ενήμερωτικο ςήμειωμά ετήςιά εκθεςή προϋπολογιςμος τής εε Γιά το 2007 EΥΡωπάΪκΟ ελεγκτικο ςυνεδριο

Transcript

1 EΥΡωπάΪκΟ ελεγκτικο ςυνεδριο ετήςιά εκθεςή προϋπολογιςμος τής εε Γιά το 2007 περιλαμβάνει επίσης πληροφορίες σχετικά με την ετήσια έκθεση για τα ευρωπαϊκά ταμεία άνάπτυξης ενήμερωτικο ςήμειωμά

2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο είναι ο εξωτερικός ελεγκτής του προϋπολογισμού της ΕΕ. Κάθε χρόνο ελέγχει τους χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς και τα έσοδα, καθώς και τα προγράμματα δαπανών της ΕΕ, από τα οποία εκρέουν κονδύλια πληρωμών σε εκατομμύρια δικαιούχους στο σύνολο της Ένωσης και πέραν αυτής. Τα αποτελέσματα αυτού του ελέγχου παρουσιάζονται στις πολιτικές αρχές της ΕΕ, στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσής του. Το Συνέδριο, όχι μόνον υποβάλλει τα αποτελέσματα αυτού του ελέγχου στους πολιτικούς ιθύνοντες αλλά καταβάλλει επίσης κάθε προσπάθεια ενημέρωσης των πολιτών της Ένωσης σχετικά με τη δημοσιονομική διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ. Στο παρόν ενημερωτικό σημείωμα παρατίθενται τα κύρια συμπεράσματα του Συνεδρίου και παρέχονται πληροφορίες και επεξηγήσεις σχετικά με το πλαίσιο και το περιεχόμενο. Για περισσότερες πληροφορίες, οι αναγνώστες παραπέμπονται στο πλήρες κείμενο της ετήσιας έκθεσης. Το ενημερωτικό σημείωμα αρχίζει με τα βασικά μηνύματα της έκθεσης, καθώς και με έναν ενδεικτικό πίνακα που σηματοδοτεί την κατάσταση στους διάφορους τομείς εσόδων και δαπανών της ΕΕ, προκειμένου να παρασχεθεί μια σύντομη γενική επισκόπηση της έκθεσης. Το υπόλοιπο σημείωμα διαιρείται σε πέντε τμήματα: Σχετικά με το Ελεγκτικό Συνέδριο και τον προϋπολογισμό της ΕΕ Στο παρόν τμήμα παρέχονται γενικές πληροφορίες σχετικά με το Συνέδριο και τον προϋπολογισμό που αυτό ελέγχει. Ελεγκτική γνώμη σχετικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2007 Στο παρόν τμήμα παρέχονται πληροφορίες που αφορούν τις ελεγκτικές γνώμες του Συνεδρίου σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών καθώς και τη νομιμότητα και κανονικότητα τω ν υποκειμένων πράξεων του προϋπολογισμού της ΕΕ. 1

4 Η κατάσταση σε συγκεκριμένους τομείς Παρέχονται συμπληρωματικές πληροφορίες, ιδίως, σχετικά με τους τομείς όπου πραγματοποιούνται οι μεγαλύτερες δαπάνες και με εκείνους όπου υπάρχουν τα μεγαλύτερα περιθώρια βελτίωσης των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου. Μελλοντικές προοπτικές: βελτίωση της εποπτείας και του ελέγχου Η Επιτροπή είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ. Λαμβάνει διάφορα μέτρα, προορισμός των οποίων είναι η βελτίωση αυτής της διαχείρισης. Το Συνέδριο συντάσσει έκθεση σχετικά με τα μέτρα αυτά, περιχαράσσει το πλαίσιο των υφιστάμενων προβλημάτων και επισημαίνει πιθανές μελλοντικές διεξόδους. Ελεγκτική γνώμη σχετικά με τα ΕΤΑ για το 2007 Στο τμήμα αυτό παρέχονται πληροφορίες που αφορούν τις ελεγκτικές γνώμες του Συνεδρίου σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών καθώς και τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων των Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης (ΕΤΑ). Ελπίζω το παρόν ενημερωτικό σημείωμα να σας φανεί χρήσιμο. Εάν έχετε τυχόν απόψεις σχετικά με το έργο του Συνεδρίου ή επιθυμείτε να προβείτε σε υποδείξεις για βελτιώσεις στις εκθέσεις του, παρακαλείστε να μη διστάσετε να έλθετε σε επαφή με τις υπηρεσίες του. Επίσης, για την ανεύρεση περισσότερων πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης των κονδυλίων της ΕΕ σας συνιστώ να ανατρέξετε στις ειδικές εκθέσεις που δημοσιεύει το Συνέδριο, στις οποίες αξιολογείται ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα κονδύλια της ΕΕ με γνώμονα την οικονομία, την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα. Όλες οι δημοσιεύσεις μας είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο του Συνεδρίου: Vítr Manuel da Silva Caldeira Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου 2

5 ΒΑΣΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΟ 2007 Οι ελεγκτικές γνώμες του Συνεδρίου σχετικά με τους λογαριασμούς της ΕΕ και τις υποκείμενες σε αυτούς πράξεις ομοιάζουν με εκείνες προγενέστερων ετών. Εντούτοις, τα εκτιμώμενα ποσοστά σφαλμάτων σε ορισμένα κονδύλια δαπανών, ιδίως όσα ενέπιπταν προηγουμένως στους τομείς των "εσωτερικών πολιτικών" και των "εξωτερικών δράσεων", εν ήταν τέτοιου ύψους ώστε να πλήττουν τη συνολική εικόνα. Γενικώς, στους λογαριασμούς παρουσιάζονται πιστά, ως προς όλες τις ουσιώδεις πλευρές, τόσο η δημοσιονομική κατάσταση όσο και τα αποτελέσματα της ΕΕ. Οι επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν στην ετήσια έκθεση του παρελθόντος έτους σχετικά με τους λογαριασμούς για το 2006, λόγω των βελτιώσεων που επήλθαν, δεν είναι πλέον αναγκαίο να διατυπωθούν για το Το Συνέδριο διατυπώνει γνώμη χωρίς επιφύλαξη (ευνοϊκή) σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα σε ορισμένους τομείς, όπως οι διοικητικές δαπάνες της Ένωσης. Ωστόσο, για τους περισσότερους τομείς δαπανών, το Συνέδριο δεν μπορεί να διατυπώσει γνώμη χωρίς επιφύλαξη. Μολονότι η πλειονότητα των πληρωμών τις οποίες ελέγχει το Συνέδριο πραγματοποιείται σύμφωνα με τους κανόνες, το Συνέδριο εξακολουθεί να θεωρεί ότι οι πληρωμές που πραγματοποιούνται σε τελικούς δικαιούχους, όπως σε κατόχους γεωργικών εκμεταλλεύσεων και σε αναδόχους έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο σφαλμάτων. Εκτός από τον τομέα των πολιτικών συνοχής, το επίπεδο των σφαλμάτων στις ομάδες αυτές τομέων πολιτικής κυμαίνεται μεταξύ 2 % και 5 %. Το αποτέλεσμα δεν συνεπάγεται ότι οι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης αποτελούν απόρροια απάτης, ούτε ότι οι περισσότερες πράξεις στους τομείς αυτούς είναι παράνομες και/ή αντικανονικές. 3

6 Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ Τα αποτελέσματα του ελέγχου που διενήργησε το Συνέδριο σε αντιπροσωπευτικά δείγματα πράξεων καταδεικνύουν ότι τα εκτιμώμενα επίπεδα σφαλμάτων είναι χαμηλά σε τρεις τομείς: τον τομέα των διοικητικών και λοιπών δαπανών, των οικονομικών και χρηματοδοτικών υποθέσεων και των εσόδων. Στο μείζονα τομέα δαπανών της Ένωσης, γεωργία και φυσικοί πόροι, το εκτιμώμενο συνολικό ποσοστό σφαλμάτων εξακολουθεί να είναι σημαντικό. Στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης, με τους συχνά περίπλοκους κανόνες του, αντιστοιχεί ένα δυσανάλογα μεγάλο μέρος αυτού του ποσοστού σφαλμάτων. Όσον αφορά τις δαπάνες στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), το Συνέδριο εκτιμά ότι το επίπεδο του ποσοστού σφαλμάτων υπολείπεται ελαφρώς του επιπέδου σημαντικότητας. Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, οι πολιτικές συνοχής, που αντιστοιχούν σε ποσοστό που υπερβαίνει το ένα τρίτο του προϋπολογισμού, αποτελούν τον τομέα που πλήττεται περισσότερο από σφάλματα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που πραγματοποίησε το Συνέδριο βάσει δείγματος, δεν θα έπρεπε να είχε καταβληθεί τουλάχιστον το 11 % των ποσών που αποδόθηκαν βάσει των δηλώσεων δαπανών. Αφότου ελήφθησαν τα μέτρα με τα οποία επιχειρείται η μείωση του επιπέδου των σφαλμάτων στον τομέα αυτό, δεν έχει παρέλθει αρκετός χρόνος ώστε να αποδειχθεί ότι αυτά είναι αποτελεσματικά. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ: ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Το υψηλό επίπεδο σφαλμάτων σε τομείς όπως της συνοχής οφείλεται, εν μέρει, στον εγγενή κίνδυνο που σχετίζεται με το πλήθος των δικαιούχων που ζητούν οικονομική ενίσχυση από την ΕΕ, σύμφωνα με περίπλοκους κανόνες και κανονισμούς. Στα προβλήματα που εντοπίστηκαν συμβάλλουν, επίσης, οι αδυναμίες σχετικά με το σχεδιασμό και τη λειτουργία των συστημάτων ελέγχου. Τα περισσότερα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ συνοδεύονται από διατάξεις για τη λήψη διορθωτικών μέτρων προκειμένου να πραγματοποιούνται ανακτήσεις, σε πολυετή βάση, συνεπεία του εντοπισμού σφαλμάτων. Ωστόσο, δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο αυτών των μέτρων. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν να συναχθούν συμπεράσματα σχετικά με το κατά πόσο είναι αποτελεσματικά για τη μείωση του ποσοστού των παράνομων και/ή αντικανονικών δαπανών. Η Επιτροπή ασχολείται ήδη από το 2000 με ένα πρόγραμμα μεταρρύθμισης για τη βελτίωση της διαχείρισης του προϋπολογισμού της ΕΕ, το οποίο περιλαμβάνει πρόγραμμα δράσης, που εγκρίθηκε το 2006 για το σκοπό αυτό. Μέχρι το τέλος του 2007, η Επιτροπή είχε θέσει σε εφαρμογή τα δύο τρίτα των επιμέρους δράσεων του εν λόγω σχεδίου. Ωστόσο, είναι πολύ ενωρίς για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος αυτών των μέτρων. 4

7 Η βελτίωση των ελέγχων υψηλού επιπέδου, όπως είναι η εποπτεία που ασκεί η Επιτροπή στους ελέγχους των κρατών μελών, δεν μπορεί να αντισταθμίσει την ανεπάρκεια των ελέγχων χαμηλότερου επιπέδου, όπως είναι οι έλεγχοι επιτόπου. Εντούτοις, τα οφέλη που απορρέουν από την αύξηση του αριθμού των τελευταίων πρέπει να σταθμιστούν έναντι των σχετικών εξόδων. Το Συνέδριο συνιστά στις πολιτικές αρχές της Ένωσης να προσδιορίσουν ποιο θα μπορούσε να είναι το εύλογο επίπεδο του κινδύνου σφαλμάτων. T Συνέδριο, προκειμένου να μειωθεί το επίπεδο σφαλμάτων στις πληρωμές της ΕΕ, συνιστά απλούστευση των κανόνων και κανονισμών, εξορθολογισμό των μηχανισμών εσωτερικού ελέγχου και βελτίωση της παρακολούθησης και των εκθέσεων. ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΕΤΑ ΓΙΑ ΤΟ 2007 Οι λογαριασμοί των Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης (ΕΤΑ) παρουσιάζουν πιστά, ως προς όλες τις ουσιώδεις πλευρές, την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα της ΕΕ. Η γνώμη του Συνεδρίου σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων των ΕΤΑ συνοδεύεται από επιφυλάξεις όσον αφορά τις πληρωμές. Πλαίσιο 1 Ερμηνεία των ελεγκτικών γνωμών Οι ελεγκτές μπορούν να διατυπώνουν τα εξής είδη γνώμης: - γνώμη χωρίς επιφύλαξη όταν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι λογαριασμοί είναι αξιόπιστοι ή ότι οι υποκείμενες πράξεις, δηλαδή οι πληρωμές, είναι νόμιμες και κανονικές ως προς όλες τις ουσιώδεις πλευρές, - αρνητική γνώμη, όταν το επίπεδο των σφαλμάτων στις υποκείμενες πράξεις είναι σημαντικό και γενικευμένο, ή όταν οι λογαριασμοί δεν είναι α αξιόπιστοι, - άρνηση γνώμης, όταν οι ελεγκτές δεν μπορούν να συγκεντρώσουν επαρκή κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία ελέγχου, προκειμένου να αποτελέσουν τη βάση γνώμης, και οι πιθανές συνέπειες είναι συγχρόνως σημαντικές και γενικευμένες, - γνώμη με επιφυλάξεις, όταν δεν μπορεί να διατυπωθεί γνώμη χωρίς επιφύλαξη, αλλά οι συνέπειες τυχόν διαφωνίας ή περιορισμού της εμβέλειας δεν είναι τόσο σημαντικού ή γενικευμένου χαρακτήρα ώστε να απαιτείται η διατύπωση αρνητικής γνώμης ή η άρνηση γνώμης. 5

8 ΣΥΝΘΕΤΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ 1 Αξιολόγηση συστημάτων Φάσμα ποσοστού σφαλμάτων Συνοχή: 42 δισεκατομμύρια ευρώ Γεωργία και φυσικοί πόροι: 51 δισεκατομμύρια ευρώ 2 3 Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση: 6 δισεκατομμύρια ευρώ Έρευνα, ενέργεια και μεταφορές: 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ Εκπαίδευση και ιδιότητα του πολίτη: 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ Δαπάνες διοικητικής λειτουργίας και λοιπές δαπάνες: 8 δισεκατομμύρια ευρώ Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις: 0,5 δισεκατομμύριο ευρώ 4 4 Έσοδα 4 Αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου Μη αποτελεσματικά ΠΣ > 5 % Φάσμα εντός του οποίου κυμαίνεται το ποσοστό σφάλματος (ΠΣ) Μερικώς αποτελεσματικά 2 % < ΠΣ < 5 % Αποτελεσματικά Π < 2 % (κάτω από το όριο σημαντικότητας) Ο πίνακας συνοψίζει τη γενική αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου, όπως περιγράφονται στα σχετικά κεφάλαια της ετήσιας έκθεσης για το οικονομικό έτος 2007, και παραθέτει τα γενικά αποτελέσματα των ελέγχων των αντιπροσωπευτικών δειγμάτων πράξεων που διενήργησε το Συνέδριο. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη μεθοδολογία του Συνεδρίου, βλέπε το τμήμα Πώς διενεργεί το Συνέδριο τους ελέγχους του;. Βλέπε το τμήμα Γεωργία και φυσικοί πόροι σχετικά με την αξιολόγηση της συνεχούς αποτελεσματικότητας του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών. Η αγροτική ανάπτυξη αντιπροσπεύει ένα δυσανάλογα μεγάλο τμήμα του συνολικού ποσοστού σφαλμάτων. Για τις δαπάνες του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) το μεγαλύτερο τμήμα των δαπανών το ποσοστό σφάλματος βρίσκεται ελαφρώς κάτω από το 2 %. Οριsµένeς aνepάρκeιeς aνafέρονtaι sta aνtίstοιχa tµήµata. 6

9 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΕ Ο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΚΤΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ 1 Ελεγκτικό Συνέδριο Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο είναι το ανεξάρτητο θεσμικό όργανο εξωτερικού ελέγχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο εδρεύει στο Λουξεμβούργο. Αποβλέπει, μέσω του έργου του, στη συμβολή της βελτίωσης της ποιότητας της δημοσιονομικής διαχείρισης. Το Συνέδριο παράγει τρεις κύριες εκθέσεις: τις ετήσιες εκθέσεις του, οι οποίες περιλαμβάνουν τα αποτελέσματα των δημοσιονομικών εργασιών ελέγχου και των εργασιών ελέγχου συμμόρφωσης για ένα συγκεκριμένο οικονομικό έτος τις ειδικές εκθέσεις του, οι οποίες δημοσιεύονται καθ όλη τη διάρκεια του έτους και οι οποίες παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των υπολοίπων ελέγχων του, κυρίως των ελέγχων επιδόσεων με τους οποίους αξιολογείται η οικονομία, η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα των κοινοτικών δαπανών και τις γνωμοδοτήσεις του για προτάσεις νομοθετικών πράξεων που έχουν αντίκτυπο στη δημοσιονομική διαχείριση. Τι είναι η δήλωση αξιοπιστίας του Συνεδρίου (DAS); Στις ετήσιες εκθέσεις του Συνεδρίου για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και για τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης (ΕΤΑ) περιλαμβάνονται ετήσιες γνωμοδοτήσεις, ονομαζόμενες δηλώσεις αξιοπιστίας. Το Ελεγκτικό Συνέδριο καλείται από τη συνθήκη ΕΚ να παρέχει τέτοιες δηλώσεις για την αξιοπιστία των λογαριασμών και για τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων. Αυτή η δήλωση αξιοπιστίας είναι συνήθως γνωστή από το γαλλικό ακρωνύμιό της DAS ("Déclaratin d'assurance"). Πρωταρχικός στόχος της DAS είναι να παρέχει στα ενδιαφερόμενα μέρη - κυρίως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο - αλλά και σε όλους τους πολίτες της ΕΕ - ελεγκτική γνώμη σχετικά με το αν τα έσοδα και οι δαπάνες της ΕΕ έχουν πλήρως και ακριβώς καταγραφεί 1 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Ελεγκτικό Συνέδριο, ανατρέξατε στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων για το

10 στους λογαριασμούς και αν έχουν εισπραχθεί ή δαπανηθεί σύμφωνα με όλες τις συμβατικές και νομικές υποχρεώσεις. Το Συνέδριο παρέχει συνολική εκτίμηση της νομιμότητας και κανονικότητας των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι δαπάνες του προϋπολογισμού στο σύνολό τους. Παρέχει επίσης αξιολογήσεις οι οποίοι καλύπτουν ειδικούς τομείς του προϋπολογισμού που αποτελούνται από ομάδες τομέων πολιτικής (βλέπε πλαίσιο 3). Τα συμπεράσματα των εν λόγω αξιολογήσεων αποτελούν τη δήλωση αξιοπιστίας του Συνεδρίου. Πώς διενεργεί το Συνέδριο τους ελέγχους του; 1 Ο έλεγχος του Συνεδρίου σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών της ΕΕ διενεργείται σύμφωνα με τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα. Μολονότι αυτά τα διεθνή πρότυπα δεν καλύπτουν ειδικά τον έλεγχο της νομιμότητας και της κανονικότητας όπως αναλαμβάνεται από το Συνέδριο, εφαρμόζονται ωστόσο κατ αναλογία. Το Συνέδριο, προκειμένου να παράσχει διαβεβαίωση κατά πόσο οι πληρωμές είναι σύμφωνες με τα νομικά και κανονιστικά πλαίσια, συνάγει τα αποτελέσματα τόσο από την εξέταση που πραγματοποιεί στα συστήματα εποπτείας και ελέγχου όσο και από ένα δείγμα των ίδιων των πράξεων (πληρωμών) (βλέπε πλαίσιο 2). Το Συνέδριο διενεργεί τους ελέγχους των επιλεχθεισών πράξεων στις περισσότερες περιπτώσεις μέχρι το επίπεδο των τελικών δικαιούχων, συμπεριλαμβανομένων των επιτοπίων επισκέψεων. Όταν τα συστήματα ελεγχθούν και διαπιστωθεί ότι είναι αξιόπιστα, τότε το Συνέδριο μπορεί να ελέγξει λιγότερες πράξεις για να καταλήξει σε ένα έγκυρο συμπέρασμα σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητά τους. Για τη στήριξη των συμπερασμάτων του Συνεδρίου, χρησιμοποιούνται και άλλες πηγές, όπως η ανάλυση των ετησίων εκθέσεων δραστηριοτήτων και οι εργασίες άλλων ελεγκτών. Κατά τη γνώμη του Συνεδρίου, τι είναι σφάλμα νομιμότητας και /ή κανονικότητας; Ένα σφάλμα είναι μια απόκλιση την οποία εντοπίζει ο ελεγκτής από όσα απαιτούνται από τους εφαρμοζόμενους κανονισμούς. Ορισμένα σφάλματα προσδιορίζονται ποσοτικά, ήτοι με άμεσο και μετρήσιμο χρηματοοικονομικό αντίκτυπο στο ποσό που καταβάλλεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, όπως μια διογκωμένη δήλωση γης ή ζώων εκτροφής ή δικαιούχοι που υποβάλλουν αίτηση για κοινοτικές επιχορηγήσεις για είδη δαπανών που δεν είναι επιλέξιμες προς ενίσχυση. Άλλα σφάλματα έχουν ένα μη ποσοτικά προσδιοριζόμενο αντίκτυπο στις πληρωμές, όπως απώλεια τραπεζικής εγγύησης. Tο Συνέδριο συγκρίνει το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος ως προς ό,τι θεωρείται ότι αποτελεί ανεκτό όριο ή όριο σημαντικότητας για να καθορίσει τη φύση της γνωμοδότησής του. Ελλείψει πολιτικής απόφασης σχετικά με τι θα ήταν ένα αποδεκτό επίπεδο σφάλματος, ήτοι ποιο επίπεδο παρανομίας και/ή παρατυπίας μπορεί να είναι αποδεκτό, το Συνέδριο εφαρμόζει ένα όριο 2 % του ελεγχόμενου πληθυσμού. Το Συνέδριο, όταν υπολογίζει το ποσοστό σφάλματος (βλέπε πλαίσιο 2), περιλαμβάνει μόνο ποσοτικώς προσδιορίσιμα σφάλματα. Το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος αποτελεί έτσι ένδειξη του ποσοστού των κεφαλαίων τα οποία δεν θα έπρεπε να είχαν καταβληθεί. Επίσης, το Συνέδριο γνωστοποιεί τη συνδυασμένη συχνότητα ποσοτικώς και μη ποσοτικώς προσδιοριζόμενων σφαλμάτων που διαπιστώνονται στα δείγματα των ελεγχόμενων πράξεων. Τα σφάλματα μπορούν να προκύπτουν από εσφαλμένη εφαρμογή ή παρανόηση των συχνά πολύπλοκων κανόνων των καθεστώτων δαπανών της ΕΕ. Μόνο αν εκ προθέσεως έχει υποβληθεί εσφαλμένα αίτηση για κοινοτικά κεφάλαια μπορεί να θεωρηθεί απάτη. Αν το Συνέδριο έχει λόγους να υποπτεύεται ότι έχει λάβει χώρα αυτή η απάτη, θα το κοινοποιήσει στην OLAF, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης, η οποία είναι αρμόδια για τη διεξαγωγή τυχόν ερευνών που 1 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη μεθοδολογία DAS, ο αναγνώστης μπορεί να συμβουλευτεί το σχετικό φυλλάδιο στο δικτυακό τόπο του Συνεδρίου. 8

11 θα προκύψουν. Κατά τα τελευταία τέσσερα έτη ο μέσος αριθμός των περιπτώσεων που κοινοποίησε το Συνέδριο με βάση τους ελέγχους του ήταν 3,5. Πλαίσιο 2 Έλεγχοι που διενεργεί το Συνέδριο σε δείγμα πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ Tο Συνέδριο δεν διαθέτει πόρους για να ελέγχει λεπτομερώς όλες τις πράξεις του κοινοτικού προϋπολογισμού. Χρησιμοποιεί συνεπώς τεχνικές στατιστικής δειγματοληψίας για να παρουσιάσει ένα αποτέλεσμα το οποίο να είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού στο σύνολό του. Τούτο συνεπάγεται τυχαία επιλογή ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος υποκειμένων πράξεων, παραδείγματος χάρη από τη γεωργία για τη διενέργεια λεπτομερούς ελέγχου. Το Συνέδριο ανιχνεύει τις πράξεις αυτές μέχρι τους τελικούς δικαιούχους της ενίσχυσης, παραδείγματος χάρη ένα γεωργό στη Δανία. Το Συνέδριο διενεργεί στη συνέχεια ελέγχους τις περισσότερες φορές επιτόπου για την επαλήθευση της συμφωνίας της αίτησης με την πραγματικότητα (όπως μέτρηση του μεγέθους της εκμετάλλευσης). Ο αντιπροσωπευτικός χαρακτήρας του δείγματος του Συνεδρίου σημαίνει ότι τα αποτελέσματα μπορούν να παρεκταθούν στο συνολικό πληθυσμό, ήτοι ένα συγκεκριμένο έσοδο ή ένας τομέας δαπανών και μαζί με τα στοιχεία που προκύπτουν από την αξιολόγηση των συστημάτων και άλλων πηγών χρησιμοποιούνται ως βάση για τις αξιολογήσεις του. Γεωργικές δαπάνες της ΕΕ: 50 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου Τυχαία επιλογή αντιπροσωπευτικού δείγματος Πληρωμή σε γεωργική εκμετάλλευση στη Δανία πληθυσμός όλων των γεωργικών πληρωμών Η παράσταση αυτή καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο το Συνέδριο εντοπίζει τις πράξεις για να διενεργήσει λεπτομερή έλεγχο. 9

12 Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ 1 Οι πληρωμές της ΕΕ για το 2007 ανήλθαν σε 114 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο ένα τοις εκατό περίπου του ΑΕΕ της Ένωσης. Αυτό μπορεί να συγκριθεί με τους προϋπολογισμούς του δημόσιου τομέα των κρατών μελών, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις ανέρχονται στο ήμισυ σχεδόν του συνολικού ΑΕΕ. Από πού προέρχονται τα κονδύλια; Ο γενικός προϋπολογισμός της ΕΕ, του οποίου ο έλεγχος αποτελεί το κύριο καθήκον του Συνεδρίου, αποτελείται από έσοδα και δαπάνες. Τα έσοδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνίστανται κυρίως στις εισφορές των κρατών μελών οι οποίες έχουν ως βάση το ακαθάριστο εθνικό εισόδημά τους (ΑΕΕ 63 %) και έναν υπολογισμό που συνδέεται με το φόρο προστιθέμενης αξίας που εισπράττουν τα κράτη μέλη (ΦΠΑ 17 %). Σημαντικό μέρος των εσόδων συνιστούν επίσης οι δασμοί και οι γεωργικές εισφορές (οι επονομαζόμενοι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι 14 %). Λοιπά 6,5 % Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι 14,1 % Πόρος ΦΠΑ 16,5 % Πόρος ΑΕΕ 62,9 % 1 Περισσότερα χρηματοοικονομικά πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με το γενικό προϋπολογισμό παρέχονται στο παράρτημα I της παρούσας έκθεσης. Τα αποτελέσματα του ελέγχου που αφορά τη διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ, μαζί με τις σχετικές παρατηρήσεις της Επιτροπής, παρατίθενται στο κεφάλαιο 3 της έκθεσης. 10

13 Πού δαπανώνται τα κονδύλια; Το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματοποιείται στους τομείς της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης, κυρίως με τη μορφή ενισχύσεων προς τους γεωργούς, και αντιστοιχεί στο ήμισυ σχεδόν του προϋπολογισμού. Ένα άλλο σημαντικό τμήμα του προϋπολογισμού διατίθεται στον τομέα της συνοχής, ήτοι για την περιφερειακή και την κοινωνική ανάπτυξη, με τη συγχρηματοδότηση έργων που καλύπτουν ευρύ φάσμα τομέων, από έργα οδοποιίας στη Ρουμανία μέχρι μαθήματα κατάρτισης για ανέργους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το τμήμα αυτό αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο του προϋπολογισμού. Εκπαίδευση και ιδιότητα του πολίτη 1,3 % Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη & διεύρυνση 5,5 % Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις 0,4 % Διοικητικές δαπάνες 7,2 % Γεωργία και φυσικοί πόροι 44,8 % Έρευνα, ενέργεια & μεταφορές 3,9 % Συνοχή 36,9 % Σύνολο πληρωμών για το 2007: 114 δισεκατομμύρια ευρώ Πώς ασκείται η διαχείριση του προϋπολογισμού; Ο προϋπολογισμός εγκρίνεται ετησίως από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βάσει επταετών δημοσιονομικών πλαισίων. Η ορθή εκτέλεσή του αποτελεί ευθύνη της Επιτροπής. Για το 80 % περίπου των δαπανών (συνοχή και γεωργία) το καθήκον της εκτέλεσης του προϋπολογισμού επιμερίζεται μεταξύ των 27 κρατών μελών της Ένωσης. Ανάλογα με το καθεστώς των δαπανών, οι εθνικές αρχές ενδέχεται να είναι αρμόδιες για τον καθορισμό στρατηγικών σχετικά με τις δαπάνες, για την επιλογή των δικαιούχων και των έργων, για την πραγματοποίηση των πληρωμών και για τον έλεγχο των δαπανών. Σε όλες τις περιπτώσεις, ωστόσο, η Επιτροπή φέρει τη συνολική ευθύνη της εκτέλεσης του προϋπολογισμού και είναι υπόλογη για αυτό ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεπάγεται την πραγματοποίηση πληρωμών σε εκατομμύρια επί μέρους τελικούς δικαιούχους. Οι πραγματοποιούμενες πληρωμές βασίζονται στη συμμόρφωση των τελικών δικαιούχων με τις νομικές και κανονιστικές προϋποθέσεις, καθώς και στην ακρίβεια και στην υπόσταση των υποκειμένων δραστηριοτήτων και/ή των εξόδων. Οι πληρωμές είναι νόμιμες και κανονικές εφόσον πληρούνται οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις και οι δικαιούχοι λαμβάνουν τα ορθά ποσά στον κατάλληλο χρόνο. 11

14 Ο εσωτερικός έλεγχος, ο οποίος υλοποιείται μέσω των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου, είναι το σύνολο των διαδικασιών και διεργασιών (όπως οι εξακριβώσεις) μέσω του οποίου η Ένωση διαθέτει και διαχειρίζεται τους προϋπολογισμούς της, εξασφαλίζοντας ότι τα κεφάλαια εισπράττονται και δαπανώνται σωστά και σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες. Έλεγχοι πρώτου επιπέδου, με τους οποίους ελέγχεται η συμμόρφωση των τελικών δικαιούχων με τις κανονιστικές υποχρεώσεις τους. Έλεγχοι δευτέρου επιπέδου, με τους οποίους ελέγχεται η αποτελεσματικότητα των ελέγχων πρώτου επιπέδου. Συνολική εποπτεία εκ μέρους της Επιτροπής, προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι τα κράτη μέλη και οι γενικές διευθύνσεις της εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους και αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Πολλοί είναι οι λόγοι για τους οποίους, κατ' αρχάς, εμφανίζονται σφάλματα στις πράξεις και οι οποίοι, στη συνέχεια, επιτρέπουν ή όχι τον εντοπισμό και τη διόρθωσή τους από τα συστήματα ελέγχου. Στους λόγους αυτούς περιλαμβάνονται: η περιπλοκότητα των κανόνων επιλεξιμότητας και των υποχρεώσεων τις οποίες οφείλουν να εκπληρώνουν οι δικαιούχοι καθώς και ο βαθμός εξοικείωσης των τελευταίων με τα προηγούμενα, ο τρόπος υποβολής και επεξεργασίας των αιτήσεων, ο αριθμός και η έκταση των διενεργούμενων εξακριβώσεων, το εύρος των κυρώσεων που επιβάλλονται στους δικαιούχους που δηλώνουν διογκωμένες δαπάνες όταν εντοπίζονται σφάλματα και η προβολή των διαδικασιών ελέγχου και το συνακόλουθο αποτρεπτικό αποτέλεσμα. Πώς αναφέρονται οι πληροφορίες διαχείρισης του προϋπολογισμού; Από το 2000 η Επιτροπή εργάζεται επί ενός προγράμματος μεταρρύθμισης, το οποίο αποσκοπεί στη βελτίωση της διαχείρισης του προϋπολογισμού της ΕΕ και επικεντρώνεται κυρίως στις δικές της αρμοδιότητες. Μείζον στοιχείο αυτού του προγράμματος αποτελεί η βελτίωση της αναφοράς των πληροφοριών με την καθιέρωση, παραδείγματος χάριν, των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων των διαφόρων υπηρεσιών της Επιτροπής, ήτοι των γενικών διευθύνσεων (ΓΔ), συνοδευόμενω ν από τις δηλώσεις των γενικών διευθυντών οι οποίοι προΐστανται αυτών. Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και οι δηλώσεις συγκεντρώνονται σε μία συγκεφαλαιωτική έκθεση, η οποία υπογράφεται από την Επιτροπή ως σύνολο. 12

15 Οι λογαριασμοί του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ έχουν επίσης εκσυγχρονιστεί, δεδομένου ότι το 2007 ήταν το τρίτο κατά σειρά έτος κατά το οποίο εφαρμόστηκε λογιστική σε δεδουλευμένη βάση για τις οικονομικές καταστάσεις της Ένωσης. Σε αντίθεση με το παραδοσιακότερο σύστημα της λογιστικής σε ταμειακή βάση, η λογιστική σε δεδουλευμένη βάση, απαιτεί τα έσοδα και οι δαπάνες να καταχωρίζονται λογιστικά στο έτος το οποίο αφορούν, και όχι στο έτος κατά το οποίο πραγματοποιείται η σχετική ταμειακή εισροή ή εκροή. Οι λογαριασμοί αποτελούνται από τις οικονομικές καταστάσεις και τις καταστάσεις σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Οι οικονομικές καταστάσεις περιλαμβάνουν τον ισολογισμό, στον οποίο παρουσιάζεται το ενεργητικό και το παθητικό της Ένωσης στο τέλος του οικονομικού έτους, το λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος, στον οποίο εμφανίζονται τα έσοδα και οι δαπάνες του έτους, την κατάσταση ταμειακών ροών και την κατάσταση μεταβολών των καθαρών στοιχείων ενεργητικού. Οι καταστάσεις σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού παρουσιάζουν τα έσοδα και τις δαπάνες του οικονομικού έτους σε (τροποποιημένη) ταμειακή βάση. Ο υπόλογος της Επιτροπής καταρτίζει τους ετήσιους λογαριασμούς, ενοποιώντας τα αποτελέσματα των διαφόρων θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ. Υποβάλλει στο Συνέδριο δήλωση πληρότητας με την οποία επιβεβαιώνεται ότι οι ενοποιημένοι λογαριασμοί είναι πλήρεις και αξιόπιστοι (με την επιφύλαξη ορισμένων περιορισμών). Παρόμοιες δηλώσεις παρέχονται από τους υπολόγους των οικείων θεσμικών οργάνων και οργανισμών. Πλαίσιο 3 - Πώς είναι οργανωμένος ο προϋπολογισμός της ΕΕ και πώς το Συνέδριο καταρτίζει έκθεση σχετικά με την εκτέλεσή του Το κύριο μέρος του γενικού προϋπολογισμού διαιρείται σε 31 τομείς πολιτικής, οι οποίοι καλύπτουν διάφορους στόχους πολιτικής ή διοικητικά θέματα. Οι τομείς πολιτικής αντικατοπτρίζουν τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται και καταγράφονται οι δραστηριότητες της Ένωσης. Οι αρμόδιοι κάθε τομέα θεωρούνται υπόλογοι για τη διαχείριση των σχετικών κεφαλαίων της ΕΕ. Επίσης, οι δαπάνες της ΕΕ σχεδιάζονται σε επταετείς κύκλους, τα επονομαζόμενα δημοσιονομικά πλαίσια, τα οποία περιλαμβάνουν ένα χωριστό σύνολο τίτλων. Ο κάθε τομέας πολιτικής συνδέεται κυρίως με έναν από τους εν λόγω τίτλους, ορισμένοι ωστόσο περιλαμβάνονται σε περισσότερους. Το 2007 είναι το πρώτο έτος για το οποίο η έκθεση του Συνεδρίου διαρθρώνεται με άξονα ομάδες τομέων πολιτικής. Αυτές αντιστοιχούν σε μεγάλο βαθμό, αλλά όχι εντελώς, στους τίτλους του δημοσιονομικού πλαισίου Εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά, οι πληροφορίες του παρόντος σημειώματος συνδέονται με τις ομάδες τομέων πολιτικής του Συνεδρίου. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ποιοι τομείς πολιτικής περιλαμβάνονται στις ομάδες τομέων πολιτικής του Συνεδρίου καθώς και με τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι ομάδες αντιστοιχούν στα δημοσιονομικά πλαίσια, βλέπε την εσωτερική σελίδα του εξωφύλλου του παρόντος ενημερωτικού σημειώματος. Οι σημαντικότερες αλλαγές στην έκθεση του Συνεδρίου σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη είναι η εισαγωγή δύο νέων ειδικών εκτιμήσεων, μίας σχετικά με την εκπαίδευση και την ιδιότητα του πολίτη και μιας δεύτερης σχετικά με τις οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις (οι οποίες καλύπτονταν στο παρελθόν από τις εσωτερικές πολιτικές), καθώς και η συνένωση δύο προηγούμενων εκτιμήσεων (προενταξιακή βοήθεια και εξωτερικές δράσεις) σε μία σχετικά με την εξωτερική βοήθεια, την ανάπτυξη και τη διεύρυνση. 13

16

17 ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΟ 2007 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2007 ΣΑΦΗΣ ΓΝΩΜΗ 1 Γνώμη με επιφύλαξη για την αξιοπιστία των λογαριασμών Tο Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι ετήσιοι λογαριασμοί των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για το οικονομικό έτος 2007 παρουσιάζουν πιστά, ως προς όλες τις ουσιαστικές πλευρές, την οικονομική κατάσταση των Κοινοτήτων, καθώς και τα αποτελέσματα των πράξεών τους και τις ταμειακές ροές. Χωρίς να θέτει υπό αμφισβήτηση τη γνώμη αυτή, το Συνέδριο παρατηρεί ότι εξακολουθούν να υπάρχουν αδυναμίες στα λογιστικά συστήματα ορισμένων γενικών διευθύνσεων της Επιτροπής και σε αποκεντρωμένους οργανισμούς των οποίων οι λογαριασμοί υπόκεινται σε ενοποίηση ιδιαίτερα για τα πάγια υλικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Εποπτικής Αρχής του GNSS (GSA) οι οποίες εξακολουθούν να διακυβεύουν την ποιότητα των οικονομικών πληροφοριακών στοιχείων. Τούτο οφείλεται εν μέρει στο πολύπλοκο νομικό και δημοσιονομικό πλαίσιο. 1 Για την ακριβή διατύπωση της δήλωσης αξιοπιστίας, καθώς και για τις πλήρεις και λεπτομερείς διαπιστώσεις ελέγχου ανατρέξατε στο κεφάλαιο 1 της έκθεσης. 15

18 Πρόοδος κατά τη μετάβαση στη λογιστική σε δεδουλευμένη βάση Η Επιτροπή έλαβε αρκετά μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας των λογαριασμών μεταξύ των οποίων την καθιέρωση δηλώσεων πληρότητας από τους υπολόγους, όπου αναγνωρίζεται η επάρκεια και η καταλληλότητα των οικονομικών καταστάσεων σε επίπεδο διοίκησης. Επίσης, σημειώθηκε πρόοδος κατά τη μετάβαση στην πλήρη λογιστική σε δεδουλευμένη βάση. ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2007 ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΜΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 1 Το 2007 είναι το 14 ο έτος για το οποίο το Συνέδριο παρέσχε δήλωση αξιοπιστίας σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί του προϋπολογισμού της ΕΕ. Μέχρι σήμερα, πολύ ψηλά επίπεδα παρατυπιών και παρανομιών στους περισσότερους τομείς του προϋπολογισμού οδήγησαν το Συνέδριο να παράσχει αρνητικές γνώμες. Γνώμες χωρίς επιφύλαξη σε ορισμένους τομείς Για το 2007 το Συνέδριο παρέχει γνώμες χωρίς επιφύλαξη για τα έσοδα, τις αναλήψεις υποχρεώσεων και τις πληρωμές για τις οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, καθώς και για τις δαπάνες διοικητικής λειτουργίας και λοιπές δαπάνες. Στους εν λόγω τομείς το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πράξεις είναι απαλλαγμένες από σημαντικά σφάλματα. Τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου εφαρμόζονται κατά τρόπο που να διασφαλίζεται η επαρκής διαχείριση του κινδύνου παρανομιών και παρατυπιών. Αναγκαία περαιτέρω βελτίωση σε άλλους τομείς Tο Συνέδριο παρέχει αρνητικές γνώμες για τους τομείς της γεωργίας και των φυσικών πόρων, της συνοχής, της έρευνας, της ενέργειας και των μεταφορών, της εξωτερικής βοήθειας, ανάπτυξης και διεύρυνσης, της εκπαίδευσης και της ιδιότητας του πολίτη. Στους εν λόγω τομείς το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πληρωμές εξακολουθούν να επηρεάζονται σημαντικά από σφάλματα, σε διαφορετικούς βαθμούς ωστόσο. Τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου που καλύπτουν τους τομείς αυτούς θεωρούνται ότι είναι μόνο μερικώς αποτελεσματικά. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη, καθώς και οι άλλες δικαιούχες χώρες χρειάζεται να καταβάλλουν περισσότερες προσπάθειες για τη βελτίωση της διαχείρισης του κινδύνου. Παρόμοιες με τα προηγούμενα έτη γνώμες, σημειώθηκαν όμως ορισμένες βελτιώσεις Οι γνώμες για το οικονομικό έτος 2007 σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι παρόμοιες με εκείνες των προηγουμένων ετών. 1 Για την ακριβή διατύπωση της δήλωσης αξιοπιστίας ανατρέξατε στο κεφάλαιο 1 της έκθεσης. 16

19 Στον τομέα της έρευνας, ενέργειας και μεταφορών, το Συνέδριο παρατηρεί ορισμένες βελτιώσεις στα συστήματα εποπτείας και ελέγχου. Το ίδιο συμβαίνει, σε επίπεδο Επιτροπής, και για τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου που καλύπτουν την εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση. Και στις δύο περιπτώσεις οι εν λόγω αλλαγές δεν είναι αρκετά σημαντικές ωστόσο για να τροποποιηθεί ο χαρακτήρας των γνωμοδοτήσεων. Πλαίσιο 4 Οργανισμοί ελεγκτικές γνώμες δημοσιευθείσες και χωριστές εκθέσεις Οι οργανισμοί της Ένωσης καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα καθηκόντων σε διάφορους τόπους στο σύνολο της Ένωσης. Οι ετήσιοι προϋπολογισμοί των 27 οργανισμών που εξέτασε το Συνέδριο για το 2007 ανήλθαν συνολικά σε 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Κάθε οργανισμός έχει αναλάβει ειδική εντολή και διαχειρίζεται το δικό του προϋπολογισμό. Οι έλεγχοι των οργανισμών και των άλλων αποκεντρωμένων οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν αντικείμενο ειδικών ετήσιων εκθέσεων οι οποίες δημοσιεύονται χωριστά. Το Συνέδριο εξέδωσε γνώμη χωρίς επιφύλαξη για την αξιοπιστία των λογαριασμών και τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων για όλους τους οργανισμούς εκτός από την Ευρωπαϊκή Αστυνομική Ακαδημία και την Ευρωπαϊκή Εποπτική Αρχή του παγκόσμιου δορυφορικού συστήματος πλοήγησης GSΑ). 17

20

21 Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΣΥΝΟΧΗ: ΤΟ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΥ ΠΛΗΤΤΕΤΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΣΦΑΛΜΑΤΑ 1 Κονδύλια για την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής - 42 δισεκατομμύρια ευρώ Οι δαπάνες της ΕΕ στον τομέα της συνοχής προγραμματίζονται σύμφωνα με πολυετείς «περιόδους προγραμματισμού». Οι πληρωμές που αφορούν κάθε περίοδο προγραμματισμού συνεχίζονται τουλάχιστον για δύο έτη μετά το τέλος της εν λόγω περιόδου. Οι διαπιστώσεις του ελέγχου του Συνεδρίου για το έτος 2007 αφορούν πληρωμές σε σχέση με την περίοδο , επειδή οι δαπάνες για το 2007, στο πλαίσιο της περιόδου , συνίστανται μόνο σε προπληρωμές. Για την περίοδο , τα δύο σημαντικότερα διαρθρωτικά ταμεία είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (EΤΠΑ), το οποίο χρηματοδοτεί, για παράδειγμα, έργα υποδομής και δραστηριότητες μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (EΚΤ), του οποίου τα αντιπροσωπευτικά έργα αφορούν την ανεργία και την ένταξη στην αγορά εργασίας. Υφίσταται, επίσης, το Ταμείο Συνοχής, το οποίο στηρίζει τη βελτίωση του περιβάλλοντος και τις υποδομές του τομέα των μεταφορών στα λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη μέλη. Η χρηματοδότηση της ΕΕ στον τομέα της συνοχής λαμβάνει τη μορφή συγχρηματοδότησης και τα κράτη μέλη καταβάλλουν τμήμα των κονδυλίων. Η μονάδα χρηματοδότησης στον τομέα της συνοχής συνίσταται στο έργο και η απόδοση βασίζεται στη δήλωση δαπανών του αναδόχου του έργου. Tα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν συστήματα ελέγχου, τα οποία να αποσκοπούν στην πρόληψη ή τον εντοπισμό και τη διόρθωση των εσφαλμένων αποδόσεων των δαπανών του έργου και λοιπών παρατυπιών. Tα κράτη μέλη θεσπίζουν ξεχωριστά αρμόδια όργανα: διαχειριστικές αρχές για τον καθημερινό έλεγχο των πράξεων στο πλαίσιο του έργου, αρχές πληρωμών για την πιστοποίηση των δαπανών του έργου, όργανα εξωτερικού ελέγχου για τον έλεγχο της αποτελεσματικής λειτουργίας 1 Οι ολοκληρωμένες και λεπτομερείς διαπιστώσεις του ελέγχου παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 6 της έκθεσης. 19

22 των συστημάτων και φορείς εκκαθάρισης για την επικύρωση της ριστικής δήλωσης των δαπανών του έργου. Συμπέρασμα: ουσιώδες επίπεδο σφαλμάτων Το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η απόδοση των δαπανών σχετικά με τα έργα του τομέα συνοχής πλήττεται από σημαντικό επίπεδο σφαλμάτων που αφορά τη νομιμότητα και/ή την κανονικότητα. Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι η πλειονότητα των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου, τόσο σε επίπεδο Επιτροπής όσο και σε επίπεδο κράτους μέλους, είναι μόνον εν μέρει αποτελεσματική σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση της νομιμότητας και κανονικότητας των αποδόσεων των δαπανών. Μη επιλέξιμες δαπάνες, σοβαρά σφάλματα στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων και προβλήματα σε ό,τι αφορά τα γενικά έξοδα και τις δαπάνες προσωπικού Tο Συνέδριο προέβη σε εκτίμηση βάσει δείγματος, σύμφωνα με την οποία συμπεραίνει ότι τουλάχιστον το 11 % του συνολικού ποσού που αποδόθηκε δεν θα έπρεπε να είχε αποδοθεί. Στις περιπτώσεις που έλεγξε φέτος το Συνέδριο, οι πιο συχνές αιτίες εσφαλμένων αποδόσεων δαπανών στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων ήταν ο συνυπολογισμός μη επιλέξιμων δαπανών, διογκωμένες δηλώσεις δαπανών και σοβαρές παραλείψεις στην τήρηση των κανόνων σύναψης συμβάσεων. Πλαίσιο 5 Σύναψη συμβάσεων: παράδειγμα σφάλματος στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης Οι ιδιοκτήτες ενός χωριού διακοπών δεν πραγματοποίησαν δημόσιο διαγωνισμό σχετικά με εργασίες ανακαίνισης, για τις οποίες λάμβαναν επιχορηγήσεις που ανέρχονταν συνολικά στο 63 % των δαπανών, όπου συμπεριλαμβανόταν 25 % επιχορήγηση από το ΕΤΠΑ. Δεδομένου ότι οι κανόνες δημοσίων συμβάσεων της ΕΕ εφαρμόζονται σε έργα ιδιωτικών εταιρειών όταν αυτά χρηματοδοτούνται κατά 50 % τουλάχιστον με δημόσιους πόρους, η παράβαση αυτή κατέστησε το έργο μη επιλέξιμο για υποστήριξη από την ΕΕ. Αδυναμίες στα συστήματα των κρατών μελών, εποπτεία της Επιτροπής μόνο μερικώς αποτελεσματική Tο Συνέδριο εντόπισε αρκετές αδυναμίες στα συστήματα ελέγχου σε επίπεδο κράτους μέλους. Οι κύριες αδυναμίες σε επίπεδο διαχειριστικών αρχών ήταν οι ανεπαρκείς καθημερινοί έλεγχοι σχετικά με το αν οι δαπάνες ήταν πραγματικές, ο μη εντοπισμός δηλώσεων δαπανών που δεν υποστηρίζονταν από τα κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία και ο μη εντοπισμός αδυναμιών στις διαδικασίες διαγωνισμών. Tο κύριο πρόβλημα σε επίπεδο αρχών πληρωμών ήταν ο μη εντοπισμός των περιπτώσεων όπου οι διαχειριστικές αρχές δεν είχαν διενεργήσει επαρκείς καθημερινούς ελέγχους. Οι βασικές αδυναμίες που εντοπίστηκαν σε ό,τι αφορά τα όργανα εξωτερικού ελέγχου ήταν η μη αποκόμιση επαρκούς βεβαιότητας για την αποτελεσματική λειτουργία των συστημάτων ελέγχου, εξαιτίας ανεπαρκών ελέγχων. Οι έλεγχοι της Επιτροπής, οι οποίοι αποτέλεσαν αντικείμενο εξέτασης από το Συνέδριο είχαν, στην πλειονότητά τους σχεδιαστεί και διενεργηθεί με επάρκεια, αλλά σε ποσοστό μεγαλύτερο από το ένα τρίτο των περιπτώσεων είτε τα ενδεδειγμένα διορθωτικά μέτρα είχαν ληφθεί με καθυστέρηση είτε η τεκμηρίωση του ελέγχου δυσχέραινε την αξιολόγηση. Η εποπτεία της Επιτροπής αποσκοπεί στο να διασφαλίζει, αφενός, ότι τα συστήματα ελέγχου των κρατών μελών έχουν θεσπιστεί και λειτουργούν σύμφωνα με τις απαιτήσεις και, αφετέρου, ότι αμβλύνουν τον κίνδυνο πλημμελών ελέγχων στα κράτη μέλη. Από τις διαπιστώσεις του ελέγχου του Συνεδρίου προκύπτει ότι αυτό δεν είχε πλήρως επιτευχθεί. 20

23 Συστάσεις Tο Συνέδριο συνιστά ορισμένα μέτρα για την ενίσχυση της πρόληψης των σφαλμάτων κατά τα αρχικά στάδια ενός έργου, μέσω της συνεργασίας με τους αναδόχους του έργου, π.χ. οι διαχειριστικές αρχές/ενδιάμεσοι φορείς πρέπει να έρχονται από νωρίς σε επαφή με τους αναδόχους του έργου, ώστε να τους εξοικειώνουν με τις απαιτήσεις. στην Επιτροπή να χρησιμοποιεί, όπου είναι δυνατόν, τις απλουστεύσεις που προβλέπονται στους κανονισμούς και τους κανόνες, χωρίς να υπονομεύεται η αποτελεσματικότητα των δαπανών. στην Επιτροπή να εκμεταλλευτεί στο έπακρο, κατά την περίοδο , το έργο των ελεγκτικών αρχών στα κράτη μέλη, αλλά και να παρακολουθεί ταυτόχρονα, το έργο αυτό, ώστε να βεβαιώνεται ότι είναι σύμφωνο με τα προβλεπόμενα πρότυπα. στην Επιτροπή να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τα μέσα λήψης διορθωτικών μέτρων που διαθέτει, όπως αναστολή πληρωμών, δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις. Tο Συνέδριο λαμβάνει υπόψη του ότι οι εν λόγω συστάσεις μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες στον τομέα των πόρων. ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ: ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ 1 Κεφάλαια υπέρ των γεωργών, της αγροτικής τομέα των αγορών - 51 δισεκατομμύρια ευρώ ανάπτυξης και των παρεμβάσεων στον Στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ), η ΕΕ παρέχει στήριξη στους γεωργούς και παρεμβαίνει στις γεωργικές αγορές. Η πλειονότητα των δαπανών της ΚΓΠ χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) αλλά ένα αυξανόμενο μερίδιο των δαπανών προέρχεται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), το οποίο περιλαμβάνει μέτρα όπως τα γεωργο-περιβαλλοντικά καθεστώτα, οι υποδομές σε αγροτικές περιοχές και τα αντισταθμιστικά ποσά για γεωργικές δραστηριότητες σε μειονεκτικές περιοχές. Μολονότι εξακολουθεί να παρέχεται στους γεωργούς στήριξη για την παραγωγή ορισμένων προϊόντων διατροφής όπως το ρύζι (οι αποκαλούμενες άμεσες συνδεδεμένες ενισχύσεις), η μερίδα του λέοντος όσον αφορά τις δαπάνες της ομάδας πολιτικών Γεωργία και Φυσικοί Πόροι (56 %) αφιερώνεται τώρα στις πληρωμές βάσει του αριθμού των επιλέξιμων εκταρίων γης η οποία βρίσκεται σε καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση («αποσύνδεση» της ενίσχυσης από την παραγωγή). Το κύριο καθεστώς καλείται καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης (ΚΕΕ). Προκειμένου να υποβάλουν αίτηση ενίσχυσης, οι γεωργοί πρέπει να έχουν δικαιώματα (ένα ανά εκτάριο). Τα εν λόγω δικαιώματα κατανέμονται από τα κράτη μέλη, βάσει διαφόρων μοντέλων, και καταχωρίζονται στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ). Επίσης, το ΟΣΔΕ περιλαμβάνει 1 Οι πλήρεις και λεπτομερείς διαπιστώσεις ελέγχου παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 5 της έκθεσης. Επίσης, το εν λόγω κεφάλαιο περιλαμβάνει παρατηρήσεις σχετικά με τις δαπάνες της ΕΕ όσον αφορά το περιβάλλον, την αλιεία, τις θαλάσσιες υποθέσεις, καθώς και την υγεία και προστασία των καταναλωτών. 21

24 βάσεις δεδομένων για τα αγροτεμάχια και τα ζώα που περιλαμβάνει κάθε εκμετάλλευση, και προβλέπει ελέγχους επιλεξιμότητας των αιτήσεων των γεωργών. Ουσιαστικά, όλες οι γεωργικές δαπάνες και οι δαπάνες που αφορούν τους φυσικούς πόρους καταβάλλονται από τους οργανισμούς πληρωμών σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο. Επίσης, οι οργανισμοί πληρωμών διενεργούν διοικητικούς ελέγχους επί του συνόλου των αιτήσεων, καθώς και μια σειρά επιτοπίων ελέγχων επί δείγματος αιτήσεων. Οι οργανισμοί πληρωμών καταρτίζουν ετήσιους λογαριασμούς οι οποίοι, αφού ελεγχθούν από έναν οργανισμό πιστοποίησης, παρέχουν τη βάση για την έγκριση των δαπανών εκ μέρους της Επιτροπής ήτοι για την εκκαθάριση των λογαριασμών. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει ετήσιες αποφάσεις δημοσιονομικής εκκαθάρισης, καθώς και πολυετείς αποφάσεις εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση που καλύπτουν ευρύτερο φάσμα και με τις οποίες πραγματοποιούνται διορθώσεις βάσει των παρατυπιών που ανιχνεύθηκαν στις προγενέστερες δαπάνες. Οι διαδικασίες εκκαθάρισης στοχεύουν στον καθορισμό των ποσών που θα καταλογιστούν οριστικά στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Συμπέρασμα: σημαντικό επίπεδο σφαλμάτων Το Συνέδριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πράξεις που υπόκεινται στις δαπάνες οι οποίες δηλώθηκαν για την ομάδα πολιτικών, εμφανίζουν, στο σύνολό τους, σημαντικό επίπεδο σφαλμάτων νομιμότητας και/ή κανονικότητας. Η αξιολόγηση του Συνεδρίου σχετικά με τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτά είναι εν μέρει αποτελεσματικά. Οι δαπάνες στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε σφάλματα, αλλά υπάρχουν προβλήματα και σε άλλους τομείς Η εκτίμηση του Συνεδρίου σχετικά με το συνολικό επίπεδο σφαλμάτων στην ομάδα πολιτικών Γεωργία και Φυσικοί Πόροι δεν διαφέρει σημαντικά από την αξία του προηγούμενου έτους αλλά δεν λαμβάνει υπόψη ορισμένα σοβαρά σφάλματα που δεν ήταν δυνατόν να προσδιοριστούν ποσοτικά. Στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης, ο οποίος αντιστοιχεί στο 20 % του συνόλου των δαπανών, αντιστοιχεί δυσανάλογα μεγάλο τμήμα του συνολικού ποσοστού σφάλματος. Το Συνέδριο διαπίστωσε σφάλματα σχετικά με γεωργούς που δεν πληρούσαν τα κριτήρια επιλεξιμότητας για τα γεωργο-περιβαλλοντικά καθεστώτα. Επίσης, υπήρξαν σφάλματα στον τομέα των επιδοτήσεων επιτοκίου (φθηνότερα δάνεια προς ενθάρρυνση της αγροτικής ανάπτυξης) λόγω ανεπαρκών διαδικασιών που δεν διασφαλίζουν την επαλήθευση της πληρωμής των επιδοτήσεων της ΕΕ στους τελικούς δικαιούχους. Ως προς τις δαπάνες του ΕΓΤΕ, το Συνέδριο εκτιμά την αξία του ποσοστού σφάλματος ελαφρώς κάτω του 2 %. Στον τομέα αυτό διαπίστωσε σφάλματα όπως μη αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με την καλλιέργεια για την παραγωγή ελαιολάδου, με συνέπεια την καταβολή πληρωμών καθ υπέρβαση των κανονικών. Κατά γενικό κανόνα, τα σφάλματα στον τομέα του ΚΕΕ οφείλονται συχνά στην υποβολή διογκωμένων δηλώσεων δαπανών εκ μέρους των γεωργών και/ή στο λανθασμένο υπολογισμό των δικαιωμάτων. Επίσης, όσον αφορά τις άμεσες συνδεδεμένες ενισχύσεις, το Συνέδριο διαπίστωσε σφάλματα που αφορούσαν υποβολή διογκωμένων δηλώσεων δαπανών εκ μέρους των γεωργών ή δήλωση μεγαλύτερης έκτασης ή αριθμού ζώων σε σχέση με την πραγματικότητα. Σε άλλα καθεστώτα που δεν καλύπτονται από το ΟΣΔΕ, το Συνέδριο διαπίστωσε σφάλματα όπως μ η εφαρμογή επιτοκίου από τα κράτη μέλη επί των οφειλώ ν, αδυναμίες στους ελέγχους των επιστροφών κατά την εξαγωγή, παραδείγματος χάρη επιστροφές στους γεωργούς προς κάλυψη της διαφοράς μεταξύ των τιμών που ισχύουν εντός της ΕΕ και αυτών που ισχύουν στην παγκόσμια αγορά, καθώς και ποσότητες ρυζιού που έλειπαν από τη δημόσια αποθεματοποίηση. 22

25 ΟΣΔΕ ένα αποτελεσματικό σύστημα υπό ορισμένες προϋποθέσεις Το ΟΣΔΕ εξακολουθεί να είναι αποτελεσματικό για τον περιορισμό του κινδύνου παράτυπων δαπανών όταν εφαρμόζεται ορθά και όταν εισάγονται ακριβή και αξιόπιστα δεδομένα όσον αφορά τα δικαιώματα. Η πρόσφατη ενσωμάτωση στο ΚΕΕ καθεστώτων ενίσχυσης όπως αυτά που αφορούν το ελαιόλαδο αποτελεί θετική εξέλιξη, μολονότι βραχυπρόθεσμα ενδέχεται να οδηγήσει σε μεγαλύτερη συχνότητα σφαλμάτων. Ο ορθός υπολογισμός και η ορθή κατανομή των δικαιωμάτων αποτελεί προαπαιτούμενο για την ορθότητα των πληρωμών κατά το πρώτο έτος αλλά και για όλα τα μετέπειτα έτη. Εντούτοις, το Συνέδριο θεωρεί ότι τα συστήματα υπολογισμού των δικαιωμάτων υπήρξαν μόνον εν μέρει αποτελεσματικά και δεν παρέχουν ακόμη εύλογη διασφάλιση σχετικά με την ορθότητα των ετήσιων πληρωμών στο πλαίσιο του ΚΕΕ. Όσον αφορά την ενίσχυση στην παραγωγή υπό μορφή άμεσων συνδεδεμένων ενισχύσεων, το Συνέδριο διαπίστωσε ορισμένες αδυναμίες των συστημάτων όσον αφορά τους διοικητικούς και τους επιτοπίους ελέγχους των ενισχύσεων βάσει έκτασης, ενώ το ΟΣΔΕ αποδείχθηκε αξιόπιστο όσον αφορά τα καθεστώτα πριμοδοτήσεων ζώων. Επιπλέον, το Συνέδριο διαπίστωσε αδυναμίες στις εθνικές βάσεις δεδομένων (οι οποίες αποτελούν τμήμα του ΟΣΔΕ) όπου έχουν καταχωριστεί όλες οι γεωργικές εκτάσεις. Επιπροσθέτως, οι στατιστικές σχετικά με τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων των οργανισμών πληρωμών όσον αφορά τη νομιμότητα και κανονικότητα δεν επικυρώθηκαν από τους οργανισμούς πιστοποίησης σε επίπεδο τελικών δικαιούχων, ούτε η Επιτροπή επαλήθευσε την αξιοπιστία των εν λόγω στατιστικών. Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι οι έλεγχοι που διενεργήθηκαν προς επαλήθευση της συμμόρφωσης των γεωργών με τις σχετικές απαιτήσεις στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης υπήρξαν ανεπαρκείς. Στις αιτίες περιλαμβάνονταν οι ασαφείς ορισμοί της επιλεξιμότητας στην εθνική νομοθεσία και οι πολύπλοκοι κανόνες, ιδίως όσον αφορά τα γεωργο-περιβαλλοντικά μέτρα. Όσον αφορά το σύνολο των γεωργικών δαπανών εντός και εκτός ΟΣΔΕ το Συνέδριο σημειώνει ότι οι ετήσιες αποφάσεις δημοσιονομικής εκκαθάρισης της Επιτροπής περιορίζονται στην εξακρίβωση της πληρότητας και της ακρίβειας των λογαριασμών των οργανισμών πληρωμών. Η νομιμότητα και κανονικότητα των πληρωμών θίγονται μόνον στις πολυετείς αποφάσεις συμμόρφωσης. Συνεπώς, οι αποφάσεις δημοσιονομικής εκκαθάρισης δεν σημαίνουν ότι οι «εκκαθαρισθείσες» δαπάνες δεν περιλαμβάνουν παράτυπες πληρωμές. Με τον έλεγχο του Συνεδρίου σχετικά με τις αποφάσεις συμμόρφωσης που ελήφθησαν το 2007 διαπιστώθηκε ότι ορισμένες δαπάνες δεν θα έπρεπε να είχαν εγκριθεί από την Επιτροπή, καθώς και ότι ορισμένοι έλεγχοι συμμόρφωσης δεν διενεργήθηκαν εγκαίρως προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανάκτηση του συνολικού ποσού των δυνητικών παρατυπιών που διαπιστώθηκαν. Για ορισμένες πληρωμές, παραδείγματος χάρη τις επιστροφές κατά την εξαγωγή και ορισμένες δαπάνες αγροτικής ανάπτυξης, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διενεργούν κατασταλτικούς ελέγχους επί των εμπορικών εγγράφων, ενώ η Επιτροπή διαδραματίζει εποπτικό και συντονιστικό ρόλο. Η έγκαιρη διενέργεια των εν λόγω ελέγχων βελτιώθηκε αλλά ορισμένοι από αυτούς, ακόμη και από την περίοδο 2000/2001, δεν είχαν ακόμη ολοκληρωθεί και, συνεπώς, ενδέχεται να μην είναι δυνατό να διενεργηθούν ορθά. 23

26 Πλαίσιο 6 Δικαιώματα στο πλαίσιο του ΚΕΕ: παραδείγματα αδυναμιών των συστημάτων όσον αφορά το ΕΓΤΕ Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι ορισμένα από τα ελεγχθέντα δικαιώματα είχαν υπολογιστεί λανθασμένα, είτε λόγω του ότι δεν συνυπολογίστηκαν αλλαγές στα αγροτεμάχια είτε λόγω του ότι δεν εξαιρέθηκαν μη επιλέξιμες εκτάσεις. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν πληρωμές προς ορισμένους γεωργούς που δεν είχαν τύχει δικαιωμάτων, ενώ σημειώθηκαν διάφορες περιπτώσεις λανθασμένης χρησιμοποίησης του εθνικού αποθέματος, το οποίο θα έπρεπε να χρησιμοποιείται μόνον για την κατανομή δικαιωμάτων σε νέους γεωργούς, σε γεωργούς που βρίσκονται σε συγκεκριμένες καταστάσεις ή σε γεωργούς τους οποίους αφορούν προγράμματα αναδιάρθρωσης ή αναπτυξιακά προγράμματα. Συστάσεις Το Συνέδριο συνιστά να διορθωθούν οι αδυναμίες των συστημάτων που οδηγούν σε τέτοιου είδους σφάλματα: παραδείγματος χάρη, απαιτούνται περαιτέρω σημαντικές προσπάθειες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι δικαιούχοι τηρούν τις υποχρεώσεις τους στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης. Όσον αφορά το ΚΕΕ, τα πλέον επείγοντα ζητήματα προς επίλυση είναι: η βελτίωση του καθορισμού, της καταχώρισης και της διαχείρισης των δικαιωμάτων η κατάργηση από τη βάση δεδομένων μη επιλέξιμων εκτάσεων και δικαιούχων, καθώς και η εξασφάλιση ενημερωμένων πληροφοριών σχετικά με τα αγροτεμάχια και η διευκρίνιση και η απλοποίηση των κανόνων που διέπουν τα μέτρα. 24

27 ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ: ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΔΥΝΑΜΙΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΧΕΔΙΩΝ 1 Κεφάλαια για την ανάπτυξη, τη συνεργασία και την ανθρωπιστική βοήθεια καθώς και για τη διεύρυνση 6 δισεκατομμύρια ευρώ Οι δαπάνες για τις εξωτερικές σχέσεις και την ανάπτυξη, οι οποίες αντιστοιχούν στα δύο τρίτα περίπου των δαπανών της σχετικής ομάδας πολιτικών, περιλαμβάνουν γενικά τη βοήθεια προς τρίτες χώρες και τη συνεργασία με αυτές καθώς και ειδικά προγράμματα, όπως είναι η επισιτιστική ασφάλεια και ο ευρωπαϊκός μηχανισμός για τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του ανθρώπου. Οι υπόλοιπες δαπάνες διατίθενται για τη διεύρυνση (27 %), ήτοι τη βοήθεια για τη μετάβαση και τη θεσμική ανάπτυξη, και την ανθρωπιστική βοήθεια. Την ευθύνη για τη διαχείριση του μεγαλύτερου μέρους των δαπανών φέρει μία από τις ακόλουθες τρεις γενικές διευθύνσεις της Επιτροπής: η ΓΔ Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ECHO), το EurpeAid (σχέδια στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων και της ανάπτυξης) ή η ΓΔ Διεύρυνσης. Πέραν των δαπανών που καλύπτονται από το παρόν τμήμα, σημαντικές δαπάνες πραγματοποιούνται, επίσης, μέσω των Ευρωπαϊκών Ταμείων Ανάπτυξης (βλέπε το τμήμα «Ελεγκτική γνώμη σχετικά με τα ΕΤΑ για το 2007»). Η διαχείριση μεγάλου μέρους των δαπανών ασκείται από τις αντιπροσωπείες της Επιτροπής στις χώρες στις οποίες η ΕΕ χρηματοδοτεί σχέδια. Οι φορείς υλοποίησης οι οποίοι υλοποιούν τα σχέδια μπορεί να είναι διεθνείς οργανισμοί αλλά και τοπικές και διεθνείς ΜΚΟ, καθώς και κυβερνητικοί φορείς. Μέρος της αναπτυξιακής βοήθειας παρέχεται ως δημοσιονομική στήριξη, στο πλαίσιο της οποίας τα σχετικά κεφάλαια διοχετεύονται στον προϋπολογισμό της χώρας εταίρου, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Συμπέρασμα: σημαντικό επίπεδο σφαλμάτων Το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πράξεις επί των οποίων βασίζονται οι δαπάνες στον τομέα πολιτικών της εξωτερικής βοήθειας, της ανάπτυξης και της διεύρυνσης επηρεάζονται από σημαντικό επίπεδο σφαλμάτων που αφορούν τη νομιμότητα και/ή την κανονικότητα. Η εκτίμησή του Συνεδρίου αναφορικά με τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου είναι ότι αυτά είναι μόνο μερικώς αποτελεσματικά. Σφάλματα που αφορούν την επιλεξιμότητα ή προέρχονται από την έλλειψη δικαιολογητικών Το Συνέδριο διαπίστωσε σφάλματα επιλεξιμότητας, όπως διαδικασίες σύναψης συμβάσεων οι οποίες δεν εφαρμόστηκαν ορθά και έγκριση δαπανών εκτός της καθορισμένης περιόδου υλοποίησης των σχεδίων ή εκτός των προβλεπόμενων κατηγοριών δαπανών. Σε άλλες περιπτώσεις δεν είχαν υποβληθεί τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τις πληρωμές (π.χ. τιμολόγια, αποδείξεις και αντίγραφα κίνησης τραπεζικών λογαριασμών). 1 Οι σχετικές διαπιστώσεις του ελέγχου παρατίθενται πλήρως και λεπτομερώς στο κεφάλαιο 8 της έκθεσης. 25