ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ. Δρ. Γεωπόνος Εγγείων Βελτιώσεων, Εδαφολογίας και Γεωργικής Μηχανικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Transcript

1 ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Δρ. Γεωπόνος Εγγείων Βελτιώσεων, Εδαφολογίας και Γεωργικής Μηχανικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Εξάμηνο Διδασκαλίας: Ε (Βασικές έννοιες για το έδαφος) Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής Φλώρινα 2016

2 Τι υπάρχει μέσα σε μια ποσότητα εδάφους?

3 Σε μια ποσότητα εδάφους περιέχονται: Εδαφικά σωματίδια (Ανόργανα συστατικά) Στερεή φάση του εδάφους Οργανική ύλη (Οργανικά συστατικά) Νερό Υγρή φάση του εδάφους Αέρας Αέρια φάση του εδάφους

4 Εδαφικά σωματίδια (διάμετρος <2mm): Άμμος (2mm<διάμετρος< 0,05mm) Ιλύς (0,05mm<διάμετρος<0,002mm) Άργιλος (διάμετρος<0,002mm)

5 Εδαφική υφή: Ορισμός: Ποσοστιαία αναλογία άμμου, ιλύος, αργίλου Εργαστηριακή μέθοδος: Μέθοδος Βουγιούκου Πρακτικά αδύνατο να μεταβληθεί

6 Εδαφική υφή: 12 τύπους υφής Αμμώδη εδάφη (ελαφράς σύστασης): Αμμώδες (Sandy), πηλο-αμμώδες (Loamy sand), αμμοπηλώδες (Sandy loam) Πηλώδη εδάφη (μέσης σύστασης): αμμο-αργιλο-πηλώδες (Sandy clay loam), πηλώδες (Loam), ιλυο-πηλώδες (Silty loam), ιλυο-αργιλο-πηλώδες (Silty clay loam), ιλυώδες (Silt) Αργιλώδη εδάφη (βαριάς σύστασης): αργιλο-πηλώδες (Clay loam), ιλυο-αργιλώδες (Silty clay), αμμο-αργιλώδες (Sandy clay) αργιλώδες (Clay)

7 Τρίγωνο μηχανικής ανάλυσης Έστω ένα έδαφος: 50% άμμος 30% ιλύς 20% άργιλος Σε ποιο τύπο εδάφους ανήκει; Απ. Πηλός

8 Έστω ένα έδαφος: 15% άμμος 45% ιλύς 40% άργιλλος Σε ποιο τύπο εδάφους ανήκει; Απ. Ιλυοαργιλώδης Πηλός

9 Έστω ένα έδαφος: 30% άμμος 10% ιλύς 60% άργιλος Σε ποιο τύπο εδάφους ανήκει; Απ. Άργιλος

10 Πρακτικές συμβουλές: Αμμώδες έδαφος: Ξερό δεν πλάθεται, υγρό θα δημιουργήσει ένα βόλο ο οποίος όμως θα θρυμματισθεί Πηλώδες έδαφος: Αν το πλάσουμε ενώ είναι υγρό θα δημιουργηθεί ένας εύπλαστος βόλος τον οποίο μπορούμε να χειριστούμε εύκολα χωρίς να σπάσει Αργιλώδες έδαφος: Σχηματίζει σκληρούς βόλους όταν είναι ξηρό, ενώ όταν είναι υγρό κρατά τα δάκτυλα ενωμένα λόγω της μεγάλης συγκολλητικής του ικανότητας

11 Εδαφική δομή: Ορισμός: Ο τρόπος διάταξης των εδαφικών σωματιδίων για το σχηματισμό ομάδων συσσωματωμάτων 6 τύποι δομής: Ελαφρά μονόκοκκα, Βαρειά μονόκοκκα, κυβικής μορφής, πλακώδη, κοκκώδη και πρισματικά Επιτρέπουν την εύκολη διείσδυση και διακίνηση του νερού: Ελαφρά μονόκοκκα, Κοκκώδη Δυσκολία στην κίνηση του νερού: Βαρειά μονόκοκκα Η εδαφική δομή μεταβάλλεται ανάλογα με τη γεωργική πρακτική (π.χ. χρήση μηχανημάτων σε υγρά εδάφη, συνεχής άρδευση, συγκέντρωση αλάτων)

12 Πυκνότητα εδάφους: Στο έδαφος διακρίνουμε δύο πυκνότητες. Η μία αφορά τα στερεά σωματίδια (πραγματική πυκνότητα) και η άλλη αφορά το έδαφος σαν σύνολο (εδαφικά σωματίδια και πόροι) και ονομάζεται φαινόμενη πυκνότητα

13 Πυκνότητα εδάφους: Ερώτηση: Ποιά από τις δύο πυκνότητες είναι μικρότερη και γιατί; Απάντηση: Σε ίσο όγκο εδάφους η μάζα των στερεών σωματιδίων είναι μεγαλύτερη από τη μάζα εδάφους που περιλαμβάνονται και οι πόροι. Επομένως η φαινόμενη πυκνότητα είναι πάντα μικρότερη της πραγματικής Ερώτηση: Όταν συμπιέζεται το έδαφος η φαινόμενη πυκνότητα αυξάνει ή μικραίνει και γιατί; Απάντηση: Με τη συμπίεση του εδάφους μειώνονται οι πόροι και στο συγκεκριμένο όγκο εδάφους περιέχονται περισσότερα στερεά σωματίδια. Άρα η φαινόμενη πυκνότητα αυξάνει

14 Πυκνότητα εδάφους: Ερώτηση: Τα αμμώδη εδάφη έχουν μικρότερη ή μεγαλύτερη φαινόμενη πυκνότητα από τα αργιλώδη; Απάντηση: Τα αμμώδη εδάφη έχουν μεγαλύτερη φαινόμενη πυκνότητα από τα αργιλώδη διότι οι κόκκοι τους έχουν στενή επαφή μεταξύ τους και επομένως παρουσιάζουν λιγότερους πόρους Προσοχή: Τα αμμώδη εδάφη έχουν λιγότερους πόρους από τα αργιλώδη αλλά οι πόροι αυτοί είναι μεγαλύτεροι σε μέγεθος που ευνοούν την ταχύτερη απομάκρυνση του νερού

15 Πορώδες εδάφους: Ορισμός: Το πορώδες του εδάφους είναι το τμήμα του που καταλαμβάνεται από τους πόρους που περιέχουν νερό και αέρα Ερώτηση: Το πορώδες των αμμωδών εδαφών είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από το πορώδες των αργιλωδών εδαφών; Απάντηση: Το πορώδες των αμμωδών εδαφών είναι μικρότερο από το πορώδες των αργιλωδών εδαφών διότι έχουν μεγάλη φαινόμενη πυκνότητα

16 Πορώδες εδάφους: Γενικά: Αμμώδες έδαφος ή ελαφρύ έδαφος: Μεγάλοι πόροι, μεγάλη φαινόμενη πυκνότητα, μικρό πορώδες και λίγοι πόροι, ταχύτερη απομάκρυνση του νερού Αργιλώδες έδαφος ή βαρύ έδαφος: Μικροί πόροι, μικρή φαινόμενη πυκνότητα, μεγάλο πορώδες και πολλούς πόρους, μικρή ταχύτητα απομάκρυνσης του νερού Πηλώδες έδαφος: Ενδιάμεση κατάσταση των δύο παραπάνω τύπων εδάφους