ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ. Βρυξέλλες, 31/1/2014 Α.Π. Φ / 042. ΠΡΟΣ : Ως Πίνακας Αποδεκτών

Transcript

1 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Rue des Petits Carmes Bruxelles Τηλ. : Φαξ : ecocom-brussels@mfa.gr ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ Βρυξέλλες, 31/1/2014 Α.Π. Φ / 042 ΠΡΟΣ : Ως Πίνακας Αποδεκτών KOIN : Ε.Δ.: Υπουργείο Εξωτερικών Γραφείο κ. Γ.Γ. ΔΟΣ & ΑΣ Γραφείο κ. Β Γενικού Διευθυντού Α1, Β1, Β4, Β8 Διευθύνσεις Πρεσβεία Βρυξελλών ΜΑ Βρυξελλών Γραφείο Τύπου Γραφείο Ε.Ο.Τ. ΘΕΜΑ: Ενημερωτικό Δελτίο Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ειδήσεων Βελγίου Γραφείου Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών Σας διαβιβάζουμε συνημμένα, σε ηλεκτρονική μορφή, το υπ αριθ. 47 ενημερωτικό δελτίο οικονομικών και επιχειρηματικών ειδήσεων από το Βέλγιο που εκπόνησε το Γραφείο μας, για την περίοδο 21 έως 31 Ιανουαρίου Ο Προϊστάμενος Παντελής Γκάσιος Σύμβουλος ΟΕΥ Α' Συνημ.: 1 αρχείο Σελίδα 1 από 1 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ

2 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Διεύθυνση: Rue des Petits Carmes 6, B-1000, Bruxelles Τηλέφωνο: , Fax: , ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ αριθ /1-31/1/2014 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ 1. Εκδήλωση Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Γούνας στο Ευρ. Κοινοβούλιο, Βρυξέλλες, σελ Βελτίωση του καταναλωτικού και του επιχειρηματικού κλίματος τον Ιανουάριο σελ Προβλήματα στην αδειοδότηση της συνεταιριστικής τράπεζας NewB σελ Προσφυγή του τραπεζικού κλάδου κατά νομοθεσίας προς καταπολέμηση της φορολογικής απάτης σελ Ενισχυμένη βελγική παρουσία στο Davos σελ Υπογραφή σημαντικού συμβολαίου για βελγική εταιρεία στο Βιετνάμ σελ Ξένες επενδύσεις στην περιφέρεια της Βαλλονίας το 2013 σελ Συμφωνία για την κατανομή των ευρωπαϊκών γεωργικών ενισχύσεων στην Βαλλονία σελ Πρώτος απολογισμός των περιόδων φορολογικής αμνηστίας σελ Αποφάσεις κατά βελγικών ευνοϊκών φορολογικών καθεστώτων στις καταθέσεις σελ Η αιολική ενέργεια στην Βαλλονία σελ Κινήσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων στο Βέλγιο το 2013 σελ Τάση ανάκαμψης της βελγικής οικονομίας σελ. 9 1

3 1. Εκδήλωση Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Γούνας στο Ευρ. Κοινοβούλιο, Βρυξέλλες, Στο διάστημα Ιανουαρίου τ.ε. έλαβε χώρα σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στον τρίτο όροφο του Ευρ. Κοινοβουλίου ειδική προωθητική εκδήλωση του ευρωπαϊκού κλάδου γουνοποιίας με τίτλο «This is Fur». Η τριήμερη εκδήλωση εκτυλίχθηκε σε ειδικά διαμορφωμένο stand, όπου διεξήχθησαν συναντήσεις των εκπροσώπων της ευρωπαϊκής γουνοποιίας τόσο με επιχειρήσεις όσο και με ευρωβουλευτές, ενώ πραγματοποιήθηκαν διαλέξεις και συζητήσεις αναφορικά με τις εξελίξεις στον κλάδο, με ιδιαίτερη έμφαση στην διαμόρφωση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις καλές συνθήκες διαβίωσης των ζώων, που αποτελεί κομβικό ζήτημα για το μέλλον και την επιβίωση του κλάδου. Από ελληνικής πλευράς μετείχαν ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Γούνας κ. Μ. Καρακουλάκης και ο Νομικός Σύμβουλος της Ομοσπονδίας κ. Ι. Καραβιδάς. Η Πρεσβεία ειδοποιήθηκε σχετικά από την Ελληνική Ομοσπονδία Γούνας, και στις 21 Ιανουαρίου, ο Έλληνας Πρέσβης κ. Κ. Χαλαστάνης ήταν κεντρικός ομιλητής στα εγκαίνια της εκδήλωσης, απευθύνοντας σύντομο χαιρετισμό στους παριστάμενους εκπροσώπους της ευρωπαϊκής γουνοποιίας. Σημειώνουμε επίσης ότι με μέριμνα της Πρεσβείας, η εκδήλωση εξασφάλισε την χρήση του λογότυπου της Ελληνικής Προεδρίας. Ο προϊστάμενος του Γραφείου Ο.Ε.Υ. κ. Π. Γκάσιος παρέστη σε βραδινό γεύμα εργασίας που παρατέθηκε στις προς τιμήν των εκπροσώπων του κλάδου, και προέβη σε ομιλία-παρουσίαση της κατάστασης και των εξελίξεων στην ευρωπαϊκή γουνοποιία, της διεθνούς αγοράς γούνας, καθώς και της ελληνικής γουνοποιίας, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην σημασία του κλάδου για την ελληνική οικονομία και τις εξαγωγές. Η ομιλία του κ. Γκάσιου βασίστηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος σε στοιχεία που του παρείχε η Ελληνική Ομοσπονδία Γούνας. Η ελληνική παρουσία στην εκδήλωση κρίνεται ως απολύτως επιτυχής και χρήσιμη τόσο από πλευράς έστω μικρής- προβολής του ελληνικού γουνοποιητικού κλάδου, όσο και καλλιέργειας επαφών με τους εκπροσώπους της ευρωπαϊκής γουνοποιίας. 2. Βελτίωση του καταναλωτικού και του επιχειρηματικού κλίματος τον Ιανουάριο Με βάση στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου (BNB) το επίπεδο καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο Βέλγιο βελτιώθηκε ελαφρώς τον Ιανουάριο και ανήλθε στις -4 μονάδες, έναντι 5 μονάδων τον Δεκέμβριο του Το σημαντικό στοιχείο, το οποίο υπογραμμίζεται από τον βελγικό οικονομικό Τύπο, είναι ότι στην διάρκεια του περασμένου έτους ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος βελτιώθηκε αισθητά στο Βέλγιο, δεδομένου ότι τον Ιανουάριο του 2013 ανερχόταν σε -23 μονάδες. Στα σχόλιά της η Κεντρική Τράπεζα αναφέρει ότι η βελτίωση του καταναλωτικού κλίματος οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην αισιοδοξία του μέσου Βέλγου αναφορικά με την πορεία της οικονομίας το προσεχές δωδεκάμηνο. Μοναδική εξαίρεση αποτελούν οι εκτιμήσεις για την πορεία της ανεργίας οι οποίες εμφανίζονται απαισιόδοξες, ωστόσο και πάλι είναι δύο φορές περισσότερο αισιόδοξες από ότι πέρσι τέτοια εποχή. Παράλληλα, σύμφωνα με επενδυτικό βαρόμετρο της βελγικής θυγατρικής της τράπεζας ING, διαπιστώνεται σταδιακή σταθεροποίηση προς βελτίωση του κλίματος των ιδιωτών μικροεπενδυτών στο Βέλγιο, για τρίτο συνεχή μήνα. Συγκεκριμένα, ο σχετικός δείκτης παρέμεινε για τρίτο συνεχόμενο μήνα στις 112 μονάδες 1, με το 34% των ερωτηθέντων μικροεπενδυτών να δηλώνουν ότι αναμένουν καλυτέρευση της οικονομικής κατάστασης το προσεχές τρίμηνο και μόλις το 20% να δηλώνουν λιγότερο αισιόδοξοι. Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές της ING, η σταθεροποίηση του επιπέδου αισιοδοξίας των Βέλγων μικροεπενδυτών σε επίπεδα σταθερά άνω των 100 μονάδων σημαίνει ότι αυτοί εκτιμούν πως η οικονομική κρίση πλησιάζει προς το τέλος της. Το βαρόμετρο διαπιστώνει επίσης ότι το 39% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι θα συνεχιστεί 1 Τιμή του δείκτη άνω των 100 μονάδων σημαίνει σχετικά αισιόδοξη στάση έναντι του οικονομικού και επενδυτικού περιβάλλοντος. 2

4 η εξαιρετικά ανοδική πορεία του βελγικού χρηματιστηρίου (ενώ το 20% τηρεί επιφυλάξεις) και το 24% ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να επενδύσει κανείς σε τίτλους κλάδων με υψηλότερο ρίσκο (ποσοστό αρκετά ανεβασμένο σε σύγκριση με τις μετρήσεις παλαιότερων βαρομέτρων). Αντιθέτως, το 32% των μικροεπενδυτών πιστεύουν ότι δεν είναι η συγκυρία ακόμη κατάλληλη για «ριψοκίνδυνες» επενδυτικές τοποθετήσεις, σημειώνεται ωστόσο ότι το ποσοστό αυτό είναι το χαμηλότερο από τα μέσα του Τέλος, μόνον το 18% των ερωτηθέντων δήλωσαν προτίμηση προς ασφαλέστερους τίτλους όπως τα κρατικά ομόλογα. Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές της ING, η παρατηρούμενη άνοδος του δείκτη του βελγικού χρηματιστηρίου, που πλησιάζει τις μονάδες, ενδεχομένως θα προσελκύσει πληθώρα μικροεπενδυτών οι οποίοι δεν είναι παραδοσιακοί χρηματιστηριακοί επενδυτές-. Ωστόσο η τάση αυτή θα κριθεί σε σημαντικό βαθμό και από άλλους παράγοντες, όπως το εάν θα συνεχιστεί η πολιτική χαμηλών επιτοκίων από τις ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες, η οποία προς το παρόν στρέφει μερίδα των μικροεπενδυτών σε πιο κερδοφόρες τοποθετήσεις των κεφαλαίων τους. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου (BNB), τον Ιανουάριο βελτιώθηκε και το κλίμα επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, με τον σχετικό δείκτη να ανέρχεται στις -5,6 μονάδες, έναντι -6,4 μονάδων τον Δεκέμβριο του Η βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος προέρχεται κυρίως από τους κλάδους της βιομηχανικής παραγωγής και του εμπορίου, ενώ αντιθέτως το κλίμα στους κλάδους κατασκευών και επιχειρηματικών υπηρεσιών χειροτέρευσε. 3. Προβλήματα στην αδειοδότηση της συνεταιριστικής τράπεζας NewB Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι η υπό δημιουργία συνεταιριστική τράπεζα NewB 2 συναντά δυσκολίες στην διαδικασία των απαραίτητων διοικητικών εγκρίσεων προκειμένου να ξεκινήσει την λειτουργία της. 2 Βλ. και άρθρο 3 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 35. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι στα τέλη Δεκεμβρίου, η Κεντρική Τράπεζα του Βελγίου, που είναι η εποπτική αρχή του βελγικού τραπεζικού συστήματος, εξέφρασε επιφυλάξεις ως προς το επιχειρηματικό σχέδιο της τράπεζας, καθώς έκρινε τα αριθμητικά στοιχεία που παρουσιάζονται σε αυτό ως εξαιρετικά αισιόδοξα και μη επαρκώς τεκμηριωμένα. Η γνωμοδότηση αυτή της Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο, δεσμεύει την βελγική Αρχή Κεφαλαιαγοράς (FSMA) να μην εγκρίνει το σχέδιο αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της NewB κατά 60 εκατ., που θα αποτελούσε και το βασικό συστατικό στοιχείο για την έναρξη λειτουργίας της. Η αρνητική γνωμοδότηση της Κεντρικής Τράπεζας δημιουργεί καθυστέρηση στα σχέδια της συνεταιριστικής τράπεζας, η οποία στόχευε να έχει ξεκινήσει την διαδικασία για την αύξηση του κεφαλαίου της στα τέλη του Οι εκπρόσωποι της τράπεζας κρίνουν από την πλευρά τους την θέση της Κεντρικής Τράπεζας ανεξήγητη και χωρίς επαρκείς εξηγήσεις, ενώ ανακοινώνουν ότι δεν επιθυμούν να πιέσουν τα πράγματα και ευελπιστούν πάντα σε ένα ξεκίνημα πλήρους λειτουργίας της τράπεζας περί τα μέσα του Σημειωτέον ότι η NewB, από το λανσάρισμά της τον Μάρτιο του 2013 μέχρι σήμερα έχει προσελκύσει πλησίον των 44 χιλ. συνεταιριστικούς μετόχους και το κεφάλαιό της ανέρχεται σε 1,48 εκατ.. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του οικονομικού Τύπου, η τράπεζα ετοιμάζεται να προβεί σε δανεισμό από τους συνεταιριστικούς μετόχους με στόχο την συγκέντρωση κεφαλαίου ύψους 2,5 εκατ. ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις λειτουργικές δαπάνες της και τις επενδύσεις στις οποίες προτίθεται να προβεί κατά το τρέχον έτος. 4. Προσφυγή του τραπεζικού κλάδου κατά νομοθεσίας προς καταπολέμηση της φορολογικής απάτης Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι, έπειτα από αρκετούς μήνες συλλογικής άσκησης πίεσης (lobbying) από τον βελγικό τραπεζικό κλάδο προς την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, χωρίς ωστόσο απτά αποτελέσματα, η ομοσπονδία των βελγικών τραπεζών (Febelfin) καταθέτει προσφυγή 3

5 ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου κατά της εγκυρότητας της νομοθεσίας για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης που έχει τεθεί σε ισχύ από το καλοκαίρι του περασμένου έτους. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι οι τράπεζες δεν δέχονται τις υποχρεώσεις που θεσπίζει η νομοθεσία για από πλευράς τους ειδοποίηση των αρχών (ειδικότερα της μονάδας καταπολέμησης ξεπλύματος χρήματος) σχετικά με πελάτες τους που δυνητικά εμπλέκονται σε υποθέσεις φορολογικής απάτης. Σύμφωνα με την Febelfin, αν και η νέα αυτή νομοθεσία έχει τις καλύτερες προθέσεις, στην πράξη ωστόσο διεύρυνε τον ορισμό της «σοβαρής φορολογικής απάτης», επεκτείνοντάς τον και σε περιπτώσεις απλής, μη οργανωμένης απάτης. Οι εκπρόσωποι του τραπεζικού τομέα διαμαρτύρονται για έλλειψη ξεκάθαρων κριτηρίων προσδιορισμού της δυνητικής ύπαρξης απάτης, μεταξύ των οποίων και προσδιορισμού των εμπλεκομένων ποσών, επισημαίνοντας ότι εφ όσον το κράτος μεριμνήσει για την τακτοποίηση και ρύθμιση των ασαφειών της νομοθεσίας θα αποσύρουν την προσφυγή. Από την άλλη πλευρά, ο αρμόδιος του χαρτοφυλακίου καταπολέμησης της απάτης σε ομοσπονδιακό επίπεδο, κ. J. Crombez, δήλωσε έκπληκτος από την εν λόγω στάση των τραπεζών, κάνοντας λόγο για «επαναφορά του παλαιού, προ κρίσης, επιθετικού σκεπτικού των τραπεζών». 5. Ενισχυμένη βελγική παρουσία στο Davos Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε αρκετά εκτεταμένα στην ενισχυμένη φέτος παρουσία του Βελγίου στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ του Davos (22-25 Ιανουαρίου). Συγκεκριμένα, το Βέλγιο εκπροσωπήθηκε από τον Βασιλιά Φίλιππο, τον ομοσπονδιακό πρωθυπουργό κ. Di Rupo και τον πρωθυπουργό της περιφέρειας της Φλάνδρας κ. Peeters. Αρνητικά σχολιάστηκε εξάλλου η μη παρουσία και εκπροσώπηση σε υψηλό επίπεδο των περιφερειών της Βαλλονίας και των Βρυξελλών. Κεντρική εκδήλωση προβολής της βελγικής οικονομίας αποτέλεσε η διοργάνωση ενός Belgian Power Breakfast στις 23 Ιανουαρίου, στο οποίο συμμετείχαν περίπου εκατό εκπρόσωποι μεγάλων διεθνών επιχειρηματικών ομίλων. Σύμφωνα με την κάλυψη του οικονομικού Τύπου, τόσο ο Βασιλιάς, όσο και ο πρωθυπουργός του Βελγίου είχαν πολυάριθμες επαφές και συζητήσεις με επικεφαλής μεγάλων πολυεθνικών ομίλων, με βασικούς στόχους αφ ενός να διατηρηθεί η σημαντική παρουσία των τελευταίων στο Βέλγιο, και αφ ετέρου να βολιδοσκοπηθεί το ενδεχόμενο ενδιαφέρον έλευσης και νέων ξένων επενδύσεων στην χώρα. 6. Υπογραφή σημαντικού συμβολαίου για βελγική εταιρεία στο Βιετνάμ Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρθηκε με κολακευτικά σχόλια στην υπογραφή συμβολαίου αξίας 63 εκατ. μεταξύ της κυβέρνησης του Βιετνάμ και της βελγικής εταιρείας από την Λιέγη Spacebel η οποία ηγείται βελγικής κοινοπραξίας 3 - για την παράδοση συστήματος δορυφορικής παρατήρησης το Η υπογραφή του συμβολαίου έλαβε χώρα στις 20 Ιανουαρίου στο Ανόι έπειτα από 3 σχεδόν χρόνια διαπραγματεύσεων, παρουσία του Βέλγου αντιπροέδρου της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και Υπουργού Οικονομίας κ. Vande Lanotte 4 και του βιετναμέζου ομολόγου του. Το δορυφορικό σύστημα, που θα φέρει το όνομα VNREDSat-1b, αποτελεί σύμφωνα με τα δημοσιεύματα προϊόν εξαιρετικά προηγμένης τεχνολογίας αιχμής και θα επιτρέψει στο Βιετνάμ να ενισχύσει την αυτονομία του στην παρακολούθηση φαινομένων όπως η αποψίλωση δασών, η ποιότητα των υδάτινων πόρων και η διαχείριση των αγροτικών γαιών, ενώ αναμένεται να συνδράμει την κυβέρνηση της χώρας να εκτιμήσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Επίσης, το συμβόλαιο προβλέπει σημαντικό συστατικό στοιχείο μεταφοράς τεχνογνωσίας προς την βιετναμική πλευρά, 3 Που περιλαμβάνει τις QinetiQ Space, Deltatec, Centre Spatial de Liège (CSL), Vito και Amos. 4 Ο οποίος σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχή έκβαση των διαπραγματεύσεων και την υπογραφή του συμβολαίου. 4

6 κυρίως από πλευράς του Πανεπιστημίου της Λιέγης που κατέχει ηγετική θέση στην διαστημική έρευνα και τεχνολογία. Ο δορυφόρος, όπως προαναφέραμε, πρόκειται να παραδοθεί το 2017 και να παραμείνει σε λειτουργία για τουλάχιστον 5 έτη. Ο Υπουργός Οικονομίας της περιφέρειας της Βαλλονίας, κ. Marcourt, ανέφερε σε σχετικές δηλώσεις του ότι η υπογραφή του εν λόγω συμβολαίου αποτελεί αναγνώριση του υψηλού επιπέδου τεχνογνωσίας στην περιφέρεια. Ο Υπουργός αναφέρθηκε συγκεκριμένα στον αναπτυξιακό πόλο Skywin ο οποίος ειδικεύεται στους κλάδους αεροναυτικής και διαστημικής έρευνας 5, ο οποίος συγκεντρώνει θέσεις εργασίας και έχει κύκλο εργασιών ύψους 1,4 δις., εκ των οποίων περίπου το 95% αφορά εξαγωγές. Σημειώνουμε ότι σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο του Leuven (KUL, που αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα τεχνολογικά και ερευνητικά ιδρύματα του Βελγίου) κατά παραγγελία της Google, από το έτος 2000 μέχρι σήμερα οι κλάδοι τεχνολογίας αιχμής έχουν δημιουργήσει πάνω από 100 χιλιάδες θέσεις εργασίας στο Βέλγιο. Με βάση την έρευνα, στην περίοδο η απασχόληση στους κλάδους υψηλής τεχνολογίας αυξήθηκε κατά 22,3% στο Βέλγιο, λίγο περισσότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο αύξησης (πλησίον του 20%). Οι εν λόγω κλάδοι εκτιμάται ότι απασχολούν 549 χιλιάδες εργαζόμενους στο Βέλγιο, με βάση στοιχεία του 2011, όπου και βασίζεται η έρευνα του πανεπιστημίου (επομένως, ο σημερινός αριθμός ενδεχομένως να είναι ελαφρώς αυξημένος). Οι υψηλότεροι ρυθμοί αύξησης της απασχόλησης στην υψηλή τεχνολογία στην διάρκεια της ανωτέρω 12ετίας καταγράφηκαν στις Βρυξέλλες και τις δύο γειτονικές τους επαρχίες (Brabant Wallon και Brabant Flamand), και συγκεκριμένα ανήλθαν σε 39,2%. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση θέσεων απασχόλησης σε κλάδους αιχμής, σύμφωνα με την μελέτη, παρατηρείται στην επαρχία της Αμβέρσας σε απόλυτους αριθμούς (91 5 Βλ. σχετική αναφορά μας σε άρθρο 8 ενημερωτικού δελτίου υπ. αριθ. 22. χιλιάδες), ενώ σε αναλογία προς τον πληθυσμό τις υψηλότερες επιδόσεις σημειώνουν οι επαρχίες Brabant Flamand (με 16,5%) και Brabant Wallon (με 14,9%). 7. Ξένες επενδύσεις στην περιφέρεια της Βαλλονίας το 2013 Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στον βελγικό οικονομικό Τύπο και προέρχονται από την Υπηρεσία Προώθησης Εξαγωγών και Προσέλκυσης Επενδύσεων της περιφέρειας της Βαλλονίας (AWEX), το περασμένο έτος σημειώθηκε ιστορικά υψηλό επίπεδο αριθμού φακέλων επενδυτικών σχεδίων ξένων επενδυτών που εγκρίθηκαν από τις αρχές της περιφέρειας. Πιο συγκεκριμένα εγκρίθηκαν 78 ξένες επενδύσεις, έναντι 65 το Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Υπηρεσίας, οι νέες αυτές ξένες επενδύσεις θα επιτρέψουν την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και αντιπροσωπεύουν συνολικά επενδυτικά κεφάλαια ύψους 862 εκατ.. Οι επενδυτικές αυτές κεφαλαιακές εισροές της περσινής χρονιάς αποτελούν τις τρίτες σημαντικότερες κατά την περίοδο , έπειτα από τα έτη 2006 (που προσελκύστηκαν επενδύσεις ύψους 1,01 δις. ) και 2011 (που προσελκύστηκαν επενδύσεις ύψους 1,087 δις. ). Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, κατά την περίοδο , η περιφέρεια της Βαλλονίας προσέλκυσε συνολικά ξένα επενδυτικά projects συνολικής αξίας πλησίον των 10 δις., τα οποία δημιούργησαν περίπου άμεσες θέσεις εργασίας. Το μεγαλύτερο μέρος των ξένων επενδύσεων προήλθε από τις ΗΠΑ, την Γαλλία, την Βρετανία, την Γερμανία και την Ολλανδία, ενώ οι κλάδοι που προσέλκυσαν τον κύριο όγκο των επενδυτικών σχεδίων είναι οι υποδομές, τα συστήματα και οι υπηρεσίες logistics, οι μηχανολογικές εφαρμογές, η βιομηχανία τροφίμων, η βιοτεχνολογία, οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών και η χημική βιομηχανία. Σημειώνεται εξάλλου ότι σημαντικότατο επενδυτή στην Βαλλονία αποτελεί η βελγική περιφέρεια της Φλάνδρας (για την οποία τηρούνται χωριστά στοιχεία), που μάλιστα καταλαμβάνει την δεύτερη θέση πίσω από τις ΗΠΑ. 5

7 Σύμφωνα πάντως με τον γενικό διευθυντή της AWEX κ. P. Suinen, παρά το γεγονός ότι και στην διάρκεια της οικονομικής κρίσης η Βαλλονία συνέχισε να προσελκύει σημαντικές ξένες επενδύσεις, παρατηρείται μία σχετική μείωση του μέσου μεγέθους των ξένων επενδυτικών σχεδίων, και ταυτόχρονα εκφράζεται προβληματισμός των ξένων δυνητικά ενδιαφερόμενων επενδυτών κυρίως όσον αφορά τα υψηλά εργατικά κόστη πρόβλημα που βεβαίως αντιμετωπίζει ολόκληρο το Βέλγιο-. Από την άλλη, το ισχυρό σημείο της περιφέρειας στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων κατά τον κ. Suinen είναι η ταχύτητα διεκπεραίωσης των αιτημάτων των ξένων επενδυτών. Ο κ. Suinen ανέφερε χαρακτηριστικά ότι οι αρχές της περιφέρειας απαντούν εντός πενθημέρου στους επενδυτές σχετικά με την διαθεσιμότητα εντάσεων για την υλοποίηση των επενδυτικών τους σχεδίων. 8. Συμφωνία για την κατανομή των ευρωπαϊκών γεωργικών ενισχύσεων στην Βαλλονία Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι ο Βαλλόνος Υπουργός Γεωργίας κ. C. Di Antonio και οι συνδικαλιστικοί φορείς των αγροτών συμφώνησαν στις 21 Ιανουαρίου όσον αφορά το σχήμα κατανομής των 2 δις., που αποτελούν τις ευρωπαϊκές γεωργικές ενισχύσεις που θα δοθούν στην περιφέρεια στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής κατά την περίοδο Κεντρικό ζήτημα των διαπραγματεύσεων αποτέλεσε ο προσδιορισμός του ύψους της πριμοδότησης των πολύ μικρών οικογενειακών- αγροτικών εκμεταλλεύσεων, το οποίο τελικά καθορίστηκε στο 20% στα πρώτα 50 εκτάρια ανά αγρότη, ανεξαρτήτως του συνολικού μεγέθους της γεωργικής εκμετάλλευσης. Σύμφωνα με τον Βαλλόνο Υπουργό, η λογική πίσω από το ανωτέρω σχήμα κατανομής είναι ότι θα πρέπει να επιβαρυνθούν λίγο περισσότερο οι μεγαλύτερες γεωργικές εκμεταλλεύσεις προς όφελος των μικρότερων, οι οποίες είναι περισσότερο επιρρεπείς σε πτωχεύσεις. Στόχος της κυβέρνησης της Βαλλονίας είναι κατά τον κ. Di Antonio η χάραξη αγροτικής πολιτικής που θα προστατεύει τις μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις και θα ευνοεί την στροφή των νέων οι οποίοι πλήττονται από υψηλά ποσοστά ανεργίας- στις γεωργικές εργασίες. Σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο, αυτό που απομένει είναι η έγκριση του σχήματος κατανομής από την Ευρ. Επιτροπή. Παρεμπιπτόντως αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τον οικονομικό Τύπο, στις 22 Ιανουαρίου το κοινοβούλιο της περιφέρειας της Βαλλονίας ενέκρινε με ομοφωνία το νέο καθεστώς ενισχύσεων προς τις μικρές εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών σε οικιστικές μονάδες (νοικοκυριά), που ονομάζεται Qualiwatt 6 και πρόκειται να τεθεί σε ισχύ από Το νέο καθεστώς αντικαθιστά το προηγούμενο, το οποίο προέβλεπε σύστημα πράσινων πιστοποιητικών για τις μελλοντικές μικρές εγκαταστάσεις, εισάγοντας μία πριμοδότηση. Η συνολική απόσβεση των εγκαταστάσεων προβλέπεται στα 8 έτη, με εκτιμώμενη απόδοση επί της επένδυσης στο 5% στην διάρκεια της ζωής της. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, το 2013 απογράφηκαν νέες φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις στην Βαλλονία, έναντι το Πρώτος απολογισμός των περιόδων φορολογικής αμνηστίας Ο βελγικός οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι οι εκτιμήσεις του ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών (SPF Finances) φέρνουν τα κρατικά έσοδα από την εφαρμογή των περιόδων φορολογικής αμνηστίας πέρσι στα 1,9 δις.. Πιο συγκεκριμένα, η περίοδος φορολογικής αμνηστίας που έκλεισε στις 15 Ιουλίου του περασμένου έτους έφερε στα κρατικά ταμεία έσοδα 813 εκατ., πολύ παραπάνω από τον αρχικώς τεθέντα στόχο (488 εκατ. ). Επιπλέον, μένουν ακόμη εκκρεμείς αιτήσεις φορολογικής τακτοποίησης που υποβλήθηκαν στην διάρκεια της ως άνω περιόδου που αφορούν συνολικά δηλωθέντα ποσά ύψους 1,1 δις., και από τις οποίες το Υπουργείο Οικονομικών ευελπιστεί ότι θα εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία ακόμη 300 εκατ.. Όσον αφορά την τελευταία περίοδο φορολογικής αμνηστίας, που ξεκίνησε στις και ολοκληρώθηκε στις , έχουν υποβληθεί συνολικά αιτήσεις 6 Βλ. και αναφορά μας σε άρθρο 4 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ

8 τακτοποίησης που αφορούν συνολικά δηλωθέντα ποσά ύψους 2,285 δις.. Από την επεξεργασία των εν λόγω αιτήσεων αναμένεται να «γεννηθούν» επιπρόσθετα πάνω από 800 εκατ., πολύ πιο πάνω από τον στόχο που είχε τεθεί για τον προϋπολογισμό του Αποφάσεις κατά βελγικών ευνοϊκών φορολογικών καθεστώτων στις καταθέσεις Σύμφωνα με τον βελγικό οικονομικό Τύπο, το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας πρόσφατα (στις 23.1) έκρινε ότι ο μειωμένος φορολογικός συντελεστής 15% που εφαρμόζεται επί των τόκων καταθέσεων που υπερβαίνουν το ποσόν των δεν είναι έγκυρος από νομικής πλευράς. Αντιθέτως, το Δικαστήριο έκρινε ότι θα πρέπει στο καθ εξής να εφαρμόζεται ο γενικός φορολογικός συντελεστής παρακράτησης επί εισοδημάτων από κεφαλαιακές πηγές, που ανέρχεται σε 25%. Θυμίζουμε ότι το Βέλγιο έχει πρόσφατα καταδικαστεί και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σχετικά με την φοροαπαλλαγή που προσφέρει σε τόκους εγχώριων καταθέσεων μέχρι του ποσού των 1.900, με το σκεπτικό ότι εισάγει διακριτική μεταχείριση εις βάρος ξένων τραπεζικών ιδρυμάτων. Το ίδιο ακριβώς σκεπτικό βρίσκεται πίσω από την απόφαση και του βελγικού Συνταγματικού Δικαστηρίου αναφορικά με τον μειωμένο φορολογικό συντελεστή του 15%. Κατά τους εκπροσώπους του τραπεζικού κλάδου (Febelfin), η καλύτερη λύση θα είναι να επεκταθεί η εφαρμογή του μειωμένου φορολογικού συντελεστή και επί των τόκων καταθέσεων σε αλλοδαπά τραπεζικά ιδρύματα, όπως έχει ήδη συμφωνήσει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση να κάνει και με την φοροαπαλλαγή των τόκων κάτω των Επιπλέον, ο οικονομικός Τύπος αναφέρει ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε (στις 23.1) και το φορολογικό πλεονέκτημα που προσφέρει το Βέλγιο στα εγχώρια αποταμιευτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα 7 Βλ. και παλαιότερες σχετικές αναφορές μας, με τελευταία αυτήν του άρθρου 1 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 44. (έκπτωση φόρου 30%), κρίνοντας ότι αυτό θα πρέπει να επεκταθεί και σε αντίστοιχα προγράμματα που προσφέρουν ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Πηγές της βελγικής κυβέρνησης σχολίασαν ότι θα εξετασθεί σε βάθος η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και θα αναζητηθούν λύσεις οι οποίες θα διατηρήσουν το προαναφερθέν φορολογικό πλεονέκτημα για τους εγχώριους αποταμιευτές. 11. Η αιολική ενέργεια στην Βαλλονία Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε ο βελγικός οικονομικός Τύπος, η περιφέρεια της Βαλλονίας διαθέτει σήμερα εγκατεστημένη αιολική ενεργειακή ισχύ 602 MW που της επιτρέπει να παράγει ετησίως λίγο παραπάνω από GWh, καλύπτοντας τις ενεργειακές ανάγκες περίπου 380 χιλ. νοικοκυριών. Πάντως, και έπειτα από ρυθμούς αύξησης νέων αιολικών εγκαταστάσεων της τάξης του 58% το 2010, 22% το 2011 και 6% το 2012, πέρσι ο ρυθμός αυτός έπεσε στο 4,6%, κυρίως, όπως ισχυρίζονται εκπρόσωποι του κλάδου (APERE), εξαιτίας του μεγάλου αριθμού προσφυγών που ασκήθηκαν κατά νέων επενδυτικών σχεδίων για αιολικές εγκαταστάσεις τα τελευταία χρόνια. Το 2013 υλοποιήθηκαν συνολικά 12 νέες αιολικές εγκαταστάσεις στην Βαλλονία, συνολικής ενεργειακής ισχύος 27 MW. Σύμφωνα με τους εκπροσώπους του κλάδου, προκειμένου να προσεγγιστεί ο στόχος της κυβέρνησης της περιφέρειας για ετήσια παραγωγή GWh από αιολική ενέργεια, θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξει επιτάχυνση, και όχι επιβράδυνση των επενδύσεων στον τομέα. Σύμφωνα εξάλλου με κλαδικές πηγές που ασκούν κριτική στην περιφερειακή κυβέρνηση (Edora, AGORIA), η ανάπτυξη του κλάδου αιολικής ενέργειας στο Βέλγιο προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από τις εγκαταστάσεις που βρίσκονται στην Φλάνδρα και την Βόρεια Θάλασσα, και ζητούν από την κυβέρνηση να άρει το καθεστώς νομικής αβεβαιότητας που διέπει τον κλάδο στην Βαλλονία, ενώ προ πάντων συνιστούν να μην πέσει η ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας στην περιφέρεια θύμα της 7

9 προεκλογικής εκστρατείας εν όψει εθνικών εκλογών τον προσεχή Μάιο. 12. Κινήσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων στο Βέλγιο το 2013 Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας εμπορικών πληροφοριών Graydon, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο Βέλγιο πραγματοποίησαν το 2013 αυξήσεις κεφαλαίων συνολικού ύψους 32,9 δις. και μειώσεις συνολικού ύψους 23 δις.. Έτσι, την περασμένη χρονιά οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο Βέλγιο αύξησαν συνολικά καθαρά τα κεφάλαιά τους κατά 9,9 δις., ενώ αντιθέτως το 2012 είχε καταγραφεί καθαρή μείωση των επιχειρηματικών κεφαλαίων κατά 48,4 δις. 8. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οικονομικών αναλυτών, η βελτίωση αυτή της εικόνας το 2013 οφείλεται αφ ενός στο ότι δεν υπήρξαν ιδιαίτερα μεγάλες «αποσύρσεις» κεφαλαίων από βελγικές θυγατρικές μεγάλων πολυεθνικών ομίλων (όπως είχε λ.χ. συμβεί το 2012 με την Arcelor Mittal που είχε αποσύρει κεφάλαια 35,5 δις. από το Βέλγιο), και αφ ετέρου στο γεγονός ότι ο αριθμός των επιχειρήσεων που αύξησαν τα κεφάλαιά τους πέρσι υπερδιπλασιάστηκε σε σύγκριση με το Στις μεγαλύτερες αυξήσεις προέβησαν επιχειρηματικοί όμιλοι όπως οι Exxon Mobil Belgium, AB InBev, EDF, IKEA, Auchan, C&A (Cofra), Vinci, BP Capital Nok και Axa, ενώ από την άλλη πλευρά οι μεγαλύτερες μειώσεις πραγματοποιήθηκαν από τους ομίλους DEXIA, Atlas Services, UPS Belgium, Umicore Financial, Royal Park Investments και Randstad. Τάσεις που παρατηρήθηκαν στις κινήσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων στην διάρκεια του 2013 περιλαμβάνουν την αντιστροφή της ροπής φυγής εκτός Βελγίου κεφαλαίων που επωφελούνται από το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς των πλασματικών τόκων που είχε παρατηρηθεί το 2012, και παρά την πρόσφατη επιβολή ελαχίστου φόρου 5% στις μεγάλες επιχειρήσεις επί των μερισμάτων που διανέμουν, καθώς επίσης και την σημαντικότατη αύξηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αύξησαν τα 8 Βλ. και σχετική μας αναφορά σε άρθρο 2 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ. 16. κεφάλαιά τους στην διάρκεια του Οι ανωτέρω παρατηρηθείσες τάσεις ενισχύουν την άποψη έγκυρων οικονομικών αναλυτών που διαβλέπουν μία δειλή και σταδιακή οικονομική ανάκαμψη, με την παγίωση ενός μοντέλου συνύπαρξης περιορισμένου αριθμού μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων με πληθώρα μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην βελγική αγορά. Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία του τμήματος οικονομικής ανάλυσης της KBC Securities, το 2013 υπήρξε πολύ καλή χρονιά όσον αφορά την έκδοση και διάθεση εταιρικού ομολογιακού δανεισμού στο Βέλγιο, σε συνέχεια του επίσης εξαιρετικού έτους Συγκεκριμένα, πέρσι οι βελγικές επιχειρήσεις εξέδωσαν εταιρικά ομόλογα συνολικής αξίας 7,2 δις., έναντι 13,5 δις. το Ωστόσο, τα 8 δις. του εταιρικού ομολογιακού δανεισμού του 2012 αφορούσαν μόνον την μεγάλη ζυθοποιία AB InBev, έναντι μόλις 1,3 δις. το Μη λαμβανομένων υπόψη των ομολόγων της ζυθοποιίας, οι εκδόσεις εταιρικών ομολόγων σημείωσαν το 2013 πρόοδο 29% έναντι του Σημειώνουμε παρεμπιπτόντως ότι το κλείσιμο της χρηματιστηριακής εβδομάδας Ιανουαρίου βρήκε τον δείκτη BEL 20 του Χρηματιστηρίου Βρυξελλών μειωμένο κατά 2,7% σε εβδομαδιαία βάση και ανερχόμενο στις 2.889,93 μονάδες. Σύμφωνα τέλος με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στον βελγικό οικονομικό Τύπο και επικαλούνται πηγές του ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών, το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων βελγικών επιχειρήσεων που είναι τοποθετημένα σε, ή διερχόμενα από φορολογικούς παραδείσους το έτος 2012 ανερχόταν σε 104 δις.. Εξ αυτών, σύμφωνα πάντα με τα δημοσιευθέντα στοιχεία, κεφάλαια 102 δις. βρίσκονται υπό διερεύνηση από τις βελγικές φορολογικές αρχές. Από τον βελγικό οικονομικό Τύπο σημειώνεται ότι την τελευταία πενταετία οι βελγικές φορολογικές αρχές έχουν εντείνει τους ελέγχους τους στις μεταβιβαστικές πληρωμές που διενεργούνται μεταξύ βελγικών θυγατρικών πολυεθνικών εταιρειών και μητρικών τους εταιρειών που εδρεύουν σε άλλες χώρες (transfer prices), με 8

10 αποτέλεσμα την είσπραξη πρόσθετων φορολογικών εσόδων συνολικού ύψους 200 εκατ.. Η τάση αυτή αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο στην διάρκεια του τρέχοντος έτους, σύμφωνα με πρόσφατη δήλωση του ομοσπονδιακού Υπουργού Οικονομικών κ. Geens. Σημειώνεται επίσης ότι η ειδική φορολογική επιθεώρηση του ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικονομικών ( Inspection Spéciale des Impôts ISI) επέβαλε στην διάρκεια του 2013 πρόσθετους φόρους, προσαυξήσεις και πρόστιμα για περιπτώσεις φορολογικής απάτης συνολικού ύψους 1,3 δις., έναντι 1,5 δις. το 2012 και 826 εκατ. το Η πλειονότητα των περιπτώσεων φορολογικής απάτης σχετίζεται με τον κλάδο εμπορίου διαμαντιών. στο 6% από , την μείωση εργοδοτικών εισφορών για επιχειρήσεις συνολικού ύψους 1,35 δις. μέχρι το έτος 2019, την ενίσχυση των bonus απασχόλησης καθώς και της επαγγελματικής κατάρτισης, και τέλος την στήριξη των επενδύσεων και της δημιουργίας θέσεων εργασίας σε ελεύθερες ζώνες στο πλαίσιο των βελγικών περιφερειών. 13. Τάση ανάκαμψης της βελγικής οικονομίας Η Κεντρική Τράπεζα του Βελγίου (BNB) ανακοίνωσε στις 29 Ιανουαρίου ότι το βελγικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2013 κατά 0,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο του ιδίου έτους, και κατά 0,9% σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του Η εκτίμηση της Κεντρικής Τράπεζας για τον ρυθμό ανάπτυξης το έτος 2013 ανέρχεται σε 0,2%, έναντι της ελαφράς ύφεσης που είχε σημειωθεί το 2012 (-0,1%). Η ευνοϊκή εξέλιξη του βελγικού ΑΕΠ στο τέλος του 2013 ωθεί έγκυρούς οικονομικούς αναλυτές να αναθεωρούν προς τα επάνω τις εκτιμήσεις τους για τον ρυθμό ανάπτυξης κατά το τρέχον έτος σε 1,3%, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι η πορεία ανάκαμψης της οικονομίας είναι ακόμη αρκετά εύθραυστη. Σημειωτέον ότι η Κεντρική Τράπεζα διατηρεί τουλάχιστον ως τώρα- την συντηρητική της εκτίμηση για αναπτυξιακό ρυθμό 1,1% το Στις 24 Ιανουαρίου το ομοσπονδιακό Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το σχέδιο νόμου που πρόκειται να θέσει σε εφαρμογή το συμφωνηθέν στα τέλη Νοεμβρίου σύμφωνο για την ανταγωνιστικότητα του Βελγίου και την απασχόληση 9, που προβλέπει μεταξύ άλλων την μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια 9 Βλ. και σχετική αναφορά μας σε άρθρο 11 ενημερωτικού δελτίου υπ αριθ

11 ΠΗΓΕΣ: 1. Γραφείο Ο.Ε.Υ. Βρυξελλών 2. Κεντρική Τράπεζα Βελγίου (BNB): Communiqués de Presse Enquête auprès des consommateurs de janvier 2014, , Enquête mensuelle de conjoncture auprès des entreprises-janvier 2014, , Τμήμα Οικονομικής Ανάλυσης Τράπεζας ING Belgique, δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 3. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 4. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 5. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 6. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, Πανεπιστήμιο Leuven 7. Υπηρεσία Προώθησης Εξαγωγών και Προσέλκυσης Επενδύσεων της περιφέρειας της Βαλλονίας (AWEX), δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 8. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 9. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών (SPF Finances) 10. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 11. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 12. Δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου, εταιρεία εμπορικών πληροφοριών Graydon, Χρηματιστήριο Βρυξελλών 13. Κεντρική Τράπεζα του Βελγίου (BNB): Communiqué de Presse Au quatrième trimestre de 2013, l'activité économique augmente de 0,4 % - Sur l'ensemble de l'année 2013, le PIB afficherait une progression de 0,2 %, , δημοσιεύματα βελγικού οικονομικού Τύπου 10