλ ην ηνπηθφ ζπκβνχιην ησλ λεζηψλ αλήθεη ε εηαηξεία Orkney Ferries ε νπνία ζπλδέεη φια ηα θαηνηθεκέλα λεζηά ηνπ ζπκπιέγκαηνο κε ην Μέηλιαλη. [6] Δηθφλα 6: Αθαηνίθεην λεζί ζην ζχκπιεγκα Orkney Δηθφλα 7: Σν αεξνδξφκην ηνπ Kirkwall Πεγή: [7] Πεγή: [7]

30 Σα Shetland είλαη ζχκπιεγκα λεζηψλ ην νπνίν βξίζθεηαη έμσ απφ ηηο βνξεηναλαηνιηθέο αθηέο ηεο θσηίαο. Σα λεζηά βξίζθνληαη βνξεηναλαηνιηθά απφ ηα Orkney θαη λνηηναλαηνιηθά απφ ηα Φεξφε. Σν ζχκπιεγκα απνηειείηαη απφ πεξίπνπ εθαηφ (100) λεζηά, απφ ηα νπνία θαηνηθνχληαη ηα δεθαπέληε (15). Ζ ζπλνιηθή έθηαζε ησλ λεζηψλ είλαη πεξίπνπ η.ρικ. θαη ν πιεζπζκφο ηνπο αλέξρεηαη ζηνπο θαηνίθνπο. Σν κεγαιχηεξν λεζί είλαη ην Μέηλιαλη (The Mainland), ην νπνίν βξίζθεηαη ζηνλ λφην ηνπ ζπκπιέγκαηνο θαη απνηειεί ηα δχν ηξίηα ηεο ζπλνιηθήο ηνπ έθηαζεο. Σα Shetland αλήθνπλ πνιηηηθά ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην, ελψ δηνηθεηηθά απνηεινχλ ηελ νκψλπκε πεξηθέξεηα (Shetland Islands). Σν Λέξγνπηθ (Lerwick) (7.070 θάηνηθνη ην 2007), ε κνλαδηθή πφιε θαη δηνηθεηηθφ θέληξν, βξίζθεηαη ζην λεζί Μέηλιαλη. [6] Δηθφλα 8: Σα λεζηά Orkney θαη Shetland ζηε θσηία Πεγή : [9] Σα λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα ζπλδένληαη κε ηελ θπξίσο Βξεηαλία ηφζν κε αθηνπιντθέο φζν θαη κε αεξνπνξηθέο γξακκέο. Ζ γεσγξαθηθή ζέζε ησλ λεζηψλ απηψλ είλαη καθξηά απφ ηα κεγάια πιεζπζκηαθά θέληξα (φπσο ε Γιαζθφβε θαη ην Δδηκβνχξγν), κε απνηέιεζκα λα κελ ππάξρεη απεπζείαο αθηνπιντθή ζχλδεζε κε ηηο πεξηνρέο απηέο (αληίζεηα κε ην αεξνπιάλν). Γηα ηε κεηάβαζε ζηα λεζηά απηά είλαη απαξαίηεηνο ν ζπλδπαζκφο ηεο αθηνπιντθήο κε επίγεηα κεηαθνξά (νδηθή, ζηδεξνδξνκηθή). Δμαίξεζε απνηειεί ε ζχλδεζε ησλ λεζηψλ Orkney 12 θαη Shetland κε ην Ακπεξληηλ ηεο θνηίαο. Αθφκε, ππάξρεη έλα θχξην ιηκάλη θαη έλα αεξνδξφκην ζε θάζε ζχκπιεγκα ελψ θάζε λεζί δηαζέηεη ην δηθφ ηνπ ιηκάλη θαζψο επίζεο ππάξρνπλ 12 Σα λεζηά Orkney ζπλδένληαη αθηνπιντθά κε ηελ Β.θσηηα θαη κέζσ Scrabster (110 κίιηα βφξεηα ηνπ Ακπεξληηλ, ζχλδεζε ηελ νπνία ρξεζηκνπνηνχλ πάλσ απφ επηβάηεο ην ρξφλν)

31 ζε θάζε ζχκπιεγκα άιια ηέζζεξα (4) κηθξφηεξα αεξνδξφκηα. Σφζν ε αθηνπιντθή φζν θαη ε αεξνπνξηθή θίλεζε γηα ην ζχκπιεγκα Shetland είλαη ζαθψο κεγαιχηεξε ζε ζρέζε κε ην ζχκπιεγκα Orkney ελψ νη γξακκέο απηέο εμππεξεηνχληαη απφ κηα αεξνπνξηθή θαη κηα αθηνπιντθή εηαηξεία. [6] Δπηδφηεζε θαη ηχπνη θνξέσλ γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ λεζηψλ Τπάξρνπλ ζήκεξα ηξία (3) ηνπιάρηζηνλ είδε ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ πνπ ζπλδένπλ ηα λεζηά απηά κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα θαη κεηαμχ ηνπο: Γπαμμέρ πος εξςπηπεηούνηαι με Τπηπεζίερ μη εναπμονιζμένερ ακόμη με ηο δίκαιο ηηρ ΔΔ. Πξφθεηηαη γηα ηηο γξακκέο πνπ εμππεξεηεί ε εηαηξεία Caledonian MacBrayne (CalMac), ε νπνία αλήθεη ζην Γεκφζην θαη επηβιέπεηαη απφ ηελ θπβέξλεζε ηεο θνηίαο (Scottish Ministers). Ζ εηαηξεία απηή ιεηηνπξγεί είθνζη νρηψ (28) γξακκέο ζηελ πεξηνρή ησλ Γπηηθψλ λήζσλ ηεο θνηίαο δειαδή ησλ λεζηψλ Clyde θαη Western Isles θαη παίξλεη ζπλνιηθή εηήζηα επηδφηεζε (απφ ηελ θπβέξλεζε) πεξίπνπ 20 εθ ιίξεο ζηεξιίλεο. Ζ επηδφηεζε απηή πιεξψλεηαη κε βάζε ηνλ λφκν γηα ηηο Highlands and Islands shipping services ηνπ Ζ ιεηηνπξγία ησλ γξακκψλ απηψλ κε ην θαζεζηψο ηνπ λφκνπ ηνπ 1960 δελ είλαη ζπκβαηή κε ηελ Κνηλνηηθή λνκνζεζία θαη απφ ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2001, ε αξκφδηα Τπνπξγφο θα Sarah Boyak, δηαηχπσζε πξνο ηελ ΔΔ ηηο πξνηάζεηο ηεο γηα λα επζπγξακκηζζεί ε πεξίπησζε ηεο CalMac κε ηελ λνκνζεζία ηεο ΔΔ. Γπαμμέρ πος αναηίθενηαι με ςμβάζειρ 5εηίαρ ύζηεπα από ανοικηό διαγωνιζμό. Πξφθεηηαη γηα γξακκέο πνπ αλαηίζεληαη ζε ηδησηηθέο εηαηξείεο ζχκθσλα κε ηελ λνκνζεζία ηεο ΔΔ πεξί αγφλσλ γξακκψλ (ΓΤ). Μέρξη ζήκεξα έρνπλ αλαηεζεί κε απηφ ηνλ ηξφπν δχν (2) πκβάζεηο: Ζ πξψηε ήηαλ κε ηελ εηαηξεία P&O Scottish Ferries Ltd ηεο νπνίαο ην 5εηέο ζπκβφιαην ήηαλ γηα ηελ πεξίνδν θαη έιεμε ηελ άλνημε ηνπ Πξφθεηηαη γηα ππεξεζίεο απφ ηελ επεηξσηηθή θνηία πξνο ηα ιεγφκελα Βφξεηα

32 Νεζηά - Northern Isles (δειαδή απφ Pentland, Firth and Aberdeen πξνο Orkney and Shetland Islands). Οη επηδνηήζεηο πνπ δίλνληαη θζάλνπλ ηηο 11 εθ ιίξεο ζηεξιίλεο ην ρξφλν. Ζ δεχηεξε ζχκβαζε είλαη ζπλεπψο (γηα ηηο ίδηεο γξακκέο) κε ηελ εηαηξεία NorthLink Orkney and Shetland Ferries Ltd ε νπνία δεκηνπξγήζεθε απφ ηηο CalMac θαη Royal Bank of Scotland θαη θαιχπηεη ηελ πεξίνδν ηελ ζχκβαζε απηή δελ πξνβιέπεηαη επηδφηεζε γηα εκπνξεχκαηα παξά κφλν γηα επηβάηεο. Σοπικέρ γπαμμέρ μεηαξύ ηων νηζιών. Οη γξακκέο απηέο εμππεξεηνχληαη απφ πινία πνπ αλήθνπλ ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε ησλ λεζηψλ πνπ εμππεξεηνχληαη (ζπγθεθξηκέλα απφ: The Highland Council, the Western Isles Council, Orkney Islands Council, Shetland Islands Council, θαη ηέινο ηελ Strathclyde Passenger Transport Executive). Σα πεξηζζφηεξα πινία έρνπλ αγνξαζηεί απφ ην Shetland Islands Council, αιιά ππάξρνπλ θαη πινία πνπ αλήθνπλ ζε ηδηψηεο. Σν ζχλνιν ησλ πινίσλ είλαη ελλέα (9) θαη παίξλνπλ ζπλνιηθή εηήζηα επηδφηεζε ηεο ηάμεο ησλ ηξηψλ (3) εθ ιηξψλ κε έζνδα έλα (1) εθ ιίξεο. Λφγσ ηνπ κεγάινπ θφζηνπο αγνξάο έρεη ιεθζεί απφθαζε ψζηε ηα φπνηα λέα πινία λα απνθηεζνχλ κε leasing. ιεο νη γξακκέο απηέο επηδνηνχληαη απφ ηα ίδηα θνλδχιηα ησλ ηνπηθψλ πκβνπιίσλ πνπ πξναλαθέξζεθαλ θαη δελ δίλνληαη κε δηαγσληζκφ. πλεπψο δελ είλαη θαη απηέο νη γξακκέο ζπκβαηέο κε ηελ λνκνζεζία ηεο ΔΔ. Γη απηφ ε Βξεηαληθή θπβέξλεζε έρεη δεηήζεη ηελ εμαίξεζή ηνπο απφ ηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία ζηε βάζε ησλ εηδηθψλ ζπλζεθψλ εθκεηάιιεπζεο πνπ θάλνπλ εληειψο δπζβάζηαθηε θαη αληη-νηθνλνκηθή θάζε επηδφηεζε πνπ ζα κπνξνχζε λα πξνζειθχζεη ηδησηηθέο εηαηξείεο. Αλ ε εμαίξεζε απηή δελ εγθξηζεί, ζα κεζνδεπηεί θαη εδψ ε αλάζεζε κε δηαγσληζκφ ζηε βάζε 5εηψλ ΓΤ. Σέινο αλαθέξζεθε φηη ππάξρνπλ θαη νξηζκέλνη κεκνλσκέλνη πινηνθηήηεο πνπ ιεηηνπξγνχλ πνιχ ιίγεο γξακκέο κε δηθφ ηνπο θαζαξά θίλδπλν ρσξίο δειαδή επηδφηεζε αιιά πξφθεηηαη θπξίσο γηα κεηαθνξέο εκπνξεπκάησλ θαη δψλησλ δψσλ. [3]

33 2.3.2 Ζ δηαθεξπρζείζα πνιηηηθή γηα ελαξκφληζε κε πνιηηηθή ηεο Δ.Δ. ηηο 2 Φεβξνπαξίνπ 2001, ε αξκφδηα Τπνπξγφο κεηαθνξψλ ηεο θπβέξλεζεο ηεο θνηίαο, θα Sarah Boyak, δηαηχπσζε πξνο ηελ ΔΔ ηηο πξνηάζεηο ηεο γηα λα επζπγξακκηζζεί ε πεξίπησζε ησλ 28 γξακκψλ ζηελ πεξηνρή ησλ Γπηηθψλ λήζσλ ηεο θνηίαο δειαδή ησλ λεζηψλ Clyde θαη Western Isles, κε ηελ λνκνζεζία ηεο ΔΔ. Οη πξνηάζεηο ηεο απηέο πεξηιακβάλνληαλ ζε εηδηθή έθζεζε κε ηίηιν Delivering Lifeline Ferry Services. Απηέο εγθξίζεθαλ (επηέκβξηνο 2001) απφ ηελ αξκφδηα επηηξνπή ηεο ΔΔ, θαη άξα απνηεινχλ κία «δνθηκαζκέλε» πνιηηηθή πνπ έρεη ηελ έγθξηζε ηεο ΔΔ. Σα θχξηα ζηνηρεία ηεο πνιηηηθήο απηήο είλαη : 1. ιεο νη 28 γξακκέο πνπ εμππεξεηνχληαη ζήκεξα απφ ηελ Γεκφζηα εηαηξεία CalMac, ζα πξνθεξπρηνχλ ζε δηαγσληζκφ γηα ΤΓΤ βάζεη ηεο λνκνζεζίαο ηεο ΔΔ. ηνλ δηαγσληζκφ απηφ ζα κπνξεί λα κεηάζρεη θαη ε CalMac. 2. ηνλ ίδην δηαγσληζκφ ζα πξνζηεζνχλ θαη νξηζκέλεο λέεο γξακκέο. ην δηαγσληζκφ ζα δηαηεζεί ην ζχλνιν ησλ γξακκψλ θαη φρη κεκνλσκέλα «παθέηα». Απηφ γίλεηαη, θαηά ηελ Τπνπξγφ, γηα λα επηηεπρζνχλ νηθνλνκίεο θιίκαθαο, θαη λα απνθεπρζνχλ θαηλφκελα άληζεο θαηαλνκήο ησλ «βαξψλ» ζηνπο αλαδφρνπο πνπ ηπρφλ ζα έπαηξλαλ ηηο ιηγφηεξν ειθπζηηθέο απφ ηηο γξακκέο. 3. Ζ απφθηεζε ησλ πινίσλ (ζηελ νπζία ε κεηαθνξά ησλ ππαξρφλησλ πινίσλ ηεο δεκφζηαο εηαηξείαο CalMac) ζα γίλεη απφ λέα εηαηξεία πνπ ζα δεκηνπξγεζεί κε κφλν κέηνρν ην Γεκφζην ηεο θνηίαο (άξα εηαηξεία Γεκφζηαο ηδηνθηεζίαο), θαη κε θεθάιαηα ηνπ Γεκνζίνπ ή leasing. Σα πινία ηεο εηαηξείαο απηήο ζα ρξνλνκηζζψλνληαη ή απιά κηζζψλνληαη ζε ηδηψηεο κε θαζαξά εκπνξηθά θξηηήξηα δειαδή πιεξσκή ελφο ινγηθνχ εηεζίνπ κηζζψκαηνο (ρσξίο επηδφηεζε ζχκθσλα κε ηελ λνκνζεζία ηεο ΔΔ ε νπνία απαγνξεχεη επηδφηεζε γηα απφθηεζε ε αληηθαηάζηαζε ζηφινπ). Οη ηδηψηεο απηνί ζα αλαιακβάλνπλ λα κεηέρνπλ ζηνλ δηαγσληζκφ γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ άγνλσλ γξακκψλ πνπ πξνθεξχζζνληαη θάζε θνξά θαη λα ηηο ιεηηνπξγνχλ κε επηδφηεζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ηνπο θφζηνπο εθφζνλ θπζηθά ε πξνζθνξά ηνπο θξηζεί σο ε ζπκθεξφηεξε. 4. Θα εμεηαζηεί άκεζα θαη εθαξκνζηεί (εθφζνλ θξηζεί ηειηθά ζπκθέξνλ) ην κέηξν ηνπ λα κπνξεί ν ηδηψηεο πνπ αλαιακβάλεη ηηο άγνλεο γξακκέο γηα κηα 5εηία, λα αγνξάδεη θαη δηθά ηνπ πινία θαηά ηε δηάξθεηα ηεο 5εηίαο, είηε γηα λα αληηθαηαζηήζεη παιαηά ππάξρνληα είηε γηα λα επεθηείλεη ηηο γξακκέο θαη ηελ εμππεξέηεζε πνπ πξνζθέξεη

34 5. Θα εμεηαζηεί επίζεο άκεζα θαη ε δπλαηφηεηα θαη ζθνπηκφηεηα λα αλαηεζεί κέζα ζηα ίδηα 5εηή ζπκβφιαηα θαη ε ζπληήξεζε ησλ αληίζηνηρσλ ιηκεληθψλ εγθαηαζηάζεσλ πνπ εμππεξεηνχλ ηηο άγνλεο γξακκέο. 6. Γηα ηελ ζπληήξεζε ηνπ επηπέδνπ εμππεξέηεζεο θαη ησλ θνκίζηξσλ ζε επηζπκεηά (θαη αλεθηά) επίπεδα ζα δηακνξθσζεί εηδηθή «πξνδηαγξαθή εμππεξέηεζεο», πνπ ζα πεξηιακβάλεη δεζκεχζεηο γηα ην είδνο θαη ηελ πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ θαζψο θαη ηα θφκηζηξα. [3] 2.4 Ηηαιία Ζ Ηηαιία δηαζέηεη δπν κεγάια λεζηά, ηε ηθειία θαη ηε αξδελία, ε επηθνηλσλία ησλ φπνησλ γίλεηαη κέζσ αεξνπνξηθήο θαη αθηνπιντθήο ζχλδεζεο. Ο κφληκνο πιεζπζκφο ησλ λεζηψλ απηψλ είλαη πέληε (5) εθαη. γηα ηε ηθειία θαη 1,6 εθαη. γηα ηε αξδελία. Ζ αξδελία είλαη ην δεχηεξν κεγαιχηεξν λεζί ηεο Ηηαιίαο θαη γεληθφηεξα ηεο Μεζνγείνπ κε έθηαζε η.ρικ. Βξίζθεηαη ζην Σπξξεληθφ πέιαγνο, λφηηα ηεο Κνξζηθήο απφ ηελ νπνία ρσξίδεηαη κε ην ζηελφ ηνπ Μπνληθάηζην. Σν κέγηζην κήθνο ηεο απφ Βνξξά πξνο Νφην είλαη 270 ρικ., ελψ απφ Γπηηθά πξνο Αλαηνιηθά 145 ρικ. Οη αθηέο ηεο αξδελίαο έρνπλ αλάπηπγκα πεξίπνπ ρικ., βξαρψδεηο ρσξίο κεγάιεο θνιπψζεηο γη απηφ θαη ε λήζνο ραξαθηεξίδεηαη γεληθά σο «αιίκελνο». [6] Δηθφλα 9: Παξαιία ζηε αξδελία Δηθφλα 10: Οηθηζκφο ζηε αξδελία Πεγή: [7] Πεγή: [7]

35 Δηθφλα 11: Σν λεζί ηεο αξδελίαο Πεγή: [16] Ζ ηθειία είλαη απηφλνκε πεξηνρή ηεο Ηηαιίαο θαη ην κεγαιχηεξν λεζί φιεο ηεο Μεζνγείνπ, κε έθηαζε η.ρικ. Πξσηεχνπζα ηνπ λεζηνχ είλαη ην Παιέξκν. Σα ζηελά ηεο Μεζζήλεο ρσξίδνπλ ηε ηθειία απφ ηελ ηηαιηθή ρεξζφλεζν θαη εηδηθφηεξα απφ ηελ πεξηνρή ηεο Καιαβξίαο. Σν εθαίζηεην ηεο Αίηλαο 13 βξίζθεηαη θνληά ζηελ Καηάλε. [6] Δηθφλα 12: Οηθηζκφο ζηε ηθειία Δηθφλα 13: Παξαιία ζηε ηθειία Πεγή: [7] Πεγή: [7] 13 Ζ Αίηλα είλαη έλα ελεξγφ εθαίζηεην ζηηο αλαηνιηθέο αθηέο ηεο ηθειίαο, ην κεγαιχηεξν θαη πςειφηεξν ελεξγφ εθαίζηεην ζηελ Δπξψπε (χςνο κέηξα). Ζ Αίηλα θαιχπηεη έθηαζε 1190 ηεηξαγσληθψλ ρηιηνκέηξσλ κε πεξηθέξεηα βάζεο 140 ρηιηφκεηξα, δειαδή είλαη ηξεηο θνξέο κεγαιχηεξε απφ ην Βεδνχβην, θαη είλαη απφ ηα πην ελεξγά εθαίζηεηα ζηνλ θφζκν

36 Δηθφλα 14: Σν λεζί ηεο ηθειίαο Πεγή: [16] Κάζε λεζί δηαζέηεη απφ ηξία (3) θχξηα ιηκάληα θαη αεξνδξφκηα ηα νπνία απνηεινχλ ηηο πχιεο επηθνηλσλίαο ησλ λεζηψλ κε ηελ ελδνρψξα. Σν πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ κεηαθνξηθψλ ππεξεζηψλ είλαη ελαξκνληζκέλν κε ην Δπξσπατθφ ζεζκηθφ πιαίζην ην φπνην έρεη πξνσζήζεη ηελ απειεπζέξσζε ηφζν ζηηο αεξνπνξηθέο φζν θαη ζηηο αθηνπιντθέο κεηαθνξέο. Τπάξρνπλ έμη (6) αεξνπνξηθέο εηαηξείεο πνπ ζπλδένπλ ηα λεζηά κε δψδεθα (12) πφιεηο ηεο Ηηαιίαο κέζα απφ έλα δίθηπν ηξηάληα ηξηψλ (33) γξακκψλ εζσηεξηθνχ. Απφ ηηο γξακκέο απηέο νη δεθαελλέα (19) ππφθεηληαη ζε ππνρξέσζε δεκνζίαο ππεξεζίαο. ηελ αθηνπινΐα ε ζχλδεζε κε ηελ ελδνρψξα γίλεηαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά κέζα απφ γξακκέο πνπ ππφθεηληαη ζε ππνρξέσζε δεκνζίαο ππεξεζίαο πεληαεηνχο δηάξθεηαο (19 γξακκέο). Σηο γξακκέο απηέο εμππεξεηεί κηα θπξίσο εηαηξεία ε νπνία θαη θαιχπηεη ην 70% ηεο επηβαηηθήο θίλεζεο παξέρνληαο θαζεκεξηλέο ζπλδέζεηο ζε φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Αχμεζε αληαγσληζκνχ παξαηεξείηαη θαηά ηελ πεξίνδν πςειήο δήηεζεο κε ηε δξαζηεξηνπνίεζε πεξηζζφηεξσλ εηαηξεηψλ. Απφ ηα παξαπάλσ ζηνηρεηά βιέπνπκε φηη έρνπκε ηελ πεξίπησζε κηθξνχ αξηζκνχ λεζηψλ κε κεγάιν πιεζπζκφ ελψ παξνπζηάδεηαη θαη κεγάιε ηνπξηζηηθή θίλεζε ηδηαίηεξα θαηά ηελ θαινθαηξηλή πεξίνδν. [3]

37 Κεθάιαην Σξίην 3. Σα ειιεληθά λεζηά θαη ε εμππεξέηεζή ηνπο δηαρξνληθά 3.1 Γνκή ηνπ θεθαιαίνπ ην θεθάιαην απηφ γίλεηαη κηα ζχληνκε πξνζπάζεηα ζθηαγξάθεζεο ηεο ηζηνξηθήο εμέιημεο ησλ επηβαηηθψλ κεηαθνξψλ ζην ρψξν ηνπ Αηγαίνπ. θνπφο ηεο αλαδξνκήο απηήο είλαη λα ηεζνχλ νη βάζεηο γηα ηε δηεξεχλεζε ησλ θαηαζηάζεσλ πνπ επηθξαηνχλ ζήκεξα ζηηο αθηνπιντθέο θαη αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο ζην Αηγαίν. Μέζα απφ ηε κειέηε απηή επηρεηξείηαη λα εμεηαζηεί ην πψο θαη θάησ απφ πνηεο ζπλζήθεο αλαπηχρζεθε ην ζεκαληηθφ απηφ ηκήκα ησλ ειιεληθψλ κεηαθνξψλ θαζψο θαη λα εληνπηζηνχλ ηα πξνβιήκαηα πνπ αθνινπζνχλ ηε ζαιάζζηα θαη αεξνπνξηθή κεηαθνξά ζρεδφλ απφ ηε γέλλεζή ηνπο. 3.2 Ζ αθηνπιντθή κεηαθνξά ζην Αηγαίν Σα πξψηα βήκαηα ηεο αγνξάο ( ) Απφ ηελ ίδξπζε ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο θαη χζηεξα παξαηεξείηαη κηα ζπλερήο άλνδνο ηεο εκπνξηθήο λαπηηιίαο πνπ ζεκαηνδνηεί νπζηαζηηθά ηελ εκθάληζε ηεο αθηνπιντθήο κεηαθνξάο ζην Αηγαίν. Αηηία γηα ηελ αλάπηπμε απηή απνηειεί ε νξγάλσζε ηεο νηθνλνκίαο θαη ε αλάπηπμε ηεο βηνηερλίαο θαη ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα. Παξάθηηεο θαη λεζησηηθέο πφιεηο αλαπηχζζνληαη σο εκπνξηθά θέληξα. Αθφκα, ε αδπλακία βειηίσζεο ηνπ ρεξζαίνπ ζπγθνηλσληαθνχ δηθηχνπ θαζηζηά ηε λαπηηιία ην πην ζεκαληηθφ κέζν εκπνξηθψλ κεηαθνξψλ. Πέξα φκσο απφ ηηο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο, βνήζεζαλ ηδηαίηεξα θαη νη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο κε ηελ είζνδν ησλ αηκφπινησλ. Σα πινία απηά πιενλεθηνχζαλ έλαληη ησλ ηζηηνθφξσλ ζε ρσξεηηθφηεηα, ηαρχηεηα, δηάξθεηα δσήο αιιά θαη ζε ρακειφηεξα αζθάιηζηξα (ιφγσ ηνπ κηθξφηεξνπ θηλδχλνπ ππξθαγηάο). Καηά ην πξψην δηάζηεκα ηεο χπαξμεο ηνπ λένπ Διιεληθνχ θξάηνπο ε ζπγθνηλσλία κεηαμχ ησλ λεζηψλ θαη ησλ παξάιησλ πεξηνρψλ ηεο επεηξσηηθήο ρψξαο γηλφηαλ απφ κηθξά ζθάθε κε νιηγνκειή πιεξψκαηα φπνπ επηβάηεο θαη εκπνξεχκαηα κεηαθέξνληαλ καδί. Ζ πξψηε δξνκνιφγεζε ηαρπδξνκηθνχ πινίνπ πνπ κεηαθέξεη

38 φκσο θαη επηβάηεο θαη εκπνξεχκαηα πξαγκαηνπνηείηαη ην 1828 ελψ γηα ηα επφκελα είθνζη (20) πεξίπνπ ρξφληα ηηο ζαιάζζηεο ζπγθνηλσλίεο εθκεηαιιεχνληαη μέλεο εηαηξείεο κέζσ ζπκβάζεσλ πνπ ζπλάπηνπλ κε ηελ ειιεληθή θπβέξλεζε. Ζ πξψηε πξνζπάζεηα γηα ηελ νξγάλσζε ησλ ζαιαζζίσλ κεηαθνξψλ κέζσ θαζνξηζκνχ ελφο λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ, γίλεηαη κε ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ Γηαηάγκαηνο ηεο 14 εο Ννέκβξε 1836 «Πεξί Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο» φπνπ θαζνξίδεηαη ην δηθαίσκα ηνπ αθηνπιντθνχ εκπνξίνπ, ην νπνίν πεξηιακβάλεη ηε κεηαθνξά εκπνξεπκάησλ κεηαμχ ιηκέλσλ ηνπ Διιεληθνχ Βαζηιείνπ θαη δηαθπιάζζεηαη γηα ειιεληθά πινία. Ζ αδπλακία ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο λα θαιχςεη ηηο ζπγθνηλσληαθέο αλάγθεο νδήγεζε ζηελ παξαρψξεζε ηνπ δηθαηψκαηνο απηνχ ζε πινία κε μέλεο ζεκαίεο κέζα απφ εηδηθέο ζπκβάζεηο. Πξνζπάζεηεο γηα είζνδν ειιήλσλ ζηελ αθηνπινΐα γίλνληαη ην Σν 1851 δξνκνινγείηαη ην πινίν «Βαζίιηζζα ηεο Διιάδαο» ζηε γξακκή Πεηξαηάο Ναχπιην κε επηηπρία (ρακειφ λαχιν), ρσξίο φκσο λα κπνξέζεη λα εμαζθαιίζεη απνθιεηζηηθφ πξνλφκην αθηνπινΐαο. Γχν ρξφληα αξγφηεξα, ην 1853 πξαγκαηνπνηείηαη κηα πξνζπάζεηα ίδξπζεο αηκνπιντθήο εηαηξείαο ζηελ Πάηξα ε νπνία απνηπγράλεη ιφγσ έιιεηςεο επαξθψλ θεθαιαίσλ. Ζ ειιεληθή αθηνπινΐα αξρίδεη λα νξγαλψλεηαη νπζηαζηηθά ην 1855 κε ην λφκν ΠΑ ηεο 22 εο Απξηιίνπ «πεξί ζπζηάζεσο αηκνπιντθήο ζπγθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ λήζσλ θαη ησλ παξάιησλ κεξψλ ηεο Διιάδαο». Σν 1857 ππνγξάθεηαη ζχκβαζε κεηαμχ ηεο Διιεληθήο θπβέξλεζεο θαη ηεο πξνζθάησο ηδξπζείζαο «Διιεληθήο Αηκνπιντθήο Δηαηξείαο» κε ην φλνκα πξηαλή εμαηηίαο ηεο έδξαο ηεο. χκθσλα κε ηε ζχκβαζε, ε ηειεπηαία απνθηά απνθιεηζηηθφ πξνλφκην γηα ηελ αηκνπιντθή ζπγθνηλσλία γηα δψδεθα (12) ρξφληα. Ζ εηαηξεία γλσξίδεη ζεκαληηθή αλάπηπμε ηα πξψηα ρξφληα ιεηηνπξγίαο γηα λα βξεζεί ζε νηθνλνκηθή δπζρέξεηα ην 1867 ελψ ην 1870 δξνκνινγεί δέθα (10) πινία ζε δψδεθα (12) ζπγθνηλσληαθέο γξακκέο έρνληαο κεηαθέξεη θαηά ην έηνο απηφ επηβάηεο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νη δξαζηεξηφηεηεο ηεο εηαηξείαο πεξηιάκβαλαλ θαη ηελ επηζθεπή πινίσλ κε ζεκαληηθέο επελδχζεηο ζε εμνπιηζκφ. Παξά ηηο πξνζπάζεηεο πνπ γίλνληαη θαη ηελ θξαηηθή βνήζεηα ε εηαηξεία ην 1892 θεξχζζεη πηψρεπζε. Οη αηηίεο γηα απηή ηελ εμέιημε εληνπίδνληαη ηφζν ζε εμσγελείο παξάγνληεο (πεξηνξηζκέλε δήηεζε, θξαηηθέο παξεκβάζεηο) φζν θαη ζε ελδνγελείο (κε ζσζηή δηαρείξηζε). Σελ παξνρή αθηνπιντθψλ ζπγθνηλσληψλ αλαιακβάλεη ηελ επφκελε ρξνληά (1893) ε «Νέα Διιεληθή Αθηνπινΐα» έρνληαο ηδξπζεί απφ πξψελ κεηφρνπο ηεο «πξηαλήο». Ζ λέα απηή εηαηξεία απνθηά κέζσ πιεηζηεξηαζκνχ πνιιά απφ ηα πινία ηεο παιηάο θαη εθηειεί ζπγθνηλσληαθέο κεηαθνξέο ζην Αηγαίν ρσξίο φκσο λα

39 πεξηιακβάλεη ζηηο δξαζηεξηφηεηέο ηελ επηζθεπή πινίσλ. Παξά ην φηη ιακβάλεη θξαηηθέο εληζρχζεηο αιιά θαη επηδνηήζεηο γηα ηηο άγνλεο γξακκέο θαη απηή ε πξνζπάζεηα νδεγείηαη ζε ρξενθνπία. Χο θχξηνη ιφγνη ζεσξνχληαη ην κεγάιν θφζηνο επηζθεπήο ησλ πινίσλ πνπ δελ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα πεξίπνπ έλα ρξφλν πξηλ ηε δεκηνπξγία ηεο, ε κείσζε ησλ λαχισλ, ε ρακειή δήηεζε θαη νη δπζκελείο επηπηψζεηο ησλ ειιελνηνπξθηθψλ πνιέκσλ. Ζ «Νέα Διιεληθή Αθηνπινΐα» είρε φκσο λα αληηκεησπίζεη θαη ηελ χπαξμε αληαγσληζκνχ, θαζψο άιιεο εηαηξείεο φπσο ε «Παλειιήληνο Διιεληθή Αθηνπινΐα», ε «Διιεληθή Αηκνπινΐα ηνπ Γεκ. Γνπδή» θαη ε «Αθηνπινΐα Γνπιαλδξή» δηαζέηνπλ επηβαηεγά πινία ηα νπνία δξνκνινγνχλ ζε γξακκέο εζσηεξηθνχ θαη εμσηεξηθνχ. ηνλ πφιεκν ηηκψλ πνπ αθνινπζεί ε «Νέα Διιεληθή Αθηνπινΐα» θαηαθέξλεη λα αληηκεησπίζεη ηνπο αληαγσληζηέο ηεο βαζηδφκελε ζηηο θξαηηθέο επηρνξεγήζεηο. Ο αληαγσληζκφο απηφο κπνξεί λα ζπλέθεξε ηνπο επηβάηεο πνπ απνιάκβαλαλ ρακεινχο λαχινπο αιιά ήηαλ θαηαζηξνθηθφο θπξίσο γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ είραλ παιηά πινία, πςειά ιεηηνπξγηθά θφζηε θαη αληηνηθνλνκηθά δξνκνιφγηα. Με ην πέξαζκα ηνπ ρξφλν παξαηεξείηαη ζεκαληηθή αλάπηπμε ηεο εκπνξηθήο λαπηηιίαο κε ηνλ Πεηξαηά απφ ηα ηέιε ηνπ 19 νπ αηψλα λα αλαδεηθλχεηαη ζην ζεκαληηθφηεξν ειιεληθφ ιηκάλη ελψ ν ειιεληθφο ζηφινο απμάλεηαη θαη εθζπγρξνλίδεηαη κε ηελ είζνδν κεγάινπ αξηζκνχ λέσλ εηαηξεηψλ. Απφ ην 1900 θαη κεηά εκθαλίδνληαη εηαηξείεο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ αθηνπινΐα κε δηάθνξνπο βαζκνχο επηηπρίαο φπσο ε «Αθηνπινΐα ηεο Διιάδαο», ε θξαηηθή «Γηεχζπλζε Θαιαζζίσλ Μεηαθνξψλ» θ.α. κσο γεληθφηεξα ε αλάπηπμε ηεο αθηνπινΐαο ηα πξψηα απηά ρξφληα έρεη ραξαθηεξηζηεί σο αζηαζήο θαη κε πνιιά πξνβιήκαηα. Ζ πξνζθεξφκελε ρσξεηηθφηεηα κεηαβαιιφηαλ θαηά πεξηφδνπο εκθαλίδνληαο άιινηε πιεφλαζκα θαη άιινηε ειιείςεηο. Ο εμνπζελσηηθφο αληαγσληζκφο πνπ εκθαληδφηαλ ηηο πεξηφδνπο ηεο ππεξπξνζθνξάο νδήγεζε ζε ρακεινχο λαχινπο θαη έληαζε ηνπ αληαγσληζκνχ θαη ζε πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά φπσο άλεζε, ρξεζηκνπνίεζε λέσλ πινίσλ, ζπρλφηεηα δξνκνινγίσλ θαη ηαρχηεηα ηαμηδηνχ. Κάπνηεο θνξέο, γηα λα αληηκεησπίζνπλ νη εηαηξείεο ηνλ αληαγσληζκφ έθαλαλ κεηαμχ ηνπο δηάθνξεο ζπλελλνήζεηο, φπσο ην 1900 πνπ νη εηαηξείεο Παλειιήληνο, Νέα, Μαθ Γνπάι Βάξβνπξ, Γνπδή θαη Γηαθάθε ζπκθψλεζαλ γηα ζέζπηζε θνηλνχ ηηκνινγίνπ κε πξφζθαηξα φκσο απνηειέζκαηα. Παξάιιεια νη παξεκβάζεηο ηνπ θξάηνπο πξνθεηκέλνπ λα δηαθπιαρζεί ε αθηνπινΐα θαη ν ζπγθνηλσληαθφο ηεο ραξαθηήξαο δελ είραλ πάληα ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα. Οη κεηνδνηηθνί δηαγσληζκνί γηα ηηο άγνλεο γξακκέο θαη νη εηήζηεο επηδνηήζεηο πνπ δίλνληαλ απφ ην θξάηνο δελ

40 πξνζέθεξαλ θίλεηξα ζηηο εηαηξείεο γηα βειηίσζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπο θαη επέλδπζε ησλ θεξδψλ ηνπο. [5] Πεξίνδνο εμσγελψλ επηδξάζεσλ ( ) Οη πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ 20 νπ αηψλα είλαη δχζθνιεο γηα ηελ ειιεληθή αθηνπινΐα. Οη επηπηψζεηο ηφζν ηνπ Α Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ φζν θαη ηεο Μηθξαζηαηηθήο θαηαζηξνθήο παίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν αθνχ ε αθηνπινΐα έρεη ζεκαληηθέο απψιεηεο. Αθνινχζσο, ε νηθνλνκηθή θξίζε πνπ εκθαλίδεηαη πεξηνξίδεη ην έξγν ηεο ελψ ν νμχο αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ εηαηξεηψλ εμαθνινπζεί λα ππάξρεη θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ εθπηψζεηο λαχισλ θαη ρακειφ επίπεδν εμππεξέηεζεο. Ο αξηζκφο ησλ πινίσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ αθηνπινΐα εκθαλίδεη κείσζε ελψ ιφγσ αδπλακίαο πξαγκαηνπνίεζεο επελδχζεσλ, ν κέζνο φξνο ειηθίαο ησλ πινίσλ παξακέλεη πςειφο. Μέρξη ην 1926 επηηξεπφηαλ ζε πινία μέλεο εζληθφηεηαο λα εμππεξεηνχλ ηηο αθηνπιντθέο ζπγθνηλσλίεο ζηνλ ειιεληθφ ρψξν, θάηη ην νπνίν ζηακάηεζε ην Σν θξάηνο πξνζπάζεζε λα επηιχζεη ηα πξνβιήκαηα κε ηελ εθαξκνγή ηελ 1/5/1927 εληαίνπ Κξαηηθνχ Ναπινινγίνπ επηβαηψλ θαη εκπνξεπκάησλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απαγφξεπζε ηνπ αζέκηηνπ αληαγσληζκνχ. Αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη κέζα ζε δηάζηεκα ηξηάληα (30) εηψλ απφ ην 1929 έσο ην 1958 ζα ζπζηαζνχλ αξθεηέο επηηξνπέο γηα ηε κειέηε θαη ιχζε ηνπ αθηνπιντθνχ πξνβιήκαηνο. Σν 1934 κε ηε δηάηαμε αξ 3 ηνπ Ν.6059/1934, ην δηθαίσκα ηεο αθηνπινΐαο νξίδεηαη εθ λένπ σο «ην δηθαίσκα ηεο δηα ζαιάζζεο κεηαθνξάο κεηαμχ ησλ ειιεληθψλ ιηκέλσλ, επηβαηψλ θαη εκπνξεπκάησλ» θαη αθνξά απνθιεηζηηθά ζε ειιεληθά πινία. Σν 1936 ηδξχεηαη ην «Τθππνπξγείν Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο» θαη έηζη απνδεζκεχεηαη ε εκπνξηθή λαπηηιία απφ ην Πνιεκηθφ Ναπηηθφ ελψ εληζρχεηαη ε ξπζκηζηηθή παξέκβαζε ηνπ θξάηνπο κε ζθνπφ λα απνηξαπεί ν θαηαζηξνθηθφο αληαγσληζκφο. Σε δεθαεηία απηή ηδξχεηαη θαη ε «Διιεληθή Αθηνπινΐα» κεηά απφ ζχκπξαμε θάπνησλ εηαηξεηψλ θαη δξνκνινγεί είθνζη νρηψ (28) πινία. Οη πξνζπάζεηεο ηνπ θξάηνπο λα ξπζκίζεη ην αθηνπιντθφ πξφβιεκα ζπλερίδνληαη θαη ην 1939 ιεηηνπξγεί ε Κνηλή Γηεχζπλζε Αθηνπιντθψλ πγθνηλσληψλ (ΚΓΑ) κέζσ ηεο νπνίαο ην θξάηνο πξνζπαζεί λα ππνρξεψζεη ηηο αθηνπιντθέο εηαηξείεο λα ζπλεξγαζηνχλ θαζηεξψλνληαο πξνλφκηα αιιά θαη βαζηθέο ππνρξεψζεηο. Ζ πξνζπάζεηα απηή ζεσξήζεθε ζρεηηθά πεηπρεκέλε θαζψο βειηίσζε ηε δνκή ηνπ δηθηχνπ, ηελ αθξίβεηα ησλ δξνκνινγίσλ θαη ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο. Παξφια απηά, αζθήζεθε κεγάιε θξηηηθή θαη ε ΚΓΑ έπαςε ηε ιεηηνπξγία ηεο κε ηελ έλαξμε ηνπ Β Παγθφζκηνπ Πνιέκνπ. Καηά ηε δηάξθεηά ηνπ, ηα ειιεληθά πινία

41 ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαη ππέζηεζαλ αξθεηέο απψιεηεο ελψ ε έιιεηςε αζθαιηζηηθήο θάιπςεο δπζρέξαηλε αθφκε πεξηζζφηεξν ηελ θαηάζηαζε. Σν 1946 εκθαλίδεηαη πξφηαζε απφ ηνλ Αξηζηνηέιε Χλάζε λα αλαιάβεη ην δηθαίσκα ησλ ζαιαζζίσλ ζπγθνηλσληψλ ππφ κνλνπσιηαθφ θαζεζηψο, πξφηαζε ε νπνία απνξξίθζεθε γηαηί νη φξνη ηεο δελ ζεσξήζεθαλ ηθαλνπνηεηηθνί. Ζ δεθαεηία ηνπ 1950 ήηαλ ζεκαληηθή γηα ηελ εκπνξηθή λαπηηιία γεληθφηεξα. Οη εμειίμεηο ζηελ ηερλνινγία θέξλνπλ ηηο κεραλέο εζσηεξηθήο θαχζεο πνπ αληηθαζηζηνχλ ηνλ αηκφ σο κέζν πξνψζεζεο ησλ πινίσλ. ην λαππεγηθφ ηνκέα αξρίδεη κηα ηάζε θαηαζθεπήο εμεηδηθεπκέλσλ πινίσλ ε νπνία επεξεάδεη θαη ηελ αθηνπινΐα. Ζ άλνδνο ηνπ ηνπξηζκνχ νδεγεί ζηελ εκθάληζε ηνπ θξνπαδηεξφπινηνπ ην νπνίν θαη ζα δηαθνξνπνηεζεί νξηζηηθά απφ ηελ αθηνπινΐα ην 1973 κε ην άξζξν 165 ηνπ Κψδηθα Γεκνζίνπ Ναπηηθνχ Γηθαίνπ. ε φια απηή ηε δηάξθεηα, κηα ζεηξά επηηξνπψλ κειεηά ηα πξνβιήκαηα ηεο αθηνπινΐαο πξνθεηκέλνπ λα βξεζεί ιχζε. Οη πεξηζζφηεξεο θαηαιήγνπλ ζην ζπκπέξαζκα φηη είλαη επηζπκεηφο ν αληαγσληζκφο ησλ εηαηξεηψλ αιιά απαηηείηαη ζπληνληζκφο θαη ξχζκηζε ησλ λαχισλ απφ ην θξάηνο γηα λα απνθεπρζεί ν θαηαζηξνθηθφο αληαγσληζκφο. Αθφκε, ηα έμνδα θίλεζεο ησλ πινίσλ απμήζεθαλ ζεκαληηθά ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα κε κηθξή φκσο αχμεζε ησλ λαχισλ. Ζ κηθξή πεξίνδνο απμεκέλεο δήηεζεο ην θαινθαίξη ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αχμεζε ηνπ αληαγσληζκνχ απφ άιια ζπγθνηλσληαθά κέζα δεκηνπξγεί πξφβιεκα ζηηο εηαηξείεο νη νπνίεο ζηαδηαθά αδπλαηνχλ λα πξνρσξήζνπλ ζε επελδχζεηο γηα αλαλέσζε ζηφινπ. Σν 1960 παξαηεξείηαη αχμεζε ζηε λαππήγεζε ειιεληθψλ πινίσλ φισλ ησλ ηχπσλ θαη αλάκεζα ζε απηά θαη ησλ αθηνπιντθψλ/νρεκαηαγσγψλ. Σελ πεξίνδν απηή θάλεη ηελ εκθάληζή ηνπ ζην Αηγαίν έλαο λένο ηχπνο πινίνπ, ην επηβαηεγφνρεκαηαγσγφ (Δ/Γ-Ο/Γ) 14 ην νπνίν ζα δηαδξακαηίζεη ηδηαίηεξν ξφιν ζηηο αθηνπιντθέο κεηαθνξέο. Ζ δπλαηφηεηα ησλ πινίσλ απηψλ λα κεηαθέξνπλ θαη νρήκαηα, ιεσθνξεία θαη θνξηεγά δεκηνπξγεί κηα επηπιένλ δήηεζε γηα ηνπο αθηνπιφνπο ε νπνία ζπληειεί ζηελ θάιπςε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο ηνπ δξνκνινγίνπ. Αθφκε, παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο επηβάηεο λα κεηαθέξνπλ ην δηθφ ηνπο φρεκα ζηα λεζηά δεκηνπξγψληαο πιενλέθηεκα απέλαληη ζην αεξνζθάθνο. Ζ ειιεληθή αθηνπινΐα φκσο εμαθνινπζεί λα πάζρεη απφ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ πινίσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα απηφ είλαη ζεκαληηθά κεγαιχηεξεο ειηθίαο απφ ην ηφηε ηζρχνλ κέγηζην φξην 14 Απηφο ν ηχπνο πινίνπ είλαη ηεο κνξθήο ferry, φπνπ κηα ξάκπα θφξησζεο εθθφξησζεο ζηελ κπξνζηηλή ε πίζσ κεξηά ηνπ ζθάθνπο επηηξέπεη ηε γξήγνξε επηβίβαζε θαη απνβίβαζε επηβαηψλ θαη νρεκάησλ

42 ειηθίαο ησλ ηξηάληα πέληε (35) ρξφλσλ ελψ πνιιά απφ ηα πινία απηά είλαη κεηαζθεπαζκέλα θνξηεγά. Ζ πνηφηεηα απηή ησλ πινίσλ έρεη άκεζε αληίδξαζε ζηηο ηαρχηεηεο πνπ κπνξνχλ λα αλαπηχμνπλ 15 θαζψο θαη ζην επίπεδν ηεο παξερφκελεο άλεζεο. Αθφκε, ηα πξνβιήκαηα ζηελ ηαθηηθφηεηα ησλ δξνκνινγίσλ απνηεινχλ παξάγνληα πνπ εκπνδίδεη ηελ αλάπηπμε ησλ λεζηψλ θαη επνκέλσο δελ επλνεί ηε δήηεζε γηα ζαιάζζηα κεηαθνξά. Σν λαπηηθφ αηχρεκα ηνπ νρεκαηαγσγνχ «Ζξάθιεηηνο» ην Γεθέκβξε ηνπ 1966, πνπ είρε κεγάιεο αλζξψπηλεο απψιεηεο, απνθάιπςε θαηαζθεπαζηηθέο αηέιεηεο ησλ νρεκαηαγσγψλ πινίσλ ελψ απνηέιεζε ζεκείν εθθίλεζεο γηα ηε δεκηνπξγία εηαηξεηψλ ιατθήο βάζεο ζηελ αθηνπινΐα. Σν 1967 έρνπκε ηελ εκθάληζε ηεο πξψηεο ηέηνηαο εηαηξείαο κε ηελ ίδξπζε ηεο Ναπηηιηαθήο Δηαηξείαο Κξήηεο (ΑΝΔΚ) θαη ζα αθνινπζήζνπλ νη Μηλσηθέο Γξακκέο, ε Ναπηηιηαθή Δηαηξεία Λέζβνπ, ε Γσδεθαλεζηαθή ΑΝΔ (ΓΑΝΔ) θ.α. θνπνί ησλ εηαηξεηψλ απηψλ είλαη λα δψζνπλ ιχζε ζην πξφβιεκα ηεο παξνρήο ηνπηθψλ αθηνπιντθψλ ζπγθνηλσληψλ θαη πην ζπγθεθξηκέλα : ε παξνρή αζθαινχο, γξήγνξεο θαη άλεηεο κεηαθνξάο ε ηαθηηθή θαη θαλνληθή εθηέιεζε δξνκνινγίσλ ην άλνηγκα λέσλ γξακκψλ αμηνπνίεζε δπλαηνηήησλ αλάπηπμεο ησλ λεζηψλ θαη κείσζε ησλ δαπαλψλ κεηαθίλεζεο [5] Πεξίνδνο Αλάθακςεο ( ) Σε δεθαεηία ηνπ 1970 ζηηο αθηνπιντθέο κεηαθνξέο ζην Αηγαίν θάλεη ηελ εκθάληζή ηνπ έλα λέν κέζν, ην ηπηάκελν δειθίλη ην νπνίν δξνκνινγείηαη ζε γξακκέο κηθξψλ απνζηάζεσλ. Ο Πεηξαηάο αλαπηχζζεηαη ζε ζεκαληηθφ θέληξν ζαιαζζίσλ κεηαθνξψλ κε ηελ επηβαηηθή θίλεζε ζην ιηκάλη λα αλέξρεηαη ζε ην 1970 θαη ην Ζ επηβαηηθή θίλεζε εζσηεξηθνχ ζε δηάθνξνπο ιηκέλεο ηνπ Αηγαίνπ θαηά ην 1975 θαίλεηαη ζηνλ επφκελν πίλαθα. 15 Αλαθέξεηαη παξάδεηγκα δξνκνινγίνπ Πεηξαηάο Ρφδνο Πεηξαηάο κε δηάξθεηα κεγαιχηεξε ησλ 40 σξψλ

43 Πίλαθαο 3: Δπηβαηηθή θίλεζε εζσηεξηθνχ (1975) Δπηβηβαζζέληεο Απνβηβαζζέληεο χλνιν ΠΔΗΡΑΗΑ ΖΡΑΚΛΔΗΟ ΜΤΚΟΝΟ ΡΟΓΟ ΥΗΟ Πεγή : [10] Ζ άλνδνο ζηελ ηηκή ησλ θαπζίκσλ ηελ επνρή απηή ιφγσ ηεο ελεξγεηαθήο θξίζεο θαη ηα απμεκέλα ιεηηνπξγηθά θφζηε ησλ πινίσλ, δεκηνπξγνχλ πξνβιήκαηα ζηελ ειιεληθή αθηνπινΐα. Σέινο, ην 1980 ζηακαηά ε επηδφηεζε ησλ θαπζίκσλ ησλ αθηνπιντθψλ ζπγθνηλσληψλ απφ ην θξάηνο. Σν ζεζκηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηεο αθηνπινΐαο αιιάδεη ην 1976 κε ην ΠΓ 684/76 θαη επηρεηξείηαη ε ζηαδηαθή κείσζε ηνπ νξίνπ ειηθίαο ησλ πινίσλ απφ ηα ηξηάληα πέληε (35) ζηα ηξηάληα (30) ρξφληα. Παξάιιεια ην θξάηνο ειέγρεη ηελ πξνζθεξφκελε ρσξεηηθφηεηα ζηηο αθηνπιντθέο γξακκέο κέζσ ησλ αδεηψλ ζθνπηκφηεηαο ελψ θαη νη δξνκνινγήζεηο ησλ πινίσλ γίλνληαη κέζσ ρνξήγεζεο ησλ αδεηψλ απηψλ, νη νπνίεο ππνρξεψλνπλ ηηο εηαηξείεο λα εμππεξεηνχλ θαη ηα λεζηά κε ρακειή επηβαηηθή θίλεζε (άγνλεο πξνζεγγίζεηο). Θα πξέπεη λα πξνζηεζεί εδψ φηη ήδε έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη εκθαλήο ε επίδξαζε ηνπ αληαγσληζκνχ ηεο αθηνπινΐαο κε ην αεξνπιάλν. Ο ζεκαληηθά κηθξφηεξνο ρξφλνο δηαδξνκήο πνπ πξνζθέξεη ην αεξνπιάλν ζε ζπλδπαζκφ κε ηα πςειφηεξα επίπεδα εμππεξέηεζεο ην θαζηζηνχλ ειθπζηηθφ ελαιιαθηηθφ κέζν γηα φιν θαη πεξηζζφηεξν θφζκν, παξά ηε δηαθνξά ζηηο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ. Βιέπνληαο ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ζην ρψξν ηεο αθηνπινΐαο ζηηο αξρέο ηνπ 1980 παξαηεξνχκε φηη παξά ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ πνπ έρεη επέιζεη, ηα πεξηζζφηεξα πξνβιήκαηα εμαθνινπζνχλ λα παξακέλνπλ. Ο αληαγσληζκφο πνπ επηθξαηεί ζηελ αγνξά κεηά ηελ είζνδν ησλ εηαηξεηψλ Λατθήο Βάζεο, νη νπνίεο κεηαθέξνπλ ην 1980 ην 59% ησλ επηβαηψλ ζηηο γξακκέο απφ Πεηξαηά ζην Αηγαίν, έρεη επηθέξεη θάπνηα ζεηηθά απνηειέζκαηα. Ζ κέζε ειηθία ησλ δξνκνινγεκέλσλ πινίσλ ζε αθηνπιντθέο γξακκέο κε αθεηεξία ηνλ Πεηξαηά έρεη πέζεη θάησ απφ ηα είθνζη (20) ρξφληα ελψ ηφζν ε δηάξθεηα ησλ δξνκνινγίσλ φζν θαη νη παξερφκελεο αλέζεηο έρνπλ παξνπζηάζεη ζεκαληηθή βειηίσζε. Οη εηαηξείεο Λατθήο Βάζεο φκσο δελ αληηκεησπίδνπλ ιηγφηεξα πξνβιήκαηα ψζηε ην 1980 ηέζζεξηο ζηηο επηά εηαηξείεο πνπ δξνκνινγνχλ πινία λα εκθαλίδνπλ δεκίεο. Ζ έιιεηςε ηθαλνπνηεηηθνχ management θαη marketing θαζψο θαη νη κε ζσζηέο απνθάζεηο επελδχζεσλ απνηεινχλ εκπφδηα

44 ψζηε λα κπνξνχλ απηέο νη εηαηξείεο λα αληαγσληζηνχλ βηψζηκα. Ο θξαηηθφο έιεγρνο πνπ επηθξαηεί ζηελ αθηνπινΐα ηφζν κε ηνλ έιεγρν εηζφδνπ κέζσ ησλ αδεηψλ ζθνπηκφηεηαο φζν θαη κέζσ ηνπ θαζνξηζκνχ ησλ λαχισλ πεξηνξίδεη ηνλ αληαγσληζκφ ζε ζέκαηα πνηφηεηαο. Γίλεηαη πξνζπάζεηα εθζπγρξνληζκνχ ηνπ ζηφινπ φπσο πξναλαθέξζεθε ελψ ν αληαγσληζκφο εκθαλίδεηαη πιένλ θαη ζηε ζπρλφηεηα δξνκνινγίσλ (θαηά ηε ζεξηλή πεξίνδν φπνπ ππεξεπαξθεί ε δήηεζε). εκείν εκθάληζεο αληαγσληζκνχ απνηειεί θαη ε κέξα θαη ε ψξα πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζεί ην δξνκνιφγην. Σν γεγνλφο απηφ θαη πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζεί ε δήηεζε, νδεγεί ηηο εηαηξείεο λα αλαρσξνχλ ζρεδφλ ηαπηφρξνλα απφ ηα ιηκάληα δεκηνπξγψληαο ζπκθφξεζε. Ζ επηβαηηθή θίλεζε ηεο αθηνπινΐαο, ελψ είρε παξνπζηάζεη άλνδν κέρξη ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 θαηά ζρεδφλ δχν (2) εθαηνκκχξηα επηβάηεο, εκθαλίδεηαη ηψξα φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ πίλαθα 4 λα είλαη ζρεδφλ ζηαζεξή κέρξη ην ε θαηάζηαζε απηή αιιάδεη ζην δεχηεξν κηζφ ηεο δεθαεηίαο φπνπ παξνπζηάδεηαη λέα αχμεζε ηεο επηβαηηθήο θίλεζεο θαηά 38% θαη μεπεξλά ηα έληεθα (11)εθαηνκκχξηα ην [5] Πίλαθαο 4: Δπηβαηηθή θίλεζε αλά γξακκή αθηνπινΐαο ( ) ΠΔΗΡΑΗΑ - ΚΡΖΣΖ ΠΔΗΡΑΗΑ - ΓΧΓΔΚΑΝΖΑ ΠΔΗΡΑΗΑ Γ.ΚΤΚΛΑΓΔ ΠΔΗΡΑΗΑ Α.ΚΤΚΛΑΓΔ ΠΔΗΡΑΗΑ-ΜΤΚΟΝΟ-ΑΜΟ ΠΔΗΡΑΗΑ-ΥΗΟ-ΜΤΣΗΛΖΝΖ ΤΝΟΛΗΚΖ ΚΗΝΖΖ Πεγή : [10] Πην ζπγθεθξηκέλα γηα ηηο γξακκέο ηνπ Αηγαίνπ βιέπνπκε φηη ε Κξήηε απνηειεί ηνλ πην ζεκαληηθφ απφ πιεπξάο δήηεζεο πξννξηζκφ. Αθνινπζνχλ πξννξηζκνί ζηηο αλαηνιηθέο Κπθιάδεο (Πάξνο, Νάμνο, αληνξίλε) πνπ εκθαλίδνπλ θαη κηα ζπλνιηθή αχμεζε ηεο δήηεζήο ηνπο κεηαμχ 1975 θαη 1990 θαηά 179%. Παξάιιεια κεγάιε αχμεζε εκθαλίδεη ηφζν ε γξακκή ΠΔΗΡΑΗΑ - ΜΤΚΟΝΟΤ ΑΜΟΤ φζν θαη ε ΠΔΗΡΑΗΑ ΓΧΓΔΚΑΝΖΟΤ

45 ε φηη αθνξά ην λνκηθφ πιαίζην, πξέπεη λα πξνζηεζεί φηη ην 1982 κε ην λφκν 1262/82 εηζάγεηαη έλα ζχζηεκα θηλήηξσλ πξνθεηκέλνπ λα εληζρπζνχλ νη επελδχζεηο ζηελ αθηνπινΐα. Χζηφζν παξαηεξνχληαη ιίγεο λέεο επελδχζεηο πξνθεηκέλνπ λα απνηξέςνπλ νη εηαηξείεο ηελ είζνδν αληαγσληζηψλ ζηηο γξακκέο πνπ εμππεξεηνχλ αλ θαη ηα πινία ηνπο δελ κπνξνχλ λα θαιχςνπλ επαξθψο ηε δήηεζε. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην 1984 κε ηελ ίδξπζε ηεο «Διιεληθήο Αθηνπινΐαο ΑΔ» γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα γηα εμαγνξά ησλ πξνβιεκαηηθψλ εηαηξεηψλ κε ζθνπφ ηελ θξαηηθνπνίεζε ηνπ θιάδνπ ηεο αθηνπινΐαο. Ζ πξνζπάζεηα φκσο απηή δελ απνδεηθλχεηαη επηηπρήο θαη ην 1988 ε εηαηξεία απηή νδεγείηαη ζε ρξενθνπία. Σα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεηψπηζε ε ειιεληθή αθηνπινΐα θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 1980 ήηαλ: ε αχμεζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο ησλ πινίσλ, ιφγσ ησλ ζπλεπεηψλ ησλ πεηξειατθψλ θξίζεσλ ηεο πξνεγνχκελεο δεθαεηίαο ε αχμεζε νξηζκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ (ιηκεληθά ηέιε, πινεγηθά) ε ζηαζηκφηεηα ζηελ επηβαηηθή θίλεζε, θπξίσο θαηά ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο, ε νπνία ζα πξέπεη λα ζπλδπαζηεί κε ηελ αχμεζε ηνπ αληαγσληζκνχ απφ ην αεξνπιάλν νη ιηκεληθέο εγθαηαζηάζεηο ηεο ρψξαο εκθαλίδνπλ πξνβιήκαηα ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο αθηνπιντθήο θίλεζεο πξνο ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο πξαγκαηνπνηήζεθε αχμεζε ησλ αδεηψλ ζθνπηκφηεηαο κε απνηέιεζκα λα απμεζεί ε πξνζθεξφκελε ρσξεηηθφηεηα ρσξίο φκσο λα ππάξρεη αλάινγε αχμεζε ηεο δήηεζεο νη πνιινί ελδηάκεζνη ζηαζκνί ησλ πινίσλ, νη νπνίνη επεθηείλνπλ ζεκαληηθά ηε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ ε ειηθία ησλ πινίσλ ε αλαμηνπηζηία ζηελ εθηέιεζε δξνκνινγίσλ Σέινο, αμίδεη λα αλαθεξζεί ε ζεηηθή επίδξαζε πνπ έρεη ε αθηνπινΐα ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ησλ λεζησηηθψλ πεξηνρψλ. Ζ αθηνπινΐα έρεη ζπκβάιιεη θπξίσο κέζσ ηεο ππνζηήξημεο ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο αιιά θαη κε ηελ ηξνθνδνζία ησλ λεζησηηθψλ πεξηνρψλ κε αγαζά θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. [5]

46 3.3 Ζ εκθάληζε ηνπ αεξνζθάθνπο Οη πξψηεο πξνζπάζεηεο ( ) Ζ ηζηνξία ησλ αεξνπνξηθψλ κεηαθνξψλ είλαη ζαθψο ζπληνκφηεξε απφ απηή ησλ ζαιαζζίσλ. Ο άλζξσπνο θαηάθεξε λα πεηάμεη γηα πξψηε θνξά κφιηο ην 1903 κε ηελ πηήζε ησλ αδειθψλ Ράηη ελψ ε πξψηε ηαθηηθή εκπνξηθή γξακκή εγθαηληάζηεθε ην 1919 ζηε Γεξκαλία απφ ηελ εηαηξεία Lufthansa. ηελ Διιάδα ε πξψηε πηήζε αεξνζθάθνπο κε θηλεηήξα πξαγκαηνπνηείηαη ην 1912 απφ ηδηψηε αεξνπφξν θαη κε πξψην επηβάηε ηνλ ηφηε πξφεδξν ηεο θπβέξλεζεο Δ. Βεληδέιν. Σα πξψηα αεξνζθάθε πνπ έξρνληαη ζηελ Διιάδα ηελ πεξίνδν απηή είλαη απφ ηδηψηεο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ιφγνπο επίδεημεο. Ζ δχζθνιε πνιηηηθή πεξίνδνο πνπ αθνινπζεί (Α Παγθφζκηνο, Μηθξαζηαηηθή θαηαζηξνθή) ζηξέθεη ηα αεξνζθάθε ζε πνιεκηθέο ρξήζεηο. Ζ ηζηνξία ηεο πνιηηηθήο αεξνπνξίαο ζηελ Διιάδα αξρίδεη ην 1930 κε ηε ζχζηαζε ηνπ Τπνπξγείνπ Αεξνπνξίαο ζην νπνίν ππάγεηαη θαη ε Γηεχζπλζε Πνιηηηθήο Αεξνπνξίαο. ηα κέζα ηνπ ίδηνπ έηνπο ηδξχεηαη ε αεξνπνξηθή εηαηξεία «Ίθαξνο» κεηά απφ ζχκβαζε πνπ ππνγξάθεηαη κε ηελ θπβέξλεζε θαη έρεη ζθνπφ ηελ «εθηέιεζηλ Αεξνπνξηθψλ πγθνηλσληαθψλ Γξνκνινγίσλ εηο ην Δζσηεξηθφλ ηεο ρψξαο». Λίγν θαηξφ αξγφηεξα ηε ζέζε ηεο «Ίθαξνο» παίξλεη ε «Διιεληθή Δηαηξεία Δλαέξησλ πγθνηλσληψλ» (ΔΔΔ) ε πιεηνςεθία ησλ κεηφρσλ ηεο νπνίαο αλήθεη ζηελ Δζληθή Σξάπεδα ηεο Διιάδαο. Ζ ΔΔΔ αλαιακβάλεη ζχκθσλα κε ην λφκν 4809 ηνπ 1930 ην πξνλφκην γηα απνθιεηζηηθή εθκεηάιιεπζε γηα δεθαπέληε (15) ρξφληα ησλ γξακκψλ : Αζήλα Θεζζαινλίθε Αζήλα Ησάλληλα Αζήλα Κξήηε θάζε άιιεο ελαέξηαο ζπγθνηλσλίαο Δπηπιένλ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα επέθηαζεο ησλ γξακκψλ απηψλ θαη πξνο ην εμσηεξηθφ 16. χκθσλα κε ηε ζχκβαζε, ην θξάηνο αλαιακβάλεη ηελ θαηαζθεπή θαη ζπληήξεζε ηεο αεξνπνξηθήο ππνδνκήο, ηελ αλαλέσζε ηνπ πιηθνχ ηεο εηαηξείαο θαη ηε ρηιηνκεηξηθή επηρνξήγεζε ησλ γξακκψλ. Ζ εμέιημε επνκέλσο ησλ αεξνπνξηθψλ ζπγθνηλσληψλ ζηεξίδεηαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ δηθηχνπ αεξνδξνκίσλ. Ζ πνιηηηθή πνπ 16 λα ζεκεησζεί εδσ φηη θαζ νιε ηε δηάξθεηα ηεο ηζηνξίαο ησλ αεξνπνξηθψλ κεηαθνξψλ ζηελ Διιάδα, ζρεδφλ φιεο νη αεξνπνξηθέο εμππεξεηνχζαλ θαη πξννξηζκνχο εμσηεξηθνχ. Πνιιέο θνξέο νη πςειφηεξνη λαχινη θαη ε απνδνηηθφηεξε ρξήζε ησλ αεξνζθαθψλ ζηηο γξακκέο απηέο δεκηνπξγνχζαλ θέξδε ζηηο εηαηξείεο νη νπνίεο ηα ρξεζηκνπνηνχζαλ σο έκκεζε επηδφηεζε ζηηο γξακκέο εζσηεξηθνχ

47 αθνινπζήζεθε ζηνλ ηνκέα απηφ βαζηδφηαλ ζηελ πξνζπάζεηα ζχλδεζεο ησλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ, απνκαθξπζκέλσλ πεξηνρψλ θαη πεξηνρψλ φπνπ ε πξφζβαζε κε άιια κέζα ήηαλ δπζρεξήο. Σν 1931 ε ΔΔΔ μεθηλά ηηο πηεηηθέο ηεο δξαζηεξηφηεηεο κε ηελ παξαιαβή ηεζζάξσλ ηξηθηλεηήξησλ αεξνζθαθψλ δψδεθα (12) ζέζεσλ, ηα νπνία θαη δξνκνινγεί ζε γξακκέο πξνο Θεζζαινλίθε θαη Ησάλληλα. Σν 1934 ε γξακκή ηεο Θεζζαινλίθεο επεθηείλεηαη θαη πξνο ηε Γξάκα ελψ ην 1939 ζηα δξνκνιφγηα πξνζηίζεηαη θαη ην Ζξάθιεην ην νπνίν εμππεξεηείηαη απφ λεφηεξα ζθάθε δεθαεπηά (17) ζέζεσλ. Ζ έιιεηςε αεξνπνξηθήο ππνδνκήο ζε πνιιέο πφιεηο ηεο Διιάδαο πεξηνξίδεη ηε δπλαηφηεηα ηεο ΔΔΔ λα επεθηείλεη ηηο γξακκέο ηεο φπσο επίζεο θαη ε αθαηαιιειφηεηα νξηζκέλσλ αεξνδξνκίσλ θαηά ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο νδεγεί ζηε δηαθνπή ησλ δξνκνινγίσλ. Ζ εηαηξεία απηή ζα ζπλερίζεη λα πεηά κέρξη ην Β Παγθφζκην πφιεκν νπφηε θαη ηα αεξνζθάθε ηεο ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε πνιεκηθέο επηρεηξήζεηο. Ζ ΔΔΔ θαηά ην δηάζηεκα κεηέθεξε ζπλνιηθά επηβάηεο δηαλχνληαο ζρεδφλ 3,5 εθαηνκκχξηα ρηιηφκεηξα. Ακέζσο κεηά ηνλ πφιεκν ιεηηνπξγνχλ ζηελ Διιάδα νθηψ (8) αεξνδξφκηα κε ηξία απφ απηά (Ζξάθιεην, Ρφδνο, Υαληά) λα εμππεξεηνχλ ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ. Πξνζπάζεηεο γίλνληαη απφ ηελ ΔΔΔ γηα αλαλέσζε ηεο ζχκβαζεο παξνρήο αεξνπνξηθψλ ππεξεζηψλ αιιά ρσξίο επηηπρία. Ζ εηαηξεία «Σερληθαί θαη Αεξνπνξηθαί Δθκεηαιιεχζεηο» (ΣΑΔ) ζα θαηαθέξεη ην 1946 λα ππνγξάςεη πξνζσξηλή ζχκβαζε απνθιεηζηηθήο εθκεηάιιεπζεο κε ην θξάηνο, γεγνλφο πνπ ζα νδεγήζεη θαη ζηε δηάιπζε ηεο ΔΔΔ ην Ζ ΣΑΔ είρε ηδξπζεί ην 1935 θαη πεξηνξηδφηαλ ζε αεξνπνξηθέο γξακκέο εθηφο ησλ κνλνπσιηαθψλ γξακκψλ ηεο ΔΔΔ. Σν επηέκβξην ηνπ 1946 ε ΣΑΔ μεθηλά ηελ εμππεξέηεζε ησλ εζσηεξηθψλ ζπγθνηλσληψλ κε ηε ρξήζε αεξνζθάθνπο DC-3, 21 ζέζεσλ. Σα αεξνζθάθε απηά ήηαλ κεηαζθεπαζκέλα κεηαγσγηθά αεξνζθάθε ηα νπνία παξέιαβε κέζσ ηεο ζπλεξγαζίαο ηεο κε ηελ ακεξηθαληθή TWA. Λίγν θαηξφ κεηά ηελ έλαξμε ησλ δξνκνινγίσλ απφ ηελ ΣΑΔ, ην Τπνπξγείν Αεξνπνξίαο επηηξέπεη ηελ ιεηηνπξγία θαη άιισλ αεξνπνξηθψλ εηαηξεηψλ κε ηελ πξνυπφζεζε φηη πιεξνχλ θξηηήξηα αζθαιείαο, ρσξίο λα παξέρεη δηεπθνιχλζεηο ή εληζρχζεηο, δεκηνπξγψληαο έηζη ζπλζήθεο αληαγσληζκνχ ζηηο αεξνπνξηθέο ζπγθνηλσλίεο. Μέζα ζην 1947 ηδξχνληαη θαη παίξλνπλ άδεηα εθκεηάιιεπζεο αεξνπνξηθψλ ζπγθνηλσληψλ νη : «Διιεληθαί Αεξνπνξηθαί πγθνηλσλίαη» (ΔΛΛ.Α..), «Αεξνπνξηθαί Μεηαθνξαί Διιάδνο» (ΑΜΔ) θαη ε «Γαίδαινο». Σα ρξφληα πνπ αθνινπζνχλ επηθξαηεί ηζρπξφο αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ εηαηξεηψλ, νη νπνίεο πξνζπαζνχλ λα αλαπηχμνπλ ηα δίθηπα θαη ηνπο ζηφινπο ηνπο. Σν 1948 ε ΔΛΛ.Α.. μεθηλά ηηο πηήζεηο ζην εζσηεξηθφ δξνκνινγψληαο θαη απηή αεξνζθάθε DC-3 ελψ ε ΑΜΔ εθηειεί δξνκνιφγηα κεηαμχ Αζήλαο Άξγνπο

48 Οξεζηηθνχ. Γξήγνξα γίλεηαη εκθαλέο φηη ν αληαγσληζκφο νδεγεί ζε αδηέμνδν ηηο εηαηξείεο νη νπνίεο αληηκεησπίδνπλ νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα. Ζ ρακειή επηβαηηθή θίλεζε ηεο επνρήο ζα κεησζεί πεξηζζφηεξν ιφγσ ηεο απνθαηάζηαζεο ησλ ρεξζαίσλ θαη ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ θαζψο θαη κεηά ην αηχρεκα αεξνζθάθνπο ηεο ΣΑΔ ηνλ Ηνχλην ηνπ ην ηέινο ηνπ έηνπο απηνχ ζπζηήλεηαη επηηξνπή πξνθεηκέλνπ λα εμεηάζεη ην ζέκα ησλ αεξνπνξηθψλ ζπγθνηλσληψλ ε νπνία θαη πξνηείλεη ηειηθά ηε ζπγρψλεπζε ησλ εηαηξεηψλ ζε κία. Σέινο, ην 1950 ν ηφηε Τπνπξγφο πληνληζκνχ επηβάιιεη θαηαλνκή ησλ γξακκψλ κεηαμχ ησλ εηαηξεηψλ φπνπ πξνθχπηεη : ε ΔΛΛ.Α. αλαιακβάλεη ηα δξνκνιφγηα Αζήλα Ησάλληλα, Αζήλα Υαληά θαη Αζήλα Ρφδνο ε ΑΜΔ ηα δξνκνιφγηα Αζήλα Κέξθπξα θαη Αζήλα Άξγνο Οξεζηηθφ ε ΣΑΔ ηνπο ππφινηπνπο πξννξηζκνχο εζσηεξηθνχ ελψ ε Γαίδαινο αδπλαηεί λα απνθηήζεη ζηφιν θαη ηεο αθαηξείηαη ε άδεηα. κσο νχηε ε πξνζπάζεηα απηή θαηαθέξλεη λα ιχζεη ηα νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα ησλ εηαηξεηψλ, ηα νπνία θπξίσο νθείινληαη ζην κεγάιν θφζηνο ησλ επελδχζεσλ πνπ απαηηνχληαη θαη ζην κηθξφ κέγεζνο ηεο αγνξάο. Σειηθά ην 1951, κε ην λφκν 1856 ε θπβέξλεζε πξνρσξά ζηε ζπγρψλεπζε ησλ ηξηψλ εηαηξεηψλ ζε κηα κε ηελ νλνκαζία «Δζληθή Αλψλπκνο Δηαηξεία ΣΑΔ». Ζ εηαηξεία απηή παξά ηε κνλνπσιηαθή ηεο ζέζε ζηελ εζσηεξηθή αγνξά θαη ηηο πξνζπάζεηεο γηα κείσζε ηνπ θφζηνπο αδπλαηεί λα παξνπζηάζεη ζεηηθά νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα. Έηζη, ην 1955 ην Διιεληθφ Γεκφζην πξνρσξεί ζε δηεζλή δηαγσληζκφ γηα ηελ παξαρψξεζε ηνπ πξνλνκίνπ εθκεηάιιεπζεο ησλ αεξνπνξηθψλ ζπγθνηλσληψλ απνηέιεζκα ηνπ νπνίνπ είλαη φηη ε ΣΑΔ ζπλερίδεη λα εθηειεί πηήζεηο εμππεξεηψληαο ηηο αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο κέρξη λα βξεζεί θάπνηα ελαιιαθηηθή ιχζε. ην ζρεδηάγξακκα 1 θαίλεηαη ε αεξνπνξηθή θίλεζε απφ ην 1947 έσο ην [5]

49 ρεδηάγξακκα 1: Δμέιημε ηεο επηβαηηθήο θίλεζεο ησλ Διιεληθψλ Αεξνπνξηθψλ Δηαηξεηψλ Πεγή : [5] Ζ Οιπκπηαθή Αεξνπνξία ( ) Σν 1956, κε ην λφκν 3560, ην πξνλφκην ησλ αεξνπνξηθψλ ζπγθνηλσληψλ θαηνρπξψλεηαη ζηνλ Αξηζηνηέιε Χλάζε θαη απφ ην 1957 ε Οιπκπηαθή Αεξνπνξία (ΟΑ) αλαιακβάλεη ηελ απνθιεηζηηθή εθκεηάιιεπζε φισλ ησλ γξακκψλ εζσηεξηθνχ γηα 24 ρξφληα. Με ηε ζχκβαζε απηή ζηελ ΟΑ παξαρσξείηαη θαη έλαο αξηζκφο πξνλνκίσλ ηα νπνία θαη ζηαζεξνπνηνχλ πεξηζζφηεξν ηελ θπξηαξρία ηεο εηαηξείαο ζηηο αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο ζηελ Διιάδα. Μεηαμχ απηψλ είλαη : Ζ απνθιεηζηηθή κεηαθνξά αεξνπνξηθνχ ηαρπδξνκείνπ. Ζ επίγεηα εμππεξέηεζε αεξνζθαθψλ μέλσλ εηαηξεηψλ, αλ απηέο δελ δηαζέηνπλ ίδηα κέζα. Ζ ηερληθή εμππεξέηεζε φισλ ησλ αεξνζθαθψλ ζηελ Διιάδα Οηθνλνκηθά νθέιε πνπ πεξηιακβάλνπλ απαιιαγή απφ θνξνινγία γηα ην δηάζηεκα , απαιιαγή απφ ηα ηέιε πηήζεο, απαιιαγή απφ ηελ θαηαβνιή ελνηθίνπ γηα ηε ρξήζε ρψξσλ ηνπ αεξνδξνκίνπ, απαιιαγή απφ δαζκνχο γηα εηζαγσγή θαπζίκσλ, αληαιιαθηηθψλ, κεραλεκάησλ θ.α. Ζ Οιπκπηαθή Αεξνπνξία μεθηλά ηηο πηήζεηο ηεο ηνλ Απξίιην ηνπ 1957 κε δψδεθα γξακκέο εζσηεξηθνχ (ηέζζεξηο εμ απηψλ είλαη πξννξηζκνί ζην Αηγαίν : Ζξάθιεην, Υαληά, Ρφδνο, Μπηηιήλε) ρξεζηκνπνηψληαο πξνζσπηθφ απφ ηελ ΣΑΔ θαη δξνκνινγψληαο δεθαπέληε (15) αεξνζθάθε. Γηα ηα επφκελα ρξφληα ε εμέιημε ησλ αεξνπνξηθψλ κεηαθνξψλ ζηελ Διιάδα θαη θαη επέθηαζε ζην ρψξν ηνπ Αηγαίνπ είλαη

50 άκεζα ζπλδεδεκέλε κε ηελ εμέιημε ηεο ΟΑ. Ζ επηβαηηθή θίλεζε παξνπζηάδεη αχμεζε. Ζ ΟΑ δηαθηλεί επηβάηεο ζην εζσηεξηθφ δίθηπν ην 1956 ελψ θηάλεη ηνπο επηβάηεο ην 1966, αχμεζε δειαδή πάλσ απφ 230% ζε κηα δεθαεηία. Δπηπιένλ, ε ΟΑ απμάλεη ην ζηφρν ηεο είηε κε ηελ αγνξά λέσλ αεξνζθαθψλ είηε κε ηε ρξήζε ελνηθηαζκέλσλ. Σν 1957 δξνκνινγεί δεθαέμη αεξνζθάθε κε ζχλνιν 665 ζέζεηο ελψ ην 1974 ρξεζηκνπνηεί είθνζη νρηψ (28) αεξνζθάθε κε 4650 ζέζεηο. Σαπηφρξνλα, επεθηείλεη ην δίθηπν ησλ εζσηεξηθψλ πξννξηζκψλ ηεο εμππεξεηψληαο θαη ηα ππφινηπα αεξνδξφκηα πνπ αλνίγνπλ ζηαδηαθά θαη ζηελ ππφινηπε Διιάδα. Σν 1969 ιεηηνπξγνχλ εηθνζηέλα (21) αεξνδξφκηα ζηνλ ειιεληθφ ρψξν ηα νπνία θαη εμππεξεηνχληαη απφ ηελ ΟΑ κε νθηψ (8) απφ απηά λα είλαη ζε λεζηά ηνπ Αηγαίνπ (Ζξάθιεην, Ρφδνο, Υαληά, Μπηηιήλε, Λήκλνο, άκνο, Κσο, Υίνο). Δίλαη ε πεξίνδνο πνπ εμειίζζεηαη ε ΟΑ ζε αεξνκεηαθνξέα ησλ πέληε (5) επείξσλ παξέρνληαο ππεξεζίεο πςεινχ πνηνηηθνχ επηπέδνπ θαη απνθηψληαο κεγάιε δηεζλή θήκε. Ζ επηβαηηθή θίλεζε εζσηεξηθνχ ηεο ΟΑ ζπλερίδεη λα απμάλεη ηα επφκελα ρξφληα φπσο θαίλεηαη θαη ζην ζρεδηάγξακκα 2. ρεδηάγξακκα 2 : Δπηβαηηθή θίλεζε ΟΑ - Πηήζεηο εζσηεξηθνχ Πεγή : [10] Σν 1975 απνθαζίδεηαη απφ ην ειιεληθφ θξάηνο ε θξαηηθνπνίεζε ηεο ΟΑ θη έηζη εμαγνξάδνληαη νη κεηνρέο ηηο νπνίεο αλαιακβάλνπλ ηα Τπνπξγεία Μεηαθνξψλ θαη Δπηθνηλσληψλ, Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη Δξγαζίαο. Χο αηηία γηα απηή ηελ εμέιημε αλαθέξνληαη : Ο ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηεο εηαηξείαο δελ εμαζθάιηδε ηα ζπκθέξνληα ηνπ πιεζπζκνχ

51 Ζ θξαηηθνπνίεζε ζα είρε νηθνλνκηθά, ζπλαιιαγκαηηθά θαη θνηλσληθά νθέιε Ζ εμαζθάιηζε ζπκθεξφλησλ ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εμσηεξηθή, ακπληηθή θαη αλαπηπμηαθή πνιηηηθή Ζ αληηκεηψπηζε ησλ πςειψλ απαηηήζεσλ ηνπ Χλάζε ζρεηηθά κε επηδνηήζεηο Πξφζεζε ηεο θπβέξλεζεο γηα θαζεηνπνίεζε ηεο αεξνπνξηθήο βηνκεραλίαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ ην κνλνπψιην ησλ αεξνπνξηθψλ ζπγθνηλσληψλ ζηελ Διιάδα πεξλά ζε θξαηηθφ έιεγρν. Ζ δήηεζε πνπ αληηκεησπίδεη ε ΟΑ ζηα δξνκνιφγηα ηνπ Αηγαίνπ κε εμαίξεζε ηα Υαληά, ην Ζξάθιεην, ηε Μπηηιήλε θαη ηε Υίν είλαη έληνλα επνρηαθή γηα ηηο κεηαθνξέο θαη παξνπζηάδεη κεγάιεο δηαθπκάλζεηο. Σελ πεξίνδν ηεο αηρκήο (θαινθαίξη, Υξηζηνχγελλα, Πάζρα) ε ΟΑ αδπλαηεί λα θαιχςεη ηε δήηεζε. Ζ εμέιημε ηεο αεξνπνξηθήο επηβαηηθήο θίλεζεο εζσηεξηθνχ απφ ηελ θξαηηθνπνίεζε ηεο ΟΑ κέρξη ην 1990 θαίλεηαη ζην ζρεδηάγξακκα 3. ρεδηάγξακκα 3 : Δπηβαηηθή θίλεζε εζσηεξηθνχ ΟΑ ( ) Πεγή: [5] πσο θαίλεηαη θαη ζην παξαπάλσ δηάγξακκα, ε επηβαηηθή θίλεζε απμάλεηαη ηα πξψηα ρξφληα ιεηηνπξγίαο ηεο ΟΑ ππφ θξαηηθή δηνίθεζε, αθνινπζεί κηα πεξίνδνο ζηαζηκφηεηαο κεηαμχ γηα λα αξρίζεη θαη πάιη λέα άλνδνο. Σν 1981 ε ΟΑ δξνκνινγεί δεθαηξείο (13) γξακκέο ζε λεζηά ηνπ Αηγαίνπ απφ ζχλνιν ζαξάληα επηά (47) γξακκψλ εζσηεξηθνχ. Σν 1985 θνξπθψλεηαη ε επηβαηηθή δήηεζε κε πάλσ απφ πέληε (5) εθαηνκκχξηα επηβάηεο λα επηιέγνπλ ην αεξνπιάλν γηα ηηο κεηαθηλήζεηο ηνπο

52 ζην εζσηεξηθφ. ην δεχηεξν κηζφ φκσο ηεο δεθαεηίαο απηήο αξρίδεη κηα ζηαδηαθή πηψζε κε απνηέιεζκα λα κεηαθέξνληαη ην 1990 ιηγφηεξνη απφ ηέζζεξα (4) εθαηνκκχξηα επηβάηεο. Πην ζπγθεθξηκέλα ε επηβαηηθή θίλεζε ζηηο γξακκέο ηνπ Αηγαίνπ, ε νπνία θαη παξνπζηάδεηαη λα απνηειεί πεξηζζφηεξν απφ 50% ηεο ζπλνιηθήο θίλεζεο εζσηεξηθνχ, θαίλεηαη ζηνλ πίλαθα 5. Απφ ηα ζηνηρεία απηά πξνθχπηεη φηη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο αεξνπνξηθήο θίλεζεο ζην Αηγαίν είλαη πξνο ηελ Κξήηε ελψ αθνινπζεί ε Ρφδνο, ε Μπηηιήλε, ε Υίνο θαη ε άκνο. Παξφια απηά, ην εζσηεξηθφ δίθηπν επεθηείλεηαη θαη απφ ην 1988 νη πξννξηζκνί ζε λεζηά ηνπ Αηγαίνπ πνπ εμππεξεηνχληαη απφ ηελ ΟΑ αλέξρνληαη ζε δεθαελληά (19). Σν 1985 φινη νη πξννξηζκνί παξνπζηάδνπλ αχμεζε ηεο επηβαηηθήο θίλεζεο κε ηε κεγαιχηεξε λα θαηαγξάθεηαη ζηε Μήιν, ζηα Κχζεξα, ζηελ Κσ θαη ζηε αληνξίλε. Σν 40% αθνξνχζε ηελ Κξήηε κε ηνπο καθξηλνχο πξννξηζκνχο (Ρφδν, Μπηηιήλε, Υίν, Κσ) λα αθνινπζνχλ. Αηηία γηα ην γεγνλφο απηφ ζεσξείηαη ε ηηκνινγηαθή πνιηηηθή ηεο πεξηφδνπ κε ην θφζηνο ηνπ λαχινπ λα ζπγθξίλεηαη κε ην λαχιν ηεο Α ζέζεο πινίνπ. Απφ ην ζεκείν απηφ, κε ηηο απμήζεηο ησλ λαχισλ θαη ηηο πεξηθνπέο ησλ εθπηψζεσλ, παξνπζηάζζεθε κείσζε ηεο επηβαηηθήο θίλεζεο, φπσο θαηαγξάθεηαη ην 1990 πνπ επεξέαζε αξθεηνχο πξννξηζκνχο θαη θπξίσο ηελ Κξήηε θαη ηε Ρφδν επαλαθέξνληαο ηελ θίλεζε ζηα επίπεδα ηνπ Αμηφινγε είλαη ε κείσζε θαη ζηε θηάζν φπνπ ε θίλεζε εκθαλίδεηαη αθφκε κηθξφηεξε. κσο ππάξρνπλ θαη πξννξηζκνί φπνπ ε θίλεζε εκθαλίδεηαη απμεκέλε φπσο ε Πάξνο, ε Μήινο θαη ε Μχθνλνο. [5] Πίλαθαο 5: Δπηβαηηθή θίλεζε ΟΑ ζε γξακκέο Αηγαίνπ Πεγή: [10]

53 3.4 Ζ κεηαβαηηθή δεθαεηία ( ) Ζ παξνπζία ηνπ θξάηνπο ζηηο επηβαηηθέο κεηαθνξέο ζην Αηγαίν ήηαλ ζρεδφλ ζπλερήο θαη ζηα δχν κέζα. Πνιιέο θνξέο φκσο, ηδηαίηεξα ηελ πεξίνδν , θαίλεηαη ην θξάηνο λα κεξνιεπηεί ππέξ ηεο αεξνπνξηθήο κεηαθνξάο. Ζ ππνζηήξημε απηή ηεο πνιηηείαο δηαθξίλεηαη ζηνλ ηξφπν θαζνξηζκνχ ησλ λαχισλ, ζην πιαίζην ιεηηνπξγίαο αιιά θαη ζηηο κνξθέο ησλ επηδνηήζεσλ. Καηά ηε δεθαεηία δξνκνινγήζεθαλ ζεκαληηθέο εμειίμεηο ζηηο επηβαηηθέο κεηαθνξέο ζην Αηγαίν νη νπνίεο νδήγεζαλ ζε αιιαγή ηνπ ηνπίνπ πνπ πξνθιήζεθαλ απφ ηελ επίδξαζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ε νπνία πξνρψξεζε ζηελ απειεπζέξσζε ησλ κεηαθνξψλ θαη ζηελ άξζε ηνπ cabotage. ηηο αεξνκεηαθνξέο ε απειεπζέξσζε μεθίλεζε ζηαδηαθά. Απφ ην 1991 κε ην λφκν 276/91 απειεπζεξψλνληαη κεξηθψο νη αεξνκεηαθνξέο ζηελ Διιάδα, αθνχ επηηξέπεηαη θαη ζε άιινπο κεηαθνξείο λα κεηαθέξνπλ αεξνπνξηθφ θνξηίν θαη ηαρπδξνκείν. Δπίζεο απειεπζεξψλνληαη νη κε ηαθηηθέο (charter) πηήζεηο εζσηεξηθνχ θαη εμσηεξηθνχ. Σν 1996, κε ην ΠΓ 359/96 ην κνλνπψιην ηεο ΟΑ ζηηο εζσηεξηθέο γξακκέο θαηαξγείηαη εθηφο απφ ηηο γξακκέο εζσηεξηθνχ απφ θαη πξνο λεζησηηθνχο πξννξηζκνχο νη νπνίνη εμαηξέζεθαλ κέρξη ην ε φηη αθνξά ζηελ αθηνπινΐα, κε ηνλ θαλνληζκφ 3577/92 ε ΔΔ έζεηε ηελ 1 ε Ηαλνπαξίνπ 1999 σο εκεξνκελία άξζεο ηνπ cabotage, κε ηελ Διιάδα λα εμαηξείηαη απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ κέρξη ηελ 1 ε Ηαλνπαξίνπ Ζ ρψξα καο γηα ιφγνπο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο ήηαλ αξρηθά αξλεηηθή ζε απηή ηελ εμέιημε θαη θαηάθεξε λα εμαζθαιίζεη κηα πεξίνδν πξνζαξκνγήο πξηλ ηελ εθαξκνγή ηνπ θαλνληζκνχ. Οη ιφγνη απηήο ηεο θαζπζηέξεζεο ηεο εθαξκνγήο ηνπ θαλνληζκνχ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλάγθε πξνζεθηηθήο κεηάβαζεο ψζηε λα απνθεπρζεί ηπρφλ δηαζηξέβισζε ζπλζεθψλ αληαγσληζκνχ, ηελ πξνζηαζία ηεο αγνξάο απφ έθηαθηεο δηαθπκάλζεηο θαη ηελ πξνεηνηκαζία ηεο εμππεξέηεζεο ησλ άγνλσλ γξακκψλ. Δίλαη ινηπφλ εκθαλέο φηη ε δεθαεηία απηή δξνκνιφγεζε ζεκαληηθέο κεηαβνιέο κε ηηο αθηνπιντθέο θαη αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο λα πξνεηνηκάδνληαη γηα λα ιεηηνπξγήζνπλ ππφ έλα λέν αληαγσληζηηθφ πιαίζην. Σελ πεξίνδν απηή ν θιάδνο ηεο αθηνπινΐαο παξνπζηάδεη αλάπηπμε θαη παξφιν πνπ δελ παξαηεξείηαη ηδηαίηεξε κεηαβνιή ζηνλ αξηζκφ ησλ πινίσλ πνπ εμππεξεηνχλ ηελ αθηνπιντθή θίλεζε, ε είζνδνο λέσλ ηερλνινγηθά πινίσλ θαη ε απφζπξζε παιαηφηεξσλ έθεξε αχμεζε ζηελ πξνζθεξφκελε ρσξεηηθφηεηα. Ζ εμέιημε απηή ηνπ ζηφινπ αθνινπζεί νπζηαζηηθά ηελ πνξεία ηεο επηβαηηθήο δήηεζεο, ε νπνία

54 παξνπζηάδεη ηδηαίηεξε αχμεζε ηε δεθαεηία απηή 17. Ζ επηβαηηθή θίλεζε θαίλεηαη ζην παξαθάησ ζρεδηάγξακκα 4. ρεδηάγξακκα 4: Δπηβαηηθή θίλεζε αθηνπινΐαο ( ) Πεγή: [10] χκθσλα κε ζηνηρεία ηεο ΔΔ, ε Διιάδα είρε ηε κεγαιχηεξε επηβαηηθή θίλεζε αθηνπινΐαο ην Σα πξνβιήκαηα φκσο ζπλέρηζαλ λα ππάξρνπλ ηφζν ζηελ θάιπςε ηνπ δηθηχνπ φζν θαη κε ηελ πνηφηεηα ηεο πξνζθεξφκελεο ππεξεζίαο. Ζ κνξθή ηεο αγνξάο κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί ζαλ δηαθνξνπνηεκέλν νιηγνπψιην, θαζψο δξαζηεξηνπνηείηαη έλαο κηθξφο ζρεηηθά αξηζκφο εηαηξεηψλ, νη νπνίεο πξνζθέξνπλ έλα ειαθξψο δηαθνξνπνηεκέλν πξντφλ. Τπάξρνπλ ηάζεηο ζπγθέληξσζεο ηεο αγνξάο κε ηηο εηαηξείεο λα ζπγθεληξψλνληαη νπζηαζηηθά ζε ηέζζεξηο (4) νκίινπο. Δπίζεο ν ξφινο ηνπ θξάηνπο θαηά ηελ πεξίνδν απηή εμαθνινπζεί λα παξακέλεη ν ίδηνο κηαο θαη θαζνξίδεη ην δίθηπν αιιά θαη ηνπ λαχινπο ελψ ε είζνδνο ζηνλ θιάδν ειέγρεηαη κέζσ ησλ αδεηψλ ζθνπηκφηεηαο. Σέινο, φζνλ αθνξά ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ επηβαηψλ αλαθέξεηαη φηη κεγάιε βαξχηεηα έδηλαλ ζηελ αμηνπηζηία ησλ δξνκνινγίσλ ελψ αληίζεηα παξάγνληεο φπσο ην θφζηνο, ε άλεζε θαη ε εμππεξέηεζε δελ θαίλνληαη ηφζν ζεκαληηθνί. ην ίδην δηάζηεκα ν ηνκέαο ησλ αεξνπνξηθψλ κεηαθνξψλ ζηελ Διιάδα πέξαζε απφ ην θαζεζηψο κνλνπσιίνπ ηεο ΟΑ ζε ζπλζήθεο αληαγσληζκνχ. Ζ επηβαηηθή θίλεζε εζσηεξηθνχ ζηελ αξρή ηεο δεθαεηίαο εκθαλίδεηαη ρακειή ηφζν ιφγσ ησλ γεληθφηεξσλ νηθνλνκηθψλ ζπλζεθψλ φζν θαη ηεο επίδξαζεο ηνπ πνιέκνπ ηνπ 17 Πιελ ησλ πνξζκείσλ θαη ησλ γξακκψλ ηνπ Αξγνζαξσληθνχ 18 Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο «Σέηαξηε έθζεζε ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηνπ θαλνληζκνχ 3577/92 γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο ησλ ππεξεζηψλ ζηηο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο ζην εζσηεξηθφ ησλ θξαηψλ κειψλ»

55 Κφιπνπ. Απηφ θαίλεηαη θαη απφ ηηο αθίμεηο επηβαηψλ εζσηεξηθνχ πνπ παξνπζηάδνληαη ζην ζρεδηάγξακκα 5. ρεδηάγξακκα 5 : Αεξνπνξηθή θίλεζε εζσηεξηθνχ ( ) Πεγή: [11] Με ηε ζηαδηαθή θαηάξγεζε ηνπ κνλνπσιίνπ ηεο ΟΑ φιν θαη πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο θάλνπλ ηελ εκθάληζή ηνπο 19. Οη εηαηξείεο απηέο δξαζηεξηνπνηνχληαη αξρηθά ζε κε ηαθηηθέο πηήζεηο (φπσο φξηδε ην λνκηθφ πιαίζην ζηαδηαθήο απειεπζέξσζεο), ρξεζηκνπνηψληαο θπξίσο κηθξά αεξνζθάθε κέρξη είθνζη (20) ζέζεσλ. Πξνθεηκέλνπ λα αληαγσληζηνχλ ηελ ΟΑ ε νπνία θαηείρε ηελ πην ζεκαληηθή ζέζε ζηελ αγνξά, νη εηαηξείεο απηέο απεπζχλνληαλ ζε ζπγθεθξηκέλα ηκήκαηα ηεο αγνξάο (ρακεινχ θφζηνπο, πνηφηεηα ππεξεζίαο, λαχινπ). Παξφια απηά ε πιεηνςεθία ησλ εηαηξεηψλ δελ θαηάθεξε λα αληαγσληζηεί επηηπρψο ηελ ΟΑ θαη είρε έλα κέζν φξν δσήο ησλ ηξηψλ εηψλ. Κπξηφηεξνη ιφγνη γηα ηελ εμέιημε απηή είλαη : κε ζσζηή γλψζε ησλ αεξνπνξηθψλ ζπλζεθψλ έιιεηςε θεθαιαίσλ κε νξζή δηαρείξηζε ε επηθξαηνχζα ζέζε ηεο ΟΑ ε νπνία δπζρέξαηλε ηε δπλαηφηεηά ηνπο λα αληαγσληζηνχλ ζε έλα πεξηβάιινλ κε ρακειή δήηεζε. 19 χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο ΤΠΑ κέρξη ην 1995 πάλσ απφ 15 εηαηξείεο θαηέρνπλ άδεηα πξαγκαηνπνίεζεο επηβαηηθψλ αεξνπνξηθψλ κεηαθνξψλ, αξηζκφο πνπ ζπλέρηζε λα απμάλεηαη κέρξη ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο θαζψο πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο εηζέξρνληαλ ζηνλ θιάδν απφ απηέο πνπ απνρσξνχζαλ

56 Απφ ην 1996 νη αεξνπνξηθέο εηαηξείεο απνθηνχλ ην δηθαίσκα λα δξνκνινγνχλ ηαθηηθέο πηήζεηο ζε γξακκέο εζσηεξηθνχ θαη απφ ην 1998 ην δηθαίσκα απηφ επεθηείλεηαη θαη ζηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ. κσο ε κνξθή ηεο αγνξάο παξνπζηάδεηαη νιηγνπσιηαθή. ζνλ αθνξά ην κεξίδην ηεο αγνξάο, ε ΟΑ απφ ηε κνλνπσιηαθή ηεο ζέζε εκθαλίδεηαη ην 1998 λα θαηέρεη ην 80% ηεο ζπλνιηθήο επηβαηηθήο θίλεζεο εζσηεξηθνχ 20. Ζ είζνδνο φκσο ησλ λέσλ εηαηξεηψλ ζηελ αγνξά ηνπ Αηγαίνπ ην 1998 ζα κεηψζεη ην πνζνζηφ ηεο ζηε ζπλνιηθή επηβαηηθή θίλεζε εζσηεξηθνχ γηα ην 2000 ζην 65%. Ζ αχμεζε ζηε γεληθή αεξνπνξηθή θίλεζε νθείιεηαη ζηελ επίδξαζε ησλ λέσλ εηαηξεηψλ θαη ηνπ αληαγσληζκνχ ησλ λαχισλ. πγθξίλνληαο ηα ζηνηρεία ηεο επηβαηηθήο θίλεζεο θαη γηα ηα δχν κέζα ιακβάλνπκε ελδηαθέξνληα ζηνηρεία γηα ηελ ζρέζε θαη ηελ εμέιημε ησλ επηβαηηθψλ κεηαθνξψλ ζην Αηγαίν. ηνλ πίλαθα 6 παξνπζηάδεηαη ε θίλεζε ησλ δχν κέζσλ. Πίλαθαο 6: Δπηβαηηθή θίλεζε εζσηεξηθνχ Πεγή: [10],[11] Ο πίλαθαο 7 αλαθέξεηαη ιεπηνκεξέζηεξα ζηελ θίλεζε ζε δηάθνξνπο πξννξηζκνχο ζην Αηγαίν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνεγνχκελεο δεθαεηίαο παξνπζηάδνληαο ηε δηαρξνληθή εμέιημε ηεο θαηαλνκήο ησλ αθίμεσλ. Σα έηε πνπ έρνπλ επηιεγεί γηα εμέηαζε είλαη ην 1990, έηνο ην νπνίν αληηθαηνπηξίδεη ηελ πξν ηεο απειεπζέξσζεο επνρή, ην 1992 πνπ απεηθνλίδεη ηηο επηδξάζεηο απφ ηνλ πφιεκν ζηνλ Κφιπν, ην 1998 πνπ είλαη ην έηνο πνπ απειεπζεξψλνληαη νη ηαθηηθέο αεξνπνξηθέο γξακκέο ζηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ θαη ην έηνο 2000 πνπ παξνπζηάδεη ηελ θαηάζηαζε φπσο έρεη δηακνξθσζεί δχν ρξφληα κεηά ηελ πιήξε απειεπζέξσζε ησλ αεξνκεηαθνξψλ. 20 Με βάζε επεμεξγαζκέλα ζηνηρεία απφ ΔΛΣΑΣ θαη ΤΠΑ

57 Πίλαθαο 7: Αθίμεηο ζε πξννξηζκνχο Αηγαίνπ αλά κέζν Πεγή: [10],[11] Οη πξννξηζκνί απηνί επηιέρζεθαλ θαζψο θαιχπηνπλ πεξηζζφηεξν απφ ην 20% ηεο ζπλνιηθήο θίλεζεο ζην Αηγαίν κε ην Ζξάθιεην, ηα Υαληά θαη ηε Υίν λα έρνπλ ζρεηηθή θίλεζε θαη ζηελ ρεηκεξηλή πεξίνδν ελψ ε θίλεζε ζε Μχθνλν θαη Πάξν, σο θπξίσο ηνπξηζηηθνί πξννξηζκνί, ραξαθηεξίδεηαη απφ έληνλε επνρηθφηεηα. Γηα ην 1990 βιέπνπκε φηη ε αθηνπιντθή ζχλδεζε είλαη κεγαιχηεξε ζρεδφλ ζε φινπο ηνπο πξννξηζκνχο, κε ην αεξνπιάλν λα θαηαιακβάλεη ζρεδφλ ην 40% ηεο θίλεζεο ζε αξθεηνχο απφ απηνχο ιφγσ θπξίσο ηεο απφζηαζεο απφ ηελ Αζήλα θαη ηεο ηηκνινγηαθήο πνιηηηθήο ηεο ΟΑ (θαζνξίδεηαη απφ ην θξάηνο γηα θνηλσληθνχο ιφγνπο). Αθφκε, ηα λεζηά απηά παξνπζηάδνπλ επηβαηηθή θίλεζε θαη ηε ρεηκεξηλή πεξίνδν νπφηε ην αεξνζθάθνο απνηειεί θαιχηεξε επηινγή ιφγσ ηεο δπλαηφηεηαο λα αληαπεμέιζεη θαιχηεξα ζηηο ρεηκεξηλέο θαηξηθέο ζπλζήθεο. Ζ αεξνπνξηθή θίλεζε είλαη κηθξφηεξε ζηε Μχθνλν θαη ζηελ Πάξν ιφγσ ηεο κηθξήο απφζηαζεο απφ ηελ Αζήλα αιιά θαη ηεο ππνδνκήο ησλ αεξνδξνκίσλ ηνπο πνπ επηηξέπεη ηελ πξνζέγγηζε ζε κηθξφηεξα αεξνζθάθε. Ζ θαηάζηαζε ην 1992 έρεη αιιάμεη αξθεηά. ε φινπο ηνπο πξννξηζκνχ παξαηεξείηαη αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ηεο αθηνπιντθήο θίλεζεο γεγνλφο πνπ ππνδειψλεη φηη ε δχζθνιε θαηάζηαζε ησλ αξρψλ ζηεο δεθαεηίαο επεξέαζε πεξηζζφηεξν ηηο αεξνκεηαθνξέο. Ζ κηθξφηεξε κείσζε ηεο αεξνπνξηθήο δήηεζεο παξαηεξείηαη ζε λεζηά κε κεγάιε απφζηαζε απφ ηελ Αζήλα ππνδειψλνληαο φηη ε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ επεξεάδεη ηελ επηινγή κέζνπ. Σν 1998 παξνπζηάδεηαη κηα ζηαδηαθή κεηαβνιή ηεο θαηάζηαζεο κε ηνπο πεξηζζφηεξνπο ππφ εμέηαζε πξννξηζκνχο λα θαηαγξάθνπλ άλνδν ηνπ πνζνζηνχ ησλ αεξνπνξηθψλ κεηαθνξψλ. Δμαίξεζε απνηεινχλ ε Υίνο, ε Κσο θαη ε Πάξνο. Γηα ην 2000 θαη κε ηελ αεξνπνξηθή αγνξά λα ιεηηνπξγεί ήδε γηα δχν ρξφληα κε απειεπζεξσκέλν θαζεζηψο, βιέπνπκε ηα

58 πνζνζηά ηεο δήηεζεο γηα ηα δχν κέζα λα επαλέξρνληαη πεξίπνπ ζηα επίπεδα ηνπ Κιείλνληαο, ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ έρνπλ σο εμήο : ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο εμέιημήο ηνπο θαη ηα δχν κέζα είραλ λα αληηκεησπίζνπλ παξφκνηα πξνβιήκαηα, ηα νπνία ζρεηίδνληαη κε ην κηθξφ ζρεηηθά κέγεζνο ηεο δήηεζεο θαη ηελ έληνλε επνρηθφηεηά ηεο θαη ηα δχν κέζα έρνπλ ζεκαληηθά ζηαζεξά θαη ιεηηνπξγηθά θφζηε αθήλνληαο ρακειά πεξηζψξηα θέξδνπο θαη απαηηψληαο ζεκαληηθά θεθάιαηα γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο. Σν κηθξφ κέγεζνο ηεο αγνξάο ζε ζπλδπαζκφ κε ην κεγάιν αξηζκφ ησλ πξννξηζκψλ δελ επηηξέπεη ηε δεκηνπξγία νηθνλνκηψλ θιίκαθαο. Ζ πξαθηηθή εμππεξέηεζεο πνιιαπιψλ πξννξηζκψλ αλά δξνκνιφγην απνηειεί κηα πξνζπάζεηα πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή, κεηψλεη φκσο ηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο θαζψο απμάλεη ηνλ ρξφλν ηνπ ηαμηδηνχ. Σφζν ζηηο ζαιάζζηεο φζν θαη ζηηο αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο εθαξκφζηεθαλ θαηά θαηξνχο ηφζν κνλνπσιηαθά φζν θαη αληαγσληζηηθά ζπζηήκαηα, ρσξίο φκσο λα θαηαθέξνπλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηα πξνβιήκαηα θαη λα θαιχςνπλ ηηο αλάγθεο γηα κεηαθνξά ζην Αηγαίν. πνηε εκθαλίζηεθε αληαγσληζκφο πνιχ ζπρλά θαηέιεγε ζε αληαγσληζκφ ηηκψλ, ν νπνίνο ζε πεξηφδνπο ρακειήο δήηεζεο είρε δπζκελή νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα. Σν θξάηνο είρε ζρεδφλ πάληα ζεκαληηθφ ξφιν άιινηε άκεζα θαη άιινηε έκκεζα πξνθεηκέλνπ λα δηαθπιάμεη ηνλ θνηλσληθφ ραξαθηήξα ηεο επηβαηηθήο κεηαθνξάο. Ζ αιιαγή ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ζε αληαγσληζηηθφ, φπσο απηή θαζνξίζηεθε απφ ηελ πνιηηηθή ηεο ΔΔ δξνκνιφγεζε θαηά ηελ ηειεπηαία δεθαεηία ζεκαληηθέο αιιαγέο νη νπνίεο αλακέλεηαη λα επηδξάζνπλ άκεζα ζηε κνξθή θαη ηηο ζπλζήθεο ησλ επηβαηηθψλ κεηαθνξψλ ζην Αηγαίν. [5]

59 Κεθάιαην Σέηαξην 4. Ζ Κάιπκλνο, ζχληνκν ηζηνξηθφ θαη βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά 4.1 ηνηρεία θαη ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λεζηνχ Ζ Κάιπκλνο είλαη λεζί ησλ Γσδεθαλήζσλ, ζην λνηηναλαηνιηθφ Αηγαίν. Ζ έθηαζε ηεο είλαη 111,1 η.ρικ κε απνηέιεζκα λα είλαη ην 26 ν κεγαιχηεξν ειιεληθφ λεζί 21. Βξίζθεηαη λφηηα ηεο Λέξνπ απφ ηελ νπνία ηε ρσξίδεη νκψλπκνο ζηελφο πνξζκφο (Λέξνπ), ή δηψξπγα Καιχκλνπ, ή "Γηαπφξη", έρνληαο λνηηναλαηνιηθά ηελ Κσ θαη ζε απφζηαζε 14 κίιηα πξνο αλαηνιηθά ηηο ηνπξθηθέο αθηέο ηεο Μηθξάο Αζίαο. Πξνο ηα λφηηα έρεη ην Κξεηηθφ πέιαγνο θαη πξνο δπηηθά θαη βφξεηα ην Ηθάξην πέιαγνο. Σν έδαθνο ηεο λήζνπ είλαη ζρεηηθά πεηξψδεο νξεηλφ κε κηθξέο πεδηάδεο ζπλνιηθήο έθηαζεο 109 η.ρικ. Σα δε βνπλά ηεο Καιχκλνπ είλαη άδελδξα κε θπξηφηεξεο θνξπθέο ηνπ Πξνθήηε Ζιία, αθξηβψο ζην θέληξν ηεο λήζνπ (760 κ.), ε Κπξά Φειή ή Καξαςειή (700 κ.) ζηα λνηηναλαηνιηθά. θαη ε "Γαιαηηαλή" ζην βνξεηνδπηηθφ άθξν. [6] Ζ Κάιπκλνο δηαζέηεη ρακειή βιάζηεζε θπξίσο ζάκλνπο απφ αξσκαηηθά θπηά φπσο ζπκάξη, ζξίκπη, ξίθη, αιηζθαθηά, ξίγαλε, δεληξνιίβαλν θιπ. Απηή ε ζακλψδεο βιάζηεζε επηηξέπεη ηελ αλάπηπμε ηεο κειηζζνθνκίαο. Σν ζπκαξίζην κέιη ηεο Καιχκλνπ κε φια ηα πιενλεθηήκαηα ελφο πξντφληνο πγηεηλήο δηαηξνθήο πνπ δελ επηδέρεηαη ρεκηθά ζπληεξεηηθά ή πξφζζεηα κε ην ζαπκάζην άξσκα πνπ δηαζέηεη ζπληζηά κηα παξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ λεζηνχ. ηνλ νξεηλφ φγθν ηεο Καιχκλνπ δνπλ ειεχζεξα ρηιηάδεο θαηζίθηα πνπ αλαγθάδνληαη λα πίλνπλ λεξφ απφ ηελ ζάιαζζα. Σν ζαιαζζηλφ λεξφ πνπ πίλνπλ θάλεη ην θξέαο ηνπο ηδηαίηεξα λφζηηκν θαη απφιπηα θπζηθφ ρσξίο νξκφλεο θαη δηάθνξεο παρπληηθέο νπζίεο. ην Βαζχ ηεο Καιχκλνπ ιφγσ ηνπ ήπηνπ θιίκαηνο θαη ηνπ πεξηνξηζκέλεο έθηαζεο γφληκνπ εδάθνπο θαιιηεξγνχληαη κε παξαδνζηαθφ ηξφπν φια ηα επνρηαθά νπσξνθεπεπηηθά. Οη αθηέο ηεο Καιχκλνπ είλαη ζρεηηθά απφθξεκλεο ζρεκαηίδνληαο πνιιά αθξσηήξηα, φξκνπο θαη ιηκέλεο. Δμ απηψλ ζπνπδαηφηεξνη είλαη ηεο πξσηεχνπζαο ηεο λήζνπ πνπ ιέγεηαη θαη ιηκέλαο Πνζαίαο (ΝΑ), ν Ρηλαίαο, βνξεηφηεξα, ηα Πεδψληα ή 21 Σα κεγαιχηεξα λεζηά ηεο Διιάδαο είλαη ε Κξήηε (8.336 η.ρικ.), ε Λέζβνο (3.655 η.ρικ.), ε Ρφδνο (1.398 η.ρικ.), ε Υίνο (842 η.ρικ.), ε Κεθαινληά (781 η.ρικ.), ε Κέξθπξα (592 η.ρικ.), ε άκνο (476 η.ρικ.), ε Λήκλνο (476 η.ρικ.) θαη ε Νάμνο (428 η.ρικ.)

60 Πέδνληαο αθφκα βνξεηφηεξα, ν φξκνο Παιαηνλήζνπ Β.ΒΑ., ν Δκπνξεηφο (Γ.ΒΓ.), ηα Ληλάξηα, λνηηφηεξα θαη ην Πηζάξη πξνο λφηηα. [15] Δηθφλα 15: Σν λεζί ηεο Καιχκλνπ Πεγή : [16] Ζ Κάιπκλνο έρεη πιεζπζκφ θαηνίθνπο, ζχκθσλα κε ηα πξψηα ζηνηρεία ηεο πξφζθαηεο απνγξαθήο, θαη απνηειεί έλα απφ ηα πην ππθλνθαηνηθεκέλα λεζηά ηεο Διιάδαο. Σν λεζί ήηαλ θεκηζκέλν γηα ηε ζπνγγαιηεία ησλ θαηνίθσλ, γηα ηελ νπνία ζήκεξα ππάξρνπλ ζην λεζί ηξία κνπζεία θαη έλα ζχγρξνλν αξραηνινγηθφ κνπζείν. ηελ Κάιπκλν ηα ηειεπηαία ρξφληα ιεηηνπξγεί ζχγρξνλν αεξνδξφκην, φπνπ θαζεκεξηλά εθηεινχληαη πηήζεηο εζσηεξηθνχ. Δπίζεο δηαζέηεη έλα ιηκάλη ζηελ πεξηνρή ηεο Πφζηαο, φπνπ πξνζεγγίδεηαη απφ θνξηεγά πινία θαη επηβαηηθά δηαθφξσλ θαηεγνξηψλ. Ο δήκνο Καιπκλίσλ πεξηιακβάλεη ην λεζί ηεο Καιχκλνπ, ηα θνληηλά λεζηά Φέξηκνο θαη Σέιελδνο θαζψο θαη ηηο γχξσ λεζίδεο. Ζ Κάιπκλνο βάζε λφκνπ είλαη ε πξσηεχνπζα ηεο επαξρίαο Καιχκλνπ, φπνπ ζηελ επαξρία ππάγνληαη ηα λεζηά Λέξνο, Πάηκνο, Αζηππάιαηα, Αγαζνλήζη, Λεηςνί, Αξθνί, Φέξηκνο θαη Σέιελδνο. ηε ζπζηάδα ηεο Καιχκλνπ αλήθνπλ νη βξαρνλεζίδεο πνπ βξίζθνληαη θνληά ζηηο αθηέο ηεο. Ξεθηλψληαο απφ ην βφξεην άθξν ηεο Καιχκλνπ, πεξίπνπ 180 κέηξα βφξεηα απφ ην αθξσηήξη Γηαπφξη, βξίζθεηαη ε βξαρνλεζίδα Μεγάιν Γιαξνλήζη ελψ 22 χκθσλα κε ηα πξνζσξηλά ζηνηρεία ηεο πξφζθαηεο απνγξαθήο (2011) γηα ην ζχλνιν ηνπ Γήκνπ Καιχκλησλ

61 180 κέηξα αθφκε πην βφξεηα βξίζθεηαη ε βξαρνλεζίδα Μηθξφ Γιαξνλήζη, ζην βφξεην άθξν ηεο νπνίαο ιεηηνπξγεί θαλφο κε ιεπθφ θσο. Σν φλνκα ησλ βξαρνλεζίδσλ δφζεθε απφ ηνπο ςαξάδεο επεηδή ζπρλάδνπλ γιαξνπνχιηα εθεί πέξα. Μηα ηξίηε βξαρνλεζίδα ζην ζηελφ ηεο Λέξνπ, ε Βειφλα, βξίζθεηαη 650 ΒΓ ηνπ θαλνχ θαη αλήθεη δηνηθεηηθά ζην δήκν Λέξνπ. Οη ηξεηο βξαρνλεζίδεο είλαη θπζηθή ζπλέρεηα ηεο Καιχκλνπ πξνο ηε Λέξν, ζην ζαιάζζην δε βπζφ γχξσ απφ απηά έρνπλ επηζεκαλζεί ίρλε ζπλνηθηζκνχ ηεο αξραηφηεηαο. Άιιεο βξαρνλεζίδεο πνπ βξίζθνληαη γχξσ απφ ηελ Κάιπκλν είλαη ν βξάρνο Αζπξνρλίηεο, ε λεζίδα 23 Νέξα, νη βξαρνλεζίδεο Άγηνο Νηθφιανο, Άγηνο Αλδξέαο θαη Αγία Κπξηαθή. [15] Βνξεηνδπηηθά ηνπ φξκνπ Μπξηηέο ηεο Καιχκλνπ θαη ζε απφζηαζε κηζφ κίιη πεξίπνπ βξίζθεηαη ην λεζί Σέιελδνο πνπ ρσξίδεηαη απφ ηα δπηηθά παξάιηα ηεο Καιχκλνπ κε ην ζηελφ ηεο Σειέλδνπ. Ζ έθηαζή ηεο είλαη 5 η.ρικ., έρεη κήθνο αθηψλ 12,76ρικ θαη ε ςειφηεξε θνξπθή ηεο είλαη ε ξάρε κε πςφκεηξν 459κ ελψ ζήκεξα αξηζκεί πεξίπνπ 35 θαηνίθνπο κε έλα κνλνζέζην ζρνιείν. Σν λεζί απνηειεί αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο Καιχκλνπ κε ηελ νπνία ππάξρεη ζπρλφηαηε ζχλδεζε κε κηθξά πινηάξηα "ηαμί". Ο κνλαδηθφο νηθηζκφο ηεο Σειέλδνπ βξίζθεηαη αθξηβψο απέλαληη απφ ην ρσξηφ Μπξηηέο ηεο Καιχκλνπ. Ζ βαζηθή ελαζρφιεζε ησλ θαηνίθσλ ηεο είλαη ε αιηεία. Δίλαη έλα πισηφ κνπζείν πνπ καξηπξεί ηε δηαδξνκή ηεο κέζα ζηνπο αηψλεο κε δηάζπαξηε θηίζκαηα πξνρξηζηηαληθά θαη κεηαρξηζηηαληθά φπσο δεκφζηα ξσκατθά ινπηξά, παιαηνρξηζηηαληθνί νηθηζκνί θαη επηβιεηηθνί ηάθνη. [15],[6] Δηθφλα 16: Σν λεζί ηεο Σειέλδνπ Πεγή : [16] 23 Τπάξρνπλ πνιιέο λεζίδεο, βξάρνη θαη βξαρνλεζίδεο ζηελ επξχηεξε ζαιάζζηα πεξηνρή ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο ησλ νπνίσλ δελ θαηνηθείηαη απφ κφληκν πιεζπζκφ

62 Ζ νλνκαζία ηεο Σειέλδνπ ππνδειψλεη πεξηνρή (-ηλδνο) ζην άθξν καθξάο ισξίδαο γεο (-ηει-): Απηή είλαη ε πξαγκαηηθή ηεο κνξθή. Ζ νλνκαζία Σέιελδνο ζεσξείηαη πξνειιεληθήο πξνέιεπζεο απφ ηνπο λεφηεξνπο εξεπλεηέο. Πξσηνθαηνηθήζεθε θαηά ηε Nενιηζηθή πεξίνδν απφ ηνπο Κάξεο, ηνπο Λέιεγεο θαη ηνπο Πειαζγνχο. Καηφπηλ ήξζαλ νη Κξήηεο θαη νη Αξγείνη. Μεηά ηνπο Πεξζηθνχο πνιέκνπο εληάρζεθε ζηελ Α' Αζελατθή πκκαρία. Καηφπηλ έπεζε ζηελ θπξηαξρία ηεο Ρψκεο θαη ησλ Γελνβέδσλ. ηελ πεξίνδν ηεο Βπδαληηλήο Απηνθξαηνξίαο ιεειαηήζεθε επαλεηιεκκέλσο απφ πεηξαηέο. Σν 1306 έπεζε ζηα ρέξηα ησλ Ηππνηψλ ηνπ Αγίνπ Ησάλλε θαη ην 1522 ησλ Σνχξθσλ. Σν 1922 ηελ θαηέιαβαλ νη Ηηαινί (νη νπνίνη δελ άθεζαλ αμηφινγα κλεκεία, φπσο ζηα ππφινηπα Γσδεθάλεζα) θαη ην 1948 ελψζεθε κε ηελ Διιάδα. Σηο εκέξεο ηνπ Πάζρα, παξαηίζεληαη εθδειψζεηο γηα ηε Γηνξηή ηεο Aγάπεο, φπνπ γηνξηάδεηαη ε αλαρψξεζε ησλ ζπνγγαιηεπηηθψλ, γλσζηή θαη σο γηνξηή ησλ ζθνπγγαξάδσλ. Μεξηθά απφ ηα κλεκεία/αξραηνινγηθνί ρψξνη πνπ αμίδεη λα επηζθεθζείηε ζηε Σέιελδν είλαη: Άγηνο Βαζίιεηνο - Ζ κεγάιε απηή παιαηνρξηζηηαληθή βαζηιηθή βξίζθεηαη ζηε βφξεηα πιεπξά ηνπ νηθηζκνχ θαη δίπια ηεο ππάξρνπλ ηα εξείπηα ηεο εθθιεζίαο ηνπ Αγ. Υαξαιάκπνπο. Παιαηνρξηζηηαληθή λεθξφπνιε - Αθνινπζήζεη ην ρσκάηηλν κνλνπάηη αξηζηεξά ηνπ ιηκαληνχ, πεξάζηε κέζα απφ ην πεπθνδάζνο θαη ζηε ζέζε Θνιάξηα ζα αληηθξχζεηε ηελ πεξίθεκε Παιαηνρξηζηηαληθή Νεθξφπνιε ηεο Σειέλδνπ. Αμίδεη κία επίζθεςε - αλ θηάζεηε κέρξη ην δάπεδν ησλ ηαθηθψλ νηθνδνκεκάησλ ζα δείηε ρηηζηνχο ηάθνπο. Αγία Σξίαδα - πξφθεηηαη γηα ηξίθιηην λαφ γλσζηφ θαη σο λαφ ησλ Αγ. Μαξηχξσλ θαη βξίζθεηαη πάλσ ζηελ παξαιία ηνπ Υνριαθά δπηηθά ηνπ νηθηζκνχ. Άγηνο Κσλζηαληίλνο - πξφθεηηαη γηα κνλφρσξε βαζηιηθή - αλ θαη δπζπξφζηην, ην εθθιεζάθη απνηειεί ζήκεξα πξνζθχλεκα. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νιφθιεξν ην λεζί ηεο Σειέλδνπ έρεη εληαρζεί ζην θνηλνηηθφ δίθηπν πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ NATURA θαη απνηειεί ζεκαληηθή πεξηνρή γηα ηα πνπιηά ηεο Διιάδαο. [17] 24 Σν Γίθηπν Natura 2000 απνηειεί έλα Δπξσπατθφ Οηθνινγηθφ Γίθηπν πεξηνρψλ, νη νπνίεο θηινμελνχλ θπζηθνχο ηχπνπο νηθνηφπσλ θαη νηθνηφπνπο εηδψλ πνπ είλαη ζεκαληηθνί ζε επξσπατθφ επίπεδν. Απνηειείηαη απφ δχν θαηεγνξίεο πεξηνρψλ: Σηο «Εψλεο Δηδηθήο Πξνζηαζίαο (ΕΔΠ)» (ζηα αγγιηθά: Special Protection Areas - SPA) γηα ηελ Οξληζνπαλίδα, φπσο νξίδνληαη ζηελ Οδεγία 79/409/EK, θαη

63 Δηθφλα 17: Ζ Σέιελδνο Δηθφλα 18: Αιηεία ζηελ Σέιελδν πεγή : [7] πεγή : [7] Ζ Φέξηκνο 25 βξίζθεηαη πεξί ηα 2,5 κίιηα αλαηνιηθά απφ ηα ΝΑ παξάιηα ηεο Καιχκλνπ. Έρεη έθηαζε 14,61 η.ρικ, κήθνο αθηνγξακκψλ 28,76 ρικ, κε πνιινχο ρακεινχο ιφθνπο θαη θνηιάδεο κε άθζνλα ειαηφδεληξα θαη είλαη ην κεγαιχηεξν απφ ηα λεζηά πνπ αλήθνπλ ζηελ Κάιπκλν. Γελ ππάξρνπλ δξφκνη θαη δελ θπθινθνξνχλ απηνθίλεηα. Σν βφξεην άθξν ηεο λήζνπ νλνκάδεηαη "Άθξα Βαζηιηθή", ελψ ην λνηηφηεξν άθξν "Άθξα Ρνχζζα". Μεηαμχ ησλ παξαπάλσ επί ηεο αλαηνιηθήο πιεπξάο ηεο λήζνπ ζρεκαηίδεηαη θφιπσζε, φπνπ ν φξκνο Βαζηιηθή. ηε δπηηθή αθηή, πεξίπνπ 3,5 κε 5,5 ζηάδηα ηνπ κηιίνπ ΒΒΓ. ηνπ Άθξνπ θπξί βξίζθεηαη ν φξκνο Φεξίκνπ ζην κπρφ ηνπ νπνίνπ πθίζηαηαη ην νκψλπκν ρσξηφ. Πεξίπνπ 2 κίιηα βνξεηφηεξα ηνπ φξκνπ Φεξίκνπ είλαη ην βνξεηνδπηηθφ άθξν ηεο λήζνπ πνπ ιέγεηαη Άθξα Κνξάθη (ή Αθξσηήξην Κνξάθη), απφ ην νπνίν ζε απφζηαζε 6 ζηάδηα λνηηνδπηηθά βξίζθεηαη ε βξαρνλεζίδα Πιάηε ή Πιαηχ. Γηνηθεηηθά ε λήζνο Φέξηκνο αλήθεη ζηνλ δήκν Καιχκλνπ. Ζ θχξηα αζρνιία ησλ θαηνίθσλ ηεο Φεξίκνπ είλαη ε θηελνηξνθία θαη ε αιηεία. Αθηνπιντθή ζχλδεζε ππάξρεη ηφζν κε ην λεζί ηεο Καιχκλνπ φζν θαη κε ηελ Κσ, ε απφζηαζε απφ ηνλ ιηκέλα ηεο νπνίαο είλαη 7,3 λαπηηθά κίιηα. Έθηαθηα πεξηζηαηηθά πγείαο θαιχπηνληαη απφ ηηο πγεηνλνκηθέο ππεξεζίεο ηεο απέλαληη θαη θνληηλήο Κσ ή ηεο επίζεο θνληηλήο Καιχκλνπ. Ζ πξφζβαζε είλαη πνιχ εχθνιε θαη απφ ηα δπν γεηηνληθά λεζηά κε θαζεκεξηλά ηαθηηθά θαη ππθλά δξνκνιφγηα κε κηθξά εθδξνκηθά ζθάθε. Δπίζεο, αλ θάπνηνο δηαζέηεη κηθξφ ζθάθνο κπνξεί λα δέζεη ζην κηθξφ ιηκαλάθη ηεο. [15],[6] ηνπο «Σφπνπο Κνηλνηηθήο εκαζίαο (ΣΚ)» (ζηα αγγιηθά: Sites of Community Importance SCI) φπσο νξίδνληαη ζηελ Οδεγία 92/43/ΔΟΚ. 25 Τπάξρεη θαζεκεξηλή ζχλδεζε κε ην λεζί ηεο Καιχκλνπ ελψ ε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ είλαη πεξίπνπ 50 ιεπηά. Απφ ηελ Κσ ππάξρνπλ επίζεο αξθεηά δξνκνιφγηα απφ ην Μαζηηράξη ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο

64 Δηθφλα 19: Σν λεζί ηεο Φεξίκνπ Πεγή : [16] Σα ρσξηά ηεο Καιχκλνπ Χώρα Ζ Υψξα βξίζθεηαη 3 ρηιηφκεηξα βνξεηνδπηηθά ηεο Πφζηαο θαη γηα πνιινχο αηψλεο ππήξμε ε πξσηεχνπζα ηνπ λεζηνχ. ήκεξα ε Υψξα ή Υσξηφ είλαη πξνέθηαζε ηεο Πφζηαο. Δίλαη θηηζκέλε ζε θνηιάδα καθξηά απφ ζάιαζζα ιφγσ ησλ πεηξαηψλ. Δίλαη έλα κέξνο πνπ αθφκα θαη ζήκεξα δηαηεξνχλ ηηο παξαδφζεηο δσληαλέο. ηελ πεξηνρή βξίζθνληαη ηα ζεκαληηθφηεξα αμηνζέαηα ηεο Καιχκλνπ. Πάλσ ζηνλ ιφθν ζε απφθξεκλν βξάρν βξίζθεηαη ην Πέξα Κάζηξν, ή Κάζηξν ηεο Υξπζνρεξηάο, ή Κάζηξν ηεο Υψξαο ην νπνίν θηίζηεθε ζηα ρξφληα ηνπ Βπδαληίνπ απφ ηνπο Ηππφηεο ηνπ Σάγκαηνο ηνπ Αγίνπ Ησάλλε. Άιιν αμηνζέαην είλαη ηα κνλαζηήξηα ηα νπνία είλαη ζθνξπηζκέλα αλάκεζα ζην Κάζηξν θαη πξνζθέξνπλ παλνξακηθή ζέα. Δθεί βξίζθεηαη θαη ε πξψηε κεηξφπνιε ηεο Καιχκλνπ ε εθθιεζία ηεο Παλαγηάο ηεο Κεραξηησκέλεο κε ην πεξίθεκν επηρξπζσκέλν ηέκπιν ηεο. ηα εξείπηα ηνπ αξραίνπ λανχ ηνπ Γειίνπ Απφιισλα ρηίζηεθε ε εθθιεζία ηνπ Υξηζηνχ ηεο Ηεξνπζαιήκ πνπ θαηά ηελ αξραηφηεηα ήηαλ ν πξνζηάηεο ηνπ λεζηνχ. Γηπιά αθξηβψο απφ ηελ εθθιεζία ηνπ Υξηζηνχ ηεο Ηεξνπζαιήκ ππάξρεη ην κηθξφ κνλαζηεξάθη ηεο Αγίαο νθίαο. ηελ ςειφηεξε θνξπθή ηεο Καιχκλνπ (670 κεηξά) δεζπφδεη ν πξνθήηεο Ζιίαο

65 Άργος Σν Άξγνο βξίζθεηαη λνηηνδπηηθά ηεο Υψξαο ζε κηθξή απφζηαζε. Δίλαη έλα εθηεηακέλν νξνπέδην κε πςφκεηξν 170κ. φπνπ βξίζθεηαη θαη ην αεξνδξφκην. Σν φλνκα ηνπ Άξγνπο δφζεθε απφ ηνπο Άξγεηνπο ηεο Πεινπνλήζζνπ πνπ έκεηλαλ εθεί κεηά ηνλ εξρνκφ ηνπο απφ ηνλ ηξσηθφ πφιεκν. Σν Άξγνο είλαη έλαο κηθξφο θαη αξαηνθαηνηθεκέλνο νηθηζκφο φπνπ νη θάηνηθνη ηνπ αζρνινχληαη κε ηελ θηελνηξνθία θαη ηελ γεσξγία. Παξαδνζηαθά πξντφληα ηνπ Άξγνπο είλαη ην δπκσηφ ςσκί, θξίζηλεο θνπινχξεο θαη ηπξνθνκηθά πξντφληα. Κάζε θαινθαίξη δηνξγαλψλεηαη ε εηήζηα γηνξηή ηζακπνχλαο. ην νξνπέδην ηνπ Άξγνπο ζπλαληάκε πξψηα ηνλ βπδαληηλφ λαφ ησλ Αγίσλ Γψδεθα Απνζηφισλ. Οη Άγηνη Απφζηνινη είλαη ν ζεκαληηθφηεξνο βπδαληηλφο λαφο ηεο Καιχκλνπ. Οη Άγηνη Απφζηνινη είλαη πηζαλφ λα θηίζηεθαλ ζηε ζέζε θάπνηνπ αξραίνπ λανχ φπσο δείρλνπλ πξνρξηζηηαληθά αξρηηεθηνληθά κέιε. Σθαιηά Σα θαιηά είλαη έλαο παξαζαιάζζηνο νηθηζκφο κε ζέα ηελ Σέιελδν θαη ην λεζάθη Καιαβξφ. ηελ πεξηνρή ππάξρεη θαη ην ζπήιαην θάιηα κε δχζθνιε πξφζβαζε αιιά πινχζην ζε ζηαιαθηίηεο θαη ζηαιαγκίηεο. ην δπηηθφ ηκήκα ηνπ νηθηζκνχ βξίζθεηαη ην εθθιεζάθη ηνπ Αγίνπ Μάκα ην νπνίν έρεη ρηηζηεί ζε ζέζε αξραίνπ θηίζκαηνο φπσο θαη πνιιά άιια εθθιεζάθηα. Οη θάηνηθνη αζρνινχληαη θπξίσο κε ηελ θηελνηξνθία αιιά θαη κε ηε γεσξγία θαη ηελ αιηεία. Οη βξαρψδεηο πιαγηέο πνπ πςψλνληαη θαηά κήθνπο ηνπ δξφκνπ πξνζθέξνπλ ηδαληθνχο ηφπνπο γηα αλαξξίρεζε κε θφλην ην Αηγαίν Πέιαγνο. Φεχγνληαο απφ ηελ πεξηνρή ν δξφκνο ζηελ δεμηά πιεπξά νδεγεί ηνπο επηζθέπηεο ζηελ Παιηφλεζζν, κηα πεξηνρή κε σξαία παξαιία θαη λεζησηηθή άγξηα θχζε καθξηά απφ ηνλ πνιηηηζκφ. Έλα κέξνο θαηάιιειν γηα μεθνχξαζε θαη εξεκία. Πάλορκος Ο Πάλνξκνο κηα θαηαπξάζηλε ηνπνζεζία απνηειεί ζήκεξα πφιν έιμεο γηα ηνπο ηνπξίζηεο. Βξίζθεηαη ζην δπηηθφ ηκήκα ηεο θνηιάδαο Πφζηαο κε κεγάιεο θαιιηεξγήζηκεο εθηάζεηο. Καηνηθείηαη απφ ηα αξραία ρξφληα ζχκθσλα κε ηα αξραία εξγαζηήξηα αγγεηνπιαζηηθήο πνπ έρνπλ βξεζεί ζηελ ζέζε ηεο Σζνπθαιαξηάο. Ο πεξηζζφηεξνο θφζκνο επηζθέπηεηαη ην Πάλνξκν θπξίσο γηα ηεο σξαίεο ηνπ παξαιίεο. Σν Καληνχλη, ηα Ληλάξηα θαη ν Πιαηχο Γηαιφο είλαη νη ηξεηο απφ ηηο νκνξθφηεξεο παξαιίεο ηνπ νηθηζκνχ. Οη απφηνκεο νξεηλέο πιαγηέο κε θαηάιιεια δηακνξθσκέλεο δηαδξνκέο είλαη ηδαληθέο γηα νξεηβαζία θαη αλαξξίρεζε

66 Μσρηηές Οη Μπξηηέο βξίζθνληαη 8 ρηιηφκεηξα απφ ηελ Πφζηα ζηε δπηηθή κεξηά ηεο Καιχκλνπ. Δίλαη έλαο παξαζαιάζζηνο νηθηζκφο πνπ πήξε ην φλνκα ηνπ απφ ηηο κπξηηέο πνπ ππήξραλ γχξσ ζηελ πεξηνρή. Ζ Βνηζαισηή παξαιία κήθνπο 700 κέηξσλ κε ζρεηηθά ξερά λεξά πνπ ζα βξείηε εθεί δίλεη άιιε νκνξθηά ζηνλ νηθηζκφ θαη ην λεζί. Αθξηβψο απέλαληη βξίζθεηαη ε Σέιελδνο θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέξαο πξαγκαηνπνηνχληαη δξνκνιφγηα κε κηθξά θαΐθηα. Μαζούρη Δλλέα (9) ρηιηφκεηξα απφ ηελ Πφζηα ζηε δπηηθή κεξηά ηεο Καιχκλνπ βξίζθεηαη ην Μαζνχξη έλα απφ ηα δεκνθηιέζηεξα ηνπξηζηηθά ζέξεηξα ηεο Καιχκλνπ. Θεσξείηαη κηα απφ ηηο θαιχηεξεο παξαιίεο ηνπ λεζηνχ κε ζέα ηελ Σέιελδν, πεληαθάζαξα λεξά θαη θαιή νξγάλσζε. Σελ ηνπξηζηηθή πεξίνδν ην Μαζνχξη ρηππάεη ζε εληφλνπο θαινθαηξηλνχο ξπζκνχο κε έληνλε λπρηεξηλή δσή. Γχξσ απφ ην Μαζνχξη πςψλνληαη επηβιεηηθνί βξάρνη θαη ζεσξείηαη παξάδεηζνο αλαξξίρεζεο. Δκπορεηός ηε βνξεηνδπηηθή πιεπξά ηνπ λεζηνχ βξίζθεηαη ν Δκπνξεηφο ζε απφζηαζε 19,5 ρηιηνκέηξσλ απφ ηελ Πφζηα. Δίλαη ν πην απφκαθξνο νηθηζκφο ηνπ λεζηνχ έλα ήζπρν παξαζαιάζζην ρσξηνπδάθη κε ιηγνζηνχο θαηνίθνπο. Σα ηειεπηαία ρξφληα εθηφο απφ ηελ θηελνηξνθία θαη ηελ αιηεία νη θάηνηθνη αζρνινχληαη θαη κε ηνλ ηνπξηζκφ. Καηά ηελ αξραηφηεηα ν Δκπνξεηφο ήηαλ ην πξψην εκπνξηθφ θέληξν ηεο Καιχκλνπ. ηνλ Δκπνξεηφ ιεηηνπξγνχλ πνιιά παξαζαιάζζηα εζηηαηφξηα, θαθελεία, παξαδνζηαθέο ηαβέξλεο αιιά θαη πνιιά ελνηθηαδφκελα δσκάηηα. ηα βφξεηα είλαη ρηηζκέλν ην Καζηξί, έλα νρπξφ ηεο Διιεληζηηθήο επνρήο. Με ηζρπξφ ηείρνο, δπν πχξγνπο άκπλαο θαη πχιε ην Καζηξί πξνζηάηεπε ηελ πεξηνρή ηνπ Δκπνξεηνχ. ψδεηαη κηα δηπιή βάζε ελφο ειαηνηξηβείνπ ην νπνίν ιεηηνπξγνχζε ζην εζσηεξηθφ. Ο Άγηνο Γεψξγηνο θαη ην Καζηξί κε ηα θπθιψπεηα ηείρε ηνπ δίλνπλ κηα δηαθνξεηηθή εηθφλα ζηνλ Δκπνξεηφ θαη ην ππφινηπν λεζί. Πόζηα Ζ Πφζηα είλαη ε πξσηεχνπζα θαη ην ιηκάλη ηεο Καιχκλνπ. Μηα ππθλφθαηνηθεκέλε πεξηνρή ρηηζκέλε ζηηο αξρέο ηνπ 1850 θαη ζηελ νπνία ππάξρνπλ ηαβέξλεο, θαθεηέξηεο, δαραξνπιαζηεία, εζηηαηφξηα θαη μελνδνρεία. Δπίζεο εθεί είλαη φιεο ηηο δεκνηηθέο ππεξεζίεο φπσο αζηπλνκία, ηαρπδξνκείν, ιηκελαξρείν θ.α. Ννηηνδπηηθά ηεο Πφζηαο θαη ζε κηθξή απφζηαζε βξίζθνληαη ηα Θέξκα, κηα πεξηνρή κε

67 ζεξκνπεγέο πνπ έρνπλ ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο. ηελ Πφζηα ν επηζθέπηεο ζπλαληά κεγάιε πνηθηιία παξαδνζηαθψλ ζπηηηψλ κε έληνλα ζηνηρεία λενθιαζηθνχ ξπζκνχ. ηηο ζπλνηθίεο ηεο Τπαπαληήο, ηεο Δπαγγειίζηξηαο, ηνπ Αγίνπ Θενιφγνπ θαη ζηηο Παηήζξηεο ζπλαληάκε ηα πεξηζζφηεξα παξαδνζηαθά ζπίηηα. Έξγα κεγάισλ Καιχκλησλ δσγξάθσλ φπσο ηνπ Μαγθιή, ηνπ Γεσξγίνπ Οηθνλφκνπ, ηνπ αθειιάξε, ηνπ Μηραήι Αιαρνχδνπ, ηνπ Νηθνιάνπ Μάγθνπ, ηνπ Σηκφζενπ Κνπξνχλε, ηνπ Δκκαλνπήι Υνχιε, ηνπ Θεφθηινπ Μπηιιήξε, ηνπ αθειάξηνπ Πηδάληα θαη πνιιψλ άιισλ θνζκνχλ ηηο ελνξηαθέο εθθιεζίεο ηεο Πφζηαο θαη γεληθά ηεο Καιχκλνπ. Απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ελνξηαθέο εθθιεζίεο είλαη ε Μεηακφξθσζε ηνπ σηήξνο κε καξκάξηλν ηέκπιν θαη ν Άγηνο Νηθφιανο επίζεο κε καξκάξηλν ηέκπιν θηηαγκέλν ζηε κχξλε. ηελ πφιε ιεηηνπξγεί ην Αξραηνινγηθφ Μνπζείν ηεο Καιχκλνπ, φπνπ ππάξρεη κεγάινο αξηζκφο απφ αξραία ράιθηλα θαη καξκάξηλα γιππηά, εξγαιεία, αγγεία, φπια θαη λνκίζκαηα ηα νπνία δείρλνπλ ηελ εμέιημε ηεο Καιχκλνπ απφ ηνπο Πξντζηνξηθνχο σο ηνπ Βπδαληηλνχο ρξφλνπο. ην Γεκνηηθφ Ναπηηθφ Μνπζείν ν επηζθέπηεο κπνξεί λα γλσξίζεη ηελ λαπηηθή παξάδνζε ηνπ λεζηνχ θαη ηελ ηζηνξία θαη ηηο κεζφδνπο ηεο ζπνγγαιηείαο. Δπίζεο εθηίζεληαη θαη αληηθείκελα απφ λαπάγηα αξραίσλ πινίσλ. Σν Λανγξαθηθφ Μνπζείν ιεηηνπξγεί ζην ίδην θηήξην κε δείγκαηα ηνπ ιατθνχ πνιηηηζκνχ ηεο Καιχκλνπ. Γηα λα γλσξίζεη θαλείο ηε λεζησηηθή αζηηθή αξρηηεθηνληθή ηεο Καιχκλνπ κπνξεί λα επηζθεθηεί ην αξρνληηθφ ηεο νηθνγέλεηαο Βνπβάιε ην νπνίν ιεηηνπξγεί ζαλ Μνπζείν. Έλα αθφκα αμηνζέαην ηεο Καιχκλνπ είλαη ν Άγηνο άββαο πνπ δεζπφδεη ζηε δπηηθή πιεπξά ηνπ ιηκαληνχ φπνπ ε ζέα απφ εθεί είλαη καγεπηηθή. Βιστάδηα ε απφζηαζε πέληε (5) ρηιηνκέηξσλ απφ ηελ Πφζηα βξίζθνληαη ηα Βιπράδηα ζην λφηην ηκήκα ηεο Καιχκλνπ. Σα Βιπράδηα είλαη έλα καγεπηηθφ παξαζαιάζζην ηνπίν κε δπν ππέξνρεο παξαιίεο θαη πνιιέο παξαδνζηαθέο ηαβέξλεο. Δθεί βξίζθεηαη θαη ην ηδησηηθφ Μνπζείν Θαιαζζίσλ Δπξεκάησλ Βαιζακίδε. ηα Βιπράδηα κπνξεί λα βξεη θαλείο ελνηθηαδφκελα δσκάηηα, ηαβέξλεο, θαθελεία θαη θαηαδπηηθφ θέληξν φπνπ γίλνληαη καζήκαηα ζε κεγάινπο θαη κηθξνχο. Γπν (2) ρηιηφκεηξα λνηηνδπηηθά ησλ Βνζχλσλ βξίζθεηαη ην πήιαην ηεο Κεθάιαο ή πήιαην ηνπ Γηφο κε έθηαζε 1000 ηεηξαγσληθψλ κέηξσλ ην νκνξθφηεξν ζπήιαην ηεο Καιχκλνπ κε έμη ζαιάκνπο θαη ηεξάζηηνπο ζηαιαθηίηεο. Καζεκεξηλά εθηεινχληαη ζαιάζζηα δξνκνιφγηα πξνο ην ζπήιαην κε πινηάξηα απφ ην ιηκάλη ηεο Πφζηαο ή κέζσ κνλνπαηηνχ απφ ηε κνλή ηεο Αγίαο Αηθαηεξίλεο. Ζ Μνλή ησλ Αγίσλ Πάλησλ φπνπ κφλαζε ν Άγηνο άββαο (

68 1948) βξίζθεηαη ζηελ θνξπθή ηεο νξνζεηξάο πνπ ρσξίδεη ηνπο Βνζχλνπο απφ ηελ Πφζηα. Βαζύ Σν Βαζχ ή ν Βαζχο βξίζθεηαη έληεθα (11) ρηιηφκεηξα βνξεηναλαηνιηθά ηεο πφιεο Πφζηαο θαη είλαη ην κφλν κέξνο ηεο Καιχκλνπ κε ηε κεγαιχηεξε θαη πεξηζζφηεξν γφληκε θνηιάδα. Μηα εληππσζηαθή θαη θαηαπξάζηλε θνηιάδα εληππσζηάδεη θαη γνεηεχεη μεθηλψληαο απφ ην ιηκαλάθη ηεο Ρίλαο κέρξη ηελ πεξηνρή ηεκέληα. Μέζα απφ νδηθέο δηαδξνκέο ή θαη πεξηπάηνπο κπνξεί θαλείο λα απνιαχζεη κνλαδηθέο νκνξθηέο θαη ζεκαληηθνχο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο. Με κηθξά ζαιάζζηα ζθάθε πξαγκαηνπνηνχληαη επηζθέςεηο ζην πξντζηνξηθφ ζπήιαην Γαζθαιηφ ζηελ είζνδν ηνπ ιηκαληνχ ηεο Ρίλαο. Λίγα κέηξα απφ ην ιηκάλη ηεο Ρίλαο ππάξρεη έλα θπζηθφ ελπδξείν ην νπνίν απνηειεί κνλαδηθφ αμηνζέαην. ην ιηκάλη ηεο Ρίλαο ιεηηνπξγεί λαππεγείν ζθαθψλ θαζψο θαη αζθαιέο αγθπξνβφιην γηα ηελ ππνδνρή ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο. ηε Ρίλα ιεηηνπξγνχλ μελνδνρεία, παξαδνζηαθέο ηαβέξλεο θαη θαθεηέξηεο πξνζθέξνληαο δηάθνξεο γαζηξνλνκηθέο απνιαχζεηο θαη παξαδνζηαθά θαγεηά. [12] 4.2 χληνκε αλαδξνκή ζηελ ηζηνξία ηνπ λεζηνχ χκθσλα κε ηεv ειιεληθή κπζνινγία, ν Οπξαλφο θαη ε Γαία είραλ πνιινχο απνγφλνπο: ηνπο Σηηάλεο, ηνπο Γίγαληεο, ηνπο Κχθισπεο θαη ηνπο Δθαηφρεηξεο. Ο Οπξαλφο έρνληαο πιήξε επίγλσζε φηη έλαο απφ ηνπο απνγφλνπο ηνπ ζα θαηαθηνχζε ην πνιππφζεην ζξφλν ηνπ, απνθάζηζε λα ηνπο πεηάμεη ζηα Σάξηαξα, κέξνο ην νπνίν βξίζθεηαη ζηα έγθαηα ηεο γεο. Ο έλαο απφ ηνπο πηνχο ηνπ, ν Κάιπδλνο έπεζε πάλσ ζε έλα θνκκάηη γεο, θαη θαηά ηελ πξνζπάζεηα αλάδπζήο ηνπ ζηελ επηθάλεηα ζρεκαηίζηεθε έλα λεζί πνπ απνθαιέζηεθε «Σν λεζί ηνπ Κάιπδλνπ». ηε ζεκεξηλή επνρή, ην θάζε λεζί έρεη ην πξνζσπηθφ ηνπ φλνκα θαη φια πεξηβάιινπλ ην κεγαιχηεξν λεζί ην νπνίν είλαη ε γλσζηή ζε φινπο Κάιπκλνο. Σν λεζί ηεο Καιχκλνπ, κε ηα πειψξηα βνπλά ηνπ, απνηειείηαη απφ δχν κηθξέο ρεξζνλήζνπο, φπνπ παξαηεξψληαο ην απφ ςειά παξνκνηάδνληαη κε ηα δχν πφδηα ηνπ Κάιπδλνπ. χκθσλα κε ηε κπζνινγία, ν Κάιπδλνο πνπ ήηαλ ζεφηεηα ηνπ θάησ θφζκνπ κεηαηξάπεθε ζε ζεφηεηα ηεο ζάιαζζαο, θαη παξφια απηά κέρξη ζήκεξα δελ έρεη απνθαιπθζεί θαλέλα ζηνηρείν ιαηξείαο ηνπ πξνο απηφλ. Οη πξψηνη θάηνηθνη πνπ εγθαηαζηάζεθαλ ζηελ Κάιπκλν ήηαλ Κάξεο, Λέιεγνη θαη Πειαζγνί. Οη Αραηνί ήξζαλ

69 ζην λεζί ακέζσο κεηά ηε ιήμε ηνπ Σξστθνχ Πνιέκνπ, ζεζπίδνληαο ηελ πφιε ηνπ Άξγνπο ζηελ πεξηνρή ησλ Ακθηζεάηξσλ. Μεηέπεηηα, νη Γσξηείο απφ ηελ Πεινπφλλεζν εγθαηαζηάζεθαλ ζην λεζί θαη θαηάθεξαλ λα ζπλππάξμνπλ αξκνληθά κε ηνπο ληφπηνπο θαηνίθνπο. Αξγφηεξα, κεηά ηελ θαηάθηεζε ησλ ειιεληθψλ πφιεσλ ηεο Αζίαο απφ ηνπο Σνχξθνπο, ε Κάιπκλνο πέξαζε ζηελ εμνπζία ηεο Αξηεκηζίαο, βαζίιηζζα ηεο Αιηθαξλαζζνχ, κίαο πξαγκαηηθήο θίιεο ησλ Πεξζψλ. Σν λεζί ηεο Καιχκλνπ απνηεινχζε κέινο ηεο Α Αζελατθήο πκκαρίαο παξέρνληαο ελεξγή ππνζηήξημε ζηνπο Αζελαίνπο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Πεινπνλλεζηαθνχ Πνιέκνπ θαη βξέζεθαλ κφλν γηα κία αθφκα θνξά θάησ απφ ηελ εμνπζία ησλ Πεξζψλ θαη ηεο Αξηεκηζίαο Β, θαζψο ε Αληαιθίδεηνο Δηξήλε (387 π.υ) άθεζε ην λεζί εθηεζεηκέλν. Ο Πηνιεκαίνο, ζηξαηεγφο ηνπ Μέγα Αιέμαλδξνπ, ειεπζέξσζε ηελ Κάιπκλν ην 333 π.υ. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ Διιεληζηηθψλ ρξφλσλ, ε Κάιπκλνο ππνηάρζεθε ζηελ Κσ, θαζψο ην 44 π.υ νη Ρσκαίνη πνπ κεηέθεξαλ έξγα ηέρλεο θαη επέβαιιαλ βαξηά θνξνινγία ζηνπο ληφπηνπο, θαηέθηεζαλ ην λεζί. Χζηφζν, ν Απφιισλαο ήηαλ ν πξνζηάηεο ζεφο ηεο Καιχκλνπ ελψ ην Ηεξφ ηνπ ππήξμε ην πνιηηηθφ θαη ζξεζθεπηηθφ θέληξν ηεο, θαζ' φιε ηελ αξραηφηεηα, απφ ηηο αξρέο ηεο 1 εο π. Υ. ρηιηεηίαο έσο θαη ηνπο πξψηνπο ρξηζηηαληθνχο αηψλεο. Σνλ 6 ν π. Υ. αηψλα ε Κάιπκλνο θφβεη αξγπξά λνκίζκαηα, ζηα νπνία εηθνλίδεηαη θεθάιη γελεηνθφξνπ θξαλνθφξνπ πνιεκηζηή ζηνλ εκπξνζζφηππν θαη ε ιχξα ηνπ ζενχ Απφιισλα ζηνλ νπηζζφηππν. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ Πεξζηθψλ Πνιέκσλ (αξρέο 5 νπ π. Υ. αηψλα) ην λεζί ηειεί ππφ ηελ θαηνρή ησλ Πεξζψλ θαη ηεο βαζίιηζζαο Αξηεκηζίαο ηεο πξεζβχηεξεο, φπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ, έσο φηνπ απειεπζεξψλεηαη κε ηε βνήζεηα ηνπ αζελατθνχ ζηφινπ. Καηφπηλ πξνζρσξεί ζηελ Α' θαη αξγφηεξα (αξρέο 4 νπ αη.) ζηε Β' Αζελατθή πκκαρία. ηε ζπλέρεηα πεξλά ζηελ θαηνρή ηνπ Μαπζψινπ θαη ησλ Πεξζψλ, απφ ηνπο νπνίνπο απειεπζεξψλεηαη απφ ην ζηφιν ηνπ Μεγάινπ Αιεμάλδξνπ. Καηά ηνλ 3 ν π. Υ. αηψλα ε Κάιπκλνο μαλαθφβεη αξγπξά θαη ράιθηλα λνκίζκαηα, ηα νπνία θέξνπλ ζηνλ εκπξνζζφηππν θεθάιη αγέλεηνπ θξαλνθφξνπ πνιεκηζηή θαη ζηνλ νπηζζφηππν θηζάξα. Καηά ηνπο ειιεληζηηθνχο ρξφλνπο ην λεζί ζπρλά εκπιέθεηαη ζηνπο εμνλησηηθνχο αγψλεο αλάκεζα ζηνπο δηαδφρνπο ηνπ Αιεμάλδξνπ, ιφγσ ηεο γεσγξαθηθήο ζέζεο ηνπ. Σελ επνρή απηή κάιηζηα νηθνδνκνχληαη ζε δηάθνξα ζεκεία ηεο Καιχκλνπ νρπξά θαη θπιάθηα, γηα ηελ πξνζηαζία ησλ θαηνίθσλ, ιφγσ ησλ αζηαζψλ θνηλσληθνπνιηηηθψλ ζπλζεθψλ ηεο επνρήο. ηα ηέιε ηνπ 3 νπ π. ρ. αηψλα ε Κάιπκλνο θαη ε γεηηνληθή λήζνο Κσο ζπλελψλνληαη ππφ ην θνηλφ πνιηηεηαθφ θαζεζηψο ηεο Οκνπνιηηείαο. Καηά ηελ πεξίνδν ηεο ξσκαηνθξαηίαο ε Κάιπκλνο αλήθεη ζηελ Δπαξρία ησλ Νήζσλ. Ο

70 Υξηζηηαληζκφο δηαδίδεηαη λσξίο ζην λεζί, ιφγσ ηεο γεηηλίαζήο ηνπ κε ηηο κηθξαζηαηηθέο αθηέο. Καηά ηελ Παιαηνρξηζηηαληθή Δπνρή νηθνδνκνχληαη πνιιέο θαη κεγάιεο ρξηζηηαληθέο εθθιεζίεο, νη νπνίεο θνζκνχληαη κε πνιχρξσκα ςεθηδσηά. Ο θνβεξφο ζεηζκφο ηνπ έηνπο 535 κ. Υ., πέξα απφ ηηο άιιεο επαθφινπζεο θαηαζηξνθέο, πξνθαιεί θαηαβχζηζε ηεο πεξηνρήο αλάκεζα ζηελ Κάιπκλν θαη ηελ Σέιελδν, ε νπνία θαη δηακνξθψλεηαη ηειηθά ζε λεζί. Οη επηδξνκέο ησλ Αξάβσλ, ζηα κέζα ηνπ 7 νπ αηψλα, εξεκψλνπλ ηνπο παξαζαιάζζηνπο νηθηζκνχο, αλαγθάδνληαο ηνπο θαηνίθνπο λα θαηαθχγνπλ ζε νξεηλέο πεξηνρέο, ηηο νπνίεο θαη νρπξψλνπλ. Δίλαη ε επνρή, θαηά ηελ νπνία δεκηνπξγνχληαη νη νηθηζκνί ηνπ Αγίνπ Κσλζηαληίλνπ θαη ηεο Γαιαηηαλήο. Καηά ηνπο κεζνβπδαληηλνχο ρξφλνπο πξσηνθαηαζθεπάδεηαη ην Κάζηξν ηεο Υψξαο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζηαηεπζνχλ νη θάηνηθνη ηεο Καιχκλνπ απφ πεηξαηηθέο επηδξνκέο. Οη βπδαληηλνί λανί ηνπ λεζηνχ, αλ θαη κηθξνί ζε κέγεζνο, μερσξίδνπλ γηα ηελ πςειή πνηφηεηα ηνπ ηνηρνγξαθηθνχ δηαθφζκνπ ηνπο, έξγν ζεκαληηθψλ αγηνγξάθσλ. ηηο αξρέο ηνπ 14 νπ αηψλα ε Κάιπκλνο, καδί κε ηα πεξηζζφηεξα λεζηά ηεο Γσδεθαλήζνπ, πεξλά ζηελ θπξηαξρία ησλ Ηππνηψλ ηνπ Σάγκαηνο ηνπ Αγίνπ Ησάλλε, νη νπνίνη έρνπλ ηελ έδξα ηνπο ζηε Ρφδν. Καηά ηελ Ηππνηνθξαηία ε Κάιπκλνο, ε Κσο, ε Νίζπξνο θαη ε Λέξνο απνηεινχλ εληαία δηνηθεηηθή κνλάδα, ππφ ηε δηαθπβέξλεζε ελφο Ηππφηε. ηα κέζα ηνπ 15 νπ αηψλα, θηίδεηαη ην Κάζηξν ηεο Υξπζνρεξηάο, ελψ ζηα ηέιε ηνπ ίδηνπ αηψλα επηζθεπάδεηαη θαη επεθηείλεηαη ην Κάζηξν ηεο Υψξαο. Αληηπξνζσπεπηηθά ζξεζθεπηηθά κλεκεία ηεο επνρήο είλαη ηα δέθα εθθιεζάθηα ζην εζσηεξηθφ ηνπ Κάζηξνπ ηεο Υψξαο, κε κεηαβπδαληηλήο ηερλνηξνπίαο ηνηρνγξαθίεο. ηηο αξρέο ηνπ 1523 νη Ηππφηεο θεχγνπλ απφ ηα Γσδεθάλεζα, ηα νπνία ζηε παξαδίδνληαη ζηα ρέξηα ησλ Σνχξθσλ ηνπ νπιετκάλ ηνπ Μεγαινπξεπνχο. Ζ ηνπξθηθή παξνπζία ζηελ Κάιπκλν είλαη ραιαξή θαηά ηελ πεξίνδν ηεο Σνπξθνθξαηίαο θαη γη' απηφ δελ νηθνδνκήζεθαλ πνηέ ζξεζθεπηηθά ή θνζκηθά ηνπξθηθά αξρηηεθηνλήκαηα ζην λεζί. Απφ ηηο αξρέο ηνπ 18 νπ αηψλα αξρίδεη ζηαδηαθά λα θηίδεηαη ν νηθηζκφο ηεο Υψξαο, ζηηο ππψξεηεο ηνπ Κάζηξνπ ηεο Υψξαο. ηα ηέιε ηνπ 18νπ αηψλα νηθνδνκείηαη ε κεγάιε εθθιεζία ηεο Παλαγίαο Κεραξηησκέλεο ζην θέληξν ηεο Υψξαο. Γχξσ ζηα 1850 νξγαλψλεηαη ην ιηκάλη ηεο Πφζηαο, ε λέα πξσηεχνπζα ηνπ λεζηνχ. Σν 1912 ε Κάιπκλνο πεξλά ζηελ ηηαιηθή θαηνρή, ε νπνία δηαξθεί σο ην ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1930 θηίδνληαη ηα δχν κεγάια νηθνδνκήκαηα, ηνπ Δπαξρείνπ θαη ηνπ Γεκαξρείνπ, πνπ θνζκνχλ ηελ παξαιηαθή δψλε. Καηά ηελ πεξίνδν ην λεζί ηειεί ππφ γεξκαληθή θαηνρή. Μεηά ηε ιήμε ηνπ 2 νπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ ελζσκαηψλεηαη, καδί κε ηα ππφινηπα λεζηά ηεο Γσδεθαλήζνπ, επίζεκα θαη νξηζηηθά ζηα φξηα ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο, ζηηο 7 Μαξηίνπ ηνπ Ζ λεφηεξε ηζηνξία ηεο Καιχκλνπ ζπλδέζεθε ηδηαίηεξα κε ηελ αιηεία, ηελ επεμεξγαζία θαη

71 ην εκπφξην ηνπ ζθνπγγαξηνχ. Μάιηζηα κεηά ηνλ 2 ν Παγθφζκην Πφιεκν ε Κάιπκλνο παξακέλεη ε κνλαδηθή ειιεληθή ζπνγγαιηεπηηθή δχλακε 26, κε εμαγσγέο ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ, έηζη πνπ λα είλαη κέρξη ζήκεξα γλσζηή σο ην Νεζί ησλ θνπγγαξάδσλ. [12], [13] Δηθφλα 20: Υσξηά θαη νδηθφ δίθηπν Καιχκλνπ Πεγή: [16] 26 Ζ ζπνγγαιηεία απνηέιεζε ηδηαίηεξε πεγή εζληθνχ πινχηνπ κηαο θαη ε Μεζφγεηνο ζάιαζζα θαη εηδηθφηεξα ε αλαηνιηθή ηεο ιεθάλε είλαη ε θαηεμνρήλ ηξνθνδφηεο ζπφγγσλ ηεο επξσπατθήο αγνξάο. Γηα πνιιέο δεθαεηίεο ππήξμε ζπλαιιαγκαηνθφξα πεγή ηνπ θξάηνπο, αλεμάξηεηα ηνπ αξηζκνχ ησλ απαζρνινπκέλσλ αιηεξγαηψλ ηνπ θιάδνπ απηνχ, ζπνγγαιηέσλ, λαπηψλ, δπηψλ θαη ζπνγγεκπφξσλ

72 4.2.1 Μλεκεία θαη αξραηνινγηθνί ρψξνη ηεο Καιχκλνπ Ιερό Γειίοσ Απόιιφλα Πξφθεηηαη γηα ην πνιηηηθφ θαη ζξεζθεπηηθφ θέληξν ηεο αξραίαο Καιχκλνπ. Δδψ ππήξραλ ιαηξεπηηθά θαη πνιηηηθά θηίξηα, φπσο λανί ηνπ Απφιισλα θαη ηνπ Αζθιεπηεηνχ, ζέαηξν, βνπιεπηήξην, γπκλάζην (γπκλαζηήξην), επηγξαθέο, αθηεξψκαηα, αγάικαηα ζεψλ θαη αλδξηάληεο ζλεηψλ. Μάιηζηα, ην 2001 αλαθαιχθζεθε απνζέηεο, πνπ πεξηείρε κεγάιν πιήζνο ζπαζκέλσλ θαη πεηακέλσλ καξκάξηλσλ αγαικάησλ, πηζαλφηαηα ιφγσ θαηαζηξνθήο ηνπ Ηεξνχ θαηά ηνπο πξψηνπο ρξηζηηαληθνχο αηψλεο. ήκεξα, ζηνλ ίδην ρψξν ππάξρνπλ κφλν νη δχν κεγάιεο ρξηζηηαληθέο εθθιεζίεο, νη νπνίεο αλεγέξζεζαλ ζην ρψξν ηνλ 5 ν θαη 6 ν κ.υ. αη. Δηθφλα 21: Ηεξφ Απφιισλα Πεγή : [7] Μεζαηφληθό Κάζηρο Χώρας Πξφθεηηαη γηα βπδαληηλφ θάζηξν ηνπ 11 νπ αηψλα. Δπηζθεπάζηεθε θαη δηεπξχλζεθε ζηα ηέιε ηνπ 15 νπ αηψλα, θαηά ηελ επνρή ηεο Ηππνηνθξαηίαο ( κ.υ.), απνηειψληαο ην θαη' εμνρήλ νηθηζηηθφ θέληξν ηνπ λεζηνχ. Ο ππθλνδνκεκέλνο νηθηζκφο ηνπ Κάζηξνπ ππνινγίδεηαη φηη κπνξνχζε λα θηινμελήζεη γχξσ ζηνπο θαηνίθνπο. Μέζα ζην Κάζηξν δηαηεξνχληαη ζε θαιή θαηάζηαζε δέθα (10) κηθξά εθθιεζάθηα ηεο πεξηφδνπ 15 νο - αξρέο 16 νπ αηψλα

73 Δθθιεζία Παλαγίας Χαρηηφκέλες ζηολ οηθηζκό ηες Χώρας Πξφθεηηαη γηα ηελ αξρηθή κεηξφπνιε ηνπ λεζηνχ. Κηίζηεθε ζηα ηέιε ηνπ 18 νπ αηψλα, κε νηθνδνκηθφ πιηθφ αξραία θαη παιαηνρξηζηηαληθά αξρηηεθηνληθά κέιε απφ ηνλ ρψξν ηνπ Ηεξνχ ηνπ Γειίνπ Απφιισλα, ηα νπνία θαη είλαη εκθαλή. Σν μπιφγιππην ρξπζνπνίθηιην ηέκπιν ηεο, έξγν ηνπ 1805, θνζκνχλ εμαηξεηηθήο πνηφηεηαο κεηαβπδαληηλέο εηθφλεο, έξγα ηνπ Γεκεηξίνπ απφ ηελ Κξήηε. Το θάζηρο ηες Χρσζοτερηάς Σν Κάζηξν ηεο Υξπζνρεξηάο θηίζηεθε ζηα κέζα ηνπ 15 νπ αηψλα, ζηελ πεξίνδν ηεο θαηνρήο ηνπ λεζηνχ απφ ηνπο Ηππφηεο ηνπ Αγίνπ Ησάλλε. ην εζσηεξηθφ ηνπ είλαη νξαηά ιίγα κφλν ιείςαλα απφ ηα νηθνδνκήκαηα, πνπ ππήξραλ, δχν εθθιεζάθηα, ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ θαη ηεο Παλαγίαο ηεο Υξπζνρέξαο. Δπί ηνπ αλαηνιηθνχ ηείρνπο ππάξρνπλ εληνηρηζκέλα ηξία (3) καξκάξηλα ηππνηηθά νηθφζεκα. ε απφζηαζε εμήληα πέληε (65) κέηξσλ βνξεηναλαηνιηθά ηνπ θάζηξνπ ζψδνληαη ηξεηο πεηξφρηηζηνη αλεκφκπινη. Δηθφλα 22: Μαξκάξηλα ηππνηηθά νηθφζεκα Πεγή : [7]

74 Αρταηοιογηθό Μοσζείο Με ηελ «Κπξά ηεο Καιχκλνπ» λα απνηειεί ζεκείν αλαθνξάο γηα ηνπο επηζθέπηεο ηνπ απφ ηψξα θαη ζην εμήο, ιεηηνπξγεί απφ ην 2009 ην λέν Αξραηνινγηθφ Μνπζείν ηεο Καιχκλνπ. Αξραηφηεηεο απφ ηελ Πξντζηνξηθή σο θαη ηε Μεηαβπδαληηλή επνρή πεξηιακβάλνληαη ζηα εθζέκαηα, παξνπζηάδνληαο δηαρξνληθά ηελ ηζηνξία ηνπ λεζηνχ ζε δηάξθεηα ρηιηεηηψλ. Καη αλ ε ράιθηλε θνινζζηαία γπλαηθεία κνξθή πνπ «αλαδχζεθε» απφ ηε ζαιάζζηα πεξηνρή ηεο Καιχκλνπ απνηειεί ηνλ έλαλ πφιν ηνπ ελδηαθέξνληνο, ν κεγάινο αξηζκφο γιππηψλ αλαζεκάησλ ζην ηεξφ ηνπ Γειίνπ Απφιισλνο θαη έλα ηεξάζηην ιαηξεπηηθφ άγαικα ηνπ Αζθιεπηνχ βξίζθνληαη ζηνλ αληίπνδα. Αλάκεζά ηνπο ράιθηλα θαη καξκάξηλα γιππηά, εμαηξεηηθή θεξακηθή, λνκίζκαηα, θνζκήκαηα, εηθφλεο θαη ρεηξφγξαθα ηεο Βπδαληηλήο επνρήο θαη πνιιά άιια. Νασηηθό Μοσζείο ην Ναπηηθφ Μνπζείν ηεο Καιχκλνπ πνπ ηδξχζεθε ην 1994, παξνπζηάδεηαη ε λαπηηθή παξάδνζε ηνπ λεζηνχ, ε ηζηνξία θαη νη κέζνδνη ηεο ζπνγγαιηείαο, θαζψο θαη πνιιά αληηθείκελα απφ λαπάγηα αξραίσλ πινίσλ. ηηο ηέζζεξηο αίζνπζεο ηνπ κνπζείνπ εθηίζεληαη αληηθείκελα ζρεηηθά κε ην επάγγεικα ηεο ζπνγγαιηείαο θαη ηελ θαηεξγαζία ησλ ζθνπγγαξηψλ. ηελ πξψηε αίζνπζα εθηίζεληαη παιηέο θσηνγξαθίεο ησλ αξρψλ ηνπ 20 νπ αηψλα απφ ηελ πφιε θαη ηηο εθδειψζεηο πνπ γηλφληνπζαλ θαηά ηελ αλαρψξεζε ησλ ζθνπγγαξάδσλ, ιίζηλεο, κνιχβδηλεο θαη ζηδεξέληεο άγθπξεο, λαπηηθνί ράξηεο 16 νπ -17 νπ αηψλα, επξήκαηα απφ λαπάγηα, πέηξηλεο νβίδεο, μάξηηα πινίσλ, λαπηηθά θαλάξηα, πηάηα κε ζαιαζζηλέο παξαζηάζεηο θαη κηληαηνχξεο θατθηψλ. ηε δεχηεξε θαη ηξίηε αίζνπζα ζα δείηε εμαξηήκαηα ζπνγγαιηείαο απφ ηηο αξρέο απφ ηηο αξρέο ηνπ 19 νπ αηψλα έσο θαη ζήκεξα, φπσο «ζθαληαιφπεηξεο» (πέηξεο γηα βχζηζε ησλ δπηψλ) λαπηηιηαθά φξγαλα (εμάληαο, ππμίδα, βαξφκεηξν, κηιηνκεηξεηήο), ζθάθαλδξα θαη αληιίεο αέξα. Δπίζεο, εθηίζεληαη εξγαιεία επεμεξγαζίαο ζθνπγγαξηψλ θαη φζηξαθα. ηελ ηειεπηαία αίζνπζα ππάξρνπλ παξαδνζηαθέο ελδπκαζίεο, πηάηα, καληίιηα, κνπζηθά φξγαλα, έπηπια επνρήο, ζεληφληα, καμηιάξηα, πθαληά, εμαξηήκαηα πθαληηθήο, αληηθείκελα γηα ηε δχκσζε ηνπ ςσκηνχ θαη ζηάκλεο. Αρταηοιογηθός τώρος Καζηρί Σν Καζηξί απνηειεί έλα κηθξφ αξραίν νρπξφ, ζην νπνίν πξέπεη λα θαηέθεπγαλ νη θάηνηθνη ησλ γεηηνληθψλ πεξηνρψλ ζε ψξα αλάγθεο. Απφ ηε ζέζε ηνπ κπνξνχζε λα επνπηεχεη ηε γχξσ πεξηνρή, θπξίσο ην ζαιάζζην ρψξν θαη ην ιηκάλη ηνπ Δκπνξεηνχ. Απφ ηε κειέηε ηεο ηεηρνδνκίαο ηνπ ηείρνπο θαη ησλ πχξγσλ ηνπ θαη ηα δείγκαηα

75 επηθαλεηαθήο θεξακηθήο ην Καζηξί ρξνλνινγείηαη ζηα ηέιε ηνπ 4 νπ - αξρέο 3 νπ π. Υ. αηψλα. Σα νηθνδνκήκαηα ηνπ εζσηεξηθνχ ηνπ νρπξνχ δηαηεξνχληαη ζε θαηάζηαζε ζεκειίσλ. Απφ απηά μερσξίδεη έλα ζηελφκαθξν νηθνδφκεκα, ην νπνίν απνηεινχζε ειαηνηξηβείν. Δηθφλα 23: Σν Καζηξί Πεγή : [7] Αρταηοιογηθός τώρος Καζηέιιη Σν Καζηέιιη είλαη έλα βπδαληηλφ νρπξφ, θηηζκέλν πάλσ ζην βξαρψδε ιφθν ηνπ αθξσηεξίνπ Αζπξνπνπληάξη. Γεκηνπξγήζεθε κέζα απφ ηε δσηηθή αλάγθε επηβίσζεο ηνπ αθξηηηθνχ λεζηνχ ηεο Καιχκλνπ, αιιά θαη ηνπ Βπδαληηλνχ Κξάηνπο, απφ ηηο ζαιάζζηεο επηδξνκέο ησλ Αξάβσλ θαηά ηνλ 7 ν κ. Υ. αηψλα. Σα πνιιά εξείπηα νηθνδνκεκάησλ, πνπ ππάξρνπλ εληφο ησλ ηεηρψλ, δείρλνπλ, φηη ην Καζηέιιη απνηεινχζε κηθξφ νρπξσκέλν νηθηζκφ. Ζ ζηξαηεγηθή ζέζε ηνπ θαίλεηαη θαη απφ ηελ νπηηθή επαθή, πνπ απηφ έρεη κε ηνπο ζχγρξνλνχο ηνπ νρπξσκέλνπο νηθηζκνχο ηεο Γαιαηηαλήο θαη ηνπ Αγίνπ Κσλζηαληίλνπ. Σν νρπξφ πηζαλφλ θαηνηθνχληαλ έσο θαη ηνλ 10 ν αηψλα. [12], [13], [14]

76 4.3 Γξαζηεξηφηεηεο Ζ Κάιπκλνο δηαθέξεη απφ ηα άιια κεγάια λεζηά ηεο Γσδεθαλήζνπ πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε κεγάιεο θιίκαθαο, θαζψο πξεζβεχεη κηα δηαθνξεηηθή πξφηαζε δηαθνπψλ ρσξίο κεγάιεο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο θαη έληνλε λπρηεξηλή δσή. Πξνζθέξεη πην ήξεκνπο ξπζκνχο, έρεη έλαλ πεξηζζφηεξν νηθνγελεηαθφ ραξαθηήξα, ελψ θαη νη ηηκέο ζηηο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο είλαη πην πξνζηηέο γηα ηνπο ηνπξίζηεο απ φηη ζε λεζηά φπσο ε Κσο θαη ε Ρφδνο. Ηδηαίηεξα γλσζηή είλαη ε παξάδνζε ηεο Καιχκλνπ σο ηφπνπ ησλ ζθνπγγαξάδσλ. Πξφθεηηαη γηα κηα άπιε παξάκεηξν πνπ δελ έρεη κεηνπζησζεί ζε έλα πην ρεηξνπηαζηφ ειθπζηηθφ ζέιγεηξν ελψ ειάρηζηα έρεη αμηνπνηεζεί ζε ζρέζε κε ηηο θαηαδχζεηο. Έλα ζηνηρείν πνπ δηαθνξνπνηεί ηελ Κάιπκλν απφ άιια λεζηά είλαη νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ζηνπο επηζθέπηεο ηεο. Πέξαλ δειαδή ησλ ζπλεζηζκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζπλδένληαη κε ηε ζάιαζζα (κπάληα, ζαιάζζηα ζπνξ, ηζηηνπινΐα θνθ.) θαη ηηο επηζθέςεηο ζε αμηνζέαηα, ε Κάιπκλνο καδί κε ηα γεηηνληθά ηεο λεζηά ηεο Φεξίκνπ θαη ηεο Σειέλδνπ ελζαξξχλεη ηελ πξαγκαηνπνίεζε ελεξγεηηθψλ δηαθνπψλ. ηε ζπλέρεηα απαξηζκνχληαη νξηζκέλεο ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνγγαιηεία Αλ θαη γίλεηαη αλαθνξά ζην ζθνπγγάξη απφ ηνπο Αξραίνπο, θαη σο πξνο ηε βηνινγηθή ηνπ ζχλζεζε θαη σο πξνο ηε ρξήζε ηνπ, άγλσζηνο παξακέλεη κέρξη ηψξα ν θχθινο ηεο δσήο ηνπ φπσο άγλσζην παξακέλεη, κέρξη ηψξα, ην βάζνο ρξφλνπ ελαζρφιεζεο ησλ Καιπκλίσλ κε ηελ αιηεία ησλ ζθνπγγαξηψλ. κσο, νη εμαηξεηηθέο πνηφηεηεο ζθνπγγαξηψλ ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, φπσο θαη ε πξσηνεκθαληδφκελε εκπνξία ηνπ είδνπο ζηελ ίδηα πεξηνρή, δίδνπλ βάζηκεο ελδείμεηο πσο θπξίσο λεζησηηθέο πεξηνρέο ηνπ Αηγηαθνχ ρψξνπ ζα ήηαλ νη «ζπνγγνζήξεο» ηνπ Οκήξνπ θαη ηνπ Οππηαλνχ. Σν ζθνπγγάξη, απφ ηηο απινχζηεξεο θαη αξραηφηεξεο κνξθέο πνιπθχηηαξνπ δψνπ, παξακέλεη απιφ εθαηνκκχξηα ρξφληα, επηηπγράλνληαο φιεο ηνπ ηηο ιεηηνπξγίεο, φπσο δηαηξνθή, αλαπλνή, θίλεζε, αλαπαξαγσγή κε ηα θχηηαξά ηνπ κφλν. Ζ Κάιπκλνο θαη νη Καιχκληνη, αηψλεο ηψξα, ζηήξημαλ ηηο ηχρεο ηνπο θαη πέηπραλ ηα πάληα ράξε ζην ζθνπγγάξη θαη ράξε ζηελ ελαζρφιεζή ηνπο κε ηε ζάιαζζα. Ζ θνηλσληθή θαη πνιηηηζηηθή πνξεία ηνπ λεζηνχ, άξξεθηα δεκέλε κε ηελ νηθνλνκηθή ηνπ άλζηζε, παξνπζηάδεη πάληα, ζην κέηξν ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ λεζηνχ, εκθαλή πξφνδν θαη, πάλησο, ζεκαληηθφηεξε απηήο ησλ άιισλ λεζηψλ

77 Ζ ελαζρφιεζε ηνπ Καιχκληνπ κε ηε ζάιαζζα, αιιά θπξίσο κε ηε ζπνγγαιηεία, θξάηεζε ηνλ πιεζπζκφ ηνπ λεζηνχ ζε επίπεδν ηθαλνπνηεηηθφ ζπγθξηηηθά κε άιια λεζηά πνπ ζπλερψο εξήκσλαλ. Ο ζπλδπαζκφο ηεο άγνλεο Καιχκληθεο γεο κε ηε ζάιαζζα θαη ηνλ παλέκνξθν κεζνγεηαθφ βπζφ δηακφξθσζαλ ηνλ ραξαθηήξα ησλ Καιχκλησλ. Σνπ πξνζέδσζαλ ηελ πνηθηιία θαη ηελ ηδηνκνξθία πνπ ζπλδπάδεη ην ηξαρχ κε ην επγεληθφ ηεο ςπρήο. Απηφ αθξηβψο ζπκβαίλεη κε ην ζθνπγγάξη, πνπ ην βξίζθεηο ζε κία γθάκα βάζνπο απφ κεξηθά εθαηνζηά κέρξη ηελ άβπζζν ησλ 8500 κέηξσλ, ζε 5000 δηαθνξεηηθά είδε, κε πνηθηιία ρξσκάησλ θαη κεγεζψλ, κε αθή πφηε ιεία θαη βεινχδηλε, πφηε άγξηα θαη ζθιεξή. Ζ ζεκεξηλή πξαγκαηηθφηεηα, φκσο, ιφγσ ηεο αξξψζηηαο πνπ καζηίδεη ηα ζθνπγγάξηα, έρεη ππνρξεψζεη ηνλ Καιχκλην λα ζηξαθεί ζε άιιεο κνξθέο αιηείαο. Σα ζθνπγγαξάδηθα θαΐθηα έρνπλ δψζεη ηε ζέζε ηνπο ζηα «μηθηάδηθα», ζηα αιηεπηηθά γηα ηελ «Σνχλα». Σν εκπφξην ηεο «Σνχλαο» θαη ηνπ Ξηθία αλζεί. Καη ε θνηλσλία, πνπ παξάδνζή ηεο ήηαλ ην «ή ζθνπγγάξη ή ηνκάξη!» ληψζεη κεηέσξε, αλαπνθάζηζηε. Μεξηθνί αθνινχζεζαλ ην κεγάιν θχκα ηεο κεηαλάζηεπζεο θαη άιινη ζηξάθεθαλ ζε επαγγέικαηα ηεο ζηεξηάο. [14] Δηθφλα 24: πφγγνη Δηθφλα 25: πφγγνη Πεγή : [27] Πεγή : [27] Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη πξηλ ιίγα ρξφληα ιεηηνπξγνχζε ζην λεζί ρνιή Γπηψλ 27 ε νπνία έρεη ζηακαηήζεη ηε ιεηηνπξγία ηεο γεγνλφο πνπ δείρλεη φηη απεηιείηαη κε εμαθάληζε κηα παξάδνζε πνπ γηα πάξα πνιιά ρξφληα ζεκάδεπε ηελ Κάιπκλν θαη απνηεινχζε ηελ θχξηα απαζρφιεζε ησλ θαηνίθσλ. Ζ ζπνγγαιηεία δηέξρεηαη 27 Ζ ρνιή Γπηψλ ηεο Καιχκλνπ έθιεηζε πξηλ έμη ρξφληα θαζαξά θαη κφλν γηα γξαθεηνθξαηηθνχο ιφγνπο κηαο θαη δελ ππήξρε ζπλελλφεζε κεηαμχ ησλ αξκφδησλ Τπνπξγείσλ γηα ηελ ρξεκαηνδφηεζε ηεο ρνιήο, ζχκθσλα κε ην Γήκαξρν ηνπ λεζηνχ

78 παξαηεηακέλε θξίζε πνπ νθείιεηαη ζε πνιινχο παξάγνληεο, αιιά θπξίσο νθείιεηαη ζηελ εμάπισζε ηνπ πιαζηηθνχ θαη ηελ αξξψζηηα πνπ απφ ην 1986 έρεη πιήμεη ηα ζθνπγγάξηα ζηηο ζάιαζζεο ηνπ Αηγαίνπ θαη εκθαλίδεηαη θάζε ιίγα ρξφληα. ηελ Κάιπκλν ππάξρνπλ ηψξα πεξίπνπ εθαηφλ είθνζη (120) δχηεο, πνπ επαλδξψλνπλ ηα πιεξψκαηα ησλ ζπνγγαιηεπηηθψλ. Σν γλσζηφ θιαζηθφ ζθάθαλδξν έρεη πιένλ θαηαξγεζεί θαη νη δχηεο ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ λαξγηιέ, δειαδή κηα κέζνδν πνπ ν ζθνπγγαξάο θαηεβαίλεη ζηνλ βπζφ κε κάζθα θαη ηξνθνδνηείηαη κε νμπγφλν κε ιαζηηρέλην ζσιήλα απφ θνκπξεζέξ πάλσ ζην θαΐθη. κσο ππάξρνπλ αθφκε θαη δχηεο νη νπνίνη βνπηάλε θαη ζήκεξα «γπκλνί» κέρξη θαη νξγηέο γηα λα βγάινπλ θαλέλα ζθνπγγάξη ή φζηξαθν. Δηθφλα 26: πφγγνη Δηθφλα 27: Γχηεο ζθνπγγαξηψλ Πεγή : [27] Πεγή : [7] λεφηεξεο): ηε ζπλέρεηα γίλεηαη αλαθνξά ζηηο κεζφδνπο ζπνγγαιηείαο (παιαηφηεξεο θαη Ζ Καγθάβα. Δηδηθά δηακνξθσκέλν μχιηλν ζθάθνο πνπ δηέζεηε ζπξφκελα εξγαιεία, κε ηα νπνία απνζπνχζε ηα ζθνπγγάξηα απφ ην βπζφ θαη ηα κάδεπε εληφο δηθηπσηνχ ζάθνπ. Σν Κακάθη. Αιίεπζε ζθνπγγαξηψλ κέζα απφ κηθξά ζθάθε, κε ηε βνήζεηα θακαθηνχ κε πξνεθηάζεηο αλαιφγσο ηνπ βάζνπο ζην νπνίν βξίζθνληαλ ηα ζθνπγγάξηα. Οη Γπκλνί Γχηεο. Με κφλν εθφδην ηελ αλαπλνή θαη ππνβνεζνχκελνη απφ ηε ζθαληαιφπεηξα (πεπιαηπζκέλε πέηξα) γηα γξεγνξφηεξε θαηάδπζε, νη δχηεο θαηέβαηλαλ ζε κεγάια βάζε, πνπ έθηαλαλ σο θαη ηα

79 κέηξα, θαη παξέκελαλ θάησ απφ ην λεξφ γηα ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ πξνζέγγηδε ηα 3-4 ιεπηά. Σν θάθαλδξν. Πιήξεο ελδπκαζία θαηάδπζεο, πνπ πεξηιάκβαλε ζηνιή, πεξηθεθαιαία, ράιθηλν ζψξαθα, κεηαιιηθά παπνχηζηα. Μία ρεηξνθίλεηε αληιία έζηειλε θπζηθφ αέξα ζηελ αεξνζηεγή ζηνιή ηνπ δχηε κέζσ ζσιήλα. Σν Φεξλέδ. Αλαπλεπζηηθφο κεραληζκφο πνπ ζπλδχαδε ηα πιενλεθηήκαηα ηνπ γπκλνχ δχηε θαη ηνπ ζθαθάλδξνπ. Ο εμνπιηζκφο πεξηιάκβαλε έλα κηθξφ αεξφζαθν ζηελ πιάηε ηνπ δχηε, ηε κάζθα θαη ηνλ ζσιήλα ηξνθνδνζίαο θπζηθνχ αέξα απφ αεξαληιία. Ο Ναξγηιέο. Σε δεθαεηία ηνπ 1970 αληηθαηαζηάζεθαλ φιεο νη παιαηφηεξεο κέζνδνη απφ απηφ ην ζχζηεκα, ζην νπνίν ν δχηεο είλαη ελδεδπκέλνο κε ζηνιή βαηξαραλζξψπνπ θαη έλαο κεραληθφο αεξνζπκπηεζηήο ηνχ παξέρεη αέξα απφ ην ζθάθνο. Σα εκπνξεχζηκα ζθνπγγάξηα δηαθξίλνληαη ζε πέληε θαηεγνξίεο: Καπάδηθα, καηαπάδεο, ιαγφθπηα, ηζηκνχρεο θαη κειάζηα. Ζ επεμεξγαζία ηνπο αξρίδεη ακέζσο κεηά ηελ εμαγσγή απφ ηε ζάιαζζα. Με επαλεηιεκκέλν πνδνπάηεκα, θνπάληζκα, πιχζηκν κε ζαιαζζηλφ λεξφ θαη εκβάπηηζε ζε δηάιπκα πδξνρισξηθνχ νμένο, αθαηξείηαη ε εμσηεξηθή ηνπο κεκβξάλε θαη απνκαθξχλνληαη ηα μέλα ζψκαηα (άκκνο, πέηξεο, φζηξεα) απφ ην εζσηεξηθφ ηνπο. Αθνινπζεί ην ςαιίδηζκα θαη ε θαηάηαμε ζε θαηεγνξίεο, αλάινγα κε ην κέγεζνο θαη ηελ πνηφηεηα. Γηα θαιχηεξε εκθάληζε ην ζθνπγγάξη κπνξεί λα εκβαπηηζηεί ζε ππεξκαγγαληθφ νμχ, δηάιπκα ζεηηθνχ νμένο θαη θαπζηηθήο ζφδαο, πξνθεηκέλνπ λα απνθηήζεη ιεπθφηεηα θαη κεγαιχηεξε απαιφηεηα. [22] Αλαξξίρεζε Ζ πνηθηινκνξθία ησλ αθηψλ, ησλ απφθξεκλσλ βξάρσλ θαη ην ήπην θιίκα θαζηζηνχλ ην λεζί απηφ ηδαληθφ κέξνο γηα ηνπο αλαξξηρεηέο. Γηα φζνπο αλαξξηρεηέο έρνπλ ηαμηδέςεη, ν βξάρνο ηεο Καιχκλνπ κνηάδεη κε απηφλ ηεο Σατιαλδήο. Ζ Κάιπκλνο φκσο απφ ηνπο πεξηζζφηεξνπο αλαξξηρεηέο θξίλεηαη σο πιεξέζηεξνο πξννξηζκφο. Ο αζβεζηφιηζνο, ε αλαξξίρεζε ζηνπο ζηαιαθηίηεο θαη ηα πνιιά ζπήιαηα ζπλέβαιιαλ ζην ραξαθηεξηζκφ ηεο Καιχκλνπ σο κηα απφ ηηο πην φκνξθεο

80 ηνπνζεζίεο «ηνπ θφζκνπ ησλ αλαξξηρεηψλ». Τπάξρνπλ πεξίπνπ 60 πεδία κε δηαδξνκέο αζιεηηθήο αλαξξίρεζεο θπξίσο «κηαο ζρνηληάο» δπζθνιίαο απφ 4 έσο 9, πνπ είλαη εχθνια πξνζβάζηκα απφ κνλνπάηηα. Οη πεξηζζφηεξεο δηαδξνκέο ηεο «κηαο ζρνηληάο» θπκαίλνληαη κεηαμχ 20 θαη 30 κέηξσλ. Χζηφζν, ππάξρνπλ θαη δηαδξνκέο ηεο «κηάο ζρνηληάο» πνπ θηάλνπλ ηα κέηξα. Γηα ηελ δηάλνημε ησλ δηαδξνκψλ ζην λεζί ρξεζηκνπνηνχληαη ζχγρξνλα πιηθά, αλνμείδσηα ζηα νπνία γίλεηαη ηαθηηθά ζπληήξεζε. Ζ πιεηνςεθία ησλ δηαδξνκψλ βξίζθεηαη ζην δπηηθφ/ βνξεηνδπηηθφ ηκήκα ηνπ λεζηνχ θαη έρεη πάλσ απφ 1300 νξγαλσκέλεο δηαδξνκέο ελψ ηα ηειεπηαία ρξφληα δηεζλέο θεζηηβάι αλαξξίρεζεο ην Kalymnos Rock Climbing Festival. [13],[14] Δηθφλα 28: Αλαξξηρεηήο Δηθφλα 29: Αλαξξηρεηέο Πεγή : [27] Πεγή : [27] Σν λεζί βηψλεη εδψ θαη δεθαηξία ρξφληα ηελ ηαρεία δηεζλή θαζηέξσζή ηνπ σο θνξπθαίνπ πξννξηζκνχ γηα αλαξξηρεηηθφ ηνπξηζκφ 28. Ζ επηηπρήο πνξεία νθείιεηαη ζηνπο εμήο παξάγνληεο: εμαηξεηηθφο βξάρνο ππθλφ δίθηπν, αζθάιεηα θαη θαιή νξγάλσζε ησλ αλαξξηρεηηθψλ πεδίσλ 28 Απφ ηηο Μαΐνπ 2011 δηεμήρζε ζηνλ Παξάδεηζν ηεο Αλαξξίρεζεο ηελ Κάιπκλν, ην 5 ν Φεζηηβάι Αλαξξίρεζεο Καιχκλνπ. Γηνξηή ηεο αλαξξίρεζεο φπσο απνθαινχληαη ηα θεζηηβάι ηεο Καιχκλνπ έρνπλ θαζηεξσζεί ζηελ ζπλείδεζε ηεο παγθφζκηαο αλαξξηρεηηθήο θνηλσλίαο πξνζθέξνληαο αμέραζηεο θαη κνλαδηθέο εκπεηξίεο ζηνπο ζπκκεηέρνληεο πνπ θαηαθιχδνπλ, ηα πεδία ηνπ λεζηνχ, απφ φια ηα κέξε ηνπ θφζκνπ, Σν Αλαξξηρεηηθφ Φεζηηβάι Καιχκλνπ 2011 ζπλδηνξγαλψζεθε απφ ηνλ Γήκν Καιπκλίσλ, ηελ Καιπκληαθή Έλσζε Ξελνδφρσλ θαη ηνλ Οξεηβαηηθφ χιινγν Καιχκλνπ

81 ειθπζηηθέο ηηκέο θαηάιιειν θιίκα ε καγεία ηνπ ηνπίνπ θαη ν ραξαθηήξαο ηνπ λεζηνχ νη πξνζπάζεηεο ηνπ Γήκνπ, ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο θαη ησλ θίισλ ηεο Καιχκλνπ Υάξε ζηνλ αλαξξηρεηηθφ ηνπξηζκφ παξαηάζεθε ε δηάξθεηα ηεο ζεδφλ θαη επηηπγράλνληαη ζεκαληηθά έζνδα γηα ηηο ηνπηθέο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο. Σν λεζί εκθαλίδεηαη λα ζηέθεηαη θαιά ζην δηεζλή αληαγσληζκφ κε απνηέιεζκα θαλέλαο ειιεληθφο, επξσπατθφο ή άιινο πξννξηζκφο λα κε ζηεξεί επηζθέπηεο-αλαξξηρεηέο απφ ηελ Κάιπκλν, νη νπνίνη θηάλνπλ κέρξη θαη ηα άηνκα εηεζίσο. Κχξηεο ρψξεο πξνέιεπζεο ησλ αλαξξηρεηψλ είλαη νη κεγάιεο ρψξεο ηεο Γπηηθήο Δπξψπεο (Γεξκαλία, Βξεηαλία, Γαιιία, Ηηαιία) θαζψο θαη νη ρψξεο ησλ Άιπεσλ (Απζηξία, Διβεηία), ελψ ππάξρεη απμαλφκελνο αξηζκφο επηζθεπηψλ θαη απφ άιιεο ρψξεο εληφο θαη εθηφο Δπξψπεο. Οη πιένλ δεκνθηιείο πξννξηζκνί ησλ αλαξξηρεηψλ είλαη πεξηνρέο ηεο Νφηηαο Γαιιίαο, ηεο Ηζπαλίαο θαη εηδηθφηεξα ηεο Μαγηφξθα, ηεο αξδελίαο ζηελ Ηηαιία θαζψο θαη ηεο Σατιάλδεο. Οη κήλεο ηεο άλνημεο θαη ηνπ θζηλνπψξνπ απνηεινχλ ηελ πεξίνδν αηρκήο γηα ηελ αλαξξίρεζε, κε ηνλ αξηζκφ αλαξξηρεηψλ λα θηάλεη ηα ηεηξαθφζηα (400) άηνκα εκεξεζίσο. Μάιηζηα, ην κήλα Οθηψβξην παξαηεξείηαη θνξεζκφο ζηα αλαξξηρεηηθά πεδία ηεο Καιχκλνπ. Απαηηείηαη λα γίλνπλ πξνζπάζεηεο πξνζέιθπζεο αλαξξηρεηψλ ηελ πεξίνδν Ηνπλίνπ-Απγνχζηνπ θαη Ννεκβξίνπ- Μαξηίνπ. Σν θφζηνο ησλ πξνζθεξφκελσλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ είλαη ειθπζηηθφ γηα ηνπο αλαξξηρεηέο πνπ επηιέγνπλ ηελ Κάιπκλν, σζηφζν φπσο φινη νη ηνπξίζηεο πθίζηαληαη ηε δχζθνιε ζπγθνηλσληαθή πξφζβαζε ζην λεζί, ελψ είλαη επίζεο ειιηπήο ε πιεξνθφξεζε πνπ ζα βξνπλ ζην δηαδίθηπν. Αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ν Γήκνο Καιχκλνπ επέλδπζε ζεκαληηθά ζηελ αλάπηπμε ηνπ αλαξξηρεηηθνχ ηνπξηζκνχ κε ηε ζήκαλζε, ηε ζπληήξεζε θαη ηε ραξηνγξάθεζε ησλ πνιπάξηζκσλ δηαδξνκψλ, ηε ιεηηνπξγία πεξηπηέξνπ, ελεκέξσζεο, ηελ έθδνζε αλαιπηηθνχ νδεγνχ θ.α Δμεξεχλεζε ζπειαίσλ Ζ Κάιπκλνο δηαζέηεη κεξηθά ζεκαληηθά ζπήιαηα. Με ηελ θαιχηεξε αλάδεημή ηνπο ζα εκπινπηίζνπλ ηελ ηαμηδησηηθή εκπεηξία ηεο πθηζηάκελεο ηνπξηζηηθήο πειαηείαο ηεο Καιχκλνπ, ελψ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ ζεκαληηθφ ζέιγεηξν γηα εθδξνκείο απφ ηελ Κσ

82 4.3.4 Πξνζθχλεκα Χο πξνο ην ζξεζθεπηηθφ ηνπξηζκφ ε Κάιπκλνο δηαζέηεη ην πξνζθχλεκα ηνπ Αγίνπ άββα ελ Καιχκλσ πνπ πξνζειθχεη έλαλ αξηζκφ πξνζθπλεηψλ θάζε ρξφλν θαζψο θαη άιιεο ηζηνξηθέο εθθιεζίεο θαη κνλέο. Χζηφζν, ε Κάιπκλνο ππνιείπεηαη θαηά πνιχ άιισλ θαζηεξσκέλσλ ζξεζθεπηηθψλ πξννξηζκψλ ζηελ πεξηνρή ηνπ Αηγαίνπ. Αληαγσληζηηθά λεζηά κε πνιχ κεγαιχηεξν ξεχκα ζξεζθεπηηθνχ ηνπξηζκνχ πεξηιακβάλνπλ ηελ Πάηκν, ηε χκε, ηελ Σήλν, ηελ Πάξν θαη ηε Λέζβν Γηψηηλγθ Ζ απνπζία νξγαλσκέλεο καξίλαο απέηξεςε ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Κάιπκλν θαη θξάηεζε ζε ρακειφ επίπεδν ηηο επηζθέςεηο ζθαθψλ αλαςπρήο. Οη πθηζηάκελνη ρψξνη ζην ιηκάλη ηεο Πφζηαο δελ επαξθνχλ γηα λα εμππεξεηεζεί φιε ε δήηεζε γηα ειιηκεληζκφ ζθαθψλ, ελψ θαη άιια ζεκεία ηνπ λεζηνχ κπνξνχλ λα δερηνχλ κφλν πεξηνξηζκέλν αξηζκφ ζθαθψλ Ζκεξήζηεο θξνπαδηέξεο Τπάξρεη ζεκαληηθή θίλεζε εθδξνκέσλ πνπ δηαθηλνχληαη κε εκεξφπινηα ηφζν πξνο φζν θαη απφ ηελ Κάιπκλν. Οη κελ παξαζεξηζηέο ηεο Καιχκλνπ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα εμεξεπλήζνπλ γεηηνληθά λεζηά θαη ηα παξάιηα ηεο Σνπξθίαο, ελψ θαη πνιινί παξαζεξηζηέο άιισλ λεζηψλ θπξίσο ηεο Κσ επηζθέπηνληαη ηελ Κάιπκλν. Απαηηείηαη θαιχηεξε νξγάλσζε ηεο παξακνλήο ησλ εθδξνκέσλ ζηελ Κάιπκλν, ψζηε λα απνθνκίζνπλ κηα πιεξέζηεξε εηθφλα ηνπ λεζηνχ θαη λα αλαρσξήζνπλ κε θαιχηεξεο εληππψζεηο

83 4.4 Αξρηηεθηνληθή Με ηνλ απειεπζεξσηηθφ αγψλα ηνπ 1821 άξρηζε ε κεηαθίλεζε ησλ νηθηζκψλ πξνο ηα παξάιηα, ιφγσ ησλ λέσλ θνηλσληθννηθνλνκηθψλ ζπλζεθψλ. ηα κέζα ηνπ 19νπ αηψλα, θάησ απφ ηελ ηνπξθηθή θπξηαξρία 29, αιιά ζηελ νπζία εληειψο απηφλνκε ιφγσ ησλ πξνλνκίσλ πνπ δηέζεηε, ε Κάιπκλνο άξρηζε λα εμνπιίδεη έλαλ νιφθιεξν ζηφιν απφ ζπνγγαιηεπηηθά, πνπ ηεο εμαζθάιηδαλ ζηαζεξφ θαη πςειφ εηζφδεκα. Καζψο ινηπφλ ην κέιινλ ηεο εκθαληδφηαλ ζηελά δεκέλν κε ηε ζάιαζζα, νη Καιχκληνη κεηαθέξζεθαλ θνληά ζηε ζάιαζζα, ζην απαξαίηεην πηα ιηκάλη, ηελ Πφζηα, πνπ είλαη θαη ε ζεκεξηλή πξσηεχνπζα ηνπ λεζηνχ. Σα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θφιπνπ ζηε Ν.Α. άθξε ηεο πεδηάδαο (κέγεζνο, κεζεκβξηλφο πξνζαλαηνιηζκφο) πξνζθέξνληαλ γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ ιηκαληνχ. Πέξα φκσο απφ απηφλ ην ιφγν, ππήξρε θη άιιε εμήγεζε γηα ηελ επηινγή ηεο Πφζηαο ζαλ θεληξηθφ ιηκάλη ηνπ λεζηνχ. O θφιπνο ηεο πεξηβάιιεηαη απφ δχν απφηνκεο αληηθξηζηέο πιαγηέο, γεγνλφο πνπ επέηξεςε ζηνπο θαηνίθνπο λα κεηαθέξνπλ εθεί παξαζηάζεηο απφ ηελ ακθηζεαηξηθή δφκεζε θαη ηελ θνηλσληθή δηάξζξσζε ηνπ ρσξηνχ. Γηα ιφγνπο νηθνλνκίαο πξψηα ρηίζηεθαλ νη πιαγηέο θαη φρη ην επίπεδν κέξνο ηεο Πφζηαο πνπ ήηαλ θαιιηεξγήζηκν. Έρνληαο ινηπφλ ζαλ ζεκείν αλαθνξάο ην θπζηθφ φξην ηεο ζάιαζζαο ν νηθηζκφο αλαπηχρζεθε αθνινπζψληαο ηε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο. O ζηαδηαθφο ζρεκαηηζκφο ηεο Πφζηαο ζπλεηέιεζε ζην λα δεκηνπξγεζνχλ πεξηνρέο κε ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ζηε δφκεζε. Έηζη ζήκεξα δηαθξίλνληαη, κε ρξνλνινγηθή ζεηξά δεκηνπξγίαο ηνπο: ηα Μαξάζηα, πεξηνρέο ιατθήο θαηνηθίαο, ζηηο πιαγηέο ηεο Πφζηαο. Μηα δψλε, ζην επίπεδν κέξνο θνληά ζην ιηκάλη, ρηηζκέλε κε ην ζπλερέο ζχζηεκα, φπνπ νη ηδηνθηεζίεο παξακέλνπλ θαηά βάζε κηθξέο θαη ζπλππάξρνπλ πνιιέο ιεηηνπξγίεο. Ζ πεξηνρή πην κέζα απφ ην ιηκάλη, φπνπ θαηνηθνχλ νη αλψηεξεο ηάμεηο ζε ηδηνθηεζίεο κεγαιχηεξεο θαη κε κεγάιεο απιέο. Πεξηνρέο ζηα φξηα ηεο Πφζηαο θαη θπξίσο ζηνπο δξφκνπο πνπ νδεγνχλ ζην Υσξηφ, φπνπ ζπλαληηνχληαη δηάζπαξηα ζχγρξνλα ζπίηηα. Ο βαζηθφο ηχπνο θαηνηθίαο ζηελ Κάιπκλν είλαη ην κνλφρσξν ή κνλφζπηην, ε ιεγφκελε «θαληδηά», πνπ καδί κε ην δηεπξπκέλν ηχπν ηνπ, ην αλσγνθάησγν, ρηίδνληαλ σο ηα ηέιε ηνπ 19νπ αηψλα. Σν κνλφρσξν ζπίηη απνηειείηαη βαζηθά απφ έλα ρψξν παξαιιειφγξακκνπ ζρήκαηνο, κε ηελ θχξηα φςε ζπλήζσο ζηε καθξά πιεπξά. Δζσηεξηθά πεξηιακβάλεη ηνλ ππεξπςσκέλν μχιηλν θξέββαην ζηε κία ζηελή πιεπξά κε απνζεθεπηηθφ ρψξν ζην θάησ κέξνο ηνπ θαη ηελ ππξνζηηά ζηελ άιιε, γηα 29 Οη δηάθνξνη εηζβνιείο (Ρσκαίνη, Δλεηνί, ηαπξνθφξνη, Οζσκαλνί, Ηηαινί θαη Βξεηαλνί), άθεζαλ ην ηδηαίηεξν ζηίγκα ηνπο ζηελ αξρηηεθηνληθή ηεο Καιχκλνπ. Βαζηιηθέο, θάζηξα, κνλαζηήξηα, εθθιεζίεο θαη αξραίνη λανί καξηπξνχλ ηε πινχζηα ηζηνξία ηνπ ηφπνπ, ηηο επηξξνέο πνπ γλψξηζε θαη, ζπλάκα, ζηνιίδνπλ ην λεζί

84 ηελ παξαζθεπή ηνπ θαγεηνχ θαη ηε ζέξκαλζε ηνπ ζπηηηνχ. Σνλ εμνπιηζκφ ηνπ ρψξνπ ζπκπιεξψλνπλ ληνπιάπηα, πηαηνζήθεο, ξάθηα, θξεκάζηξεο γηα ηα ξνχρα θαη ηξαπέδη. Σν αλσγνθάησγν ζπίηη ζπλαληάηαη ζε πεξηνρέο κε έληνλε εδαθηθή θιίζε. Απνηειείηαη απφ ην θαηψη ρακειά κε ηνπο δεπηεξεχνληεο ρψξνπο (θνπδίλα, απνζήθε, ζηέξλα) θαη ηνλ επάλσ ρψξν, ην αλψη, πξννξηζκέλν γηα ηελ θχξηα θαηνηθία. Απηφο ν ηχπνο θαηνηθίαο θαηά βάζε επηθξάηεζε ζην Υσξηφ θαη ρηίδνληαλ σο ην ηέινο ηνπ 19 νπ αηψλα. Ζ θάπσο θαιχηεξε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ησλ θαηνίθσλ ηεο Πφζηαο επέηξεςε ηελ δεκηνπξγία ησλ δηπιψλ ζπηηηψλ (δχν φξνθνη ηεο ίδηαο νηθνγέλεηαο κε εμσηεξηθή θχξηα επηθνηλσλία). πλδπαζκφο ησλ αλσηέξσ είλαη ην δηπιφ αλσθαησγν. Ο θξέββαηνο, κε ηελ απνθάησ απνζήθε -νλνκαδφκελε ακπάξη- πνπ ζε άιια απφ ηα Γσδεθάλεζα ηνλ ιέλε ζνπθά, ζνθά, θξέβαην θιπ., ζηελ Κάιπκλν δελ ζηνιίδεηαη απφ μπιφγιππηεο δηαθνζκήζεηο, νχηε είλαη ηφζν ςειφο φπσο ζηε Ρφδν, ζηελ Κάζν θ.α. Έρεη ζηελ φιε ηνπ ζχλζεζε ηε δσξηθή απιφηεηα πνπ δηαθξίλεη ζε φια ηνπο θαηνίθνπο ηνπ ηφπνπ. Μηα ζεηξά ζθέηα θάγθεια, ηα «παξκαθιίθηα», κε ηε κηθξή ζθάια πνπ πξναλαθέξακε, θη έλαο ζηχινο πνπ θηάλεη σο ηε ζηέγε θαη ζηεξεψλεη ηα θάγθεια απφ ην πάησκα σο έλα κεγάιν ηεο δνθάξη, είλαη ε θπξηφηεξε μχιηλε δηαθφζκεζε ζην εζσηεξηθφ ηεο «θαηδηάο». Δηθφλα 30: Δζσηεξηθή φςε θαληδηάο Δηθφλα 31: Σν αλσγνθάησγν Πεγή: [7] Πεγή : [7] Σν ζηχιν ηνλ «ζηαπξψλεη» (ζηεξεψλεη) ζηνλ ηνίρν κηα νξηδφληηα «θνληαξί(δ)α» (θνληάξη), φπνπ απιψλνπλ ρξσκαηηζηά ρξάκηα, απ' απηά πνπ χθαηλαλ παιαηφηεξα ζην λεζί, ή πινπκηζηέο «κεζάιεο» (πεηζέηεο) θ.ά. Έρνπλ θαη ξάθη ζηνπο ηνίρνπο, ηε ιεγφκελε ζέζε, κε πηάηα δηαθνζκεηηθά, ηφζν ζηνλ θξάβαην φπνπ βξίζθεηαη ε «ζηνίβε» κε ηα θαιά ζηξσζίδηα ηνπ χπλνπ, νη ζεληνχθεο κε ηα «ζσζέκαηα» (ην ξνπρηζκφ), ην εηθνλνζηάζην θη άιια έπηπια, φζν θαη ζην θάησ ζπίηη κε ηνλ θαλαπέ, ηνλ θαζξέπηε, ην ηξαπέδη, ηηο θαξέθιεο θαη η' άιια λνηθνθπξηά. Μέζα ζην ίδην ηνχην δηακέξηζκα φπνπ γίλεηαη θαη ε κεγαιχηεξε ιάηξα ηεο εκέξαο, γηαηί εθεί ζπγθεληξψλεηαη ε νηθνγέλεηα, είλαη ζε κηα γσληά ε «παξαζηζηά» (παξαζηηά, ηδάθη)

85 φπνπ καγεηξεχνπλ, ρακειή αλ έρεη πεδνχια κέζα ε θαηνηθία, ή ςειφηεξε αλ δελ έρεη. ε πνιιέο απφ ηηο ρακειέο «θαηδηέο» έρνπλε δίπια θαη κηαλ άιιε βνεζεηηθή θακάξα, ην «θαληδί», πνπ ρηίζηεθε αξγφηεξα θαη ρξεζηκεχεη γηα θνπδίλα, έρνληαο θη απηφ ηελ «παξαζηζηά» ηνπ κε ηα «θνχκνπια» (ηα θνπξλέια ηνπ ηδαθηνχ). Ο θαπλφο βγαίλεη απφ ηνλ ρηηζηφ «θαλφρηε» (θαπλνδφρν) πνπ νξζψλεηαη πάλσ απφ ην «γψκα» (δψκα ηνπ ζπηηηνχ). ε κηα άθξε ηεο απιήο είλαη ν θνχξλνο θαη ν «αγνπκάο» (θνηέηζη). Βιέπνπκε θη άιιεο δηαθνξεηηθέο «θαηδηέο» ζηε Υψξα, αλψγεηεο κε θαηψη, ή κε δίπια ηνλ κνπιαξφκπιν, φπνπ αιέζνπλ ην ζηηάξη, θαζψο θαη κεξηθέο θπβηζηηθέο θαηνηθίεο κ' έλα θαθελεδάθη πξνο ην δξφκν. Ο πην ραξαθηεξηζηηθφο φκσο ηχπνο ηεο θαιχκληθεο «θαηδηάο» είλαη απηφο φπνπ ζπλήζσο αλεβαίλνπλ απφ ρηηζηή ζθάια ζε ηαξάηζα θη απφ θεη κπαίλνπλ ζην ζπίηη. Ζ Κάιπκλνο αλζίδεη νηθνλνκηθά ζην ηέινο ηνπ 19 νπ αηψλα θαη ζηηο αξρέο ηνπ 20 νπ, νπφηε αξρίδεη θαη ε ζπζζψξεπζε πινχηνπ, κε ηε κνξθή πξντφλησλ ή ρξεκάησλ. Έλα κέξνο ηεο ζπζζψξεπζεο ησλ ρξεκάησλ θαη ησλ εηζαγνκέλσλ ζεκαληηθψλ θεθαιαίσλ απφ ηηο ειιεληθέο παξνηθίεο επελδχεηαη ζηελ θαηνηθία. Έηζη βιέπνπλ ην θσο ηα αξρνληηθά πνπ ζα μερσξίζνπλ κε ηε κεγαινπξέπεηά ηνπο απφ ηα ιατθά ζπίηηα. Δδψ ε αλάγθε θνηλσληθήο επίδεημεο είλαη εκθαλήο. Γη' απηφ ζα αλαδεηεζεί ην θαιχηεξν θαη ην αλζεθηηθφηεξν πιηθφ, ν θαιχηεξνο ηερλίηεο θαη θάζε ηη γεληθά, πνπ ζα θαηαμηψζεη θνηλσληθά ηνλ ηδηνθηήηε. Παξάιιεια εκθαλίδνληαη ηα πξψηα λενθιαζηθά πνπ, ζηελ πιεηνςεθία ηνπο, έρνπλ θαη ιατθά ζηνηρεία. Δδψ θπξηαξρεί ε κεγαιχηεξε θαηαλνκή ησλ ρψξσλ θαη ε αχμεζε ηεο ηδησηηθφηεηαο, πνπ ζπκβαδίδεη κε ηελ θαιχηεξε θνηλσληθή ζέζε ηνπ ηδηνθηήηε. Πνιιέο θνξέο εμππεξεηνχληαη ηαπηφρξνλα θαη νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Έηζη ζπλππάξρεη κε ηελ θαηνηθία ε απνζήθε, ην εκπνξηθφ γηα ηνλ έκπνξν θαη, φρη ζπάληα, ην εξγαζηήξη γηα ην βηνηέρλε. ηηο ιατθέο πεξηνρέο αλαπηχζζεηαη κηα «λενθιαζηθίδνπζα» αξρηηεθηνληθή, κε έλα θξάκα θπξίσο ιατθψλ ζηνηρείσλ θαη ιηγφηεξσλ λενθιαζηθψλ. Σν ρξψκα παίδεη πξσηαξρηθφ ξφιν ζηε δσή ησλ Καιχκλησλ θαη ζηε δηακφξθσζε ηνπ ρψξνπ ζηνλ νπνίν δνπλ. Με απηφ αληηθαηνπηξίδνληαη ζην ρψξν ηα ζπλαηζζήκαηα θαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηδηνζπγθξαζίαο ηνπο. Παιηφηεξα ηα ζπίηηα βάθνληαλ γαιαλά, άζπξα ή κε γαηψδε ρξψκαηα. ήκεξα ρξεζηκνπνηείηαη κεγάιε πνηθηιία ρξσκάησλ, ησλ νπνίσλ νη ζπλδπαζκνί είλαη αξθεηά ηνικεξνί. Ζ λνηθνθπξά βάθεη θαη ηνλ γχξσ δεκφζην ρψξν, ζαλ λα ήηαλ κέξνο ηνπ ζπηηηνχ ηεο. Αλ θαη δελ ππάξρεη θαλέλαο πξνγξακκαηηζκφο, ζπκθσλία ζηα ρξψκαηα ή ηνλ ηξφπν βαςίκαηνο, ην γεληθφ απνηέιεζκα είλαη αξκνληθφηαην θαη δίλεη έλαλ ηδηαίηεξν ραξαθηήξα ζηελ Κάιπκλν. Σν βάςηκν γίλεηαη ζρεδφλ θάζε εβδνκάδα, θπξίσο ησλ ρακειψλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ, πνπ ιεξψλνληαη εχθνια. Σν ρξψκα είλαη ε

86 εληνλφηεξε θαη ζπλερήο επέκβαζε ζηα ζπίηηα, πινχζηα ή θησρά, ζπκβάιιεη δε απνθαζηζηηθά ζηε δηακφξθσζε ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ θαη θάλεη αθφκα πην αζαθή ηα φξηα ηνπ ηδησηηθνχ θαη θνηλφρξεζηνπ ρψξνπ, θπξίσο ζηα ιατθά ζπίηηα. Αμίδεη λα γίλεη αλαθνξά ζηε κεγάιε ζεκαζία ηνπ θνηλφρξεζηνπ ρψξνπ (δξφκσλ) πνπ ελψλεη θαη ζπλδέεη ηνπο ηδησηηθνχο ρψξνπο, ζηα Μαξάζηα. Σα πιαηψκαηα ησλ δξφκσλ πνπ ζθεπάδνληαη απφ θιεκαηαξηέο θαη έρνπλ πεδνχιεο ζηελ άθξε, είλαη απιέο ησλ ζπηηηψλ. Ηδησηηθφο θαη θνηλφρξεζηνο ρψξνο ελψλνληαη αξκνληθφηαηα, γεγνλφο πνπ επλνεί ηηο θνηλσληθέο επαθέο κεηαμχ ησλ γλσζηψλ θαη ησλ μέλσλ πνπ πεξλνχλ απφ εθεί. Δηθφλα 32: Γξφκνο κε λενθιαζηθά ζπίηηα Δηθφλα 33: Σν πνιχρξσκν θνκκάηη ηεο Πφζηαο Πεγή: [7] Πεγή: [7] Ζ άλαξρε θαη αθαιαίζζεηε δφκεζε 30 ησλ δεθαεηηψλ δηαθχβεπζε ηνλ ηδηαίηεξν λεζηψηηθν αξρηηεθηνληθφ θαη πνιενδνκηθφ ραξαθηήξα ηεο Καιχκλνπ ζε ζεκείν πνπ δχζθνια κπνξεί θαλείο λα κηιήζεη γηα ακηγείο παξαδνζηαθνχο νηθηζκνχο. Παξά ηαχηα ηφζν ζηελ Πφζηα φζν θαη ζηε Υψξα δηαηεξνχληαη αξθεηά παξαδνζηαθά θηίζκαηα. Ζ πξσηεχνπζα ηνπ λεζηνχ εκθαλίδεη ίζσο ηε κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε λενθιαζηθψλ ζπηηηψλ αλά η.ρικ. ζηελ Διιάδα. Μεγάια, δηψξνθα, θεξακνζθεπή ηα πεξηζζφηεξα, κε εμαηξεηηθήο ηέρλεο αξρηηεθηνληθά θαη δηαθνζκεηηθά κέξε αλήθαλ θπξίσο ζε εχπνξνπο θαπεηαλαίνπο θαη εκπφξνπο θαη πνιιά θαηνηθνχληαη αθφκα. ηηο ιατθέο γεηηνληέο ηεο Αγ. Σξηάδαο, ηνπ Αγ. Μάκκα, ηνπ Αγ. Νηθνιάνπ θαη ηεο Υψξαο ζπλαληά θαλείο ην παξαδνζηαθφ αλσγνθάησγν ζπίηη. Ζ θαληαρηεξή ρξσκαηηθφηεηα θαη ε ηδηαίηεξε ξπκνηνκία ησλ Μαξαζηψλ (ιατθέο ζπλνηθίεο εθαηέξσζελ ηεο Πφζηαο) απνθαιχπηνπλ ζνθία θαη νηθνλνκία. [13] 30 Χζηφζν, θφθθηλε γξακκή ζηελ άλαξρε νηθηζηηθή αλάπηπμε ησλ Κπθιάδσλ έβαιε ην πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο, αμηψλνληαο απφ ηελ πνιηηεία λα ζέζεη απζηεξφηεξνπο φξνπο θαη πεξηνξηζκνχο δφκεζεο ζην φλνκα ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο

87 4.5 Απαζρφιεζε Πξσηνγελήο ηνκέαο Ζ Κάιπκλνο απνηειεί έλα θαηεμνρήλ λαπηηθφ λεζί. Παξφιν πνπ ε γεσξγία θαη ε θηελνηξνθία απνηεινχζαλ απφ ην παξειζφλ βαζηθέο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο γηα ηελ επηβίσζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ ελ γέλεη, ζηελ Κάιπκλν ε απνπζία επαξθψλ θπζηθψλ πφξσλ (θαιιηεξγήζηκεο εθηάζεηο, θαηάιιειν λεξφ γηα χδξεπζε θ.ά.) θαη ε θαηεχζπλζε ηεο απαζρφιεζεο ζε ηνκείο φπσο ε αιηεία, ην εκπφξην θαη ε λαπηηιία πνπ πξνζέθεξαλ έλα πξφζζεην εηζφδεκα ζην λεζησηηθνχο πιεζπζκνχο, πεξηφξηζε ηελ αλάπηπμε ηνπ πξσηνγελή ηνκέα. Ζ απαζρφιεζε ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα πνπ πεξηιακβάλεη ηνπο θιάδνπο ηεο γεσξγίαο, ηεο θηελνηξνθίαο, ηεο αιηείαο θαη ησλ ζπλαθψλ επαγγεικάησλ, ραξαθηεξίδεηαη απφ κείσζε δηαρξνληθά ιφγσ ζηελφηεηαο ησλ θπζηθψλ πφξσλ, ησλ κηθξψλ εθηάζεσλ εθκεηαιιεχζηκεο γεο, ηνπ πςεινχ θφζηνπο παξαγσγήο θαη ηνπ απμεκέλνπ θφζηνπο κεηαθνξάο θαζψο θαη άιισλ ζεκαληηθψλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ πεξηφξηζαλ ηελ δπλακηθή ζεκαληηθψλ θιάδσλ γηα ηελ Καιπκληαθή νηθνλνκία, φπσο ε ζπνγγαιηεία θαη ε αιηεία γεληθφηεξα. Σν απνηέιεζκα είλαη ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζηνλ ηνκέα απηφ λα θζίλεη ζηαδηαθά θαη λα κελ απνηειεί πιένλ ηφζν ηζρπξφ θιάδν απαζρφιεζεο, φπσο ζην παξειζφλ, δηαδξακαηίδνληαο φκσο πξσηεχνληα ξφιν ζε επίπεδν Γσδεθαλήζνπ. Χζηφζν, ν ηνκέαο ηεο αιηείαο εμαθνινπζεί λα δηαδξακαηίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δνκή ηεο απαζρφιεζεο, κε ην 60% ησλ απαζρνινχκελσλ ζηνλ ηνκέα απηφ (πεξίπνπ 1500 αιηείο), λα απαξηίδεηαη απφ λένπο ειηθηαθά. Έλαο ηνκέαο πνπ δείρλεη λα αλαθάκπηεη, είλαη ν ηνκέαο ηεο κειηζζνθνκίαο ζχκθσλα κε ηελ Μειέηε Αλάπηπμεο ηεο Μειηζζνθνκίαο ζηελ λήζν Κάιπκλν, ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Οξεηλήο Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο (ΔΘΗΑΓΔ), απμάλνληαο ηνλ αξηζκφ ησλ απαζρνινχκελσλ ηα ηειεπηαία έηε. [20] Γεπηεξνγελήο ηνκέαο ζνλ αθνξά ηε δηάξζξσζε ηεο απαζρφιεζεο ζηνλ ηνκέα απηφ, παξνπζηάδεηαη κηα ζρεηηθή ζηαζηκφηεηα κε κηθξή ηάζε αλφδνπ θαηά ηα ηειεπηαία έηε. Σν κηθξφ κέγεζνο ησλ επηρεηξήζεσλ, ην ςειφ θφζηνο κεηαθνξάο, ην κηθξφ κέγεζνο ηεο λεζηψηηθεο αγνξάο, θαζψο θαη άιινη παξάκεηξνη, πεξηφξηζαλ ηνλ ηνκέα ζε ρακειά

88 επίπεδα απαζρφιεζεο, κεηψλνληαο ηελ αληαγσληζηηθφηεηά ηνπ θαη ζηξέθνληαο ηελ απαζρφιεζε ζε άιινπο ηνκείο (θπξίσο ηνπ ηξηηνγελή ηνκέα). Μηα ραξαθηεξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ δεπηεξνγελή ηνκέα παξαγσγήο είλαη θαη ε νηθνδνκηθή, κε έληνλν εμσζηξεθή ραξαθηήξα, θαζψο ηθαλνπνηεί φρη κφλν ηνπηθέο νηθνδνκηθέο αλάγθεο αιιά θαη αλάγθεο ησλ γχξσ λεζηψλ. Σα ηειεπηαία ρξφληα φκσο, παξαηεξείηαη κηα θαηαθφξπθε κείσζε ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο κε αληίζηνηρε αχμεζε αλεξγίαο, γεγνλφο πνπ δεκηνπξγεί ζεκαληηθά πξνβιήκαηα ζην παξαγσγηθφ θχθισκα ηεο Καιχκλνπ. Απφ ηελ άιιε, ην κέγεζνο ησλ κεηαπνηεηηθψλ κνλάδσλ παξνπζηάδεη κηα νξηαθή ηάζε κείσζεο, γεληθά φκσο ην κηθξφ κέγεζνο ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ δελ επηηξέπεη ηελ αμηνπνίεζε πξνγξακκάησλ γηα εθαξκνγή επελδπηηθψλ ζρεδίσλ αλάπηπμεο θαη κεγέζπλζεο ηνπ θιάδνπ. [20] Σξηηνγελήο ηνκέαο Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηεο απαζρφιεζεο ελαζρνιείηαη κε ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα παξαγσγήο, παξνπζηάδνληαο απμεηηθέο ηάζεηο. Μεηά ηελ θάκςε πνπ παξνπζίαζε ν ηνκέαο ηεο ζπνγγαιηείαο θαη ηεο αιηείαο πνπ απνηεινχζαλ παξαδνζηαθνχο θιάδνπο απαζρφιεζεο, νη Καιχκληνη ζηξάθεθαλ γηα αλαδήηεζε λένπ εηζνδήκαηνο ζηνλ ηνκέα απηφ, θαιχπηνληαο ζρεδφλ ην 48,4% ηεο ζπλνιηθήο απαζρφιεζεο. Ο ηξηηνγελήο ηνκέαο απηφο πεξηιακβάλεη ηνκείο φπσο ην εκπφξην, ηνλ ηνπξηζκφ, ηηο ηξαπεδναζθαιηζηηθέο εξγαζίεο θαη ηηο ινηπέο ππεξεζίεο ηνπ δεκνζίνπ θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα. Ζ απαζρφιεζε ηνπ ηνκέα ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ δελ θαίλεηαη λα απαζρνιεί ζεκαληηθφ πνζνζηφ εξγαδνκέλσλ, φπσο θαίλεηαη αλαιπηηθφηεξα ζηε ζρεηηθή ελφηεηα (πνπ αλαθέξεηαη ζηε Γηνίθεζε). Ηδηαίηεξε παξνπζία δηαδξακαηίδεη, ν ηνκέαο ησλ εκπνξηθψλ επηρεηξήζεσλ ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Δπηκειεηεξίνπ ηεο Γσδεθαλήζνπ. ηελ Κάιπκλν (θπξίσο εληφο ησλ νξίσλ ηνπ νηθηζκνχ ηεο Καιχκλνπ) ζπγθεληξψλεηαη κεγάινο ζρεηηθά αξηζκφο εκπνξηθψλ επηρεηξήζεσλ, κε ζθνπφ ηελ εθκεηάιιεπζε θπξίσο ηεο ηνπηθήο αγνξάο, ζηεξηδφκελεο βαζηθά, φπσο δηαπηζηψζεθε θαη ζε πξνεγνχκελεο ελφηεηεο, ζηε κηθξή νηθνγελεηαθή επηρείξεζε. Καζψο ηα άιια κεγάια λεζηά ηεο πεξηνρήο (Ρφδνο, Κσο) ζηνρεχνπλ ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζηε εθκεηάιιεπζε ηνπ Σνπξηζκνχ, νη Καιχκληνη έκπνξνη έρνπλ δπλαηφηεηεο λα δηθηπσζνχλ πεξαηηέξσ θαη λα αλαπηχμνπλ εληνλφηεξε δξαζηεξηφηεηα σο ππξήλαο ηνπ ηνπηθνχ παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο

89 Καηά ηα ηειεπηαία έηε επίζεο γίλεηαη πξνζπάζεηα γηα ηελ αλάπηπμε θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, κε ζεκαληηθέο δπλαηφηεηεο ελίζρπζεο ηεο ηνπηθήο απαζρφιεζεο, φπσο ζα αλαιπζεί ζηελ εηδηθή ελφηεηα γηα ηνλ ηνπξηζκφ. [20] 4.6 Γηνίθεζε Γεκφζηεο Τπεξεζίεο Ζ απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ησλ Γεκνζίσλ Τπεξεζηψλ θξίλεηαη απαξαίηεηε γηα ηελ θνηλσληθή, νηθνλνκηθή θαη ρσξηθή ζπλνρή θαη αλάπηπμε. Ηδηαίηεξα ζηηο απνκαθξπζκέλεο θαη απνκνλσκέλεο λεζησηηθέο πεξηνρέο, απνηειεί πξνζδηνξηζηηθφ παξάγνληα ηεο πνηφηεηαο δσήο. ηελ Κάιπκλν, πνπ ππάγεηαη ζηελ Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε ηεο Γσδεθαλήζνπ, ιεηηνπξγνχλ νη θάησζη δεκφζηεο ππεξεζίεο, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Δπαξρείνπ ηεο Καιχκλνπ: Γηθαζηηθέο Αξρέο Ζ Κάιπκλνο απφ φιεο ηηο δηθαζηηθέο βαζκίδεο δηαζέηεη κφλν ην Καηψηεξν πνιηηηθφ δηθαζηήξην, ην Δηξελνδηθείν (Δπαξρείν Καιχκλνπ) απαζρνιψληαο δχν άηνκα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ ππνζέζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ, ελψ δχν θνξέο ην ρξφλν, ην Πξσηνδηθείν ηεο Κσ, δηθάδεη κε κεηαβαηηθή έδξα ζηελ Κάιπκλν. Τπνζεθνθπιαθείν ηελ πεξηθέξεηα θάζε Δηξελνδηθείνπ ιεηηνπξγεί έλα Τπνζεθνθπιαθείν ην νπνίν, ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία έρεη ηηο θάησζη δηθαηνδνζίεο : α) εγγξαθή ή πξνζεκείσζε ή θαηάζρεζε αθηλήησλ πνπ επξίζθνληαη ζηελ πεξηθέξεηα ηεο δηθαηνδνζίαο ηνπ, β) κεηαγξαθή ησλ, ζχκθσλα κε ην λφκν πξάμεσλ πνπ πξέπεη λα κεηαγξαθνχλ θαη γ) θαηαρψξεζε αγσγψλ θαη θάζε άιιε πξάμε ή ζεκείσζε ζρεηηθή κε ηα αθίλεηα. ην Τπνζεθνθπιαθείν ηεο Καιχκλνπ, απαζρνιείηαη έλαο ππνζεθνθχιαθαο

90 Αζηπλνκία ην λεζί ιεηηνπξγεί ην Αζηπλνκηθφ Σκήκα Καιχκλνπ ζηε ζέζε Καιακηψηηζζα Καιχκλνπ, ζην νπνίν απαζρνινχληαη ζπλνιηθά είθνζη πέληε άηνκα, ελψ ζηνλ νηθηζκφ Υψξα, ιεηηνπξγνχζε Αζηπλνκηθφο ηαζκφο κε ηξία άηνκα. Σεισλείν Ζ Κάιπκλνο δηαζέηεη έλα Σεισλείν, ην νπνίν ζε γεληθέο γξακκέο είλαη ππεχζπλν θπξίσο γηα ηελ επηβνιή θαη είζπξαμε δαζκνθνξνινγηθψλ επηβαξχλζεσλ ζε αγαζά, ηελ πεξηθξνχξεζε ηεο αζθάιεηαο ηεο αιπζίδαο πξνκεζεηψλ ησλ εκπνξεπκάησλ θαη ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο θαη αζθάιεηαο ησλ θαηαλαισηψλ. ην Σεισλείν απαζρνινχληαη ζπλνιηθά πέληε εξγαδφκελνη. Ληκελαξρείν ην Ληκελαξρείν ηεο Καιχκλνπ εξγάδνληαη ζπλνιηθά είθνζη ηέζζεξηο εξγαδφκελνη. Οξηζκέλεο βαζηθέο ππεξεζίεο πνπ παξέρεη ζην λεζί είλαη: 1. Ζ παξνρή ππεξεζηψλ ειιηκεληζκνχ ησλ πινίσλ θαη δηαθίλεζεο θνξηίσλ θαη επηβαηψλ απφ θαη πξνο ην Ληκέλα. 2. Ζ εγθαηάζηαζε, νξγάλσζε θαη εθκεηάιιεπζε θάζε είδνπο ιηκεληθήο ππνδνκήο. 3. Ζ αλάιεςε θάζε δξαζηεξηφηεηαο πνπ έρεη ζρέζε κε ην ιηκεληθφ έξγν, θαζψο θαη άιιεο εκπνξηθήο θαη επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηδίσο ηεο ηνπξηζηηθήο, ηεο πνιηηηζηηθήο, ηεο αιηεπηηθήο θαη ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη νξγάλσζεο ιηκεληθψλ εμππεξεηήζεσλ θ.ά

91 Γ.Ο.Τ. ηε ζέζε Πνηακνί Καιχκλνπ, ιεηηνπξγεί έλα παξάξηεκα ηεο Γεκφζηαο Οηθνλνκηθήο Τπεξεζίαο (Γ.Ο.Τ.) Γσδεθαλήζνπ, ελψ απαζρνιεί ζπλνιηθά δέθα νθηψ άηνκα. ΚΔΠ Ζ ιεηηνπξγία ησλ ΚΔΠ (Κέληξν Δλεκέξσζεο Πνιηηψλ) Καιχκλνπ (1 ηνπ Δπαξρείνπ θαη 1 ηνπ Γήκνπ), απαιιάζζεη θαζεκεξηλά ηε δσή ησλ θαηνίθσλ απφ πνιιέο γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο θαζψο ηνπο πξνζθέξεη έλα πιήζνο ππεξεζηψλ, πνπ μεπεξλνχλ ζπλνιηθά ηηο νρηαθφζηεο πελήληα, κε θπξηφηεξεο ηελ έθδνζε ηαπηφηεηαο ή δηαβαηεξίνπ, άδεηαο αζθήζεσο επαγγέικαηνο, πηζηνπνηεηηθνχ ζηξαηνινγηθήο θαηάζηαζεο, ηελ αλαλέσζε ή ηελ έθδνζε άδεηαο νδήγεζεο θ.ά., ζπκβάιινληαο ζεκαληηθά ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε θαη ηαρχηεξε ιεηηνπξγία ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο ( Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, Οδεγφο ησλ Κ.Δ.Π). Γαζηθή Τπεξεζία ηελ Κάιπκλν ιεηηνπξγεί έλα δαζνλνκείν γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο ηεο λήζνπ ζην νπνίν απαζρνινχληαη δχν κφληκνη ππάιιεινη. Πξφζθαηα κάιηζηα ε Πεξηθέξεηα Ννηίνπ Αηγαίνπ, απνθάζηζε κε ρξεκαηνδφηεζε απφ ην ΠΔΠ Ν. Αηγαίνπ, λα αλαλεψζεη ην ζηφιν, κε ηελ πξφζζεζε ελφο λένπ ππξνζβεζηηθνχ νρήκαηνο. Δθνξεία Πξντζηνξηθψλ θαη Κιαζζηθψλ, Βπδαληηλψλ Αξραηνηήησλ θαη Νεφηεξσλ Μλεκείσλ ηελ Κάιπκλν ιεηηνπξγεί Δθνξεία Πξντζηνξηθψλ θαη Κιαζζηθψλ Αξραηνηήησλ, Δθνξεία Βπδαληηλψλ Αξραηνηήησλ θαη Δθνξεία Νεφηεξσλ Μλεκείσλ, πνπ ζπζηεγάδνληαη ζην αξραηνινγηθφ κνπζείν ηεο λήζνπ, κε ππαιιειηθφ δπλακηθφ πέληε αηφκσλ

92 Αζθαιηζηηθνί Οξγαληζκνί Ζ δηάξζξσζε ησλ Αζθαιηζηηθψλ Οξγαληζκψλ ζηελ Κάιπκλν ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ ιεηηνπξγία ελφο ππνθαηαζηήκαηνο ηνπ ΗΚΑ, ελφο ππνθαηαζηήκαηνο ηεο Πξφλνηαο θαζψο θαη ελφο ππνθαηαζηήκαηνο ηνπ ΣΔΒΔ. Πην ζπγθεθξηκέλα ε ζηειέρσζή ηνπο παξνπζηάδεηαη σο εμήο: ην ππνθαηάζηεκα ηνπ ΗΚΑ, πνπ ιεηηνπξγεί ζηε ζέζε Αλάζηαζε Καιχκλνπ, απαζρνινχληαη ζπλνιηθά είθνζη πέληε άηνκα, εθ ησλ νπνίσλ δέθα ζπκβαζηνχρνη, νθηψ δηνηθεηηθνί ππάιιεινη, ηξεηο πγεηνλνκηθνί ππάιιεινη θαη ηέζζεξηο κφληκνη γηαηξνί. ην ππνθαηάζηεκα ηνπ ΣΔΒΔ, πνπ ιεηηνπξγεί επίζεο ζηε ζέζε Αλάζηαζε Καιχκλνπ, απαζρνινχληαη δχν κφληκνη ππάιιεινη θαη ηξεηο ζπκβαζηνχρνη. Ηζρχεη θαη εδψ ε παξαπάλσ παξαηήξεζε. Σν ηκήκα Πξφλνηαο δελ ζηαγάδεηαη απιψο αιιά απνηειεί ππεξεζία ηεο Απηνδηνίθεζεο Β Βαζκνχ θαη είλαη νξγαληθφ κέξνο ηνπ Δπαξρείνπ Καιχκλνπ πνπ κε ηε ζεηξά ηνπ είλαη νξγαληθφ κέξνο ηεο Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο Γσδεθαλήζνπ. [20]

93 Κεθάιαην Πέκπην 5. Ζ κεηαθνξηθή εμππεξέηεζε ζην λεζί ηεο Καιχκλνπ Σν πξφβιεκα ηεο πξνζβαζηκφηεηαο απνηειεί θχξην δήηεκα θαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ. Παξά ηε βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ λένπ αεξνδξνκίνπ απφ ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2006, νη αλάγθεο ηνπ λεζηνχ δελ θαιχπηνληαη. Σν αεξνδξφκην δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα επέθηαζεο ψζηε λα δερζεί κεγαιχηεξνπ ηχπνπ αεξνζθάθε, ελψ ζηάζηκε είλαη θαη ε θαηάζηαζε φζνλ αθνξά ηα πδξνπιάλα. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ην αεξνδξφκην γηα ην έηνο 2010 εμππεξέηεζε επηβάηεο, φηαλ ην δηεζλέο αεξνδξφκην ηεο Κσ εμππεξέηεζε αληίζηνηρα πάλσ απφ έλα (1) εθαηνκκχξην. Δπίζεο κέζα ζε έλα ρξφλν αθπξψζεθαλ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο (θαηξφο, απεξγία, κε δηαζέζηκν αεξνζθάθνο, θ.ά.) πεξίπνπ 30 πηήζεηο ζε ζχλνιν 415 πξνγξακκαηηζκέλσλ 31. Αληίζηνηρα, ζηηο αθηνπιντθέο γξακκέο ν ρξφλνο κεηάβαζεο απφ ηνλ Πεηξαηά ή ηελ Ρφδν ζηε Κάιπκλν θαζηζηά δχζθνιν ην ζρεδηαζκφ ηνπξηζηηθψλ δηαδξνκψλ ή ηηο δηαθνπέο βξαρείαο δηάξθεηαο. Σν ζέκα ησλ κεηαθνξψλ απνηειεί ηε ζπρλφηεξε αλαθνξά ζηα εξσηεκαηνιφγηα, κε πνιιά παξάπνλα λα ζηξέθνληαη ελαληίνλ ησλ αθηνπιντθψλ εηαηξηψλ (γηα θαζπζηεξήζεηο, αθξίβεηα, θ.ά.) θαη ησλ Οιπκπηαθψλ Αεξνγξακκψλ, λπλ Olympic Air (γηα θαθή δηαρείξηζε ησλ ζέζεσλ, κε ζέζπηζε δεχηεξεο εκεξήζηαο πηήζεο, θ.ά.). ηα πιαίζηα ηεο εξγαζίαο θαη κε ζθνπφ ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζην λεζί θαη ηελ πην άκεζε επαθή κε ζπγθεθξηκέλνπο θνξείο, ηηο αξρέο θαη ηνπο θαηνίθνπο, πξαγκαηνπνηήζεθε επίζθεςε ζηελ Κάιπκλν θαηά ην δηάζηεκα απφ ηελ Σξίηε 4 Οθησβξίνπ 2011 σο θαη ηελ Κπξηαθή 9 Οθησβξίνπ 2011 απφ νκάδα απνηεινχκελε απφ ηνλ θαζεγεηή θαη επηβιέπνληα ηεο εξγαζίαο θ. Αξηζηνηέιε Ναληφπνπιν, ην ζπγθνηλσληνιφγν θαη ππνςήθην δηδάθηνξα θ. Δπάγγειν Γελίηζαξε θαη ηνλ κεηαπηπρηαθφ θνηηεηή Γεκήηξην Γαλάθε. θνπφο ήηαλ λα αθνπγθξαζηνχκε ηηο απφςεηο ηνπ θφζκνπ θαη ησλ αξκνδίσλ φζνλ αθνξά ηε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε ηεο Καιχκλνπ ηφζν κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά θαη ηα ππφινηπα θνληηλά λεζηά φζν θαη ηελ ελδνδεκνηηθή ζπγθνηλσλία. 31 Βι. Σξηκεληαίεο Δθζέζεηο Βεβαηψζεηο πεξί εθπιήξσζεο φξσλ ζχκβαζεο εθκεηάιιεπζεο αεξνπνξηθψλ γξακκψλ γηα ηελ παξνρή δεκφζηαο ππεξεζίαο, Κξαηηθφο Αεξνιηκέλαο Καιχκλνπ

94 Καηά ηελ πξψηε κέξα παξακνλήο καο ζην λεζί, παξεπξεζήθακε ζην Γεκνηηθφ πκβνχιην ηνπ λεζηνχ φπνπ έγηλε κηα παξνπζίαζε απφ ηνλ θ. Ναληφπνπιν ζρεηηθά κε ηελ αμηνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ ελδέρεηαη λα εθαξκνζηεί 32 θαη νη ζχκβνπινη έδεημαλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ θάλνληαο εξσηήζεηο γηα πεξαηηέξσ δηεπθξηλήζεηο. Ζ ιεπηνκεξήο παξνπζίαζε έδεημε λα έρεη ηδηαίηεξν αληίθηππν ζην Γήκαξρν, θν Γηαθνκηράιε, πνπ ήηαλ ζχκθσλνο κε ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο, φπσο θαη ηειηθά ςεθίζηεθε θαη πέξαζε απφ ην δεκνηηθφ ζπκβνχιην. ηηο ππφινηπεο εκέξεο παξακνλήο καο εθεί πξαγκαηνπνηήζακε ζπλαληήζεηο, κε ηε βνήζεηα ηεο εξγαδνκέλεο ζην Γήκν θαο Καιιηφπεο Μνπζζά. Αξρηθά, ζπλνκηιήζακε ζην ρψξν ηνπ Γεκαξρείνπ κε ηνλ θ. Γηαλληθνπξή πνπ είλαη ππεχζπλνο γηα ηε Γεκνηηθή πγθνηλσλία ζην λεζί θαη ηνλ θ. Ματιε αθειάξην πινίαξρν θαη πξφεδξν ηεο Αλψλπκεο Ναπηηιηαθήο Δηαηξίαο Καιχκλνπ (ΑΝΔΚ). Έπεηηα επηζθεθζήθακε ην Ληκελαξρείν ηνπ λεζηνχ φπνπ θαη ζπλαληήζακε ηνλ Τπνιηκελάξρε θ. Σζαιή Δπάγγειν ελψ ζηε ζπλέρεηα ζπλαληεζήθακε κε ηνλ πξφεδξν ηνπ Δκπνξηθνχ πιιφγνπ Καιχκλνπ θ. Καιαζηαλάθε θαη ην κέινο ηνπ Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Δκπνξηθνχ πιιφγνπ θ. Γηακαληή Ησάλλε. ην ηέινο ηεο δεχηεξεο εκέξαο, επηζθεθζήθακε ηνλ αεξνιηκέλα ηνπ λεζηνχ φπνπ θαη ζπλνκηιήζακε γηα αξθεηή ψξα κε ηνλ αεξνιηκελάξρε θ. Γαγηάλε Μαηζαίν. Σελ Πέκπηε 6 Οθησβξίνπ, ζπλερίζηεθαλ νη ζπλεληεχμεηο ζην ρψξν ηνπ Γεκαξρείνπ φπνπ θαη αξρηθά ζπλνκηιήζακε κε ηνλ θ. Νέζθε εβαζηφ ν νπνίνο είλαη νδεγφο ηαμί, κηαο ζεκαληηθήο επαγγεικαηηθήο θάζηαο ηνπ λεζηνχ, θαη κε ηνλ θ. Κνπηνχδε Δκκαλνπήι πνπ είλαη εθπξφζσπνο ησλ ιεγφκελσλ ηξηθχθισλ, κεηαθνξηθφ κέζν πνπ δελ ζπλαληά θαλείο ζπρλά ζε άιιε πεξηνρή ηεο ρψξαο. Έπεηηα, ζπλνκηιήζακε κε ηνλ ππάιιειν ηνπ Γήκνπ θαη πξφεδξν ηνλ κεινπαξαγσγψλ θ. Σξνπκνπιηάξε Νηθφιαν γηα ηελ κεηαθνξά πξντφλησλ θαη εηδηθφηεξα ηνπ κειηνχ πνπ είλαη απφ ηα εμαγψγηκα πξντφληα ηνπ λεζηνχ. Ζ ζπλέληεπμε κε ηνλ θ. Φαξξά Γεψξγην, πξάθηνξα κεηαθνξψλ, ήηαλ εμίζνπ ελδηαθέξνπζα ελψ ηδηαίηεξν ρξψκα ζηηο ζπδεηήζεηο καο έδσζε ν θ. Λακπξφπνπινο Μηραήι, ν κνλαδηθφο θάηνηθνο ηεο βξαρνλεζίδαο Πιάηε κε ηελ άθξσο παξαζηαηηθή ηνπ πεξηγξαθή γηα ηα φζα βηψλεη. Σέινο, θξίζεθε ζθφπηκν λα ππάξμεη κηα ηειεπηαία ζπλνκηιία κε ην ηνπξηζηηθφ γξαθείν MAGOS TOURS θαη ηελ επηρείξεζε ελνηθίαζεο απηνθηλήησλ, δηθχθισλ θαη πνδειάησλ AUTO MARKET πνπ ηδηνθηήηεο είλαη ν θ. Καξδνχιηαο Ννκηθφο ελψ 32 Σξέρεη ήδε αλάινγε κειέηε γηα ην λεζί Elba ηεο Ηηαιίαο θαη ε Κάιπκλνο ιεηηνπξγεί ζαλ παξαηεξεηήο, ελεκεξψλεηαη γηα ηελ εμέιημε ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ζην κέιινλ ζα ειεγρζεί αλ κπνξεί λα επσθειεζεί θαη λα εθαξκνζηεί θάηη παξφκνην

95 κεηαβήθακε κε απηνθίλεην ζηνπο νηθηζκνχο ηνπ λεζηνχ γηα λα απνθηήζνπκε ηδία αληίιεςε γηα ην νδηθφ δίθηπν θαη ηελ θαηάζηαζή ηνπ. 5.1 Ζ κεηαθνξηθή ζχλδεζε ηεο Καιχκλνπ κε ηελ ρεξζαία ρψξα Ζ θαηάζηαζε ηεο αθηνπιντθήο ζχλδεζεο ηεο Καιχκλνπ κε ηνλ Πεηξαηά είρε αξρίζεη λα γίλεηαη δχζθνιε αλ ππνινγίζνπκε φηη ε Κάιπκλνο έρεη πάλσ απφ θαηνίθνπο θαη ζπγθεληξψλεη αμηφινγε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα. Ζ Κάιπκλνο είλαη έλαο αλεξρφκελνο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο κε πςεινχ επηπέδνπ ηνπξηζηηθή δήηεζε. Ήδε αλαπηχζζνληαη ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ φπσο ν αλαξξηρεηηθφο θαη ν πεξηπαηεηηθφο κηα θαη έρεη γίλεη ήδε θαηαγξαθή θαη ραξηνγξάθεζε πεξηπαηεηηθψλ δηαδξνκψλ. Δπηπιένλ ην θαηαδπηηθφ πάξθν είλαη ζε δηαδηθαζία ιεηηνπξγίαο. Ζ ζχλδεζε ηνπ λεζηνχ κε ηνλ Πεηξαηά κε κεγάια θαη γξήγνξα πινία απνηειεί αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάπηπμε ηε ζηηγκή πνπ ε ρξνληθή ζπγθπξία ηεο θξίζεο απαηηεί γηα ηελ ππνβνήζεζε ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο επαξθείο κεηαθνξηθέο ζπλδέζεηο Αεξνπνξηθέο κεηαθνξέο Σν αεξνδξφκην ηεο Καιχκλνπ πξφζθαηα θαηαζθεπαζκέλν, απνηειεί ην 41 ν αεξνδξφκην ηεο ρψξαο ζηε ζεηξά, ην νπνίν μεθίλεζε ηελ ιεηηνπξγία ηνπ ζηηο 10/08/2006, χζηεξα απφ 20 ρξφληα αλακνλήο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο. Σν ρξνληθφ δηάζηεκα απφ ην 1987 έσο ην 1989 πξαγκαηνπνηήζεθε ε πξψηε θάζε θαηαζθεπήο θαη απφ ην 1991 έσο 1992 ε δεχηεξε θάζε. Σν δηάζηεκα 1996 έσο 1998 ζπλερίζηεθε κε ηελ θαηαζθεπή ηνπ δηαδξφκνπ θαη ηνπ δαπέδνπ αεξνζθαθψλ. Σε ρξνληθή πεξίνδν απφ ην 2004 έσο θαη ην 2006 πξαγκαηνπνηήζεθε ε θαηαζθεπή ηνπ θηηξίνπ ησλ επηβαηψλ θαη ην 2006 ήηαλ ην έηνο έλαξμεο ιεηηνπξγίαο ηνπ αεξνδξνκίνπ. Γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ θηηξίνπ ηνπ αεξνζηαζκνχ (2.700 ηκ δνκεκέλε επηθάλεηα) δαπαλήζεθε ην πνζφ ησλ έμη (6) εθαηνκκπξίσλ Δπξψ, ελψ ε θσηνζήκαλζε ηνπ αεξνδξνκίνπ ζηνίρηζε δχν (2) εθαηνκκχξηα Δπξψ. Σν αεξνδξφκην βξίζθεηαη ζηελ ηνπνζεζία Άξγνο ηεο Καιχκλνπ, ζε πςφκεηξν 234,9 κέηξσλ θαη δηαζέηεη έλαλ θεληξηθφ δηάδξνκν δηαζηάζεσλ κέηξσλ κήθνπο θαη 80 κέηξα πιάηνπο. Γηαζέηεη επίζεο ρψξν ζηάζκεπζεο ηξηψλ (3) αεξνζθαθψλ ρσξίο δηαγξάκκηζε, θαζψο θαη ρψξν ζηάζκεπζεο επηβαηηθψλ απηνθηλήησλ ελψ δελ ππάξρεη ζηαζκφο αλεθνδηαζκνχ θαπζίκσλ. [20]

96 Δηθφλα 34: Δζσηεξηθή φςε αεξνδξνκίνπ Δηθφλα 35: Δμσηεξηθή φςε αεξνδξνκίνπ Πεγή : [27] Πεγή : [27] Έρεη θαηαγξαθεί ζεκαληηθφο αξηζκφο επηβαηηθήο θίλεζεο ζην αεξνδξφκην (βι. Παξάξηεκα Β) ελψ ζα κπνξνχζε λα ήηαλ θαη κεγαιχηεξε εάλ ην αεξνδξφκην ήηαλ δηεζλέο θαη είρε ηε δπλαηφηεηα λα δερζεί πηήζεηο ηζάξηεξ. Γηα λα ζπκβεί απηφ ζα πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ έξγα επέθηαζεο ηνπ θεληξηθνχ δηαδξφκνπ θάηη ην νπνίν απέθιεηζε σο ελδερφκελν ν αεξνιηκελάξρεο ζηε ζπδήηεζε πνπ είρακε καδί ηνπ. Ζ κε δπλαηφηεηα επέθηαζεο ηνπ αεξνδηαδξφκνπ νθείιεηαη ζηελ αθαηαιιειφηεηα ηεο ζέζεο φπνπ θαηαζθεπάζηεθε ην αεξνδξφκην ελψ ίζσο ζα έπξεπε λα γίλεη πην εκπεξηζηαησκέλε κειέηε γηα ηελ ζέζε θαηαζθεπήο (δηαζέζηκνη ρψξνη πξνθαλψο θαη ζα ππήξραλ) έηζη ψζηε λα είραλ πξνβιεθζεί ηέηνηνπ είδνπο δεηήκαηα. Πξέπεη λα επηζεκαλζεί αθφκε φηη ην αεξνδξφκην ηεο Λέξνπ θξίλεηαη εμίζνπ αλεπαξθέο. Δπνκέλσο, ε εμππεξέηεζε ησλ λεζηψλ, κέζσ δηεζλψλ πηήζεσλ, πξαγκαηνπνηείηαη πξνο ην παξφλ θαηά θχξην ιφγν απφ ην αεξνδξφκην ηεο Κσ ελψ είλαη ηζρπξφηαηεο νη πηέζεηο ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ ηεο Καιχκλνπ, ηεο Λέξνπ θαη ησλ ππνινίπσλ λεζηψλ ηεο Δπαξρίαο Καιχκλνπ γηα ηελ χπαξμε ελφο δηεζλνχο αεξνδξνκίνπ ηεο Δπαξρίαο Καιχκλνπ. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ ζπιιέμακε απφ ηνλ θ. Γαγηάζε, ζηνλ Κξαηηθφ Αεξνιηκέλα Καιχκλνπ ηε ρεηκεξηλή πεξίνδν πξαγκαηνπνηείηαη θαζεκεξηλά έλα (1) δξνκνιφγην απφ θαη πξνο ηελ Αζήλα ελψ θαηά ηε ζεξηλή ηηο κέξεο Γεπηέξα, Σεηάξηε, Παξαζθεπή θαη Κπξηαθή πξαγκαηνπνηνχληαη δχν (2) δξνκνιφγηα, πξσί θαη κεζεκέξη. Ζ κνλαδηθή εηαηξεία πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη είλαη ε Olympic Air ε νπνία έρεη θεξδίζεη ην κεηνδνηηθφ δηαγσληζκφ γηα ηε ζπγθεθξηκέλε άγνλε γξακκή θαη εμαηηίαο απηνχ δελ κπνξεί λα ππάξμεη δξαζηεξηνπνίεζε θαη άιιεο εηαηξείαο κε φιεο ηηο ζεηηθέο ζπλέπεηεο πνπ ζα ππήξραλ κε ηελ θαηάξγεζε ηνπ κνλνπσιίνπ. Ζ δηάξθεηα ηεο πηήζεο είλαη πεξίπνπ πελήληα (50) ιεπηά θαη ππάξρεη απεπζείαο ζχλδεζε κφλν κε ηελ Αζήλα θαη ην Δι. Βεληδέινο ελψ ρξεζηκνπνηνχληαη αεξνζθάθε ηχπνπ DASH

97 100Q ρσξεηηθφηεηαο ηξηάληα εθηά (37) ζέζεσλ. Σα δξνκνιφγηα απηά έρνπλ εληαρηεί ζην ζχλνιν ησλ δξνκνινγίσλ ηεο άγνλεο γξακκήο 33 πνπ έρεη αλαιάβεη ε Olympic Air κεηά ηελ νινθιήξσζε κεηνδνηηθνχ δηαγσληζκνχ κε ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο Δ.Δ. θαη εθπλέεη ζε δχν (2) ρξφληα απφ ζήκεξα. Σα ππφινηπα δξνκνιφγηα είλαη απφ Αζήλα πξνο Αζηππάιαηα, Λέξν, Μήιν, Νάμν, Πάξν, Κάιπκλν θαη απφ Ρφδν πξνο Κάξπαζν, Κάζν, εηεία, Κσ, Λέξν, Αζηππάιαηα θαη Καζηειφξηδν κε αληίηηκν 38,224 εθαη. επξψ. Δηθφλα 36: Σν αεξνζθάθνο DASH 8-100Q Δηθφλα 37: Δζσηεξηθή φςε αεξνδξνκίνπ Πεγή : [7] Πεγή : [27] Ο αεξνιηκέλαο δελ έρεη εκπνξηθφ ραξαθηήξα κηαο θαη δελ κεηαθέξνληαη κεγάιεο πνζφηεηεο εκπνξεπκάησλ παξά κφλν εμππεξεηείηαη ην ηαρπδξνκείν θαη θάπνηεο κεηαθνξηθέο εηαηξείεο κηθξνδεκάησλ θηι. Σνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2007 ηα ζπλαξκφδηα Τπνπξγεία Μεηαθνξψλ θαη Δπηθνηλσληψλ θαη Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, Αηγαίνπ θαη Νεζησηηθήο Πνιηηηθήο, ελέθξηλαλ ηε ιεηηνπξγία ζαιάζζηνπ αεξνδξνκίνπ ζηελ πεξηνρή ηνπ Ληκέλα Καιχκλνπ. Σν πδαηνδξφκην ρξεζηκνπνηνχζαλ πδξνπιάλα ηεο ηδησηηθήο εηαηξίαο ΠΖΓΑΟ ΑΔΡΟΠΛΟΨΑ ΔΠΔ πνπ εθηεινχζαλ ηε δηαδξνκή Λαχξην Κάιπκλνο θαη αληίζηξνθα. Οη πηήζεηο φκσο δηεθφπεζαλ επ αφξηζηνλ ηνλ Ηνχλην ηνπ 2007 έπεηηα απφ αίηεζε αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ πνπ θαηέζεζε ε εηαηξία ησλ ΟΛΤΜΠΗΑΚΧΝ ΑΔΡΟΓΡΑΜΜΧΝ Α.Δ., ε ζεκεξηλή Olympic Air, αιιά θαη ιφγσ ηεο γξαθεηνθξαηίαο θαη ησλ θαζπζηεξήζεσλ πνπ ζπλαληνχζε ν θαλαδφο νκνγελήο πνπ ζθέθηεθε λα εθαξκφζεη ηελ ηδέα απηή επελδχνληαο πςειά πνζά γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ. Αθφκε, λα ζεκεησζεί φηη ε Κάιπκλνο δελ δηαζέηεη αλεμάξηεην ειηθνδξφκην θαη ε εμππεξέηεζε γίλεηαη απφ ηνλ ρψξν ηνπ αεξνδξνκίνπ. [20] 33 Απφ ηελ πξψηε κέξα πνπ μεθίλεζε ην ζπγθεθξηκέλν δξνκνιφγην εληάρζεθε ζηηο άγνλεο γξακκέο. Ζ απνδεκίσζε πνπ παξέρεηαη είλαη 69επξψ αλά επηβάηε

98 Σέινο, ρξήδνπλ αλαθνξάο θάπνηα ζεκεία φπσο είλαη ε δηαπίζησζε φηη ην αεξνδξφκην δελ είλαη επαξθέο θαη δελ θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ελφο λεζηνχ κε κφληκν πιεζπζκφ άλσ ησλ θαηνίθσλ κε ζπλέπεηα νη πεξηζζφηεξνη θάηνηθνη λα εμππεξεηνχληαη απφ ην γεηηνληθφ αεξνδξφκην ηεο Κσ απφ ην νπνίν εμαθνινπζεί θαη είλαη εμαξηεκέλν. ην γεγνλφο απηφ ζπκβάιιεη θαη ε αδπλακία ηεο εηαηξείαο λα πξνζζέζεη θη άιια αεξνζθάθε ζην ζπγθεθξηκέλν δξνκνιφγην ελψ ζεκεηψλνληαη θάζε ρξφλν πεξίπνπ ηξηάληα (30) αθπξψζεηο ιφγσ ησλ ηνπηθψλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ. Κάηη αθφκε πνπ πξνμελεί αιγεηλή εληχπσζε είλαη ην γεγνλφο φηη ην αεξνδξφκην δελ εμππεξεηείηαη απφ ηε δεκνηηθή αζηηθή ζπγθνηλσλία κε απνηέιεζκα ν επηβάηεο λα εμππεξεηείηαη κφλν απφ ηα ηαμί ή ην Η.Υ. φρεκά ηνπ. Δηθφλα 38: Πχξγνο ειέγρνπ αεξνδξνκίνπ Δηθφλα 39: Δμσηεξηθή φςε αεξνδξνκίνπ Πεγή : [7] Πεγή : [7] Αθηνπιντθέο κεηαθνξέο Σν Τπνπξγείν Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, Αηγαίνπ θαη Νεζησηηθήο Πνιηηηθήο (πνπ πξφθπςε ην 2006 απφ ηελ ζπγρψλεπζε ηνπ Τπνπξγείνπ Αηγαίνπ κε ην Τπνπξγείν Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο) δηαζέηεη κεγάιν κέξνο απφ ηνλ ηαθηηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ γηα ηελ βειηίσζε ησλ αθηνπιντθψλ ζπλδέζεσλ ησλ λεζηψλ, κε ηε κίζζσζε πινίσλ κεηά απφ δεκφζηνπο κεηνδνηηθνχο δηαγσληζκνχο ηα νπνία εθηεινχλ επηδνηνχκελα αθηνπιντθά δξνκνιφγηα κε ζπκβάζεηο αλάζεζεο Γεκφζηαο Τπεξεζίαο. χκθσλα κε ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ αζθεί ζαθή πνιηηηθή ζηήξημεο ησλ αθηνπιντθψλ ζπλδέζεσλ ησλ λεζηψλ ηφζν κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα, φζν θαη κεηαμχ ηνπο. Πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζεί ην θελφ πνπ ππάξρεη ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο φπνπ νη ηδηψηεο πινηνθηήηεο δελ εθδειψλνπλ ελδηαθέξνλ κίζζσζεο αθηνπιντθψλ γξακκψλ θαη κε ζηφρν ηελ εμαζθάιηζε ελφο επαξθνχο επηπέδνπ ππεξεζηψλ θαη

99 εμππεξέηεζεο ησλ λεζησηψλ θαη ηνπξηζηψλ ην Τπνπξγείν Αηγαίνπ απφ ηελ ίδξπζε ηνπ πξνρψξεζε ζηελ επηδφηεζε ησλ άγνλσλ γξακκψλ. [20] Οη θνξείο ηεο Καιχκλνπ εθθξάδνπλ ζπρλά ηελ έληνλε δπζαξέζθεηά ηνπο γηα ηελ ζπρλφηεηα ησλ δξνκνινγίσλ θαη ηελ κεγάιε ζπλήζσο δηάξθεηα ησλ ηαμηδηψλ, ιφγσ ηεο χπαξμεο ζηηο γξακκέο κε ζχγρξνλσλ πινίσλ. Δλψ παιαηφηεξα πξαγκαηνπνηνχληαλ εκεξεζίσο δχν (2) δξνκνιφγηα απφ θαη πξνο Πεηξαηά θαη δχν (2) απφ θαη πξνο Ρφδν, ηειεπηαία πξαγκαηνπνηνχληαη ηξία (3) δξνκνιφγηα ηελ εβδνκάδα απφ θαη πξνο Πεηξαηά θαη επηά (7) δξνκνιφγηα ηελ εβδνκάδα απφ θαη πξνο Ρφδν. Οη ζαιάζζηεο δηαδξνκέο πνπ ζπλδένπλ ηελ Κάιπκλν κε ηαθηηθφ ή κε ηξφπν είλαη : Κάιπκλνο Καιφιηκλνο Καιφιηκλνο Φαξκαθνλήζη Καιφιηκλνο Φέξηκνο Πεξίπινπο Νήζνπ Καιχκλνπ Κάιπκλνο Κεθάια Καιχκλνπ Κάιπκλνο Κσο Κάιπκλνο Λέξνο Κάιπκλνο(Μπξηηέο) Λέξνο (Γπηηθά Νήζνπ Καιχκλνπ θαη Αλαηνιηθά Νήζνπ Σειέλδνπ) Κάιπκλνο Μαζηηράξη Κσ Κάιπκλνο - Νάμνο Κάιπκλνο Πεηξαηάο Κάιπκλνο Πιάηε Καιχκλνπ Κάιπκλνο Φαξκαθνλήζη Κάιπκλνο Φέξηκνο Κάιπκλνο Αζηππάιαηα(επηδνηνχκελε γξακκή κε ην πινίν «ΝΖΟ ΚΑΛΤΜΝΟ» ηεο ΑΝΔΚ ηνπ Γήκνπ Καιπκλίσλ γηα ζχλδεζε ηεο Αζηππάιαηαο κε ηελ Πξσηεχνπζα ηεο Δπαξρίαο Καιχκλνπ ζηελ νπνία αλήθεη.). Βαζχ Καιχκλνπ Παιηφλεζνο Βαζχ Καιχκλνπ Πεδψληαο Καιχκλνπ

100 Φέξηκνο Μαζηηράξη Κσ Κάιπκλνο-Λέξνο-Πάηκνο-Λεηςνί-Αγαζνλήζη-Αξθηνί-Φνχξλνη-Ππζαγφξεην άκνπ (επηδνηνχκελε γξακκή κε ην πινίν «ΝΖΟ ΚΑΛΤΜΝΟ» ηεο ΑΝΔΚ ηνπ Γήκνπ Καιπκλίσλ). Ζ Κάιπκλνο γηα πεξίπνπ είθνζη (20) ρξφληα είρε θαζεκεξηλή ζρεδφλ ζχλδεζε κε ηνλ Πεηξαηά, κε δηάξθεηα ηαμηδηνχ ηηο δψδεθα (12) ψξεο. Απηή ε πνιχρξνλε παξάδνζε αληηθαηαζηάζεθε απφ κεησκέλα ζε εβδνκαδηαία βάζε δξνκνιφγηα. Μάιηζηα γηα θάπνην δηάζηεκα πξνζέγγηδε ην λεζί ην ηαρχπινν «Αίνινο Κεληέξεο» χζηεξα απφ 5 ψξεο ηαμίδη. ηα ζεηηθά ζπκπεξηιακβάλεηαη ην γεγνλφο φηη ηνλ επηέκβξε ηνπ 2006 πξαγκαηνπνηήζεθαλ ηα εγθαίληα ηνπ λένπ πινίνπ ηεο ΑΝΔ Καιχκλνπ ηνπ Γήκνπ Καιπκλίσλ ην νπνίν εθηειεί ην δξνκνιφγην Κάιπκλνο - Μαζηηράξη Κσ (ην πινίν ζηνίρηζε ζηελ ΑΝΔ ζπλνιηθά επξψ, απφ ηα νπνία ηα επξψ δφζεθαλ απφ ην ΤΠΔ κε εγθξηηηθή απφθαζε ηνπ ΓΓ ηεο ΠΝΑ κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο Θεζέαο). [20] ήκεξα ε θαηάζηαζε φζνλ αθνξά ηε ζχλδεζε ηεο Καιχκλνπ κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά έρεη ραξαθηεξηζηεί απφ εθπξνζψπνπο θνξέσλ, νξγαληζκψλ θαη ζπλεηαηξηζκψλ αιιά θαη ηνπο θαηνίθνπο σο ηξαγηθή. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη πξηλ κηα δεθαεηία ππήξραλ θαζεκεξηλά δξνκνιφγηα απφ θαη πξνο ηνλ Πεηξαηά, φπνπ θαη παξαηεξείηαη ην κεγαιχηεξν πξφβιεκα, ελψ ζήκεξα ππάξρεη κφιηο έλα πινίν, ην ΓΗΑΓΟΡΑ BLUE-STAR FERRIES, γηα ηελ θάιπςε φισλ ησλ αλαγθψλ θαη εθηειεί ηξία (3) δξνκνιφγηα ηελ εβδνκάδα. Σα δξνκνιφγηα παξαηίζεληαη ζην Παξάξηεκα Α. Δηθφλα 40: Σν πινίν ΓΗΑΓΟΡΑ Πεγή : [7]

101 Αίηεκα φισλ ησλ παξαγφλησλ ηνπ λεζηνχ είλαη ε δπλαηφηεηα πξνζέγγηζεο αθφκε πεξηζζφηεξσλ πινίσλ έηζη ψζηε λα ππάξρεη θαιχηεξε εμππεξέηεζε θαη λα κε ληψζνπλ νη θάηνηθνη ην αίζζεκα ηεο απνκφλσζεο, ηδηαίηεξα θαηά ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο. Χζηφζν, ππάξρνπλ ζνβαξά εκπφδηα γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ παξαπάλσ αηηήκαηνο γηα ηα νπνία δελ επζχλεηαη κφλν ε πνιηηεία αιιά θαη νη ηνπηθνί θνξείο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζρεηηθά πξφζθαηα έρεη παξνπζηαζηεί πξφβιεκα κε ην ιηκελνβξαρίνλα ηνπ ιηκέλα γεγνλφο πνπ θαζηζηά πνιχ επηθίλδπλε ηελ πξνζέγγηζε κεγαιχηεξσλ πινίσλ θαη γηα ην ιφγν απηφ δελ επηηξέπεηαη ν θαηάπινπο πιελ ηνπ ΓΗΑΓΟΡΑ. Μηα πηζαλή ιχζε είλαη λα θαηαζθεπαζηεί πξνβιήηα έμσ απφ ην ιηκάλη γηα λα κπνξνχλ λα δέλνπλ εθεί ηα κεγάια πινία, αθνχ πξψηα έρνπλ ιεθζεί ππφςε ηα ηνπηθά θαηξηθά θαηλφκελα. ην ζέκα απηφ ζα έπξεπε λα έρεη δξάζεη λσξίηεξα ν Γήκνο κε πξσηνβνπιίεο γηα νινθιήξσζε ησλ έξγσλ θαη ηελ επίηεπμε πξνζέγγηζεο αθφκε κεγαιχηεξσλ πινίσλ κε απψηεξν ζθνπφ ηφζν ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο επηζπκίαο ησλ θαηνίθσλ αιιά θαη ηελ κεγαιχηεξε εηζξνή ηνπξηζηψλ. Έλα αθφκε πξφβιεκα πνπ πξνέθπςε κέζα απφ ηηο ζπδεηήζεηο είλαη ε επνρηθή δήηεζε γηα κεηαθίλεζε ζην λεζί θάηη ην νπνίν ζπλαληάηαη ζηελ πιεηνςεθία ησλ ειιεληθψλ λεζηψλ. Έηζη, ην θαινθαίξη ε δήηεζε απμάλεη θαηαθφξπθα κε Έιιελεο θαη μέλνπο ηνπξίζηεο λα θαηαθιχδνπλ ην λεζί γηα ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ κπνξεί λα απνιαχζεη θαλείο ελψ ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο ε ηνπξηζηηθή θίλεζε παξνπζηάδεη θαηαθφξπθε πηψζε 34. Ζ αληζνθαηαλνκή απηή ηείλεη λα εμηζσζεί απφ ηνπο πινηνθηήηεο κε ηελ αχμεζε ησλ λαχισλ θαηά ηηο ηνπξηζηηθέο πεξηφδνπο. Σέινο, ε ζπλερήο αχμεζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο ησλ πινίσλ απνηειεί αλαζηαιηηθφ παξάγνληα γηα ηελ δξνκνιφγεζε πινίσλ ζε ηφζν καθξηλέο απνζηάζεηο θαη κε φρη ηφζν κεγάιε δήηεζε. Ζ θαηάζηαζε απηή δελ έρεη αξλεηηθφ αληίθηππν κφλν ζηηο κεηαθηλήζεηο ησλ πξνζψπσλ αιιά θαη ησλ εκπνξεπκάησλ θαη αγαζψλ. χκθσλα κε ηα φζα καο είπε ν πξφεδξνο ηνπ Δκπνξηθνχ πιιφγνπ Καιχκλνπ, θνο Καιαζηαλάθεο, θαη ην κέινο ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ, θνο Γηακαληήο, κέρξη πξηλ δχν (2) ρξφληα ππήξρε απεπζείαο ζπγθνηλσληαθή ζχλδεζε θαη κε ηε Βφξεην Διιάδα θαη ην ιηκάλη ηεο Θεζζαινλίθεο φπνπ, φπσο ηελ ραξαθηήξηζαλ, απνηειεί ζεκαληηθή αγνξά γηα ηα πξντφληα θαη ηα αγαζά πνπ εμάγνπλ (ζθνπγγάξηα, κέιη, εζπεξηδνεηδή). Χζηφζν, ηα πξάγκαηα παιαηφηεξα ήηαλ θαη πάιη θαιχηεξα. Σν 1984 ππήξραλ δχν (2) δξνκνιφγηα θαζεκεξηλά απφ ην λεζί ελψ ην 1988 κεηψζεθαλ ζηα δέθα (10) δξνκνιφγηα αλά εβδνκάδα. Δθείλε ηελ επνρή ηα δξνκνιφγηα εθηεινχζε ε Γσδεθαλεζηαθή Αλψλπκνο 34 Αλ θαη ην θεζηηβάι αλαξξίρεζεο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα, ζπλήζσο θάζε Οθηψβξε, έρεη παξαηείλεη ηελ ηνπξηζηηθή πεξίνδν

102 Ναπηηιηαθή Δηαηξεία (ΓΑΝΔ) πνπ είρε ηδξπζεί ην 1979 κε έδξα ηε Ρφδν, κε αληηθείκελν ηελ εμππεξέηεζε ησλ λεζηψλ Ρφδνο, Κσο, Κάιπκλνο, Λέξνο, Πάηκνο θαη Αζηππάιαηα κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά αιιά θαη ηεο Θεζζαινλίθεο. Δπίζεο, ππήξραλ δχν (2) αθφκε πινία, ηχπνπ motor ship, πνπ κεηέθεξαλ απνθιεηζηηθά θαη κφλν εκπνξεχκαηα ζηε Βφξεην Διιάδα, ην έλα ζην ιηκάλη ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ην άιιν ζην ιηκάλη ηεο Καβάιαο, ελψ ππήξρε ζχλδεζε θαη κε ηελ Κχπξν αιιά θαη ηελ Ηηαιία, ζηνηρείν πνπ απνδεηθλχεη ηελ έληνλε εκπνξηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ είρε αλαπηπρζεί ζην λεζί. Ο θνο Φαξάο Γεψξγηνο, πνπ είλαη ηδηνθηήηεο πξαθηνξείνπ κεηαθνξψλ θαη έρεη ππνθαηάζηεκα ηεο Μεηαθνξηθήο Γσδεθαλήζνπ ζηελ Κάιπκλν, έδσζε έκθαζε ζηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη κεηαθνξείο θαη νθείινληαη ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπο ζην γεγνλφο φηη δελ ππάξρεη ζπρλή ζπγθνηλσλία κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά. Γηα ην ιφγν απηφ, ηα πεξηζζφηεξα εκπνξεχκαηα θηάλνπλ ζην λεζί κέζσ ηνπ ιηκαληνχ ηεο Κσ θάηη πνπ δπζρεξαίλεη ηελ φιε δηαδηθαζία δηαρείξηζεο ηεο αιπζίδαο. Απηφ έρεη ζαλ απφξξνηα ηελ θαζπζηέξεζε ησλ πξντφλησλ ζηελ Κάιπκλν, ηελ ελδερφκελε θζνξά ηνπο απφ ηηο αιιεπάιιειεο κεηαθνξηψζεηο θαη ηελ αχμεζε ηνπ θφζηνπο ηφζν γηα ηνπο κεηαθνξείο φζν θαη γηα ηνπ θαηαλαισηέο. Ο ππνιηκελάξρεο Καιχκλνπ, θνο Δπάγγεινο Σζαιήο, ηφληζε ηηο ππεξεζίεο θάπνησλ εηδηθψλ πινίσλ πνπ εθηεινχλ εηδηθά δξνκνιφγηα. Σέηνηα είλαη ην θνξηεγφ νρεκαηαγσγφ Ηππφηεο ηεο Ναπηηιηαθήο Δηαηξείαο Λέζβνπ (ΝΔΛ) πνπ κεηαθέξεη Η.Υ. νρήκαηα, θνξηεγά θαη ηνπο νδεγνχο ηνπο θαη θαηεπζχλεηαη ζην Κεξαηζίλη θαη φρη ζην θεληξηθφ ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά, αλ θαη απηή ηελ πεξίνδν βξίζθεηαη ζε αθηλεζία θαη παξακέλεη άγλσζην αλ ζα μαλαδξνκνινγεζεί. Αθφκε, ζην λεζί έρνπλ ηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπο δχν (2) πεηξειατθέο εηαηξείεο ε ΑΡΓΧ θαη ε JETOIL, ε πξψηε εθ ησλ νπνίσλ έρεη ζηελ θαηνρή ηεο δχν (2) δεμακελφπινηα πνπ κεηαθέξνπλ πεηξέιαην απφ θαη πξνο ηνλ Πεηξαηά θαη αλεθνδηάδνπλ ηα ππφινηπα λεζηά. Σέινο, ε κεηαθνξά ρχδελ θνξηίσλ γίλεηαη κε ηξία (3) δεμακελφπινηα ην Μαξία Κ, ην Δηξήλε Κ θαη ην Ννκηθή. 5.2 Ζ κεηαθνξηθή ζχλδεζε ηεο Καιχκλνπ κε ηα ππφινηπα λεζηά ηελ Κάιπκλν ην θχξην ιηκάλη είλαη ε Πφζηα πνπ εμαζθαιίδεη ηε ζχλδεζε ηνπ λεζηνχ κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα θαη ηα ππφινηπα λεζηά ελψ δηαηεξεί θαη ηνλ εκπνξεπκαηηθφ ηεο ραξαθηήξα ζεκεηψλνληαο ζεκαληηθνχο θφξηνπο εθφζνλ είλαη ε θχξηα πχιε ζχλδεζεο ηνπ λεζηνχ. Απφ εδψ μεθηλνχλ θαη ηα πεξηζζφηεξα δξνκνιφγηα

103 γηα ηελ Κσ αιιά θαη ηα ππφινηπα λεζηά φπσο ε Φέξηκνο. Άιιν κηθξφηεξεο ζεκαζίαο ιηκάλη είλαη νη Μπξηηέο (αθηνπιντθή ζχλδεζε κε ιηκάλη ηεο Σειέλδνπ ). Δθηφο απφ ην θχξην ιηκάλη ηνπ λεζηνχ έρνπλ θαηαζθεπαζηεί ή πξνγξακκαηίδνληαη ζε επίθαηξεο ζέζεηο κηθξά ιηκεληθά έξγα γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπηθψλ αλαγθψλ πνπ αθνξνχλ θπξίσο ηελ αιηεπηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη ηα ζθάθε αλαςπρήο. Σν θεληξηθφ ιηκάλη ηεο Καιχκλνπ έρεη ρσξεηηθφηεηα δχν (2) θχξησλ επηβαηηθψλ νρεκαηαγσγψλ πινίσλ, ηξηψλ δεπηεξεπφλησλ επηβαηεγψλ νρεκαηαγσγψλ πινίσλ θαη ελφο έσο δχν θνξηεγψλ πινίσλ. Οη δηαζηάζεηο ηνπ θεληξηθνχ ιηκαληνχ είλαη έλα ρηιηφκεηξν κήθνο, 375 κέηξα πιάηνο θαη κέζν βάζνο 7 κέηξα. Τπάξρεη επίζεο έλα αιηεπηηθφ θαηαθχγην ζθαθψλ ρσξεηηθφηεηαο ζθαθψλ θαη βάζνπο 3 κέηξσλ πνπ είλαη θαη ην δεχηεξν κεγαιχηεξν ζηε ρψξα κεηά απφ απηφ ηεο Νέαο Μεραληψλαο. Πξαγκαηνπνηήζεθαλ επίζεο απφ ην Γεκνηηθφ Ληκεληθφ Σακείν ζπκπιεξσκαηηθά έξγα εθβάζπλζεο ηεο ιηκελνιεθάλεο ζηα -8κ, ζηνλ θχθιν ειηγκψλ ησλ πινίσλ, δηακέηξνπ 400 κέηξσλ, ζηα πιαίζηα ηνπ έξγνπ: «Οινθιήξσζε Δμσηεξηθψλ Έξγσλ Ληκέλα Καιχκλνπ». [20] Δηθφλα 41: Σν ιηκάλη ηεο Πφζηαο Δηθφλα 42: Άιιε φςε ηνπ ιηκαληνχ Πεγή: [7] Πεγή: [27] εκαληηθή ήηαλ ε ελεκέξσζε πνπ ππήξμε απφ ηνλ θ. Ματιε αθειάξην, πξφεδξν ηεο Αλψλπκεο Ναπηηιηαθήο Δηαηξείαο Καιχκλνπ (ΑΝΔΚ). Ζ ΑΝΔΚ ΑΔ ηδξχζεθε ην 1988 κε θχξην κέηνρν ηνλ Γήκν Καιπκλίσλ πνπ θαηέρεη ην 70% θαη είλαη εηαηξεία ιατθήο βάζεο εθφζνλ ην ππφινηπν 30% αλήθεη ζε θνξείο, φκνξνπο δήκνπο θαη ηδηψηεο. Με πξσηνβνπιία ηεο αγνξάζηεθε ην επηβαηεγφ-νρεκαηαγσγφ πινίν ΝΖΟ ΚΑΛΤΜΝΟ ην νπνίν κέρξη ην 1992 εμππεξεηνχζε ζρεδφλ φια ηα Γσδεθάλεζα ελψ ζήκεξα εθηειεί ηα εμήο δξνκνιφγηα:

104 Κάιπκλνο Λέξνο Λεηςνί Αξθνί Πάηκνο Αγαζνλήζη άκνο ηέζζεξηο (4) θνξέο ηελ εβδνκάδα θαη Κάιπκλνο Αζηππάιαηα ηξεηο (3) θνξέο ηελ εβδνκάδα Σν κεληαίν θφζηνο ησλ παξαπάλσ δξνκνινγίσλ αλέξρεηαη ζηηο επξψ εθ ησλ νπνίσλ ππάξρεη επηδφηεζε ηεο ηάμεο ησλ επξψ απφ ηελ Πνιηηεία έηζη ψζηε ε γξακκή λα δηαηεξεζεί θαη λα κελ δεκηνπξγεζεί πεξαηηέξσ ζέκα κε ηελ ιεηηνπξγία ηεο. Σν πινίν απηφ είλαη ζηελ νπζία πνπ εμππεξεηεί ην λεζί ζε θαζεκεξηλή βάζε κε ηα ππφινηπα λεζηά ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο, είλαη άθξσο δσηηθήο ζεκαζίαο ε παξνπζία ηνπ θαη νη Καιχκληνη ην ζεσξνχλ ην δηθφ ηνπο πινίν. Καηαζθεπάζηεθε ην 1988, έρεη κήθνο 68κ, πιάηνο 9κ θαη απφβαξν 389 ηφλνπο. Έηζη, ζε κηα επνρή πνπ ην θξάηνο δελ πξνζθέξεη ζρεδφλ ηίπνηα ζηελ αθηνπιντθή ζχλδεζε, ν Γήκνο Καιπκλίσλ θαιχπηεη ην κεγάιν θελφ ηνπ θξάηνπο θαη ην ζπγθεθξηκέλν πινίν απνηειεί ηε ζσηήξηα ιχζε γηα ηα λεζηά ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Καιχκλνπ. Δηθφλα 43: Σν πινίν Νήζνο Κάιπκλνο Πεγή: [7]

105 ην δπλακηθφ ηεο εηαηξείαο θαηαγξάθνληαη άιια δχν (2) κηθξά ηαρχπινα ην Kalymnos Star ρσξεηηθφηεηαο εθαηφλ είθνζη δχν (122) επηβαηψλ θαη ην Kalymnos Dolphin ρσξεηηθφηεηαο εθαηφλ είθνζη έμη (126) επηβαηψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχλ θαζεκεξηλά δξνκνιφγην, πξσί θαη απφγεπκα, πξνο ην Μαζηηράξη ηεο Κσ ζε πεξίπνπ ηξηάληα (30) ιεπηά ελψ ην θφζηνο κεηαθνξάο αλέξρεηαη ζηα έμη (6) επξψ. Απηά δελ έρνπλ θακία επηρνξήγεζε απφ ην θξάηνο ελψ εμππεξεηνχλ φζνπο Καιχκληνπο εξγάδνληαη ζηελ Κσ θαη είλαη απαξαίηεηε ε κεηαθνξά ηνπο ζε θαζεκεξηλφ επίπεδν. Δηθφλα 44: Σν ηαρχπινν Kalymnos Dolphin Δηθφλα 45: Σν εζσηεξηθφ ηνπ Kalymnos Dolphin Πεγή: [27] Πεγή: [27] Γηα ηε ζχλδεζε κε ηα ππφινηπα θνληηλά λεζηά έρνπλ δξαζηεξηνπνηεζεί ηδηψηεο πνπ κε δηθά ηνπο πινία κεηαθέξνπλ ηνπο επηβάηεο πξνο ηελ Λέξν, ηελ Φέξηκν θαη ηελ Σέιελδν. Αθφκε, ηηο ππεξεζίεο ηνπο πξνζθέξνπλ δχν (2) ζαιάζζηα ηαμί γηα πην άκεζε θαη γξήγνξε εμππεξέηεζε αιιά ππάξρνπλ θη άιια ηα νπνία δελ ιεηηνπξγνχλ επίζεκα. Ζ θαίξηα παξνπζία απηψλ είλαη θαηαιπηηθή θαη ζε πεξίπησζε έθηαθηεο αλάγθεο γηα κεηαθνξά θάπνηνπ αζζελνχο ή ηξαπκαηία πνπ ρξεηάδεηαη λα κεηαβεί ζε θάπνην λνζνθνκείν ή θέληξν πγείαο. Ζ ζχλδεζε ηεο Καιχκλνπ κε ηελ Κσ εμππεξεηείηαη θαη απφ ηελ Αλψλπκε Ναπηηιηαθή Δηαηξεία Μαζηηραξίνπ (ΑΝΔΜ). Ζ Αλψλπκνο Ναπηηιηαθή Δηαηξεία Μαζηηραξίνπ ηδξχζεθε ην 1986 απφ ηνλ ηφηε θνηλνηάξρε ηεο Κνηλφηεηαο Αληηκάρεηαο θν Παπαληθνιάνπ Κσλζηαληίλν θαη ηνλ Καιχκλην επηρεηξεκαηία Σειηαθφ Ζιία. Ζ ηδέα βαζίζηεθε ζηελ είδε ππάξρνπζα γξακκή ζχλδεζεο ηνπ Μαζηηραξίνπ κε ηελ Κάιπκλν ηελ νπνία εθηεινχζε έσο ηφηε ην Δ/Γ ΑΠΟΛΛΧΝ ΗΗ ηδηνθηεζίαο ηνπ Σειηαθνχ Ζιία. Θεσξείηαη φηη είλαη ε πνην πξσηνπφξα εηαηξεία ζε φηη αθνξά ηηο ζπκπξάμεηο ηδησηηθνχ θαη δεκφζηνπ θνξέα ζηελ Διιάδα. ήκεξα ζηελ ζχλζεζε ηνπ Μεηνρηθνχ ηεο Κεθαιαίνπ ζπκκεηέρνπλ ν Γήκνο Ζξαθιεηδψλ κε πνζνζηφ 51% θαη ν Σειηαθφο Ζιίαο κε πνζνζηφ 49%. Ζ εηαηξεία βέβαηα εξγάδεηαη κε κφληκν πξνζσπηθφ θαη έρεη

106 δηθή ηεο απηνλνκία ιεηηνπξγψληαο κε ηδησηηθννηθνλνκηθά θξηηήξηα. Σν 1990 απνθηά ην Δ/Γ - Ο/Γ ΟΛΤΜΠΗΟ ΑΠΟΛΛΧΝ ην νπνίν λαππεγείηαη απφ ηελ εηαηξεία εληαγκέλν ζηνλ ηφηε αλαπηπμηαθφ λφκν. Μεηά απφ επίπνλεο πξνζπάζεηεο ην πινίν θαηαθέξλεη λα αλαδεηρηεί ζηελ γξακκή θαη λα αγαπεζεί απφ ηνλ θφζκν πνπ ηνπ δείρλεη πξνηίκεζε γηα ηελ κεηαθνξά ηνπο. Βιέπνληαο ηελ αλάπηπμε ηεο γξακκήο αιιά θαη ηηο λέεο απαηηήζεηο πνπ εμειίζζνληαη ζηελ γξακκή ε εηαηξεία λαππεγεί ην δεχηεξν ηεο πινίν ην Δ/Γ - Ο/Γ ΑΣΡΟΜΖΣΟ ην Σα δχν πινία απηά θαηαθέξλνπλ λα γίλνπλ ε γέθπξα πνπ ελψλεη ηα δχν λεζηά ηεο Γσδεθαλήζνπ ηελ Κάιπκλν θαη ηελ Κσ, κε απνηέιεζκά ηελ γξήγνξε αλάπηπμε ηνπ εκπνξείνπ κεηαμχ ησλ δχν λεζηψλ. ε απηφ ηνλ άμνλα θηλνχληαη θαη πνιιέο επηρεηξήζεηο ηεο πεξηνρήο πνπ αλαπηχζζνληαη ράξηλ ζ' απηή ηελ δξαζηεξηνπνίεζε ησλ πινίσλ ηεο ΑΝΔΜ θαη θπξίσο ιφγν ησλ θζελψλ λαχισλ. Σν 2001 θαη κε γλψκνλα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ θνηλνχ πνπ επηζθέπηεηαη ηα λεζηά ε Α.Ν.Δ.Μ. αγνξάδεη ην Δ/Γ - Σ/Ρ ΑΠΟΛΛΧΝΗΟ ην νπνίν θαη δηαζέηεη γηα ηελ κεηαθνξά ηνπξηζηψλ θαη ην νπνίν θαηαθηά άκεζα ηελ ζπκπάζεηα ησλ ηνπξηζηηθψλ πξαθηφξσλ ηεο πεξηνρήο. Σν ελ ιφγσ πινίν πσιήζεθε ηνλ Μάξηην ηνπ 2006 ζε Κξεηηθνχο πινηνθηήηεο. Σν 2006 πσιεί ην Δ/Γ - Ο/Γ ΑΣΡΟΜΖΣΟ ζηνλ ΤΛΛΟΓΟ ΦΗΛΧΝ ΟΗΝΟΤΧΝ θαη αγνξάδεη σο αληηθαηαζηάηε ηνπ ην Δ/Γ - Ο/Γ ΟΛΤΜΠΗΟ ΕΔΤ κήθνπο 59 κέηξσλ θαη πιάηνπο 14 κέηξσλ ειηθίαο κφιηο επηά εηψλ. ηελ θαηνρή ηεο έρεη θαη ην Δ/Γ - Σ/Ρ ΟΛΤΜΠΗΟ ΔΞΠΡΔ γηα ηνπξηζηηθνχο πιφεο. ήκεξα ζηεγάδεηαη ζηα ηδηφθηεηά ηεο θηήξηα ζηελ πεξηνρή ηνπ Μαζηηραξίνπ ηνπ Γήκνπ Ζξαθιεηδψλ απφ φπνπ θαη αζθείηαη ε φιε επηρεηξεκαηηθή ηεο δξάζε. [24] Δηθφλα 46: Σν πινίν Οιχκπηνο Εεπο Δηθφλα 47: Σν θαηάζηξσκα νρεκάησλ Πεγή: [27] Πεγή: [27]

107 Άιιε κία εηαηξεία πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη ζηα Γσδεθάλεζα είλαη ε DODEKANISOS SEAWAYS θαη εμππεξεηεί θαη ηε ζχλδεζε κεηαμχ ησλ λεζηψλ. Ζ εηαηξεία ηδξχζεθε ην 1999 κε πξσηνβνπιία ησλ αδειθψλ Γηψξγνπ θαη Γηάλλε παλνχ, ηδηνθηεηψλ αιπζίδαο ζνχπεξ-κάξθεη. Σν πξψην βήκα ήηαλ ε αγνξά ελφο Ο/Γ - Δ/Γ πινίνπ γηα ηελ θαζεκεξηλή ζχλδεζε ηεο Ρφδνπ θαη ησλ λεζηψλ Κσ, Καιχκλνπ, Λέξνπ, Πάηκνπ κε ην κεγάιν ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά. Σν πινίν φκσο πνπ έθεξε ην φλνκα "Παλαγηά θηαδελή" πσιήζεθε ζηε ζπλέρεηα ζηελ εηαηξεία ΓΑΝΔ θαη κεηνλνκάζηεθε ζε ΓΗΑΓΟΡΑ. Παξάιιεια ε εηαηξεία, δίλνληαο ηδηαίηεξν βάξνο ζηελ ελδνδσδεθαλεζηαθή αθηνπινΐα έθηηζε ζηα λαππεγεία Βatservice ηνπ Mantal Ννξβεγίαο ην πξψην ηαρχπινν θαηακαξάλ DODEKANISOS EXPRESS, ηξηαθνζίσλ ηξηαληαεπηά (337) ζέζεσλ ην νπνίν δξνκνινγήζεθε ηνλ Απξίιην ηνπ Απφ ηνλ Ηνχιην ηνπ 2005 ε εηαηξεία δξνκνιφγεζε ζηα Γσδεθάλεζα ην δεχηεξν ηαρχπινν θαηακαξάλ DODEKANISOS PRIDE, δηαθνζίσλ νγδφληα (280) ζέζεσλ, λεφηεπθην επίζεο. [25] Με ηελ παξνπζία απηψλ ησλ δχν (2) θαηακαξάλ ε ζχλδεζε κε ηα ππφινηπα θνληηλά λεζηά γίλεηαη πην εχθνιε κηαο θαη ππάξρνπλ δχν (2) δξνκνιφγηα θαζεκεξηλά απφ θαη πξνο ηελ Ρφδν. Ζ δηάξθεηα ηαμηδηνχ πξνο ηε Ρφδν είλαη πεξίπνπ ηξεηο (3) θαη δεθαπέληε (15) ιεπηά ελψ ην θφζηνο απφ ηελ Κάιπκλν, ζχκθσλα πάληα κε ηηο απφςεηο ησλ θαηνίθσλ, δελ είλαη ηδηαίηεξα ρακειφ. Σν αθξηβέο δξνκνιφγην πεξηιακβάλεη ηα λεζηά Ρφδνο, χκε, Κσο, Κάιπκλνο, Λέξνο, Λεηςνί θαη Πάηκνο θαη επηζηξνθή ζηε Ρφδν (βι. Παξάξηεκα Α). Δηθφλα 48: Σν ηαρχπινν Dodekanisos Express Δηθφλα 49: Σν ηαρχπινν Dodekanisos Pride Πεγή: [7] Πεγή: [7] Σέινο, γηα ηε ζχλδεζε κε ηα λεζηά ηνπ Βνξείνπ Αηγαίνπ κε αξρηθφ πξννξηζκφ ηελ Κσ θαη κε ηειηθφ πξννξηζκφ ην Ππζαγφξεην ηεο άκνπ, ε AEGEAN FLYING DOLPHINS εθηειεί έλα δξνκνιφγην θάζε κέξα, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα ζηνπο

108 θαηνίθνπο ηεο Καιχκλνπ λα έρνπλ ζπγθνηλσληαθή ζχλδεζε ηαθηηθή θαη κε ηε άκν. Σν πδξνπηέξπγν (δειθίλη) πνπ εθηειεί ην δξνκνιφγην νλνκάδεηαη ERATO θαη θάλεη ελδηάκεζεο ζηάζεηο ζηε Λέξν, ζηνπο Λεηςνχο, ζηελ Πάηκν θαη θαηαιήγεη ζην Ππζαγφξεην απφ φπνπ θαη επηζηξέθεη ζηελ Κσ. Ζ δηαδξνκή κέρξη ηε άκν δηαξθεί πεξίπνπ ηξεηο (3) ψξεο. Δηθφλα 50: Οη δηαδξνκέο ησλ ηνπηθψλ πινίσλ Πεγή : [16] 5.3 Ζ ελδνδεκνηηθή ζχλδεζε ζηελ Καιχκλνπ Σν νδηθφ δίθηπν ηνπ λεζηνχ, θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ, δελ ρξήδεη θάπνηνπ ηδηαίηεξνπ ζρεδηαζκνχ. Κπθινθνξψληαο ζηνπο δξφκνπο, ζπλαληά θαλείο έλα εθηελέο νδηθφ δίθηπν, φπνπ ζπλήζσο ππάξρεη κία θχξηα νδφο πνπ ζπλδέεη ηα θπξηφηεξα κέξε ηνπ λεζηνχ θαη νη ππφινηπεο, ζπλήζσο, είλαη είηε αζθαιηνζηξσκέλεο νδνί πνπ δελ έρνπλ γίλεη κε πξνζεγκέλν ζρεδηαζκφ θαη θαηαζθεπή είηε ρσκαηφδξνκνη. Γεληθά, νη δξφκνη είλαη αξθεηά παιηνί θαη ζε κηθξφ αξηζκφ νδψλ κφλν ππάξρνπλ θάπνηα έξγα βειηίσζεο. [22] χκθσλα κε πξφζθαηα ζηνηρεία ην ζπλνιηθφ κήθνο ησλ δξφκσλ ζηελ Κάιπκλν είλαη 83 ρικ. Σν νδηθφ δίθηπν απηφ ρσξίδεηαη ζε θχξην (κήθνο 50 ρικ), δεπηεξεχσλ (κήθνο 20 ρικ), αγξνηηθφ (κήθνο 10 ρικ) θαη δαζηθφ (κήθνο 3 ρικ). Δμαηξεηηθά ζεκαληηθή ζεσξείηαη ε νινθιήξσζε ηεο θαηαζθεπήο ηεο λέαο νδνχ Αξγηλψληα Βαζχ Ν. Καιχκλνπ γηα ηελ πην εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ ηνπηθνχ ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ, έξγν πνπ νινθιεξψζεθε θαη έρεη δνζεί ζηελ θπθινθνξία πξφζθαηα. Ζ εζσηεξηθή ρεξζαία ζπγθνηλσλία πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηελ Γεκνηηθή πγθνηλσλία θαη ζπγθεθξηκέλα εθηεινχληαη ηα εμήο εζσηεξηθά δξνκνιφγηα :

109 Πφζηα Μαζνχξη Πφζηα Βαζχ Πφζηα Πιαηχ Γηαιφο Πφζηα - Άξγνο Πφζηα Βιπράδηα Πφζηα-Υψξα Πφζηα-Διηέο Πφζηα-Καληνχλη Πφζηα Δκπνξεηφο Κπθιηθφ, Δζσηεξηθφ, Αζηηθφ δξνκνιφγην Πφζηαο. Δηθφλα 51: Οδηθφ δίθηπν Καιχκλνπ Πεγή: [24] ηηο ρεξζαίεο κεηαθηλήζεηο εληνπίδνληαη πξνβιήκαηα φπσο ε ζηελφηεηα ησλ δξφκσλ, ε αλεπαξθήο ζήκαλζε θαη θσηηζκφο, ν ππεξβνιηθφο αξηζκφο νρεκάησλ πνπ πξνθαινχλ θπθινθνξηθά πξνβιήκαηα, ε έιιεηςε ρψξσλ ζηάζκεπζεο, θ.α. Αληηιακβαλφκελεο απηφ ην πξφβιεκα νη πεηξειατθέο εηαηξείεο, γηα ηελ απνθπγή ηεο δηακπεξνχο θίλεζεο ησλ κεγάισλ θνξηεγψλ ηνπο απφ ην ζπκθνξεκέλν πνιιέο

110 θνξέο θέληξν, θαηαζθεχαζαλ δηθνχο ηνπο ληφθνπο (κηθξά ιηκάληα) θνληά ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπο γηα ηελ επθνιφηεξε κεηαθνξά ηνπ πεηξειαίνπ. Δίλαη εκθαλήο ε απνπζία ελφο πεξηθεξεηαθνχ νδηθνχ δηθηχνπ ηεο πφιεο ηεο Καιχκλνπ θαη απφ ηηο δχν πιεπξέο ηεο πφιεο ζε δηαζχλδεζε κε ην αεξνδξφκην. Έρνπλ γίλεη θάπνηεο πξνθαηαξθηηθέο ελέξγεηεο πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή κε ζθνπφ ηελ επίιπζε ηνπ ρεξζαίνπ ζπγθνηλσληαθνχ πξνβιήκαηνο ηεο Καιχκλνπ. [20] Ο ππεχζπλνο ηεο Γεκνηηθήο πγθνηλσλίαο, θνο Γηαλληθνπξήο, καο ελεκέξσζε πσο ε ζπγθεθξηκέλε ππεξεζία μεθίλεζε λα ιεηηνπξγεί ζην Γήκν ην 1984 ε νπνία δηαηεξείηαη κέρξη ζήκεξα κε ρξήκαηα απφ ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ θαη ρσξίο θαλέλα πνζνζηφ επηδφηεζεο απφ ηελ Πνιηηεία, θάηη ην νπνίν ζθνπεχεη λα δεηήζεη γηα ηε κεηαθνξά ησλ καζεηψλ. Ο Γήκνο έρεη ζηελ θαηνρή ηνπ ιεσθνξεία κε ηα νπνία πξαγκαηνπνηεί θαζεκεξηλά δξνκνιφγηα ζε φινπο ηνπο νηθηζκνχο ηνπ λεζηνχ. Γηαζέηεη ζηφιν ηεζζάξσλ (4) νρεκάησλ εθ ησλ νπνίσλ ηα ηξία (3) είλαη αζηηθνχ ηχπνπ θαη ην έλα (1) ππεξαζηηθνχ, ρσξεηηθφηεηαο ηξηάληα έμη (36) ζέζεσλ ην θαζέλα θαη ππάξρνπλ πέληε (5) νδεγνί δηαζέζηκνη. Δπίζεο, ππάξρεη έλα αθφκε ππεξαζηηθφ φρεκα, πελήληα δχν (52) ζέζεσλ θαη κηζζσκέλν απφ ηδηψηε κε θφζηνο 4500 επξψ ην κήλα, πνπ εθηειεί ηε ζπγθεθξηκέλε δηαδξνκή Πφζηα-Βαζχ κε ηέζζεξα (4) δξνκνιφγηα ηε κέξα θαη ζεσξείηαη μερσξηζηή γξακκή απφ ην ππφινηπν δίθηπν. πλήζσο, ηα ηξία (3) απφ ηα ηέζζεξα (4) νρήκαηα είλαη ζε ιεηηνπξγία θαζψο ην έλα βξίζθεηαη ζην ακαμνζηάζην είηε ιφγσ βιάβεο είηε ιφγσ επηθπιαθήο. Δπίζεο, ζηε δηάζεζε ηνπ Γήκνπ είλαη αθφκε έλα ιεσθνξείν νθηψ (8) ζέζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ ζηνπ Οιπκπηαθνχο Αγψλεο ηεο Αζήλαο θαη έρεη ηε δπλαηφηεηα εμππεξέηεζεο Α.κε.Α. Σα ηαθηηθά δξνκνιφγηα πνπ ππάξρνπλ εμππεξεηνχλ ηελ πιεηνςεθία ησλ νηθηζκψλ ηνπ λεζηνχ κε εηδηθά δηακνξθσκέλεο ζηάζεηο γηα ηελ αλακνλή ησλ επηβαηψλ εθηφο θάπνησλ απνκνλσκέλσλ αγξνηθηψλ ησλ νπνίσλ νη ηδηνθηήηεο εμππεξεηνχληαη είηε κε ην Η.Υ. φρεκά ηνπο είηε κε ηαμί. Γηα ηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε θαηνίθσλ θαη θπξίσο ησλ ηνπξηζηψλ, απφ ην κήλα Απξίιην κέρξη θαη ηνλ Οθηψβξην ηα δξνκνιφγηα γίλνληαη πην ππθλά θαη μεθηλνχλ απφ ηηο 6:30 ην πξσί θαη ζηακαηνχλ ζηηο 23:30 ελψ ηνπο ππφινηπνπο κήλεο ζηακαηνχλ ζηηο 22:30. Ηδηαίηεξα απμεκέλε είλαη ε θίλεζε πξνο ην Μαζνχξη θαη ηνλ Πάλνξκν πνπ είλαη θαη ηα πην ηνπξηζηηθά κέξε ηνπ λεζηνχ. Κάπνηα γεληθά ζπκπεξάζκαηα επηβαηηθήο θίλεζεο κπνξνχλ λα αληιεζνχλ απφ ηα ζηνηρεία πνπ παξαιάβακε ζρεηηθά κε ηα θνκκέλα εηζηηήξηα γηα ην 2010 πνπ άγγημαλ ηηο ελψ νη ηηκέο ηνπο θπκαίλνληαη απφ 0,80 επξψ έσο θαη 2,50 επξψ αλάινγα κε ηελ απφζηαζε ηεο δηαδξνκήο ελψ εηδηθέο θαηεγνξίεο φπσο καζεηέο θαη πνιχηεθλνη πιεξψλνπλ κεησκέλν ή αθφκε κεηαθηλνχληαη θαη δσξεάλ

111 Ζ ππεξεζία απηή ηνπ Γήκνπ απεπζχλεηαη θπξίσο ζηε κεηαθνξά πξνζψπσλ αιιά ηαπηφρξνλα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο θαη κηθξψλ δεκάησλ, κηθξήο πνζφηεηαο εκπνξεπκάησλ σζηφζν δελ ιεηηνπξγεί θάηη κε ζρεδηαζκφ θαη ηελ απαηηνχκελε νξγάλσζε. Σέινο, ηα νρήκαηα ζηαζκεχνπλ ζην ππαίζξην ακαμνζηάζην πνπ βξίζθεηαη ιίγν έμσ απφ ηελ Πφζηα ελψ ζην δεκνηηθφ ζπλεξγείν πνπ ιεηηνπξγεί κεηαθέξνληαη γηα ηε ζπληήξεζή ηνπο θαη ηελ επηζθεπή βιαβψλ. Δηθφλα 52: Σεξκαηηθφο ζηαζκφο ιεσθνξείνπ Δηθφλα 53: Γεκνηηθφ ζπλεξγείν Πεγή: [27] Πεγή: [27] Δηθφλα 54: Σν ιεσθνξείν ηνπ Γήκνπ Πεγή: [27] Ο θνο Γηαλληθνπξήο θιείλνληαο, ηφληζε ηδηαίηεξα ηηο νμπκέλεο νηθνλνκηθέο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδεη ν Γήκνο νη ζπλέπεηεο ησλ νπνίσλ είλαη εκθαλείο ζηε ιεηηνπξγία ηεο Γεκνηηθήο ζπγθνηλσλίαο. Σν φιν ζχζηεκα ζηεξίδεηαη απνθιεηζηηθά θαη

112 κφλν ζε πφξνπο ηνπ Γήκνπ κε απνηέιεζκα ηε κε δπλαηφηεηα πξφζιεςεο θη άιισλ νδεγψλ θαη ηελ αλαλέσζε ηνπ ζηφινπ κε λέα θαη ζχγρξνλα ιεσθνξεία. Σνπο νδεγνχο ηαμί εθπξνζψπεζε ν θνο Νέζθεο εβαζηφο. ηελ Κάιπκλν ζήκεξα έρνπλ εθδνζεί ζαξάληα ηέζζεξηο (44) άδεηεο ηαμί πνπ αλήθνπλ ζε ζαξάληα πέληε (45) ηδηνθηήηεο, αξηζκφο ν νπνίνο ζεσξείηαη ππεξαξθεηφο γηα ηα δεδνκέλα ηνπ λεζηνχ θάηη ην νπνίν νθείιεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζην φηη κέρξη θαη ην 1985 ηα ηαμί εθηεινχζαλ ρξέε αζηηθήο ζπγθνηλσλίαο 35. Σα νρήκαηα είλαη φια ζπκβαηηθνχ ηχπνπ. Οη θπξηφηεξεο πηάηζεο είλαη: ηελ Πφζηα θαη ζην ιηκάλη πεξίπνπ ηξηάληα (30) ζέζεσλ ηε Υψξα κε επηά (7) ζέζεηο ηνλ Πάλνξκν κε ηξεηο (3) ζέζεηο ην Μαζνχξη κε ηξεηο (3) ζέζεηο ηηο Μπξηηέο κε ηξεηο (3) ζέζεηο Οη ηειεπηαίεο ηξεηο (3) πηάηζεο είλαη επνρηθέο θαη ιεηηνπξγνχλ κφλν θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο. Δηθφλα 55: Πηάηζα ζην ιηκάλη Δηθφλα 56: Πηάηζα ζηελ Πφζηα Πεγή: [27] Πεγή: [27] Ηδηαίηεξε κλεία έθαλε θαη ζην λέν λνκνζρέδην γηα ηελ απειεπζέξσζε ηνπ επαγγέικαηφο ηνπο θαη ηηο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο πνπ ζα έρεη ζε κηα ήδε θνξεζκέλε αγνξά ζηελ νπνία ππάξρεη έλαο άηππνο έιεγρνο γηα ηελ είζνδν θάπνηνπ λένπ επαγγεικαηία. Έλαο άιινο ηδηφκνξθνο ηξφπνο κεηαθίλεζεο, θπξίσο απνζθεπψλ θαη εκπνξεπκάησλ, πνπ ζπλαληάηαη ζην λεζί είλαη ηα ιεγφκελα ηξίθπθια. Πξφθεηηαη γηα 35 ηε ζπγθεθξηκέλε ππεξεζία είρε δνζεί ην φλνκα TAXI-BUS

113 ηξίθπθια κεραλνθίλεηα πνπ εμππεξεηνχλ ηνλ θφζκν ζε ζεκεία φπνπ δελ έρνπλ πξφζβαζε ηα ηαμί ιφγσ ηεο ζηελφηεηαο πνπ παξνπζηάδνπλ νη δξφκνη, εηδηθφηεξα ζην θέληξν ηεο Πφζηαο θαη ηεο Υψξαο. Δηθφλα 57: Πηάηζα ησλ ηξίθπθισλ Δηθφλα 58: Σξίθπθια ζηελ Κάιπκλν Πεγή: [27] Πεγή: [27] Δίλαη κηα παξάδνζε πνπ έρεη μεθηλήζεη πξηλ απφ εμήληα (60) ρξφληα κηαο θαη παιαηφηεξα εμππεξεηνχζαλ ηα ζθνπγγαξάδηθα ζην ιηκάλη. Πξφθεηηαη γηα πεξίπνπ ηξηάληα (30) ηξίθπθια, πνπ ιεηηνπξγνχλ φκσο ρσξίο άδεηα, πνπ εμππεξεηνχλ θπξίσο ην θέληξν ηνπ λεζηνχ ελψ αλ παξαζηεί αλάγθε κεηαβαίλνπλ θαη ζε καθξηλνχο πξννξηζκνχο. Δίλαη ζαθψο πην νηθνλνκηθά απφ ηα ηαμί κε ηε ρξέσζε λα ζηεξίδεηαη απνθιεηζηηθά ζηελ απφζηαζε θαη ζην θνξηίν πνπ ζα κεηαθεξζεί θαη γη απηφ ίζσο ν θφζκνο δείρλεη ηδηαίηεξε πξνηίκεζε ζε απηά. Γηα ην ιφγν απηφ ππάξρεη κηα άηππε θφληξα κε ηνπο νδεγνχο ηαμί αιιά γίλνληαη πξνζπάζεηεο λα δηαηεξνχληαη νη ηζνξξνπίεο ψζηε λα δηαρσξίδεηαη ν ξφινο θαη νη ππεξεζίεο πνπ ζα παξέρεη ν θαζέλαο. Γελ ππάξρεη θακία νξγάλσζε κηαο θαη ν θαζέλαο δέρεηαη θιήζεηο αλά πάζα ζηηγκή ζην πξνζσπηθφ ηνπ θηλεηφ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε θάπνηνπ δξνκνινγίνπ αλ θαη γηα ηελ θαιχηεξε ζπλελλφεζε κεηαμχ ηνπο έρνπλ νξίζεη δηθφ ηνπο ηξφπν επηθνηλσλίαο. Ζ πηάηζα ηνπο είλαη αθξηβψο απέλαληη απφ ζην Γεκαξρείν ηεο Καιχκλνπ ελψ ζε πεξίπησζε θαθνθαηξίαο γηα ηελ πξνθχιαμε επηβαηψλ θαη απνζθεπψλ θαιχπηνπλ ην φρεκα κε κνπζακά. ην λεζί δξαζηεξηνπνηνχληαη ηέζζεξηο (4) εηαηξείεο ελνηθίαζεο απηνθηλήησλ θαη κνηνπνδειάησλ κε πεξίπνπ 110 νρήκαηα πξνο ελνηθίαζε ζχκθσλα κε ηνλ θν Καξδνχιηα Ννκηθφ, ηδηνθηήηε ηεο επηρείξεζεο AUTO MARKET. Ζ ηηκή ελνηθίαζεο εμαξηάηαη απφ ηνλ ηχπν ηνπ νρήκαηνο, ηε ρξνληθή δηάξθεηα ηεο ελνηθίαζεο θαη ηνλ πειάηε. Δίλαη εχθνιν λα θαηαλνήζεη θαλείο ην ζεκαληηθφ ξφιν πνπ επηηεινχλ ζηνλ ηνπξηζκφ κηαο θαη πνιινί ηνπξίζηεο ελνηθηάδνπλ νρήκαηα γηα ηε κεηαθίλεζή ηνπο. Σν

114 ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα πνπ αληηκεησπίδνπλ είλαη ην ζέκα κε ην δηεζλέο δίπισκα πνπ πξέπεη λα έρνπλ φινη φζνη επηζπκνχλ λα λνηθηάζνπλ έλα φρεκα θαη πξνέξρνληαη απφ ρψξεο εθηφο Δ.Δ. Ξερσξηζηφ ελδηαθέξνλ είρε ε ζπλνκηιία κε ηνλ θν Λακπξφπνπιν Μηραήι, ην κνλαδηθφ θάηνηθν ηεο βξαρνλεζίδαο Πιάηε πνπ βξίζθεηαη κεηαμχ Καιχκλνπ θαη Φεξίκνπ. ηελ Πιάηε εγθαηαζηάζεθε κφληκα ην 1998 θαη γηα ηηο κεηαθηλήζεηο ηνπ ρξεζηκνπνηεί ηδησηηθφ ζθάθνο ην νπνίν ηνπ δψξηζε ε Πνιηηεία. ε πεξίπησζε βιάβεο ηνπ ζθάθνπο επηθνηλσλεί κε γλσζηνχο θαη θίινπο γηα ηε κεηαθνξά ηνπ. Σφληζε φηη ε ίδηα ε Πνιηηεία δελ δίλεη θίλεηξα ζε απηνχο ηνπο αλζξψπνπο πνπ επηιέγνπλ λα δήζνπλ έλα δηαθνξεηηθφ ηξφπν δσήο, πφζν κάιινλ ζε ηφζν επαίζζεηεο αθξηηηθέο πεξηνρέο

115 Κεθάιαην Έθην 6. Έξεπλα εξσηεκαηνινγίνπ ζε ρξήζηεο θαη θνξείο 6.1 Γνκή θεθαιαίνπ Πξνθεηκέλνπ λα γίλεη δηεξεχλεζε ηνπ επηπέδνπ ηεο ζπγθνηλσληαθήο εμππεξέηεζεο ζην λεζί ηεο Καιχκλνπ θαη ζηα γχξσ θνληηλά λεζηά πξαγκαηνπνηήζεθε έξεπλα ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ κεηαθηλήζεσλ κε ηε βνήζεηα εηδηθά ζρεδηαζκέλνπ εξσηεκαηνινγίνπ. Γηα ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε, ζρεδηάζηεθαλ ηξία (3) δηαθνξεηηθά εξσηεκαηνιφγηα πνπ ην πξψην απεπζχλεηαη ζηνπο κφληκνπο θαηνίθνπο ηεο Καιχκλνπ, ην δεχηεξν ζηνπο θαηνίθνπο ησλ γχξσ κηθξψλ λεζηψλ θαη ην ηξίην ζην Γήκν Καιχκλησλ γηα λα θαηαγξαθεί θαη ε επίζεκε άπνςή ηνπ (βι. Παξάξηεκα Γ). 6.2 Γηαδηθαζία ζχληαμεο εξσηεκαηνινγίνπ Ζ ζρεδίαζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ έγηλε έηζη ψζηε λα είλαη ζχληνκα θαη απιά θαη επίζεο λα είλαη εχθνια αληηιεπηά απφ ηνπο εξσηψκελνπο θαη λα επθνιχλεη ηε ζπκπιήξσζή ηνπο θαη ηελ επεμεξγαζία ηνπο. Οη εξσηήζεηο ηνπο νξίζζεθαλ κε ζθνπφ ηελ απνθφκηζε νινθιεξσκέλεο εηθφλαο ησλ κεηαθηλήζεσλ απφ θαη πξνο ην λεζί θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη επηβάηεο. Δπίζεο, γίλεηαη αλαθνξά θαη ζηα ηνπηθά ζπζηήκαηα κεηαθνξάο φπσο είλαη ηα ΚΣΔΑΛ θαη ηα ηαμί. Οη εξσηήζεηο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ είλαη θπξίσο θιεηζηνχ ηχπνπ, δίλνληαο φκσο ηελ δπλαηφηεηα ζηνπο ζπλεληεπμηαδφκελνπο λα εθθξάζνπλ ηελ πξνζσπηθή ηνπο άπνςε αθφκα θαη αλ δελ πεξηέρεηαη ζηηο πηζαλέο απαληήζεηο. 6.3 πιινγή εξσηεκαηνινγίσλ Ζ έξεπλα ησλ εξσηεκαηνινγίσλ γηα ηελ αλάιπζε ηεο ζπγθνηλσληαθήο εμππεξέηεζεο ηφζν ησλ αζηηθψλ φζν θαη ησλ ππεξαζηηθψλ κεηαθηλήζεσλ ησλ ρξεζηψλ ήηαλ ηειεθσληθή θαη πξαγκαηνπνηήζεθε πξσηλέο θαη απνγεπκαηηλέο ψξεο. Σν εξσηεκαηνιφγην πνπ απεπζχλεηαη ζην Γήκν απεζηάιιεη κε mail ζηελ ππεχζπλε

116 θα Μνπζζά γηα ηε ζπκπιήξσζή ηνπ. Με ηνλ ηξφπν απηφ επεηεχρζε ε απνθπγή ιαζψλ θαη παξαλνήζεσλ. Ζ ζπιινγή ηνπ δείγκαηνο έγηλε ηπραία ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ ηειεθσληθφ θαηάινγν ηεο Καιχκλνπ. Γειαδή θαηά ηελ δεηγκαηνιεςία ηα ζηνηρεία ηνπ δείγκαηνο εθιέγνληαη εληειψο ηπραία, έηζη θάζε ζηνηρείν ηνπ πιεζπζκνχ έρεη ηελ ίδηα πηζαλφηεηα λα επηιεγεί. Ο αξηζκφο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πνπ ζπιιέρζεθαλ θαη θξίζεθαλ έγθπξα θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ αλάιπζε απφ ηνπο θαηνίθνπο ηεο Καιχκλνπ αλέξρεηαη ζηα δηαθφζηα (200), γηα ηνπο θαηνίθνπο ησλ δηπιαλψλ λεζηψλ ζηα πελήληα (30) ελψ έλα (1) εξσηεκαηνιφγην ζπκπιήξσζε ν Γήκνο. 6.4 Δπεμεξγαζία δεδνκέλσλ εξσηεκαηνινγίσλ Ζ αλάιπζε θαη ε επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πξαγκαηνπνηήζεθε ζην πεξηβάιινλ ηνπ Microsoft Excel. Ζ επεμεξγαζία πεξηιακβάλεη: Γεκηνπξγία βάζεο δεδνκέλσλ ζε πεξηβάιινλ ηνπ Microsoft Excel. Καηαρψξηζε ησλ έγθπξσλ εξσηεκαηνινγίσλ ζηε βάζε δεδνκέλσλ. χλζεζε θαη ζχγθξηζε ησλ απνηειεζκάησλ θαη παξαγσγή δηαγξακκάησλ 6.5 Αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ηειεθσληθήο έξεπλαο Κάηνηθνη Καιχκλνπ Ο αξηζκφο ησλ επεμεξγαζκέλσλ εξσηεκαηνινγίσλ αλέξρεηαη ζε 200, φπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ. Αξρηθά έγηλε αλάιπζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ δείγκαηνο, ην νπνίν απνηειείηαη ζε πνζνζηφ 57% (114) απφ γπλαίθεο θαη 43% (86) απφ άλδξεο φπσο θαίλεηαη ζηo ζρεδηάγξακκα 6. ρεδηάγξακκα 6: Καηαλνκή θχινπ εξσηεζέλησλ Άνδρεσ Γςνα ίκε ρ

117 ζνλ αθνξά ηελ ειηθηαθή θαηαλνκή ηνπ δείγκαηνο, ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ νκάδα <18 εηψλ κε πνζνζηφ 7% (13), ηελ νκάδα εηψλ κε 11% (21), ηελ νκάδα εηψλ κε 15% (29), ηελ νκάδα εηψλ κε 21% (42), ηελ νκάδα εηψλ κε 17% (34), ηελ νκάδα >55 εηψλ κε 31% (61), φπσο θαίλνληαη παξαθάησ (ρεδηάγξακκα 7). ρεδηάγξακκα 7: Ζιηθηαθή θαηαλνκή δείγκαηνο <18 ετϊν ε ηώ ν ε ηώ ν ε ηώ ν ε ηώ ν > 5 6 ε ηώ ν εκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ απνηειεί ε ηδηνθηεζία Ηδησηηθήο Υξήζεσο Δπηβαηηθνχ Απηνθηλήηνπ (Η.Υ.Δ.Α.), φπνπ ην 69% ησλ λνηθνθπξηψλ έρεη ζηελ θαηνρή Η.Υ.Δ.Α. γεγνλφο πνπ απνδεηθλχεη φηη νη πεξηζζφηεξνη Καιχκληνη δελ πξνηηκνχλ ηελ αζηηθή ζπγθνηλσλία. εκαληηθφ επίζεο κέξνο ησλ εξσηεζέλησλ δήισζε φηη ρξεζηκνπνηεί δίθπθια γηα ηε κεηαθίλεζή ηνπ (ρεδηάγξακκα 8). ρεδηάγξακκα 8: Πνζνζηηαία θαηαλνκή ηδηνθηεζίαο Η.Υ. λνηθνθπξηνχ δείγκαηνο 80% 70% % 50% 40% 30% 62 20% 10% 0% Ναι Ό σι

118 ζνλ αθνξά ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ηθαλνπνηνχληαη νη αλάγθεο γηα κεηαθίλεζε ησλ θαηνίθσλ ζην λεζί, ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο ηνπ δείγκαηνο επηιέγεη ην Η.Υ. κε πνζνζηφ 47%, ην 22% επηιέγεη ηε κεηαθίλεζε κε ην δίθπθιν ελψ ζηα ίδηα πεξίπνπ πνζνζηά θπκαίλεηαη θαη ε πεδή κεηαθίλεζε (20%). Μηθξά είλαη ηα πνζνζηά φζσλ ρξεζηκνπνηνχλ ηε δεκνηηθή αζηηθή ζπγθνηλσλία κε 10% ελψ πνιχ ρακειφ είλαη ην πνζνζηφ ησλ Καιχκλησλ πνπ κεηαθηλνχληαη κε ην ηαμί κε κφιηο 3%, φπσο θαίλεηαη ζην παξαθάησ ζρεδηάγξακκα. ρεδηάγξακκα 9: Πνζνζηηαία θαηαλνκή κέζνπ ζπρλφηεξεο κεηαθίλεζεο 17% 3% Ι.Χ. Μθχανι 11% Κ ΤΕ ΑΛ Πεη ι 22% 47% Ταξί ηα ζρεδηάγξακκα 10 παξνπζηάδνληαη νη πεξηνρέο πξνέιεπζεο ησλ ζπλεληεπμηαδφκελσλ κε πξννξηζκφ ηελ Πφζηα, φπνπ είλαη θαη θέληξν δξαζηεξηνπνίεζεο πνιιψλ επαγγεικαηηψλ θαη βξίζθνληαη ζρνιεία, ην λνζνθνκείν θαη νη δεκφζηεο ππεξεζίεο. Παξαηεξείηαη φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ θηλείηαη εληφο ηεο Πφζηαο, πξάγκα πνπ εμεγεί θαη ην πςειφ πνζνζηφ κεηαθίλεζεο κε δίθπθιν θαη πεδήο κεηαθίλεζεο. Αθφκε, πεξηνρέο πνπ βξίζθνληαη ζε ζρεηηθά καθξηλέο απνζηάζεηο, φπσο ν Πάλνξκνο, νη Μπξηηέο, ην Μαζνχξη θαη ην Βαζχ, παξνπζηάδνπλ ζην ζχλνιφ ηνπο πνζνζηφ 41%, κεηαθηλήζεηο νη νπνίεο θαηά ην πιείζηνλ πξαγκαηνπνηνχληαη κε Η.Υ

119 Πάνορμοσ Πόκια Ε λιζσ Χ ϊρα Βλυχ άδια Μυρτιζσ Μαςοφρι Πλατφσ Βοκφνοι Φλαςκάσ Άργοσ Βακφ Κ αντοφνι Σα ζπζηήκαηα κεηαθνξάο ζε κηθξά λεζηά. Ζ πεξίπησζε ηεο Καιχκλνπ. ρεδηάγξακκα 10: Πνζνζηηαία θαηαλνκή πξνέιεπζεο κε πξννξηζκφ ηελ Πφζηα 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Χο πξνο ην ζθνπφ ηεο πην ζπρλήο κεηαθίλεζεο, ην κεγαιχηεξν, γεληθά, πνζνζηφ είλαη νη πξνζσπηθνί ιφγνη κεηαθίλεζεο θαη αθνινπζεί ε εξγαζία κε ηα πνζνζηά πνπ παξαηίζεληαη ζην παξαθάησ δηάγξακκα ηεο αλάιπζεο. ρεδηάγξακκα 11: Πνζνζηηαία θαηαλνκή ζθνπνχ κεηαθίλεζεο 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Αναψυχι Ε κπ αίδευςθ Ε ργαςία Προς ωπ ικοί λόγοι Άλλοσ Ο ρξφλνο δηαδξνκήο ηεο ζπλεζέζηεξεο κεηαθίλεζεο γηα ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ εληνπίδεηαη αλάκεζα ζηα 0 κε 10 ιεπηά (0-5 27% θαη %), ην νπνίν εμεγείηαη απφ ην γεγνλφο φηη νη απνζηάζεηο γεληθφηεξα ζην λεζί είλαη κηθξέο θαη ε πιεηνςεθία ησλ εξσηεζέλησλ ρξεζηκνπνηνχλ ηα δηθά ηνπο νρήκαηα γηα θαιχηεξε θαη πην άκεζε θαη γξήγνξε εμππεξέηεζε. Οη απνζηάζεηο κε δηάξθεηα πάλσ απφ δέθα (10) ιεπηά αλαθέξνληαη θπξίσο ζηα καθξηλά ρσξηά φπσο είλαη ην Βαζχ, ν Πιαηχο Γηαιφο θαη ην Καληνχλη ( % %, >21 5%). εκαληηθφ είλαη επίζεο

120 ην πνζνζηφ φζσλ δελ ήηαλ ζε ζέζε λα ππνινγίζνπλ ηε ρξνληθή δηάξθεηα ηεο κεηαθίλεζήο ηνπο πνπ αγγίδεη ην 13%. ρεδηάγξακκα 12: Πνζνζηηαία θαηαλνκή δηάξθεηαο ζπρλφηεξεο κεηαθίλεζεο 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0' ζωσ 5' 6 ' έ ω ρ 10' 1 1 ' έ ω ρ 15' 1 6 ' έ ω ρ 20' > 2 1 ' Γ ε ν α π α ν η ώ ρεηηθά κε ην θφζηνο κεηαθίλεζεο ζην λεζί, νη πεξηζζφηεξνη εξσηεζέληεο δελ ήηαλ ζε ζέζε λα εθηηκήζνπλ ην θφζηνο ηεο κεηαθίλεζήο ηνπο εθφζνλ ρξεζηκνπνηνχλ είηε ην ΗΥ φρεκά ηνπο είηε ην κεραλάθη ηνπο είηε κεηαθηλνχληαη κε ηα πφδηα κε κπνξψληαο λα αληηιεθζνχλ ηα εμσηεξηθά θφζηε. ζνλ αθνξά ην βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ ρξεζηψλ απφ ηα αζηηθά ΚΣΔΑΛ, θαίλεηαη φηη ν θφζκνο δελ είλαη γεληθά ηθαλνπνηεκέλνο απφ ηηο ππεξεζίεο πνπ ηνπο πξνζθέξνπλ, αθνχ ζρεδφλ νη κηζνί δελ ην ρξεζηκνπνηνχλ θαη κηθξφ είλαη ην πνζνζηφ φζσλ είλαη επραξηζηεκέλνη. Απφ ηηο ηειεθσληθέο ζπλνκηιίεο κε ηνπο θαηνίθνπο θαηαγξάθεθαλ παξάπνλα γηα ηε ζπρλφηεηα ησλ δξνκνινγίσλ (ζρεδφλ αλά δχν ψξεο), γηα ηελ αμηνπηζηία ησλ δξνκνινγίσλ θαη ηελ παιαηφηεηα ηνπ ζηφινπ, γεγνλφο ζην νπνίν νθείινληαη πνιιέο θνξέο νη βιάβεο πνπ παξνπζηάδνπλ κε ζπλέπεηα λα επηηείλεηαη ην φιν πξφβιεκα εηδηθφηεξα θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο φηαλ θαη ε ηνπξηζηηθή θίλεζε απμάλεη θαηαθφξπθα. ρεδφλ νη κηζνί εξσηεζέληεο δελ ρξεζηκνπνηνχλ ηελ αζηηθή δεκνηηθή ζπγθνηλσλία (43%), ζηνηρείν πνπ επηβεβαηψλεη θαη ηηο απφςεηο ησλ θαηνίθσλ πνπ θαηαγξάθεθαλ γηα ηελ άζρεκε θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί. ην ζρεδηάγξακκα 13 θαίλνληαη αλαιπηηθά ηα πνζνζηά ηθαλνπνίεζεο

121 ρεδηάγξακκα 13: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο απφ ηα ΚΣΔΑΛ 4% 43% 12% 19% 9% 13% Πολφ Αρκετά Μζτρια Λίγο Κ ακόλου Δεν απαντϊ ζνλ αθνξά ην θαηά πφζν είλαη ηθαλνπνηεκέλνη νη ρξήζηεο απφ ηηο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ ζηα αζηηθά ΚΣΔΑΛ, θαίλεηαη φηη ν θφζκνο είλαη ζρεηηθά ηθαλνπνηεκέλνο ιακβάλνληαο ππφςε ηηο νηθνλνκηθέο δπζθνιίεο ηηο νπνίεο βηψλεη ε ειιεληθή νηθνγέλεηα, πφζν κάιινλ ζηελ επαξρία φπνπ ηα πξάγκαηα είλαη αθφκε πην δχζθνια, αθνχ ην ζπλνιηθφ πνζνζηφ πνπ δελ έρεη ηδηαίηεξν πξφβιεκα κε ην χςνο ηνπ θνκίζηξνπ, δειαδή φζνη απαληνχλ κέηξηα, αξθεηά θαη πνιχ, είλαη 41%. Κη εδψ ην πνζνζηφ φζσλ δελ έρνπλ άπνςε είλαη πςειφ ελψ κφιηο ην 8% δειψλεη πνιχ ηθαλνπνηεκέλν απφ ηηο ηηκέο (ζρεδηάγξακκα 14). ρεδηάγξακκα 14: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ ζην ΚΣΔΑΛ 8% 18% 43% 6% 10% 15% Πολφ Αρκετά Μζτρια Λίγο Κ ακόλου Δεν απαντϊ

122 ην εξψηεκα γηα πηζαλή αχμεζε ηνπ θνκίζηξνπ κε ηαπηφρξνλε αχμεζε ηεο πνηφηεηαο ηεο ζπγθνηλσληαθήο εμππεξέηεζεο απφ ηα ΚΣΔΑΛ, ε πιεηνςεθία ήηαλ ζεηηθή κε πνζνζηφ 57% έλαληη πνζνζηνχ 43% πνπ δελ ζπκθσλνχζε κε πεξαηηέξσ αχμεζε ηνπ θνκίζηξνπ, ζηνηρείν πνπ απνδεηθλχεη ζε θάπνην βαζκφ φηη νη θάηνηθνη επηζπκνχλ ηελ άλνδν ηεο πνηφηεηαο εμππεξέηεζεο παξά ηηο νηθνλνκηθέο δπζθνιίεο, αξθεί βεβαίσο ε αχμεζε λα είλαη ζε ινγηθά γηα ηελ επνρή πιαίζηα. ρεδηάγξακκα 15: Πνζνζηηαία θαηαλνκή γηα αχμεζε ηνπ θνκίζηξνπ κε ζθνπφ θαιχηεξε εμππεξέηεζε 60% 50% 40% % 86 20% 10% 0% Ναι Ό σι ζνλ αθνξά ην βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ θαηνίθσλ απφ ηα ηαμί, θαίλεηαη φηη ν θφζκνο είλαη γεληθά ηθαλνπνηεκέλνο απφ ηελ πθηζηάκελε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε, αλ θαη ζρεδφλ έλαο ζηνπο δχν Καιχκληνπο δελ ρξεζηκνπνηεί ηαμί είηε ιφγσ ηνπ θφζηνπο κεηαθνξάο είηε επεηδή πξνηηκνχλ ην δηθφ ηνπο κέζν. Απηφ πξνθχπηεη απφ ην γεγνλφο φηη νη κε ηθαλνπνηεκέλνη δελ πξνζεγγίδνπλ νχηε ην 20% ελψ ην 39% δελ ζέιεζε λα εθθξάζεη ηελ άπνςή ηνπ κηαο θαη δελ ην ρξεζηκνπνηεί (ζρεδηάγξακκα 16). Χζηφζν, νη θάηνηθνη δελ δείρλνπλ λα είλαη ηφζν επραξηζηεκέλνη απφ ηα χςε ησλ θνκίζηξσλ πνπ πιεξψλνπλ κηαο θαη ζεσξνχλ φηη γηα ηηο κηθξέο απνζηάζεηο ηνπ λεζηνχ, ην αληίηηκν είλαη ζρεηηθά αθξηβφ ελψ έδεημαλ θαη κηα θαιή δηάζεζε απέλαληη ζε απηφ ηνλίδνληαο φηη είλαη φινη γλσζηνί κεηαμχ ηνπο (ζρεδηάγξακκα 17)

123 ρεδηάγξακκα 16: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο απφ ηα ηαμί 6% 18% 39% 8% 10% 19% Πολφ Αρκετά Μζτρια Λίγο Κ ακόλου Δεν απαντϊ ρεδηάγξακκα 17: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο ζηηο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ ζην ηαμί 3% 7% 41% 10% 20% 19% Πολφ Αρκετά Μζτρια Λίγο Κ ακόλου Δεν απαντϊ ρεηηθά κε ηελ ζπγθνηλσληαθή ζχλδεζε ηεο Καιχκλνπ κε ηα θνληηλά λεζηά ηεο Γσδεθαλήζνπ φπσο ε Κσο, ε Λέξνο, ε Φέξηκνο θαη ε Σέιελδνο, ζχκθσλα κε ηηο απφςεηο πνπ θαηαγξάθεθαλ ε εμππεξέηεζε βξίζθεηαη ζε ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν. Χζηφζν αλαθέξζεθαλ θάπνηα πξνβιήκαηα ζρεηηθά κε ηελ αμηνπηζηία ησλ δξνκνινγίσλ θαη ηηο ψξεο αλαρψξεζεο, ηδηαίηεξα θαηά ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο φπνπ παξαηεξνχληαη θαζπζηεξήζεηο εμαηηίαο ηεο θαθνθαηξίαο θαη ησλ δπλαηψλ αλέκσλ. Πξνβιήκαηα ζρεηηθά κε ηελ πξφζβαζε ζην ιηκάλη δελ παξαηεξήζεθαλ ελψ ηα πινία παξέρνπλ αζθάιεηα θαη άλεζε (ρεδηάγξακκα 18). Απφ ηηο ηζρχνπζεο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ, ν θφζκνο είλαη ζρεηηθά ηθαλνπνηεκέλνο κε ην πνζνζηφ λα αγγίδεη ην 74%

124 (κε πνιχ 3%, αξθεηά 31% θαη κέηξηα 40%) ηελ πιήξε θαηαγξαθή ησλ απφςεσλ λα παξνπζηάδεηαη ζην ζρεδηάγξακκα 19. ρεδηάγξακκα 18: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ εμππεξέηεζε κε ηα θνληηλά λεζηά 2% 13% 11% 8% 17% 49% Πολφ Αρκετά Μζτρια Λίγο Κ ακόλου Δεν απαντϊ ρεδηάγξακκα 19: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ κε ηα θνληηλά λεζηά Δθεί πνπ φλησο παξαηεξήζεθε, απφ ην ζχλνιν ζρεδφλ ησλ εξσηεζέλησλ, φηη ππάξρεη ζεκαληηθφ πξφβιεκα ζην λεζί είλαη ε αθηνπιντθή ζχλδεζε κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά θαη ε αεξνπνξηθή κε ην αεξνδξφκην ησλ Αζελψλ αθνχ ζρεδφλ 9 ζηνπο 10 Καιχκληνπο είλαη ιίγν επραξηζηεκέλνη έσο θαζφινπ απφ ηελ πθηζηάκελε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε. χκθσλα κε ηηο απφςεηο πνπ θαηαγξάθεθαλ νη θάηνηθνη ληψζνπλ απνθνκκέλνη ηφζν απφ ηελ πξσηεχνπζα ηεο ρψξαο φζν θαη απφ ηελ βφξεηα Διιάδα θαη ηελ πφιε ηεο Θεζζαινλίθεο. Πξηλ δέθα (10) ρξφληα ππήξρε ηαθηηθή αθηνπιντθή ζχλδεζε κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά κε δχν (2) θαζεκεξηλά

125 δξνκνιφγηα απφ θαη πξνο ηελ Κάιπκλν ελψ ζήκεξα ππάξρνπλ κφιηο ηξία (3) δξνκνιφγηα ηελ εβδνκάδα κε ην πινίν ΓΗΑΓΟΡΑ!!! Σα ζνβαξά παξάπνλα ησλ θαηνίθσλ επηθεληξψλνληαλ ζηε ζπρλφηεηα ησλ δξνκνινγίσλ κηαο θαη ππήξρε άκεζε ζχγθξηζε κε ηελ θαηάζηαζε ηνπ πξφζθαηνπ παξειζφληνο, ζηηο πςειέο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ θαη ζηελ παιαηφηεηα ησλ πινίσλ πνπ εμππεξεηνχλ ην λεζί, ζηνηρείν πνπ ζπκβάιιεη αξλεηηθά θαη ζηελ αίζζεζε αζθάιεηαο πνπ ληψζνπλ νη επηβάηεο. ρεδηάγξακκα 20: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ εμππεξέηεζε κε ηε ρεξζαία ρψξα 8% 4% 4% 32% Πολφ Αρκετά Μζτρια Λίγο 52% Κ ακόλου Δεν α π α ν η ώ ρεδηάγξακκα 21: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ κε ηε ρεξζαία ρψξα 8% 1% 1% 10% 32% 48% Πολφ Αρκετά Μζτρια Λίγο Κ ακόλου Δεν απαντϊ

126 ε εξψηεζε ζρεηηθά κε ην πνηφ είλαη ην ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα ζην λεζί φζνλ αθνξά ηε ζπγθνηλσληαθή ηνπ εμππεξέηεζε, είλαη ζπληξηπηηθφ ην πνζνζηφ απηψλ πνπ εθηηκνχλ πσο ε ζχλδεζε κε ηε επεηξσηηθή ρψξα θαη ηδηαίηεξα κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά θαη ην αεξνδξφκην Δι. Βεληδέινο απνηειεί κείδνλ ζέκα πνπ έρεη σο ζπλέπεηα ηελ νηθνλνκηθή καξάδσζε ηνπ ηφπνπ, ηελ αίζζεζε απνκφλσζεο ησλ θαηνίθσλ απφ ηελ ππφινηπε ρψξα, ηελ αδπλακία πεξαηηέξσ αλάπηπμεο θαη ηελ ζηξνθή ησλ ηνπξηζηψλ ζε άιια κέξε πνπ έρνπλ πην εχθνιε κεηάβαζε. Παξαηεξνχληαη επίζεο θαη θάπνηα άιια πξνβιήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ηνπηθή εμππεξέηεζε θαη ηα ιεσθνξεία ηνπ Γήκνπ, κε ηηο ππνδνκέο (ιηκάλη θαη αεξνδξφκην) θαη ηα έξγα αλαθαηαζθεπήο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ, ην νδηθφ δίθηπν κε ηνπο ζηελνχο θαη θαθνζπληεξεκέλνπο δξφκνπο θαη ηέινο ηελ επξχηεξε απνπζία ελφο ζπλνιηθνχ ζρεδηαζκνχ απφ πιεπξάο ησλ αξκφδησλ αξρψλ. ρεδηάγξακκα 22: Πνζνζηηαία θαηαλνκή ηνπ ζεκαληηθφηεξνπ πξνβιήκαηνο ζηε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε 7% 2% 4% Σ φνδεςθ με χερςαία χϊρα 4% 6% Τ οπικι εξυπθρζτθςθ ( λεω θ οπεία ) Υ ποδομζσ (λιμάνι, α ε π ο δ π ό μ ιο ) Οδικό δίκτυο Απουςία ςχεδιαςμοφ 77% Δεν γνωρίηω/δεν απαντϊ Σν ηειεπηαίν εξψηεκα ηεο ζπλέληεπμεο αθνξνχζε ηελ πξφηαζε κέηξσλ απφ πιεπξάο ηνπ θφζκνπ έηζη ψζηε λα ππάξμνπλ ζεκάδηα βειηίσζεο ζηελ πθηζηάκελε εμππεξέηεζε πνπ ηνπο παξέρεηαη. Καη ζε απηφ ην εξψηεκα ππάξρεη ζρεδφλ θαζνιηθή ηαχηηζε απφςεσλ κε ην πνζνζηφ απηψλ πνπ πηζηεχνπλ φηη είλαη επηηαθηηθή αλάγθε ε αχμεζε ησλ δξνκνινγίσλ κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά λα μεπεξλά ην 80%, γεγνλφο πνπ φλησο απνδεηθλχεη ηελ αλάγθε γηα πην ζπρλή επηθνηλσλία ηνπ λεζηνχ κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα. Απηφ κπνξεί λα αθνξά είηε ζε ιφγνπο νηθνλνκηθνχο θαη αλάπηπμεο ηνπ λεζηνχ είηε ζηελ αίζζεζε αθάιεηαο πνπ ζέινπλ λα ληψζνπλ νη θάηνηθνη είηε αθφκε

127 θαη ζην φηη πνιιέο θνξέο παξνπζηάδεηαη ε αλάγθε γηα κεηαθνξά αζζελψλ. Άιιεο πξνηάζεηο ησλ ίδησλ ησλ θαηνίθσλ αθνξνχλ ζε ζέκαηα φπσο ε άλνδνο ηνπ επηπέδνπ ηεο ηνπηθήο εμππεξέηεζεο κε ηε δεκνηηθή ζπγθνηλσλία, ε αλάγθε γηα επηζθεπέο ζην ιηκάλη έηζη ψζηε λα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα θαη ζε κεγαιχηεξα πινία λα ην πξνζεγγίδνπλ, γεγνλφο πνπ ζα δψζεη πξαγκαηηθή πλνή ζην λεζί, ε αλαλέσζε ηνπ ζηφινπ κε πην ζχγρξνλα θαη εμειηγκέλα πινία θαη αεξνπιάλα γηα πην γξήγνξε, άλεηε θαη αζθαιή κεηαθνξά, ε άδεηα εηζφδνπ ζηηο ζπγθεθξηκέλεο γξακκέο θαη ζε άιιεο εηαηξείεο έηζη ψζηε λα ππάξμεη αληαγσληζκφο 36 γηα πηψζε ησλ ηηκψλ θαη αχμεζε ησλ δξνκνινγίσλ θαη ηέινο νη πξσηνβνπιίεο πνπ πξέπεη λα αλαιάβνπλ νη αξκφδηνη θνξείο, θπξίσο ν δήκνο, γηα λα πξνρσξήζεη ζε φιεο ηηο απαξαίηεηεο θηλήζεηο. ιεο απηέο νη απφςεηο παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζην επφκελν ζρεδηάγξακκα 23. ρεδηάγξακκα 23: Πνζνζηηαία θαηαλνκή πξνηάζεσλ βειηίσζεο ζπγθνηλσληαθήο εμππεξέηεζεο 1% 7% 4% Σ υχνότθτα δρομολογίων 10% Ανανζωςθ ςτόλου ( αεποπλάνω ν,πλοίω ν ) Ζ ργα ανακαταςκευισ 6% Ζ ργα οδοποιϊασ Φ παρξθ ανταγωνιςμοφ 72% Πρωτοβουλίεσ αρχϊν Γήκνο Καιπκλίσλ Σν εξσηεκαηνιφγην πνπ ζρεδηάζηεθε γηα ην Γήκν Καιπκλίσλ ζπκπιεξψζεθε απφ ππάιιειν πνπ θξίζεθε αξκφδηνο ζε ηέηνηα ζέκαηα θαη ζηελ νπζία εθθξάδεη ηελ άπνςε ηνπ Γήκνπ. Με ηελ θαηάιιειε επεμεξγαζία ησλ απαληήζεσλ πνπ δφζεθαλ θαη έρνληαο κηα ζθαηξηθή εηθφλα απφ ηηο ζπλνκηιίεο κε ηνπο ππαιιήινπο ηνπ Γήκνπ ηα θπξηφηεξα ζεκεία είλαη: 36 Δθφζνλ κηα γξακκή έρεη ραξαθηεξηζηεί σο άγνλε δελ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζε άιιε εηαηξεία λα κπνξέζεη λα δηεθδηθήζεη δξνκνιφγηα ζηε ζπγθεθξηκέλε γξακκή, ζχκθσλα κε νδεγία ηεο ΔΔ

128 Α. ΣΑΞΗ Ο ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ ηαμί πνπ εδξεχνπλ ζην Γήκν είλαη ζαξάληα ηέζζεξα (44). Οη ζέζεηο αλακνλήο (πηάηζεο) ππάξρνπλ ζε πέληε πεξηνρέο ηνπ λεζηνχ εθ ησλ νπνίσλ κφλν δχν (2) ιεηηνπξγνχλ ζε φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, απηέο πνπ βξίζθνληαη ζηελ Πφζηα θαη ζηε Υψξα, ελψ νη άιιεο κφλν θαηά ηελ ηνπξηζηηθή πεξίνδν: πεξηνρή Διηέο, πιαηεία ζην Μαζνχξη θαη πιαηεία ζηηο Μπξηηέο. Β. ΚΣΔΑΛ Ο Γήκνο έρεη ζηελ θαηνρή ηνπ ιεσθνξεία κε ηα νπνία πξαγκαηνπνηεί θαζεκεξηλά δξνκνιφγηα ζε φινπο ηνπο νηθηζκνχο ηνπ λεζηνχ. Γηαζέηεη ζηφιν ηεζζάξσλ (4) νρεκάησλ εθ ησλ νπνίσλ ηα ηξία (3) είλαη αζηηθνχ ηχπνπ θαη ην έλα (1) ππεξαζηηθνχ, ρσξεηηθφηεηαο ηξηάληα έμη (36) ζέζεσλ ην θαζέλα θαη ππάξρνπλ πέληε (5) νδεγνί δηαζέζηκνη. Δπίζεο, ππάξρεη έλα αθφκε ππεξαζηηθφ φρεκα, πελήληα δχν (52) ζέζεσλ θαη κηζζσκέλν απφ ηδηψηε, πνπ εθηειεί ηε ζπγθεθξηκέλε δηαδξνκή Πφζηα-Βαζχ θαη ζεσξείηαη μερσξηζηή γξακκή απφ ην ππφινηπν δίθηπν. Χο θπξηφηεξν πξφβιεκα απηή ηε ζηηγκή ζηε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε πνπ παξέρεηαη απφ ην ΚΣΔΑΛ, ζχκθσλα κε ην εξσηεκαηνιφγην πνπ ζπκπιήξσζε ν εθπξφζσπνο ηνπ Γήκνπ, είλαη ε αλεπάξθεηα πξνζσπηθνχ, πην ζπγθεθξηκέλα ησλ νδεγψλ, πξάγκα πνπ δπζρεξαίλεη ηελ ιεηηνπξγία ηεο ππεξεζίαο. αλ ιχζε ινηπφλ, ππάξρεη ε ζθέςε θαη πξννπηηθή απφ κεξηά ηνπ Γήκνπ γηα πξφζιεςε λέσλ νδεγψλ έηζη ψζηε λα ππάξρεη λένο ζρεδηαζκφο ζηα δξνκνιφγηα θαη αχμεζε ηεο ζπρλφηεηάο ηνπο. Με πξσηνβνπιίεο ηνπ Γήκνπ παξέρεηαη εμππεξέηεζε κεηαθίλεζεο θαη ζε επαίζζεηεο νκάδεο φπσο είλαη νη καζεηέο θαη ηα ΑκεΑ. Πξαγκαηνπνηείηαη θαζεκεξηλά κεηαθνξά ηξηαθνζίσλ (300) πεξίπνπ καζεηψλ απφ θαη πξνο ηα ζρνιεία κε ηα ιεσθνξεία ηνπ Γήκνπ ρσξίο λα ππάξρεη θάπνην πνζφ ρξεκαηνδφηεζεο απφ ηελ Πνιηηεία. Δπηπξνζζέησο, ν Γήκνο δηαζέηεη πεξηζηαζηαθά νρήκαηα ηχπνπ Ikarus ελψ παιαηφηεξα δηέζεηε δηθφ ηνπ φρεκα γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ ΑκεΑ θαη δπζηπρψο δελ αλαθέξζεθε θάπνηνο ζρεδηαζκφο γηα ηελ θάιπςε απηψλ ησλ αλαγθψλ. Σέινο, αμίδεη λα αλαθεξζεί ε παξαδνρή ηνπ Γήκνπ φηη ππάξρνπλ νηθηζκνί θαη πεξηνρέο ζην λεζί φπνπ είηε εμππεξεηνχληαη πιεκκειψο είηε δελ εμππεξεηνχληαη θαζφινπ θαη αλαγθάδνληαη νη εθεί θάηνηθνη λα ρξεζηκνπνηνχλ ηα ηδηφθηεηα κέζα κεηαθνξάο πνπ δηαζέηνπλ ή ηαμί. χκθσλα κε ην Γήκν, απηφ πνπ ρξεηάδεηαη γηα λα ππάξμεη αχμεζε ηεο παξερφκελεο πνηφηεηαο εμππεξέηεζεο είλαη ε αγνξά πεξαηηέξσ νρεκάησλ θαη πξφζιεςε πξνζσπηθνχ (νδεγψλ, ειεγθηψλ θ.α.)

129 6.5.3 Κάηνηθνη θνληηλψλ λεζηψλ ηεο Καιχκλνπ ην Γήκν Καιπκλίσλ ππάγεηαη κηα πιεζψξα θνληηλψλ λεζηψλ θαη βξαρνλεζίδσλ εθ ησλ νπνίσλ ηα πεξηζζφηεξα είλαη κε θαηνηθήζηκα. Έηζη, λεζηά φπσο ε Φέξηκνο θαη ε Σέιελδνο πνπ είλαη θαη ηα κεγαιχηεξα θαηνηθνχληαη απφ κφληκν πιεζπζκφ ζε φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ ελψ πνιινί Καιχκληνη δηαζέηνπλ ζπίηηα ζε απηά ηα κέξε θαη κέλνπλ γηα κεγάια δηαζηήκαηα θπξίσο θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Ζ Καιφιηκλνο είλαη έλα κηθξφ λεζί αλαηνιηθά ηεο Καιχκλνπ φπνπ είλαη εγθαηεζηεκέλν έλα θπιάθην ηνπ ειιεληθνχ ζηξαηνχ κε πεξίπνπ είθνζη (20) θαληάξνπο. Ζ Πιάηε είλαη έλα άιιν κηθξφ λεζί κεηαμχ Καιχκλνπ θαη Φεξίκνπ ζην νπνίν θαηνηθεί έλαο θαη κφλν θάηνηθνο πνπ δηαζέηεη δηθφ ηνπ ζθάθνο γηα ηηο κεηαθηλήζεηο ηνπ. Άιια κηθξφηεξα λεζάθηα θαη βξαρνλεζίδεο ηα νπνία δελ θαηνηθνχληαη είλαη ν Καιαβξφο, ην Μαπξνπηλάθη, ηα Νεξά, ην αθνλήζη, ην Υηέλη θαη νη βξαρνλεζίδεο Ίκηα. Σν ηξίην εξσηεκαηνιφγην αλαθέξεηαη ζηνπο κφληκνπο θαηνίθνπο απηψλ ησλ λεζηψλ θαη πην ζπγθεθξηκέλα ε ηειεθσληθή έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα λεζηά ηεο Φεξίκνπ θαη ηεο Σειέλδνπ. Ο αξηζκφο ησλ επεμεξγαζκέλσλ εξσηεκαηνινγίσλ αλέξρεηαη ζε 30 εθ ησλ νπνίσλ ηα είθνζη επηά (13) ζπκπιεξψζεθαλ απφ θαηνίθνπο ηεο Φεξίκνπ ελψ ηα ππφινηπα δεθαηξία (17) απφ θαηνίθνπο ηεο Σειέλδνπ. Αξρηθά έγηλε αλάιπζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ δείγκαηνο, ην νπνίν απνηειείηαη ζε πνζνζηφ 60% (18) απφ γπλαίθεο θαη 40% (12) απφ άλδξεο φπσο θαίλεηαη ζηo ζρεδηάγξακκα 24. ρεδηάγξακκα 24: Καηαλνκή θχινπ εξσηεζέλησλ

130 ζνλ αθνξά ηελ ειηθηαθή θαηαλνκή ηνπ δείγκαηνο, ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ νκάδα <18 εηψλ κε 3% (1),ηελ νκάδα εηψλ κε 7% (2), ηελ νκάδα εηψλ κε 13% (4), ηελ νκάδα εηψλ κε 10% (3), ηελ νκάδα εηψλ κε 37% (11), ηελ νκάδα >55 εηψλ κε 30% (9), φπσο θαίλνληαη παξαθάησ (ρεδηάγξακκα 25 ). Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην κηθξφ δείγκα ζηνπο εξσηψκελνπο θάησ ησλ δεθανρηψ (18) εηψλ. ρεδηάγξακκα 25: Ζιηθηαθή θαηαλνκή δείγκαηνο Ζ δηάξθεηα ηεο κεηαθίλεζεο απφ ηελ Σέιελδν ζηελ Κάιπκλν είλαη κφιηο πέληε (5) ιεπηά, απφζηαζε κηθξφηεξε απφ νρηαθφζηα (800) κέηξα, ελψ ην θφζηνο κεηαθνξάο είλαη δχν (2) επξψ ελψ ε δηάξθεηα κεηαθίλεζεο απφ ηελ Φέξηκν είλαη πεξίπνπ ζαξάληα πέληε (45) ιεπηά θαη ην θφκηζηξν είλαη ζηα ηέζζεξα (4) επξψ. πζρεηίδνληαο ηε ζπρλφηεηα κεηαθηλήζεσλ κε ηνλ ηφπν πξννξηζκνχ ζε ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή κνλάδα πξνθχπηεη ην παξαθάησ ζρεδηάγξακκα 26. Απφ απηφ ζπκπεξαίλνπκε φηη κεγάιν πνζνζηφ ησλ θαηνίθσλ ησλ γχξσ λεζηψλ κεηαθηλείηαη ηνπιάρηζηνλ κηα θνξά ηε κέξα πξνο ην λεζί ηεο Καιχκλνπ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο (εξγαζία, δηεπζέηεζε πξνζσπηθψλ ππνζέζεσλ, εμππεξέηεζε ζε δεκφζηεο ππεξεζίεο θ.α.) γεγνλφο πνπ εληζρχεη ηνλ θεληξνβαξηθφ ξφιν ηνπ λεζηνχ ζε ζρέζε κε ηα θνληηλά κηθξφηεξα λεζηά θαη ηε ζεκαληηθή ηνπ ζέζε ζηελ φπνηα αλάπηπμή ηνπο. Οη θνληηλέο απνζηάζεηο επλννχλ απηνχ ηνπ είδνπο ηε ζχλδεζε ζαλ κηα θαζεκεξηλή αζηηθή κεηαθίλεζε

131 ρεδηάγξακκα 26: Πνζνζηηαία θαηαλνκή ζπρλφηεηαο κεηαθίλεζεο πξνο ηνλ ηφπν πξννξηζκνχ Ο θπξηφηεξνο ζθνπφο ηεο ζπρλφηεξεο κεηαθίλεζεο πνπ παξαηεξήζεθε είλαη νη πξνζσπηθνί ιφγνη θαη αθνινπζεί ε εξγαζία, ε επηινγή άιινο, ε αλαςπρή ελψ πνιχ ρακειφ είλαη ην πνζνζηφ ηεο εθπαίδεπζεο. Αλ θαη ζα πεξίκελε θαλείο ε εξγαζία λα είλαη ν ζθνπφο ηεο ζπρλφηεξεο κεηαθίλεζεο, σζηφζν νη πξνζσπηθνί ιφγνη είλαη απηνί πνπ θαηαιακβάλνπλ ηελ πξψηε ζέζε, έζησ θαη νξηαθά, ίζσο επεηδή θαη ζηελ Κάιπκλν ηα πνζνζηά αλεξγίαο είλαη αξθεηά πςειά, ζχκθσλα κε ηα φζα θαηαγξάθεθαλ απφ ηηο ηειεθσληθέο ζπλεληεχμεηο. Σα πνζνζηά πνπ παξαηίζεληαη ζην παξαθάησ ζρήκα ηεο αλάιπζεο. ρεδηάγξακκα 27: Πνζνζηηαία θαηαλνκή ζθνπνχ ζπρλφηεξεο κεηαθίλεζεο ηελ εξψηεζε γηα ην κέζν πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη θάηνηθνη ησλ γχξσ λεζηψλ γηα ηε κεηάβαζή ηνπο ζηελ Κάιπκλν, ε πιεηνςεθία απηψλ δειψλεη πσο ρξεζηκνπνηεί ηα

132 ηνπηθά πινία πνπ εθηεινχλ ηα δξνκνιφγηα Κάιπκλνο-Σέιελδνο θαη Κάιπκλνο- Φέξηκνο. Έλα πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ 17% ρξεζηκνπνηεί γηα ηε κεηαθίλεζή ηνπ ηα ηδηφθηεηα ζθάθε ηνπο. Σέινο, ππάξρεη θη έλα πνζνζηφ πνπ κεηαθηλείηαη κε ζαιάζζηα ηαμί πνπ εθηεινχλ ηα δξνκνιφγηα θαη ε ρξεζηκφηεηα ηνπο είλαη εκθαλήο ζε πεξηπηψζεηο άκεζεο θαη γξήγνξεο εμππεξέηεζεο δηαθφξσλ πεξηζηαηηθψλ. ρεδηάγξακκα 28: Πνζνζηηαία θαηαλνκή κέζνπ κεηαθίλεζεο πξνο Κάιπκλν 67% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Τοπ ικι ε ξ ς π η π έ η η ζ η Θ α λ ά ζ ζ ιο η α ξ ί 9% 17% 7% Η δ ιό κ η η η ο Γ ε ν α π α ν η ώ ζ κ ά θ ο ρ ζνλ αθνξά ην επίπεδν ηθαλνπνίεζεο ησλ θαηνίθσλ ηεο Φεξίκνπ θαη ηεο Σειέλδνπ απφ ηελ πθηζηάκελε ζπγθνηλσληαθή ζχλδεζε κε ηελ Κάιπκλν δελ θαίλεηαη λα ππάξρνπλ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα κηαο θαη πξαγκαηνπνηνχληαη θαζεκεξηλά δξνκνιφγηα, σζηφζν φρη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα κε απνηέιεζκα λα ππάξρεη κηα δπζκέλεηα ζε απηφ ηνλ ηνκέα (ρεδηάγξακκα 29). Απφ ηελ άιιε, δελ θαίλεηαη λα ππάξρεη ε ίδηα ηθαλνπνίεζε θαη γηα ηηο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ πνπ εθηηκάηαη φηη γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη είλαη αξθεηά πςειέο, γεγνλφο πνπ απνηππψλεηαη ζην ζρεδηάγξακκα 30. ρεδηάγξακκα 29: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο απφ ηε ζχλδεζε κε ηελ Κάιπκλν

133 ρεδηάγξακκα 30: Πνζνζηηαία θαηαλνκή επηπέδνπ ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ ηηκή θνκίζηξνπ γηα ηε ζχλδεζε κε ηελ Κάιπκλν Σν ζεκείν πνπ ππάξρεη ηαχηηζε απφςεσλ θαη κε ηνπο θαηνίθνπο ηεο Καιχκλνπ αθνξά ηελ εθηίκεζε ηνπ ζεκαληηθφηεξνπ πξνβιήκαηνο ηεο ζπγθνηλσληαθήο ζχλδεζεο φπνπ θη εδψ είλαη ε ζχλδεζε κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα, κέζσ ηεο Καιχκλνπ βέβαηα κηαο θαη δελ ππάξρεη άκεζε ζχλδεζε ησλ λεζηψλ κε ηα ζπκβαηηθά πινία ηεο γξακκήο. Ζ πςειή ηηκή ηνπ εηζηηεξίνπ δηαπηζηψλεηαη φηη είλαη ην ακέζσο επφκελν ζεκαληηθφ πξφβιεκα θαη ίζσο ζα έπξεπε γηα ηνπο θαηνίθνπο απηψλ ησλ επαίζζεησλ πεξηνρψλ λα πξνβιέπεηαη εηδηθή κέξηκλα. Άιια πξνβιήκαηα πνπ αλαθέξζεθαλ είλαη ε κε δπλαηφηεηα κεηαθίλεζεο ζε ρεηκεξηλέο πεξηφδνπο ιφγσ ησλ ηζρπξψλ αλέκσλ θαη ε φρη ηθαλνπνηεηηθή ζπρλφηεηα δξνκνινγίσλ γηα ηελ Κάιπκλν ελψ έλα ζεκαληηθφ πνζνζηφ δελ εμέθξαζε ηελ άπνςε ηνπ θπξίσο δηφηη δελ κεηαθηλείηαη απφ ην λεζί ζπρλά. ρεδηάγξακκα 31: Πνζνζηηαία θαηαλνκή ηνπ ζεκαληηθφηεξνπ πξνβιήκαηνο ζηε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε

134 Καη ζην ηειεπηαίν εξψηεκα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξσηεκαηνινγίνπ ππήξμε ηαχηηζε απφςεσλ κε απηφ πνπ αθνξνχζε ηνπο θαηνίθνπο ηεο Καιχκλνπ. Έηζη, σο κέηξν βειηίσζεο ηεο ζπγθνηλσληαθήο εμππεξέηεζεο πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο κηζνχο εξσηεζέληεο ππνζηήξημαλ φηη απνηειεί ε αχμεζε ησλ δξνκνινγίσλ ηφζν πξνο ηελ Κάιπκλν αιιά θπξίσο κε ηελ επεηξσηηθή Διιάδα έηζη ψζηε λα κελ ππάξρεη απηφ ην έληνλν ζπλαίζζεκα ηεο απνκφλσζεο. πσο παξαηεξείηαη, ηφζν νη θάηνηθνη ηεο Καιχκλνπ φζν θαη νη θάηνηθνη ησλ γχξσ λεζηψλ έρνπλ ζαλ πξψηε πξνηεξαηφηεηα ηνπο θαη πάγην αίηεκά ηνπο ηελ άκεζε ζχλδεζε κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά θαη ην αεξνδξφκην Δι. Βεληδέινο, αληηιακβαλφκελνη ηε ζεκαζία γηα ηελ αλάπηπμε θαη πξφνδν ησλ λεζηψλ ηνπο. Σέινο, ε κείσζε ηεο ηηκήο ησλ εηζηηεξίσλ θαη ε αλαλέσζε ηνπ ζηφινπ είλαη ζέκαηα πνπ επίζεο άπηνληαη ηεο πξνζνρήο ησλ ππεπζχλσλ. ρεδηάγξακκα 32: Πνζνζηηαία θαηαλνκή πξνηάζεσλ βειηίσζεο ζπγθνηλσληαθήο εμππεξέηεζεο

135 Κεθάιαην Έβδνκν 7. Γηαηχπσζε πξφηαζεο γηα έλα κνληέιν εμππεξέηεζεο ηεο ελδνδεκνηηθήο ζπγθνηλσλίαο πξνζψπσλ θαη αγαζψλ 7.1 Δπέιηθηεο κεηαθνξέο Βαζηθά ζηνηρεία ιεηηνπξγίαο Δπέιηθησλ πζηεκάησλ Μεηαθνξψλ Τπφ ην γεληθφ φξν «επέιηθηα ζπζηήκαηα κεηαθνξψλ» πεξηιακβάλεηαη κηα πνηθηιία ππεξεζηψλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζπκπιεξσκαηηθά σο πξνο ηηο ζπκβαηηθέο δεκφζηεο ζπγθνηλσλίεο θαη εμππεξεηνχλ ζπλήζσο κε πεξηνδηθέο αλάγθεο κεηαθηλήζεσλ. Σνπνζεηνχληαη αλάκεζα ζηηο πνιχ επέιηθηεο θαη αθξηβέο ππεξεζίεο ησλ ηαμί θαη ζηα ιηγφηεξν επέιηθηα ζπκβαηηθά κέζα καδηθψλ κεηαθνξψλ. Ζ έλλνηα ηεο επειημίαο αθνξά ζηελ επηινγή ηεο δηαδξνκήο, ηνπ δξνκνινγίνπ, ηνπ ηχπνπ ησλ νρεκάησλ, ηνπ νξγαλσηηθνχ ζρήκαηνο ηνπ ζπζηήκαηνο (π.ρ..γ.η.σ.) ή ζην ζπλδπαζκφ φισλ ησλ παξαπάλσ. Σα Δ..Μ. ρξεζηκνπνηνχλ κηα πνηθηιία ηχπσλ νρεκάησλ πνπ πεξηιακβάλεη κηθξά, κεζαίνπ κεγέζνπο ή ηππηθά ιεσθνξεία, εηδηθά νρήκαηα γηα κεηαθνξά Α.κε.Α., ηαμί θ.α., ελψ ε επηινγή ηνπο εμαξηάηαη απφ ηε δήηεζε θαη ηηο αλάγθεο ηεο νκάδαο ζηφρνπ θάζε θνξά. Τπάξρεη κηα επξεία γθάκα δηαθνξεηηθψλ ππεξεζηψλ, φπσο ηα ηνπηθά ιεσθνξεία ζε δηαδξνκέο κε κεξηθή επειημία, νη αληαπνθξηλφκελεο ζηε δήηεζε ππεξεζίεο, ηα «ηαμί νκαδηθήο ρξήζεο», νη απφ θνηλνχ κεηαθηλήζεηο κε έλα Η.Υ. απηνθίλεην (car pooling), θαζψο θαη θάπνηεο κνξθέο εμππεξέηεζεο δηαηξνπηθψλ κεηαθνξψλ κε αξρηθφ κέζν κεηαθνξάο ην απηνθίλεην ( Park and Ride ). Απφ ηα παξαπάλσ ζπζηήκαηα, ηα πην αληηπξνζσπεπηηθά είλαη ηα ζπζηήκαηα κεηαθνξψλ κε αληαπφθξηζε ζηε δήηεζε (Demand Responsive Transport), ηα νπνία πξνζθέξνληαη γηα ηελ εμππεξέηεζε επάισησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ (Α.κε.Α., ειηθησκέλνη, παηδηά), κεηαθηλήζεσλ πνπ δελ εκθαλίδνπλ ρξνληθή πεξηνδηθφηεηα, θαζψο θαη αξαηνθαηνηθεκέλσλ πεξηνρψλ κε ρακειή επηβαηηθή δήηεζε, πνπ δε ζα επαξθνχζε γηα ηε βησζηκφηεηα ζηαζεξψλ ιεσθνξεηαθψλ γξακκψλ. [29]

136 Σηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ην θάζε δξνκνιφγην είλαη μερσξηζηφ θαη πξνγξακκαηίδεηαη αθφηνπ πξψηα ζπιιερηνχλ δηάθνξεο θιήζεηο γηα κεηαθηλήζεηο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα νκαδνπνηεζνχλ θαη λα εμππεξεηεζνχλ καδί. Ζ δηαθνξνπνίεζε ηεο επειημίαο ηνπ σο πξνο ηε δηαδξνκή θαη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηνπ δξνκνινγίνπ, επηηπγράλεηαη κε ηε ρξήζε δηαθνξεηηθψλ ηχπσλ ζηάζεσλ, κέζα απφ ην ζπλδπαζκφ ησλ νπνίσλ πξνθχπηνπλ πξσηφηππα ζρήκαηα ιεηηνπξγίαο, φπσο ηα παξαθάησ ελδεηθηηθά ζελάξηα (ρήκα 1): ρήκα 1: Δλαιιαθηηθά ζελάξηα ζρεδηαζκνχ επέιηθησλ κεηαθνξψλ Πεγή: [30] ελάξηα 1. Ζ επειημία ζπλίζηαηαη ζηε ζπκπεξίιεςε κεξηθψλ αθφκα ζηάζεσλ πνπ εμππεξεηνχληαη κε βάζε ηε δήηεζε κεηά απφ κηα πξνθαζνξηζκέλε δηαδξνκή. 2. Οη ρξφλνη δηέιεπζεο θαη νη ζηάζεηο είλαη θαηά βάζε ζηαζεξέο, φκσο ην ιεσθνξείν ζα παξεθθιίλεη απφ ηε δηαδξνκή ηνπ γηα λα εμππεξεηήζεη θαη άιιεο πξνθαζνξηζκέλεο ζηάζεηο πνπ βξίζθνληαη ζε κηθξή απφζηαζε, εθφζνλ ππάξμεη θάπνην αίηεκα

137 3. Οη πξνθαζνξηζκέλεο ζηάζεηο πνπ εμππεξεηνχληαη βξίζθνληαη κέζα ζε κηα δηαδξνκή. ε κεξηθέο απφ ηηο ζηάζεηο ελδέρεηαη λα ηζρχνπλ πξνγξακκαηηζκέλνη ρξφλνη δηέιεπζεο κε θάπνηα ρξνληθά πεξηζψξηα. 4. Πξνγξακκαηηζκέλνο ρξφλνο δηέιεπζεο ηνπ ιεσθνξείνπ ππάξρεη κφλν ζε κηα ζηάζε. ηελ πεξίπησζε πνπ δελ ππάξρεη θάπνηα ζηάζε κε πξνθαζνξηζκέλεο αθίμεηο ηνπ νρήκαηνο, ην ζχζηεκα ηείλεη πξνο ηε ιεηηνπξγία ησλ ηαμί. 5. Απνηειεί εμειηγκέλε εθδνρή ηνπ πξνεγνχκελνπ ζελαξίνπ, ζην νπνίν νη ζηάζεηο κέζα ζε κηα πεξηνρή κπνξνχλ λα είλαη νπνηαδήπνηε ζεκεία. 6. Σα παξαπάλσ βαζηθά ζελάξηα ιεηηνπξγίαο ζπλδπάδνληαη κεηαμχ ηνπο γηα ηελ βειηηζηνπνίεζε ηεο ζπγθνηλσληαθήο εμππεξέηεζεο (π.ρ. ζηαζεξή δηαδξνκή ζην θέληξν ηεο πφιεο θαη επέιηθηεο ζηάζεηο βαζηζκέλεο ζηε δήηεζε ζηα πεξίρσξα). Απφ ηελ αξρηθή δηαηχπσζε ηνπ αηηήκαηνο γηα κεηαθνξά κέρξη ηελ αλαρψξεζε ελφο δξνκνινγίνπ πξαγκαηνπνηνχληαη, θαηά βάζε, πέληε βήκαηα : 1. Κιήζε: Ο ρξήζηεο πεξηγξάθεη φια ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία γηα ην επηζπκεηφ δξνκνιφγην, π.ρ. αθεηεξία, πξννξηζκφο, ψξα αλαρψξεζεο θαη άθημεο, αξηζκφο ζέζεσλ, ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο (π.ρ. ηξνρνθάζηζκα, πξνζβαζηκφηεηα θιπ). 2. Αρτηθή ελεκέρφζε γηα ηο δροκοιόγηο: παξνπζηάδνληαη κηα ή πεξηζζφηεξεο δπλαηφηεηεο κεηαθίλεζεο κε αξθεηά δηεπξπκέλα ρξνληθά πεξηζψξηα γηα ηελ ψξα άθημεο θαη αλαρψξεζεο, π.ρ Αθρηβής εηδοποίεζε γηα ηο δροκοιόγηο: ιεπηνκεξήο ελεκέξσζε γηα ηηο ψξεο αλαρψξεζεο θαη άθημεο κε ζηελφηεξα ρξνληθά πεξηζψξηα, π.ρ Δπηβεβαίφζε θράηεζες ή απόρρηυε δροκοιογίοσ. 5. Αλατώρεζε δροκοιογίοσ. Αλάινγα κε ην ρξφλν ζηνλ νπνίν θάζε βήκα ζπληειείηαη, πξνθχπηνπλ ελαιιαθηηθά ζελάξηα θξαηήζεσλ, φπσο (α) νη κεηαθηλήζεηο ρσξίο θξάηεζε εθ ησλ πξνηέξσλ (κε ηππηθή πεξίπησζε), (β) ε άκεζε θξάηεζε, (γ) ε θξάηεζε κε αξρηθή ελεκέξσζε κε αξθεηά επξχ ρξνληθφ πεξηζψξην θαη ηειηθή εηδνπνίεζε ιίγν πξηλ ηελ αλαρψξεζε, (δ) ε ζπιινγή θξαηήζεσλ θαζνξηζκφο βέιηηζηνπ δξνκνινγίνπ θαη ελεκέξσζε ηνπ ρξήζηε γηα επηβεβαίσζε θξάηεζεο θαη (ε) ν ζπλδπαζκφο ησλ παξαπάλσ. [29] Ζ βηψζηκε δηάζηαζε ησλ Δπέιηθησλ Μεηαθνξψλ Ζ βησζηκφηεηα ζηεξίδεηαη ζε ηξεηο θχξηνπο ππιψλεο, ηελ Οηθνλνκία, ην Πεξηβάιινλ θαη ηελ Κνηλσλία

138 Οικονομία Χο πξνο ηελ νηθνλνκηθή δηάζηαζε, παξφηη απνηέιεζε ην βαζηθφ θίλεηξν γηα ηελ πξνψζεζε ησλ ζπζηεκάησλ DRT, έρεη παξαηεξεζεί φηη επηηπγράλεηαη φπσο θαη ζηα ππφινηπα κέζα κεηαθνξάο ππφ ζπγθεθξηκέλεο πξνυπνζέζεηο θαη ζπλζήθεο. Οη επηδνηήζεηο απφ δεκφζηνπο ή ηδησηηθνχο θνξείο ζπλήζσο δελ απνθεχγνληαη, παξά ην γεγνλφο φηη ην θφζηνο κεηαθνξάο παξακέλεη θαη πάιη πςειφηεξν γηα ην ρξήζηε ζπγθξηηηθά κε ηα ζπκβαηηθά ζπζηήκαηα. ηαλ φκσο ε ηηκνιφγεζε ζηεξίδεηαη ζηηο βαζηθέο νηθνλνκηθέο αξρέο, απμάλνληαη νη πηζαλφηεηεο ηεο νηθνλνκηθήο βησζηκφηεηαο, κε παξαδείγκαηα αθφκα θαη θεξδνθφξσλ εθαξκνγψλ ζηηο Ζ.Π.Α. ε φηη αθνξά ηηο επηδνηήζεηο, εθηηκάηαη φηη ε άκεζε ελίζρπζε ησλ νηθνλνκηθά αζζελέζηεξσλ γηα ηε κεηαθίλεζή ηνπο ζα είλαη πην απνδνηηθή έλαληη ηεο θαζνιηθήο ρξεκαηνδφηεζεο ηεο ππεξεζίαο. Δπηπιένλ, ηα πνιχπινθα Δ..Μ. πνπ πξνυπνζέηνπλ έλα Κέληξν Γξνκνιφγεζεο, επηβαξχλνληαη κε ην θφζηνο ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ. Απφ ηελ άιιε κεξηά φκσο, ππεξεζίεο ζε δηαδξνκέο ρακειήο δήηεζεο πνπ ζηε ζπκβαηηθή ηνπο εθδνρή ζα ήηαλ νηθνλνκηθά αζχκθνξεο, κπνξνχλ λα παξαζρεζνχλ σο επέιηθηεο ππεξεζίεο, θαζφηη δελ δηαλχνληαη ρηιηφκεηξα φηαλ δελ ππάξρνπλ επηβάηεο. Δπηπξφζζεηα, ε θνηλσληθή έληαμε ησλ κέρξη πξφηηλνο ζπγθνηλσληαθά απνθιεηζκέλσλ έρεη ζεηηθέο ζπλέπεηεο ζηελ νηθνλνκία ηφζν γηα απηνχο αηνκηθά, φζν θαη γηα ηελ πεξηνρή ζπλνιηθά. Σέινο, ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ε δηάζηαζε ηνπ εζεινληηζκνχ πνπ εθδειψλεηαη ζε νξηζκέλα Δ..Μ. (π.ρ. Ring a link, Ηξιαλδία) γηα ηελ ππνβνήζεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο Πεπιβάλλον Ζ αληηκεηψπηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ησλ δεκφζησλ κεηαθνξψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πνηφηεηα ηεο αηκφζθαηξαο, ηδηαίηεξα ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο θαη ε απνηειεζκαηηθή ρξήζε ησλ ελεξγεηαθψλ πφξσλ, πξνζεγγίδνληαη ζπλήζσο κε λέεο ηερλνινγίεο (νρήκαηα πβξηδηθά, νρήκαηα θηλνχκελα κε κεζάλην ή κέζα ζηαζεξήο ηξνρηάο). Χο πξνο ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο, ππνζηεξίδεηαη θαηά θφξνλ φηη ηα αληαπνθξηλφκελα ζηε δήηεζε ζπζηήκαηα κεηαθνξψλ, απνθεχγνπλ ηε δηάλπζε πεξηηηψλ απνζηάζεσλ φηαλ δελ ππάξρνπλ επηβάηεο ζηηο ζηάζεηο, πεξηνξίδνληαο ηελ θαηαλάισζε ελέξγεηαο θαη ηηο εθπνκπέο ξχπσλ. Θεσξείηαη επίζεο φηη αλάινγα νθέιε εμαζθαιίδνληαη κέζα απφ ηελ πξνζέιθπζε αηφκσλ πνπ κεηαθηλνχληαη κε ην απηνθίλεην σο ζπλεπηβάηεο κε δηαζέηνληαο ελαιιαθηηθή ιχζε πνπ κπνξεί λα ηνπο εμππεξεηήζεη. Παξφια απηά, δελ ππάξρεη κέρξη ηψξα ηθαλνπνηεηηθή εξεπλεηηθή ηεθκεξίσζε ησλ παξαπάλσ ινγηθνθαλψλ ζεσξήζεσλ, παξά ίζσο κφλν κηα ελδηαθέξνπζα έξεπλα πνπ δηεμάρζεθε γηα ηε ζχγθξηζε ελφο ζπκβαηηθνχ ζπζηήκαηνο

139 κεηαθνξάο κε ζηαζεξά δξνκνιφγηα θαη ελφο ζπζηήκαηνο αληαπνθξηλφκελνπ ζηε δήηεζε, σο πξνο ηηο επηπηψζεηο ηνπο ζην πεξηβάιινλ. Με ηελ εθαξκνγή ελφο κνληέινπ γηα ηελ εθπνκπή θαπζαεξίσλ θάησ απφ δηάθνξα ελαιιαθηηθά ζελάξηα (πνηφηεηα εμππεξέηεζεο, κέγεζνο δήηεζεο), θάλεθε φηη ε νξγαλσηηθή δνκή ελφο ζπζηήκαηνο κπνξεί λα δηαθνξνπνηήζεη ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο θαη φηη ηα ζπζηήκαηα DRT εκθαλίδνπλ ιηγφηεξεο εθπνκπέο θαπζαεξίσλ ζε ζρέζε κε ηα ζπκβαηηθά φηαλ ππάξρεη πςειή ζηάζκε εμππεξέηεζεο θαη ρακειή δήηεζε. Δπηπξφζζεηα, ζηελ πεξίπησζε πνπ ρξεζηκνπνηεζνχλ κηθξφηεξα νρήκαηα κε ιηγφηεξεο εθπνκπέο ζην ζχζηεκα DRT, ηφηε απηφ ππεξέρεη πεξηβαιινληηθά ζε φια ζρεδφλ ηα ελαιιαθηηθά ζελάξηα. Κοινωνία Ζ θνηλσληθή δηάζηαζε ησλ επέιηθησλ κεηαθνξψλ αλαδεηθλχεηαη σο ε πιένλ ζεκαληηθή θαζψο πξνζθέξνπλ ζε κεηνλεθηνχζεο νκάδεο πιεζπζκνχ ηε δπλαηφηεηα κεηαθίλεζεο (πξνζβαζηκφηεηα) θαη ην πιενλέθηεκα ηεο δηαηήξεζεο ηεο απηνλνκίαο ηνπο. Με ηνλ ηξφπν απηφ ππνζηεξίδεηαη ην κνληέιν δσήο ζε αγξνηηθέο ηδίσο πεξηνρέο, εμαιείθνληαη νη αληζφηεηεο θαη επηηπγράλεηαη ε δηαηήξεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο θαη ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο κπνξεί λα ζπλεηζθέξεη ζηε ζπγθξάηεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηελ χπαηζξν. Μηα απφ ηηο πιεζπζκηαθέο νκάδεο πνπ επσθεινχληαη πεξηζζφηεξν, πέξα απφ ηηο γπλαίθεο θαη ηα άηνκα ρσξίο πξφζβαζε ζε απηνθίλεηα, είλαη ηα εκπνδηδφκελα ζηε κεηαθίλεζή ηνπο άηνκα, δειαδή ηα άηνκα κε αλαπεξία θαη ηα άηνκα κε κεησκέλεο ηθαλφηεηεο, φπσο π.ρ. ειηθησκέλνη, έγθπεο, άηνκα κε αζπλήζεηο ζσκαηηθέο δηαζηάζεηο θ.α. πνπ ζχκθσλα κε ην Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο, αλέξρνληαη ζε πνζνζηφ 50% πεξίπνπ ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ. Σν δήηεκα ηεο πξνζβαζηκφηεηάο ηνπο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ γηα ηελ εμαζθάιηζε κηαο ηθαλνπνηεηηθήο πνηφηεηαο δσήο δεδνκέλσλ ησλ πνζνζηψλ ηνπο αιιά θαη ηεο ηάζεο γηα αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ησλ ειηθησκέλσλ ζηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο. πγθεθξηκέλα γηα ηελ Διιάδα, ν Ο.Ζ.Δ. πξνέβιεπε ζε έθζεζή ηνπ ην 2002, γηα ηηο ειηθίεο άλσ ησλ 60, 65 θαη 80 εηψλ πνζνζηά 31.6%, 24.3%, 7% αληίζηνηρα γηα ην έηνο 2025 θαη 40.7%, 34,1%, θαη 11,8% αληίζηνηρα, γηα ην έηνο Ζ αχμεζε είλαη αηζζεηή θαη γηα ηηο ηξεηο θαηεγνξίεο δεδνκέλνπ φηη ηα αληίζηνηρα πνζνζηά ην έηνο 2000 ήηαλ 23,4%, 17,6% θαη 3,6% ηνπ γεληθνχ πιεζπζκνχ. Δθηηκάηαη φηη έλα κεγάιν πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ ησλ ειηθησκέλσλ θαη ηδηαίηεξα ηα άηνκα άλσ ησλ 75 εηψλ, ζα εμαξηψληαη απφ ηηο δεκφζηεο ζπγθνηλσλίεο. Παξά ηνλ ειεχζεξν ρξφλν πνπ δηαζέηνπλ γηα ρξήζε δεκφζησλ ζπγθνηλσληψλ,

140 αληηκεησπίδνπλ ζπλήζσο δπζθνιίεο ζηε ρξήζε ησλ ζπκβαηηθψλ ιεσθνξείσλ φπσο π.ρ. ζηελ επηβίβαζή ηνπο ζηα νρήκαηα ή ζηελ πεδή κεηάβαζή ηνπο ζηηο ζηάζεηο. Ο Rosenbloom έρεη ζεκεηψζεη ραξαθηεξηζηηθά πσο «θαζώς οη άλζρφποη γερλούλ, αρτηθά τάλοσλ ηελ ηθαλόηεηά ηοσς γηα οδήγεζε θαη έπεηηα τρεζηκοποηούλ ηης δεκόζηες ζσγθοηλφλίες. Όηαλ είλαη πιέολ αλήκποροη θαη γηα ασηό, κεηαθηλούληαη πεδή θαη ηέιος όηαλ δελ κπορούλ ούηε λα περπαηήζοσλ τρεζηκοποηούλ εηδηθές σπερεζίες επηβαηηθώλ κεηαθορώλ». Γεδνκέλσλ ησλ δπζθνιηψλ απηψλ, ε απφζηαζε βαδίζκαηνο κέρξη ηε ζηάζε, κε άιια ιφγηα ε ππθλφηεηα ηνπ δηθηχνπ ζηάζεσλ πξνβάιεη σο πξσηαξρηθφο παξάγνληαο γηα ηελ ελζάξξπλζε ηεο ρξήζεο ησλ δεκφζησλ ζπγθνηλσληψλ απφ ηνπο ειηθησκέλνπο. Αληίζεηα, ε ζπρλφηεηα ηεο εμππεξέηεζεο δελ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν αθνχ νη ειηθησκέλνη δηαζέηνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο αξθεηφ ρξφλν. Σα δπν απηά ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ησλ κεηαθηλήζεσλ ησλ ειηθησκέλσλ ζπλάδνπλ κε ηηο επέιηθηεο ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ κε ηαθηηθά σο πξνο ην ρξφλν δξνκνιφγηα, αιιά κπνξνχλ λα εμππεξεηνχλ «απφ πφξηα ζε πφξηα» κε θαηάιιεια πξνζβάζηκα νρήκαηα. Γελ ιείπνπλ δε πεξηπηψζεηο, φπνπ ν ηνπηθφο ραξαθηήξαο ηεο ππεξεζίαο (π.ρ. Purbach Απζηξίαο) ή ε εζεινληηθή ηνπ ππφζηαζε ( Ring a link, Ηξιαλδία) νδεγνχλ ζε εμαηνκηθεπκέλε εμππεξέηεζε, φπνπ νη νδεγνί ησλ νρεκάησλ παξαιακβάλνπλ ηνπο ππεξήιηθεο απφ ηελ πφξηα ηνπ ζπηηηνχ ηνπο βνεζψληαο ηνπο ζηελ επηβίβαζή ηνπο. [29] 7.2 Δθαξκνγέο Δπέιηθησλ Μεηαθνξψλ ζε Δπξψπε θαη Διιάδα Οη επέιηθηεο κεηαθνξέο πξνσζνχληαη ζε επξσπατθφ επίπεδν κέζα απφ ηε Λεπθή Βίβιν γηα ηελ Πνιηηηθή Μεηαθνξψλ (2001), ζηελ νπνία δηαηππψλεηαη φηη «ζηης περηοτές ζηης οποίες οη κεηαθηλήζεης είλαη δσζτερέζηερες, οη δεκόζηες κεηαθορές, κε ηολ ηρόπο ποσ έτοσλ ζτεδηαζηεί ζήκερα, δεν είναι αρκετά εσέλικτες.». Δπηπιένλ, ζε ςήθηζκα ηνπ πκβνπιίνπ Τπνπξγψλ (ECMT Νν2001) γηα ηηο πξνζβάζηκεο κεηαθνξέο ζπζηήλνληαη «Περηζζόηερο Δσέιηθηες δεκόζηες κεηαθορηθές σπερεζίες:..., οη οποίες κπορούλ λα τρεζηκοποηεζούλ από ηο εσρύ θοηλό αιιά είλαη εηδηθά ζτεδηαζκέλες γηα λα ηθαλοποηούλ ηης αλάγθες ηφλ ειηθηφκέλφλ αηόκφλ θαη ηφλ Α.κε.Α.». Σα ηειεπηαία ρξφληα, έρνπλ πινπνηεζεί κηα ζεηξά απφ επξσπατθά έξγα γηα ηηο επέιηθηεο κεηαθνξέο αλαδεηθλχνληαο ηα πιενλεθηήκαηά ηνπο. Μεηαμχ απηψλ, αλήθνπλ έξγα ησλ Πξνγξακκάησλ Πιαηζίνπ IV, V θαη VI, φπσο ηα SAMPO, SAMPLUS, ARTS, VIRGIL, INVETE, FAMS θαη CONNECT, ή ησλ πξνγξακκάησλ εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο ηεο πεξηφδνπ , φπσο ηα έξγα MEROPE, AGATA,

141 MEDOCC, SUNRISE, MASCARA. Παξάιιεια, αλάινγεο πξσηνβνπιίεο αλαιακβάλνληαη ζε εζληθφ επίπεδν (π.ρ. Multibus, Γεξκαλία). ηελ Διιάδα, φπσο θαη ζηηο πεξηζζφηεξεο Δπξσπατθέο ρψξεο (Nelson θ.α., 2010) δελ ππάξρεη πξνο ην παξφλ ζεζκηθφ πιαίζην πνπ λα θαζνξίδεη ηνπο φξνπο ιεηηνπξγίαο ησλ επέιηθησλ κεηαθνξηθψλ ππεξεζηψλ. Ζ εθαξκνγή ηνπο είλαη έσο ηψξα αξθεηά πεξηνξηζκέλε εζηηάδνληαο πεξηζζφηεξν ζηελ εμππεξέηεζε εηδηθψλ πιεζπζκηαθψλ νκάδσλ (π.ρ. Α.κε.Α.). Αλ θαη ππάξρνπλ Γήκνη ή ζχιινγνη πνπ εμππεξεηνχλ ηε κεηαθίλεζε εππαζψλ νκάδσλ φπσο ηα Α.κε.Α. (π.ρ. εηδηθφ ηαμί Παγρηαθνχ πιιφγνπ Α.κ.Δ.Α., δπν εηδηθά ηαμί ζηε Θεζζαινλίθε ηνπ πιιφγνπ Παξαπιεγηθψλ), νη ππεξεζίεο πνπ κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ σο πξνο ην κέγεζφο ηνπο θαη ην ζπζηεκαηηθφ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπο σο επέιηθηεο, είλαη νη εμήο: 1. Τπεξεζία ηνπ Ο.Α..Θ. γηα κεηαθνξά Α.κε.Α. κε αληαπφθξηζε ζηε δήηεζε (ηξνρνθάζηζκα, δεπηεξεπφλησο ηπθινί): Με ην Νφκν 3185/2003 απνθαζίζηεθε ε παξνρή δπλαηφηεηαο δσξεάλ κεηαθηλήζεσλ ησλ Α.κε.Α. απφ ηνλ Ο.Α..Θ.. Ζ πηινηηθή εθαξκνγή ηεο ππεξεζίαο μεθίλεζε ην Σν ζχζηεκα απνηειείηαη απφ ην θέληξν ειέγρνπ θαη ηα νρήκαηα (2 κίληκπαο θαη έλα εθεδξηθφ), εμνπιηζκέλα κε ζχζηεκα αζχξκαηεο επηθνηλσλίαο θαη ηειεκαηηθήο. Σέινο, ηα ξαληεβνχ πξνγξακκαηίδνληαη ηειεθσληθά ηνπιάρηζηνλ δπν ψξεο πξηλ απφ ηε κεηαθίλεζε. Ζ πξφηππε απηή ππεξεζία επέηξεςε ηελ απηνλνκία ησλ Α.κε.Α. ζηηο κεηαθηλήζεηο ηνπο, γεγνλφο πνπ απνηππψζεθε ζηα ζεηηθά ζρφιηα ηνπο γηα ηελ αμηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο. 2. «ΑΗΝΔΗΑ», Τπεξεζία κεηαθνξάο Α.κε.Α. ηνπ Γήκνπ Θεζζαινλίθεο, θπξίσο γηα ρξήζηεο ηξνρνθαζίζκαηνο θαη άηνκα κε λνεηηθή πζηέξεζε (ζχλδξνκν Down θ.α.) κε πξνθξάηεζε ηνπιάρηζηνλ 24 ψξεο λσξίηεξα: Ζ ππεξεζία εγθαηληάζηεθε ην 1996 κε ην πξφγξακκα HORIZON θαη αλαδηαξζξψζεθε έπεηηα ζε ππεξεζία DRT ζην πιαίζην ηνπ έξγνπ SUNRISE. Γηαζέηεη πέληε πξνζβάζηκα, νρήκαηα θαη κεηαθέξεη πεξίπνπ πελήληα (50) επηβάηεο θαζεκεξηλά. Σν αλαδηαξζξσκέλν ζχζηεκα απνηεινχηαλ απφ έλα Κέληξν Διέγρνπ κε ινγηζκηθφ δηαρείξηζεο νρεκάησλ, ηειεθσληθφ θέληξν γηα ηελ ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν επηθνηλσλία ηειεθσλεηή θαη νδεγψλ, θαη εηδηθφ εμνπιηζκφ νρεκάησλ (ππνινγηζηή κε νζφλε αθήο, GPS, GPRS). 3. Τπεξεζία Μεηαθνξάο ηνπ Γεκνηηθνχ Οξγαληζκνχ Τγείαο θαη Κνηλσληθψλ Θεκάησλ (Γ.Ο.Τ.Κ.) ηνπ Γήκνπ Βφινπ:

142 Ζ ππεξεζία δηαζέηεη ηξία νρήκαηα γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ Α.κε.Α. θαη εηδηθφ ινγηζκηθφ γηα ηε δξνκνιφγεζή ηνπο. Δπηπιένλ, ε Δ.ΘΔ.Λ. δηαζέηεη γηα ην ιεθαλνπέδην Αηηηθήο κηα εμεηδηθεπκέλε ππεξεζία γηα Α.κε.Α. κε ηξία νρήκαηα, κε ζαθψο κηθξφηεξν φκσο βαζκφ πνιππινθφηεηαο θαη ζπζηεκαηνπνίεζεο. Ζ δξνκνιφγεζε ησλ νρεκάησλ γίλεηαη «ρεηξσλαθηηθά», ελψ ε πξνθξάηεζε ζέζεο γίλεηαη ηνπιάρηζηνλ 4-5 κέξεο πξηλ ηε κεηαθίλεζε ιφγσ ηεο πςειήο δήηεζεο. Ζ πεξαηηέξσ δηάδνζε ησλ επέιηθησλ κεηαθνξψλ αλακέλεηαη λα πξνσζεζεί κέζα απφ επξσπατθά εξεπλεηηθά ή αλαπηπμηαθά έξγα. Ήδε ζην πιαίζην ησλ έξγσλ TWIST (Μεηαθνξέο κε θνηλσληθφ ζηφρν), ARTS (κε αληηθείκελν ηηο κεηαθνξέο ζε αγξνηηθέο πεξηνρέο) θαη InMosion πινπνηήζεθαλ αληίζηνηρα ηξεηο πηινηηθέο εηδηθέο κεηαθνξηθέο ππεξεζίεο πνπ δελ απεπζχλνληαλ απνθιεηζηηθά ζε ζπγθεθξηκέλεο πιεζπζκηαθέο νκάδεο: α) TWIST: ε ππεξεζία πινπνηήζεθε απφ ην ππεξαζηηθφ ΚΣΔΛ Ησαλλίλσλ θαη ιεηηνχξγεζε ηελ πεξίνδν 09/06 02/07 ζηε γξακκή Ησάλληλα Αζήλα. Ζ επειημία εληνπηδφηαλ ζηελ εηζαγσγή λέσλ ζεκείσλ/ ζηάζεσλ επηβίβαζεο ρξεζηψλ ζε κηα νξεηλή πεξηνρή πνπ κέρξη πξφηηλνο εμππεξεηνχηαλ ζπαλίσο. Σα ιεσθνξεία δηέξρνληαλ κε βάζε ηε δήηεζε θαη ηηο θξαηήζεηο, απφ ηα λέα ζεκεία επηβίβαζεο, ηξεηο θνξέο ηε κέξα θαη ρσξίο νπνηαδήπνηε επηπιένλ ρξέσζε. β) ARTS: ε πηινηηθή ππεξεζία δηάξθεηαο έμη κελψλ μεθίλεζε ηε ιεηηνπξγία ηεο ζην Γήκν Ρνχβα ηεο Νφηηαο Κξήηεο ζην ηέινο ηνπ Υξεζηκνπνηήζεθε έλα minibus γηα ηελ κεηαθνξά ησλ καζεηψλ ζηα ζρνιεία ελφο θνληηλνχ νηθηζκνχ. Οη κε θαηεηιεκκέλεο απφ ηνπο καζεηέο ζέζεηο πξνζθέξνληαλ ζην γεληθφ πιεζπζκφ θαη εηδηθφηεξα ζε ειηθησκέλνπο γηα ηε κεηαθνξά ηνπο ζην ηνπηθφ Κέληξν Τγείαο. γ) InMosion: ε εθαξκνγή αθνξνχζε ζε κηα θαηλνηφκα επέιηθηε ππεξεζία δέθα ηαμί ηνπ Γήκνπ Φηιίππσλ πνπ πξφζθεξαλ εμππεξέηεζε απφ «πφξηα ζε πφξηα», κε θξάηεζε ζέζεο απφ πξνεγνχκελε ηεο κεηαθίλεζεο κέξα. Δπηπξφζζεηα, ζην πιαίζην ηνπ INTERREG IVC ρξεκαηνδνηείηαη ην έξγν FLIPPER, κε ηίηιν «Δπέιηθηεο ππεξεζίεο κεηαθνξάο θαη ηερλνινγίεο πιεξνθνξηθήο θαη επηθνηλσλίαο γηα κεηαθηλήζεηο κε ζεβαζκφ ζην πεξηβάιινλ ζε αζηηθέο θαη αγξνηηθέο πεξηνρέο ηεο Δπξψπεο», γηα ηελ πεξίνδν ην έξγν ζπκκεηέρνπλ έληεθα εηαίξνη (Μεηαθνξείο, Γήκνη θαη Παλεπηζηήκηα) πνπ εθπνλνχλ δψδεθα κειέηεο ζθνπηκφηεηαο γηα επέιηθηεο κεηαθνξέο, έμη απφ ηηο νπνίεο ζα ζπλνδεπηνχλ κε πηινηηθέο εθαξκνγέο. ηελ Διιάδα, ν Γήκνο Βφινπ είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ εθπφλεζε κηαο κειέηεο ζθνπηκφηεηαο θαη ηελ εθηέιεζε κηαο πηινηηθήο εθαξκνγήο, ελψ ην Α.Π.Θ. είλαη ππεχζπλν γηα κηα κειέηε ζθνπηκφηεηαο ζηελ

143 Δπαξρία Λαγθαδά θαη ζηελ Καζηνξηά, φπνπ ε δεχηεξε ζα ζπκπιεξσζεί κε κηα πηινηηθή εθαξκνγή. Παξά ηηο αξρηθέο ελζαξξπληηθέο εληππψζεηο, νη ηξεηο πινπνηεζείζεο πηινηηθέο εθαξκνγέο γηα ην γεληθφ πιεζπζκφ δελ είραλ ζεκαληηθή δηάξθεηα. Μέζα απφ κηα ρνλδξνεηδή ζχγθξηζε ηεο ρψξαο καο κε ηελ Ηηαιία, θξάηνο κε ζπλαθή θνηλσληθά θαη θιηκαηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά, ζην νπνίν δξαζηεξηνπνηνχληαη πάλσ απφ 300 πεξίπνπ επέιηθηεο κεηαθνξηθέο ππεξεζίεο, δηαθαίλνληαη ηα κεγάια πεξηζψξηα αλάπηπμεο ησλ επέιηθησλ κεηαθνξψλ θαη ζηελ Διιάδα. Γηα κηα πην εγγπεκέλε φκσο ζην ρξφλν ιεηηνπξγία κηαο επέιηθηεο ππεξεζίαο, απαηηείηαη ηφζν ε πξνζέγγηζή ηεο εμαξρήο κε κηα ηδησηηθννηθνλνκηθή ζθνπηά, πνπ δελ ζα εγθισβίζεη ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο ζηε ινγηθή ηεο πξφζθαηξεο θαη αζθαινχο επηδφηεζεο, φζν θαη ε αλαγλψξηζε ηεο πξαγκαηηθήο ζεκαζίαο ησλ δξάζεσλ πξνβνιήο θαη δηαθήκηζεο, θαίξησλ ζε θάζε εγρείξεκα πξνζθνξάο κηαο εκπνξηθήο ππεξεζίαο, ελίνηε φκσο παξαγλσξηζκέλσλ ζην πιαίζην κηαο ηερλνθξαηηθήο αληίιεςεο θαη ζπλέπεηαο πνπ ραξαθηεξίδεη ζπλήζσο ηνπο κεραληθνχο. [29] 7.3 Ζ πεξίπησζε ηνπ λεζηνχ Κάιπκλνο ην λεζί ηεο Καιχκλνπ, ην ζχζηεκα ηεο αληαπνθξηλφκελεο δήηεζεο κπνξεί λα εθαξκνζηεί ηφζν γηα ηηο ελδνδεκνηηθέο ρεξζαίεο κεηαθνξέο εληφο ηνπ λεζηνχ φζν θαη ζηηο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ θνληηλψλ λεζηψλ, ζηελ αλάπηπμε ησλ νπνίσλ ζεκαληηθφ ξφιν έρεη ε θεληξνβαξηθή ζέζε ηεο Καιχκλνπ. Ζ επηηφπηα επίζθεςε ζην λεζί αιιά θαη ηα εξσηεκαηνιφγηα πνπ ζπληάρζεθαλ θαη ζπκπιεξψζεθαλ, απνηεινχλ κηα ηθαλνπνηεηηθή βάζε πξσηνγελψλ ζηνηρείσλ έηζη ψζηε λα ππάξμεη κηα ηειηθή πξφηαζε πνπ ζα θαιχπηεη φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξεο αλάγθεο γηα κεηαθνξά ζην λεζί. Έηζη ινηπφλ, δηεπθξηλίζηεθαλ ζηνηρεία πνπ ζεσξνχληαη απαξαίηεηα γηα ηνλ νξζφ ζρεδηαζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο φπσο είλαη : Πνηνο πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ ππεξεζία Μπνξεί λα ππάξμνπλ άιινη πηζαλνί ρξήζηεο πέξαλ ηεο νκάδαο ζηφρνπ Ση επηδηψθνπλ λα πεηχρνπλ νη ρξήζηεο Πσο ζα γίλεη ε ππεξεζία πην ειθπζηηθή Ζ πηζαλή χπαξμε εηδηθψλ αλαγθψλ ψζηε λα ιεθζνχλ ππφςε

144 Απνδνρή ηνπ ζπζηήκαηνο απφ ηνπο ρξήζηεο 7.4 ρεδηαζκφο ηνπ ζπζηήκαηνο χκθσλα κε ηηο αλάγθεο ησλ θαηνίθσλ γηα εμππεξέηεζε ην πξνηεηλφκελν ζχζηεκα αληαπνθξηλφκελεο δήηεζεο ζα πξέπεη λα ζπκπιεξψζεη ή αθφκε θαη λα αληηθαηαζηήζεη ελ κέξεη ηελ ππάξρνπζα ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε πνπ παξέρεηαη κε πξσηνβνπιία ηνπ Γήκνπ, κηαο θαη έρνπλ θαηαγξαθεί ζεκαληηθά παξάπνλα γηα ηελ αξαηή ζπρλφηεηα ησλ δξνκνινγίσλ, γηα θαζπζηεξήζεηο πνπ ζεκεηψλνληαη, γηα βιάβεο ηνπ ήδε απαξραησκέλνπ ζηφινπ νρεκάησλ θ.α. Ζ απφθαζε ινηπφλ γηα ην πνηνο ζα παξέρεη ηελ ππεξεζία (ν Γήκνο, θάπνηνο άιινο θνξέαο ή θάπνηα ηδησηηθή εηαηξεία) ππάγεηαη ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Γήκνπ Καιπκλίσλ. Υεπζαία μεηαθοπά Σν ζχζηεκα ζηεξίδεηαη ζην ζθεπηηθφ ηεο εμππεξέηεζεο ησλ αλαγθψλ γηα κεηαθίλεζε απφ ηνπο δηάθνξνπο νηθηζκνχο ηνπ λεζηνχ (επαξρία ηνπο απνθαινχλ νη Καιχκληνη) πξνο ηελ πξσηεχνπζα Πφζηα αιιά θαη ην αληίζηξνθν. Ζ λέα κεηαθνξηθή ππεξεζία ζα αλαθέξεηαη ζε κεκνλσκέλνπο ρξήζηεο πνπ ζα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα κεηαθίλεζεο ηνπο θαζεκεξηλά γηα ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηνπο (εξγαζία, αλαςπρή, εθπαίδεπζε, θνηλσληθέο ππνρξεψζεηο) αιιά θαη ζε νκάδεο αλζξψπσλ, φπσο ζχιινγνη, καζεηέο, νκάδεο ειηθησκέλσλ, πνπ ίζσο λα κελ είλαη ηφζν ζπρλέο νη αλάγθεο ηνπο γηα κεηαθίλεζε. Σα δξνκνιφγηα ζα ζρεδηάδνληαη απφ ηελ πξνεγνχκελε κέξα βάζεη ησλ θξαηήζεσλ ζε έλα Κέληξν Γξνκνιφγεζεο. Οη θξαηήζεηο ζα κπνξνχλ λα γίλνληαη κε ηνπο εμήο ηξφπνπο: Σειεθσληθή θιήζε ζην Κέληξν Γξνκνιφγεζεο φπνπ ζα ππάξρεη ζπλνκηιία κε ηνλ ππάιιειν 37. Απνζηνιή γξαπηνχ κελχκαηνο φπνπ ν ρξήζηεο ζα αλαθέξεη ηε δηαδξνκή πνπ επηζπκεί λα αθνινπζήζεη θαη ηελ αθξηβή ψξα. Υξήζε δηαδηθηχνπ φπνπ ζε εηδηθή πιαηθφξκα ζα ζπκπιεξψλεη ηελ θαηάιιειε θφξκα. 37 Σν αλζξψπηλν δπλακηθφ θάζε βάξδηαο ζα θαζνξίδεηαη αλάινγα κε ηηο ψξεο αηρκήο. Μηα πην εμειηγκέλε κνξθή ηνπ ζα ήηαλ λα δεκηνπξγεζεί έλα απηφκαην ζχζηεκα εμππεξέηεζεο

145 Ζ ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ γηα πξνθξάηεζε ζέζεσλ κπνξεί αξρηθά λα κελ παξνπζηάζεη δηαδεδνκέλε ρξήζε αιιά κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ θαη ηελ θίλεζε ηνπ Γήκνπ γηα παξνρή δσξεάλ αζχξκαηνπ internet ζηνπο θαηνίθνπο, ζα απνηειέζεη ελαιιαθηηθή ιχζε θαη ζηαδηαθή άλνδν κε πιενλεθηήκαηα φπσο είλαη: Γπλαηφηεηα θξάηεζεο ζέζεσλ φιν ην 24ψξν Ληγφηεξνο θφξηνο εξγαζίαο γηα ην Γηαρεηξηζηή χληνκε επηζθφπεζε ηνπ φινπ ζπζηήκαηνο θξαηήζεσλ Γπλαηφηεηα πνιιαπιψλ θξαηήζεσλ Οπηηθή επαθή κε ηε ρξήζε ραξηψλ, ηνπνζεζία ζηάζεσλ θηι Λφγσ ηεο αθξηηηθήο γεσγξαθηθήο ζέζεο ηνπ λεζηνχ, ε δσξεάλ παξνρή ησλ παξαπάλσ ππεξεζηψλ ή έζησ κε έλα κηθξφ νηθνλνκηθφ αληίηηκν θξίλεηαη αλαγθαία έηζη ψζηε λα δνζνχλ θίλεηξα ζηνπο ληφπηνπο γηα λα παξακείλνπλ ζηνλ ηφπν ηνπο. Ζ ρξνληθή ζηηγκή πνπ ζα γίλεηαη ε θξάηεζε ζα είλαη είηε ε πξνγελέζηεξε ηεο κεηαθίλεζεο κέξα, είηε θαηά ηελ ίδηα κέξα ζην Κέληξν Γξνκνιφγεζεο ή απεπζείαο ζηνλ νδεγφ, δεδνκέλνπ φηη νη κηθξέο απνζηάζεηο ζα επηηξέπνπλ ηελ άκεζε αληαπφθξηζε ζηηο θιήζεηο ησλ ρξεζηψλ. Γπλαηφηεηα ρξήζεο ηεο ππεξεζίαο ηελ ίδηα κέξα ζα ζπλεπάγεηαη πξφζζεηε ρξεκαηηθή επηβάξπλζε. Γελ πξνβιέπνληαη δαπαλεξέο επελδχζεηο ζε ηειεκαηηθή, αιιά αμηνπνίεζε ησλ πξαθηηθψλ δπλαηνηήησλ ηεο νηθνλνκηθά πξνζηηήο θηλεηήο ηειεθσλίαο. Σν θφζηνο ηνπ εηζηηεξίνπ ζα θπκαλζεί θνληά ή ειαθξψο πην πάλσ απφ ηα επίπεδα ησλ ηζρπνπζψλ ηηκψλ ησλ εηζηηεξίσλ ηνπ ΚΣΔΑΛ. πιιέγνληαη ινηπφλ φια ηα αηηήκαηα ησλ πειαηψλ, κε ηνπο ηξφπνπο πνπ αλαθέξζεθαλ πην πάλσ, ηνπνζεηνχληαη ζην θαηάιιειν ινγηζκηθφ φπνπ θαη γίλεηαη ε επεμεξγαζία ηνπο θαη κε βάζε απηά ηα δεδνκέλα ζρεδηάδεηαη ην θαηάιιειν δξνκνιφγην γηα ηελ εμππεξέηεζε φισλ. Δθφζνλ νινθιεξσζεί ν ζρεδηαζκφο, ππάξρεη επηθνηλσλία κεηαμχ ππεξεζίαο θαη ρξήζηε ελεκεξψλνληαο ηνλ ηειεπηαίν γηα ηελ ηειηθή δηαδξνκή (ε νπνία κεηά απφ θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα πνιιέο θνξέο κπνξεί λα είλαη ε ίδηα κε ζπλέπεηα ηελ άκεζε ελεκέξσζε ηνπ ρξήζηε). ε πεξίπησζε πνπ θάπνηνο επηβάηεο ζειήζεη λα αθπξψζεη ηελ θξάηεζε πνπ έρεη ήδε πξαγκαηνπνηήζεη ζα κπνξεί λα ην θάλεη ελεκεξψλνληαο ην θέληξν ηξηάληα (30) ιεπηά πξηλ ηελ αλαρψξεζε ηνπ δξνκνινγίνπ έηζη ψζηε λα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα γηα ηπρφλ λέν ζρεδηαζκφ ηνπ δξνκνινγίνπ απφ πιεπξάο ηνπ Γηαρεηξηζηή. Με ηνλ ηξφπν απηφ ζα κπνξεί λα εηζπξάμεη ηα ρξήκαηά ηνπ πίζσ ελψ αλ πξνβεί ζε αθχξσζε ζε δηάζηεκα κηθξφηεξν ηνπ πξναλαθεξνκέλνπ, δελ ζα έρεη

146 δηθαίσκα επηζηξνθήο ησλ ρξεκάησλ ηνπ. Αθφκε, ζα παξέρεηαη έθπησζε ζε φζνπο θιείζνπλ εηζηηήξην κε επηζηξνθή. Σν φρεκα πνπ αλαιακβάλεη ηελ εθάζηνηε δηαδξνκή, θηλείηαη ζε έλα βαζηθφ άμνλα αιιά ζα κπνξεί λα απνθιίλεη γηα λα ηθαλνπνηεί θαη επηπξφζζεηα αηηήκαηα ηεο ηειεπηαίαο ζηηγκήο ζε παξαθείκελεο πεξηνρέο. Οη ζηάζεηο απφ φπνπ ζα δηέξρνληαη ηα ιεσθνξεία ζα ρσξνζεηεζνχλ ζε θεληξηθά ζεκεία ησλ νηθηζκψλ θαη ζα ρσξίδνληαη ζε ηξεηο (3) θαηεγνξίεο: ηάζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη πάληα κε πξνθαζνξηζκέλν ρξφλν αλακνλήο ηάζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κεηά απφ αίηεκα ηάζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν ηεο δηαδξνκήο κε βάζε θάπνηα πεξηνρή, θάπνην θηίξην (ζρνιείν, εθθιεζία, λνζνθνκείν) ή θάπνηα αθξηβή δηεχζπλζε. Έηζη, ζα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνλ νδεγφ λα κελ ζηακαηάεη ζε φιεο ηηο ζηάζεηο αιιά θαη ζηνπο επηβάηεο λα θαηεβαίλνπλ ζε φζν ην δπλαηφ πιεζηέζηεξν ζεκείν ηνπ ηειηθνχ ηνπο πξννξηζκνχ. Με ηνλ ηξφπν απηφ κεηψλεηαη ν ζπλνιηθφο ρξφλνο ηεο δηαδξνκήο ελψ αθφκε ειαρηζηνπνηείηαη ε απφζηαζε κεηαθίλεζεο κε ηα πφδηα γηα ηνλ επηβάηε, ζηνηρεία ηδηαηηέξσο ζεκαληηθά γηα ηελ επηηπρία ηνπ ζπζηήκαηνο. Δπίζεο, ζεκαληηθά ζηνηρεία πνπ πξέπεη λα κειεηεζνχλ είλαη ηα εμήο: Ο αξηζκφο θαη ν ηχπνο ησλ νρεκάησλ πνπ ζα δξνκνινγεζνχλ. Θα πξέπεη λα αληαπνθξίλεηαη πιήξσο ζηηο αλάγθεο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, λα αλαλεσζεί θαη λα ζπληεξείηαη. Ζ ρσξεηηθφηεηα ησλ νρεκάησλ. ρεηηθά κηθξά νρήκαηα ησλ είθνζη πέληε (25) ζέζεσλ πεξίπνπ, γηα λα κελ έρνπλ πξφβιεκα κεηαθίλεζεο ζηνπο ήδε ζηελνχο δξφκνπο ηνπ λεζηνχ, πξνζβάζηκα απφ άηνκα κε αλαπεξία 38. Οη ρψξνη ζηάζεο θαη ζηάζκεπζεο ησλ νρεκάησλ. Δίλαη πνιχ πηζαλφ λα είλαη νη ίδηνη κε ηνπο ίδηνπο πνπ ζηεγάδνληαη ζήκεξα ηα ιεσθνξεία ηνπ Γήκνπ. ην λεζί, φπσο θαη ζηα πεξηζζφηεξα ειιεληθά λεζηά, ππάξρνπλ πνιινί ζηελνί δξφκνη, ηα ιεγφκελα θαιληεξίκηα, ζηα νπνία ηαμί θαη ΗΥ απηνθίλεηα δελ έρνπλ πξφζβαζε. Ζ παξνπζία ησλ ιεγφκελσλ ηξηθχθισλ κεηαθνξέσλ, ηα νπνία κπνξνχλ 38 Αξθεηνί Καιχκληνη αληηκεησπίδνπλ θηλεηηθά πξνβιήκαηα ιφγσ ηεο λφζνπ ησλ ζθνπγγαξάδσλ πνπ είρε ρηππήζεη ηνπο άλδξεο πνπ αζθνχζαλ ην ζπγθεθξηκέλν επάγγεικα

147 λα κεηαθέξνπλ εππαζείο ειηθηαθέο νκάδεο (ειηθησκέλνπο, παηδηά) απφ ηα ζηελά δξνκάθηα ηνπ λεζηνχ ζηελ θνληηλφηεξε ζηάζε, κπνξεί λα ζπκπιεξψζεη ην πξνηεηλφκελν ζχζηεκα ρσξίο έηζη λα απνθιείνληαη απφ ην λέν ζπγθνηλσληαθφ ράξηε. Σέινο, γηα ηελ θαιχηεξε δηαθήκηζε θαη πξνψζεζε ηεο λέαο ππεξεζίαο, ε πιεξνθφξεζε θαη ε πξνεηνηκαζία ησλ πνιηηψλ γηα λα ηελ απνδερζνχλ κπνξεί λα γίλεη κε θάπνηεο παξνπζηάζεηο ζην Γήκν θαη κε εθζηξαηείεο ελεκέξσζεο. Δπίζεο, ε ρξεζηκνπνίεζε ελφο έμππλνπ ζιφγθαλ ζα είρε ζαθέζηαηα κεγαιχηεξε απήρεζε ζην θνηλφ. Μηα θαιή νλνκαζία ζα κπνξνχζε λα ήηαλ TAXI-BUS, κηαο θαη φπσο καο ελεκέξσζε ν πξφεδξνο ησλ ΣΑΥΗ ν ίδηνο φξνο ρξεζηκνπνηνχληαλ θαη παιαηφηεξα γηα ηε δηαδξνκή Πφζηα-Βαζχ. ην ζρήκα 2 παξαηίζεηαη αλαιπηηθά ε αξρηηεθηνληθή ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο κε ηα βαζηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά. Θαλάζζια μεηαθοπά Σν ζχζηεκα ησλ ζαιαζζίσλ κεηαθνξψλ δελ ζα παξνπζηάδεη νπζηαζηηθέο δηαθνξέο κε απηφ ησλ ρεξζαίσλ κεηαθνξψλ κηαο θαη ε θηινζνθία ζα θηλείηαη ζηα ίδηα πιαίζηα. Σα λεζηά πνπ ζα εμππεξεηνχληαη κε απηφ ηνλ ηξφπν είλαη φζα θαηνηθνχληαη θαη αλήθνπλ ζην Γήκν Καιπκλίσλ θαη φρη κφλν (Κσο, Λέξνο, Φέξηκνο θαη Σέιελδνο). Οη θπξηφηεξεο δηαθνξέο αθνξνχλ: Σελ αμηνπνίεζε ηνπ ππάξρνληνο ζηφινπ ζα ζπκβάιιεη ζηελ πην νηθνλνκηθή εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο. Γελ ζα δίλεηαη ε δπλαηφηεηα γηα επειημία ζην ηαρχπινν απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα μεθηλά ην δξνκνιφγην. Θα ππάξρεη έλα ζεκείν αλαρψξεζεο θαη άθημεο ζε θάζε λεζί

148 ρήκα 2: Ζ αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο Πεγή: [30]

149 Κεθάιαην γδνν 8. πκπεξάζκαηα θαη πξνηάζεηο ην ηειεπηαίν θεθάιαην ζπγθεληξψλνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα θαη δηαηππψλνληαη πξνηάζεηο γηα ην δήηεκα ησλ κεηαθνξψλ ζηελ Κάιπκλν. Γηα ηε ζχλνςε ησλ ηειηθψλ ζπκπεξαζκάησλ, θαίξην ξφιν έπαημε ε επίζθεςε πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ Κάιπκλν αιιά θαη νη ηειεθσληθέο ζπλεληεχμεηο πνπ έιαβαλ ρψξα έηζη ψζηε λα ππάξρεη ζαθή εηθφλα γηα ηελ θαηάζηαζε ζην λεζί. 8.1 Απνηειέζκαηα έξεπλαο εξσηεκαηνινγίσλ Απφ ηε ζπιινγή θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πνπ αλαιχζεθαλ ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην θαη ηα ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ θαηά ηε δηακνλή ζην λεζί πξνθχπηνπλ ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα ηφζν γηα ηε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε φζν θαη γηα ηηο απφςεηο ησλ θαηνίθσλ θαη θνξέσλ. Κπξηφηεξα ζεκεία είλαη ηα εμήο: Ζ πιεηνςεθία ησλ θαηνίθσλ ηεο Καιχκλνπ δηαζέηνπλ Η.Υ. φρεκα ή κνηνπνδήιαην κε ηα νπνία ηθαλνπνηνχλ ηηο πξνζσπηθέο ηνπο αλάγθεο γηα κεηαθίλεζε κε ρξεζηκνπνηψληαο αξθεηά ηε Γεκνηηθή πγθνηλσλία. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθή ε χπαξμε ελφο θέληξνπ πφινπ (Πφζηα) πξνο ην νπνίν πξαγκαηνπνηνχληαη νη πεξηζζφηεξεο κεηαθηλήζεηο κε φζα αξλεηηθά κπνξεί λα πξνθαιέζεη απηφ γηα ηελ θπθινθνξία. Ο ρξφλνο δηαδξνκήο εληνπίδεηαη θπξίσο έσο δέθα (10) ιεπηά γεγνλφο πνπ δείρλεη φηη νη απνζηάζεηο γεληθφηεξα ζην λεζί είλαη κηθξέο θαη εληζρχεηαη απφ ην φηη ε πιεηνςεθία ρξεζηκνπνηεί ην δηθφ ηνπο φρεκα γηα πην άλεηε θαη γξήγνξε κεηαθίλεζε. Ζ Γεκνηηθή πγθνηλσλία δελ παξέρεη ππεξεζίεο ζε ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν αλάινγα κε ην χςνο ηνπ θνκίζηξνπ, κηαο θαη αλαθέξζεθαλ πξνβιήκαηα γηα ηε ζπρλφηεηα ησλ δξνκνινγίσλ, ηελ αμηνπηζηία ηνπο αιιά θαη ηελ παιαηφηεηα ηνπ ζηφινπ. Πξνβιήκαηα αλαθέξζεθαλ θαη

150 απφ ηελ πιεπξά ηνπ Γήκνπ ιφγσ έιιεηςεο ρξεκάησλ γηα πξφζιεςε λέσλ νδεγψλ πνπ ζα βειηίσλε ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ηελ θαηάζηαζε. Με πξσηνβνπιία ηνπ Γήκνπ εμππεξεηνχληαη θαζεκεξηλά πάλσ απφ ηξηαθφζηνη (300) καζεηέο γηα ηε κεηαθνξά ηνπο ζηα ζρνιεία ελψ εμππεξεηνχληαη θαη άηνκα Α.κε.Α. Ζ ζχλδεζε κε ηα ππφινηπα θνληηλά λεζηά ηνπ Γήκνπ θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή παξά ηα πξνβιήκαηα πνπ κπνξεί λα παξνπζηάδνληαη θαηά θαηξνχο. Γξαζηεξηνπνηείηαη έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο ηδησηψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχλ δξνκνιφγηα πξνο Φέξηκν θαη Σέιελδν, θαη κε απηφ ηνλ ηξφπν θαιχπηνληαη νη αλάγθεο γηα ηηο ηνπηθέο κεηαθηλήζεηο. Απφιπηε ηαχηηζε απφςεσλ παξαηεξήζεθε ζην δήηεκα ηεο ζχλδεζεο κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά. Τπάξρεη ζεκαληηθφ πξφβιεκα ζην λεζί πνπ είλαη ε αθηνπιντθή ζχλδεζε κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά θαη ε αεξνπνξηθή κε ην αεξνδξφκην ησλ Αζελψλ. Οη θάηνηθνη ληψζνπλ απνθνκκέλνη ηφζν απφ ηελ πξσηεχνπζα ηεο ρψξαο φζν θαη απφ ηελ βφξεηα Διιάδα θαη ηελ πφιε ηεο Θεζζαινλίθεο. Πξηλ δέθα (10) ρξφληα ππήξρε ηαθηηθή αθηνπιντθή ζχλδεζε κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά κε δχν (2) θαζεκεξηλά δξνκνιφγηα απφ θαη πξνο ηελ Κάιπκλν ελψ ζήκεξα ππάξρνπλ κφιηο ηξία (3) δξνκνιφγηα ηελ εβδνκάδα. Σα θφκηζηξα γηα ηε κεηαθίλεζε είλαη εμίζνπ πςειά θάηη πνπ δπζρεξάλεη αθφκε πεξηζζφηεξν ηελ θαηάζηαζε. Γελ παξαηεξείηαη ε ίδηα άζρεκε θαηάζηαζε θαη ζηε ζχλδεζε κε ηα θνληηλά λεζηά κηαο θαη ζε απηφ ηνλ ηνκέα έρνπλ αλαιάβεη δξάζε θαη πξσηνβνπιίεο ηφζν ν Γήκνο Καιπκλίσλ κε ηελ αγνξά θαη δξνκνιφγεζε ηνπ ΝΖΟ ΚΑΛΤΜΝΟ φζν θαη ηδησηηθνί θνξείο πνπ εμππεξεηνχλ ηελ επξχηεξε πεξηνρή ησλ Γσδεθαλήζσλ (DODEKANISOS SEAWAYS). Χζηφζν, θαη ζε απηέο ηηο κεηαθηλήζεηο θαηαγξάθνληαη παξάπνλα γηα ηηο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ. Κάπνηεο γεληθέο δηαπηζηψζεηο πνπ εληνπίζηεθαλ αθνξνχλ ηα εμήο: Απνηειεί θνηλφ ηφπν γηα φινπο ηνπο θαηνίθνπο ε έιιεηςε ελφο πεξηθεξεηαθνχ δξφκνπ πνπ ζα απνζπκθνξήζεη ην θέληξν, ζα

151 απνηξέςεη ηε δηακπεξή θίλεζε ησλ κεγάισλ θνξηεγψλ θαη ζα ζπληειέζεη ζηηο πην γξήγνξεο θαη αζθαιείο ηηο κεηαθηλήζεηο. Σν ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα πνπ ππνγξάκκηζαλ φινη έρεη λα θάλεη κε ηε ζχλδεζε ηνπ λεζηνχ κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα θαη ηελ έιιεηςε ηθαλνπνηεηηθήο ζπρλφηεηαο δξνκνινγίσλ. Άιια πξνβιήκαηα πνπ αλαθέξζεθαλ είλαη ε ειιηπήο εμππεξέηεζε ηεο Γεκνηηθήο πγθνηλσλίαο, ην αλεπαξθέο νδηθφ δίθηπν, νη αλαθαηαζθεπέο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ ζε θαίξηα έξγα ππνδνκήο θαη ε παληειήο απνπζία ελφο επξχηεξνπ ζρεδηαζκνχ. Ζ αληηθαηάζηαζε ηνπ γεξαζκέλνπ ζηφινπ κε λέα, ζχγρξνλα, γξήγνξα θαη εμειηγκέλα πινία απνηειεί επηηαθηηθή αλάγθε γηα ηελ αλαβάζκηζε ηνπ επηπέδνπ εμππεξέηεζεο. ε εζληθφ επίπεδν, δελ ππάξρεη ε απαξαίηεηε ζχλδεζε κε ηα δηάθνξα θέληξα ηεο ρψξαο ελψ ζε ηνπηθφ επίπεδν ηα κηθξφηεξα λεζηά γχξσ απφ ηελ Κάιπκλν εμππεξεηνχληαη αιιά είλαη θαλεξή ε έιιεηςε ζσζηνχ ζρεδηαζκνχ θαη ε επίδξαζε ησλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ. 8.2 πκπεξάζκαηα Σα λεζηά θαη ηδίσο ηα λεζησηηθά ζπκπιέγκαηα απνηεινχλ κεηνλεθηηθέο πεξηνρέο κε εηδηθά πξνβιήκαηα θαη απαηηνχλ εμεηδηθεπκέλεο παξεκβάζεηο γηα κηα νινθιεξσκέλε, βηψζηκε θαη ηζφξξνπε αλάπηπμε. Ζ ελδπλάκσζε ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο ζηελ ειιεληθή λεζησηηθή πεξηθέξεηα πξέπεη λα επηδηψθεηαη κέζα απφ ηελ αλάπηπμε επξείαο βάζεσο θαη ηελ θηλεηνπνίεζε φινπ ηνπ παξαγσγηθνχ δπλακηθνχ ηεο πεξηνρήο ζε κηα ζπλερηδφκελε αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία κε ηε δεκηνπξγία ζπλεξγηψλ θαη πνιιαπιαζηαζηηθψλ θαηλνκέλσλ. Πξνυπφζεζε γηα ηελ επίηεπμε ηεο νινθιεξσκέλεο, βηψζηκεο, ηζφξξνπεο αλάπηπμεο είλαη ε βειηίσζε ηεο ηερλνινγίαο θαη ε αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ηνπ νηθνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο. Οη γεσγξαθηθέο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ ειιαδηθνχ λεζησηηθνχ ρψξνπ ζπλεπάγνληαη έλα εμαηξεηηθά δχζθνιν πξφβιεκα ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο ελφο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο ζαιάζζησλ θαη αεξνπνξηθψλ ελδνκεηαθνξψλ γηα ηελ πην

152 απνηειεζκαηηθή θαη απνδνηηθή δηαζχλδεζε, κε θαηάιιεια κέζα κεηαθνξάο, ησλ πνιπάξηζκσλ λήζσλ πνπ επξίζθνληαη ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα. Τπάξρνπλ αθηνπιντθέο γξακκέο ζηηο νπνίεο δηαθηλείηαη έλαο ζεκαληηθά κεγάινο αξηζκφο επηβαηψλ, απηνθηλήησλ θαη εκπνξεπκάησλ έηζη ψζηε λα είλαη δπλαηή ε εμππεξέηεζή ηνπο απφ πνιιέο εηαηξίεο ζε αληαγσληζηηθή βάζε θαη ηαπηφρξνλα ππάξρνπλ άιιεο γξακκέο πνπ είλαη βηψζηκεο κφλνλ σο θπζηθά κνλνπψιηα πνπ κπνξεί λα εμππεξεηεζνχλ κφλνλ απφ κία εηαηξία θαη, ηέινο, πνιιέο γξακκέο ζηηο νπνίεο ην κεηαθνξηθφ έξγν δελ είλαη αξθεηφ γηα λα δηθαηνινγεί ηελ ηαθηηθή εμππεξέηεζή ηνπο απφ πινία ησλ αθηνπιντθψλ ζπγθνηλσληψλ παξά κφλν ζε θαζεζηψο επηρνξεγήζεψο ηνπο απφ ην θξάηνο. Ζ δηεζλήο εκπεηξία έρεη δείμεη φηη θαη άιιεο ρψξεο, ελψ δελ δηαζέηνπλ αληίζηνηρν αξηζκφ λεζηψλ, έρνπλ ιάβεη ζεηξά απνηειεζκαηηθψλ κέηξσλ γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο αλαγθαίαο πνζφηεηαο θαη πνηφηεηαο ππεξεζηψλ. Ζ ειιεληθή αθηνπιντθή αγνξά είλαη κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο ζηελ Δπξψπε θαη ηνλ θφζκν. Δπίζεο νη αθηνπιντθέο εηαηξίεο δηαρεηξίδνληαη κεγάιν πνζνζηφ, γηα παγθφζκηα δεδνκέλα, ηνπ παγθφζκηνπ αθηνπιντθνχ ζηφινπ. Απηά ηα δεδνκέλα θαλεξψλνπλ ηελ πξνζνρή πνπ πξέπεη λα δνζεί ζηηο αθηνπιντθέο κεηαθνξέο ζηελ Διιάδα θαη ηελ θαιχηεξα νξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ηδηαίηεξα ζηηο άγνλεο γξακκέο. Σν θαηλφκελν ηεο επνρηθφηεηαο πνπ εκθαλίδεηαη ζηνλ ειιεληθφ λεζησηηθφ ρψξν είλαη ηδηαίηεξα έληνλν. Τπάξρεη κεγάινο αξηζκφο επηβαηψλ ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο θαη ζπλήζσο ηνλ Αχγνπζην ζε ζρέζε κε ηελ ππφινηπε ρξνληά. απηφ παίδεη ξφιν θαη ε απφζηαζε απφ ηελ Αζήλα, φπνπ ε Κάιπκλνο δελ κπνξεί λα επσθειεζεί απφ ηα «ηνπξηζηηθά ηξηήκεξα» ησλ Αζελαίσλ. Γηα ηελ αεξνπνξηθή εμππεξέηεζε ησλ άγνλσλ γξακκψλ πιένλ, ππνρξεσηηθά κε ην λέν θαζεζηψο γίλεηαη κεηνδνηηθφο δηαγσληζκφο γηα ηελ επηινγή αεξνκεηαθνξέα πνπ ζα ηηο εθηειεί γεγνλφο πνπ ζα ζπκβάιιεη ζηελ αχμεζε ηνπ αληαγσληζκφ. Δπίζεο, ην θφζηνο ησλ κεηαθηλήζεσλ είλαη απμεκέλν. Απηφ ζπκβαίλεη, ζε εζληθφ επίπεδν γηα ηελ αθηνπινΐα, ιφγσ ηεο κεγάιεο απφζηαζεο πνιιψλ λεζηψλ απφ ηνλ Πεηξαηά. Αθφκε, ζε ελδνλνκαξρηαθφ επίπεδν γηα ηελ αθηνπινΐα, απηφ νθείιεηαη ζηε ρξήζε κε ζπκβαηηθψλ πινίσλ (θαηακαξάλ, ηαρχπινσλ) φπνπ ηα λαχια είλαη πην αθξηβά ζε ζρέζε κε ηα ζπκβαηηθά πινία. ζν γηα ηηο ελαέξηεο κεηαθνξέο, ζεκεηψλεηαη φηη απηέο είλαη αθξηβέο απφ ηε θχζε ηνπο. Λακβάλνληαο ππφςε ινηπφλ ηε ζπλνιηθή θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί, ην ζχζηεκα κεηαθνξψλ ζηα κηθξά λεζηά ζα κπνξνχζε λα εηπσζεί φηη δελ έρεη ζηφρν ηελ εμππεξέηεζε ηνπ λεζησηηθνχ πιεζπζκνχ, αιιά ηα θχκαηα ησλ θαινθαηξηλψλ

153 ηνπξηζηψλ θαη απηά φρη ζε ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν. Γελ εμππεξεηεί ηηο εηδηθέο ηνπξηζηηθέο απαηηήζεηο (καξίλεο, θξνπαδηεξφπινηα θ.α.), ηνπο θαηνίθνπο ησλ λεζηψλ, ηελ αλάπηπμε ηνπ εκπνξίνπ, ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε ηνπ λεζησηηθνχ ρψξνπ ηφζν ζε ζρέζε κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα φζν θαη ελδνλεζησηηθά δεκηνπξγψληαο κεγάιεο αληζφηεηεο κεηαμχ ησλ πνιηηψλ. Γελ εμππεξεηεί νχηε θαη ηηο εκπνξεπκαηηθέο κεηαθνξέο θαη σο εθ ηνχηνπ ηα εκπνξεχκαηα δηαηηκψληαη εμαηξεηηθά πην αθξηβά απφ ην κέζν εζληθφ φξν. Γελ ρσξά ινηπφλ ακθηβνιία, φηη ην ζχζηεκα πνπ δηακνξθψζεθε δελ εμππεξεηεί ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή, θαζψο θάζε λεζησηηθφο πιεζπζκφο είλαη απνθνκκέλνο απφ ηελ επεηξψηηθε ρψξα θαη ηηο εμππεξεηήζεηο ηεο, είλαη αθξηβφ, ρακειήο πνηφηεηαο θαη ειιηπέο. Με βάζε ηα αλσηέξσ θξίλεηαη ζθφπηκν λα επαλεμεηαζζεί ην ζχζηεκα ησλ κεηαθνξψλ πνπ εμππεξεηνχλ ηα κηθξά λεζηά, θαη φρη κφλν, θαη λα εληαρζεί ζε έλα ζπλνιηθφ αλαπηπμηαθφ ζρεδηαζκφ πκπεξάζκαηα γηα ηελ Κάιπκλν Ζ Κάιπκλνο ινηπφλ, ηα ηειεπηαία ρξφληα αλήθεη ζηελ ηξίηε θαηεγνξία γξακκψλ πνπ πξναλαθέξζεθε, παξφιν πνπ κέρξη πξηλ ιίγν θαηξφ εμππεξεηνχληαλ απφ πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο θαη ππήξραλ ηαθηηθά δξνκνιφγηα ρσξίο λα ππάξρεη επηδφηεζε απφ ην θξάηνο. πγθεθξηκέλα γηα ηελ Κάιπκλν, πνπ απνηειεί ηππηθφ παξάδεηγκα ρσξίο νπζηαζηηθέο θαη ζεκαληηθέο δηαθνξέο απφ ηελ πιεηνςεθία ησλ ππφινηπσλ λεζηψλ ηεο Διιάδαο, ηζρχνπλ ηα αθφινπζα: Τποδομέρ ην λεζί ππάξρεη έλα νδηθφ δίθηπν φπνπ κηα θχξηα νδφο ζπλδέεη ηα θχξηα ζεκεία ηνπ λεζηνχ ελψ δεπηεξεχνπζεο νδνί ζπλδένπλ ηνπο ππφινηπνπο νηθηζκνχο. Πάλσ ζε απηή ηελ θχξηα νδφ θηλείηαη θαη ην ιεσθνξείν ηνπ Γήκνπ πνπ εμππεξεηεί ηνπο θαηνίθνπο. Πξφζθαηα έρεη νινθιεξσζεί ε θαηαζθεπή ηνπ δξφκνπ πνπ ζπλδέεη ηνλ Αξγηλψληα κε ην Βαζχ, έξγν πνπ ζα ζπκβάιιεη νπζηαζηηθά ζηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ ηνπηθνχ ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ. Τπάξρεη έληνλν πξφβιεκα ζπκθφξεζεο θαη έιιεηςεο ρψξσλ ζηάζκεπζεο κε απμαλφκελν ξπζκφ ηα ηειεπηαία ρξφληα, εμαηηίαο ηεο αλφδνπ ηνπ βηνηηθνχ επίπεδνπ πνπ νδεγεί ζηελ αχμεζε ηεο θαηνρήο

154 θπθινθνξίαο ηδησηηθψλ απηνθηλήησλ αιιά θαη ηεο ζηελφηεηαο ησλ δξφκσλ. Μεηαβιεηή εηθφλα πιήξσζεο ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ αλάινγα κε ηελ επνρή. Σν ρεηκψλα ζρεδφλ άδεηνη δξφκνη ελψ ηελ θαινθαηξηλή πεξίνδν ζπκθνξεκέλν νδηθφ δίθηπν, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ θπθινθνξία ησλ ελνηθηαδφκελσλ απηνθηλήησλ. Δπηθίλδπλν νδηθφ δίθηπν ζε αξθεηά ζεκεία εμαηηίαο ηεο θαθήο πνηφηεηαο θαη ράξαμεο νδνζηξψκαηνο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ειιηπή ζήκαλζε θαη ηνλ αλεπαξθή έιεγρν θαη θσηηζκφ πξνθαιεί πξνβιήκαηα ηδηαίηεξα θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Παξαηεξείηαη έιιεηςε ηθαλψλ ιηκεληθψλ ππνδνκψλ λα θηινμελήζεη κεγάια πινία. πγθεθξηκέλα, ππάξρεη πξφβιεκα κε ηνλ ιηκελνβξαρίνλα ηνπ ιηκαληνχ, ελέξγεηεο αλαθαηαζθεπήο ηνπ νπνίνπ έρνπλ ήδε μεθηλήζεη απφ ηελ πιεπξά ηνπ Γήκνπ. Απηφο είλαη θαη ν νπζηαζηηθφο ιφγνο πνπ δελ κπνξνχλ λα πξνζεγγίζνπλ ην λεζί θη άιια πινία ψζηε λα απμεζνχλ ηα δξνκνιφγηα γηα Πεηξαηά. Δπίζεο, νη ιηκεληθέο ππνδνκέο είλαη γεληθά αλεπαξθείο θαη κε έιιεηςε ελφο βαζηθνχ ζρεδηαζκνχ. Να ζεκεησζεί φηη ζην ιηκέλα ππάξρεη παληειήο έιιεηςε ππνδνκψλ θηινμελίαο επηβαηψλ θξνπαδηεξνπινίσλ θαη, ζπλήζσο, είλαη αξλεηηθή ε πξψηε αίζζεζε πνπ παξάγεη ν ιηκέλαο. Ζ κε δπλαηφηεηα επέθηαζεο ηνπ αεξνδηαδξφκνπ, ιφγσ ηεο ζέζεο ζηελ νπνία θαηαζθεπάζηεθε ν αεξνιηκέλαο, δελ επηηξέπεη ηελ πξνζγείσζε κεγαιχηεξσλ αεξνζθαθψλ κε απνηέιεζκα ηε κε δπλαηφηεηα πξαγκαηνπνίεζεο πηήζεσλ charter πνπ ζα ζήκαηλε πην εχθνιε κεηάβαζε ηδηαίηεξα θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Αλ θαη ζην λεζί ιεηηνπξγεί λνζνθνκείν, πνιιέο θνξέο παξνπζηάδεηαη ε αλάγθε γηα κεηαθνξά αζζελψλ ηελ νπνία αλαιακβάλνπλ ζηξαηησηηθά ειηθφπηεξα, γεγνλφο πνπ απνδεηθλχεη φηη ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο έρνπλ γίλεη πξνζπάζεηεο αιιά πζηεξνχλ αθφκε έηζη ψζηε λα ππάξρεη πιήξεο απηνλνκία

155 ςγκοινωνιακή εξςπηπέηηζη Ζ αθηνπιντθή ζχλδεζε κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά παξνπζηάδεη πνιιά πξνβιήκαηα φζνλ αθνξά ηε ζπρλφηεηα ησλ δξνκνινγίσλ, ηελ αμηνπηζηία ηνπο, ηηο ψξεο ιεηηνπξγίαο ηεο γξακκήο θαη ηε κεγάιε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ. Ζ παξνπζία ηνπ γεξαζκέλνπ ζηφινπ γηα ηελ εμππεξέηεζε ηφζν κε ηνλ Πεηξαηά φζν θαη κε ηα ππφινηπα λεζηά, πξνθαιεί έλα αίζζεκα αλαζθάιεηαο ζηνπο επηβάηεο, εηδηθά ζε ηέηνηα κεγάια ηαμίδηα, ελψ θαη ε άλεζε δελ θπκαίλεηαη ζε ηθαλνπνηεηηθά επίπεδα. Λφγσ ηεο απφζηαζεο θαη ην καθξχ ζε ρξφλν ηαμίδη απφ θχξηνπο ιηκέλεο ηεο ρψξαο, φπσο είλαη ν Πεηξαηάο, ηα πινία πνπ εμππεξεηνχλ ηε γξακκή απηή έρνπλ αλάγθε απφ θακπίλεο, κε απνηέιεζκα λα νδεγνχκαζηε ζηε ρξήζε κεγαιχηεξσλ πινίσλ, πην αθξηβψλ θαη κε κηθξφηεξεο ηαρχηεηεο. Απηφ θαζηζηά αθξηβφ ην ηαμίδη. ε απηφ ζπκβάιεη θαη ε έιιεηςε αληαγσληζκνχ πνπ ππάξρεη ζηελ αθηνπιντθή αγνξά ιφγσ ηνπ φηη έρεη ραξαθηεξηζηεί σο άγνλε γξακκή. Γηα ηηο ζαιάζζηεο κεηαθηλήζεηο πξνο ηα ππφινηπα λεζηά ππάξρεη ηθαλνπνηεηηθφο αξηζκφο κε ζπκβαηηθψλ πινίσλ φπσο κηθξά θαηακαξάλ, πδξνπηέξπγα, ηα νπνία είλαη πην επαίζζεηα ζηηο θαηξηθέο εμάξζεηο, κε απνηέιεζκα λα αδπλαηνχλ λα πξαγκαηνπνηνχλ ζπρλά ηα δξνκνιφγηα ηνπο. Χζηφζν, ηφζν ε ζπρλφηεηα ησλ δξνκνινγίσλ φζν θαη νη ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ αληαπνθξίλνληαη ζρεηηθά ηθαλνπνηεηηθά γηα ην επίπεδν ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνπλ. Μεηά απφ πεξίπνπ είθνζη (20) ρξφληα απφ ηελ έλαξμε ησλ εξγαζηψλ γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ αεξνδξνκίνπ, απηφ νινθιεξψζεθε ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2006 αιιά νη ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη δελ αληαπνθξίλνληαη ζηηο απαηηήζεηο ελφο λεζηνχ κε πάλσ απφ θαηνίθνπο. Γξνκνιφγηα εθηειεί κφλν ε Olympic Air θαη ππάξρεη άκεζε ζχλδεζε κφλν κε ην αεξνδξφκην ησλ Αζελψλ. Παξά ηελ ηζρπξή γεσγξαθηθή ζέζε ηνπ λεζηνχ αθνχ ελψλεη ηξεηο (3) επείξνπο, δελ κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη ζαλ Hub ιφγσ ηεο παξνπζίαο ηφζν ηεο Ρφδνπ αιιά θαη ηεο Κσ

156 Γελ ππάξρεη άκεζνο ηξφπνο ζχλδεζεο ηνπ λεζηνχ κε ηελ ππφινηπε επεηξσηηθή ρψξα ζε αληίζεζε κε ην πξφζθαην παξειζφλ φηαλ θαη ππήξρε ηαθηηθή αθηνπιντθή επηθνηλσλία κε ηε Β. Διιάδα θαη ην ιηκάλη ηεο Θεζζαινλίθεο. Μεγάιν κεηνλέθηεκα είλαη θαη ε κε χπαξμε πηήζεσλ απφ ην εμσηεξηθφ ηδηαίηεξα ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Σα κηθξφηεξα λεζηά πνπ αλήθνπλ ζην Γήκν Καιπκλίσλ, φπσο είλαη ε Σέιελδνο θαη ε Φέξηκνο, θαη γηα ηα νπνία ε θεληξνβαξηθή ζέζε ηεο Καιχκλνπ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν, ζπλδένληαη θαζεκεξηλά κε ζπρλά δξνκνιφγηα αλ θαη ηα θφκηζηξα ησλ εηζηηεξίσλ ραξαθηεξίδνληαη ζρεηηθά πςειά. Ζ παξνπζία ησλ ηξηθχθισλ αλαβαζκίδεη ην επίπεδν εμππεξέηεζεο ζην λεζί θαη πξνζθέξεη ζεκαληηθή βνήζεηα ζε πεξηπηψζεηο κεηαθνξάο εκπνξεπκάησλ θαη κεηαθίλεζεο ζηα ζηελά δξνκάθηα ηνπ θέληξνπ. Ζ αζηηθή εμππεξέηεζε εληφο ηνπ λεζηνχ ηειεί ππφ ηελ αηγίδα ηνπ Γήκνπ ν νπνίνο κε δηθά ηνπ ιεσθνξεία εθηειεί δξνκνιφγηα πξνζπαζψληαο λα θαιχςεη φιεο ηηο αλάγθεο γηα κεηαθίλεζε ζηνπο πεξηζζφηεξνπο νηθηζκνχο. Χζηφζν, θαηαγξάθνληαη θη εδψ πξνβιήκαηα νηθνλνκηθήο θχζεο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ πξφζιεςε πεξεηαίξσ πξνζσπηθνχ. 8.3 Πξνηάζεηο Κιείλνληαο, ζα γίλεη παξάζεζε πξνηάζεσλ πνπ πξνέθπςαλ ιακβάλνληαο ππφςε φια ηα παξαπάλσ ζηνηρεία, ηηο απφςεηο θνξέσλ θαη θαηνίθσλ θαη ηε δπλαηφηεηα πινπνίεζήο ηνπο. Αλαβάζκηζε ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ κε αλαθαηαζθεπή ησλ πξνβιεκαηηθψλ ηκεκάησλ ησλ νδψλ, ηνπνζέηεζε θαηάιιειεο ζήκαλζεο θαη απζηεξφηεξνο έιεγρνο, ηδηαίηεξα ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Έληαμε ηνπ ζπλφινπ ησλ νδψλ ηνπ λεζηνχ ζε έλαλ επξχηεξν ζρεδηαζκφ κε ζθνπφ ηελ θαιχηεξε νξγάλσζε ηνπ δηθηχνπ πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ βειηίσζε ηεο εηθφλαο νιφθιεξνπ ηνπ λεζηνχ θαη ηελ εμππεξέηεζε ησλ ρξεζηψλ ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ

157 Δθπφλεζε κειεηψλ γηα ην θέληξν ησλ λεζηνχ κε ζθνπφ ηελ παχζε ηεο θπθινθνξίαο ησλ ηδησηηθψλ απηνθηλήησλ (πιελ εμαηξέζεσλ ηξνθνδφηεζεο θαηαζηεκάησλ), ηελ εμππεξέηεζε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη επηζθεπηψλ κε κέζα καδηθήο κεηαθνξάο θαη ηελ πεδνδξφκεζε απηψλ θαη ηελ δεκηνπξγία ζέζεσλ ζηάζκεπζεο γχξσ απφ απηά. Δηζαγσγή λεφηεξσλ πινίσλ ζηα δξνκνιφγηα πνπ εμππεξεηνχλ ηελ Κάιπκλν (θαη γεληθφηεξα ηα λεζηά ηεο Γσδεθαλήζνπ) κε ζηφρν ηε κείσζε ηνπ ρξφλνπ κεηαθνξάο θαη ηε ζέζπηζε εληαίσλ ηηκψλ εηζηηεξίσλ θαζ φιε ηε ρξνληά γηα απνθπγή αληζνηήησλ. Άκεζε αχμεζε ηεο ζπρλφηεηαο ησλ δξνκνινγίσλ πξνο ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά ζε πξψηε θάζε θαη ελ ζπλερεία ζχλδεζε θαη κε ηελ ππφινηπε επεηξσηηθή ρψξα. Βειηίσζε ησλ ιηκεληθψλ ππνδνκψλ πνπ ζα έρεη σο ζθνπφ ηελ εμππεξέηεζε πεξηζζνηέξσλ θαη κεγαιχηεξσλ πινίσλ, ηε δπλαηφηεηα παξακνλήο ηνπο γηα κεγαιχηεξα δηαζηήκαηα πνπ απαηηνχληαη ρσξίο δεκηνπξγία ζπκθφξεζεο θαη εμππεξέηεζε πινίσλ πνπ δελ εμππεξεηνχληαη κε ηηο ππάξρνπζεο ζπλζήθεο θαη ζπλαληάλε πξνβιήκαηα. Γεκηνπξγία ζην ιηκέλα θαηάιιεισλ ππνδνκψλ ψζηε λα παξέρνληαη ζηνπο επηβάηεο νη «πιεξνθνξίεο πξψηεο ζηηγκήο», δειαδή λα ελεκεξψλνληαη γηα ηα δξνκνιφγηα ησλ ηνπηθψλ ζπγθνηλσληψλ. Απηφ ζα ζπκβάιεη ζηελ απνθπγή παξακνλήο ηνπο ζην ιηκάλη γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα θη έηζη ζα αλαβαζκηζηεί ε πνηφηεηα ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ζα δεκηνπξγεί κηα θαιχηεξε πξψηε εληχπσζε ζε φζνπο θαηαθζάλνπλ ζην ιηκάλη. Καίξηαο ζεκαζίαο θξίλεηαη ε επαλαιεηηνπξγία ησλ πδξνπιάλσλ γηα ηελ επξχηεξε πεξηνρή ησλ Γσδεθαλήζσλ, εθφζνλ ηα πνιιά ζπκπιέγκαηα λεζηψλ θαη ιηκέλσλ επλννχλ ηε ρξήζε ηνπ. Οη ππνδνκέο πνπ απαηηνχληαη γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο, κηα πξνβιήηα κε ηνλ ηεξκαηηθφ ζηαζκφ, είλαη νη ειάρηζηεο δπλαηέο γεγνλφο πνπ απνηειεί θαη ην ζεκαληηθφηεξν πιενλέθηεκα έλαληη ηνπ αεξνπιάλνπ

158 Αλαβάζκηζε ηεο ειεθηξνληθήο ζειίδαο ηνπ Γήκνπ γηα παξνρή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηα δξνκνιφγηα πινίσλ, αεξνπιάλσλ θαη ηνπ ηνπηθνχ ΚΣΔΑΛ γηα θαιχηεξε θαη άκεζε ελεκέξσζε ησλ επηζθεπηψλ. Μειέηε θαη εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο γηα έλα κνληέιν εμππεξέηεζεο ηεο ελδνδεκνηηθήο ζπγθνηλσλίαο κε ηελ ππνζηήξημε ηνπ Γήκνπ. Να ιεθζνχλ κέηξα ζε επξσπατθφ θαη εζληθφ επίπεδν κε ζηφρν ηελ αληηκεηψπηζε ησλ κφληκσλ θαη ζαθψο πξνζδηνξηζκέλσλ αλεπαξθεηψλ ηεο αθηνπιντθήο αγνξάο. Να αμηνπνηεζεί ε δπλαηφηεηα ρξεκαηνδφηεζεο κέζσ πκπξάμεσλ Γεκφζηνπ θαη Ηδησηηθνχ Σνκέα (ΓΗΣ) ή/θαη Πξσηνβνπιηψλ Ηδησηηθήο Υξεκαηνδφηεζεο πνπ ππφ ζπγθεθξηκέλεο πξνυπνζέζεηο κπνξεί λα νδεγήζεη ζε κείσζε ηνπ απαηηνχκελνπ θεθαιαίνπ. Να ιεθζνχλ κέηξα γηα ηελ αμηνπνίεζε αιιά θαη αλαβάζκηζε ηνπ αθηνπιντθνχ ζηφινπ, φπσο ε ζέζπηζε απζηεξφηεξσλ πξνδηαγξαθψλ αζθαιείαο θαη ην ζπρλφηεξν θαη απαηηεηηθφηεξν πξφγξακκα ειέγρσλ. Πξνψζεζε δξάζεσλ γηα βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ αληαγσληζκνχ θαη ζεζκνζέηεζε θηλήηξσλ γηα ηελ είζνδν ζηελ αγνξά λέσλ επηρεηξήζεσλ

159 Παπάπηημα Α Ππόγπαμμα δπομολογίων ακηοπλοϊκών γπαμμών

160 Α. ΓΗΑΓΟΡΑ (BLUE STAR FERRIES) ΠΔΡΑΗΑ ΚΑΛΤΜΝΟ Πεγή: [26] Πεγή: [26]

161 Πεγή: [26] Πεγή: [26]

162 Β. ΟΛΤΜΠΗΟ ΕΔΤ (ΑΝΔΜ FERRIES) ΚΩ ΚΑΛΤΜΝΟ

163

164

165 Πεγή: [24]

166 Γ.1. DODEKANISOS PRIDE (DODEKANISOS SEAWAYS) ΡΟΓΟ ΚΑΛΤΜΝΟ - ΑΓΑΘΟΝΖΗ Πεγή: [25] Γ.2. DODEKANISOS EXRESS (DODEKANISOS SEAWAYS) ΚΑΛΤΜΝΟ - ΡΟΓΟ Πεγή: [25]

167 ΚΑΛΤΜΝΟ - ΤΜΖ Πεγή: [25] Γ.3. ΥΑΡΣΖ ΓΡΟΜΟΛΟΓΗΩΝ Πεγή: [25]

168 Γ. ΝΖΟ ΚΑΛΤΜΝΟ (ANEK) ΖΜΔΡΑ ΧΡΑ ΑΝΑΥΧΡΖΖ ΑΠΟ ΚΑΛΤΜΝΟ ΠΡΟΟΡΗΜΟ ΓΔΤΣΔΡΑ 6:00 άκνο ΣΡΗΣΖ 7:00 Αζηππάιαηα ΣΔΣΑΡΣΖ 7:00 άκνο ΠΔΜΠΣΖ 7:00 Αζηππάιαηα ΠΑΡΑΚΔΤΖ 6:00 άκνο ΑΒΒΑΣΟ 7:00 Αζηππάιαηα ΚΤΡΗΑΚΖ 7:00 Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-Αξθνί-Αγαζή- Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-Αξθνί-Αγαζή- Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-Αξθνί-Αγαζή- Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-Αξθνί-Αγαζή- άκνο

169 Δ. ΠΣΖΔΗ (OLYMPIC AIR) ΖΜΔΡΑ ΧΡΑ ΑΝΑΥΧΡΖΖ ΑΠΟ ΚΑΛΤΜΝΟ ΠΡΟΟΡΗΜΟ ΓΔΤΣΔΡΑ 10:00 / 15:45 Αζήλα ΣΡΗΣΖ 15:45 Αζήλα ΣΔΣΑΡΣΖ 10:00 / 15:45 Αζήλα ΠΔΜΠΣΖ 15:45 Αζήλα ΠΑΡΑΚΔΤΖ 10:00 / 15:45 Αζήλα ΑΒΒΑΣΟ 10:00 Αζήλα ΚΤΡΗΑΚΖ 10:00 / 15:45 Αζήλα Σ. ERATO (AEGEAN FLYNIG DOLPHINS) ΖΜΔΡΑ ΧΡΑ ΑΝΑΥΧΡΖΖ ΑΠΟ ΚΑΛΤΜΝΟ ΠΡΟΟΡΗΜΟ ΓΔΤΣΔΡΑ 11:10 / 15:10 Κσο / Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-άκνο ΣΡΗΣΖ 11:10 / 15:10 Κσο / Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-άκνο ΣΔΣΑΡΣΖ 11:10 / 15:10 Κσο / Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-άκνο ΠΔΜΠΣΖ 11:10 / 15:10 Κσο / Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-άκνο ΠΑΡΑΚΔΤΖ 11:10 / 15:10 Κσο / Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-άκνο ΑΒΒΑΣΟ 11:10 / 15:10 Κσο / Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-άκνο ΚΤΡΗΑΚΖ 11:10 / 15:10 Κσο / Λέξνο-Λεηςνί-Πάηκνο-άκνο

170 Παπάπηημα Β Δπιβαηική κίνηζη αεπολιμένα Καλύμνος

171 ΣΑΣΗΣΗΚΖ ΚΗΝΖΖ ΑΔΡΟΛΗΜΔΝΑ ΚΑΛΤΜΝΟΤ ΔΣΟ : 2006 Πξαγκαηνπνηεζείζεο πηήζεηο Μεηαθεξζέληεο επηβάηεο Δκπνξεχκαηα (kg) Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ πλνιηθά Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΟΚΣΧΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ΓΔΚΔΜΒΡΗΟ ΤΝΟΛΟ

172 ΣΑΣΗΣΗΚΖ ΚΗΝΖΖ ΑΔΡΟΛΗΜΔΝΑ ΚΑΛΤΜΝΟΤ ΔΣΟ : 2007 Πξαγκαηνπνηεζείζεο πηήζεηο Μεηαθεξζέληεο επηβάηεο Δκπνξεχκαηα (kg) Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ πλνιηθά Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ ΗΑΝΟΤΑΡΗΟ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ΜΑΗΟ ΗΟΤΝΗΟ ΗΟΤΛΗΟ ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΟΚΣΧΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ΓΔΚΔΜΒΡΗΟ ΤΝΟΛΟ

173 ΣΑΣΗΣΗΚΖ ΚΗΝΖΖ ΑΔΡΟΛΗΜΔΝΑ ΚΑΛΤΜΝΟΤ ΔΣΟ : 2008 Πξαγκαηνπνηεζείζεο πηήζεηο Μεηαθεξζέληεο επηβάηεο Δκπνξεχκαηα (kg) Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ πλνιηθά Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ ΗΑΝΟΤΑΡΗΟ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ΜΑΗΟ ΗΟΤΝΗΟ ΗΟΤΛΗΟ ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΟΚΣΧΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ΓΔΚΔΜΒΡΗΟ ΤΝΟΛΟ

174 ΣΑΣΗΣΗΚΖ ΚΗΝΖΖ ΑΔΡΟΛΗΜΔΝΑ ΚΑΛΤΜΝΟΤ ΔΣΟ : 2009 Πξαγκαηνπνηεζείζεο πηήζεηο Μεηαθεξζέληεο επηβάηεο Δκπνξεχκαηα (kg) Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ πλνιηθά Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ ΗΑΝΟΤΑΡΗΟ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ΜΑΗΟ ΗΟΤΝΗΟ ΗΟΤΛΗΟ ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΟΚΣΧΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ΓΔΚΔΜΒΡΗΟ ΤΝΟΛΟ

175 ΣΑΣΗΣΗΚΖ ΚΗΝΖΖ ΑΔΡΟΛΗΜΔΝΑ ΚΑΛΤΜΝΟΤ ΔΣΟ : 2010 Πξαγκαηνπνηεζείζεο πηήζεηο Μεηαθεξζέληεο επηβάηεο Δκπνξεχκαηα (kg) Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ πλνιηθά Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ ΗΑΝΟΤΑΡΗΟ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ΜΑΗΟ ΗΟΤΝΗΟ ΗΟΤΛΗΟ ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΟΚΣΧΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ΓΔΚΔΜΒΡΗΟ ΤΝΟΛΟ

176 ΣΑΣΗΣΗΚΖ ΚΗΝΖΖ ΑΔΡΟΛΗΜΔΝΑ ΚΑΛΤΜΝΟΤ ΔΣΟ : 2011 Πξαγκαηνπνηεζείζεο πηήζεηο Μεηαθεξζέληεο επηβάηεο Δκπνξεχκαηα (kg) Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ πλνιηθά Αθίμεσλ Αλαρσξήζεσλ ΗΑΝΟΤΑΡΗΟ ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ ΜΑΡΣΗΟ ΑΠΡΗΛΗΟ ΜΑΗΟ ΗΟΤΝΗΟ ΗΟΤΛΗΟ ΑΤΓΟΤΣΟ ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ ΟΚΣΧΒΡΗΟ ΝΟΔΜΒΡΗΟ ΓΔΚΔΜΒΡΗΟ ΤΝΟΛΟ Πεγή : [28]

177 Παπάπηημα Γ Δπωηημαηολόγια για ηοςρ καηοίκοςρ ηων γύπω νηζιών, για ηοςρ καηοίκοςρ ηηρ Καλύμνος και για ηο Γήμο Καλςμνίων

178 ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΠΟΛΤΣΔΥΝΗΚΖ ΥΟΛΖ Έπεςνα επωηημαηολογίος πος απεςθύνεηαι ζηοςρ καηοίκοςρ ηων γύπω νηζιών ηος Γήμος Καλςμνίων ζηο πλαίζιο ηηρ μελέηηρ για ππόηαζη ενόρ Αγαπεηέ/ή Κχξηε/α μονηέλος εξςπηπέηηζηρ ηηρ ενδοδημοηικήρ μεηαθοπάρ Σν εξσηεκαηνιφγην πνπ θξαηάηε ζηα ρέξηα ζαο εληάζζεηαη ζηα πιαίζηα εξεπλεηηθήο πξνζπάζεηαο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο ζε ζπλεξγαζία κε ην Γήκν Καιχκλνπ. Σνλίδεηαη φηη αλαγθαία ζπλζήθε γηα ηελ εμαγσγή αζθαιψλ ζπκπεξαζκάησλ, είλαη ε ειλικπινήρ απάνηηζη ηων επωηημάηων. Χο εθ ηνχηνπ, ζωζηέρ ή λάθορ απανηήζειρ δελ ππάξρνπλ. Ζ ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ γίλεηαη ανώνςμα, ζε θάζε πεξίπησζε βεβαίσο δεζκεπφκαζηε φηη φπνηα ζηνηρεία πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πξνθχςνπλ απφ ηελ έξεπλα απηά ζα ηχρνπλ μόνο πνηνηηθήο θαη πνζνηηθήο αλάιπζεο ζηα πιαίζηα ηεο Έξεπλαο θαη δελ ζα δηαηεζνχλ ζε ηξίηνπο. Πηζηεχνληαο ζηελ αλακθίβνιε πξφζεζή ζαο γηα πξνψζεζε ηεο αθαδεκατθήο έξεπλαο, ζαο επραξηζηνχκε πξνθαηαβνιηθά γηα ηνλ ρξφλν ζαο θαη βξηζθφκαζηε ζηε δηάζεζή ζαο γηα νπνηαδήπνηε πιεξνθνξία. Με Σηκή Απιζηοηέληρ Νανιόποςλορ Καζεγεηήο Σκήκα Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ Α.Π.Θ Σει

179 Α. Κοινωνικοοικονομικά σαπακηηπιζηικά 1. Φχιν Άλδξαο Γπλαίθα 2. Ζιηθία < >56 Β. Ππαγμαηοποιούμενερ μεηακινήζειρ 3. εκεηψζηε ηνλ αξηζκφ ησλ κεηαθηλήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηείηε ζηνπο παξαθάησ πξννξηζκνχο ζηε ρξνληθή κνλάδα πνπ ζαο εμππεξεηεί. αλά εκέξα αλά εβδνκάδα αλά κήλα αλά έηνο Κάιπκλνο Πεηξαηάο Κσο Άιινο

180 4. θνπφο κεηαθίλεζεο Δξγαζία Δθπαίδεπζε Πξνζσπηθνί ιφγνη Αλαςπρή Άιινο 5. Γηάξθεηα ζπρλφηεξεο κεηαθίλεζεο ; 6. Κφζηνο ζπρλφηεξεο κεηαθίλεζεο ; 7. Με ηη κέζν πξαγκαηνπνηείηαη ε κεηαθίλεζε; Πινίν γξακκήο Γεκνηηθφ πινίν Θαιάζζην ηαμί Ηδησηηθφ ζθάθνο

181 8. Υξεζηκνπνηείηε ηδησηηθφ ζθάθνο γηα ηε κεηάβαζή ζαο ; Ναη ρη Γ. Τθιζηάμενη ζςγκοινωνιακή εξςπηπέηηζη 9. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηελ πθηζηάκελε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ 10. Βαζκνινγήζηε ηηο παξαθάησ ππεξεζίεο κε θιίκαθα απφ 1-5. πρλφηεηα δξνκνινγίσλ Αμηνπηζηία δξνκνινγίσλ Αζθάιεηα Ώξεο ιεηηνπξγίαο γξακκήο Άλεζε

182 11. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηηο ηζρχνπζεο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ; Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ 12. Πνηφ ζεσξείηε ην πην ζεκαληηθφ πξφβιεκα ζηε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε 13. Πξνηείλεηε κέηξα γηα ηε βειηίσζε ηεο παξερφκελεο ππεξεζίαο αρ εςσαπιζηούμε πολύ για ηη ζςνεπγαζία Ζκεξνκελία: / / 20 Ώξα: / Παξαηεξήζεηο α/α εξσηεκαηνινγίνπ:

183 ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΠΟΛΤΣΔΥΝΗΚΖ ΥΟΛΖ Έπεςνα επωηημαηολογίος πος απεςθύνεηαι ζηοςρ καηοίκοςρ ηηρ Καλύμνος ζηο πλαίζιο ηηρ μελέηηρ για ππόηαζη ενόρ μονηέλος εξςπηπέηηζηρ ηηρ Αγαπεηέ/ή Κχξηε/α ενδοδημοηικήρ μεηαθοπάρ Σν εξσηεκαηνιφγην πνπ θξαηάηε ζηα ρέξηα ζαο εληάζζεηαη ζηα πιαίζηα εξεπλεηηθήο πξνζπάζεηαο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο ζε ζπλεξγαζία κε ην Γήκν Καιχκλνπ. Σνλίδεηαη φηη αλαγθαία ζπλζήθε γηα ηελ εμαγσγή αζθαιψλ ζπκπεξαζκάησλ, είλαη ε ειλικπινήρ απάνηηζη ηων επωηημάηων. Χο εθ ηνχηνπ, ζωζηέρ ή λάθορ απανηήζειρ δελ ππάξρνπλ. Ζ ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ γίλεηαη ανώνςμα, ζε θάζε πεξίπησζε βεβαίσο δεζκεπφκαζηε φηη φπνηα ζηνηρεία πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πξνθχςνπλ απφ ηελ έξεπλα απηά ζα ηχρνπλ μόνο πνηνηηθήο θαη πνζνηηθήο αλάιπζεο ζηα πιαίζηα ηεο Έξεπλαο θαη δελ ζα δηαηεζνχλ ζε ηξίηνπο. Πηζηεχνληαο ζηελ αλακθίβνιε πξφζεζή ζαο γηα πξνψζεζε ηεο αθαδεκατθήο έξεπλαο, ζαο επραξηζηνχκε πξνθαηαβνιηθά γηα ηνλ ρξφλν ζαο θαη βξηζθφκαζηε ζηε δηάζεζή ζαο γηα νπνηαδήπνηε πιεξνθνξία. Με Σηκή Απιζηοηέληρ Νανιόποςλορ Καζεγεηήο Σκήκα Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ Α.Π.Θ Σει

184 Α. Κοινωνικοοικονομικά σαπακηηπιζηικά 1. Φχιν Άλδξαο Γπλαίθα 2. Ζιηθία < >56 3. Τπάξρεη ζην λνηθνθπξηφ Η.Υ. απηνθίλεην; Ναη ρη Β. Ππαγμαηοποιούμενερ μεηακινήζειρ 4. Πψο ηθαλνπνηνχληαη νη κεηαθηλήζεηο ζαο εληφο ηνπ λεζηνχ; Δπηιέμηε ηε ζπρλφηεηα αλά ρξνληθή κνλάδα πνπ ζαο εμππεξεηεί. Πφδηα ΗΥ Σαμί Λεσθνξείν Αλά εκέξα Αλά εβδνκάδα Αλά κήλα

185 5. Σν πην ζχλεζεο δξνκνιφγηφ ζαο είλαη Πξνέιεπζε Πξννξηζκφο 6. θνπφο κεηαθίλεζεο Δξγαζία Δθπαίδεπζε Πξνζσπηθνί ιφγνη Αλαςπρή Άιινο 7. Γηάξθεηα ζπρλφηεξεο κεηαθίλεζεο ; 8. Κφζηνο ζπρλφηεξεο κεηαθίλεζεο ; 9. Μπνξείηε λα εθηηκήζεηε ηελ απφζηαζε πνπ δηαλχεηε θαζεκεξηλά ;

186 Γ. Τθιζηάμενη ζςγκοινωνιακή εξςπηπέηηζη Γ.1 Λεωθοπεία 10. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηελ πθηζηάκελε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε ηνπ ΚΣΔΑΛ; Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ 11. Βαζκνινγήζηε ηηο παξαθάησ ππεξεζίεο κε θιίκαθα απφ 1-5. πρλφηεηα δξνκνινγίσλ Αμηνπηζηία δξνκνινγίσλ Αζθάιεηα Ώξεο ιεηηνπξγίαο γξακκήο Άλεζε Κάιπςε νηθηζκψλ Δπθνιία πξφζβαζεο ζηνλ ηεξκαηηθφ ζηαζκφ Δλεκέξσζε γηα ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο

187 12. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηηο ηζρχνπζεο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ; Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ 13. πκθσλείηε κε πηζαλή αχμεζε ηνπ θνκίζηξνπ γηα πην πνηνηηθή ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε; Ναη ρη Γ.2 Σαξί 14. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηελ πθηζηάκελε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε ηνπ ηαμί; Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ 15. Βαζκνινγήζηε ηηο παξαθάησ ππεξεζίεο κε θιίκαθα απφ 1-5. πρλφηεηα δξνκνινγίσλ Αμηνπηζηία δξνκνινγίσλ

188 Αζθάιεηα Ώξεο ιεηηνπξγίαο γξακκήο Άλεζε Κάιπςε νηθηζκψλ Δπθνιία πξφζβαζεο ζηνλ ηεξκαηηθφ ζηαζκφ Δλεκέξσζε γηα ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο 16. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηηο ηζρχνπζεο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ; Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ Γ.3 ύνδεζη με κονηινά νηζιά 17. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηελ πθηζηάκελε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε κε ηα γεηηνληθά λεζηά; Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ 18. Βαζκνινγήζηε ηηο παξαθάησ ππεξεζίεο κε θιίκαθα απφ 1-5. πρλφηεηα δξνκνινγίσλ Αμηνπηζηία δξνκνινγίσλ

189 Αζθάιεηα Ώξεο ιεηηνπξγίαο γξακκήο Άλεζε Κάιπςε νηθηζκψλ Δπθνιία πξφζβαζεο ζηνλ ηεξκαηηθφ ζηαζκφ Δλεκέξσζε γηα ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο 19. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηηο ηζρχνπζεο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ; Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ Γ.4 ύνδεζη με κονηινά νηζιά 20. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηελ πθηζηάκελε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα; Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ 21. Βαζκνινγήζηε ηηο παξαθάησ ππεξεζίεο κε θιίκαθα απφ 1-5. πρλφηεηα δξνκνινγίσλ Αμηνπηζηία δξνκνινγίσλ

190 Αζθάιεηα Ώξεο ιεηηνπξγίαο γξακκήο Άλεζε Κάιπςε νηθηζκψλ Δπθνιία πξφζβαζεο ζηνλ ηεξκαηηθφ ζηαζκφ Δλεκέξσζε γηα ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο 22. Πφζν επραξηζηεκέλνη είζηε απφ ηηο ηζρχνπζεο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ; Πνιχ Αξθεηά Μέηξηα Λίγν Καζφινπ 23. Πνηφ ζεσξείηε ην πην ζεκαληηθφ πξφβιεκα ζηε ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε

191 24. Πξνηείλεηε κέηξα γηα ηε βειηίσζε ηεο παξερφκελεο ππεξεζίαο αρ εςσαπιζηούμε πολύ για ηη ζςνεπγαζία Ζκεξνκελία: / / 20 Ώξα: / Παξαηεξήζεηο α/α εξσηεκαηνινγίνπ:

192 ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΠΟΛΤΣΔΥΝΗΚΖ ΥΟΛΖ Έπεςνα επωηημαηολογίος πος απεςθύνεηαι ζηο Γήμο Καλςμνίων ζηο πλαίζιο ηηρ μελέηηρ για ππόηαζη ενόρ μονηέλος εξςπηπέηηζηρ ηηρ ενδοδημοηικήρ Αγαπεηέ/ή Κχξηε/α μεηαθοπάρ Σν εξσηεκαηνιφγην πνπ θξαηάηε ζηα ρέξηα ζαο εληάζζεηαη ζηα πιαίζηα εξεπλεηηθήο πξνζπάζεηαο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο ζε ζπλεξγαζία κε ην Γήκν Καιχκλνπ. Σνλίδεηαη φηη αλαγθαία ζπλζήθε γηα ηελ εμαγσγή αζθαιψλ ζπκπεξαζκάησλ, είλαη ε ειλικπινήρ απάνηηζη ηων επωηημάηων. Χο εθ ηνχηνπ, ζωζηέρ ή λάθορ απανηήζειρ δελ ππάξρνπλ. Ζ ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ γίλεηαη ανώνςμα, ζε θάζε πεξίπησζε βεβαίσο δεζκεπφκαζηε φηη φπνηα ζηνηρεία πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πξνθχςνπλ απφ ηελ έξεπλα απηά ζα ηχρνπλ μόνο πνηνηηθήο θαη πνζνηηθήο αλάιπζεο ζηα πιαίζηα ηεο Έξεπλαο θαη δελ ζα δηαηεζνχλ ζε ηξίηνπο. Πηζηεχνληαο ζηελ αλακθίβνιε πξφζεζή ζαο γηα πξνψζεζε ηεο αθαδεκατθήο έξεπλαο, ζαο επραξηζηνχκε πξνθαηαβνιηθά γηα ηνλ ρξφλν ζαο θαη βξηζθφκαζηε ζηε δηάζεζή ζαο γηα νπνηαδήπνηε πιεξνθνξία. Με Σηκή Απιζηοηέληρ Νανιόποςλορ Καζεγεηήο Σκήκα Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ Α.Π.Θ Σει

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E.

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Γεώργιος Μπριζκόλας Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Τηνζέηεζε Γηεζλψλ Πξνηχπσλ απφ ηε Βηνκεραλία Εθελοντικά πρότυπα Υποχρεωτική νομοθεσία ISO 9001 ISO14001 ISO 50001 OHSAS 18001 ISO

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ, πος ακολοςθούν, υρ ππορ ηην οπθόηηηά ηοςρ, με ηην ένδειξη Σωστό ή Λάθος 1. ηελ αξραία Ρώκε νη πιεβείνη δελ είραλ αξρηθά

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Κοιμωμικά δίκτυα (multiplex network) Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Facebook? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην LinkedIn? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Twitter? Αεροπορικές γραμμές της Ευρώπης(multiplex

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν»

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Γεώργιος Μπάληας, Οικονομικό Πανεπιζηήμιο Αθηνών Προκόπης Θεοδωρίδης, Πανεπιζηήμιο Παηρών Ταπηόηεηα ηεο έξεπλαο Σθνπόο: Αλίρλεπζε ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE 1.2.2016 B8-0165/7 7 Αιτιολογική σκέψη A Α. ιακβάλνληαο ππόςε όηη νηζιυηικέρ πεπιοσέρ, οι οποίερ νξίδνληαη σο πεξηθέξεηεο NUT επηπέδνπ 2 θαη 3, έρνπλ θνηλά θαη κόληκα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηιρ δηαθνξνπνηνύλ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Παλειιαδηθέο Δμεηάζεηο Ηκεξεζίωλ Δπαγγεικαηηθώλ Λπθείωλ Δμεηαδόκελν Μάζεκα: Αξρέο Οηθνλνκηθήο Θεωξίαο Σεηάξηε 15 Ινπλίνπ 2017

Παλειιαδηθέο Δμεηάζεηο Ηκεξεζίωλ Δπαγγεικαηηθώλ Λπθείωλ Δμεηαδόκελν Μάζεκα: Αξρέο Οηθνλνκηθήο Θεωξίαο Σεηάξηε 15 Ινπλίνπ 2017 www.romvos.edu.gr Παλειιαδηθέο Δμεηάζεηο Ηκεξεζίωλ Δπαγγεικαηηθώλ Λπθείωλ Δμεηαδόκελν Μάζεκα: Αξρέο Οηθνλνκηθήο Θεωξίαο Σεηάξηε 15 Ινπλίνπ 217 ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σσζηφ β. Λάζνο γ. Λάζνο δ. Σσζηφ ε. Σσζηφ Α2.

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ Κεθάλαιο 7 Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ 1 Προζθορά ανηαγωνιζηικού κλάδοσ Πώο πξέπεη λα ζπλδπαζηνύλ νη απνθάζεηο πξνζθνξάο ησλ πνιιώλ επηκέξνπο επηρεηξήζεσλ ελόο αληαγσληζηηθνύ θιάδνπ γηα λα βξνύκε ηελ θακπύιε πξνζθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ. Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ. Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ Αργσρώ Ιωάννοσ Λεμεσός 2012 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ.

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ. ΑΘ. ΧΑΡΙΣΩΝΙΔΗ : ΑΡΧΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Ο : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕ ΔΙΑΚΤΜΑΝΕΙ ΠΛΗΘΩΡΙΜΟ - ΑΝΕΡΓΙΑ 9.1. ΕΡΩΣΗΕΙ ΩΣΟΤ ΛΑΘΟΤ Για ηιρ παπακάηυ πποηάζειρ, να γπάτεηε ζηην κόλλα ζαρ ηον απιθμό ηηρ καθεμιάρ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ 24 ο ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΣΗ ΤΓΔΙΑ ΠΙΝΟΤΛΑ ΔΤΡΤΓΙΚΗ ΒΑΡΚΑΡΗ ΠΟΛΤΚΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

ΙNCOFRUIT - (HELLAS).

ΙNCOFRUIT - (HELLAS). Πξνο ΟΛΑ ΤΑ ΜΔΛΗ Κε Σπλάδειθε Θέκα: Ιζπαλία & Γεξκαλία 5 ε ΔΒΓΟΜΑΓΑ 2011 (31 Ιαλ έσο 30 Φεβξ.2011) Παξαζέηνπκε θαησηέξσ: Αλαζθόπεζε ηεο 4 εο εβδνκάδνο 2011 κε ηηο ηηκέο ησλ εζπεξηδνεηδώλ πνπ δηακνξθώζεθαλ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο. 7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ση είλαη έλαο θαηαρσξεηήο; O θαηαρσξεηήο είλαη κηα νκάδα από flip-flop πνπ κπνξεί λα απνζεθεύζεη πξνζσξηλά ςεθηαθή πιεξνθνξία. Μπνξεί λα δηαηεξήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα.

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα. Οι Πανελλαδικέρ Δξεηάζειρ για ηην ειζαγωγή ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη θα ππαγμαηοποιηθούν ππιν ηιρ απολςηήπιερ ενδοζσολικέρ εξεηάζειρ ηων μαθηηών και ηων μαθηηπιών. Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67)

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Γηα λα επαλαθέξεηε ην FritzBox Fon WLAN 7140 ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ηνπ ξπζκίζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ Σήκαηα 1 Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) Σήκαηα Οξηζκόο ζήκαηνο Ταμηλόκεζε ζεκάησλ Σεηξέο Fourier Μεηαζρεκαηηζκόο Fourier Σπλέιημε Σπζρέηηζε θαη Φαζκαηηθή Ππθλόηεηα 2 Οξηζκόο Σήκαηνο

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX Σηότοι εργαζηηρίοσ Σην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ, νη θνηηεηέο ζα εμνηθεησζνύλ κε βαζηθέο εληνιέο δηθηπαθώλ πξσηνθόιισλ νη νπνίεο βξίζθνπλ εθαξκνγή ζε πεξηβάιινληα Windows

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

ύζηεκα Ωξνκέηξεζεο Πξνζσπηθνύ (Έθδνζε 2) ΤΠΗΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ

ύζηεκα Ωξνκέηξεζεο Πξνζσπηθνύ (Έθδνζε 2) ΤΠΗΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ ύζηεκα Ωξνκέηξεζεο Πξνζσπηθνύ (Έθδνζε 2) ΤΠΗΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΩΝ ΤΣΗΜΑΣΩΝ Πεξηερόκελα Σερληθά Υαξαθηεξηζηηθά Καηαγξαθή Ώξαο πγρξνληζκόο πζηήκαηνο Παξνπζίαζε πζηήκαηνο Πηζαλά ελάξηα Υξήζεο 2 Σερληθά Υαξαθηεξηζηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΦΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΣΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ

ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΦΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΣΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΦΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΣΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΔΙΕΤΘΤΝΗ: ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Πειραιάσ, 29 Οκτωβρίου 2010 ΣΜΗΜΑ: Εμπορίου Αρ.Πρωτ.: 8787 Πληροφορίεσ: Φ. Ανδριάνα Σηλέφωνο: 2104177241-5

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΙΚΗ ΔΜΠΙΣΟΤΝΗ

ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΙΚΗ ΔΜΠΙΣΟΤΝΗ ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΙΚΗ ΔΜΠΙΣΟΤΝΗ Έξεπλεο Οηθνλνκηθήο πγθπξίαο ΙΟΒΔ - DG ECFIN Μάηνο 2011 H Έξεπλα θαηαλαισηώλ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο (1) Μέξνο ηνπ Δλαξκνληζκέλνπ Πξνγξάκκαηνο Δξεπλώλ ηεο ΔΔ από ην 1972

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ (ΟΜΑΓΑ Β ) ΣΔΣΑΡΣΖ 18 ΜΑΪΟΤ 16 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ) ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ (ΠΑΛΑΗΟ ΤΣΖΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 9: Το σύστημα των συμφώνων. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών

Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 9: Το σύστημα των συμφώνων. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών Παλαιοσλαβική Γλώσσα Ενότητα 9: Το σύστημα των συμφώνων Αλεξάνδρα Ιωαννίδου Τμήμα Σλαβικών Σπουδών (11) Σνλ 9ν-10ν αηώλα κ.υ. ηα πγξά θαη είραλ ζαθή ζπιιαβνπνηεηηθή ιεηηνπξγία ζαλ θη απηή πνπ εκθαλίδεηαη

Διαβάστε περισσότερα

10). ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΠΑΡΟΥΕ ΜΣ ΚΑΙ ΥΣ

10). ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΠΑΡΟΥΕ ΜΣ ΚΑΙ ΥΣ 10). ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΠΑΡΟΥΕ ΜΣ ΚΑΙ ΥΣ Σσποποιημένες παροτές ΥΣ Γηα ηελ ειεθηξνδόηεζε θάζε εζωηεξηθήο εγθαηάζηαζεο θαηαζθεπάδεηαη κία από ηηο «ηππνπνηεκέλεο» παξνρέο πνπ αλαθέξνληαη παξαθάηω. Γηα θάζε ηππνπνηεκέλε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη 5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη Σηα πιαίζηα ηεο πέκπηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 1 0,3x 0,1y x 3 3x 4y 2 4x 2y ( x 1) 6( y 1) (i) (ii)

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 1 0,3x 0,1y x 3 3x 4y 2 4x 2y ( x 1) 6( y 1) (i) (ii) . Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα.,, 6 4 4 4 5( ) 6( ). Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα.,,,6 7. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 5 ( )( ) ( ) 4. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 5 4 6 7 4. 5. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 59 ( )( ) ()( 5) 7 6.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΝΕΣΑΙΡΙΜΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΣΗΣΑ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Γςναικείορ Αγποηικόρ ςνεηαιπιζμόρ παπαδοζιακών πποϊόνηων Αγ. Ανηώνιορ

ΤΝΕΣΑΙΡΙΜΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΣΗΣΑ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Γςναικείορ Αγποηικόρ ςνεηαιπιζμόρ παπαδοζιακών πποϊόνηων Αγ. Ανηώνιορ ΤΝΕΣΑΙΡΙΜΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΣΗΣΑ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Γςναικείορ Αγποηικόρ ςνεηαιπιζμόρ παπαδοζιακών πποϊόνηων Αγ. Ανηώνιορ Η πινύζηα βνξεηνειιαδίηηθε παξάδνζε βξίζθεη ηελ απόιπηε έθθξαζή ηεο ζηα μερσξηζηά πξντόληα

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα