Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗΣ. ΚΑΤ ΑΡΘΡΟ 1019 ΚΠολΔ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗΣ ΚΑΤ ΑΡΘΡΟ 1019 ΚΠολΔ Εισηγητής: Βασιλειάδης Φώτης Δεκέμβριος 2006 Θεσσαλονίκη

2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΗΣ ΚΑΤ ΑΡΘΡΟ 1019 ΚΠολΔ κ. Νίκας Νικόλαος κα Μακρίδου Καλλιόπη κ. Αρβανιτάκης Πάρις Εισηγητής: Βασιλειάδης Φώτης Δεκέμβριος 2006 Θεσσαλονίκη

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Περιεχόμενα Πίνακας συντομογραφιών Ι. Εισαγωγή σ. 07 Α. Η ιστορική εξέλιξη του θεσμού σ. 07 Β. Δικαιολογικός λόγος σ. 10 Γ. Συσχετισμός με συναφείς θεσμούς σ Ανατροπή και κατακύρωση της κατάσχεσης σ Ανατροπή κατάσχεσης και παραίτηση από την κατάσχεση σ Ανατροπή κατάσχεσης και ανατροπή κατακύρωσης σ. 14 ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής του άρθρου 1019 ΚΠολΔ σ. 16 Α. ν.δ /1923 «περί ειδικών διατάξεων επί σ. 16 ανωνύμων εταιριών» Β. ν. 4332/1929 (άρθρα 13 και 14) «περί κυρώσεως της μεταξύ σ. 19 Ελληνικού Δημοσίου και Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος συμβάσεως περί συστάσεως και λειτουργίας της Αγροτικής Τραπέζης» Γ. ν.δ. 356/1974 (Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων) σ. 21 Δ. Εμπορικός Νόμος (Άρθρο 666) σ. 23 Ε. Συντηρητική κατάσχεση Κατάσχεση εις χείρας τρίτου σ. 25 ΙΙΙ. Οι προϋποθέσεις ανατροπής της κατάσχεσης σ. 27 Α. Ύπαρξη κατάσχεσης σ. 27 Β. Πάροδος του νόμιμου χρόνου - Αναστολή του χρονικού σ.28 διαστήματος που προβλέπεται στο άρθρο 1019 ΚΠολΔ παράγραφος 1 1. Μη υπολογισμός του χρόνου όταν διενεργείται τρίτος ή και τέταρτος πλειστηριασμός (άρθρο και 4 ΚΠολΔ) σ. 30

4 2. Μη υπολογισμός του χρόνου δικαστικής ή συναινετικής σ. 35 αναστολής του πλειστηριασμού 3. Μη υπολογισμός του χρόνου από 1 έως 31 Αυγούστου σ. 38 Γ. Μη διενέργεια πλειστηριασμού / αναπλειστηριασμού εντός σ. 39 της νόμιμης προθεσμίας Δ. Η απόφαση που κηρύσσει την ανατροπή σ. 40 ΙV. Οι συνέπειες της ανατροπής της κατάσχεσης σ. 43 Α. Τύχη πλειστηριασμού μετά την ανατροπή σ. 43 Β. Δυνατότητα επιβολής νέας κατάσχεσης μετά την ανατροπή σ.48 της αρχικής Γ. Η ανατροπή της κατάσχεσης και η εγκυρότητα των σ. 50 προγενέστερων πράξεων Δ. Ποιον βαρύνουν τα έξοδα της εκτέλεσης σε περίπτωση ανατροπής σ. 51 V. Η σχέση της ανατροπής με την υποκατάσταση και την αναγγελία Α. Η ισχύουσα ρύθμιση κατά το δίκαιο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας Β. Αναδρομή στις ενδιάμεσες τροποποιήσεις από τον ΚΠολΔ/1968 μέχρι σήμερα σ. 55 σ. 55 σ. 60 VI. Διαδικαστικά ζητήματα σ. 68 Α. Η διαδικασία της ανατροπής σ Αρμοδιότητα Προδικασία Έννομο συμφέρον Ενεργητική σ. 68 και παθητική νομιμοποίηση Διαδικασία 2. Απόφαση Ένδικα μέσα κατ αυτής σ. 71 Β. Ζητήματα διαχρονικού δικαίου σ. 75 Τελικές παρατηρήσεις Συμπεράσματα Συμπεράσματα σ. 77 Βιβλιογραφία

5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ Α.Ε. Ανώνυμη εταιρία Α.Κ. Αστικός Κώδικας α.ν. Αναγκαστικός νόμος Α.Π. Άρειος Πάγος Αρμ. Αρμενόπουλος (νομικό περιοδικό Δ.Σ. Θεσσαλονίκης) Αρχ. Ν. Αρχείο Νομολογίας (νομικό περιοδικό) ΑΤΕ Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδας Αχ. Νομ. Αχαϊκή Νομολογία (νομικό περιοδικό Δ.Σ. Πατρών) β.δ. Βασιλικό διάταγμα γνμδ. Γνωμοδότηση δ.δ. Διδακτορική διατριβή ΔΕΕ Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιριών (νομικό περιοδικό) Δικ. Δικαιοσύνη (νομικό περιοδικό) Δικογρ. Δικογραφία (νομικό περιοδικό Δ.Σ. Λάρισας) εδ. εδάφιο Ελλ. Δικ. Ελληνική Δικαιοσύνη (νομικό περιοδικό) ΕΕΝ Εφημερίς Ελλήνων Νομικών Ειρ. Ειρηνοδικείο Εισ.ΝΚΠολΔ Εισαγωγικός νόμος κώδικα πολιτικής δικονομίας Εμπ.Ν. Εμπορικός νόμος ΕΕμπΔ Επιθεώρηση Εμπορικού Δικαίου (νομικό περιοδικό) ΕΝΔ Επιθεώρηση Ναυτιλιακού Δικαίου (νομικό περιοδικό) ΕΤρΑξΧρΔ Επιθεώρηση Τραπεζικού, Αξιογραφικού και Χρηματιστηριακού δικαίου (νομικό περιοδικό) Εφ. Εφετείο Θ. Θέμις (νομικό περιοδικό) ΚΙΝΔ Κώδικας ιδιωτικού ναυτικού δικαίου ΚΠολΔ Κώδικας πολιτικής δικονομίας

6 Μον. Πρωτ. Μονομελές πρωτοδικείο ν. νόμος Ν.Δ. Νέον Δίκαιον (νομικό περιοδικό) ν.δ. Νομοθετικό διάταγμα ΝοΒ Νομικό Βήμα (νομικό περιοδικό Δ.Σ. Αθηνών) Ολ.Α.Π. Ολομέλεια Αρείου Πάγου ο.π. Όπως παραπάνω Πειρ. Ν. Πειραϊκή Νομολογία (νομικό περιοδικό Δ.Σ. Πειραιά) Πολ. Δικ. Πολιτική δικονομία / 1834 Πολ. Πρωτ. Πολυμελές πρωτοδικείο Πρ. Αν. Επ. Πρακτικά των συνεδριάσεων της αναθεωρητικής επιτροπής του σχεδίου ΚπολΔ και του εισαγωγικού νόμου Πρ. Π. Πρόεδρος Πρωτοδικών Ραδάμ. Ραδάμανθυς (νομικό περιοδικό Δ.Σ. Ηρακλείου) Σχ. Πολ. Δικ. Προσχέδιο ΚΠολΔ ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ ( ) Τράπεζα νομικών πληροφοριών «Intracom» ΝΟΜΟΣ και ο κωδικός αριθμός της πληροφορίας σε παρένθεση Υποσημ. Υποσημείωση ΧρΙΔ Χρονικά ιδιωτικού δικαίου(νομικό περιοδικό)

7 Ι. Εισαγωγή Η επιβολή της κατάσχεσης αποτελεί για τον καθού η εκτέλεση οφειλέτη επαχθές μέτρο, αφού τον εμποδίζει να διαθέσει το κατασχεμένο περιουσιακό στοιχείο, αλλά συγχρόνως προαναγγέλλει και την οριστική αποξένωσή του από αυτό με τη διενέργεια πλειστηριασμού. Δεν είναι πάντως λίγες οι φορές που ο επισπεύδων δανειστής, παρά την επιβληθείσα κατάσχεση, κωλυσιεργεί τη διαδικασία. Σε μια τέτοια περίπτωση ο οφειλέτης βρίσκεται σε μειονεκτική θέση, καθώς ούτε να διαθέσει τα δεσμευμένα του περιουσιακά στοιχεία μπορεί, αλλά ούτε και βλέπει τους δανειστές του να ικανοποιούν τις απαιτήσεις τους. Για το λόγο αυτό κατέστη επιβεβλημένο να εισαχθεί στον ΚΠολΔ ο θεσμός της ανατροπής της κατάσχεσης, η οποία ρυθμίζεται στο άρθρο Α. Η ιστορική εξέλιξη του θεσμού Η Πολ. Δικ. στην αρχική της διατύπωση δεν περιείχε καμία διάταξη που να προβλέπει την ανατροπή της κατάσχεσης. Έτσι το πράγμα που κατασχόταν παρέμενε δεσμευμένο, μέχρι ο επισπεύδων δανειστής να προχωρήσει στον πλειστηριασμό του. Η μόνη δυνατότητα που είχε ο οφειλέτης στα χέρια του για να ελευθερώσει το πράγμα ήταν να πετύχει την ακύρωση της κατάσχεσης. Για πρώτη φορά ο α.ν. 1139/1938 εισήγαγε αυτόν το θεσμό στην ελληνική έννομη τάξη στο άρθρο 997 της Πολ. Δικ. και μπορούσε πια ο οφειλέτης να ανατρέψει τη χρονίζουσα κατάσχεση με τη δικαστική απόφαση που απήγγειλε την ανατροπή της 1. 1 Αποστολόπουλο, Ο πρόεδρος πρωτοδικών, εκδ. 6η, 1966, 731 Μπρίνια, Αναγκαστική εκτέλεσις, εκδ. 2η, 1985, τ. 5ος, 2179 επ. Γέσιου Φαλτσή, Δίκαιο αναγκαστικής εκτελέσεως, ειδικό μέρος, 2001, 295 την ίδια, Η επίδραση του ν. 2298/1995 στις θεμελιώδες αρχές της αναγκαστικής εκτελέσεως, Ελλ. Δικ. 37 (1996), 241 (253) Ευστρατιάδη, Η ανατροπή της κατάσχεσης, Αρμ. ΝΘ (2005), 1881.

8 Αντίστοιχη διάταξη περιέλαβε στο άρθρο 1082 και ο ΚΠολΔ, σύμφωνα με την οποία: «Η κατάσχεσις εφόσον δεν επηκολούθησε πλειστηριασμός εντός δέκα οκτώ μηνών ή αναπλειστηριασμός εντός είκοσι τεσσάρων μηνών, επί μεν κινητού από της ημέρας της επιβολής αυτής, επί δε ακινήτου από της ημέρας της εγγραφής αυτής εις το βιβλίον κατασχέσεων, ανατρέπεται τη αιτήσει παντός έχοντος έννομον συμφέρον δι αποφάσεως του Ειρηνοδικείου της περιφερείας όπου επεβλήθη αύτη, δικάζοντος κατά την διαδικασίαν των άρθρων 786. επ., αποκλειομένων των ενδίκων μέσων. Το αποτέλεσμα τούτο επέρχεται και δια τους κατά τα άρθρα και αναγγελθέντας δανειστάς. Η κατάσχεσις ακινήτου λογίζεται ανατραπείσα αφ ης σημειωθή τούτο εις το βιβλίον των κατασχέσεων». Με το ν.δ. 958/1971 η διάταξη υπέστη νέα μεταβολή. Η επέμβαση αυτή, τρία μόλις χρόνια μετά τη θέση σε ισχύ του ΚΠολΔ, σκόπευε στη βελτίωση της νομοτεχνικής διατύπωσης και στην επιτάχυνση και απλούστευση της διαδικασίας 2. Με το ν.δ. 490/1974 άλλαξε η διαδικασία εκδίκασης της αίτησης. Αντί για την εκούσια δικαιοδοσία που ίσχυε μέχρι τότε, πλέον η αίτηση συζητείται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. Παράλληλα, προσετέθη - στο τελευταίο εδάφιο της δεύτερης παραγράφου - στο διάστημα που δεν υπολογίζεται στις προθεσμίες της παραγράφου ένα και ο χρόνος από 1 έως 31 Αυγούστου. Δέκα εννέα χρόνια μετά συντελέστηκε ακόμη μία τροποποίηση με το ν. 2145/1993. Με αυτόν προστέθηκε και τρίτη παράγραφος στο σχετικό άρθρο και επαναπροσδιορίστηκαν τα χρονικά διαστήματα, τα οποία δεν υπολογίζονται στο έτος, μετά την πάροδο του οποίου επιτρέπεται η ανατροπή της κατάσχεσης. Ταυτόχρονα όμως διευκρινίστηκε πως η αναγγελία με τα προσόντα αυτοτελούς κατάσχεσης αφετηριάζει νέα προθεσμία, εφόσον ανατραπεί η κατάσχεση. 2 βλ. εισηγητική έκθεση ν.δ. 958/1971, άρθρο 1019.

9 Η τελική μορφή του άρθρου (1019 ΚΠολΔ) που αφορά την ανατροπή της κατάσχεσης διαμορφώθηκε με το ν. 2298/1995. Το κείμενο του νόμου έχει ως εξής: 1. Η κατάσχεση, εφόσον δεν επακολούθησε πλειστηριασμός μέσα σε ένα έτος αφότου επιβλήθηκε ή αναπλειστηριασμός μέσα σε έξι μήνες από τον πλειστηριασμό, ανατρέπεται, αν το ζητήσει οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον, με απόφαση του ειρηνοδικείου στην περιφέρεια του οποίου επιβλήθηκε η κατάσχεση, το οποίο δικάζει κατά τη διαδικασία των άρθρων 686 επ. Το δικαστήριο γνωστοποιεί χωρίς υπαίτια καθυστέρηση την απόφαση στον υπάλληλο του πλειστηριασμού που οφείλει να σταματήσει κάθε παραπέρα ενέργεια και να ζητήσει να εγγραφεί σχετική σημείωση στο βιβλίο κατασχέσεων. Η ανατροπή λογίζεται ότι έχει επέλθει ως προς όλους αφότου δημοσιευθεί η απόφαση. 2. Στις προθεσμίες που ορίζονται στην προηγούμενη παράγραφο δεν υπολογίζεται το διάστημα από την έκδοση απόφασης σύμφωνα με το άρθρο 966 παράγραφοι 3 και 4 μέχρι την ημέρα του πλειστηριασμού που ορίσθηκε σύμφωνα με αυτήν, το διάστημα αναστολής της εκτέλεσης, η οποία χορηγήθηκε με δικαστική απόφαση ή με κοινή συναίνεση εκείνου που επισπεύδει και του οφειλέτη, η οποία βεβαιώνεται με συμβολαιογραφική πράξη, καθώς και ο χρόνος από 1 έως 31 Αυγούστου. 3. Αν πριν από την έκδοση της κατά την παρ. 1 απόφασης είχαν αναγγελθεί δανειστές με τα προσόντα αυτοτελούς κατάσχεσης, κατά τα άρθρα 972 παρ. 2 εδ. β και 1006 παρ. 4 3 εδ. α, η ανατροπή επέρχεται ως προς αυτούς μόνο αν οι ως άνω προθεσμίες είχαν συμπληρωθεί και ως προς αυτούς από τις αναγγελίες τους. Διαφορετικά, η κατάσχεση ως προς αυτούς διατηρείται και ισχύει αυτοτελής προθεσμία ανατροπής της από την αναγγελία τους, η προθεσμία όμως αυτή ουδέποτε συμπληρώνεται πριν από την πάροδο εξαμήνου από την ανατροπή. 3 Από προφανή τυπογραφική παραδρομή το κείμενο του ν. παραπέμπει στην παρ. 1.

10 Β. Δικαιολογικός λόγος Η ανάγκη, την οποία καλείται να θεραπεύσει η ανατροπή της κατάσχεσης συνίσταται στο να μη διατηρούνται καθηλωμένα τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη επί μακρό χρονικό διάστημα εξαιτίας της αδράνειας του δανειστή 4. Με άλλα λόγια, με το θεσμό αυτό επιδιώκεται η επίσπευση της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης, η οποία έχει τελματώσει, δηλαδή αποσκοπεί στο να προληφθεί η παρέλκυσή της από τον επισπεύδοντα δανειστή 5. Με την ανατροπή προάγονται πρώτα και κύρια τα συμφέροντα του καθού η εκτέλεση οφειλέτη. Στο διάστημα της αδράνειας του επισπεύδοντος δανειστή δεν έχει καταστεί δυνατό να ικανοποιηθεί η απαίτηση του ιδίου (του δανειστή) και των τυχόν άλλων δανειστών. Από την άλλη πλευρά, η δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων ασφαλώς δεν προάγει τα οικονομικά συμφέροντα του καθού. Μετά την απόφαση όμως που κηρύσσει την ανατροπή, το κατασχεθέν πράγμα μπορεί εγκύρως να διατεθεί, ενώ και η τυχόν προγενέστερη διάθεση που έπασχε ακυρότητας έναντι του επισπεύδοντος και των τυχόν αναγγελθέντων δανειστών ( άρθρο 997 ΚΠολΔ ) αίρεται 6. Οι δανειστές του καθού, πλην του επισπεύδοντος, ενώ έχουν υποβληθεί σε έξοδα και ταλαιπωρία για να αναγγελθούν, εντούτοις βλέπουν να παραμένει μετέωρη η εκτελεστική διαδικασία και να μην ικανοποιούνται οι απαιτήσεις 4 Ιωάννου, Παρατηρήσεις τινές επί των άρθρων αναθεωρηθέντος κειμένου σχεδίου της Πολιτικής Δικονομίας, ΝοΒ 9 (1961), 481 (486), ο οποίος επισημαίνει πως: «η διάταξις (άρθρο 1082 ΚΠολΔ) αποβλέπει εις την πίεσιν προς εκκαθάρισιν των κατασχέσεων αίτινες εμποδίζουν την αξιοποίησιν των αγαθών» Λεοντίδη Καρύδη, Παρατηρήσεις στην Ειρ. Αθ. 2695/1986, Δ. 19 (1988), 116 (117) Μοσχόπουλο, Η ανατροπή της κατάσχεσης. Ένας θεσμός για την επιτάχυνση ή για την παρεμπόδιση της αναγκαστικής εκτέλεσης; Αρμ. ΝΔ (2000), 1569 Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., Ειρ. Καλαυρίας 6/2003, ΝοΒ 51 (2003), 1469 με παρατ. Φεταλίδου = ΝοΒ 52 (2004), 1260 Ράμμο, Η ύπαρξις και το κύρος της κατάσχεσις ως προϋπόθεσις κανονικής διεξαγωγής του αναγκαστικού πλειστηριασμού ή αναπλειστηριασμού, Ανάτυπον εκ του αναμνηστικού τόμου Εμμ. Μιχελάκη, 1972, 497 Μπρίνια, ο.π., 2180 Γέσιου - Φαλτσή, Η επίδραση, ο.π., Ελλ. Δικ. 37 (1996), 253 Βαθρακοκοίλη, Κώδικας πολιτικής δικονομίας, άρθρο 1019, Ράμμο, Η ύπαρξις ο.π., 497.

11 τους. Με την ανατροπή της κατάσχεσης, ωστόσο, γίνονται βήματα προς την ικανοποίηση της απαίτησής τους από τον οφειλέτη. Ακόμη όμως και τρίτοι, οι οποίοι σχετίζονται με τον καθού, αδυνατούν να ολοκληρώσουν τη συναλλαγή τους εξαιτίας της επιβληθείσας κατάσχεσης 7. Με την αξιοποίηση του θεσμού που κατοχυρώνεται στο άρθρο 1019 ΚΠολΔ επιτυγχάνεται η απρόσκοπτη συνδιαλλαγή τρίτων και οφειλέτη. Από την άλλη πλευρά, ο επισπεύδων δανειστής δεν ωφελείται από την ανατροπή της κατάσχεσης. Ο νόμος, βέβαια, τού παρείχε ευρύ χρονικό διάστημα για να κινήσει τη διαδικασία με τη ρευστοποίηση του κατασχεθέντος. Εφόσον δεν μπόρεσε (ή δε θέλησε) να ολοκληρώσει τη διαδικασία αυτή, δεν μπορεί να έχει συμφέρον άξιο προστασίας 8. Μπορεί ασφαλώς μετά την ανατροπή να επιβάλει νέα κατάσχεση, ωστόσο ελλοχεύει ο κίνδυνος ο οφειλέτης να διαθέσει το πρώην κατασχεμένο και ο δανειστής να μη βρει κανένα περιουσιακό στοιχείο, για να ικανοποιήσει την απαίτησή του 9. Γ. Συσχετισμός με συναφείς θεσμούς 1. Ανατροπή και ακύρωση της κατάσχεσης Στο σημείο αυτό της μελέτης μας παρίσταται σκόπιμο να διακρίνουμε την ανατροπή της κατάσχεσης από άλλους συναφείς θεσμούς, όπως η ακυρότητα της κατάσχεσης, η παραίτηση από αυτήν και η ανατροπή της κατακύρωσης. Ειδικότερα, τόσο η ανατροπή όσο και η ακύρωση άγουν προς το ίδιο τελικό αποτέλεσμα, το οποίο μάλιστα είναι προϊόν δικαστικής κρίσης διαπλαστικού χαρακτήρα και κατά τούτο ομοιάζουν. Εμφανίζουν, παρόλα αυτά και 7 Ράμμο, Η ύπαρξις, ο.π Αποστολόπουλο, ο.π., 2180 Γέσιου - Φαλτσή, Δίκαιο αναγκαστικής εκτελέσεως, ο.π., Γέσιου - Φαλτσή, Η επίδραση, ο.π., Ελλ. Δικ. 37 (1996), 253.

12 σημαντικότατες διαφορές τόσο στις προϋποθέσεις εφαρμογής τους όσο και στο περιεχόμενο και τη λειτουργία τους 10. Κατά πρώτο λόγο, η ακύρωση της κατάσχεσης επιτυγχάνεται με ανακοπή του άρθρου 933 ΚΠολΔ, ενώ η ανατροπή της κατάσχεσης επέρχεται κατόπιν αίτησης του 1019 ΚΠολΔ 11. Η ακυρότητα της κατάσχεσης προϋποθέτει, επίσης, ότι έχει εμφιλοχωρήσει ελάττωμα, ότι δηλαδή η κατάσχεση συντελέστηκε χωρίς να τηρηθεί κάποια διάταξη νόμου. Αντίθετα, στην περίπτωση της ανατροπής αυτή μπορεί να ζητηθεί μετά την πάροδο των προθεσμιών της παρ. 1 του άρθρου 1019 ΚΠολΔ, ανεξάρτητα αν η κατάσχεση ήταν έγκυρη ή άκυρη, αλλά η ακυρότητα αυτή δεν απαγγέλθηκε με δικαστική απόφαση 12. Μία ακόμη διαφορά εντοπίζεται στη διαδικασία εκδίκασης των δύο αυτών αιτήσεων. Συγκεκριμένα, η ανακοπή του άρθρου 933 ΚΠολΔ δικάζεται κατά κανόνα από το Μονομελές Πρωτοδικείο 13, κατά την τακτική συνήθως διαδικασία, απαιτεί πλήρη απόδειξη και η σχετική δικαστική απόφαση προσβάλλεται με όλα τα ένδικα μέσα, εκτός της ανακοπής ερημοδικίας (άρθρο ΚΠολΔ). Έννομο συμφέρον για την άσκηση της ανακοπής αναγνωρίζεται αποκλειστικά και μόνο στα πρόσωπα που αναφέρονται στο άρθρο 933 ΚΠολΔ, με την οποία μπορεί να πλήττεται, εντός βέβαια της κατ άρθρον 934 προθεσμίας, οποιαδήποτε πράξη της εκτέλεσης και όχι μόνο ελαττώματα της κατάσχεσης. Η αίτηση για ανατροπή της κατάσχεσης, σε αντιδιαστολή με τα παραπάνω, δικάζεται πάντα από το Ειρηνοδικείο κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών 10 Μπρίνια, ο.π., 2182 Μπέη, Αναγκαστική εκτέλεση, 2 η έκδοση, 1983, 173 Βαθρακοκοίλη, ο.π., 526 Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., Ράμμο, Η ύπαρξις, ο.π., 493 Μπέη, Αναγκαστική εκτέλεση, ο.π., Μπέη, Η ανίσχυρος διαδικαστική πράξις, 1968, 102 Γέσιου Φαλτσή, στο συλλογικό έργο των Γέσιου Φαλτσή/ Απαλαγάκη/ Αρβανιτάκη/ Σοφιαλίδη Η πολιτική δικονομία από τη θεωρία στην πράξη, 1993, 604 Λεοντίδη Καρύδη, ο.π., Δ 19 (1988), Κατά την κρατούσα γνώμη σε θεωρία και νομολογία η ανακοπή εισάγεται στο Ειρηνοδικείο, μόνο όταν η εκτέλεση στηρίχτηκε σε απόφασή του.

13 μέτρων 14, απαιτεί πιθανολόγηση για την ευδοκίμηση της αίτησης και δεν υπόκειται σε κανένα ένδικο βοήθημα πλην της τριτανακοπής από τρίτα πρόσωπα 15. Δικαίωμα να ζητήσει την ανατροπή αναγνωρίζεται σε οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον 16. Ευνόητο είναι πως στην αίτηση θα μνημονεύεται η πάροδος του κατά την παρ. 1 άρθρου 1019 ΚΠολΔ διαστήματος με αίτημα την ανατροπή της κατάσχεσης και μόνο. Η σπουδαιότερη όμως ίσως διαφορά έγκειται στο χρόνο επέλευσης των αποτελεσμάτων εκάστης δικαστικής απόφασης. Η απόφαση που κηρύσσει την ακυρότητα της κατάσχεσης ενεργεί αναδρομικά, με αποτέλεσμα να κηρύσσονται άκυρες και προηγούμενες της απόφασης πράξεις, οι οποίες έλαβαν χώρα μετά την άκυρη κατάσχεση. Αντιθέτως, οι συνέπειες της απόφασης που διατάζει την ανατροπή της κατάσχεσης 17 ισχύουν ex nunc και αυτό σημαίνει ότι προγενέστερες πράξεις δε θίγονται Ανατροπή κατάσχεσης και παραίτηση από την κατάσχεση Στην περίπτωση της παραίτησης από την κατάσχεση την πρωτοβουλία 19 έχει ο επισπεύδων δανειστής, ο οποίος για τους δικούς του κάθε φορά λόγους 14 Το άρθρο 997 ΠολΔικ. μετά την προσθήκη του άρθρου 3 α.ν. 1139/1938 καθιέρωνε την κήρυξη της ανατροπής με απόφαση του Προέδρου των Πρωτοδικών, ενώ το άρθρο 1082 ΚΠολΔ προέβλεπε την εκδίκαση της αίτησης κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. 15 Μπέη, Αναγκαστική εκτέλεση, ο.π., Μπρίνια, ο.π., που επέρχονται για όλους αφότου δημοσιευθεί η απόφαση, άρθρο εδ. τελευταίο. 18 Μπέη, Η ανίσχυρος, ο.π., 102 Ράμμο, Η ύπαρξις, ο.π., 498 Μπρίνια, ο.π., 2183 Γέσιου Φαλτσή, Δίκαιο αναγκαστικής εκτελέσεως, ο.π., 297 την ίδια, Η πολιτική δικονομία από τη θεωρία στην πράξη, ο.π., 604 Βαθρακοκοίλη, ο.π., 526 Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα Νικολόπουλο, Ερμηνεία ΚΠολΔ, 2000, άρθρο 1019, 1995 Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., Όπως και σε ολόκληρη τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης, βλ. Γέσιου Φαλτσή, Η αρχή της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος ως θεμελιώδης δικονομική αρχή της αναγκαστικής εκτελέσεως, Αρμ. MA (1987), 1009 επ. Νικολόπουλο, Οι ερμηνευτικοί

14 κρίνει σκόπιμο να περατώσει 20 κατά αυτόν τον τρόπο τη διαδικασία. Το κοινό γνώρισμα της παραίτησης αυτής με την ανατροπή του άρθρου 1019 ΚΠολΔ έγκειται στο ότι και οι δύο τερματίζουν την εκτελεστική διαδικασία. Διαφέρουν όμως και ουσιωδώς, καθώς στη μία εκδοχή πρωτεύουσα σημασία αναγνωρίζεται στη βούληση του επισπεύδοντος, χωρίς να υπάρχει ανάγκη έκδοσης δικαστικής απόφασης 21 και χωρίς να θίγονται οι αναγγελίες. Αντίθετα, η ανατροπή της κατάσχεσης μπορεί να χωρήσει κατόπιν αίτησης οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον, συντελείται από και με τη δημοσίευση της απόφασης, ενώ συγχρόνως συνανατρέπει και τις αναγγελίες των άλλων δανειστών 22, Ανατροπή κατάσχεσης και ανατροπή κατακύρωσης Σύμφωνα με το άρθρο 965 ΚΠολΔ, η κατακύρωση είναι η διαδικαστική πράξη, με την οποία αναδεικνύεται υπερθεματιστής ο πλειοδότης με τη μεγαλύτερη προσφορά. Με την πράξη αυτή περατώνεται ο πλειστηριασμός. Σε περίπτωση που ο υπερθεματιστής, παρά την όχλησή του από τον υπάλληλο του πλειστηριασμού, δεν καταβάλλει το εκπλειστηρίασμα εντός ορισμένης προθεσμίας, τότε ανατρέπεται η κατακύρωση, αφού άλλωστε η διατήρησή της δεν έχει κανένα ιδιαίτερο νόημα. Το κοινό στοιχείο και των δύο αυτών ανατροπών συνίσταται στο ότι σε αμφότερες τις περιπτώσεις δεν υπήρξε ουσιαστική περάτωση της διαδικασίας εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος. Ανάμεσά τους, ωστόσο, υφίσταται και περιορισμοί της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντος στο ισχύον σύστημα αναγκαστικής εκτελέσεως, Δ. 12 (1981), 590 επ. 20 Εφόσον δεν υπάρχουν αναγγελμένοι με εκτελεστό τίτλο δανειστές. 21 Η οποία και αν εκδοθεί θα έχει αναγνωριστικό χαρακτήρα. 22 Μπρίνια, ο.π., 2183 Βαθρακοκοίλη, ο.π., Η Ειρ.Αθ. 1566/1980, Δ. 11 (1980), 591 αντιμετώπισε την περί πτωση, κατά την οποία ο οφειλέτης δήλωσε την παραίτησή του από το δικαίωμα να ζητήσει την ανατροπή της κατάσχεσης κατά το άρθρο 1019 ΚΠολΔ, ισχυρισμός ο οποίος απορρίφθηκε.

15 μια σημαντική διαφορά, ότι δηλαδή στη μεν περίπτωση του άρθρου 1019 ΚΠολΔ απαιτείται διαπλαστική δικαστική απόφαση, ενώ σε εκείνην του άρθρου 965 η ανατροπή επέρχεται αυτοδικαίως, καθώς αρκεί για να ανατραπεί η κατακύρωση να παρέλθει άπρακτη η πάροδος της προθεσμίας που χορηγήθηκε στον υπερθεματιστή μετά την εξώδικη όχληση για την καταβολή του πλειστηριάσματος Νικολόπουλο, Οι τροποποιήσεις του δικαίου της αναγκαστικής εκτελέσεως με το νόμο 2298/1995, 1995,

16 ΙΙ. Πεδίο εφαρμογής του άρθρου 1019 ΚΠολΔ Η κατάσχεση αποτελεί μία οδό ικανοποίησης χρηματικών απαιτήσεων, η οποία δε συναντάται μόνο στον ΚΠολΔ, αλλά υιοθετείται και σε άλλα νομικά κείμενα, όπου επιδιώκεται ο ίδιος σκοπός. Τέθηκε έτσι το ζήτημα κατά πόσον είναι εφικτή σε αντίστοιχες περιπτώσεις η εφαρμογή του άρθρου 1019 ΚΠολΔ. Α. ν.δ /1923 «περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιριών» Πιο αναλυτικά, το ν.δ. της /1923 «περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιριών» στο άρθρο 58 παρέχει το προνόμιο σε ανώνυμες εταιρίες 25 να επιβάλουν κατάσχεση στο ίδιο ακίνητο, παρά ενδεχομένως την ύπαρξη άλλης κατάσχεσης από άλλο δανειστή ή ανώνυμη εταιρία 26. Η εγγραφή της επιταγής στο αρμόδιο υποθηκοφυλακείο επέχει θέση κατάσχεσης, σύμφωνα με το άρθρο 57 3 και 4 του ίδιου ν.δ 27. Τόσο η θεωρία όσο και η νομολογία διχάστηκαν επί της εφαρμογής ή μη του άρθρου 1019 ΚΠολΔ επί του προκειμένου ν.δ. και υποστηρίζονται σχετικά και οι δύο απόψεις. 25 Στο σύνολό τους αυτές ήταν πιστωτικά ιδρύματα. Στο σχετικό ν.δ όμως δεν είχαν υπαχθεί όλες οι τράπεζες, αλλά κυρίως μόνο όσες είχαν στενή σχέση με το δημόσιο τομέα. Το καθεστώς μεταβλήθηκε με το ν. 2076/1992, ο οποίος στο άρθρο 26 9 επεκτείνει την εφαρμογή των διατάξεων του ν.δ. αυτόματα σε όλες τις τράπεζες, αφότου δοθεί η άδεια της Τράπεζας της Ελλάδας για τη λειτουργία τους. 26 ΑΠ 704/1980, ΝοΒ 28 (1980), 2025 Εφ.Θες. 1634/1990, Ελλ.Δικ. 35 (1994), /1998, Αρμ. ΝΒ (199 8), 1248 «αφού νόμιμα η εκκαλούσα τράπεζα προβαίνει στην επιβολή νέας κατασχέσεως, χωρίς να έχει ανατραπεί η προηγούμενη...», με σχόλιο Αρβανιτάκη. 27 Η διάταξη αυτή διατηρήθηκε σε ισχύ μετά την εισαγωγή του ΚΠολΔ με το άρθρο 52 αριθμ. 3, όπου ορίζεται ότι «διατηρούνται σε ισχύ 1) 3) οι διατάξεις του ν.δ. 17.7/ περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών που αφορούν την αναγκαστική εκτέλεση για ικανοποίηση απαιτήσεων που ασφαλίζονται με ενέχυρο ή υποθήκη, εκτός από τις διατάξεις των άρθρων 60, 63, 92 και 94».

17 Η μία τάση 28 απορρίπτει ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η επιχειρηματολογία αυτής της θέσης συμπυκνώνεται στη διαφορετικότητα της κατά το ν.δ. του 1923 διαδικασίας από εκείνης του ΚΠολΔ, εξαιτίας αφενός της δυνατότητας επιβολής πολλαπλών κατασχέσεων και αφετέρου της αυτοτέλειας της διαδικασίας 29. Η κρατούσα πάντως γνώμη, τόσο υπό το καθεστώς της Πολ.Δικ 30. όσο και υπό εκείνο του ΚΠολΔ 31, δέχεται ανεπιφύλακτα την εφαρμογή του άρθρου 28 Μον.Πρωτ.Βερ. 14/1972, Αρχ.Ν. ΚΓ (1972), 401 Ειρ.Άρτας 171/1987, Ελλ.Δικ. 29 (1988), 589 με σχόλιο Παπάκου Ειρ.Θες. 239/1993, Αρχ.Ν. ΜΕ (1994), 589 Ειρ.Αλεξάνδρειας 11/1993, ΕΤρΑξΧρΔ 3 (1995), 85 Ειρ. Γουμένισσας 28/1993, Αρχ.Ν. ΜΣΤ (1995), 329 Κιτσικόπουλο, Πολιτική δικονομία, τόμ. ΙΧ, 1962, 9138 Αποστολόπουλο, ο.π., 732 Μπρίνια, ο.π., 2216 τον ίδιο, Γνωμοδότηση, ΝοΒ 30 (1982), 176 (182) Μπαζούρο, Επί αναγκαστικής εκτελέσεως κατά το ν.δ. του 1923 δεν έχει εφαρμογήν το άρθρ ΚΠολΔ, ΝοΒ 28 (1980), Ειρ.Άρτας 171/1987, ο.π. Ειρ.Θες. 239/1993, ο.π. Ειρ.Αλεξάνδρειας 11/1993, ο.π. Ειρ. Γουμένισσας 28/1993, ο.π., οι οποίες πανομοιότυπα κρίνουν πως: «Η παραπάνω διάταξη (το άρθρο 1019 ΚΠολΔ) δεν έχει εφαρμογή στην επισπευδόμενη αναγκαστική εκτέλεση με βάση το ν.δ. της Στην περίπτωση αυτή ισχύει διαφορετική διαδικασία, λόγω του ότι η διάταξη του παραπάνω ν.δ. είναι ειδική και υπερισχύει της γενικής του άρθρου 1019 ΚΠολΔ. Στις προκείμενες διατάξεις του παραπάνω ν.δ. έχομεν την πολλαπλότητα των κατασχέσεων και την αυτοτέλειαν της διαδικασίας». 30 ΑΠ 98/1961, ΝοΒ 9 (1961), /1973, Αρχ.Ν. ΚΔ (1973), 745 «εκ των 3 και 4 του άρθρου 997 Πολ.Δικ. [ ] εφαρμοζόμεναι και επί αναγκαστικής εκτελέσεως διενεργουμένης κατά τις διατάξεις του ν.δ. της 17 Ιουλίου 1923, συμφώνως προς το άρθρο 53 2 αυτού, εφόσον δεν υφίσταται αντίθετος διάταξις εν τω διατάγματι τούτω». 31 ΑΠ 1488/1987, ΕΕΝ 55 (1988), 807 (809) «κατά το άρθρο εδ. α και γ ΚΠολΔ., το οποίο εφαρμόζεται και στην εκτέλεση που επισπεύδεται κατά το ν.δ. της 17-7/13-8/1923, όπως ορίζεται με τη διάταξη του άρθρου 53 2 του διατάγματος αυτού, κατά την οποία η αναγκαστική εκτέλεση διέπεται υπό των διατάξεων του κοινού δικαίου». Εφ.Αθ /1989, Ελλ.Δικ. 33 (1992), 596 (599) Εφ.Θες. 658/1998, Αρμ. ΝΒ (1998), 1248 Ειρ.Αθ. 980/1976, Δ. 7 (1976), 670, με παρατηρήσεις Παπαχρήστου 3322/1979, Δ. 11 (1980), 681, με ενημερωτικό σημείωμα Γκέλη Ειρ.Χαλανδρ. 8/1984, Δ. 15 (1984), 871, με παρατηρήσεις Σταματόπουλου 269/1984, Δ. 16 (1985), 360, με παρατηρήσεις Σταματόπουλου Ειρ.Χρυσουπ. 5/1995, ΕΤρΑξΧρΔ 3 (1995), 81 Ειρ.Λαρ. 57/2002, Δικογρ. 2002, 328 Σταυρόπουλο, Ερμηνεία του Κώδικος Πολιτικής Δικονομίας, τεύχος Ε, 1969, 1365 Κεραμέα, Ανατροπή της κατασχέσεως μετά τη διεξαγωγή του πλειστηριασμού και εμπράγματη τύχη του πλειστηριασθέντος (γνμδ.), Αρμ. ΜΑ (1987), 289

18 1019 στην εδώ εξεταζόμενη περίπτωση. Η θέση αυτή θεμελιώνεται στο άρθρο 52 αριθμ. 3 του ΕισΝΚΠολΔ, το οποίο για την περίπτωση του ν.δ. του 1923 επιτάσσει την εφαρμογή του κοινού δικαίου. Πειστική όμως φαίνεται να είναι και η τελολογική προσέγγιση 32. Αναμφίβολα, και στην περίπτωση αυτή σημειώνεται αδράνεια του επισπεύδοντος, και αυτός είναι ο λόγος που έχει υπαγορεύσει το θεσμό της ανατροπής. Αν δεν του αναγνωριστεί αυτή η δυνατότητα, θα πρέπει να ασκήσει αγωγή ή ανακοπή του άρθρου 933, στην περίπτωση που εξοφλήσει την επισπεύδουσα ΑΕ. και εντούτοις εκείνη αδιαφορεί για την άρση της κατάσχεσης, ενέργεια που ασφαλώς απαιτεί πολλαπλάσιο χρόνο από την αίτηση ανατροπής 33. Προς επίρρωση αυτής της γνώμης συνηγορούν και κοινωνικοοικονομικοί λόγοι, καθώς η απαγόρευση διάθεσης περιουσιακών στοιχείων για πολλά χρόνια συνιστά τροχοπέδη στην οικονομική ζωή επιχειρήσεων και ιδιωτών 34. Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα Νικολόπουλο, ο.π., 1995 Γεωργιάδη, Ανατροπή κατάσχεσης με βάση το ν.δ. 17.7/ «περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών» ανατροπή κατασχέσεως κατά ΚΠολΔ 1019 συνέπειες ανατροπής (γνμδ.), Δ. 18 (1987), 761 (764) = Αρμ. ΜΑ (1987), 661 (663) Μητσόπουλο, Ανατροπή κατασχέσεως και η επίδρασίς της επί του πλειστηριασμού (γνμδ.), Ελλ.Δικ. 26 (1985), 158 Γέσιου Φαλτσή, Δίκαιο αναγκαστικής εκτελέσεως, ο.π., 296 Βαθρακοκοίλη, ο.π., 528 Πίψου, Η αναγγελία δανειστή στην αναγκαστική εκτέλεση κατά τον ΚΠολΔ, 2001, 451, υποσημ. 123 Ταμαμίδη, Περιθώρια εφαρμογής του άρθρου 1019 ΚΠολΔ για την ανατροπή της κατασχέσεως στην περίπτωση εκτελέσεως που επισπεύδεται με βάση το ν.δ. 17.7/ Η αδράνεια του επισπεύδοντος δανειστή ως προϋπόθεση ανατροπής της κατασχέσεως γενικά, ΕΤρΑξΧρΔ. 3 (1995), 23 επ Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., Ειρ. Πειρ. 56/2003, Πειρ.Ν. 25 ( 2003), 365 «η διάταξη του άρθρου 1019 ΚΠολΔ εφαρμόζεται [ ] στην αναγκαστική εκτέλεση που επισπεύδεται [ ] σύμφωνα με το ν.δ. του Υπέρ της απόψεως αυτής συνηγορούν όχι μόνο το άρθρο 53 2 του ν.δ., που επιβάλλει την εφαρμογή στην αναγκαστική εκτέλεση του κοινού δικαίου, εφόσον δεν τροποποιούνται ή αποκλείονται από διατάξεις του ν.δ. αλλά και η τελολογική προσέγγιση του ίδιου του άρθρου 1019 ΚΠολΔ». 33 Μάζη, Εμπράγματη εξασφάλιση τραπεζών και ανωνύμων εταιριών, β έκδ., 1993, Παπάκο, Περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών, Αρχ.Ν. ΜΔ (1993) τον ίδιο, Σχόλιο στην Ειρ.Άρτας 171/1987, Ελλ.Δικ. 29 (1988), 590.

19 Αν σταθμίσουμε όμως και τα συμφέροντα της επισπεύδουσας ΑΕ., θα παρατηρήσουμε ότι αυτή δεν υφίσταται ζημία, αφού, κατά κανόνα, έχει εμπράγματη εξασφάλιση στο κατασχεμένο. Ώστε, και αν ακόμη ο οφειλέτης το διαθέσει, διατηρείται η υπεγγυότητάς του, ταυτόχρονα δε παραμένει δυνατή η επιβολή νέας κατάσχεσης, εφόσον η αρχική ανατράπηκε, αν η ασφαλιζόμενη απαίτηση δεν έχει αποσβεστεί 35. Δεν πρέπει, εξάλλου, να διαλάθει της προσοχής μας το γεγονός ότι, αν απορριφθεί η εφαρμογή του άρθρου 1019 ΚΠολΔ, τότε, σύμφωνα και με τα άρθρα 52 ν.δ. και 1289 ΑΚ., οι καθυστερούμενοι τόκοι ενός έτους πριν από την κατάσχεση και μέχρι την τελεσιδικία του πίνακα κατάταξης γίνονται προνομιούχοι. Αν λοιπόν η ΑΕ. αποφασίσει να διεξάγει πλειστηριασμό πολύ καιρό μετά την κατάσχεση, η εμπράγματη εξασφάλιση θα πολλαπλασιαστεί, σε βάρος μάλιστα κάθε έννοιας δημοσιότητας 36,37. Β. Ν. 4332/1929 (άρθρα 13 και 14) «περί κυ ρώσεως της μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος συμβάσεως περί συστάσεως και λειτουργίας της Αγροτικής Τραπέζης.» Ο νόμος αυτός που αφορά την αναγκαστική εκτέλεση για την ικανοποίηση απαιτήσεων της Αγροτικής Τράπεζας στο άρθρο 13 προβλέπει ότι: «η αναγκαστική εκτέλεσις επί ακινήτων των οφειλετών και συνυποχρέων προς την ΑΤΕ ενυπόθηκων ή μη ενεργείται επί τη βάσει του δανειστικού εγγράφου ή οιουδήποτε άλλου εγγράφου αποδεικτικού της απαιτήσεως αυτής, αποτελούντων τίτλον εκτελεστόν, άνευ οιασδήποτε περιαφής τύπου εκτελέσεως, άρχεται δε δι επιδόσεως επιταγής προς πληρωμήν περιεχούσης περίληψιν του τοιούτου εγγράφου μετά μνείας ιδία του οφειλομένου ποσού και 35 Μάζη, Εμπράγματη εξασφάλιση, ο.π., Μάζη, Εμπράγματη εξασφάλιση, ο.π., για την πρακτική σκοπιά της εφαρμογής του άρθρου 1019 ΚΠολΔ στην εκτέλεση που επισπεύδεται με βάση τις διατάξεις του ν.δ βλ. Νικολόπουλο, Οι τροποποιήσεις του δικαίου της αναγκαστικής εκτέλεσης με το νόμο 2298/1995 ό.π., 68.

20 περιγραφής του ακινήτου ενυποθήκου ή μη, εφ ού η επιδιωκομένη εκτέλεσις, επιδιδομένης τω οφειλέτη ή συνυποχρέω και τρίτω διακατόχω. Η επιταγή άμα τη επιδόσει εγγράφεται, αιτήσει του επισπεύδοντος, εις το βιβλίον των κατασχέσεων, κατατιθεμένου αντιγράφου της παρά τω υποθηκοφύλακι, η δε τοιαύτη εγγραφή ισχύει ως αναγκαστική κατάσχεσις. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων του από 17 Ιουλίου 1923 ν.δ. περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών». Η διάταξη αυτή, η οποία διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 53 αριθμ. 4 ΕισΝΚΠολΔ, παραπέμπει στο τελευταίο της εδάφιο στο ν.δ του 1923, στο οποίο μόλις παραπάνω αναφερθήκαμε. Αν θεωρήσουμε, λοιπόν, δεδομένο ότι το άρθρο 1019 ΚΠολΔ εφαρμόζεται σε κάθε είδος αναγκαστικής κατάσχεσης, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά, το ερώτημα που τίθεται είναι αν με το ν. 4332/1929 εισάγεται αντίθετη ρύθμιση. Το σημείο, το οποίο προκαλεί αντιγνωμίες, εντοπίζεται στο άρθρο 14 4 του νόμου αυτού, κατά το οποίο: «δια τας εξ οιασδήποτε αιτίας απαιτήσεις της ΑΤΕ δύναται να ενεργηθεί αναγκαστική εκτέλεσες επί κινητών ή ακινήτων των οφειλετών της και την προς αυτήν συνυποχρέων οποτεδήποτε επί τη βάσει κοινοποιηθείσης εις τούτους επιταγής, ήτις ισχύει μέχρις ολοσχερούς εξοφλήσεως των απαιτήσεων της ΑΤΕ». Ερειδόμενη σε αυτήν την παράγραφο μία άποψη υποστήριξε πως το άρθρο 1019 ΚΠολΔ δε βρίσκει έδαφος εφαρμογής στο ν. 4332/1929, καθώς εισάγεται διαφορετική, αντίθετη με το κοινό δίκαιο ρύθμιση και ως ειδική κατισχύει εκείνης του άρθρου 1019 ΚΠολΔ 38. Η θέση αυτή πάντως δύσκολα μπορεί να χαρακτηριστεί ορθή. Η ρύθμιση του άρθρου 13 4 ν. 4332/1929 σχετίζεται με το ζήτημα της επίδοσης της επιταγής, κατά το άρθρο 924 ΚΠολΔ, και εισάγει πράγματι διαφορετική ρύθμιση, όσον αφορά όμως το άρθρο 926 ΚΠολΔ. Μπορεί από τη στιγμή της 38 Ειρ.Δύμης 7/1973, Ν.Δ. 30 (1974), 84 Ειρ.Θηβ. 60/1992, Δ. 24 (1993), 215 Μπρίνια, ο.π., 2218.

21 εγγραφής της επιταγής στα βιβλία κατασχέσεων αυτή να ισχύει ως κατάσχεση, ωστόσο επιταγή και κατάσχεση δεν ταυτίζονται 39. Ο ίδιος σκοπός που επιτάσσει την εφαρμογή του 1019 ΚΠολΔ στο κοινό δίκαιο ισχύει και στην περίπτωση του άρθρου 13 ν. 4332/1929. Δεν υπάρχει λόγος να παραμένουν δεσμευμένα τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη εξαιτίας της αδράνειας του επισπεύδοντος, είτε αυτός είναι ιδιώτης είτε ανώνυμη εταιρία είτε η ΑΤΕ 40. Γ. ν.δ. 356/1974 ( Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων) Ομοφωνία επικρατεί στην επισπευδόμενη κατά τις διατάξεις του ΚΕΔΕ διοικητική εκτέλεση, στην οποία δε χωρεί ανατροπή της κατάσχεσης 41. Αυτό προκύπτει εναργώς από τα άρθρα 19 4 για την κατάσχεση κινητών και 41 7 για την κατάσχεση ακινήτων του ν.δ. 356/1974, τα οποία ορίζουν πως: «αι περί ανατροπής της κατασχέσεως διατάξεις του άρθρου 1019 ΚΠολΔ δεν έχουν εφαρμογήν επί κατασχέσεων επιβαλλομένων κατά την διαδικασίαν του παρόντος ν.δ/τος». Έτσι, παρά την πάροδο του κατά την παράγραφο 1 του 39 Ειρ.Μεσσολ. 15/1996, Δ. 27 (1996), 684 Μπέη, Παρατηρήσεις στην Ειρ. Θηβ. 60/1992, Δ. 24 (1993), Ειρ.Μεσσολ. 15/1996, ο.π., με παρατηρήσεις Μπέη, ο οποίος επισημαίνει το παράδοξο στη συγκεκριμένη απόφαση να έχει εγγραφεί η κατάσχεση στο Υποθηκοφυλακείο Αγ. Παρασκευής Αττικής και κατά τόπο αρμόδιο για την εκδίκαση της αίτησης ανατροπής της κατάσχεσης να εμφανίζεται το Ειρ. Μεσσολογίου, δεδομένου ότι η δωσιδικία του άρθρου 1019 προκύπτει από την περιφέρεια όπου επιβλήθηκε η κατάσχεση Βαθρακοκοίλη, ο.π., 529 Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., ΑΠ 928/1991, ΕΕΝ 59 (1992), 545 «προκειμένης κατασχέσεως που επιβλήθηκε κατά τη διαδικασία του ΚΕΔΕ, η κατάσχεση αυτή δεν ανατρέπεται, έστω και αν πέρασε η ως άνω προθεσμία» Ειρ.Αθ. 122/1976, Δ. 7 (1976), 668 Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα - Νικολόπουλο, ο.π Σταυρόπουλο, ο.π., 1365 Βαθρακοκοίλη, ο.π. 529 Πίψου, ο.π. 451, υποσημ. 123 Παπαχρήστου, Ενημερωτικό σημείωμα στην Ειρ.Θες. 267/1972, Δ. 3 (1972), 341, ο οποίος τονίζει πως σκοπό του νόμου αποτέλεσε η αποφυγή του κινδύνου αθρόων παραγραφών των απαιτήσεων του Δημοσίου Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., 1886.

22 άρθρου 1019 ΚΠολΔ διαστήματος, ο οφειλέτης του δημοσίου δε δικαιούται να ζητήσει την ανατροπή της κατάσχεσης 42. Η κατάσταση όμως μεταβάλλεται, όταν το Δημόσιο δεν επιβάλλει κατάσχεση και δεν επισπεύδει πλειστηριασμό, αλλά αναγγέλλεται σε εκτελεστική διαδικασία, η οποία εξελίσσεται κατά το κοινό δίκαιο. Στο ΝΕΔΕ η μάλλον κρατούσα γνώμη δεχόταν ότι μία τέτοια αναγγελία δε μετέτρεπε την κοινή εκτέλεση σε διοικητική και, συνεπώς, σε περίπτωση απόφασης που απήγγειλε την ανατροπή της κατάσχεσης, η αναγγελία του Δημοσίου συνανατρεπόταν μαζί με την κοινή εκτέλεση 43. Κατά το άρθρο 55 1 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων «αι αναγγελίαι του Δημοσίου ίνα έχουν ισχύν αυτοτελούς κατασχέσεως δέον εν τη περιπτώσει ταύτη να κοινοποιηθούν και εις τον Υποθηκοφύλακα». Αυτό σημαίνει πως από την κοινοποίησή τους στον υπάλληλο του πλειστηριασμού και στον υποθηκοφύλακα οι αναγγελίες αυτές επέχουν θέση αυτοτελούς κατάσχεσης, χωρίς πάντως να ορίζεται πουθενά πως με την κοινοποίηση αυτή μετατρέπονται σε κατασχέσεις που επιβλήθηκαν κατά τον ΚΕΔΕ. 42 Όμοια ρύθμιση ίσχυε και κατά το προϊσχύσαν καθεστώς του Νόμου περί Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (ΝΕΔΕ), καθώς προβλεπόταν στο άρθρο 8 α.ν. 1537/1938 πως: «δεν έχουν εφαρμογήν εν τη διοικητική εκτελέσει αι διατάξεις του άρθρου 997 Πολ.Δικ., ως ετροποποιήθη δι άρθρου 3 α.ν. 1139/1938», βλ και Εφ.Λαρ. 509/1975, Δικ. 1976, 174 Μον.Πρωτ.Βερ. 14/1972, Αρχ.Ν. ΚΓ (1972), 401 Κιτσικόπουλο, ο.π Αποστολόπουλο, ο.π., 732 Οικονομόπουλο, Εγχειρίδιον πολιτικής δικονομίας, τ. 2 ος,τευχ. 2 ο, 1968, Εφ.Αθ. 310/1964, Αρχ.Ν. ΙΕ (1964), 322 «κατ άρθρο 8 α.ν. 1537/1938 αι διατάξεις του κατ άρθρ. 997 Πολ.Δικ. δεν έχουσι εφαρμογήν εν τη διοικητική εκτελέσει, ήτοι μόνον επί εκτελέσεως συνεπεία κατασχέσεως επιβληθείσης υπό του Δημοσίου κατά τας διατάξεις του ΝΕΔΕ και ουχί επί κοινής εκτελέσεως συνεπεία κατασχέσεως επιβληθείσης παρ ιδιώτου εις ην η γενομένη αναγγελία του Δημοσίου δεν μετατρέπει την κοινήν εκτέλεσιν εις διοικητικήν» Ειρ.Αθ. 141/1969, ΝοΒ 17 (1969), 69 Ειρ.Δύμης 7/1973, ο.π., 84 Κιτσικόπουλο, ο.π

23 Εξάλλου, όπως και παραπάνω σημειώθηκε, ο ΚΕΔΕ εξαιρεί την εφαρμογή του άρθρου 1019 ΚΠολΔ μόνο για τις κατασχέσεις που επέβαλε το Δημόσιο, ενώ η διάταξη αυτή εξακολουθεί να ισχύει για την κατάσχεση κατά το κοινό δίκαιο, όπου το Δημόσιο έχει απλώς αναγγελθεί 44. Επομένως, σε μια τέτοια περίπτωση το άρθρο 1019 ΚΠολΔ εφαρμόζεται κανονικά και η ανατροπή της κατάσχεσης συμπαρασύρει και την αναγγελία του Δημοσίου αφού δε συντρέχει ούτε καμία διάταξη νόμου ούτε κανένας ιδιαίτερος λόγος που να αποκλείει κάτι τέτοιο 45. Χαρακτηριστικά επισημαίνεται ότι: «το δημόσιον, παρά την αναγγελίαν του, έχει και σήμερον την ευχέρειαν να επιβάλη αυτοτελή κατάσχεσιν, μη κωλυόμενον εκ της κατά το κοινόν δίκαιον προεπιβληθείσης κατασχέσεως» 46. Δ. Εμπορικός Νόμος (Άρθρο 666) Στο άρθρο 666 του Εμπ.Ν. προβλέπεται ότι: «εάν προ της ενώσεως δεν ήρξατο τη επιμελεία των προνομιούχων ή ενυπόθηκων πιστωτών αναγκαστική εκποίησις των ακινήτων, μόνοι οι σύνδικοι δύνανται να ενεργήσωσι την πώλησιν αυτών οφείλουσι δε να προβώσι εις αυτήν εντός οκτώ ημερών, δι αδείας του εισηγητού, φυλαττομένων των περί της εκποιήσεως της ακινήτου περιουσίας των ανηλίκων διαγραφομένων διατυπώσεων». Τίθεται λοιπόν το ερώτημα για τη νομική φύση του πλειστηριασμού που περιγράφεται στην παραπάνω διάταξη. Αν δηλαδή είναι αναγκαστικός ή εκούσιος, κατά το άρθρο 1021 ΚΠολΔ, οπότε, αν είναι εκούσιος, δεν υπάρχει έδαφος εφαρμογής για το άρθρο Άρθρο 12 ΚΕΔΕ: «οιαδήποτε προγενεστέρα κατάσχεσις του Δημοσίου ή τρίτων δεν εμποδίζει την κατά το άρθρο 10 του παρόντος κατάσχεσιν, ουδέ η παρά του Δημοσίου επιβληθείσα κατάσχεσις εμποδίζει την παρ άλλων τοιαύτης». 45 Σταυρόπουλο, ο.π., 1365 Γέροντα Ψάλτη, Δημοσιονομικό δίκαιο, τεύχ. Α, 1998, Παπαχρήστου, Παρατηρήσεις στην Ειρ.Αθ. 980/1976, Δ. 7 (1976), 673 (675).

24 Συναφώς, έχει υποστηριχτεί η άποψη πως αυτός συνιστά εκούσιο και όχι αναγκαστικό πλειστηριασμό 47. Τη θέση αυτή φαίνεται να συμμερίζεται και ο Μπέης 48, με κριτήριο το αν του πλειστηριασμού προηγείται κατάσχεση ή όχι. Και αν μεν έχει προηγηθεί τέτοια, ο πλειστηριασμός είναι αναγκαστικός και τότε μπορεί βάσιμα να υποβληθεί αίτηση ανατροπής του άρθρου 1019 ΚΠολΔ. Όταν όμως δεν προϋπήρξε του πλειστηριασμού κατάσχεση, τότε ο πλειστηριασμός χαρακτηρίζεται εκούσιος, ακόμη και αν η εκποίηση των ακινήτων του πτωχού γίνεται ανεξάρτητα από τη θέλησή του. Συνεπώς, στο ενδεχόμενο αυτό, κατά την ίδια πάντα γνώμη, δε χωρεί εφαρμογή του άρθρου 1019, πολύ περισσότερο γιατί το 1021 ΚΠολΔ δεν παραπέμπει σε αυτό. Τα αντίθετα υποστήριξε το ακυρωτικό στην 587/1975 απόφασή του 49, στην οποία αποφαίνεται ότι ο πλειστηριασμός στην περίπτωση του άρθρου 666 Εμπ.Ν. είναι αναγκαστικός 50, χωρίς ωστόσο να αιτιολογεί περαιτέρω την κρίση του αυτή. Άμεση απόρροια αυτής της παραδοχής αποτελεί και η καταφατική κρίση του περί βασιμότητας της υποβολής του αιτήματος για ανατροπή της κατάσχεσης κατά το άρθρο 1019 ΚΠολΔ. Όσον αφορά το ν. 3816/1958, γνωστό ως «Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου», γίνεται δεκτό πως το άρθρο 1019 ΚΠολΔ εφαρμόζεται και στην περίπτωση αυτή 51. Σε αυτό συνηγορεί και πάλι η τελολογική προσέγγιση του άρθρου 1019 ΚΠολΔ 52, καθώς θεωρείται ανεπίτρεπτη η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη για μεγάλο χρονικό διάστημα εξαιτίας της αδράνειας του επισπεύδοντος δανειστή. 47 Μπρίνια, ο.π., 803 Λεβαντή, Πτωχευτικό δίκαιο, 1975, Παρατηρήσεις στην ΑΠ 587/1975, Δ. 7 (1976), Δ. 7 (1976), 147 = ΝοΒ 24 (1976), Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., Εφ.Πειρ. 948/1981, ΕΝΔ 10 (1982), 149 Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα Νικολόπουλο, ο.π., 1996 Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., Ειρ.Πειρ. 56/2003, Πειρ. Ν. 25 (2003), 365.

25 Ε. Συντηρητική κατάσχεση - Κατάσχεση εις χείρας τρίτου Η συντηρητική κατάσχεση που προβλέπεται στα άρθρα 707 επ. ΚΠολΔ αποτελεί ασφαλιστικό μέτρο, που στόχο έχει να εμποδίσει τον οφειλέτη από την επικείμενη αποξένωση από την κατασχετή περιουσία του, έτσι ώστε να είναι αδύνατη η επίσπευση εναντίον του αναγκαστικής εκτέλεσης, όταν μελλοντικά 53 ο αιτών δανειστής θα αποκτήσει εκτελεστό τίτλο 54. Το άρθρο του ίδιου Κώδικα παραπέμπει για την εκτέλεση των ασφαλιστικών μέτρων στις διατάξεις της αναγκαστικής εκτέλεσης. Θα μπορούσε, λοιπόν να θεωρηθεί πως και στην περίπτωση της συντηρητικής κατάσχεσης βρίσκει έδαφος εφαρμογής η διάταξη του άρθρου 1019 ΚΠολΔ. Κάτι τέτοιο όμως δεν μπορεί βάσιμα να υποστηριχτεί, αφού η ανατροπή της κατάσχεσης είναι ασυμβίβαστη με το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης 55. Πράγματι, συντηρητική κατάσχεση μπορεί να επιβάλλεται, ωστόσο από άποψη προόδου της διαδικασίας παραμένει ανενεργός, αφού αναμένεται η κρίση της υπόθεσης από το δικαστήριο που θα εξετάσει την αγωγή. Εξάλλου, αν η αγωγή απορριφθεί τελεσίδικα, ο οφειλέτης θα έχει το δικαίωμα ανάκλησης της απόφασης, με την οποία διατάχθηκε η συντηρητική κατάσχεση. Διαφοροποίηση επέρχεται όμως, όταν η συντηρητική κατάσχεση τραπεί σε αναγκαστική. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι δυνατή η εφαρμογή του άρθρου 1019 ΚΠολΔ, με σημείο έναρξης της κατά την παράγραφο 1 προθεσμίας το χρόνο έκδοσης της εκτελεστής δικαστικής απόφασης 56. Η ετήσια προθεσμία 53 Πάντως σε κάθε περίπτωση ο δανειστής πρέπει να ασκήσει αγωγή μέσα σε 30 ημέρες από την επίδοση στον οφειλέτη του εγγράφου για την κατάσχεση (άρθρο ΚΠολΔ). 54 Μον.Πρωτ.Αθ /1993, ΝοΒ 42 (1993), /1996, Αρμ. ΝΑ (1997), Μπρίνια, ο.π., 2214 Βαθρακοκοίλη, ο.π., 528 Μπέη, Αναγκαστική εκτέλεση, ο.π., 173, με διαφορετική θεμελίωση Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., Αν πρόκειται για συντηρητική κατάσχεση που επιβλήθηκε με βάση διαταγή πληρωμής, ο χρόνος έναρξης της ετήσιας προθεσμίας του άρθρου 1019 ΚΠολΔ., προσδιορίζεται από την πάροδο της προθεσμίας για την άσκηση τής κατά το άρθρο ανακοπής ή της απόρριψης της ασκηθείσης, οπότε από εκείνο το χρονικό σημείο αυτός που επέβαλε τη

26 του άρθρου 1019 άρχεται από το χρόνο τροπής ή της εξομοίωσης της συντηρητικής προς την αναγκαστική κατάσχεση. Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου αποτελεί μία μορφή κατάσχεσης για την ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων. Ο δανειστής στρέφεται κατά τρίτου προσώπου και όχι κατά του οφειλέτη. Ο θεσμός της ανατροπής της κατάσχεσης, ωστόσο, δε συνάδει με την ειδική αυτή μορφή κατάσχεσης. Είναι αλήθεια πως η ανατροπή του άρθρου 1019 είναι συνυφασμένη με πλειστηριασμό και αναπλειστηριασμό, διαδικασίες όμως που δε λαμβάνουν χώρα στην κατάσχεση εις χείρας τρίτου 57. συντηρητική κατάσχεση δύναται να προχωρήσει την εκτελεστική διαδικασία, χωρίς να απαιτείται η επιβολή αναγκαστικής κατάσχεσης, σύμφωνα με το άρθρο ΚΠολΔ. 57 Ειρ.Ρόδου 29/2004, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ (362117) Η αδυναμία εφαρμογής του θεσμού της ανατροπής στην προκειμένη περίπτωση, πάντως, δε καθιστά δυσμενέστερη τη θέση ούτε του οφειλέτη ούτε του τρίτου, καθώς, αν η κατάσχεση στα χέρια τρίτου δεν εμφανίσει δυσχέρειες, τότε η διαδικασία περατώνεται, οπότε ο κατασχών αναλαμβάνει την κατασχεθείσα απαίτηση. Αν πάλι ο τρίτος παραλείψει να υποβάλει δήλωση ή αυτή που υποβάλει κρίνεται ψευδής, παρέχεται το ένδικο βοήθημα της ανακοπής, η οποία, αν ευδοκιμήσει, φέρνει και πάλι την κατασχεθείσα απαίτηση στην περιουσία του κατασχόντα από τη συμπλήρωση του οκταημέρου από την κατάσχεση, ενώ, τέλος, αν δεν ασκηθεί ανακοπή ή αν ασκηθεί εκπρόθεσμα, η κατάσχεση αποδυναμώνεται. Βλ. και Μπρίνια, ο.π., 2214, υποσημ. 111 Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π.,

27 ΙΙΙ. Οι προϋποθέσεις ανατροπής της κατάσχεσης Α. Ύπαρξη κατάσχεσης Αυτόδηλη είναι η πρώτη προϋπόθεση για να ανατραπεί η κατάσχεση. Για να υφίσταται αίτημα ανατροπής της κατάσχεσης, είναι αναγκαία η διαπίστωση της αδράνειας της διαδικασίας. Τέτοια αδράνεια μπορεί να νοηθεί μόνο μετά την επιβολή της αναγκαστικής κατάσχεσης 58. Η κατάσχεση μπορεί να αφορά τόσο την κινητή όσο και την ακίνητη περιουσία του οφειλέτη και απαιτείται να είναι έγκυρη. Πάντως, δεν αποκλείεται να ζητηθεί η ανατροπή και άκυρης κατάσχεσης, εφόσον δεν έχει απαγγελθεί μέχρι την ημέρα υποβολής της αίτησης του 1019 ΚΠολΔ η με δικαστική απόφαση ακυρότητά της 59, Ράμμο, Η ύπαρξις, ο.π. 496 Γέσιου Φαλτσή, Δίκαιο αναγκαστικής εκτελέσεως, ο.π., 298 Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., Ειρ. Καλαυρίας 6/2003, ΝοΒ 51 (2003), 1469 με παρατ. Φεταλίδου = ΝοΒ 52 (2004), 1260 Μπρίνια, ο.π., 2186 Γέσιου Φαλτσή, Δίκαιο αναγκαστικής εκτελέσεως, ο.π., 298 Λεοντίδη Καρύδη, Παρατηρήσεις στην Ειρ.Αθ. 2695/1986, Δ. 19 (1988), 116 Ενημερωτικό σημείωμα συντάξεως, Δ. 3 (1972), 169 αντίθετη άποψη, ότι δηλαδή μπορεί να ζητηθεί η ανατροπή μόνο έγκυρης κατάσχεσης, υιοθετεί η Ειρ.Αθ. 2695/1986, Δ. 19 (1988), 115. Επρόκειτο για αίτηση ανατροπής της κατάσχεσης, η οποία όμως είχε ήδη ακυρωθεί με την άσκηση ανακοπής και την έκδοση σχετικής δικαστικής απόφασης. Έτσι, κρίθηκε πως: «η απαγγελία της ακυρότητας με την απόφαση επί της ανακοπής κατάργησε την άκυρη διαδικαστική πράξη και την επ αυτής στηριζόμενη διαδικασία αναδρομικά. Επομένως η αίτηση του αιτούντος δεν έχει αντικείμενο και δεν μπορεί να ζητή ο αιτών να την ανατρέψει, εφόσον αυτή έχει ακυρωθεί» βλ. ακόμη και Ειρ.Αθ. 707/1971, Δ. 3 (1972), 167, η οποία νομολόγησε πως: «η ανατροπή κατασχέσεως ένεκα παρόδου των εν άρθρω ΚΠολΔ αναφερομένων χρονικών ορίων είναι επιτρεπτή εν εγκύρω υπάρξει κατασχέσεως». 60 Έτσι ο καθού η εκτέλεση οφειλέτης έχει δύο δυνατότητες: είτε να επιδιώξει την ακύρωση της κατάσχεσης με την ανακοπή του άρθρου 933 ΚΠολΔ, η οποία ενεργεί αναδρομικά, είτε την ανατροπή της, η οποία αναπτύσσει τα αποτελέσματά της ex nunc, ωστόσο η δικαστική διαμάχη τερματίζεται συντομότερα.

28 Β. Πάροδος του νόμιμου χρόνου - Αναστολή του χρονικού διαστήματος που προβλέπεται στο άρθρο 1019 ΚΠολΔ παράγραφος 1 Η δεύτερη προϋπόθεση που τάσσεται από το νόμο έγκειται στην πάροδο εύλογου χρονικού διαστήματος, εντός του οποίου ο δανειστής επέδειξε αδράνεια. Το διάστημα αυτό υπολογίζεται διαφορετικά, ανάλογα αν πρόκειται για τη μη διενέργεια του πλειστηριασμού ή του αναπλειστηριασμού. Στο άρθρο ορίζεται πως: «η κατάσχεση, εφόσον δεν ακολουθήσει πλειστηριασμός μέσα σε ένα έτος αφότου επιβλήθηκε η κατάσχεση ή αναπλειστηριασμός μέσα σε έξι μήνες από τον πλειστηριασμό, ανατρέπεται». Η διάταξη αυτή διακρίνει δύο περιπτώσεις, όπου χωρεί η αίτηση ανατροπής της κατάσχεσης. Στην πρώτη η προθεσμία άρχεται από το χρόνο επιβολής της κατάσχεσης, ενώ το χρονικό διάστημα που απαιτείται να διαρρεύσει και εντός του οποίου να μην έχει λάβει χώρα πλειστηριασμός ανέρχεται στο ένα έτος 61. Στην άλλη περίπτωση ως αφετηρία της εξάμηνης προθεσμίας λαμβάνεται ο χρόνος διεξαγωγής του πλειστηριασμού. Με άλλες λέξεις, εφόσον συντελέστηκε πλειστηριασμός, αλλά ο υπερθεματιστής δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις του, ενώ παράλληλα καθυστερεί και η διενέργεια αναπλειστηριασμού πέραν του εξαμήνου 62, οποιοσδήποτε τρίτος που αποδεικνύει έννομο συμφέρον νομιμοποιείται να ζητήσει την ανατροπή της κατάσχεσης. Πιο αναλυτικά, η ετήσια ή εξαμηνιαία, ανάλογα, αυτή δικονομική προθεσμία αρχίζει να τρέχει από την επομένη (άρθρο ΚΠολΔ) της επιβολής της 61 Όμοια ήταν η ρύθμιση και στο άρθρο 997 Πολ.Δικ. Ο ΚΠολΔ/1968 προέβλεπε δέκα οκτώ μήνες, θέση η οποία εγκαταλείφθηκε με το ν.δ. 958/1971, που επανέφερε το διάστημα που ίσχυε και επί Πολ.Δικ., αλλά εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα. 62 Και η Πολ.Δικ. προέβλεπε το εξάμηνο ως διάστημα μη διενέργειας αναπλειστηριασμού. Ο ΚΠολΔ το ανύψωσε στους είκοσι τέσσερις μήνες, αλλά με το ν.δ. 958/1971 ο χρόνος που απαιτεί η διάταξη είναι και πάλι το εξάμηνο.

29 κατάσχεσης, κατά τις διατάξεις των άρθρων που ρυθμίζουν τον τρόπο επιβολής της για τα κινητά (άρθρο 954 1,2,3) και για τα ακίνητα (άρθρο 993 1,2) 63 ή του πλειστηριασμού. Χωρίς σημασία ζήτημα είναι αυτό που αφορά το αν και πότε έγιναν οι κοινοποιήσεις της κατασχετήριας έκθεσεις ή οι εγγραφές στο βιβλίο κατασχέσεων 64. Η προθεσμία αυτή υπολογίζεται με βάση το χρησιμοποιούμενο ημερολόγιο, χωρίς να προσμετρώνται οι ενδιάμεσες εξαιρέσιμες ημέρες, και λήγει μόλις περάσει η αντίστοιχη ημερομηνία (άρθρο ΑΚ) 65. Η δικονομική αυτή προθεσμία χαρακτηρίζεται ως καταχρηστική, μια και έχει προβλεφθεί για την εξυπηρέτηση γενικότερων συμφερόντων 66. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως από το πλέγμα των διατάξεων περί προθεσμιών του ΚΠολΔ (άρθρα 144 επ.) εφαρμόζονται μόνο εκείνα, τα οποία καθορίζουν την έναρξη και τη λήξη της προθεσμίας (144 1 και 145 ΚΠολΔ). Η απόφαση που κηρύσσει την ανατροπή της κατάσχεσης αποτελεί «οιονεί ποινή 67» για τη σε βάρος του οφειλέτη αλλά και της οικονομικής εν γένει ζωής δέσμευση επί μακρό χρονικό διάστημα περιουσιακών του στοιχείων. Έτσι εμφανίζεται απόλυτα λογική η επιλογή του νομοθέτη να επιτρέψει την υπό προϋποθέσεις αποδέσμευσή τους. Υπάρχουν, ωστόσο, και φορές, κατά τις 63 ΑΠ 1531/1995, Ελλ.Δικ. 38 (1997), 1548 Ειρ.Πολυκάστρου 17/1987, Αρμ. ΜΒ (1988), 894 (895) Ειρ.Αθ. 2496/1995, Αρχ.Ν. ΜΖ (1996), 70 Ράμμο, Η ύπαρξις, ο.π., 502 Μπρίνια, ο.π., Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα Νικολόπουλο, ο.π., 1993 Γέσιου Φαλτσή, Δίκαιο αναγκαστικής εκτελέσεως, ο.π., 299 Βαθρακοκοίλη, ο.π., Υπό το καθεστώς της Πολ.Δικ., αλλά και του ΚΠολΔ/1968 η προθεσμία άρχιζε για μεν τα κινητά από την ημέρα της επιβολής της κατάσχεσης, για τα ακίνητα όμως από την ημέρα εγγραφής της κατάσχεσης στα βιβλία του υποθηκοφυλακείου. Τη σύντμηση αυτή επικροτεί ο Ψαρράκης, Η ανατροπή της κατασχέσεως κατ άρθρον 1019 ΚΠολΔ, Δικ. 1974, 10. Ωστόσο, επηρεασμένες από το επικρατήσαν μέχρι το ν.δ. 958/1971 καθεστώς είναι οι ΑΠ 672/1974, ΝοΒ 23 (1975), 282 (283) 254/1979, ΝοΒ 27 (1979), 1276 (1277) Ειρ.Χαλανδρ. 8/1984, Δ. 15 (1984), 871, με παρατηρήσεις Σταματόπουλου. 65 Μπρίνια, ο.π., 2187 Βαθρακοκοίλη, ο.π., 530 Ευστρατιάδη, Η ανατροπή, ο.π., Ειρ.Πολυκάστρου 17/1987, Αρμ. ΜΒ (1988), 894 (895) Μπέη, Πολιτική δικονομία, τ. Ι Β, 1973, 746 επ. Μπρίνια, ο.π., 2188 Βαθρακοκοίλη, ο.π., 530 βλ. όμως και Ειρ.Αθ. 1344/1976, Δ. 7 (1976), 445 (448), με παρατηρήσεις Μπέη Ράμμο, Η ύπαρξις, ο.π Μπρίνια, ο.π., 2180.

30 οποίες ατονεί η εκτελεστική διαδικασία, χωρίς αυτό να μπορεί να καταλογιστεί στην πλευρά του επισπεύδοντα. Δίκαιο, λοιπόν, παρίσταται και σε μια τέτοια περίπτωση να επεμβαίνει ο νομοθέτης και να αφαιρεί από τις προθεσμίες τις παραγράφου 1 τα «νεκρά» αυτά διαστήματα, κατά τα οποία ο επισπεύδων δεν επέδειξε αδράνεια 68,69. Πράγματι, η παράγραφος 2 του άρθρου 1019 ΚΠολΔ αναφέρει ότι: «δεν υπολογίζεται το διάστημα από την έκδοση της απόφασης, σύμφωνα με το άρθρο και 4 μέχρι την ημέρα του πλειστηριασμού που ορίστηκε σύμφωνα με αυτήν, το διάστημα της αναστολής της εκτέλεσης, η οποία χορηγήθηκε με δικαστική απόφαση ή με κοινή συναίνεση εκείνου που επισπεύδει και του οφειλέτη, η οποία βεβαιώνεται με συμβολαιογραφική πράξη, καθώς και ο χρόνος από 1 έως 31 Αυγούστου». 1. Μη υπολογισμός του χρόνου, όταν διενεργείται τρίτος ή και τέταρτος πλειστηριασμός (άρθρο και 4 ΚΠολΔ) 70 Η διαδικασία του πλειστηριασμού δεν εξασφαλίζει πάντα και την ύπαρξη πλειοδοτών, οι οποίοι επιθυμούν να αποκτήσουν το κατασχεμένο. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε στην εξειδικευμένη χρησιμότητα τού προς πλειστηριασμό αντικειμένου είτε στις περιορισμένες δυνατότητές του είτε σε άλλους λόγους. Σημαντικό πάντως είναι πως ο νομοθέτης λαμβάνει πρόνοια και ρυθμίζει μια τέτοια περίπτωση. Αν δεν πλειοδοτήσει κανείς, το κατασχεθέν κατακυρώνεται κατόπιν αιτήσεως του επισπεύδοντα στον ίδιο. Αν τέτοια αίτηση δεν υποβληθεί, διενεργείται δεύτερος πλειστηριασμός εντός σαράντα ημερών. Αν ούτε αυτή τη φορά βρεθεί πλειοδότης, είναι δυνατό είτε να διεξαχθεί και τρίτος πλειστηριασμός 68 Βαθρακοκοίλη, ο.π., Η Πολ.Δικ. δεν περιείχε καμία σχετική πρόβλεψη, όπως εξάλλου και ο ΚΠολΔ/1968. Για πρώτη φορά καθιερώθηκε ο μη υπολογισμός χρονικού διαστήματος, αυτός του χρόνου της αναστολής, δικαστικής ή συναινετικής, με το ν.δ. 958/ Η περίπτωση αυτή εισήχθη στον ΚΠολΔ με το άρθρο 4 33 του ν. 2298/1995.