Υπνική άπνοια και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Υπνική άπνοια και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2"

Transcript

1 Copyright Athens Medical Society ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE: ISSN REVIEW Υπνική άπνοια και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας με υψηλό ποσοστό νοσηρότητας και θνησιμότητας, καθώς και δαπανών υγειονομικής περίθαλψης. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι μεγάλο ποσοστό ατόμων με ΣΔ2 παρουσιάζουν υπνική άπνοια. Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι η υπνική άπνοια είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνησιμότητα. Δεδομένα τόσο από επιδημιολογικές όσο και από κλινικές μελέτες δείχνουν ότι η υπνική άπνοια συνδέεται ανεξάρτητα με αλλαγές στο μεταβολισμό της γλυκόζης, καθώς και με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ2. Μελέτες σε ανθρώπους και ζώα έχουν δείξει ότι η διαλείπουσα υποξία και η μειωμένη διάρκεια ύπνου, που χαρακτηρίζουν την υπνική άπνοια, ασκούν αρνητικές επιδράσεις στο μεταβολισμό της γλυκόζης. Τα παραπάνω οδηγούν σε ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, σε μεταβολές της νευροενδοκρινικής λειτουργίας και σε απελευθέρωση ισχυρών φλεγμονωδών μεσολαβητών όπως του παράγοντα νέκρωσης των όγκων α (tumor necrosis factor-α, TNF-α) και της ιντερλευκίνης 6 (interleukin-6, IL-6). Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης είναι η σύνοψη των υπαρχόντων βιβλιογραφικών δεδομένων σχετικά με την ύπαρξη συσχέτισης μεταξύ ΣΔ2 και υπνικής άπνοιας.... A.Κ. Παπαζαφειροπούλου, Ι. Παπαγεωργίου, Δ.Φ. Σφαντού, Σ.Ι. Παππάς Γ Παθολογικό Τμήμα και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας «Άγιος Παντελεήμων», Πειραιάς Sleep apnea and type 2 diabetes mellitus Λέξεις ευρετηρίου Αντίσταση στην ινσουλίνη Σακχαρώδης διαβήτης Υπνική άπνοια Abstract at the end of the article Υποβλήθηκε Εγκρίθηκε ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι γνωστό ότι τα τελευταία 50 έτη έχει σημειωθεί μια σημαντική αύξηση στο προσδόκιμο επιβίωσης για το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, που μπορεί να αποδοθεί κυρίως στον έλεγχο των λοιμωδών νοσημάτων και στη γενικότερη πρόοδο της Ιατρικής. Ωστόσο, σημαντικός αριθμός χρόνιων παθήσεων, που ήταν σπάνιες στο παρελθόν, παρουσιάζουν αύξηση του επιπολασμού τους με σημαντικές επιπτώσεις στα οικονομικά της υγείας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2), που ήταν σχετικά σπάνιος στις αρχές του 20ού αιώνα αλλά, στις μέρες μας, αποτελεί ένα από τα κυριότερα προβλήματα δημόσιας υγείας. 1 Το 2000, ο επιπολασμός του ΣΔ2 εκτιμήθηκε στο 2,8% του πληθυσμού, ενώ οι προβλέψεις για το 2030 είναι ιδιαίτερα δυσοίωνες, καθώς εκτιμάται ότι το 4,4% του παγκόσμιου πληθυσμού θα παρουσιάσει ΣΔ2. 1 Στην παθογένεια του ΣΔ2 ενέχονται τόσο η γενετική προδιάθεση όσο και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως είναι το αυξημένο σωματικό βάρος και η καθιστική ζωή. 2 Εκτός από τις μικρο- και τις μακροαγγειακές επιπλοκές, ο ΣΔ2 έχει συσχετιστεί με μεταβολές στη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, του αυτόνομου νευρικού συστήματος 3 και με διαταραχές του ύπνου. 4,5 Οι διαταραχές του ύπνου είναι αρκετά συχνές στις σύγχρονες, βιομηχανοποιημένες κοινωνίες, ενώ επηρεάζουν περίπου το 45% των ενηλίκων ατόμων. 6 Μελέτες έδειξαν την ύπαρξη συσχέτισης μεταξύ ΣΔ2, παχυσαρκίας και διαταραχών του ύπνου. 7,8 Ο ύπνος είναι μια πολύπλοκη κατάσταση, η οποία αντιστοιχεί στο 1/3 της ζωής του ανθρώπου. Αν και θεωρείται ως μια παθητική κατάσταση, ο ύπνος είναι μια άκρως δραστήρια και δυναμική διαδικασία. 9 Μέχρι πρόσφατα, υπήρχε η αντίληψη ότι ο ύπνος ήταν σημαντικός κυρίως για την αποκατάσταση των λειτουργιών του εγκεφάλου. Ωστόσο, υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι ο ύπνος κατέχει ρυθμιστικό ρόλο στη λειτουργία του ενδοκρινικού και του καρδιαγγειακού συστήματος. 9 Σε μια πρόσφατη μελέτη παρατηρήθηκε διαφορά μεταξύ διαβητικών και μη ατόμων στον αριθμό των διαταραχών του ύπνου που παρουσίαζαν ανά ώρα ύπνου, υποδεικνύοντας την ύπαρξη συσχέτισης μεταξύ ΣΔ2 και διαταραχών του ύπνου. 10 Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης είναι η σύνοψη των υπαρχόντων βιβλιογραφικών δεδομένων σχετικά με την ύπαρξη συσχέτισης μεταξύ ΣΔ2 και υπνικής άπνοιας.

2 ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ 2.1. Ορισμός, διάγνωση Η υπνική άπνοια χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια απόφραξης ή μερικής σύμπτωσης των ανώτερων αεραγωγών, τα οποία συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτές οι αναπνευστικές διαταραχές έχουν δύο σημαντικές επιπλοκές: (α) επεισόδια υποξίας τα οποία εναλλάσσονται με περιόδους φυσιολογικής οξυγόνωσης και (β) αφυπνίσεις που επαναφέρουν τη ροή του αέρα αλλά οδηγούν σε κακή ποιότητα του ύπνου. Τα κλινικά χαρακτηριστικά της υπνικής άπνοιας ποικίλλουν, περιλαμβάνοντας συμπτώματα κατά τη διάρκεια της ημέρας όπως αϋπνία, κόπωση, αδυναμία συγκέντρωσης και προσοχής, ξηροστομία, πρωινές κεφαλαλγίες, καταθλιπτική διάθεση και μεταβολές στην προσωπικότητα, καθώς και συμπτώματα κατά τη διάρκεια της νύκτας όπως ροχαλητό, άπνοια, ανήσυχος ύπνος, αϋπνία και νυκτουρία. Είναι σημαντικό να τονιστεί στο σημείο αυτό ότι οι γυναίκες που παρουσιάζουν υπνική άπνοια είναι πιθανότερο να εμφανίσουν μη κλασικά συμπτώματα, όπως αϋπνία, κόπωση ή διαταραχές της διάθεσης, και όχι ροχαλητό ή υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη διάγνωση του συνδρόμου Η μέθοδος εκλογής για τη διάγνωση της υπνικής άπνοιας περιλαμβάνει την ολονύκτια καταγραφή ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, των κινήσεων των ματιών, του μυϊκού τόνου και της αναπνευστικής προσπάθειας, της ροής του αέρα και του κορεσμού οξυγόνου. Ως άπνοια ορίζεται η πλήρης διακοπή της ροής του αέρα για τουλάχιστον 10 sec. Ο ορισμός της υπόπνοιας περιλαμβάνει τη μείωση της ροής του αέρα, η οποία σχετίζεται είτε με αποκορεσμό οξυγόνου (τουλάχιστον κατά 3% ή 4%) ή με αφύπνιση. 14 Η υπνική άπνοια διαγιγνώσκεται όταν ο δείκτης άπνοιας-υπόπνοιας, δηλαδή ο συνολικός αριθμός επεισοδίων αποφρακτικής άπνοιας και υπόπνοιας ανά ώρα ύπνου, είναι >5. Η βαρύτητα της υπνικής άπνοιας ταξινομείται σύμφωνα με τα συνήθη κλινικά κριτήρια, ως ήπια (5<δείκτης άπνοιας-υπόπνοιας<15), μέτρια (15<δείκτης άπνοιας-υπόπνοιας<30) ή σοβαρή (δείκτης άπνοιας-υπόπνοιας 30). Πρόσφατες οδηγίες συστήνουν τη χρήση μιας φορητής συσκευής κατ οίκον παρακολούθησης και καταγραφής ως εναλλακτική μέθοδο για τη διάγνωση της υπνικής άπνοιας σε επιλεγμένους ασθενείς Θεραπεία Η θεραπεία της υπνικής άπνοιας συστήνεται σε ασθενείς με δείκτη άπνοιας-υπόπνοιας >15 ή σε εκείνους με δείκτη άπνοιας-υπόπνοιας >5, οι οποίοι έχουν ημερήσια υπνηλία ή πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο. Ο συνεχής αερισμός με άσκηση θετικής πίεσης στους αεραγωγούς (continuous positive airway pressure, CPAP) είναι η θεραπεία εκλογής για την υπνική άπνοια. 16 Η CPAP πρακτικά αποτελεί έναν «αναπνευστικό νάρθηκα» και διατηρεί ανοικτούς τους ανώτερους αεραγωγούς κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η ρύθμιση της πίεσης της CPAP πραγματοποιείται επιλεκτικά και καθορίζεται μεμονωμένα για κάθε ασθενή κατά τη διάρκεια της ολονύκτιας μελέτης ύπνου. Παρ όλο που παρουσιάζει υψηλή αποτελεσματικότητα, ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων με υπνική άπνοια (46 83%) δεν συμμορφώνεται με τη χρήση της CPAP. 17 Χαρακτηριστικά των ασθενών, όπως ο βαθμός βαρύτητας της υπνικής άπνοιας, τεχνικά ζητήματα, ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες, έχουν διερευνηθεί ως δυνητικοί προγνωστικοί παράγοντες συμμόρφωσης στη χρήση της CPAP. 17,18 H απώλεια του πλεονάζοντος σωματικού βάρους αποτελεί αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση της υπνικής άπνοιας. 19 Εναλλακτικές θεραπείες, όπως συσκευές που εφαρμόζουν στο στόμα και χειρουργικές επεμβάσεις, μπορούν να εφαρμοστούν σε ειδικές ομάδες ασθενών με υπνική άπνοια ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αρκετές μελέτες έδειξαν μια ισχυρή συσχέτιση του συνδρόμου υπνικής άπνοιας και της παχυσαρκίας, του ανδρικού φύλου (λόγω κυρίως της «ανδρικού τύπου» παχυσαρκίας), των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, της αρτηριακής υπέρτασης και του σακχαρώδους διαβήτη, παραγόντων που αποτελούν συνιστώσες του μεταβολικού συνδρόμου Μελέτες έδειξαν την ύπαρξη συσχέτισης μεταξύ υπνικής άπνοιας, παχυσαρκίας και ΣΔ2, οδηγώντας σε κακή ποιότητα ύπνου. 27,28 Η παχυσαρκία είναι ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση υπνικής άπνοιας. Ως πιθανοί μηχανισμοί έχουν προταθεί η εναπόθεση λίπους στους ανώτερους αεραγωγούς και οι αλλαγές στη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος που παρατηρούνται στα παχύσαρκα άτομα. 29,30 Χαρακτηριστικά, η υπνική άπνοια είναι παρούσα στο 40% των παχύσαρκων ατόμων, ενώ το 70% των ασθενών με σύνδρομο υπνικής άπνοιας είναι παχύσαρκα. 29 Είναι σημαντικό ότι δεν είναι μόνο το αυξημένο σωματικό βάρος αλλά και η κατανομή του λίπους που κατέχουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του συνδρόμου υπνικής άπνοιας. Η κεντρική παχυσαρκία αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για το σύνδρομο υπνικής άπνοιας. 30 Η σπλαγχνική παχυσαρκία, η αντίσταση στην ινσουλίνη και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες αποτελούν τις βασικές

3 672 A.Κ. ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ και συν συνιστώσες που οδηγούν στην εμφάνιση του μεταβολικού συνδρόμου και των διαταραχών του ύπνου. 31 Η εμφάνιση διαταραχών του ύπνου προκαλεί επιδείνωση της σπλαγχνικής παχυσαρκίας και του μεταβολικού συνδρόμου λόγω αύξησης των επιπέδων της κορτιζόλης και της ινσουλίνης, οι οποίες επάγουν τις καρδιαγγειακές διαταραχές που παρατηρούνται στα συγκεκριμένα άτομα. 32 Σε μελέτη τους οι Punjabi et al 33 έδειξαν ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη κατέχει σημαντικό παθογενετικό ρόλο ακόμη και σε ήπιες μορφές υπνικής άπνοιας. Για να ελέγξουν την ίδια υπόθεση, οι Vgontzas et al 34 εξέτασαν αν η υπνική άπνοια ήταν παρούσα σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Οι ερευνητές βρήκαν ότι οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ήταν 30 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν αναπνευστικές διαταραχές κατά τη διάρκεια του ύπνου σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη αποτελεί εκλυτικό παράγοντα της υπνικής άπνοιας. Οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση αντίστασης στην ινσουλίνη και ΣΔ2 είτε άμεσα, λόγω της επίδρασής τους στη ρύθμιση της γλυκόζης, είτε έμμεσα με την απορρύθμιση της όρεξης, οδηγώντας σε αύξηση του σωματικού βάρους και σε παχυσαρκία. 35 Επί πλέον, μελέτες έδειξαν ότι οι διαταραχές της αναπνοής κατά τον ύπνο συνδέονται με καρδιαγγειακές επιπλοκές, καθώς και με μεταβολές της συστηματικής αρτηριακής πίεσης 36,37 λόγω της αυξημένης δραστηριότητας του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, της δυσλειτουργίας του ενδοθηλίου των αγγείων και των διαταραχών του μεταβολισμού Υπνική άπνοια και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 Η εκτίμηση του επιπολασμού της υπνικής άπνοιας σε ασθενείς με ΣΔ2 κυμαίνεται στο 2 70% ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε σε κάθε μελέτη για τη διάγνωση της υπνικής άπνοιας. 35,39 41 Τα αποτελέσματα από τέσσερις μελέτες, οι οποίες συμπεριέλαβαν συνολικά 900 άτομα με ΣΔ2, έδειξαν επιπολασμό της τάξης του 73%. 10,42 44 Η υψηλότερη τιμή επιπολασμού ήταν 86% και αναφερόταν σε παχύσαρκα άτομα με ΣΔ2 που συμμετείχαν στη μελέτη Look AHEAD. 44 Ο χαμηλότερος επιπολασμός παρατηρήθηκε στη μελέτη Sleep Heart Health, 43 η οποία συμπεριέλαβε ηλικιωμένους ασθενείς (οι περισσότεροι από τους μισούς ήταν ηλικίας >65 ετών) με γνωστό διαβήτη, και ήταν 58%. Σε μετα-ανάλυση μελετών βρέθηκε αυξημένος επιπολασμός του ΣΔ2 σε ασθενείς με υπνική άπνοια σε σύγκριση με εκείνους χωρίς υπνική άπνοια Ορισμένες μελέτες, επίσης, έδειξαν σημαντική σχέση μεταξύ της βαρύτητας της υπνικής άπνοιας και του επιπολασμού του ΣΔ2. 49,50 Στη μελέτη των Botros et al, 47 με διάρκεια παρακολούθησης τα 2,7 έτη, βρέθηκε μια συσχέτιση μεταξύ υπνικής άπνοιας και εμφάνισης ΣΔ, η οποία παρέμεινε και μετά από στάθμιση για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες. Ωστόσο, σε δύο μελέτες 45,51 η συσχέτιση μεταξύ υπνικής άπνοιας και ΣΔ2 απώλεσε τη στατιστική σημαντικότητα μετά από στάθμιση για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες. Συγκεκριμένα, στη μελέτη Sleep Cohort Wisconsin (με διάρκεια παρακολούθησης τα 4 έτη) 49 η υπνική άπνοια βρέθηκε να είναι παράγοντας κινδύνου εμφάνισης ΣΔ2, συσχέτιση που όμως δεν ήταν πλέον στατιστικά σημαντική μετά από στάθμιση ως προς την ηλικία, το φύλο και το δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ). Στη μελέτη Busselton Health Study 45 βρέθηκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ υπνικής άπνοιας και εμφάνισης ΣΔ2 σε χρονικό διάστημα παρακολούθησης 4 ετών, αλλά το δείγμα της μελέτης ήταν μικρό και υπήρχαν λίγες μόνο περιπτώσεις πρωτοδιάγνωσης ΣΔ2. Έξι μελέτες, οι οποίες συμπεριέλαβαν συνολικά 120 ασθενείς, εξέτασαν το αποτέλεσμα της θεραπείας της υπνικής άπνοιας με CPAP στο γλυκαιμικό έλεγχο ατόμων με ΣΔ Οι Badu et al 54 μελέτησαν 25 παχύσαρκα άτομα με ΣΔ2 για 3 μήνες και διαπίστωσαν ωφέλιμα αποτελέσματα της θεραπείας με CPAP στα επίπεδα της HbA1c και στα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης πλάσματος. Άλλες μελέτες έδειξαν βελτίωση στα επίπεδα της γλυκόζης πλάσματος κατά τις νυκτερινές ώρες στη διάρκεια θεραπείας με CPAP τόσο για μία νύκτα 55 όσο και για 5 συνεχόμενες εβδομάδες. 53 Δύο μελέτες, σε 19 μόνο άτομα, 56 δεν έδειξαν κάποια μεταβολή στα επίπεδα της HbA1c, αλλά ανέφεραν βελτίωση στην ευαισθησία στην ινσουλίνη, μετά από θεραπεία με τη χρήση της CPAP διάρκειας 3 4 μηνών. Η μόνη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη των West et al 52 σε παχύσαρκα άτομα με ΣΔ2 δεν βρήκε κάποια επίδραση της θεραπείας με CPAP στα επίπεδα της HbA1c ή στην αντίσταση στην ινσουλίνη. Σημειωτέον, στη μελέτη αυτή, η μέση διάρκεια χρήσης της CPAP κατά τη διάρκεια της νύκτας ήταν μόνο 3,3 ώρες περίπου. Αντίθετα, στη μελέτη των Babu et al βρέθηκε ότι σε ασθενείς οι οποίοι έκαναν χρήση της CPAP για >4 ώρες περίπου κάθε νύκτα (μέσος όρος περίπου 6,6 ώρες/νύκτα) η μείωση των επιπέδων της HbA1c εμφάνισε ισχυρή συσχέτιση με τη χρήση της CPAP. Σε μελέτη παρατήρησης, με διάρκεια παρακολούθησης τα 2,7 έτη, σε ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή υπνική άπνοια, η συστηματική χρήση της CPAP συσχετίστηκε με μια σημαντική μείωση της εμφάνισης ΣΔ2, ακόμη και μετά από στάθμιση ως προς την παρατηρούμενη απώλεια βάρους. 47 Είκοσι μία μελέτες συνολικά εξέτασαν τα αποτελέσματα της θεραπείας με CPAP στην καμπύλη ανοχής στη γλυκόζη και στην ευαισθησία στην ινσουλίνη σε μη διαβητικούς ασθενείς με υπνική άπνοια (οι περισσότερες αφορούσαν σε

4 ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ παχύσαρκους άνδρες). Η ευαισθησία στην ινσουλίνη εκτιμήθηκε με το δείκτη HOMA (homeostatic model assessment), τη μέθοδο του υπερινσουλιναιμικού ευγλυκαιμικού clamp και τη δοκιμασία ανοχής γλυκόζης (glucose tolerance test, ΟGTT) Εννέα μελέτες ανέφεραν θετικά ευρήματα, ενώ από 12 μελέτες προέκυψαν αρνητικά ευρήματα Οι Coughlin et al 76 δεν βρήκαν σημαντική διαφορά στην ευαισθησία στην ινσουλίνη (όπως εκτιμήθηκε από το δείκτη ΗΟΜΑ) μετά από θεραπεία με CPAP, διάρκειας 6 εβδομάδων σε 34 παχύσαρκους άνδρες (μέση τιμή ΔΜΣ: 36 kg/m 2 ), παρά το γεγονός ότι παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση στην αρτηριακή πίεση. 76 Σε άλλη μελέτη, 57 που συμπεριέλαβε 61 άνδρες με ΔΜΣ 28 kg/m 2, σημειώθηκε βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη η οποία εκτιμήθηκε με τη δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη σε ασθενείς οι οποίοι έλαβαν θεραπεία με CPAP για μία μόλις εβδομάδα, βελτίωση που παρέμεινε για 3 μήνες στα άτομα που ήταν υπέρβαρα. Οι Harsch et al, 65 με τη χρήση του υπερινσουλιναιμικού ευγλυκαιμικού clamp σε 40 ασθενείς με υπνική άπνοια, βρήκαν ότι διάρκεια θεραπείας με CPAP μόλις 2 ημερών βελτίωσε την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Η παρατηρούμενη βελτίωση διατηρήθηκε για 3 μήνες στα άτομα με ΔΜΣ <30 kg/m 2. Η ίδια ομάδα ερευνητών, σε άλλη μελέτη, αναφέρει επίσης θετική επίδραση της θεραπείας με CPAP στην ευαισθησία στην ινσουλίνη και στην ανοχή στη γλυκόζη σε μικρό αριθμό ασθενών και διάρκεια παρακολούθησης τα 2,9 έτη. 61 Αντίθετα, μια πρόσφατη μελέτη 69 με τη χρήση του υπερινσουλιναιμικού ευγλυκαιμικού clamp και της δοκιμασίας ανοχής στη γλυκόζη σε 16 παχύσαρκους άνδρες δεν έδειξε κάποια αλλαγή στην ευαισθησία στην ινσουλίνη ή στην ανοχή στη γλυκόζη μετά από θεραπεία με CPAP για 2 μήνες Πιθανοί παθογενετικοί μηχανισμοί Μέχρι σήμερα έχουν προταθεί αρκετοί παθογενετικοί μηχανισμοί για την ερμηνεία της επίδρασης της υπνικής άπνοιας στο μεταβολισμό της γλυκόζης. Φαίνεται ότι η διαλείπουσα υποξαιμία και η διακοπή του ύπνου επιδρά στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, στον άξονα υποθαλάμουυπόφυσης-επινεφριδίων και αυξάνει τα κυκλοφορούντα επίπεδα φλεγμονωδών κυτταροκινών, μεταβάλλοντας κατ αυτόν τον τρόπο το μεταβολισμό της γλυκόζης. Αρκετές μελέτες έδειξαν ότι ασθενείς με υπνική άπνοια παρουσιάζουν αυξημένη λειτουργία του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Κάθε επεισόδιο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας συνοδεύεται από παροδικές περιόδους διέγερσης του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, οι οποίες υποχωρούν μετά το τέλος του επεισοδίου. Η υποξαιμία αποτελεί ένα σημαντικό ερέθισμα για τη μεταβολή της δραστηριότητας του αυτόνομου νευρικού συστήματος, καθώς υψηλότερα επίπεδα αποκορεσμού προκαλούν μεγαλύτερη αύξηση της δραστηριότητας του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. 78 Ωστόσο, άλλοι παράγοντες, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται η υπερκαπνία και οι υποτροπιάζουσες αφυπνίσεις, είναι ικανοί επίσης να αυξήσουν τη δραστηριότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος. 79,80 Η υπερδραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος μπορεί να επηρεάσει την ομοιόσταση της γλυκόζης, αυξάνοντας τη διάσπαση του γλυκογόνου και επάγοντας τη γλυκονεογένεση. Η υπνική άπνοια ενδέχεται να προκαλεί μεταβολική δυσλειτουργία μέσω επιδράσεων στον άξονα υποθαλάμουυπόφυσης-επινεφριδίων. Πειραματική εφαρμογή μερικής ή πλήρους στέρησης ύπνου έδειξε αύξηση στα επίπεδα κορτιζόλης πλάσματος κατά 37% και 45%, αντίστοιχα. 81 Ως αποτέλεσμα, η αύξηση της κορτιζόλης κατά τις βραδινές ώρες μπορεί να έχει αξιοσημείωτες επιδράσεις στα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο πλάσμα και στο ρυθμό απέκκρισης της ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος. Παρά το γεγονός ότι το φαινόμενο της έλλειψης ύπνου είναι διαφορετικό από την άπνοια που σχετίζεται με τη διακοπή του ύπνου, η δραστηριότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος στην υπνική άπνοια μπορεί επίσης να αυξήσει την απελευθέρωση της κορτικοτροπίνης και τη σύνθεση της κορτιζόλης. Μια κλινική μελέτη κατέγραψε αύξηση στα επίπεδα κορτιζόλης στο πλάσμα ασθενών με υπνική άπνοια. 82 Αν και τέτοια ευρήματα υποστηρίζονται από την υπερδραστηριότητα του άξονα υποθαλάμουυπόφυσης-επινεφριδίων, στο πλαίσιο της υπνικής άπνοιας, μελέτες σχετικά με τις επιδράσεις της θεραπείας με CPAP στα επίπεδα κορτιζόλης πλάσματος έδειξαν διαφορετικά αποτελέσματα. 83,84 Η μείωση της ηπατικής παραγωγής του αυξητικού παράγοντα της ινσουλίνης 1 (insulin growth factor 1, IGF- 1) ίσως αποτελεί ακόμη έναν άλλο παράγοντα, ο οποίος ερμηνεύει τη βλαπτική επίδραση της υπνικής άπνοιας στο μεταβολισμό της γλυκόζης. Δεδομένα από μια προοπτική μελέτη παρατήρησης από το Ηνωμένο Βασίλειο έδειξαν ότι τα χαμηλά επίπεδα του κυκλοφορούντος IGF-1 σχετίζονται με μικρό κίνδυνο εμφάνισης διαταραχής ανοχής στη γλυκόζη ή ΣΔ2, ακόμη και μετά από συνεκτίμηση και άλλων παραγόντων κινδύνου σε άτομα μέσης ηλικίας. 85 Η υποξία που σχετίζεται με την υπνική άπνοια πιθανόν να τροποποιεί το μεταβολισμό της γλυκόζης, επάγοντας την απελευθέρωση φλεγμονωδών κυτταροκινών, όπως η IL-6 και ο TNF-α. Δύο κλινικές μελέτες έδειξαν ότι τα

5 674 A.Κ. ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ και συν επίπεδα των IL-6 και TNF-α στο πλάσμα είναι υψηλότερα σε ασθενείς με υπνική άπνοια σε σύγκριση με αυτά φυσιολογικών ατόμων. 4 Είναι γνωστό ότι ο TNF-α συμβάλλει στην εμφάνιση αντίστασης στην ινσουλίνη και μεταβολικού συνδρόμου. 86 Ιn vitro 87 και in vivo 88 μελέτες έδειξαν ότι ο TNF-α μπορεί να προκαλέσει βλάβη στη διαμεσολαβούμενη από την ινσουλίνη πρόσληψη και αποθήκευση της γλυκόζης από τα κύτταρα. In vivo δεδομένα δείχνουν επίσης ότι η αναστολή του TNF-α μπορεί να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη. 89 Εκτός του TNF-α, μια άλλη κυτταροκίνη, η IL-6, εμπλέκεται στην παθογένεια της αντίστασης στην ινσουλίνη και του ΣΔ2. Υψηλά επίπεδα της IL-6 ανευρίσκονται σε ασθενείς με ΣΔ2 και συσχετίζονται με την εμφάνιση αντίστασης στην ινσουλίνη Την τελευταία δεκαετία, οι γνώσεις μας σχετικά με τη βιολογία των λιποκυττάρων έχουν αλλάξει σημαντικά. Το λιποκύτταρο δέχεται μηνύματα από διαφορετικές πηγές, όπως το αυτόνομο νευρικό σύστημα και ο άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων. Ακόμη, το λιποκύτταρο παράγει αρκετές κυτταροκίνες, όπως η λεπτίνη, ο TNF-α, η IL-6, η λιπονεκτίνη και η ρεζιστίνη. Η λεπτίνη είναι μια κυτταροκίνη, η οποία προέρχεται από τα λιποκύτταρα και ρυθμίζει τον κορεσμό και την πρόσληψη τροφής μέσω του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων. Η λεπτίνη, εκτός από τις κεντρικές δράσεις της στον υποθάλαμο, διαθέτει ευρύ φάσμα περιφερικών δράσεων οι οποίες ρυθμίζουν την ομοιόσταση της γλυκόζης. 92 In vitro δεδομένα υποδεικνύουν ότι η λεπτίνη ρυθμίζει τη μεταγραφή των γονιδίων της ινσουλίνης και την έκκριση της ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος. 93,94 Επίσης, η λεπτίνη βελτιώνει την ευαισθησία των περιφερικών ιστών στην ινσουλίνη ασκώντας τη δράση της τόσο κεντρικά μέσω του συστήματος μελανοκορτίνης στον εγκέφαλο όσο και περιφερικά μέσω των σηματοδοτικών μονοπατιών της ινσουλίνης. 95,96 Στην κλινική πράξη, ωστόσο, ο ρόλος της λεπτίνης είναι αρκετά πολύπλοκος, καθώς μεγάλος αριθμός παχύσαρκων ανθρώπων παρουσιάζει αυξημένα επίπεδα λεπτίνης. Αυτό έχει οδηγήσει στην υπόθεση ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της αντίστασης στην ινσουλίνη και της αντίστασης στη λεπτίνη στα παχύσαρκα άτομα. 92 Παρ όλο που η λεπτίνη πλάσματος καθορίζεται κυρίως από το βαθμό της παχυσαρκίας, υπάρχουν πρόσφατες ενδείξεις ότι τα επίπεδά της μπορούν να αυξηθούν ως απάντηση στην υποξία. Φυσιολογικά άτομα, τα οποία εκτίθενται σε υποξία λόγω υψομέτρου, παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα λεπτίνης στο πλάσμα. 97 Ποντίκια C57BL/6J, τα οποία εκτέθηκαν σε διαλείπουσα υποξία, επίσης εμφάνισαν αύξηση της έκφρασης του γονιδίου της λεπτίνης και αύξηση των επιπέδων της στο πλάσμα. 98 Έχει αναφερθεί ότι ασθενείς με υπνική άπνοια εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα λεπτίνης, τα οποία μειώνονται με τη θεραπεία με CPAP. 71,99 Εκτός από τη λεπτίνη, και άλλες ορμόνες οι οποίες παράγονται από το λιπώδη ιστό πιθανόν να επηρεάζουν την αντίσταση στην ινσουλίνη σε ασθενείς με υπνική άπνοια. Φαίνεται ότι τα επίπεδα της λιπονεκτίνης στο πλάσμα παρουσιάζουν αντίστροφη σχέση με την παχυσαρκία και την αντίσταση στην ινσουλίνη. 100 Ο ρόλος της λιπονεκτίνης στις μεταβολικές διεργασίες της υπνικής άπνοιας παραμένει υπό διερεύνηση, με ορισμένους ερευνητές να περιγράφουν μείωση, ενώ άλλοι να αναφέρουν αύξηση της εν λόγω ορμόνης. 101,102 Τέλος, ο ρόλος της ρεζιστίνης, μιας λιπονεκτίνης που προκαλεί αντίσταση στην ινσουλίνη, δεν έχει μελετηθεί επαρκώς στην υπνική άπνοια ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Δεδομένα από διάφορες κλινικές μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει μια ανεξάρτητη σχέση μεταξύ υπνικής άπνοιας και διαταραχών του μεταβολισμού της γλυκόζης, καθώς και εμφάνισης ΣΔ2. Το παραπάνω θα πρέπει να ευαισθητοποιήσει τους κλινικούς ιατρούς ως προς την αναζήτηση συμπτωμάτων υπνικής άπνοιας σε άτομα με ΣΔ2, αλλά και, αντίστροφα, να γνωρίζουν τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ2 στα άτομα με υπνική άπνοια. Τέλος, υπάρχει αναμφισβήτητα η ανάγκη για πρόσθετη βασική και κλινική έρευνα προκειμένου να διευκρινιστούν πλήρως οι μηχανισμοί που συνδέουν την παχυσαρκία, το ΣΔ2 και την υπνική άπνοια. Η κατανόηση των υποκείμενων παθογενετικών μηχανισμών ενδέχεται να έχει σημαντικές κλινικές επιπτώσεις και να οδηγήσει σε νέες θεραπευτικές στρατηγικές.

6 ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ ABSTRACT Sleep apnea and type 2 diabetes mellitus A.K. PAPAZAFIROPOULOU, I. PAPAGEORGIOU, D.F. SFADOU, S.I. PAPPAS Third Department of Internal Medicine and Diabetes Center, Agios Panteleimon General Hospital of Nikaia, Pireus, Greece Archives of Hellenic Medicine 2012, 29(6): Type 2 diabetes mellitus (T2D) is a major public health concern, with high morbidity, mortality, and health-care costs. Studies have shown that subjects with T2D may also have obstructive sleep apnea (OSA). OSA is a risk factor for cardiovascular disease and mortality and it is associated with alterations in glucose metabolism which increase the risk of development of T2D. Studies in humans and animals have shown that the intermittent hypoxia and reduced sleep duration due to sleep fragmentation that characterize OSA have adverse effects on glucose metabolism. Both these conditions can induce a cascade of pathophysiological events, including autonomic activation, alterations in neuroendocrine function and release of potent proinflammatory mediators, such as tumor necrosis factor-α and interleukin-6. The epidemiological and experimental evidence linking sleep apnea and T2D are reviewed and discussed here. Key words: Diabetes mellitus, Insulin resistance, Sleep apnea Βιβλιογραφία 1. WILD S, ROGLIC G, GREEN A, SICREE R, KING H. Global prevalence of diabetes: Estimates for the year 2000 and projections for Diabetes Care 2004, 27: BIRKELAND KI, BERG JP. Type 2 diabetes preventable, but how? Eur J Endocrinol 2001, 145: MOORADIAN AD. Diabetic complications of the central nervous system. Endocr Rev 1988, 9: VGONTZAS AN, PAPANICOLAOU DA, BIXLER EO, HOPPER K, LOTSI- KAS A, LIN HM ET AL. Sleep apnea and daytime sleepiness and fatigue: Relation to visceral obesity, insulin resistance, and hypercytokinemia. J Clin Endocrinol Metab 2000, 85: MANDER BA, COLECCHIA E, SPIEGEL K, VAN CAUTER EY. Short sleep: A risk factor for insulin resistance and obesity. Sleep 2001, 24 (Abstract A74) 6. BONNET MH, ARAND DL. We are chronically sleep deprived. Sleep 1995, 18: SPIEGEL K, KNUTSON K, LEPROULT R, TASALI E, VAN CAUTER E. Sleep loss: A novel risk factor for insulin resistance and type 2 diabetes. J Appl Physiol 2005, 99: VAN CAUTER E, POLONSKY KS, SCHEEN AJ. Roles of circadian rhythmicity and sleep in human glucose regulation. Endocr Rev 1997, 18: TRENELL MI, MARSHALL NS, ROGERS NL. Sleep and metabolic control: Waking to a problem? Clin Exp Pharmacol Physiol 2007, 34: RESNICK HE, REDLINE S, SHAHAR E, GILPIN A, NEWMAN A, WALTER R ET AL. Diabetes and sleep disturbances: Findings from the Sleep Heart Health Study. Diabetes Care 2003, 26: COLLOP NA, ADKINS D, PHILLIPS BA. Gender differences in sleep and sleep-disordered breathing. Clin Chest Med 2004, 25: QUINTANA-GALLEGO E, CARMONA-BERNAL C, CAPOTE F, SÁNCHEZ- ARMENGOL A, BOTEBOL-BENHAMOU G, POLO-PADILLO J ET AL. Gender differences in obstructive sleep apnea syndrome: A clinical study of 1166 patients. Respir Med 2004, 98: YOUNG T, HUTTON R, FINN L, BADR S, PALTA M. The gender bias in sleep apnea diagnosis. Are women missed because they have different symptoms? Arch Intern Med 1996, 156: IBER C, ANCOLI-ISRAEL S, CHESSON A, QUAN SF. The AASM manual for the scoring of sleep and associated events: Rules, terminology and technical specification. American Academy of Sleep Medicine, Westchester, IL, COLLOP NA, ANDERSON WM, BOEHLECKE B, CLAMAN D, GOLDBERG R, GOTTLIEB DJ ET AL. Clinical guidelines for the use of unattended portable monitors in the diagnosis of obstructive sleep apnea in adult patients. Portable Monitoring Task Force of the American Academy of Sleep Medicine. J Clin Sleep Μed 2007, 3: KAKKAR RK, BERRY RB. Positive airway pressure treatment for obstructive sleep apnea. Chest 2007, 132: WEAVER TE, GRUNSTEIN RR. Adherence to continuous positive airway pressure therapy: The challenge to effective treatment. Proc Am Thorac Soc 2008, 5: WEAVER TE. Adherence to positive airway pressure therapy. Curr Opin Pulm Med 2006, 12: NEWMAN AB, FOSTER G, GIVELBER R, NIETO FJ, REDLINE S, YOUNG T. Progression and regression of sleep-disordered breathing with changes in weight: The Sleep Heart Health Study. Arch Intern Med 2005, 165: SANDERS M. Sleep breathing disorders. In: Kryger M, Roth T, Dement WC (eds) Principles and practice of sleep medicine. WB Saunders Co, Philadelphia, 2005: VGONTZAS AN, KALES A. Sleep and its disorders. Annu Rev Med

7 676 A.Κ. ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ και συν 1999, 50: BIXLER EO, VGONTZAS AN, LIN HM, TEN HAVE T, REIN J, VELA-BUENO A ET AL. Prevalence of sleep-disordered breathing in women: Effects of gender. Am J Respir Crit Care Med 2001, 163: GUILLEMINAULT C, VAN DEN HOED J, MITLER MM. Clinical overview of the sleep apnea syndrome. In: Guilleminault C, Dement WC (eds) Sleep apnea syndromes. Alan R. Liss, Inc, New York, 1978: STROHL KP, REDLINE S. Recognition of obstructive sleep apnea. Am J Respir Crit Care Med 1996, 154: LUGARESI E, CIRIGNOTTA F, GERALDI R, MONTAGNA P. Snoring and sleep apnea: Natural history of heavy snores disease. In: Guilleminault C, Partinen M (eds) Obstructive sleep apnea syndrome. Raven Press, New York, 1990: LAVIE P. Sleep apnea in the presumably healthy working population revisited. Sleep 2002, 25: VGONTZAS AN, LEGRO RS, BIXLER EO, GRAYEV A, KALES A, CHROU- SOS GP. Polycystic ovary syndrome is associated with obstructive sleep apnea and daytime sleepiness: Role of insulin resistance. J Clin Endocrinol Metab 2001, 86: LOPES LA, LINS Cde M, ADEODATO VG, QUENTAL DP, DE BRUIN PF, MONTENEGRO RM Jr ET AL. Restless legs syndrome and quality of sleep in type 2 diabetes. Diabetes Care 2005, 28: VGONTZAS AN, TAN TL, BIXLER EO, MARTIN LF, SHUBERT D, KALES A. Sleep apnea and sleep disruption in obese patients. Arch Intern Med 1994, 154: VGONTZAS AN, BIXLER EO, CHROUSOS GP. Metabolic disturbances in obesity versus sleep apnoea: The importance of visceral obesity and insulin resistance. J Intern Med 2003, 254: AYAS NT, WHITE DP, AL-DELAIMY WK, MANSON JE, STAMPFER MJ, SPEIZER FE ET AL. A prospective study of self-reported sleep duration and incident diabetes in women. Diabetes Care 2003, 26: CHROUSOS GP, GOLD PW. A healthy body in a healthy mind and vice versa the damaging power of uncontrollable stress. J Clin Endocrinol Metab 1998, 83: PUNJABI NM, SORKIN JD, KATZEL LI, GOLDBERG AP, SCHWARTZ AR, SMITH PL. Sleep-disordered breathing and insulin resistance in middle-aged and overweight men. Am J Respir Crit Care Med 2002, 165: VGONTZAS AN, BIXLER EO, PAPANICOLAOU DA, CHROUSOS GP. Chronic systemic inflammation in overweight and obese adults. JAMA 2000, 283: BROOKS B, CISTULLI PA, BORKMAN M, ROSS G, McGHEE S, GRUN- STEIN RR ET AL. Obstructive sleep apnea in obese noninsulindependent diabetic patients: Effect of continuous positive airway pressure treatment on insulin responsiveness. J Clin Endocrinol Metab 1994, 79: AMIN RS, CARROLL JL, JEFFRIES JL, GRONE C, BEAN JA, CHINI B ET AL. Twenty-four-hour ambulatory blood pressure in children with sleep-disordered breathing. Am J Respir Crit Care Med 2004, 169: MARCUS CL, GREENE MG, CARROLL JL. Blood pressure in children with obstructive sleep apnea. Am J Respir Crit Care Med 1998, 157: SHAMSUZZAMAN AS, GERSH BJ, SOMERS VK. Obstructive sleep apnea: Implications for cardiac and vascular disease. JAMA 2003, 290: ELMASRY A, LINDBERG E, BERNE C, JANSON C, GISLASON T, AWAD TAGELDIN M ET AL. Sleep-disordered breathing and glucose metabolism in hypertensive men: A population-based study. J Intern Med 2001, 249: WEST SD, NICOLL DJ, STRADLING JR. Prevalence of obstructive sleep apnoea in men with type 2 diabetes. Thorax 2006, 61: KATSUMATA K, OKADA T, MIYAO M, KATSUMATA Y. High incidence of sleep apnea syndrome in a male diabetic population. Diabetes Res Clin Pract 1991, 13: EINHORN D, STEWART DA, ERMAN MK, GORDON N, PHILIS-TSIMIKAS A, CASAL E. Prevalence of sleep apnea in a population of adults with type 2 diabetes mellitus. Endocr Pract 2007, 13: ARONSOHN RS, WHITMORE H, VAN CAUTER E, TASALI E. Impact of untreated obstructive sleep apnea on glucose control in type 2 diabetes. Am J Respir Crit Care Med 2010, 181: FOSTER GD, SANDERS MH, MILLMAN R, ZAMMIT G, BORRADAILE KE, NEWMAN AB ET AL. Obstructive sleep apnea among obese patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2009, 32: MARSHALL NS, WONG KK, PHILLIPS CL, LIU PY, KNUIMAN MW, GRUNSTEIN RR. Is sleep apnea an independent risk factor for prevalent and incident diabetes in the Busselton Health Study? J Clin Sleep Med 2009, 5: RONKSLEY PE, HEMMELGARN BR, HEITMAN SJ, HANLY PJ, FARIS PD, QUAN H ET AL. Obstructive sleep apnoea is associated with diabetes in sleepy subjects. Thorax 2009, 64: BOTROS N, CONCATO J, MOHSENIN V, SELIM B, DOCTOR K, YAGGI HK. Obstructive sleep apnea as a risk factor for type 2 diabetes. Am J Med 2009, 122: SEICEAN S, KIRCHNER HL, GOTTLIEB DJ, PUNJABI NM, RESNICK H, SAN- DERS M ET AL. Sleep-disordered breathing and impaired glucose metabolism in normal-weight and overweight/obese individuals: The Sleep Heart Health Study. Diabetes Care 2008, 31: REICHMUTH KJ, AUSTIN D, SKATRUD JB, YOUNG T. Association of sleep apnea and type II diabetes: A population-based study. Am J Respir Crit Care Med 2005, 172: TAMURA A, KAWANO Y, WATANABE T, KADOTA J. Relationship between the severity of obstructive sleep apnea and impaired glucose metabolism in patients with obstructive sleep apnea. Respir Med 2008, 102: MAHMOOD K, AKHTER N, ELDEIRAWI K, ONAL E, CHRISTMAN JW, CAR- LEY DW ET AL. Prevalence of type 2 diabetes in patients with obstructive sleep apnea in a multi-ethnic sample. J Clin Sleep Med 2009, 5: WEST SD, NICOLL DJ, WALLACE TM, MATTHEWS DR, STRADLING JR. Effect of CPAP on insulin resistance and HbA1c in men with obstructive sleep apnoea and type 2 diabetes. Thorax 2007, 62: DAWSON A, ABEL SL, LOVING RT, DAILEY G, SHADAN FF, CRONIN JW ET AL. CPAP therapy of obstructive sleep apnea in type 2 diabetics improves glycemic control during sleep. J Clin Sleep Med 2008, 4: BABU AR, HERDEGEN J, FOGELFELD L, SHOTT S, MAZZONE T. Type 2

8 ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ diabetes, glycemic control, and continuous positive airway pressure in obstructive sleep apnea. Arch Intern Med 2005, 165: PALLAYOVA M, DONIC V, TOMORI Z. Beneficial effects of severe sleep apnea therapy on nocturnal glucose control in persons with type 2 diabetes mellitus. Diabetes Res Clin Pract 2008, 81:e8 e HARSCH IA, SCHAHIN SP, BRÜCKNER K, RADESPIEL-TRÖGER M, FUCHS FS, HAHN EG ET AL. The effect of continuous positive airway pressure treatment on insulin sensitivity in patients with obstructive sleep apnoea syndrome and type 2 diabetes. Respiration 2004, 71: LAM JC, LAM B, YAO TJ, LAI AY, OOI CG, TAM S ET AL. A randomised controlled trial of nasal continuous positive airway pressure on insulin sensitivity in obstructive sleep apnoea. Eur Respir J 2010, 35: STEIROPOULOS P, PAPANAS N, NENA E, TSARA V, FITILI C, TZOUVELEKIS A ET AL. Markers of glycemic control and insulin resistance in non-diabetic patients with obstructive sleep apnea hypopnea syndrome: Does adherence to CPAP treatment improve glycemic control? Sleep Med 2009, 10: HENLEY DE, BUCHANAN F, GIBSON R, DOUTHWAITE JA, WOOD SA, WOL- TERSDORF WW ET AL. Plasma apelin levels in obstructive sleep apnea and the effect of continuous positive airway pressure therapy. J Endocrinol 2009, 203: CUHADAROĞLU C, UTKUSAVAŞ A, OZTÜRK L, SALMAN S, ECE T. Effects of nasal CPAP treatment on insulin resistance, lipid profile, and plasma leptin in sleep apnea. Lung 2009, 187: SCHAHIN SP, NECHANITZKY T, DITTEL C, FUCHS FS, HAHN EG, KON- TUREK PC ET AL. Long-term improvement of insulin sensitivity during CPAP therapy in the obstructive sleep apnoea syndrome. Med Sci Monit 2008, 14:CR117 CR DORKOVA Z, PETRASOVA D, MOLCANYIOVA A, POPOVNAKOVA M, TKACOVA R. Effects of continuous positive airway pressure on cardiovascular risk profile in patients with severe obstructive sleep apnea and metabolic syndrome. Chest 2008, 134: BARCELÓ A, BARBÉ F, DE LA PEÑA M, MARTINEZ P, SORÍIANO JB, PIÉ- ROLA J ET AL. Insulin resistance and daytime sleepiness in patients with sleep apnoea. Thorax 2008, 63: LINDBERG E, BERNE C, ELMASRY A, HEDNER J, JANSON C. CPAP treatment of a population-based sample what are the benefits and the treatment compliance? Sleep Med 2006, 7: HARSCH IA, SCHAHIN SP, RADESPIEL-TRÖGER M, WEINTZ O, JAHREISS H, FUCHS FS ET AL. Continuous positive airway pressure treatment rapidly improves insulin sensitivity in patients with obstructive sleep apnea syndrome. Am J Respir Crit Care Med 2004, 169: COOPER BG, WHITE JE, ASHWORTH LA, ALBERTI KG, GIBSON GJ. Hormonal and metabolic profiles in subjects with obstructive sleep apnea syndrome and the effects of nasal continuous positive airway pressure (CPAP) treatment. Sleep 1995, 18: SAINI J, KRIEGER J, BRANDENBERGER G, WITTERSHEIM G, SIMON C, FOLLENIUS M. Continuous positive airway pressure treatment. Effects on growth hormone, insulin and glucose profiles in obstructive sleep apnea patients. Horm Metab Res 1993, 25: CZUPRYNIAK L, LOBA J, PAWLOWSKI M, NOWAK D, BIALASIEWICZ P. Treatment with continuous positive airway pressure may affect blood glucose levels in nondiabetic patients with obstructive sleep apnea syndrome. Sleep 2005, 28: SMURRA M, PHILIP P, TAILLARD J, GUILLEMINAULT C, BIOULAC B, GIN H. CPAP treatment does not affect glucose-insulin metabolism in sleep apneic patients. Sleep Med 2001, 2: IP MS, LAM B, CHAN LY, ZHENG L, TSANG KW, FUNG PC ET AL. Circulating nitric oxide is suppressed in obstructive sleep apnea and is reversed by nasal continuous positive airway pressure. Am J Respir Crit Care Med 2000, 162: SAARELAINEN S, LAHTELA J, KALLONEN E. Effect of nasal CPAP treatment on insulin sensitivity and plasma leptin. J Sleep Res 1997, 6: STOOHS R, FACCHINI F, GUILLEMINAULT C. Insulin resistance and sleep-disordered breathing in healthy humans. Am J Respir Crit Care Med 1996, 154: MURRI M, ALCÁZAR-RAMÍREZ J, GARRIDO-SÁNCHEZ L, LINDE F, ALCAIDE J, CARDONA F ET AL. Oxidative stress and metabolic changes after continuous positive airway pressure treatment according to previous metabolic disorders in sleep apnea-hypopnea syndrome patients. Transl Res 2009, 154: CARNEIRO G, TOGEIRO SM, RIBEIRO-FILHO FF, TRUKSINAS E, RIBEIRO AB, ZANELLA MT ET AL. Continuous positive airway pressure therapy improves hypoadiponectinemia in severe obese men with obstructive sleep apnea without changes in insulin resistance. Metab Syndr Relat Disord 2009, 7: VGONTZAS AN, ZOUMAKIS E, BIXLER EO, LIN HM, COLLINS B, BASTA M ET AL. Selective effects of CPAP on sleep apnoea-associated manifestations. Eur J Clin Invest 2008, 38: COUGHLIN SR, MAWDSLEY L, MUGARZA JA, WILDING JP, CALVERLEY PM. Cardiovascular and metabolic effects of CPAP in obese males with OSA. Eur Respir J 2007, 29: TRENELL MI, WARD JA, YEE BJ, PHILLIPS CL, KEMP GJ, GRUNSTEIN RR ET AL. Influence of constant positive airway pressure therapy on lipid storage, muscle metabolism and insulin action in obese patients with severe obstructive sleep apnea syndrome. Diabetes Obes Metab 2007, 9: SMITH ML, NIEDERMAIER ON, HARDY SM, DECKER MJ, STROHL KP. Role of hypoxemia in sleep apnea-induced sympathoexcitation. J Auton Nerv Syst 1996, 56: SOMERS VK, DYKEN ME, CLARY MP, ABBOUD FM. Sympathetic neural mechanisms in obstructive sleep apnea. J Clin Invest 1995, 96: SOMERS VK, MARK AL, ZAVALA DC, ABBOUD FM. Contrasting effects of hypoxia and hypercapnia on ventilation and sympathetic activity in humans. J Appl Physiol 1989, 67: LEPROULT R, COPINSCHI G, BUXTON O, VAN CAUTER E. Sleep loss results in an elevation of cortisol levels the next evening. Sleep 1997, 20: BRATEL T, WENNLUND A, CARLSTRÖM K. Pituitary reactivity, androgens and catecholamines in obstructive sleep apnoea. Effects of continuous positive airway pressure treatment (CPAP). Respir Med 1999, 93: GRUNSTEIN RR, HANDELSMAN DJ, LAWRENCE SJ, BLACKWELL C,

9 678 A.Κ. ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ και συν CATERSON ID, SULLIVAN CE. Neuroendocrine dysfunction in sleep apnea: Reversal by continuous positive airways pressure therapy. J Clin Endocrinol Metab 1989, 68: GRUNSTEIN RR, STEWART DA, LLOYD H, AKINCI M, CHENG N, SULLI- VAN CE. Acute withdrawal of nasal CPAP in obstructive sleep apnea does not cause a rise in stress hormones. Sleep 1996, 19: SANDHU MS, HEALD AH, GIBSON JM, CRUICKSHANK JK, DUNGER DB, WAREHAM NJ. Circulating concentrations of insulin-like growth factor-i and development of glucose intolerance: A prospective observational study. Lancet 2002, 359: HOTAMISLIGIL GS. Mechanisms of TNF-alpha-induced insulin resistance. Exp Clin Endocrinol Diabetes 1999, 107: HALSE R, PEARSON SL, McCORMACK JG, YEAMAN SJ, TAYLOR R. Effects of tumor necrosis factor-alpha on insulin action in cultured human muscle cells. Diabetes 2001, 50: YOUD JM, RATTIGAN S, CLARK MG. Acute impairment of insulin-mediated capillary recruitment and glucose uptake in rat skeletal muscle in vivo by TNF-alpha. Diabetes 2000, 49: HAUNER H. The mode of action of thiazolidinediones. Diabetes Metab Res Rev 2002, 18(Suppl 2):S10 S PICKUP JC, CHUSNEY GD, THOMAS SM, BURT D. Plasma interleukin-6, tumour necrosis factor alpha and blood cytokine production in type 2 diabetes. Life Sci 2000, 67: PRADHAN AD, MANSON JE, RIFAI N, BURING JE, RIDKER PM. C-reactive protein, interleukin 6, and risk of developing type 2 diabetes mellitus. JAMA 2001, 286: CEDDIA RB, KOISTINEN HA, ZIERATH JR, SWEENEY G. Analysis of paradoxical observations on the association between leptin and insulin resistance. FASEB J 2002, 16: SEUFERT J. Leptin effects on pancreatic beta-cell gene expression and function. Diabetes 2004, 53(Suppl 1):S152 S SEUFERT J, KIEFFER TJ, HABENER JF. Leptin inhibits insulin gene transcription and reverses hyperinsulinemia in leptin-deficient ob/ob mice. Proc Natl Acad Sci USA 1999, 96: OBICI S, FENG Z, TAN J, LIU L, KARKANIAS G, ROSSETTI L. Central melanocortin receptors regulate insulin action. J Clin Invest 2001, 108: BARZILAI N, WANG J, MASSILON D, VUGUIN P, HAWKINS M, ROS- SETTI L. Leptin selectively decreases visceral adiposity and enhances insulin action. J Clin Invest 1997, 100: TSCHÖP M, STRASBURGER CJ, TÖPFER M, HAUTMANN H, RIEPL R, FISCHER R ET AL. Influence of hypobaric hypoxia on leptin levels in men. Int J Obes Relat Metab Disord 2000, 24(Suppl 2):S POLOTSKY VY, LI J, PUNJABI NM, RUBIN AE, SMITH PL, SCHWARTZ AR ET AL. Intermittent hypoxia increases insulin resistance in genetically obese mice. J Physiol 2003, 552: SHIMIZU K, CHIN K, NAKAMURA T, MASUZAKI H, OGAWA Y, HOSO- KAWA R ET AL. Plasma leptin levels and cardiac sympathetic function in patients with obstructive sleep apnoea-hypopnoea syndrome. Thorax 2002, 57: TRUJILLO ME, SCHERER PE. Adiponectin journey from an adipocyte secretory protein to biomarker of the metabolic syndrome. J Intern Med 2005, 257: ZHANG XL, YIN KS, MAO H, WANG H, YANG Y. Serum adiponectin level in patients with obstructive sleep apnea hypopnea syndrome. Chin Med J (Engl) 2004, 117: WOLK R, SVATIKOVA A, NELSON CA, GAMI AS, GOVENDER K, WINN- ICKI M ET AL. Plasma levels of adiponectin, a novel adipocytederived hormone, in sleep apnea. Obes Res 2005, 13: HARSCH IA, KOEBNICK C, WALLASCHOFSKI H, SCHAHIN SP, HAHN EG, FICKER JH ET AL. Resistin levels in patients with obstructive sleep apnoea syndrome the link to subclinical inflammation? Med Sci Monit 2004, 10:CR510 CR515 Corresponding author: A. Papazafiropoulou, Third Department of Internal Medicine and Diabetes Center, Agios Panteleimon General Hospital of Nikaia, 3 D. Mantouvalou street, GR Nikaia, Greece pathan@ath.forthnet.gr...

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ. Φώτης Καψιμάλης Αν. Δ/ντής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ. Φώτης Καψιμάλης Αν. Δ/ντής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ Φώτης Καψιμάλης Αν. Δ/ντής Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν Σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο ( ΣΑΥ) Συχνή διαταραχή (5%

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ. Νικολέτα Καρτάλη Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ. Νικολέτα Καρτάλη Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Νικολέτα Καρτάλη Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ Burwell et al, Am J Med 1956 SLEEP BREATHING DISORDERS ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΩΝ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ Διπλωματική Εργασία Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Κλινική Φαρμακολογία και Θεραπευτική» Ιούλιος 2015 Ορισμοί Σύνδρομο

Διαβάστε περισσότερα

Θα πρέπει ο ΑΗΙ να είναι το πρωτεύον κριτήριο στην εκτίµηση και θεραπεία του ΣΑΥ? KATA

Θα πρέπει ο ΑΗΙ να είναι το πρωτεύον κριτήριο στην εκτίµηση και θεραπεία του ΣΑΥ? KATA Θα πρέπει ο ΑΗΙ να είναι το πρωτεύον κριτήριο στην εκτίµηση και θεραπεία του ΣΑΥ? KATA Χαράλαµπος Μερµίγκης Πνευµονολόγος, Ειδικός ιατρός ύπνου (ΑBCISS) Εργαστήριο ύπνου 401 ΓΣΝΑ & Ν. Ερρίκος Ντυνάν Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2. Α. Σωτηρόπουλος1, Χ. Ταμβάκος1, Α. Κουτσοβασίλης1, Α. Μπούσμπουλα2,

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδρομο άπνοιας και διαβήτης

Σύνδρομο άπνοιας και διαβήτης Σύνδρομο άπνοιας και διαβήτης Νίκη Κατσίκη, Μαρία Ρογκώτη, Ιωσήφ Πετρίδης Διαβητολογικό Ιατρείο, Α Παθολογική Κλινική Νοσοκομείο Άγιος Δημήτριος Θεσσαλονίκη Σύνδρομο άπνοιας ύπνου (ΣΑΥ) Είναι μια διαταραχή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΟΥΒΟΓΙΑΝΝΗ Κ Λ Ι Ν Ι Κ Η Δ Ι Α Ι Τ Ο Λ Ο Γ Ο Σ - Δ Ι ΑΤ Ρ Ο Φ Ο Λ Ο Γ Ο Σ M S C, R D Περίληψη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΛΑΙΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ.

Η ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΛΑΙΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. Η ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΛΑΙΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. Σταματελάτου Mαρία¹, Τζιόμαλος Γεώργιος¹, Δασενάκη Μαρία¹, Κουτσοβασίλης Αναστάσιος². 1.Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο (OSAS): γνωστικές λειτουργίες στους ηλικιωµένους

Σύνδροµο Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο (OSAS): γνωστικές λειτουργίες στους ηλικιωµένους Σύνδροµο Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο (OSAS): γνωστικές λειτουργίες στους ηλικιωµένους Επιδηµιολογικές ή διαχρονικές µελέτες σε ηλικιωµένους, ασθενείς µε ΣΑΑΥ ή δχες ύπνου Ηλικία και βαρύτητα ΣΑΑΥ Ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ CONFLICT OF INTEREST ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Να καταγράψει τον επιπολασμό του καρδιαγγειακού κινδύνου σε υπερτασικούς ασθενείς υπό θεραπεία, που

Διαβάστε περισσότερα

Κ.ΚΙΤΣΙΟΣ, Ε.ΓΕΩΡΕΛΗ, Ν.ΚΑΔΟΓΛΟΥ 1, Β.ΣΤΟΥΠΑΣ, Ι.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ν.ΣΑΙΛΕΡ 2, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ

Κ.ΚΙΤΣΙΟΣ, Ε.ΓΕΩΡΕΛΗ, Ν.ΚΑΔΟΓΛΟΥ 1, Β.ΣΤΟΥΠΑΣ, Ι.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ν.ΣΑΙΛΕΡ 2, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 24o ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ Κ.ΚΙΤΣΙΟΣ, Ε.ΓΕΩΡΕΛΗ, Ν.ΚΑΔΟΓΛΟΥ 1, Β.ΣΤΟΥΠΑΣ, Ι.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ν.ΣΑΙΛΕΡ 2, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ, ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, EUROMEDICA

Διαβάστε περισσότερα

Θα πρέπει να είναι ο ΑΗΙ το πρωτεύον κριτήριο στην εκτίµηση και θεραπεία του ΣΑΥ? ΥΠΕΡ

Θα πρέπει να είναι ο ΑΗΙ το πρωτεύον κριτήριο στην εκτίµηση και θεραπεία του ΣΑΥ? ΥΠΕΡ Θα πρέπει να είναι ο ΑΗΙ το πρωτεύον κριτήριο στην εκτίµηση και θεραπεία του ΣΑΥ? ΥΠΕΡ Σοφία Ε. Σχίζα Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευµονολογίας Υπεύθυνη Εργαστηρίου Ύπνου Πνευµονολογικού Τµήµατος Πανεπιστηµίου

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Σακχαρώδης Διαβήτης Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Number of people with diabetes by IDF Region, 2013 IDF Diabetes Atlas.

Διαβάστε περισσότερα

Κ. Θωµόπουλος Καρδιολόγος 08/03/2012

Κ. Θωµόπουλος Καρδιολόγος 08/03/2012 Κ. Θωµόπουλος Καρδιολόγος 08/03/2012 Apnea ιακοπή ροής αέρα > 10 sec. Hypopnea Μείωση ροής αέρα

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο Δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπλεγμα από ιατρικές διαταραχές που

Διαβάστε περισσότερα

ΣΙΣΛΟ ΜΔΛΔΣΗ ΔΠΙΠΔΓΑ ΑΝΣΙΠΟΝΔΚΣΙΝΗ ΣΟΝ ΟΡΟ ΠΑΙΓΙΩΝ ΚΑΙ ΔΦΗΒΩΝ ΜΔ ΠΑΥΤΑΡΚΙΑ. ΤΥΔΣΙΗ ΜΔ ΣΗ ΤΣΑΗ ΣΟΤ ΩΜΑΣΟ ΚΑΙ ΣΗΝ

ΣΙΣΛΟ ΜΔΛΔΣΗ ΔΠΙΠΔΓΑ ΑΝΣΙΠΟΝΔΚΣΙΝΗ ΣΟΝ ΟΡΟ ΠΑΙΓΙΩΝ ΚΑΙ ΔΦΗΒΩΝ ΜΔ ΠΑΥΤΑΡΚΙΑ. ΤΥΔΣΙΗ ΜΔ ΣΗ ΤΣΑΗ ΣΟΤ ΩΜΑΣΟ ΚΑΙ ΣΗΝ ΣΙΣΛΟ ΜΔΛΔΣΗ ΔΠΙΠΔΓΑ ΑΝΣΙΠΟΝΔΚΣΙΝΗ ΣΟΝ ΟΡΟ ΠΑΙΓΙΩΝ ΚΑΙ ΔΦΗΒΩΝ ΜΔ ΠΑΥΤΑΡΚΙΑ. ΤΥΔΣΙΗ ΜΔ ΣΗ ΤΣΑΗ ΣΟΤ ΩΜΑΣΟ ΚΑΙ ΣΗΝ ΑΝΣΙΣΑΗ ΣΗΝ ΙΝΟΤΛΙΝΗ. Υπνβάιιεηαη πξνο έγθξηζε ζηνλ Τνκέα Υγείαο ηνπ Παηδηνύ ηνπ Ιαηξηθνύ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ: ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΠΕΜΦΘΟΥΝ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΣΧΟΝΤΕΣ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΛΑΜΠΡΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ: ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΠΕΜΦΘΟΥΝ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΣΧΟΝΤΕΣ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΛΑΜΠΡΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ: ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΠΕΜΦΘΟΥΝ ΓΙΑ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΣΧΟΝΤΕΣ ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΛΑΜΠΡΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ No conflict of interest Διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο

Διαβάστε περισσότερα

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Σ. Θ. Λιάτης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ «Λαϊκό»

Διαβάστε περισσότερα

Η παχυσαρκία επιβαρυντικός ή βοηθητικός παράγοντας. Π.Α. Κυριάκου Καρδιολόγος Διευθύντρια ΕΣΥ Διδάκτωρ ΑΠΘ Γ Καρδιολογική κλινική, ΙΓΠΝΘ

Η παχυσαρκία επιβαρυντικός ή βοηθητικός παράγοντας. Π.Α. Κυριάκου Καρδιολόγος Διευθύντρια ΕΣΥ Διδάκτωρ ΑΠΘ Γ Καρδιολογική κλινική, ΙΓΠΝΘ Η παχυσαρκία επιβαρυντικός ή βοηθητικός παράγοντας Π.Α. Κυριάκου Καρδιολόγος Διευθύντρια ΕΣΥ Διδάκτωρ ΑΠΘ Γ Καρδιολογική κλινική, ΙΓΠΝΘ Από μόνη η παχυσαρκία αυξάνει την θνητότητα Calle EE, Thun MJ, Petrelli

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Παχυσαρκία και νεφρική νόσος ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Κριτήρια* Η διαπίστωση για 3 μήνες: Νεφρικής βλάβης GFR < 60 ml/min/1.73m2 με ή χωρίς νεφρική

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδρομο άπνοιας του ύπνου και σακχαρώδης διαβήτης

Σύνδρομο άπνοιας του ύπνου και σακχαρώδης διαβήτης : 105-115, 2013 Ανασκόπηση Σύνδρομο άπνοιας του ύπνου και σακχαρώδης διαβήτης Α. Νικοπούλου Περίληψη O Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) τύπου 2 είναι μια χρόνια νόσος που παρουσιάζει ραγδαία αύξηση τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ 1 ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Δ. Κιόρτσης Ενδοκρινολόγος Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων European SCOPE fellow 1η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΥ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Ελληνική Ιατρική

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδα λεπτίνης και γκρελίνης σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 πριν και 6 μήνες μετά την έναρξη ινσουλινοθεραπείας

Επίπεδα λεπτίνης και γκρελίνης σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 πριν και 6 μήνες μετά την έναρξη ινσουλινοθεραπείας Επίπεδα λεπτίνης και γκρελίνης σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 πριν και 6 μήνες μετά την έναρξη ινσουλινοθεραπείας Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1], Τρ. Διδάγγελος[1], Ι. Γιώβος[3],

Διαβάστε περισσότερα

Φλεγμονή και οξειδωτικό stress στοσύνδρομοαπνοιών- Υποπνοιών Υπνου

Φλεγμονή και οξειδωτικό stress στοσύνδρομοαπνοιών- Υποπνοιών Υπνου Φλεγμονή και οξειδωτικό stress στοσύνδρομοαπνοιών- Υποπνοιών Υπνου Θεόδωρος Βασιλακόπουλος A Κλινική Εντατικής Θεραπείας Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Συστηματική φλεγμονή Shamsuzzaman

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΒΗΤΗ ΚΥΗΣΗΣ Χρυστάλλα, Γεωργίου Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ ΣΑΥΥ

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ ΣΑΥΥ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ ΣΑΥΥ Λάμπρου Καλλιρρόη Πνευμονολόγος Πανεπιστημιακή Υπότροφος Α Κλινική Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ 13 Ο Πνευμονολογικό Συνέδριο Ιωάννινα O Το Σύνδρομο Άπνοιας στον Ύπνο (ΣΑΥ)

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ Απλά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. Χαράλαμπος Ταμβάκος, Αναστάσιος Κουτσοβασίλης, Αλέξης Σωτηρόπουλος, Μαρία Παππά, Ουρανία Αποστόλου,

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

Γ.Βαλσαμάκης1,2, Ε.Λ.Κυριαζή2, Ε.Καπάνταης3, Γ.Μαστοράκος2

Γ.Βαλσαμάκης1,2, Ε.Λ.Κυριαζή2, Ε.Καπάνταης3, Γ.Μαστοράκος2 Γ.Βαλσαμάκης1,2, Ε.Λ.Κυριαζή2, Ε.Καπάνταης3, Γ.Μαστοράκος2 1Ιδιωτικό ιατρείο Παχυσαρκίας, Βριλήσσια 2Ενδοκρινολογική Μονάδα, Β Πανεπιστημιακή,Μαιευτική-Γυναικολογική κλινική, Αρεταίειο Νοσοκομείο, ΕΚΠΑ.

Διαβάστε περισσότερα

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ Ι. Ιωαννίδης Παθολόγος Υπεύθυνος ιαβητολογικού Ιατρείου και Ιατρείου Παχυσαρκίας Κωνσταντοπούλειο Συγκρότηµα Γ.Ν.Ν.Ιωνίας«Αγία Όλγα» Προδιαβήτης

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες και σακχαρώδης διαβήτης Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακός κίνδυνος Μετα-ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1], Τρ. Διδάγγελος[1], Ι. Γιώβος[3], Δ. Καραμήτσος[1]

Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1], Τρ. Διδάγγελος[1], Ι. Γιώβος[3], Δ. Καραμήτσος[1] Ολόγοςλεπτίνης/αδιπονεκτίνης ως ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας 10ετούς καρδιαγγειακού κινδύνου σε ινσουλινοθεραπευόμενους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1],

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα πρόγνωσης. του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ηλιάδης Φώτης. Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ

Μοντέλα πρόγνωσης. του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ηλιάδης Φώτης. Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ Μοντέλα πρόγνωσης του Σακχαρώδη Διαβήτη Ηλιάδης Φώτης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ IDF Diabetes Atlas 5th Edition 2012 Update 3.8 million men and women worldwide

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ. Δ. Κιόρτσης. Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ. Δ. Κιόρτσης. Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ 1 Δ. Κιόρτσης Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων PRECISION MEDICINE ΥΛΙΚΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΑΙΔΙΑ-ΕΦΗΒΟΙ: (2-19

Διαβάστε περισσότερα

Βαβουγυιός Γ¹., Παστάκα Χ. ¹, Τσιλιώνη Ε. ¹, Νάτσιος Γ. ¹, Σεϊτανίδης Γ. ¹, Φλώρου Ε. ¹, Γουργουλιάνης Κ.Ι. ¹

Βαβουγυιός Γ¹., Παστάκα Χ. ¹, Τσιλιώνη Ε. ¹, Νάτσιος Γ. ¹, Σεϊτανίδης Γ. ¹, Φλώρου Ε. ¹, Γουργουλιάνης Κ.Ι. ¹ Βαβουγυιός Γ¹., Παστάκα Χ. ¹, Τσιλιώνη Ε. ¹, Νάτσιος Γ. ¹, Σεϊτανίδης Γ. ¹, Φλώρου Ε. ¹, Γουργουλιάνης Κ.Ι. ¹ Πνευµονολογική Κλινική Πανεπιστηµιακού Γενικού Νοσοκοµείου Λάρισας Σύνδρομο Αποφρακτικής Υπνικής

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό Σύνδροµο (NCEP) -2ος ορισµός

Μεταβολικό Σύνδροµο (NCEP) -2ος ορισµός Μεταβολικό Σύνδροµο (NCEP) -2ος ορισµός Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. JAMA. 21;285:2486-2497. 2497. Σ ή Σάκχαρο >11 >11 mg% Τριγλυκερίδια >15

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΗΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΔ2 ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ ΕΝΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΗΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΔ2 ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ ΕΝΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΗΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΔ2 ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ ΕΝΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ Σ. Παπαδάτος 1,2, Σ. Ταλαγάνη 1, Α. Μπουρδάκης 2 1 Γ Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη ύπνου στο σπίτι. Δυνατότητες και περιορισμοί. Μ.Βαγιάκης Διευθυντής ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΥΠΝΟΥ Νοσοκομείο Ο Ευαγγελισμος

Μελέτη ύπνου στο σπίτι. Δυνατότητες και περιορισμοί. Μ.Βαγιάκης Διευθυντής ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΥΠΝΟΥ Νοσοκομείο Ο Ευαγγελισμος Μελέτη ύπνου στο σπίτι. Δυνατότητες και περιορισμοί. Μ.Βαγιάκης Διευθυντής ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΥΠΝΟΥ Νοσοκομείο Ο Ευαγγελισμος ΙΩΑΝΝΙΝΑ 8/5/2015 Οι καιροί αλλάζουν..! Καταγραφικό για πλήρη μελέτη, έτος 2014.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ Αποφρακτική άπνοια είναι οι συνεχείς και επαναλαμβανόμενες διακοπές της αναπνοής λόγω αποφράξεως των ανώτερων αναπνευστικών οδών

Διαβάστε περισσότερα

«Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012»

«Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012» «Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012» ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1942 Ηλίας Ν. Μυγδάλης Συντονιστής Διευθυντής Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκοµείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα 9o Πανελλήνιο Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

Επιδημιολογία αιτιών θανάτου ςε δφο Καποδιςτριακοφσ δήμουσ του Ν. Πιερίασ (πληθυςμιακή μελζτη 20ετίασ 1991-2010)

Επιδημιολογία αιτιών θανάτου ςε δφο Καποδιςτριακοφσ δήμουσ του Ν. Πιερίασ (πληθυςμιακή μελζτη 20ετίασ 1991-2010) Επιδημιολογία αιτιών θανάτου ςε δφο Καποδιςτριακοφσ δήμουσ του Ν. Πιερίασ (πληθυςμιακή μελζτη 20ετίασ 1991-2010) Καραγιάννη Δ. 1, Μπάμπα Α. 2, Σουμανίδησ τ. 2, Ρίζοσ Π 2., Μπαλτζήσ Δ. 3, κούτασ Δ., ΚοτςαμίδηΙ.

Διαβάστε περισσότερα

Ν. Κατσίκη¹, Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου², Φ. Ηλιάδης¹, Τρ. Διδάγγελος¹, Ι. Γιώβος³, Δ. Καραμήτσος¹

Ν. Κατσίκη¹, Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου², Φ. Ηλιάδης¹, Τρ. Διδάγγελος¹, Ι. Γιώβος³, Δ. Καραμήτσος¹ Μεταβολές πεπτιδίων ρύθμισης πρόσληψης τροφής και σωματικού βάρους σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2: συγκριτική μελέτη 6 μηνών μεταξύ ινσουλινοθεραπευόμενων και ασθενών υπό αντιδιαβητικά δισκία Ν. Κατσίκη¹, Α.

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτογενής πρόληψη των καρδιαγγειακών IFG

Πρωτογενής πρόληψη των καρδιαγγειακών IFG Πρωτογενής πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων στον προ-διαβήτη. Έχει θέση; IFG Δρ Σταύρος Μπούσμπουλας Διευθυντής Γ Παθολογικής Κλινικής & Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου Γ.Ν. Νίκαιας Πειραιά Προ-διαβήτης

Διαβάστε περισσότερα

Τι θεωρείται «παθολογικό» στον ύπνο στα παιδιά

Τι θεωρείται «παθολογικό» στον ύπνο στα παιδιά Τι θεωρείται «παθολογικό» στον ύπνο στα παιδιά What is "abnormal" in pediatric sleep? Συγγραφέας : Leila Kheiradish- Gozal MD Κέντρο :Department of Pediatrics and Comer Children's Hospital, Pritzker School

Διαβάστε περισσότερα

Ηλίας Ν. Μυγδάλης. Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα

Ηλίας Ν. Μυγδάλης. Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1942 «Έναρξη ινσουλίνης στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2: πότε και πως ;» Ηλίας Ν. Μυγδάλης Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα Ειδικό φροντιστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννα Χρανιώτη 1, Νικόλαος Κατζηλάκης 2, Δημήτριος Σαμωνάκης 2, Γρηγόριος Χλουβεράκης 1, Ιωάννης Μουζάς 1, 2, Ευτυχία Στειακάκη 1, 2

Ιωάννα Χρανιώτη 1, Νικόλαος Κατζηλάκης 2, Δημήτριος Σαμωνάκης 2, Γρηγόριος Χλουβεράκης 1, Ιωάννης Μουζάς 1, 2, Ευτυχία Στειακάκη 1, 2 Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες μετά από θεραπεία για οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία και λέμφωμα της παιδικής ηλικίας Ιωάννα Χρανιώτη 1, Νικόλαος Κατζηλάκης 2,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ Καρδιακή ανεπάρκεια & Κατάθλιψη θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος: λόγω του υψηλού επιπολασμού τους & της τάσης

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση και Σακχαρώδης Διαβήτης

Άσκηση και Σακχαρώδης Διαβήτης Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση και Σακχαρώδης Διαβήτης Συγγραφική ομάδα: Δίπλα Κωνσταντίνα, Λέκτορας ΤΕΦΑΑ Σερρών, Α.Π.Θ. Ζαφειρίδης Ανδρέας, Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΦΑΑ Σερρών, Α.Π.Θ. (Υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό Σύνδροµο και Σεξουαλική δραστηριότητα. ά ς ό ς.. ής ί ς ή ή ά ώ ά ής ί ς ά

Μεταβολικό Σύνδροµο και Σεξουαλική δραστηριότητα. ά ς ό ς.. ής ί ς ή ή ά ώ ά ής ί ς ά Μεταβολικό Σύνδροµο και Σεξουαλική δραστηριότητα ά ς ό ς. ής ί ς ή ή ά ώ ά ής ί ς ά Ιούνιος 2011 Μεταβολικό Σύνδροµο και Στυτική δυσλειτουργία έ ς ή ς έ. ό. ί ς ός ί ς ί ά Μεταβολικό Σύνδροµο και Στυτική

Διαβάστε περισσότερα

Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ;

Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ; Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ; Δρ. Χρήστος Μανές Παθολόγος µε εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΉΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Γ..Ν «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ Πρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων. Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό

Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων. Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό Περιφερική αγγειοπάθεια και σακχαρώδης διαβήτης Μια από τις κύριες

Διαβάστε περισσότερα

Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος

Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος Κ.Κώστα, Κ.Τσιρουκίδου, Μ.Παπαγιάννη, Α.Βαμβάκης, Ι.Τσανάκας Παιδοενδοκρινολογική

Διαβάστε περισσότερα

Aρτηριακή υπέρταση και σύνδρομο υπνικής άπνοιας. Nεότερα δεδομένα. Dr Ι. Ζαρίφης

Aρτηριακή υπέρταση και σύνδρομο υπνικής άπνοιας. Nεότερα δεδομένα. Dr Ι. Ζαρίφης Aρτηριακή υπέρταση και σύνδρομο υπνικής άπνοιας. Nεότερα δεδομένα. Dr Ι. Ζαρίφης Καρδιολόγος Συντονιστής Διευθυντής Καρδιολογικού τμήματος Γ. Παπανικολάου Θεσσαλονίκη Disclosures Ευρευνητικά πρωτόκολλα,

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις της δοκιμασίας κόπωσης σε παιδιά με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα. Θ. Τσιλιγιάννης

Ενδείξεις της δοκιμασίας κόπωσης σε παιδιά με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα. Θ. Τσιλιγιάννης Ενδείξεις της δοκιμασίας κόπωσης σε παιδιά με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα Θ. Τσιλιγιάννης Παιδίατρος Εξειδικευμένος Παιδοπνευμονολόγος Διευθυντής Παιδοπνευμονολογικού Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

Υπεργλυκαιμία λόγω χρήσης Γλυκοκορτικοειδών. Μαρινέλλα Κυριακίδου Χειμώνα Ενδοκρινολόγος 24 ο Ετήσιο Συνέδριο ΔΕΒΕ Νοέμβριος 2010

Υπεργλυκαιμία λόγω χρήσης Γλυκοκορτικοειδών. Μαρινέλλα Κυριακίδου Χειμώνα Ενδοκρινολόγος 24 ο Ετήσιο Συνέδριο ΔΕΒΕ Νοέμβριος 2010 Υπεργλυκαιμία λόγω χρήσης Γλυκοκορτικοειδών Μαρινέλλα Κυριακίδου Χειμώνα Ενδοκρινολόγος 24 ο Ετήσιο Συνέδριο ΔΕΒΕ Νοέμβριος 2010 Εισαγωγή Χρήση γλυκοκορτικοειδών (ΓΚ) σε πολλές ασθένειες Αρκετές φορές

Διαβάστε περισσότερα

Ν. Τζανάκησ Αναπληρωτήσ Καθηγητήσ Ιατρική Σχολή, Πανεπιςτήμιο Κρήτησ

Ν. Τζανάκησ Αναπληρωτήσ Καθηγητήσ Ιατρική Σχολή, Πανεπιςτήμιο Κρήτησ Ν. Τζανάκησ Αναπληρωτήσ Καθηγητήσ Ιατρική Σχολή, Πανεπιςτήμιο Κρήτησ ΧΑΠ: Σπιρομέτρηςη - Κριτήριο Guidelines Criterion Year ATS FEV1/FVC

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις μέτρησης εκπνεομένου NO στα παιδιά

Ενδείξεις μέτρησης εκπνεομένου NO στα παιδιά Ενδείξεις μέτρησης εκπνεομένου NO στα παιδιά Ε.Παρασκάκης Eπικ. Καθηγητής Παιδιατρικής Μονάδα Αναπνευστικών Νοσημάτων Παίδων Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Θράκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρακολούθηση αρκετών αναπνευστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΜΕ ΤΗ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΕΚΒΑΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΜΕ ΤΗ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΕΚΒΑΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΜΕ ΤΗ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΕΚΒΑΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Αλέξης Σωτηρόπουλος 1, Αναστάσιος Κουτσοβασίλης 1, Ευστάθιος Σκληρός 2, Μαρία Παππά

Διαβάστε περισσότερα

Λιπώδης ιστός και Φλεγμονή. Αγαθοκλής Τσατσούλης Ενδοκρινολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Λιπώδης ιστός και Φλεγμονή. Αγαθοκλής Τσατσούλης Ενδοκρινολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Λιπώδης ιστός και Φλεγμονή Αγαθοκλής Τσατσούλης Ενδοκρινολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Θέματα Επιβίωση του ανθρώπου σε περιόδους ασιτίας - ανάγκη για αποθήκευση λίπους - ο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 2 ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ Κώστογλου-Αθανασίου I. 1, Ξανθάκου E. 2, Σπυρόπουλος Π. 3, Αθανασίου Π.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 2 ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ Κώστογλου-Αθανασίου I. 1, Ξανθάκου E. 2, Σπυρόπουλος Π. 3, Αθανασίου Π. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 2 ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ Κώστογλου-Αθανασίου I. 1, Ξανθάκου E. 2, Σπυρόπουλος Π. 3, Αθανασίου Π. 4 1 Ενδοκρινολογικό Τμήμα, ΓΝ Ασκληπιείο Βούλας 2 Ενδοκρινολόγος, Σπάρτη

Διαβάστε περισσότερα

H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2

H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2 H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2 Ν. Καδόγλου, Ι. Βράμπας, Α. Καπελούζου, Ν. Σάιλερ, Α. Κωστάκης, Ν. Αγγελοπούλου Τμήμα Επιστήμης Φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διατροφή

Εισαγωγή στη Διατροφή Εισαγωγή στη Διατροφή Ενότητα 9 η ΜΕΡΟΣ Β THE INTERNATIONAL OBESITY TASK FORCE (IOTF) Όνομα καθηγητή: Μ. ΚΑΨΟΚΕΦΑΛΟΥ Όνομα καθηγητή: Α. ΖΑΜΠΕΛΑΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Καράντζα- Χαρώνη, MD, FAAP Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής- Ιατρείου Ελέγχου Βάρους «Παίδων Μητέρα»

Μαρία Καράντζα- Χαρώνη, MD, FAAP Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής- Ιατρείου Ελέγχου Βάρους «Παίδων Μητέρα» Μαρία Καράντζα- Χαρώνη, MD, FAAP Διευθύντρια Ενδοκρινολογικής Κλινικής- Ιατρείου Ελέγχου Βάρους «Παίδων Μητέρα» Πως υπολογίζουµε εάν ένα παιδί έχει φυσιολογικό βάρος ; ΒΜΙ = Βάρος/Ύψος² (σε kg/m²) Χρησιμοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς Μεταβολικό Σύνδρομο Γλυκόζης νηστείας 110mg/dl Σπλαχνική παχυσαρκία [>102cm (m) >88cm (f)] TG 150mg/dl αρτηριακή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΥΠΝΟΥ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η κεντρική υπνική άπνοια (central sleep apnea - CSA) συναντάται σε ποσοστό 5-10% όλων των ασθενών με διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο (sleep-disordered breathing

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό σύνδρομο και νόσος Alzheimer

Μεταβολικό σύνδρομο και νόσος Alzheimer Μεταβολικό σύνδρομο και νόσος Alzheimer Καλλιόπη Παζαΐτου -Παναγιώτου Ενδοκρινολόγος Τμήμα Ενδοκρινολογίας- Ενδοκρινικής Ογκολογίας ΑΝΘ «Θεαγένειο» Μεταβολικό σύνδρομο και νόσος Alzheimer Ορισμός μεταβολικού

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη και γλυκαιμικού φορτίου στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη.

Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη και γλυκαιμικού φορτίου στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη και γλυκαιμικού φορτίου στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ματθαίου Αναστασία Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Προϊσταμένη Τμήματος Κλινικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα. Ναύπακτος 9 Μαρτίου 2013 6 μμ Παπαχαραλάμπειος

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα. Ναύπακτος 9 Μαρτίου 2013 6 μμ Παπαχαραλάμπειος ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα Ναύπακτος 9 Μαρτίου 2013 6 μμ Παπαχαραλάμπειος ΤΙΤΛΟΣ: Η Σημασία του στρες και του ύπνου στη ζωή του/της

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. Η αναγνώριση της σηµασίας της θρόµβωσης στα οξέα καρδιαγγειακά συµβάµατα, οδήγησε σε πολλές µεγάλες µελέτες, µε στόχο την εκτίµηση της αποτελεσµατικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ (ΠΑΝ): Ο Σφυρο-Βραχιόνιος Δείκτης (ΣΒΔ) ως βασικό διαγνωστικό µέσο της ΠΑΝ

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ (ΠΑΝ): Ο Σφυρο-Βραχιόνιος Δείκτης (ΣΒΔ) ως βασικό διαγνωστικό µέσο της ΠΑΝ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ (ΠΑΝ): Ο Σφυρο-Βραχιόνιος Δείκτης (ΣΒΔ) ως βασικό διαγνωστικό µέσο της ΠΑΝ Dr. ΜΕΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, PhD ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ - ΑΓΓΕΙΟΛΟΓΟΣ Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Στρατιωτικός Ιατρός

Διαβάστε περισσότερα

Σπύρος O. Μπακατσέλος MD Phd

Σπύρος O. Μπακατσέλος MD Phd Ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία Σπύρος O. Μπακατσέλος MD Phd Διευθυντής Α Παθολογικής Κλινικής Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειο U.K. Prospective Diabetes Study investigators noted that: patients often did not achieve normoglycemia.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΦΕΣΙΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΦΤΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΘΜΑΣΟ

ΤΦΕΣΙΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΦΤΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΘΜΑΣΟ ΤΦΕΣΙΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΦΤΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΘΜΑΣΟ Εργασία στα πλαίσια του μαθήματος της Προληπτικής Ιατρικής των φοιτητριών 4 ου έτους Ιατρικής: Αγγέλου Κυβέλης και Αργυρού Φρυσούλας ΑΘΗΝΑ 2012 ΓΕΝΙΚΑ και ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η νεφρική ορμονική αντίδραση στην καρδιακή ανεπάρκεια, ως προγνωστικός δείκτης καρδιαγγειακού θανάτου

Η νεφρική ορμονική αντίδραση στην καρδιακή ανεπάρκεια, ως προγνωστικός δείκτης καρδιαγγειακού θανάτου Η νεφρική ορμονική αντίδραση στην καρδιακή ανεπάρκεια, ως προγνωστικός δείκτης καρδιαγγειακού θανάτου Δημήτριος Β. Βλαχάκος Καθηγητής Παθολογίας-Νεφρολογίας Νεφρολογική Μονάδα Πανεπιστημιακό Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ»

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη καρδιοπαθειών στις γυναίκες ΜΟΥΣΙΑΜΑ ΤΕΡΕΖΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER

Πρόληψη καρδιοπαθειών στις γυναίκες ΜΟΥΣΙΑΜΑ ΤΕΡΕΖΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER Πρόληψη καρδιοπαθειών στις γυναίκες ΜΟΥΣΙΑΜΑ ΤΕΡΕΖΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER Διαφορές γένους (gender) και φύλου (sex) Οι διαφορές στην υγεία των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ. Μεταβολικό Σύνδρομο. Νεδελκοπούλου Ναταλία Τριανταφύλλου Παναγιώτα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ. Μεταβολικό Σύνδρομο. Νεδελκοπούλου Ναταλία Τριανταφύλλου Παναγιώτα ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ 9 Μεταβολικό Σύνδρομο Νεδελκοπούλου Ναταλία Τριανταφύλλου Παναγιώτα Εισαγωγή Το Μεταβολικό Σύνδρομο (ΜΣ) αποτελεί ένα οργανικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από την

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΦΕ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΦΕ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΦΕ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ Σταματελάτου Mαρία¹, Κοντολαιμάκη Καλλιόπη¹, Ριζούλη Μαριάννα², Δασενάκη Μαρία¹, Μαρκάκη Αναστασία². 1.Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΗbA1c Διάγνωση Σακχαρώδη Διαβήτη

ΗbA1c Διάγνωση Σακχαρώδη Διαβήτη ΗbA1c Διάγνωση Σακχαρώδη Διαβήτη Δρ. Χ. Μανές Παθολόγος Eξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη Διευθυντής Ε.Σ.Υ Π/Θ. Διαβητολογικού Κέντρου Γ.Ν. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» Σακχαρώδης ιαβήτης Κλινικές εκδηλώσεις ιάγνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΡΕΥΜΑΤOΕΙΔΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΣΔ 2 ΜΕ ΤΟ ΒΙΟΟΜΟΕΙΔΕΣ ΤΗΣ ΓΛΑΡΓΙΝΙΚΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ LY IGLAR

ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΡΕΥΜΑΤOΕΙΔΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΣΔ 2 ΜΕ ΤΟ ΒΙΟΟΜΟΕΙΔΕΣ ΤΗΣ ΓΛΑΡΓΙΝΙΚΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ LY IGLAR ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΡΕΥΜΑΤOΕΙΔΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΣΔ 2 ΜΕ ΤΟ ΒΙΟΟΜΟΕΙΔΕΣ ΤΗΣ ΓΛΑΡΓΙΝΙΚΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ LY IGLAR Κώστογλου-Αθανασίου Ι. 1,2, Αθανασίου Λ. 2, Κωστόπουλος Μ. 3, Κοτρώνης Γ. 4,

Διαβάστε περισσότερα

R GHRP rh- GH

R GHRP rh- GH 608 1005-2194 2011 08-0608 - 05 R584. 2 A GHD GH GH GHD GH GHD ITT GHRH + GH- RH + GHRP ITT GHD rh- GH Interpretation of guidelines on the diagnosis and treatment of adults with growth hormone deficiency.

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 και τύπου 2 Δύο διαφορετικές οντότητες;

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 και τύπου 2 Δύο διαφορετικές οντότητες; Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 και τύπου 2 Δύο διαφορετικές οντότητες; Δρ. Χρήστος Μανές Παθολόγος Διευθυντής ΕΣΥ Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Π.Ν. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» Νέα ταξινόμηση Σακχαρώδη Διαβήτη Σακχ. Διαβήτης

Διαβάστε περισσότερα

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) Ο Σακχαρώδης Διαβήτης γενικά είναι μια πάθηση κατά την οποία ο οργανισμός και συγκεκριμένα το πάγκρεας δεν παράγει ή δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ Dr ΚΥΡΟΣ ΣΙΩΜΟΣ Ειδικός Παθολόγος Διαβητολόγος Διευθυντής ΤΥΠΕΤ Θεσσαλονίκης

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ Dr ΚΥΡΟΣ ΣΙΩΜΟΣ Ειδικός Παθολόγος Διαβητολόγος Διευθυντής ΤΥΠΕΤ Θεσσαλονίκης ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ 2018 Dr ΚΥΡΟΣ ΣΙΩΜΟΣ Ειδικός Παθολόγος Διαβητολόγος Διευθυντής ΤΥΠΕΤ Θεσσαλονίκης Δομή ομιλίας Εισαγωγή -ανθρωποκεντρική προσέγγιση ADA-EASD οδηγίες 2015 ADA 2017-2018 AACE/ACE

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2: ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΥΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2: ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΥΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2: ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΥΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ Ασημίνα Γανωτοπούλου1, Αθανασία Παπαζαφειροπούλου1, Φλωρεντία Μπακομήτρου2, Γ. Χριστοφιλίδης1,

Διαβάστε περισσότερα

Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη

Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη Τι είναι η αυτομέτρηση; Η αυτομέτρηση είναι: Ο προσδιορισμός του σακχάρου σύμφωνα όμως με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις των επαγγελματιών υγείας Η αυτομέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ ΜΑΚΡΑΣ ΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΔΥΝΑΜΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ ΜΑΚΡΑΣ ΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΔΥΝΑΜΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ ΜΑΚΡΑΣ ΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΔΥΝΑΜΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 Αναστάσιος Κουτσοβασίλης 1, Αλέξης Σωτηρόπουλος 1, Δημήτριος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο Μαργαρίτα Μάου Λευκωσία 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμία και άνοια Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Επιδημιολογία άνοιας Υπολογίζεται ότι 24,3 εκατομμύρια άτομα στον

Διαβάστε περισσότερα

Υπνική άπνοια : η άποψη του ωτορινολαρυγγολόγου. Λεωνίδας Μανωλόπουλος Αν. καθηγητής Α ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών

Υπνική άπνοια : η άποψη του ωτορινολαρυγγολόγου. Λεωνίδας Μανωλόπουλος Αν. καθηγητής Α ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Υπνική άπνοια : η άποψη του ωτορινολαρυγγολόγου Λεωνίδας Μανωλόπουλος Αν. καθηγητής Α ΩΡΛ Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Μελέτη ύπνου Ορισμόςαποφρακτικήςυπνικής άπνοιας RDI>5 RDI

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ. ρ. Μυλωνάκη Θεοχαρούλα. Υπεύθυνη ιαβητολογικού Ιατρείου

ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ. ρ. Μυλωνάκη Θεοχαρούλα. Υπεύθυνη ιαβητολογικού Ιατρείου ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ ρ. Μυλωνάκη Θεοχαρούλα ιευθύντρια Β Παθολογικής Κλινικής Γ.Ν. Χανίων Υπεύθυνη ιαβητολογικού Ιατρείου Πινακοθήκη ήµου Χανίων, 17/02/2012 Συχνότητα του

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας

Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας Ενότητα 4: Νοσήματα του αναπνευστικού Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Εξήγηση των φυσιολογικών διαδικασιών στον ύπνο

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης : Ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου

Σακχαρώδης Διαβήτης : Ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου Σακχαρώδης Διαβήτης : Ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου? Δρ. Χρήστος Μανές Παθολόγος με εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΉΜΑΤΟΣ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Γ..Ν «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Προεγχειρητική εκτίμηση της λειτουργικής ικανότητας των πνευμόνων. Ιωάννης Στανόπουλος Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ

Προεγχειρητική εκτίμηση της λειτουργικής ικανότητας των πνευμόνων. Ιωάννης Στανόπουλος Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Προεγχειρητική εκτίμηση της λειτουργικής ικανότητας των πνευμόνων Ιωάννης Στανόπουλος Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Ιδιαιτερότητες του καρκίνου του πνεύμονος Είναι υπεύθυνος για το

Διαβάστε περισσότερα

Χατζηκωνσταντίνου Θωμάς, ειδικευόμενος Παθολογίας Παθολογική κλινική Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (ΨΝΘ)

Χατζηκωνσταντίνου Θωμάς, ειδικευόμενος Παθολογίας Παθολογική κλινική Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (ΨΝΘ) ΙΑΤΡΕΙΟ-ΔΥΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ; ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Χατζηκωνσταντίνου Θωμάς, ειδικευόμενος Παθολογίας Παθολογική κλινική Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (ΨΝΘ) ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Greek Leadership Diabetes Forum 11-April 2014

Greek Leadership Diabetes Forum 11-April 2014 Greek Leadership Diabetes Forum 11-April 2014 MΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ Σ.Ι.Παππάς «Το Ελληνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση του ΣΔτ2. Ο Διαβήτης ως πρότυπο χρόνιων νόσων» ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΒΙΩΣIΜΟΤΗΤΑΣ Ελλάδα:

Διαβάστε περισσότερα

The effect of dornase alfa on ventilation inhomogeneity in patients with cystic fibrosis

The effect of dornase alfa on ventilation inhomogeneity in patients with cystic fibrosis The effect of dornase alfa on ventilation inhomogeneity in patients with cystic fibrosis Η δράση της ντορνάσης άλφα στην ανομοιογένεια του αερισμού σε ασθενείς με κυστική ίνωση. R. Amin, P. Subbarao, W.

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 σε παιδιά και εφήβους

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 σε παιδιά και εφήβους Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 σε παιδιά και εφήβους ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΩΤΣΑ ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑΣ-ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑΣ, ΔΙΑΒΗΤΗ, ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Α ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μακροαγγειακές επιπλοκές και παράγοντες κινδύνου. Συνύπαρξη και ο ρόλος τους στην αιτιοπαθογένεια και στη βαρύτητα του Διαβητικού Ποδιού.

Μακροαγγειακές επιπλοκές και παράγοντες κινδύνου. Συνύπαρξη και ο ρόλος τους στην αιτιοπαθογένεια και στη βαρύτητα του Διαβητικού Ποδιού. Μακροαγγειακές επιπλοκές και παράγοντες κινδύνου. Συνύπαρξη και ο ρόλος τους στην αιτιοπαθογένεια και στη βαρύτητα του Διαβητικού Ποδιού. Σκούτας Δ, Καραγιάννη Δ, Σέκερη Ζ, Σιώμος Κ,Κοντόπουλος Μ, Λαζαρίδου

Διαβάστε περισσότερα

Εξελίσσοντας τη θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 1 ο Μέρος. Τριαντάφυλλος Π. Διδάγγελος

Εξελίσσοντας τη θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 1 ο Μέρος. Τριαντάφυλλος Π. Διδάγγελος Εξελίσσοντας τη θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 1 ο Μέρος Τριαντάφυλλος Π. Διδάγγελος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας - Διαβητολογίας Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου, Α Προπαιδευτικής

Διαβάστε περισσότερα