ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ (MSc) στα ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙKH ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ (MSc) στα ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙKH ΕΡΓΑΣΙΑ «Μελέτη και αξιολόγηση open source ERP συστημάτων και ενδεικτική εφαρμογή» Καραμούστος Κωνσταντίνος ΜΜ ΑΘΗΝΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013

2

3 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ (MSc) στα ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙKH ΕΡΓΑΣΙΑ «Μελέτη και αξιολόγηση open source ERP συστημάτων και ενδεικτική εφαρμογή» Καραμούστος Κωνσταντίνος ΜΜ Επιβλέπων Καθηγητής: Κωτίδης Ιωάννης Εξωτερικός Κριτής: Βασσάλος Βασίλειος ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013

4

5 Contents ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 5 ABSTRACT... 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΚΟΠΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ERP ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ERP ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ERP ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ERP ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: RFID ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ RFID ΔΙΑΚΡΙΣΗ RFID Tag ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ RFID RFID ΠΡΟΤΥΠΑ (Standards) RFID MIDDLEWARE ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ RFID ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ RFID ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΠΡΟΙΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ ΛΟΓΙΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΑΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΙΜΑΤΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: OPEN SOURCE ERP VS COMMERCIAL ERP ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ OPEN SOURCE ERP ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΕΠΙΛΟΓΗ OPEN SOURCE ERP ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΝΟΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΙΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΛΙΣΤΑ ΜΕ ΤΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ [I.19] ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΛΥΨΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ERP ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Compiere Tiny ERP WebErp Opentaps OfBiz SQL Ledger PostBooks ERPNEXT ERP ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: OpenERP ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ OpenERP ΕΞΕΛΗΞΗ ΤΟΥ OpenERP ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ OpenERP ΤΟ OpenERP COMMUNITY

7 ΤΟ OpenERP ONLINE ΤΟ OpenERP ENTERPRISE ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΤΗΣ ΠΕΛΑΤΗΣ SCALABILITY INTEGRATION INTERNATIONALIZATION ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ OpenERP ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΟ MENU ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤA ANTIKEIMENA (OBJECTS) ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΝΟΝΩΝ ΓΙΑ OBJECTS ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ OpenERP ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ OpenERP ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ OpenERP MODULES ΤΟΥ OpenERP MODULE ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ & ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ MODULE MARKETING MODULE CRM MODULE ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣ MODULE ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ MODULE ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ MODULE ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ MODULE ΣΗΜΕΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ MODULE ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ WAREHOUSE MANAGEMENT PURCHASE MANAGEMENT SALES MANAGEMENT

8 MANUFACTURING (MRP) ACCOUNTING & FINANCE ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: ΒΑΣΙΚΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΜΕΝΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΦΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΥΣΤΗΣ ΠΕΛΑΤΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: ΣΕΝΑΡΙΑ SUPPLY CHAIN MANAGEMENT ΑΓΟΡΑ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΕΝΤΟΛΗ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΩΝ ΠΛΗΡΩΜΗ ΠΩΛΗΣΗ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΚΔΟΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΩΝ ΠΛΗΡΩΜΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΓΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΟΣ Βιβλιογραφία Ιστός

9 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αντικειμενικός στόχος κάθε επιχείρησης είναι να ικανοποιήσει τους πελάτες της, ώστε να εξασφαλίσει την πώληση των προϊόντων της, και κατά συνέπεια την ανάπτυξη και την κερδοφορία της. Καθοριστικός παράγοντας για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η καλή συνεργασία, αρχικά όλων των τμημάτων της επιχείρησης, και στη συνέχεια των αντίστοιχων τμημάτων με τους προμηθευτές και τους πελάτες. Γίνεται κατανοητό δηλαδή ότι είναι απαραίτητη η σωστή και άμεση πληροφόρηση ανάμεσα σε όλα τα τμήματα της επιχείρησης, όπως είναι οι πωλήσεις, η παραγωγή, το λογιστήριο, το τμήμα marketing, το τμήμα εξυπηρέτησης των πελατών και το τμήμα προμηθειών. 5 Η ταχύτητα ανταπόκρισης στις απαιτήσεις και στις μεταβολές της αγοράς εξαρτάται από την ταχύτητα της ροής της πληροφορίας κατά μήκος όλης της εφοδιαστικής αλυσίδας. Όσο η τεχνολογία αναπτύσσεται προσφέροντας στις επιχειρήσεις νέα εργαλεία και μεθόδους για τη συλλογή, επεξεργασία, αποθήκευση και τελικά αξιοποίηση της πληροφορίας, τόσο θα μειώνονται οι χρόνοι ανταπόκρισης στον πελάτη. Η χρήση ERP (Enterprise Resource Planning) ελαχιστοποιεί τις πολλαπλές καταχωρήσεις, μειώνει τα λάθη και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για άμεση ανταπόκριση σε οποιαδήποτε μεταβολή, βοηθώντας παράλληλα τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των μελών που ανταλλάσσουν τις πληροφορίες. Η επένδυση λοιπόν στην τεχνολογία της πληροφορικής δεν είναι πλέον μια εναλλακτική λύση για τη διάχυση των πληροφοριών, αλλά μια επιτακτική ανάγκη για την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων, καθώς δεν είναι πλέον αρκετό π.χ. να διακινείς απλώς τα προϊόντα, αλλά πρέπει να γνωρίζεις και σε ποιο σημείο και σε τι κατάσταση βρίσκονται, ποιες παραγγελίες εκκρεμούν και πότε πρέπει αυτές να παραδοθούν, ποιες παραλαβές θα γίνουν και πότε θα πραγματοποιηθούν. Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι να αναδειχτούν τα συστήματα ERP ανοιχτού λογισμικού και να παρουσιαστεί η πρακτική εφαρμογή ενός εξ αυτών με όνομα OpenERP από την αρχική παραμετροποίηση έως κάποιο σενάριο διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας. Προσπαθήσαμε να δώσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για το σύστημα αυτό παρουσιάζοντας όλα τα χαρακτηριστικά του, τα πλεονεκτήματα, τα μειονεκτήματα, τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε

10 χρησιμοποιώντας το και τέλος δώσαμε κάποια παραδείγματα για το πως χρησιμοποιείται το σύστημα αυτό στην εφοδιαστική αλυσίδα. Πιο αναλυτικά, ξεκινήσαμε με γενικές πληροφορίες που αφορούν την πληροφορία και τον ρόλο της στην εφοδιαστική αλυσίδα καθώς και με κάποια γενικά στοιχεία σχετικά με τα πληροφοριακά συστήματα. Στη συνέχεια, κάναμε μια παρουσίαση που αφορά τα συστήματα ERP. Εστιάσαμε στην εξέλιξη τους, στα οφέλη που επιφέρει η χρήση τους αλλά και σε κάποια προβλήματα που υπάρχουν από την εισαγωγή τους. Επιπλέον, αναφερθήκαμε στην τεχνολογία RFID (Radio Frequency Identification). Αναλύσαμε την λειτουργία τους, καθώς και για την έλλειψη προτύπων όπου τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια δημιουργίας τους. Επιπλέον αναφέραμε γιατί μία συσκευή ανάγνωσης και μία RFID ετικέτα δεν μπορούν να επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα χωρίς τη χρήση κάποιου ενδιάμεσου λογισμικού middleware. Τέλος αναλύσαμε τα πλεονεκτήματα τους και περιγράψαμε την εφαρμογή μιας τέτοιας τεχνολογίας στην εφοδιαστική αλυσίδα. Συνεχίζοντας, κάναμε μια εισαγωγή στα πληροφοριακά συστήματα ανοιχτού κώδικα. Δώσαμε κάποιες πιο γενικές πληροφορίες σχετικά με τα συστήματα αυτά όπως κάποιους ορισμούς, άδειες χρήσης και συνοπτικά κάποια πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα από την χρήση τους και έπειτα επιχειρήσαμε μια σύγκριση μεταξύ ERP ανοιχτού κώδικα και εμπορικών ERP. Η σύγκριση αυτή αφορούσε το κόστος εφαρμογής, την προσαρμογή, τον χρόνο εφαρμογής, την ποιότητα και την συντήρηση των συστημάτων αυτών. Έπειτα, εστιάσαμε περισσότερο στο λογισμικό ανοιχτού κώδικα, αναφερθήκαμε στη σημασία της σωστής επιλογής ενός τέτοιου συστήματος και παρουσιάσαμε αναλυτικά τα κριτήρια που υπάρχουν προκειμένου να γίνει η κατάλληλη επιλογή ενός συστήματος ανοιχτού κώδικα από μια εταιρία ανάλογα με τις ανάγκες της. Έτσι αναφερθήκαμε στις ανάγκες λειτουργικότητας που πρέπει να καλύπτει ένα ERP ανοιχτού κώδικα όπως η ελαστικότητα, η δυνατότητα υποστήριξης, η συνέχεια και η ωριμότητα. Το επόμενο μας βήμα ήταν να κάνουμε μια επισκόπηση και σύγκριση των ERP συστημάτων ανοιχτού κώδικα. 6

11 Στη συνέχεια, περάσαμε σε ακόμα λεπτομερέστερη παρουσίαση ενός συστήματος ανοιχτού κώδικα με όνομα OpenERP, παρουσιάζοντας εκδόσεις του και σημαντικά χαρακτηριστικά όπως το επιχειρησιακό μοντέλο, η αρχιτεκτονική, η βάση δεδομένων, το λειτουργικό σύστημα, η υποστήριξη καθώς και άλλα εξίσου σημαντικά χαρακτηριστικά. Δεν θα μπορούσαμε σαφώς, να παραλείψουμε την αναφορά στα κυριότερα modules του OpenERP. Ακολούθως, δώσαμε κάποια στοιχεία για την εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος και περιγράψαμε την βασική παραμετροποίηση. Έχοντας πλέον δώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα του συστήματος OpenERP και έχοντας περιγράψει όλες τις παραμέτρους που απαιτούνται, προχωρήσαμε στη δημιουργία κάποιων παραδειγμάτων εφαρμογής του στην εφοδιαστική αλυσίδα. Στο στάδιο αυτό, προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε αναλυτικά τον τρόπο που δουλεύει στην εφοδιαστική αλυσίδα μέσω σεναρίων. Τέλος, αφού δώσαμε μια θεωρητική αλλά και μια πρακτική εικόνα του συστήματος OpenERP προχωρήσαμε στην εξαγωγή συμπερασμάτων που αφορούσαν μια γενικότερη εικόνα του συστήματος αυτού αλλά και πλήρη αναφορά τόσο στα πλεονεκτήματα όσο και στα μειονεκτήματα του. 7

12 ABSTRACT Every business goal is to satisfy its customers in order to be profitable. Good cooperation among the different parts of the business and between each part and the suppliers and customers plays an important role in achieving this goal. It is understood that the correct and prompt updating among all parts of the business such as sales, production, accounting, marketing, the customer service department and the procurement department, is necessary. The dispatch speed of the demands and changes that have to do with the market depends on the speed of information flow along the entire supply chain. Technology develops rapidly and gives to the companies the opportunity to use new tools and methods for the collection, processing, storage and eventually the utilization of information. As a result, the companies manage to reduce the dispatch time to the customer. The use of ERP minimizes multiple entries, reduces errors, creates the conditions for immediate response to any change and at the same time it improves the cooperation among members that share their information. Thus, it is understood that information technology has become an imperative for business efficiency. This can be clearly understood if we think that it is no longer enough to simply handle the products, but we need to know the place and the condition that they are at any time, which orders are pending, which deliveries will be done and when this process will take place. The aim of this study is to designate the open source ERP systems and to present the implementation of OpenERP from initial configuration to a supply chain management scenario. We present a complete view for this system that contains all its features, advantages, disadvantages, the way we work by using it and finally some examples on how this system is used in the supply chain. In detail, we started by giving some data about information and its role in the supply chain as well as some general information relating to informational systems. The next step was to give a presentation in ERP systems concerning their evolution, the benefits that we take from their use, but also we mentioned some problems that we faced by their insertion. 8

13 Moreover, we discussed the RFID technology. We analyzed their function as well as the lack of standards and the fact that in recent years an effort is being made to create them. As we went on, we introduced open source informational systems. We gave some general information concerning these systems focusing on some definitions, advantages and disadvantages. Then, we attempted a comparison between Open Source ERP and Commercial ERP. This comparison had to do with the cost of implementation, the adaption, the implementation time, the quality and the maintenance of these systems. Then, we analyzed open source software. First of all, we talked about the importance of proper selection of an Open Source ERP system and we presented in detail the criteria that exist in order to make the appropriate choice of a system like that from a company depending on the existing needs. After that, we continued with a more detailed presentation of OpenERP and we displayed different OpenERP editions and important features such as the business model, the architecture, the database, the operating system, the support and other equally important elements. We also referred to the main modules of OpenERP. Subsequently, we talked about the installation of a system like that and we described the basic configuration. Having given a complete view of an OpenERP system and having described all the required parameters, we put together some examples of OpenERP application in the supply chain. At this stage, we tried to show in detail the way that an OpenERP system works in the supply chain through different scenarios. Finally, we gave some conclusions concerning the general overview of an OpenERP system and we focused on the advantages and disadvantages that an OpenERP system has. 9

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ 1.1 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Από τα αρχαία ακόμα χρόνια, ο άνθρωπος έψαχνε τρόπους να επεξεργαστεί τα δεδομένα που διέθετε προκειμένου να επιβιώσει αλλά και να κάνει τη ζωή του πιο εύκολη. Σήμερα μετά από τόσα χρόνια εξέλιξης και προόδου, αυτό δεν έχει αλλάξει και οι κάθε είδους βιομηχανίες ασχολούνται με την επεξεργασία δεδομένων για να παράγουν όσο το δυνατόν πιο ακριβείς πληροφορίες. 10 Οι υπολογιστές και κατά συνέπεια τα αποτελέσματά τους, χρησιμοποιούνται πλέον σε όλους τους κλάδους και από μεγάλο αριθμό εργαζόμενων για καθημερινές και βασικές υποχρεώσεις αλλά και για πιο εξεζητημένους λόγους. Έτσι, βλέπουμε επιστήμονες και μηχανικούς όλων των ειδικοτήτων να χρησιμοποιούν τους υπολογιστές για την εκτέλεση πολύπλοκων μαθηματικών υπολογισμών. Επιπλέον, ένας πολύ μεγάλος αριθμός υπαλλήλων σε όλες τις επιχειρήσεις χρησιμοποιεί τους υπολογιστές με σκοπό να μειωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο τα δεδομένα που διαχειρίζονται καθημερινά ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη λειτουργία της εκάστοτε επιχείρησης εύκολα αλλά και αποτελεσματικά. Είναι ευρέως γνωστό ότι σημαντικές αποφάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο στηρίζονται σε δεδομένα όπως έξοδα λειτουργίας, απογραφές, στατιστικά αγορών και άλλους ποσοτικούς παράγοντες η επεξεργασία των οποίων χωρίς τη χρήση των υπολογιστών θα ήταν από δύσκολη έως αδύνατη. Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι όσο πιο ακριβείς είναι οι πληροφορίες τόσο μεγαλύτερο προβάδισμα μπορούν να δώσουν στον ανταγωνισμό των διοικήσεων των επιχειρήσεων. Όσες όμως πληροφορίες και δεδομένα και να υπάρχουν, από μόνα τους δεν μπορούν να αξιοποιηθούν. Για να θεωρηθούν χρήσιμα όλα αυτά, θα πρέπει να καταγραφούν, να εξετασθούν, να συγκριθούν, να αξιολογηθούν και να αναλυθούν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, ένας πολύ μεγάλος αριθμός υπαλλήλων να ασχολείται όχι με την πώληση ή την παραγωγή, αλλά με το χειρισμό και την σωστή επεξεργασία αυτών των αγαθών τα οποία μπορούν να φανούν εξαιρετικά χρήσιμα στον πολύπλοκο πολιτισμό μας. Πάντα υπήρχε η ανάγκη για σωστή επεξεργασία των υπαρχόντων σε κάθε εποχή δεδομένων. Με την έλευση όμως της βιομηχανικής επανάστασης, ο όγκος των

15 δεδομένων αυξήθηκε κατά πολύ, με πολύ γρήγορους ρυθμούς και σε μικρά χρονικά διαστήματα. Έτσι, κρίθηκε επιτακτική η ανάγκη για τις βιομηχανίες να βρουν γρηγορότερες, φθηνότερες και πιο αποτελεσματικές μεθόδους επεξεργασίας δεδομένων. Για την κάλυψη αυτών των αναγκών ανακαλύφθηκαν διάφοροι τύποι μηχανών αυτοματισμού. Ο πιο πρόσφατος ήταν ο ηλεκτρονικός ψηφιακός υπολογιστής, ο οποίος θεωρείται το πιο έξυπνο και γρήγορο εργαλείο για την επεξεργασία δεδομένων. Το μεγαλύτερο τους πλεονέκτημα είναι η απίστευτη ταχύτητα με την όποια επεξεργάζονται κάθε είδους πληροφορία καθώς ταυτόχρονα εξακολουθούν να γίνονται φθηνότεροι και γρηγορότεροι. Οι υπολογιστές όχι μόνο γίνονται φθηνότεροι και γρηγορότεροι, αλλά και πολύ μικρότεροι με απίστευτο ρυθμό. Αν πάμε λίγες δεκαετίες πίσω στο χρόνο, θα διαπιστώσουμε ότι για την υπολογιστική δύναμη ενός σημερινού υπολογιστή σε μέγεθος τσάντας θα χρειαζόταν χώρος όσο το κτίριο ενός σχολείου. 1.2 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Η πληροφορία είναι το μέγεθος που, αυξανόμενο, προσδίδει σημασία στα δεδομένα και παράγει γνώση. Εικόνα 1. Αλγοριθμοποίηση της πληροφορίας σύμφ. Με L. Floridi. Χρειάζεται προσοχή στην υποκειμενικότητα της προσέγγισης καθώς η πίστη και η εμπιστοσύνη παίζουν τον καθοριστικό ρόλο στις αποφάσεις που διακλαδίζουν στη λογική αυτή δομή. [I.1] 11 Η έννοια της πληροφορίας σχετίζεται πολλές φορές με την έννοια των δεδομένων. Πολλές φορές μάλιστα, οι δυο αυτές έννοιες συγχέονται γιατί όταν τα δεδομένα αποκτήσουν σημασία μεταπίπτουν σε πληροφορία. Τα δεδομένα όμως, δεν

16 είναι από μόνα τους πληροφορία όταν δεν έχουν συγκεκριμένη σημασία, σε αντίθεση με την πληροφορία που είναι δεδομένα με σημασία, δηλαδή δεδομένα με «ουσιαστικό περιεχόμενο». Όταν τα δεδομένα μεταβαίνουν σε πληροφορία, αυτό μπορεί να έχει σχέση με την απάντηση κάποιου συγκεκριμένου ερωτήματος, την επίλυση κάποιου προβλήματος και γενικώς παραπέμπει σε καινούριο στοιχείο γνώσης για κάτι. 1.3 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ Η ταχύτητα ανταπόκρισης στις απαιτήσεις της αγοράς είναι άμεσα εξαρτημένη από την ταχύτητα της ροής της πληροφορίας κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ο ρόλος της πληροφορίας στην εφοδιαστική αλυσίδα είναι εξαιρετικά σημαντικός αν αναλογιστούμε πόσα τμήματα εμπλέκονται για τη σωστή λειτουργία της και κατά συνέπεια πόσο μεγάλη σημασία έχει η σωστή και άμεση πληροφόρηση. Όλα τα τμήματα μιας επιχείρησης δέχονται ή στέλνουν καθημερινά πληροφορίες που με διάφορους τρόπους σχετίζονται με την ομαλή λειτουργία του εφοδιαστικού κυκλώματος. Για παράδειγμα, τμήματα όπως το τμήμα πωλήσεων, παραγωγής, marketing, προμηθειών, λογιστήριο συνεργάζονται καθημερινά και ανταλλάσουν πληροφορίες με κοινό στόχο το κατάλληλο προϊόν να φτάσει στον πελάτη στο σωστό χρόνο και φυσικά με το μικρότερο δυνατό κόστος. Όταν επιτυγχάνεται η χρήση της σωστής και έγκυρης και ακριβής πληροφορίας δίνει την δυνατότητα πλήρους εικόνας της εφοδιαστικής αλυσίδας και κατ επέκταση έχοντας πλήρη ορατότητα λαμβάνονται αποφάσεις που έχουν σαν αποτέλεσμα την αύξηση των επιδόσεων της και των επιδόσεων όλης της εταιρίας. 12

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο όρος πληροφοριακό σύστημα συχνά σχετίζεται με την ύπαρξη ηλεκτρονικού υπολογιστή. Αυτό δεν είναι απόλυτα ορθό καθώς τα πληροφοριακά συστήματα υπήρχαν πολύ πριν εμφανιστούν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Από τα αρχαία χρόνια ακόμα, άτυπα χρησιμοποιούνταν πληροφοριακά συστήματα με σκοπό να επιτευχθεί συγκέντρωση και επεξεργασία πληροφοριών. Η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 50 και από τότε εξελίχθηκε ραγδαία και επέφερε μεγάλη ανάπτυξη στο χώρο των πληροφοριακών συστημάτων. Κάθε πληροφοριακό σύστημα είτε είναι μηχανογραφικό είτε χειρόγραφο είναι σε θέση να κάνει τέσσερα βασικά πράγματα: Συλλογή δεδομένων, τα οποία μπορεί να αφορούν γεγονότα, αριθμούς, εικόνες, ήχους, σήματα κλπ. Αποθήκευση δεδομένων, η οποία μπορεί να γίνει στο μυαλό ενός ατόμου, σε αρχείο, σε βάση δεδομένων κλπ. Επεξεργασία δεδομένων, που συνήθως περιλαμβάνει την ανάλυση, κωδικοποίηση, ταξινόμηση και σύνθεση. Παρουσίαση της πληροφορίας στη μορφή που τη χρειάζεται ο χρήστης. 2.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Μία πρώτη διάκριση των πληροφοριακών συστημάτων είναι ανάμεσα στα χειρόγραφα και στα μηχανογραφημένα. Στα μηχανογραφημένα εντάσσονται τα Συστήματα Επεξεργασίας Συναλλαγών (Transaction Processing Systems - TPS), τα οποία παρέχουν διαδικασίες για καταγραφή και παραγωγή πληροφοριών σχετικών με δοσοληψίες, και τα Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης (Management Information Systems - MIS), τα οποία παρέχουν επιπλέον υποστήριξη στις δραστηριότητες της διαχείρισης και της λήψης αποφάσεων από τη διοίκηση του οργανισμού. Τα Συστήματα Επεξεργασίας Συναλλαγών δίνουν έμφαση στην αποτελεσματική, γρήγορη και ακριβή επεξεργασία μεγάλων όγκων δεδομένων. Τα Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης υποβοηθούν τους διευθύνοντες με σκοπό την παροχή πολύτιμων πληροφοριών, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν σαν είσοδοι στη διεργασία λήψης αποφάσεων. [B.2],[I.2],[I.3] 13

18 Άλλη μια κατηγορία πληροφοριακών συστημάτων είναι τα Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων (Decision Support Systems - DSS). Αυτά, χρησιμοποιούν δεδομένα και έχουν σκοπό την επίλυση των ημιδομημένων ή αδόμητων προβλημάτων που εμφανίζονται στην υψηλή βαθμίδα διοίκησης. Επιπλέον, υπάρχουν τα Έμπειρα Συστήματα (Expert Systems - ES) τα οποία στηρίζονται στη γνώση των ειδικών και όχι στη συναλλαγή και σκοπό έχουν να λύσουν προβλήματα για τα οποία κανονικά θα χρειαζόταν ανθρώπινη γνώση και εμπειρία. Επίσης, υπάρχουν τα Στρατηγικά Πληροφοριακά Συστήματα(Executive Information Systems EIS, Execution Support System - ESS) τα οποία επιδιώκουν τη σύνδεση των δυνατοτήτων που έχει η πληροφορική με την επιχειρησιακή στρατηγική των οικονομικών μονάδων. Τελευταία, έχει εμφανιστεί μια νέα κατηγορία πληροφοριακών συστημάτων, τα Πληροφοριακά Συστήματα Πολυμέσων (Multimedia Information Systems), τα οποία έχουν την δυνατότητα να επεξεργάζονται δεδομένα αποθηκευμένα σε διάφορες μορφές όπως ήχος, φωνή, βίντεο, εικόνα. Η ανάπτυξη τους ωθείται από την τεχνολογία και όχι από τις εφαρμογές, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ξεχωριστή μεθοδολογία ανάπτυξης τέτοιων πληροφοριακών συστημάτων. Τα συστήματα εργασίας βασισμένα στη γνώση (Knowledge-based system KBS, KWS) χρησιμοποιούν την γνώση για να επιλύσουν πολύπλοκα προβλήματα. Η γνώση αυτή προέρχεται από διάφορές πηγές όπως διαδίκτυο, βάση δεδομένων. Επιπλέων τα συστήματα αυτοματισμού γραφείου (Office Automation Systems - OAS) απευθύνονται σε υπαλλήλους σε όλα τα επίπεδα της εταιρίας και περιλαμβάνουν Κειμενογράφους, Λογιστικά και μαθηματικά φύλλα Υπολογισμών, παρουσιάσεις, διαχείριση κειμένων και ηλεκτρονική αλληλογραφία. Συνοψίζοντας, οι βασικοί τύποι πληροφοριακών συστημάτων είναι οι εξής: συστήματα επεξεργασίας συναλλαγών (TPS), συστήματα επιτελικών στελεχών (ESS), πληροφοριακά συστήματα διοίκησης (MIS), συστήματα υποστήριξης αποφάσεων (DSS), συστήματα εργασίας βασισμένα στη γνώση (KWS, KBS), και συστήματα αυτοματισμού γραφείου (OAS). 14

19 Εικόνα 2. Αλληλεξάρτηση μεταξύ συστημάτων [B.2] Κάθε τύπος πληροφοριακών συστημάτων χρησιμοποιείται από χρήστες που ανήκουν σε διαφορετικά ιεραρχικά επίπεδα μέσα στην επιχείρηση. Συγκεκριμένα, τα συστήματα επεξεργασίας συναλλαγών χρησιμοποιούνται στο λειτουργικό επίπεδο, τα πληροφοριακά συστήματα διοίκησης και τα συστήματα υποστήριξης αποφάσεων χρησιμοποιούνται στο διοικητικό επίπεδο, τα συστήματα υποστήριξης επιτελικών στελεχών στο στρατηγικό επίπεδο και τα συστήματα εργασίας βασισμένα σε γνώση καθώς και τα συστήματα αυτοματισμού στο γνωστικό επίπεδο, δηλαδή διαχείριση δεδομένων που βοηθούν στην ενσωμάτωση και εφαρμογή νέων γνώσεων σε ολόκληρη την επιχείρηση (π.χ. πως καταπολεμάται η γραφειοκρατία) [Ι.22]. 2.3 ΣΚΟΠΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Οι απαιτήσεις των επιχειρήσεων παλαιότερα, δηλαδή πριν την εμφάνιση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, αφορούσαν κυρίως στη συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία των δεδομένων. Πλέον, όπου η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι καθιερωμένη σε όλους τους τομείς, το πληροφοριακό σύστημα μιας επιχείρησης πρέπει να έχει σκοπό την ικανοποίηση τόσο των πληροφοριακών αναγκών για αποφάσεις ρουτίνας και τις λειτουργικές αποφάσεις, όσο και των πληροφοριακών αναγκών για τις στρατηγικές αποφάσεις. Οι σπουδαιότεροι, λόγοι ύπαρξης των πληροφοριακών συστημάτων είναι: Η συλλογή και η αποθήκευση δεδομένων που μετασχηματίζονται σε χρήσιμες πληροφορίες μετά από κατάλληλη επεξεργασία. Η παροχή απαραίτητης πληροφόρησης στους εργαζόμενους. Η παροχή στρατηγικής πληροφόρησης στα διευθυντικά στελέχη. 15

20 Η καλύτερη αξιοποίηση των πληροφοριών που προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης, μέσω σύνδεσης του πληροφοριακού συστήματος της με εξωτερικά πληροφοριακά συστήματα, όπως αυτά των προμηθευτών και των αγοραστών. Η εκπαίδευση και η μάθηση. Η συνεχής δημιουργία τρόπων ικανοποίησης νέων αναγκών. Η παροχή βοήθειας στον έλεγχο και τη διοίκηση. 16

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ERP 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ERP είναι το ακρώνυμο των λέξεων Enterprise Resource Planning (Σύστημα Προγραμματισμού Επιχειρησιακών Πόρων). Πρόκειται για ένα σύνολο εφαρμογών το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την διοίκηση ολόκληρης της επιχείρησης. Τα συστήματα ERP ενσωματώνουν επιχειρησιακές λειτουργίες όπως οι πωλήσεις, η παραγωγή, το ανθρώπινο δυναμικό, τη λογιστική, τα logistics καθώς και άλλες λειτουργίες και τους επιτρέπουν να έχουν μια κοινή βάση δεδομένων και κοινά εργαλεία επιχειρηματικής ανάλυσης. 3.2 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ERP Τα πληροφοριακά συστήματα άρχισαν να αναπτύσσονται στην αρχή της δεκαετίας του Είχε ήδη αρχίσει να γίνεται αντιληπτό από τις επιχειρήσεις ότι για να μπορέσουν να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικές θα έπρεπε να ξεκινήσουν να επενδύουν στην τεχνολογία χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες που τους παρείχε. Την περίοδο εκείνη, τα περισσότερα πακέτα λογισμικού που σχεδιάζονταν είχαν σκοπό την διαχείριση των αποθηκών και των αποθεμάτων (Inventory Control) γιατί σε αυτούς τους τομείς είχε δοθεί η μεγαλύτερη προσοχή τότε. 17 Η IBM ήταν μια από τις εταιρίες που κατασκεύασαν συστήματα για τον έλεγχο της στάθμης των αποθεμάτων. Τα συστήματα αυτά, μπορούσαν να κάνουν πρόγνωση της ζήτησης και να καθορίζουν παραμέτρους των παραγγελιών όπως το απόθεμα ασφαλείας, τη στάθμη ανά-παραγγελίας και το μέγεθος των μερίδων παραγγελίας. Στη δεκαετία του 1970 δημιουργήθηκαν συστήματα περισσότερο ολοκληρωμένα, τα συστήματα Material Requirements Planning (MRP). Αυτά, εστίαζαν περισσότερο στη διασφάλιση της διαθεσιμότητας των υλικών, των εξαρτημάτων και των προϊόντων με χρονικό προγραμματισμό. Απευθύνονταν κυρίως σε βιομηχανικές επιχειρήσεις σύνθετων προϊόντων, οι οποίες έπρεπε να είναι σε θέση να υπολογίζουν τις απαιτήσεις των πρώτων υλών με βάση τις ανάγκες των τελικών προϊόντων. [B3] Η βασική ιδέα του MRP είναι το γεγονός ότι ο υπολογισμός των απαραίτητων ποσοτήτων των υλικών μπορεί να γίνει με βάση τις ημερομηνίες παράδοσης των τελικών προϊόντων με έναν προς τα πίσω χρονικό προγραμματισμό.

22 Στη συνέχεια, ακολούθησαν τα συστήματα Προγραμματισμού Παραγωγικών Πόρων ή MRP II (Manufacturing Requirement Planning). Με αυτά μπορεί να επιτευχθεί ο αποτελεσματικός προγραμματισμός όλων των παραγωγικών πόρων που χρησιμοποιεί μια επιχείρηση. Ο προγραμματισμός αυτός γίνεται με ένα σύνολο αλληλένδετων λειτουργιών όπως είναι ο επιχειρησιακός σχεδιασμός, ο προγραμματισμός των πωλήσεων, της δυναμικότητας, των απαιτούμενων υλικών και της παραγωγής. Στο τέλος, με οικονομικές αναφορές και εκθέσεις ενοποιούνται οι πληροφορίες που έχουν εξαχθεί από αυτές τις λειτουργίες. [B3] Ένα μεγάλο πλεονέκτημα του MRP II είναι το ότι μπορούμε με μεγάλη ακρίβεια σε κάθε χρονική περίοδο να προσδιορίσουμε τις απαιτήσεις που υπάρχουν σε παραγωγικούς πόρους, δηλαδή, τις ποσότητες πρώτων υλών και εξαρτημάτων, τις ώρες απασχόλησης των μέσων παραγωγής και οποιουσδήποτε άλλους πόρους οι οποίοι κρίνονται απαραίτητοι. Στην προσέγγιση των συστημάτων MRP II στηρίχτηκαν και τα σημερινά ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα επιχειρησιακής οργάνωσης ERP τα οποία καλύπτουν τόσο την λειτουργία παραγωγής όσο και όλες τις άλλες λειτουργίες της επιχείρησης, δηλαδή την εμπορία, τη χρηματοοικονομική λειτουργία και τη διοίκηση προσωπικού. Η τελευταία εξέλιξη, λοιπόν, είναι τα συστήματα ERP (Enterprise Resource Planning). Γενικά, οι βασικές τους αρχές είναι κοινές με αυτές των MRP II. Όμως, τα ERP έχουν κάποια πλεονεκτήματα καθώς έχουν ευρύτερο πεδίο δράσης, είναι πιο αποδοτικά, παρέχουν καλύτερη τυποποίηση και ενοποίηση μεταξύ των επιχειρηματικών διαδικασιών, καθώς και πιο αποτελεσματικά εργαλεία υποστήριξης και διαχείρισης της αλυσίδας εφοδιασμού. Τα συστήματα ERP θεωρούνται μια σημαντική ανάπτυξη στη χρήση της τεχνολογίας της πληροφορικής καθώς βελτιώνουν την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης μέσω της ενοποίησης όλων των καναλιών πληροφοριών μέσα σε αυτή. [B3] 3.3 ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ERP Ουσιαστική μείωση τόσο των αποθεμάτων, μέσω του καλύτερου συντονισμού των εμπορικών και παραγωγικών λειτουργιών, όσο και των χρόνων διεκπεραίωσης των εργασιών και των παραγγελιών. 18

23 Αύξηση παραγωγικότητας στο γραφείο με την απαλλαγή των υπαλλήλων από μεγάλο φορτίο εργασίας ρουτίνας. Αύξηση παραγωγικότητας της εργασίας και καλύτερη εκμετάλλευση του παραγωγικού εξοπλισμού από την, λόγω καλύτερου συντονισμού, αποφυγή νεκρών χρόνων ή άσκοπων υπερωριών. Εξοικονόμηση χρόνου των στελεχών από την ταχύτερη και ακριβέστερη πληροφόρηση. Βελτίωση της ευελιξίας και της προσαρμοστικότητας της επιχείρησης σε μεταβαλλόμενη ζήτηση και αλλαγές προτεραιοτήτων από τους πελάτες, μέσα από τη δυνατότητα ταχύτατης αναπροσαρμογής των προγραμμάτων και των παραγγελιών. Καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών, συντομότεροι και συνεπέστεροι χρόνοι παράδοσης. Βελτίωση της επικοινωνίας και της συνεργασίας μεταξύ των τμημάτων της επιχείρησης μέσα από την ταχύτητα ανταλλαγής πληροφοριών. Είναι δυνατός ο ενιαίος συντονισμός των παραγγελιών πρώτων υλών, των εντολών παραγωγής και διανομής προϊόντων, εποπτεύοντας έτσι ολόκληρη τη διακίνηση υλικών από την προμήθεια μέχρι την παράδοση στους πελάτες. Τα μεγάλα πακέτα ERP αποτελούν μονόδρομο για τις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις που λειτουργούν σ όλο τον κόσμο σε πολυεταιρικό περιβάλλον με πολλές διαφορετικές γλώσσες και νομίσματα, παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες διεθνώς και χρησιμοποιούν διαφορετικά λογιστικά συστήματα και συστήματα μέτρησης της απόδοσης. 3.4 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ERP ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Υψηλό κόστος υλοποίησης, όπου λόγω αυτού πολλές μικρές επιχειρήσεις δεν μπορούν να υλοποιήσουν ένα έργο ERP. Μεγάλο χρονικό διάστημα υλοποίησης, λόγω του ότι η υλοποίηση ενός τέτοιου έργου εξαιτίας της πολυπλοκότητας, του μεγέθους και της ιδιομορφίας του αποτελεί μια μακροχρόνια και επίπονη διαδικασία. 19

24 Δέσμευση σε έναν κατασκευαστή και εξάρτηση από αυτόν. Επιπτώσεις στους εργαζομένους της επιχείρησης λόγω 20 φιλοσοφίας που επιβάλλει το νέο σύστημα και πιθανές αντιδράσεις. Υψηλό κόστος συντήρησης και αναβαθμίσεων. της αλλαγής Μικρός βαθμός ευελιξίας. Οι σημερινές επιχειρήσεις πρέπει να εφαρμόζουν διαδικασίες διαρκούς βελτίωσης και πρέπει να υποστηρίζονται από το πληροφοριακό σύστημα όπου όμως οι απαιτούμενες προσαρμογές είναι χρονοβόρες και δαπανηρές από τη στιγμή που ένα σύστημα ERP έχει μπει σε λειτουργία. 3.5 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Για την καλύτερη κατανόηση του ERP είναι απαραίτητο να γίνει μια σύντομη παρουσίαση στα κυριότερα λειτουργικά προγράμματα που συνήθως περιλαμβάνει. Οικονομική & Λογιστική Διαχείριση (Financial Accounting - FA) Πωλήσεις & Marketing Ανθρώπινο Δυναμικό (Human Resource - HR) Προγραμματισμός Παραγωγής (Production Planning) Διαχείριση Αγορών (Purchasing Management) Αποθήκευση Διανομή (Warehouse Management System - WMS) Διαχείριση ποιότητας Διαχείριση Ροής Εργασιών (Work-Flow Management) Συντήρηση Εγκαταστάσεων (Maintenance & Service) Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Supply Chain Management - SCM) Πληροφοριακό σύστημα διοίκησης (Management Information Systems - MIS) Σύστημα διαχείρισης Πελατών (Customer Relationship Management - CRM) Λογισμικό τρίτων (Third Party logistics - 3PL)

25 Ηλεκτρονικό Εμπόριο (E-Commerce) Διαχείριση Έργων (Project Management) Διαχείριση Διεργασιών Ροϊκής Παραγωγής (Process Management) Τηλεφωνικά Κέντρα (Call Centers) 21

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: RFID 4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το RFID είναι τα αρχικά του όρου Radio Frequency Identification, η απόδοση του στα ελληνικά ορίζεται ως «ταυτοποίηση μέσω ραδιοσυχνοτήτων». Τα συστήματα RFID αποτελούν ένα υποσύνολο των Συστημάτων Αυτόματου Προσδιορισμού (Automatic Identification Systems). Ειδικότερα λειτουργεί ως γενικός όρος των τεχνολογιών που χρησιμοποιούν ραδιοκύματα για να προσδιορίσουν αυτόματα ανθρώπους ή αντικείμενα και αποτελεί την τεχνολογική εξέλιξη των ραβδωτών κωδίκων (barcode). 4.2 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η τεχνολογία RFID είναι γνωστή εδώ και 50 χρόνια. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από την πολεμική αεροπορία της Αγγλίας κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου, για την αναγνώριση και τη διάκριση των εχθρικών από τα φιλικά αεροπλάνα. Κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών, άρχισε να εδραιώνεται η χρήση και εκμετάλλευσή της. Αρχικά, σε πειραματικό στάδιο και σε εργαστηριακό επίπεδο, για να φτάσουμε στο σήμερα, όπου γίνεται λόγος για εφαρμογή της τεχνολογίας RFID στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, κυρίως μέσω του εμπορίου. Παράλληλα αναπτύσσεται το ενδεχόμενο της ευρείας εφαρμογής του, με την καθιέρωση προτύπων και την λειτουργία της σε παγκόσμιο επίπεδο. 4.3 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ RFID Τα συστήματα RFID απαρτίζονται από δύο κύρια μέρη. Το πρώτο είναι οι πομποδέκτης (transponder) που συχνά αναφέρεται και ως ετικέτα RFID (RFID tag). Οι ετικέτες RFID είναι μικρά chip που αποτελούνται από ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα, το οποίο περιλαμβάνει μνήμη ώστε να αποθηκεύει δεδομένα-πληροφορίες, και μία κεραία. Το μέγεθός τους μπορεί να είναι τόσο μικρό όσο το μισό ενός κόκκου άμμου (1/3 του χιλιοστού), ανάλογα με το τύπο τις ετικέτας. Το δεύτερο μέρος είναι o Εικόνα 3. Διάταξη τυπικού RFID Tag. [Ι.4] αναγνώστης ή αισθητήρας (reader), ο οποίος 22

27 ανακτά τα δεδομένα από τις ετικέτες RFID. Οι αναγνώστες RFΙD έχουν ενσωματωμένα μια κεραία και μια μονάδα ελέγχου. Εικόνα 4. Βήματα ανάγνωσης ενός RFID Tag. [Ι.5] Η λειτουργία των συστημάτων RFID είναι απλή και βασίζεται στη δυναμική και αμφίδρομη επικοινωνία των ετικετών και των αναγνωστών. Όταν οι ετικέτες RFID βρεθούν στην εμβέλεια της κεραίας του αναγνώστη, η μονάδα ελέγχου επικοινωνεί με ραδιοκύματα με την κεραία των ετικετών. Οι ετικέτες ενεργοποιούνται με τη σειρά τους και επιστρέφουν τα αναζητούμενα δεδομένα στους αναγνώστες. Στη συνέχεια παρεμβαίνει ένα ενδιάμεσο λογισμικό (middleware), το οποίο κατανοεί τις πληροφορίες, οι οποίες αποστέλλονται από τη μονάδα ελέγχου του αναγνώστη. 4.4 ΔΙΑΚΡΙΣΗ RFID Tag Οι ετικέτες RFID κατηγοριοποιούνται σε τρεις τύπους ανάλογα με τον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ετικετών και των αναγνωστών, στις ενεργές ετικέτες (active), στις παθητικές ετικέτες (passive) και στις ημιενεργητικές ετικέτες (semiactive). Ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα στις ετικέτες RFID μπορεί να περιέχει μνήμη μόνο για ανάγνωση (Read Only memory - ROM), επανεγγράψιμη μνήμη (Read Write), μνήμη μιας εγγραφής και πολλών αναγνώσεων (Write Once and Read Many Memory - WORM). Στο ολοκληρωμένο κύκλωμα με μνήμη ROM, η αναγνώριση της ταυτότητας κωδικοποιείται κατά τη διάρκεια της παραγωγής της και δεν επανεγγράφεται. Έτσι συμβάλει στην αποθήκευση των δεδομένων ασφαλείας, με ένα μοναδικό σειριακό αριθμό. Αντίθετα, τα ολοκληρωμένα κύκλωμα με επανεγγράψιμη μνήμη χρησιμοποιούνται για να αποθηκεύουν δεδομένα πληροφορίες, όταν η ετικέτα βρίσκεται στην ακτίνα του αναγνώστη και παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευελιξία, καθώς έχουν τη δυνατότητα τροποποίησης και προσθήκης πληροφοριών. 23

28 Τέλος, τα ολοκληρωμένα κυκλώματα με μνήμη WORM προγραμματίζονται από τον οργανισμό που τα χρησιμοποιεί, χωρίς όμως να έχουν τη δυνατότητα της επανεγγραφής. Τα δεδομένα που αποθηκεύονται στις ετικέτες αποτελούνται από ένα μοναδικό αναγνωριστικό και μπορούν, επίσης, να περιλαμβάνουν ένα λειτουργικό σύστημα, μία αποθήκη δεδομένων (πτητική ή όχι) και έναν ηλεκτρονικό κώδικα προϊόντων (Electronic Product Code - EPC ). Το μέγεθος των δεδομένων, που μια ετικέτα RFID έχει την δυνατότητα να αποθηκεύσει, καθορίζεται από τον εκάστοτε προμηθευτή αλλά και την ίδια την εφαρμογή, με ανώτερο όριο αποθήκευσης τα 2KB. Χωρητικότητα αρκετή για να αποθηκευτούν τα απαραίτητα δεδομένα του κάθε αντικειμένου. Μια άλλη σημαντική κατηγοριοποίηση που μπορούμε να διακρίνουμε στις ετικέτες RFID σχετίζεται με την κατασκευή και την εφαρμογή τους. Δεδομένου ότι τα συστήματα RFID έχουν εφαρμογή σε διάφορους τομείς στην καθημερινή ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, η κατασκευή των ετικετών RFID αλλάζει ανάλογα με τις εφαρμογές και τις ανάγκες που χρειάζεται κάθε φορά, να καλύψει. 4.5 ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ RFID Οι αναγνώστες RFID αποτελούνται από μία κεραία, η οποία αναλαμβάνει την επικοινωνία, μέσω ραδιοσυχνοτήτων, με τις ετικέτες. Καθώς και μία μονάδα ελέγχου, που εκτελεί δύο συγκεκριμένα έργα. Πρωτίστως τον καθορισμό των διάφορων ενεργειών (αποστολή/ λήψη σημάτων, ανάγνωση/ εγγραφή ετικετών κ.ά.). Ενέργεια που πραγματοποιείται μέσω του ενδιάμεσου λογισμικού. Και δευτερευόντως την επικοινωνία με το πληροφοριακό σύστημα. Οι αναγνώστες RFID μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε σχέση με τις φυσικές τους διαστάσεις, την εφαρμογή τους και τις τεχνικές ιδιότητες σε "σταθερούς αναγνώστες", "ολοκληρωμένους αναγνώστες" (αναγνώστες οι οποίοι δεν χρειάζονται κάποιο ενδιάμεσο λογισμικό), "αναγνώστες χειρός" και σε "ενσωματωμένους αναγνώστες" 4.6 RFID ΠΡΟΤΥΠΑ (Standards) Η διαδικασία προτυποποίησης της τεχνολογίας RFID βρίσκεται σε εξέλιξη. Ήδη υπάρχουν διεθνή πρότυπα για μερικές εξειδικευμένες εφαρμογές, όπως η ανίχνευση ζώων και οι έξυπνες κάρτες οι οποίες απαιτούν κρυπτογράφηση για την ασφάλεια των δεδομένων ενώ πολλές πρωτοβουλίες για τη δημιουργία προτύπων 24

29 βρίσκονται σε διαπραγμάτευση. Πρωτόκολλα για την επικοινωνία μεταξύ των tags και των readers έχουν προταθεί από διάφορους οργανισμούς και κατασκευαστές εξοπλισμού RFID αλλά οι δύο πιο σημαντικοί οργανισμοί για την καθιέρωση standards είναι ο διεθνής οργανισμός προτυποποίησης ISO (International Standards Organization) και ο EPCglobal. Ο πιο γνωστός διεθνής οργανισμός προτυποποίησης (ISO) δουλεύει πάνω σε πρότυπα για την παρακολούθηση προϊόντων καθ' όλη τη διαδικασία της εφοδιαστικής αλυσίδας χρησιμοποιώντας ετικέτες υψηλής (ISO ) και υπέρ-υψηλής συχνότητας (ISO ). Ο EPCglobal, μια μη κερδοσκοπική κοινοπραξία που ιδρύθηκε από το Uniform Code Council με στόχο την εμπορευματοποίηση των τεχνολογιών των ηλεκτρονικών κωδικών προϊόντων (Electronic Product Code - EPC), διαθέτει τη δική του διαδικασία προτυποποίησης που χρησιμοποιήθηκε και στα πρότυπα των barcodes. Σκοπός του EPCglobal είναι να υποβάλλει τα EPC πρωτόκολλα στον ISO, έτσι ώστε να αποτελέσουν διεθνή πρότυπα. Υπάρχουν δύο γενιές προτύπων που έχουν δημιουργηθεί από το EPCglobal, το πρώτο ήταν το EPC RFID πρωτόκολλο 1ης γενιάς, EPC Generation-1, και το δεύτερο ήταν το EPC Generation-2. Τα πρότυπα αυτά χρησιμοποιούν ετικέτες υψηλών συχνοτήτων (λειτουργούν συνήθως HF και UHF του ραδιοφωνικού φάσματος). Οι EPC RFID ετικέτες πρώτης κλάσης, και πρώτης γενιάς λειτουργούν στις περιοχές των 860MHz - 930MHz. Οι ετικέτες αυτές επικοινωνούν με τους αναγνώστες μόνο όταν ο αναγνώστης ξεκινήσει την επικοινωνία μαζί τους, λάβουν δηλαδή από τον αναγνώστη μία εντολή ενώ παράλληλα έχουν σχεδιαστεί για να στέλνουν μόνο τις απαραίτητες πληροφορίες προκειμένου να ανακτηθεί το επιθυμητό μοναδικό χαρακτηριστικό κατά τη διαδικασία της επικοινωνίας με αναγνώστες. Μία τέτοια Class-1 ετικέτα έχει μνήμη, (Identifier Tag Memory ITM, γεγονός που της δίνει τη δυνατότητα να προγραμματίζονται και να γράφουν δεδομένα στην μνήμη ITM τους. Εκτός από τις Class-1 ετικέτες, υπάρχουν και οι Class-0 ετικέτες, οι οποίες διαφέρουν από τις πρώτες στο ότι δεν μπορούν να γράφουν δεδομένα στη μνήμη τους. Επίσης, η εταιρία Matrics ήταν η κατασκευάστρια για τις Class-0 ετικέτες, ενώ η Alien Technologies ήταν για τις Class-1 (Zebra Technologies, 2005). Όμως ούτε η Class-1, ούτε η Class-0 ετικέτα της 1ης γενιάς των EPC RFID κατάφεραν να καλύψουν τις ανάγκες των χρηστών καθώς δεν παρείχαν αρκετή λειτουργικότητα για 25

30 τη διαχείριση και την επεξεργασία των δεδομένων. Το EPCglobal λοιπόν προχώρησε στη δημιουργία της 2ης γενιάς EPC ετικετών RFID, που υποστηρίζουν 96bit και μπορούν να αποθηκεύουν πέρα από τον EPC κώδικα και άλλες πληροφορίες ενώ έχει και βελτιώσεις όπως τη δυνατότητα να αποτρέπει readers να παρεμβάλλονται μεταξύ τους όταν βρίσκονται σε κοντινή απόσταση αλλά το σημαντικότερο χαρακτηριστικό είναι ότι σχεδιάστηκε για να λειτουργεί σε διεθνές επίπεδο, γεγονός που δε μπορούσε να συμβεί με τις ετικέτες της πρώτης γενιάς κυρίως λόγω τον διαφορετικών ραδιοφωνικών συχνοτήτων εκπομπής στις χώρες ανά τον κόσμο - οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές κυκλωμάτων και tags βασίζονται σε αυτό. Αυτός ο ανταγωνισμός προφανώς θα οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής και σε μείωση της τιμής, κάτι που θα επιφέρει μεγαλύτερη αποδοχή της RFID τεχνολογίας. Πρότυπα τεχνολογίας RFID [I.6] ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ EPC Generation 1 Class 0 EPC Generation 1 Class 0+ EPC Generation 1 Class 1 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Read Only passive tags. UHF (Ultra- High Frequency) Write Once, Read Many έκδοση του EPC Class 0. UHF Write Once, Read Many passive tags. UHF,HF (High Frequency) EPC Generation 2.0 Class 1 Write Once, Read Many Γρηγορότερες και πιο αξιόπιστες αναγνώσεις, καλύτερη συμβατότητα με άλλα standards. Ενώνει Class 0, Class 1 και ίσως το ISO , UHF EPC Generation 2.0 Class 2 EPC Generation 2.0 Class 3 Passive tags, 65KB, read-write., UHF Semi-passive tags, 65 KB, read-write, ενσωματωμένη μπαταρία 26

31 EPC Generation 2.0 Class 4 Active tags, ενσωματωμένη μπαταρία EPC Generation 2.0 Class 5 ISO/IEC είναι σειρά standards για Air Interface Communications Γενικές παράμετροι που αφορούν τις συχνότητες Για επικοινωνία κάτω των 135kHz Για επικοινωνία στα 13.56MHz Για επικοινωνία στα 2.45GHz Για επικοινωνία στα 5.8GHz (αποσυρμένο standard) Για επικοινωνία στα MHz Για επικοινωνία στα 433MHz ISO ISO Διεθνές standard για κάρτες αναγνώρισης (proximity cards) που λειτουργούν στα 13.56MHz και σε πολύ κοντινή ακτίνα με την κεραία του αναγνώστη, εντός ακτίνας 10 cm Διεθνές standard για κάρτες αναγνώρισης (vicinity cards) που λειτουργούν στα 13.56MHz και σε κοντινή ακτίνα με την κεραία του αναγνώστη, εντός ακτίνας 1 m ISO & Αυτά τα standards αφορούν την αναγνώριση ζώων μέσω της RFID τεχνολογίας. Κάποια χαρακτηριστικά είναι: λειτουργία στα 134,2kHz, magnetic coupling, load modulation, 4191 bps 27

32 AIAG B-11 Automotive Industry Action Group standard για την αναγνώριση τροχών και ελαστικών 4.7 RFID MIDDLEWARE Το ενδιάμεσο λογισμικό (middleware) είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία ενός RFID συστήματος, αφού χωρίς αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα σύστημα στο οποίο απλά μεταδίδονται δεδομένα. Το middleware είναι το ενδιάμεσο λογισμικό όπου παίζει το ρόλο του συνδετικού κρίκου μεταξύ RFID τεχνολογίας και των ERP (Enterprise Resource Planning), WMS (Warehouse Management Systems) και OMS (Order Management Systems) ή οποιουδήποτε άλλου πληροφοριακού συστήματος χρησιμοποιεί μία επιχείρηση. Το middleware συντελεί στην κωδικοποίηση, συλλογή, επεξεργασία και την ενοποίηση των δεδομένων που μεταδίδονται μεταξύ ετικέτας και συσκευής ανάγνωσης και τελικώς την ενσωμάτωση τους στο πληροφοριακό σύστημα της επιχείρησης. Το middleware εκτελείτε σε ένας Edge Server. Ο Edge Server επιτρέπει τη διασύνδεση με συσκευές RFID με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι διαφανής η χρήση τους προς την υπόλοιπη υποδομή του λογισμικού. Ποιο συγκεκριμένα, καλύπτει 3 πεδία λειτουργικότητας: τη διασύνδεση με συσκευές, τον ορισμό φίλτρων και τη διασύνδεση με την υποδομή λογισμικού. 28

33 Εικόνα 5. Τρόπος λειτουργίας RFID. [Ι.7] Εάν η επιχείρηση θέλει να εκμεταλλευθεί τα πλεονεκτήματα που παρέχει η τεχνολογία RFID πρέπει να ενοποιήσει τις λειτουργίες του RFID με το WMS της, έτσι ώστε να αυξηθεί η αποδοτικότητα της επιχείρησης. Μόνο με την ολοκλήρωση της τεχνολογίας RFID με τα πληροφοριακά συστήματα της επιχείρησης μπορεί να αυξηθεί πραγματικά η απόδοση του συστήματος. Παράλληλα, το middleware μπορεί να λειτουργήσει ως αποθήκη δεδομένων, ούτως ώστε να αποθηκεύει προσωρινά δεδομένα που δεν χρειάζεται άμεσα το WMS. 4.8 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ RFID Οι εφαρμογές του τεράστιες, με κλασικό παράδειγμα τα προϊόντα που έχουν συρμάτινες ταινίες στις αλυσίδες καταστημάτων. Τα σημαντικά πλεονεκτήματα που προσφέρει το RFID είναι: Η αναγνώριση μπορεί να γίνει από απόσταση μιας και υπάρχουν RFID tags που είναι σε θέση παίρνοντας ενέργεια από κάποια πηγή που συνήθως είναι μπαταρία να στείλουν τις πληροφορίες στον δέκτη. Δυνατότητα αποθήκευσης περισσοτέρων δεδομένων σε σχέση με τα barcode. 29

34 Tα RFID tags μπορούν να μην είναι ορατά στο ανθρώπινο μάτι, μιας και για την αναγνώριση τους δεν χρειάζεται οπτικό μέσο. Δυνατότητα προγραμματισμού εξ αποστάσεως. Επιπρόσθετες λειτουργίες. Π.χ. Παρακολούθηση και καταγραφή της θερμοκρασίας. 4.9 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ RFID ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ Η τεχνολογία RFID μπορεί να εφαρμοστεί δυνητικά σε κάθε τομέα της παραγωγής, των υπηρεσιών και του εμπορίου, όπου συλλέγονται δεδομένα. Χαρακτηριστικές εφαρμογές αποτελούν η διαχείριση προμηθειών, η ηλεκτρονική παρακολούθηση αντικειμένων, η παρακολούθηση των ζώων και η διαχείριση logistics. Στον τομέα της υγείας χρησιμοποιούνται RFID ετικέτες στα φάρμακα, στις οποίες περιέχονται όλες οι χρήσιμες πληροφορίες και οδηγίες χρήσης, ενώ στον τομέα των μεταφορών χρησιμοποιούνται στις αποσκευές για να γίνεται ο έλεγχος και η σωστή διαχείριση τους. Παράλληλα, η τελευταία οδηγία της Ευρωπαϊκής ένωσης αναφορικά με την παρακολούθηση των τροφών καθιστούν τα RFID ιδιαίτερα ελκυστικά για χρήση και σε αυτήν τη περίπτωση. Το κύριο πεδίο εφαρμογής τους είναι η μοναδική αναγνώριση μεμονωμένων προϊόντων, αφού σε κάθε ετικέτα εκτός από τον κωδικό και την ονομασία περιέχονται πληροφορίες σχετικά με την ημερομηνία λήξης, τον τόπο προέλευσης, τα συστατικά που περιέχει ή οποιαδήποτε άλλη πληροφορία έχει αποθηκεύσει σε αυτή ο κατασκευαστής. 30

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ 5.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Ένα πρόγραμμα θεωρείται ελεύθερο λογισμικό όταν οι χρήστες του έχουν την ελευθερία να το εκτελούν, αντιγράφουν, διανέμουν, μελετούν, τροποποιούν και βελτιώνουν. Πιο συγκεκριμένα, η ελευθερία έγκειται στα εξής [Ι.9] : Ελευθερία να εκτελείται το πρόγραμμα για οποιονδήποτε σκοπό. Ελευθερία να μελετάται ο τρόπος λειτουργίας του προγράμματος και να προσαρμόζεται στις εκάστοτε ανάγκες. Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα είναι προϋπόθεση για να ισχύει κάτι τέτοιο. Ελευθερία να αναδιανέμονται αντίγραφα του προγράμματος. Ελευθερία όσον αφορά τη βελτίωση του προγράμματος και τη δημοσίευση των βελτιώσεων στο κοινό, προκειμένου να επωφεληθεί ολόκληρη η κοινότητα. Η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα είναι προϋπόθεση για να ισχύει κάτι τέτοιο. 5.2 ΠΡΟΙΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ ΛΟΓΙΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Ο ορισμός του ανοικτού κώδικα αναφέρει τις εξής δέκα προϋποθέσεις [Ι.10], για να μπορεί ένα λογισμικό να ονομάζεται λογισμικό ανοικτού κώδικα: 1. Ελεύθερη διανομή Η άδεια χρήσης δεν επιτρέπεται να περιορίζει τη διανομή (δωρεά ή πώληση) του λογισμικού σε πακέτα προγραμμάτων, που προέρχονται από διαφορετικές πηγές. Για τη διανομή δεν επιτρέπεται να απαιτηθούν τέλη. 2. Πηγαίος κώδικας Η διανομή του λογισμικού θα πρέπει να επιτρέπεται όχι μόνο στη μορφή του πηγαίου κώδικα αλλά και σε μεταγλωττισμένη μορφή. Σε περίπτωση που ο πηγαίος κώδικας δεν συμπεριλαμβάνεται στη διανομή, τότε θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να τον αποκτήσει κανείς δωρεάν (π.χ., μέσω Internet) ή με δικά του 31

36 έξοδα. Ο πηγαίος κώδικας δεν επιτρέπεται να έχει γραφεί με ακατανόητο τρόπο ή να βρίσκεται σε κάποια ενδιάμεση μορφή. 3. Παραγόμενα έργα Θα πρέπει να επιτρέπονται αλλαγές και παράγωγα, ενώ θα μπορούν να δημοσιοποιούνται με την άδεια χρήσης. 4. Ακεραιότητα του πηγαίου κώδικα του συντάκτη Προκειμένου να γίνει επαναδιανομή του τροποποιημένου πηγαίου κώδικα, θα πρέπει να υπάρχει άδεια χρήσης η οποία προβλέπει τη χρησιμοποίηση των επονομαζόμενων paces. Η άδεια χρήσης επιτρέπεται να προστατεύει το όνομα του προγράμματος και να επιτρέπει τη διανομή του τροποποιημένου πηγαίου κώδικα μόνο κάτω από διαφορετικό όνομα. 5. Καμία διάκριση σε βάρος ατόμων ή ομάδων Η άδεια χρήσης δεν επιτρέπεται να βλάπτει κάποιο άτομο ή κάποια ομάδα ατόμων. 6. Κανένας περιορισμός ως προς το πεδίο εφαρμογής Δεν επιτρέπεται ο περιορισμός του πεδίου εφαρμογής από την άδεια χρήσης. 7. Επαναδιανομή της άδειας χρήσης Τα δικαιώματα που αποκτώνται πρέπει να περιέρχονται σε όλους τους χρήστες του λογισμικού χωρίς να χρειάζεται κάποια επιπρόσθετη άδεια χρήσης. 8. Η άδεια χρήσης δεν επιτρέπεται να περιορίζεται σε ένα ορισμένο πακέτο λογισμικού Τα δικαιώματα χρήσης που αποκτώνται από ένα πρόγραμμα δεν θα πρέπει να εξαρτώνται από το αν το πρόγραμμα είναι τμήμα ενός πακέτου λογισμικού. Σε περίπτωση αφαίρεσης του προγράμματος δεν θα πρέπει να υπάρξει περιορισμός των δικαιωμάτων. 9. Η άδεια χρήσης δεν επιτρέπεται να εμποδίζει τη συνδιανομή του λογισμικού μαζί με άλλα λογισμικά 32

37 Δεν θα πρέπει να υπάρχει περιορισμός της διανομής του λογισμικού μαζί με άλλα προγράμματα. 10. Η άδεια χρήσης θα πρέπει να είναι τεχνολογικά ουδέτερη ή διεπαφή. Η άδεια δεν θα πρέπει να στηρίζεται σε κάποια συγκεκριμένη τεχνολογία, τύπο Οποιαδήποτε άδεια χρήσης θα πρέπει να υποβάλλεται στην Πρωτοβουλία Ανοικτού Κώδικα και να εξετάζεται αν είναι σύμφωνη με τον ορισμό του ανοικτού κώδικα. Αν η άδεια χρήσης είναι σύμφωνη με τον ορισμό, τότε αμέσως γίνεται δεκτή στον κατάλογο των εν ονόματι αδειών χρήσης που είναι πιστοποιημένες από την OSI (Open Source Initiative). 5.3 ΑΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Σε ποιον ανήκει το ελεύθερο λογισμικό; Μπορώ να το αντιγράψω; Μπορώ να αλλάξω μια γραμμή στον κώδικα και το πουλήσω ως κλειστό λογισμικό; Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις, ιδιοκτήτης του copyright παραμένει ο αρχικός συγγραφέας του λογισμικού, οι απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις εξαρτώνται από την άδεια (license) με την οποία έρχεται το εκάστοτε πρόγραμμα, και την οποία είναι υποχρεωμένος να δεχθεί όποιος σκοπεύει να το χρησιμοποιήσει με οποιονδήποτε έμμεσο ή άμεσο τρόπο. Γενικά, υπάρχουν πάνω από 50 διαφορετικές άδειες χρήσης. Οι άδειες Ανοικτού Κώδικα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στους ακόλουθους τύπους: Μη-Προστατευτικές άδειες επειδή δεν προστατεύουν τον κώδικα από τη χρήση του στις μη-ανοικτού κώδικα εφαρμογές. Οι χορηγήσαντες άδεια των Μη- Προστατευτικών αδειών Ανοικτού Κώδικα διατηρούν τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας τους, αλλά χορηγούν όλα αυτά τα δικαιώματα στον κάτοχο άδειας, χωρίς κανέναν περιορισμό. Οι μη-προστατευτικές άδειες περιλαμβάνουν τις εξής άδειες [Ι.11] : Academic Free License v.1.2, Apache Software License v.1.1, Artistic License, Attribution Assurance license, BSD License, Eiffel Forum License, MIT License και πολλές άλλες 33

38 Προστατευτικές άδειες επειδή εξασφαλίζουν ότι ο κώδικας θα παραμείνει πάντα ανοικτός/ ελεύθερος. Οι χορηγήσαντες άδεια των Προστατευτικών αδειών Ανοικτού Κώδικα διατηρούν τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας τους, χορηγούν όλα αυτά τα δικαιώματα στον κάτοχο άδειας, αλλά εφαρμόζουν τουλάχιστον έναν περιορισμό, ότι η αναδιανομή του λογισμικού, είτε τροποποιημένου ή χωρίς τροποποιήσεις, πρέπει να είναι κάτω από την ίδια άδεια. Ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε και τις ιδιόκτητες άδειες σύμφωνα με τις οποίες διατηρούνται τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας τους και χορηγούνται μόνο μερικά από αυτά τα δικαιώματα, συνήθως μόνο τα δικαιώματα εκτέλεσης του προγράμματος και παρουσίασής του. Οι Προστατευτικές άδειες περιλαμβάνουν τις εξής άδειες [Ι.11] : Artistic License, Common Public License v.1.0, GNU General Public License v.2.0, GNU Lesser General Public License v.2.1, Open Software License v.1.1, κι αρκετές άλλες Ωστόσο, ιστορικά, υπάρχει και άλλη μια διάκριση των αδειών σε τρεις κατηγορίες: ACADEMIC LICENSES (mit Athena, Berkeley, and apache) [Ι.11] o Οι άδειες αυτές δίνουν τη δυνατότητα στον χρήστη του λογισμικού είτε να το τροποποιήσει πλήρως, είτε να το επεκτείνει ή και να το πουλήσει. o Δεν απαιτούν το απορρέον επεκταμένο λογισμικό να δίδεται με την ίδια άδεια και δεν απαιτούν την κοινοποίηση των αλλαγών ή επεκτάσεων. Με αυτό τον τρόπο εξουσιοδοτούν Ιδιόκτητο λογισμικό να εμπεριέχει τέτοιου τύπου άδειας Ανοιχτό Λογισμικό. o Θα πρέπει να παραμένουν και να αναφέρονται (attribution) τα δικαιώματα του δημιουργού (copyrights). o Δεν υπάρχει οποιαδήποτε εγγύηση για την χρήση του λογισμικού. FREE SOFTWARE LICENSES (General Public License and the LGPL) [Ι.12] o Σε περίπτωση που ο χρήστης επιθυμεί να τροποποιήσει και διανείμει το λογισμικό, τότε όλες οι αλλαγές πρέπει να κοινοποιούνται και το λογισμικό να διανεμηθεί με την ίδια άδεια. 34

39 o Εάν ο χρήστης συμπεριλάβει τέτοιας άδειας λογισμικό μέσα σε λογισμικό που έχει ο ίδιος αναπτύξει, τότε ολόκληρο το απορρέον λογισμικό συμπεριλαμβανόμενου του ιδιόκτητου κώδικα θα πρέπει να υπαχθεί κάτω από την ίδια άδεια (propagate license). o Δεν υπάρχει οποιαδήποτε εγγύηση για την χρήση του λογισμικού. MOZILLA-STYLE LICENSES (Mozilla, and the IBM licenses) [Ι.13] o Αυτού του είδους άδειες απαιτούν παράγωγα που προκύπτουν με την προσθήκη λογισμικού και διανέμονται με την ίδια άδεια. o Επιτρέπει το λογισμικό να συνδυαστεί με άλλο λογισμικό, δημιουργώντας έτσι ένα μεγαλύτερο προϊόν το οποίο μπορεί να διανεμηθεί με διαφορετικού τύπου άδεια. Υποστηρίζει έτσι την ανάπτυξη ιδιόκτητου λογισμικού, όπως και στην περίπτωση των Academic Licenses. o Αναλύουν θέματα πατεντών σχετικά με την άδεια του λογισμικού. o Δεν υπάρχει οποιαδήποτε εγγύηση για την χρήση του λογισμικού. 5.4 ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για το ποιος και γιατί δημιουργεί ελεύθερο λογισμικό και λογισμικό ανοιχτού κώδικα. Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί [Ι.14], το μεγαλύτερο ποσοστό παράγεται εθελοντικά από ιδιώτες. Εικόνα 6 Κατασκευαστές λογισμικού ανοιχτού κώδικα [Ι.14] 35

40 Ωστόσο, ο κυριότερος λόγος για τον οποίο οι δημιουργοί αφιερώνουν προσωπικό χρόνο και προσπάθεια για την ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού είναι η μάθηση σε συνδυασμό με την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Εικόνα 7. Λόγοι κατασκευής λογισμικού ανοιχτού κώδικα [Ι.14] 36 Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, οι γνώσεις σε τεχνολογίες Ανοιχτού Κώδικα έχουν πλέον αυξηθεί και υπάρχει μεγάλη ζήτηση στην αγορά εργασίας. Οποιαδήποτε συμμετοχή σε κάποια ομάδα ανάπτυξης Ανοιχτού Λογισμικού προσθέτει σημαντικά στην αξία ενός βιογραφικού και λειτουργεί σαν πιστοποίηση γνώσης και εμπειρίας. Είναι εύλογο, λοιπόν, σε αρκετές από τις θέσεις εργασίας να ζητούν εμπειρία σε κάποια τεχνολογία ή λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα. 5.5 ΠΛΕΟΝΕΚΤΙΜΑΤΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Στόχος του λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα είναι η προώθηση της αξιοπιστίας και της καλύτερης ποιότητας του λογισμικού, υποστηρίζοντας την ανεξάρτητη αναθεώρηση και ταχεία εξέλιξη του πηγαίου κώδικα. Ωστόσο, κάποια από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα [Ι.16] προγραμμάτων λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα είναι: που απορρέουν, άμεσα, από τη χρήση Η έλλειψη δέσμευσης με συγκεκριμένη εταιρεία ή προμηθευτή, γεγονός το οποίο συνδέεται άμεσα με: o την ελευθερία στην πολιτική αναβάθμισης, προσαρμογής και χρήσης προγραμμάτων. Με αυτόν τον τρόπο, κάθε χρήστης έχει την δυνατότητα να

41 παρεμβαίνει στον πηγαίο κώδικα του προγράμματος, να το προσαρμόζει στις απαιτήσεις της εργασίας του, με νόμιμο τρόπο, κι ύστερα να το χρησιμοποιεί. o τη δυνατότητα εγκατάστασης και χρήσης του εκάστοτε προγράμματος σε απεριόριστο αριθμό σταθμών εργασίας, χωρίς καμιά επιβάρυνση. Επίσης, όσον αφορά το κόστος, το Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα είναι σχετικά φθηνότερο. Βέβαια, υπάρχουν κόστη διαχείρισης, υποστήριξης, εκμάθησης, κτλ (όπως και το εμπορικό), ωστόσο το κόστος αγοράς και αναβαθμίσεων το καθιστούν καλύτερη λύση. Μεγάλο ποσοστό των προγραμμάτων Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα έχουν «ωριμάσει» αρκετά ώστε να είναι τόσο εύχρηστα όσο και τα εμπορικά ισοδύναμά τους. Το γεγονός αυτό μαρτυρά τη μεγάλη αξιοπιστία και ασφάλεια που τα διακρίνει. Πιο συγκεκριμένα, η δυνατότητα εντοπισμού και διόρθωσης λαθών (αποτέλεσμα της ελεύθερης πρόσβασης, άρα και τροποποίησης του πηγαίου κώδικα) οδηγεί σε προϊόντα με λιγότερα ελαττώματα, τη στιγμή που η κοινότητα ανακαλύπτει τα κενά ασφαλείας και τα ασφαλίζει πριν αυτά γίνουν αντικείμενο κακόβουλης εκμετάλλευσης. Τα εν λόγω προγράμματα συνιστούν φορέα, ο οποίος προάγει την καινοτομία στο χώρο της πληροφορικής, γεγονός που αποκαλύπτει η ύπαρξη καινοτόμων προγραμμάτων, που εμφανίστηκαν πρώτα ως Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα (π.χ. ΤΕΧ, emacs), τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως σήμερα. Αποτελούν γόνιμο έδαφος για τις επενδύσεις πολλών εταιρειών εφόσον υπάρχουν πολλά επιχειρηματικά μοντέλα που εφαρμόζονται ώστε να υπάρχει επιχειρηματική δραστηριότητα γύρω από το Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα. Παρέχουν μεγαλύτερη προστασία από ιούς, καθώς υπάρχουν περισσότεροι από ιοί για τα windows και περίπου 40 για GNU/Linux [Ι.23]. Όσον αφορά την αποδοτικότητα, μεγάλος αριθμός δοκιμών έχει αποδείξει την ταχύτητα και αποδοτικότητα πολλών Open Source εφαρμογών βασισμένων στο GNU \ Linux (π.χ. PC Magazine, Sys Admin magazine, SPEC Consortium, IBM, Fastcenter, Ziff Davis, Mindcraft κ.λπ.). 37

42 Τέλος, το Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα παρέχει διαρκή και εκτενή υποστήριξη, 38 εφόσον η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να διορθώσει ότι την «πονάει» στην εφαρμογή και δεν υποχρεώνεται να αναβαθμίσει τίποτε αν δεν το επιθυμεί. Σε αντίθεση με τους κατασκευαστές εμπορικού λογισμικού, οι οποίοι διορθώνουν μόνο τα πιο ενοχλητικά από τα προβλήματα των εφαρμογών τους και υποχρεώνουν τους πελάτες τους να αγοράζουν τις εκάστοτε αναβαθμίσεις ακόμη και αν δεν τις χρειάζονται. 5.6 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Παρά τα θετικά στοιχεία του ωστόσο, το Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα έχει και κάποια μειονεκτήματα που συνοδεύουν την εφαρμογή του. Ενδεικτικά, κάποια από αυτά θα μπορούσαν να αναφερθούν παρακάτω [I.18] : Κανείς δεν εγγυάται ότι θα εξελιχθούν οι εφαρμογές Ανοιχτού λογισμικού. Ένα έργο μπορεί να μην αποκτήσει ποτέ λειτουργικότητα ή και αν αυτό συμβεί, μπορεί να εκφυλιστεί αργότερα εξαιτίας μειωμένου ενδιαφέροντος. Ιδιαίτερα αν δεν έχει οικονομική υποστήριξη από μία ή περισσότερες εταιρείες ή λείπουν οι προγραμματιστές που θα το αναπτύξουν, μπορεί να πάψει να υφίσταται ή σταδιακά να εκλείψει. Συνήθως, ένα τέτοιο πρόγραμμα από τη στιγμή που έχει αυθυπαρξία εφαρμογής εξελίσσεται μόνο του, χωρίς ανάγκη άλλων κινήτρων. Ορισμένες φορές δεν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση και ειδικά όταν τα έργα βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Δεν υπάρχει κάποιος ουσιαστικά υπεύθυνος για την περεταίρω εξέλιξη και διανομή των λογισμικών αυτών, εφόσον καθένας μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα τέτοιο σύστημα, να το τροποποιήσει και να το διανείμει κατά βούληση. Αγνοούνται ορισμένες εφαρμογές ή ποια είναι η τρέχουσα μορφή τους και τα χαρακτηριστικά τους, γεγονός που μπορεί να οφείλεται στην ανεπαρκή διαφήμιση. Τα κανάλια που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη ανοιχτών λογισμικών είναι ανεπίσημα και δεν ελέγχονται από κάποιον εγκεκριμένο και κοινώς αποδεκτό φορέα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην εγγυάται κανένας για την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των πληροφοριών που διανέμονται μέσω των καναλιών αυτών.

43 Δεν υποστηρίζονται εφαρμογές για συγκεκριμένους τομείς, όπως είναι η οικονομική διαχείριση ή το βιομηχανικό και εξειδικευμένο λογισμικό. Υπάρχει μικρό μερίδιο αγοράς, καθώς στην Ελλάδα υπάρχουν ελάχιστοι τεχνικοί με πείρα σε συστήματα ανοιχτού κώδικα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η υποστήριξη του υλικού μέρους των ηλεκτρονικών υπολογιστών (π.χ. συσκευές πολυμέσων, σαρωτές) μπορεί να είναι ανεπαρκής. Βέβαια γνωρίζοντας τα παραπάνω μειονεκτήματα, γίνονται προσπάθειες και λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ώστε να υπάρξει βελτίωση των λογισμικών αυτών. 39

44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: OPEN SOURCE ERP VS COMMERCIAL ERP Το ERP είναι ένα ισχυρό επιχειρησιακό λογισμικό το οποίο παρέχει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης όλων των τμημάτων σε ένα ενιαίο σύστημα. Αυτό το λογισμικό εξυπηρετεί τις ιδιαίτερες ανάγκες της κάθε υπηρεσίας. Τα ERP είναι διαθέσιμα σαν εμπορικά ERP και open source ERP. 6.1 ΚΟΣΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κατά τη δεκαετία του 90, ήταν διαθέσιμες μόνο εμπορικές λύσεις ERP καθώς και το κόστος της εφαρμογής αυτών των λύσεων ERP ήταν σε εκατομμύρια δολάρια. Αυτό περιόρισε τη χρήση του ERP σε μεγάλες εταιρείες. Με την εμφάνιση όμως των Open source ERP, τα ERP ήταν πλέον και στη διάθεση των μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων. Γενικά, το Open source ERP δίνει πολλές ελευθερίες, όπως δωρεάν αναδιανομή, ελεύθερη πρόσβαση για τροποποίηση του πηγαίου κώδικα και ελευθερία στον τελικό χρήστη να το χρησιμοποιήσει για οποιοδήποτε σκοπό επιθυμεί. Οι GPL άδειες Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα επιτρέπουν στη κοινότητα προγραμματιστών να συμβάλουν στην ανάπτυξη λογισμικού και την ενίσχυση των χαρακτηριστικών. Τα Open source ERP δεν έχουν κανένα κόστος προ-πώλησης και άρα είναι δωρεάν. Αντίθετα, τα εμπορικά ERP έχουν. Οι εταιρείες συνήθως χρησιμοποιούν τα έσοδα από τις άδειες για να πληρώσουν για την προσπάθεια πώλησης. Τα εμπορικά ERP έχουν επίσης κρυμμένο κόστος, όπως τεχνικές μεταφοράς δεδομένων στο νέο ολοκληρωμένο σύστημα, αλλαγές στις επιχειρησιακές διαδικασίες για να προσαρμοστεί το ERP, κατάρτιση των εργαζομένων ώστε να χρησιμοποιούν το ERP κλπ. Έρευνα έχει δείξει ότι τουλάχιστον το ήμισυ των εμπορικών ERP παραδίδονται με κόστος 200% πάνω από τον προϋπολογισμό. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το κόστος των εφαρμογών ανοικτού κώδικα ERP, το οποίο είναι δωρεάν, καθώς και ότι μπορεί εύκολα να τροποποιηθεί με πολύ χαμηλότερο κόστος από εκείνη του εμπορικού ομολόγου του. 6.2 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ Για να θεωρηθεί επιτυχής η ολοκλήρωση του ERP σε μια επιχείρηση, θα πρέπει να ταιριάζει με το επιχειρηματικό μοντέλο της. Αυτό σημαίνει, ότι η πραγματική προσαρμογή του πυρήνα ERP με το επιχειρηματικό μοντέλο είναι αναγκαία. Βέβαια, η αλλαγή των εμπορικών ERP η οποία απαιτείται για να ταιριάζει με την 40

45 επιχειρηματική διαδικασία απαιτεί πολλά χρήματα σε διαβούλευση, σε έμπειρο προσωπικό στο Ι.Τ., καθώς επίσης και το χρόνο που χρειάζεται για να γίνει η προσαρμογή. Οι ηγέτες του κλάδου όπως είναι η SAP προωθούν τις βέλτιστες πρακτικές και διαδικασίες. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι οι επιχειρήσεις είναι αυτές που πρέπει να αλλάξουν για να προσαρμοστούν στα ERP και όχι το αντίστροφο. Ο πηγαίος κώδικας των Open Source ERP είναι διαθέσιμος, και γι αυτό μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με την απασχόληση εξωτερικών συμβούλων. Η πρόσληψη των συμβούλων θα βοηθήσει τον πελάτη να κάνει αλλαγές στο ERP, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του. Τα εμπορικά ERP δεν παρέχουν έναν εύκολο και ανέξοδο τρόπο παραμετροποίησης του λογισμικού για να ταιριάξει με το επιχειρηματικό μοντέλο. Στην πραγματικότητα, στη δεκαετία του '90, όταν μόνο εμπορικές λύσεις ERP ήταν διαθέσιμες, πολλές εταιρείες δεν χρησιμοποιούσαν ERP, επειδή δεν ταίριαζαν με τις διαδικασίες τους. Αντίθετα, με τα Open Source ERP, οι πελάτες μπορούν να κάνουν κάθε είδους πειραματισμούς, ακόμη και στην παραγωγή χωρίς να χάσουν τη βάση ή την 100% διαθεσιμότητα. 6.3 ΧΡΟΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Η εφαρμογή των εμπορικών ERP γενικά απαιτεί πολύ χρόνο. Ακόμα και το διάστημα των έξι μηνών μπορεί να θεωρηθεί αρκετά σύντομο. Επίσης, κάτι που πρέπει να αλλάξει είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η επιχείρηση και ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι κάνουν τις εργασίες τους. Αυτό μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο και μετά να φανούν οι δυνατότητες του ERP. Αντίθετα, στην περίπτωση των Open Source ERP, η παραμετροποίηση του σίγουρα θα χρειαστεί κάποιο χρόνο, αλλά συγκριτικά πολύ μικρότερο. 6.4 ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ Ένα από τα σημαντικότερα μειονεκτήματα των εμπορικών ERP είναι η σύνδεση τους με έναν συγκεκριμένο προμηθευτή. Ακόμη και αν ο πωλητής αποφασίσει να αλλάξει τους όρους, οι πελάτες δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να δεχτούν την απόφαση. Επίσης, εάν ο πωλητής σταματήσει να υποστηρίζει τη συγκεκριμένη έκδοση του λογισμικού τους ή πτωχεύσει, οι επιχειρήσεις πλέον έχουν πολύ περιορισμένες επιλογές. 41

46 Μόνο οι πωλητές ή οι πιστοποιημένοι συνεργάτες μπορούν να παρέχουν στήριξη στα εμπορικά ERP που συνήθως είναι ακριβά. Απτήν άλλη, τα συνήθη τέλη στήριξης των Open Source ERP είναι χαμηλά σε σύγκριση με εκείνα των εμπορικών ERP. Επιπλέον, πολλές από τις βελτιώσεις και διορθώσεις σφαλμάτων είναι διαθέσιμες χωρίς κόστος. Ένα ακόμα πλεονέκτημα των Open Source ERP είναι ότι παρέχει στον πελάτη ευελιξία κατά την επιλογή προμηθευτή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, ο πελάτης να μπορεί να είναι σίγουρος ότι το λογισμικό υποστηρίζεται με χαμηλότερο κόστος και μπορεί να αναπτυχθεί και να βελτιωθεί στο μέλλον, ακόμη και αν ο πωλητής που παρέχει την υποστήριξη πτωχεύσει. 6.5 ΠΟΙΟΤΗΤΑ Τα Open Source ERP, όπως και κάθε άλλο λογισμικό ανοιχτού κώδικα είναι λογισμικά υψηλής ποιότητας και υψηλής ασφάλειας, καθώς τα σφάλματα και οι αδυναμίες εντοπίζονται σε όλο τον κόσμο από ειδικευμένους τεχνικούς. Στην πραγματικότητα, η διαθεσιμότητα των δημόσιων εγγραφών για ανοιχτά σφάλματα κάνει τους χρήστες να γνωρίζουν ποια λειτουργία έχει κάποιο σφάλμα. Όλα τα ανοιχτά λογισμικά έχουν ισχυρή κοινότητα χρηστών η οποία είναι επίσης σε υψηλό βαθμό ετοιμότητας και πρόκειται για πολύ καλούς γνώστες. Ως εκ τούτου, τα Open Source ERP έχει υψηλή ποιότητα, υψηλή ασφάλεια και πλούσιας λειτουργικότητας. Επομένως, διαπιστώνουμε ότι προσφέρει μια καλύτερη επιλογή σε σχέση με ένα εμπορικό ERP. 6.6 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ OPEN SOURCE ERP Περιορισμένη εγγύηση λογισμικού. Λιγότερο κίνητρο για μια εμπορική διάθεση και παροχή συνεχούς υποστήριξη. Δεν έχει οριστεί η πορεία του προϊόντος καθώς οι περισσότερες από τις βελτιώσεις και διορθώσεις γίνονται από τους ελεύθερους επαγγελματίες και ανεξάρτητες εταιρείες συμβούλων και προγραμματιστών με βάση τις απαιτήσεις τους. 42

47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΕΠΙΛΟΓΗ OPEN SOURCE ERP 7.1 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΝΟΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ Τα βασικά κριτήρια επιλογής ενός Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα είναι τα παρακάτω: Η καταλληλότητα για τις ανάγκες της επιχείρησης ή του οργανισμού. Η άδεια χρήσης. Ο αριθμός των ενεργών μελών της κοινότητας (προγραμματιστών/developers) που το υποστηρίζουν καθώς και η ύπαρξη στελεχών που είναι σε θέση να αναλάβουν την υποστήριξη του λογισμικού αυτού στην επιχείρηση ή στον οργανισμό ή εναλλακτικά η επιλογή εταιρείας πληροφορικής με τεχνογνωσία και εμπειρία στην υποστήριξη του επιλεγμένου λογισμικού ανοικτού κώδικα. Η «ωριμότητα» του λογισμικού για πλήρη υποστήριξη. Η συχνότητα αναβαθμίσεων του λογισμικού. Το κόστος υποστήριξης του λογισμικού. Παράλληλα, όμως, υπάρχει και άλλη προσέγγιση σχετικά με τα κριτήρια επιλογής λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα, τα οποία είναι συνοπτικά: ΠΡΟΣΦΟΡΑ Ιστορικό Ποια είναι η ιστορία του έργου ανάπτυξης του λογισμικού; Δυναμική Ποια είναι η τωρινή δραστηριότητα τριγύρω από το έργο ανάπτυξης του λογισμικού; Τεκμηρίωση και Τι οδηγοί και εκπαιδευτικό υλικό υπάρχει για την Εκπαίδευση υποστήριξη και χρήση του λογισμικού; Εκδόσεις Πόσες εκδόσεις του λογισμικού έχουν γίνει από την αρχή του έργου; Γενική κατάσταση Ποια είναι η γενική εικόνα του έργου; ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Άδεια χρήσης Ποια είναι η στρατηγική της άδειας χρήσης; Με τι τύπου άδεια Ανοιχτού Κώδικα χρησιμοποιείται; Πλατφόρμες Ποιες πλατφόρμες (λειτουργικά συστήματα, τεχνολογίες) υποστηρίζονται στην τελευταία έκδοση; Ασφάλεια Υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες για την 43

48 Διοίκηση Όραμα αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων; Ποιά είναι η διαδικασία; Πως διοικείται το όλο έργο; Πόσο ξεκάθαρο είναι το όραμα για το μέλλον του έργου; Ανταγωνισμός Πόσα άλλα έργα Ανοιχτού Κώδικα είναι ανταγωνιστικά στην ίδια κατηγορία; Βάση χρηστών Στήριξη κατασκευαστή Αγορά υποστήριξης ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ Πόσο μεγάλη είναι η τωρινή βάση χρηστών; Εάν υπάρχει εμπορική εταιρία πίσω από το έργο, πόσο στηρίζει το έργο; Πόσες εταιρίες προσφέρουν υποστήριξη για το προϊόν; Υπάρχει κάποια εταιρία που είναι κυρίως αναγνωρίσιμη για την υποστήριξη στο προϊόν αυτό; Λειτουργικότητα Κύριος Στόχος Προσαρμογή Συμβατότητα Απόδοση ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Ποιές «λειτουργίες» της επιχείρησης καλύπτει. Επιχειρηματικές διεργασίες όπου το σύστημα είναι πολύ αποδοτικό. Δυνατότητα και ποσοστό προσαρμογής. Δυνατότητα «συνεργασίας» με άλλα υπάρχοντα συστήματα. Σε ποιές «δοκιμές» έχει υποβληθεί το σύστημα και ποιά τα αποτελέσματα. Βάση Δεδομένων Γλώσσα Εργαλεία διαχείρισης Ασφάλεια Εγχειρίδια Χρήστη Τεχνικά εγχειρίδια Εξωτερική σύνδεση ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Ποιά Β.Δ. θα τρέχει πίσω από το ERP. Γλώσσα και εργαλεία για την βελτίωση και προσαρμογή του συστήματος. Δυνατότητες διαχείρισης, επίπεδα πρόσβασης, χρήστες, ρόλοι, εξουσιοδότηση. Εγχειρίδια για εκμάθηση του συστήματος. Εγχειρίδια για την «Δομή του ERP»(αρχιτεκτονική, πηγαίος κώδικα κλπ) Απομακρυσμένη σύνδεση, σύνδεση με διαδίκτυο. Κοινότητα Συνεργάτες Νομικά θέματα/αδεία Upgrades ΑΝΟΙΚΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Έλεγχος της εμπειρίας της ανοιχτής κοινότητας πάνω στο ERP (forum, mailing lists). Ποιους και πόσους συνεργάτες έχει το ERP σύστημα. Υπάρχουν εγχώριοι συνεργάτες. Ποίες οι προϋποθέσεις της άδειας του ανοιχτού συστήματος. Συχνότητα με την οποία γίνονται τα upgrades. 44

49 7.2 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΙΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι κυρίως ιδιόκτητες ή «οικογενειακές», όπου ο ιδιοκτήτης έχει τον απόλυτο έλεγχο και εξουσία στη διοίκηση. Στις περισσότερες περιπτώσεις εφαρμόζεται ένα ηγετικό στυλ management που βασίζεται στην πειθαρχία, γεγονός που καθορίζει τις ενδοεπιχειρησιακές σχέσεις. Παράλληλα, η έλλειψη εξειδικευμένων ατόμων στα πληροφοριακά συστήματα ανοιχτού κώδικα επηρέασε αρνητικά την υιοθέτηση ενός τέτοιου λογισμικού. Τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά του συστήματος παίζουν δευτερεύοντα ρόλο στην εγκατάσταση του συγκεκριμένου λογισμικού, εφόσον όλες οι μικρομεσαίες εταιρίες έχουν κοινές τεχνολογικές απαιτήσεις και εστιάζουν σε ένα ευέλικτο, συμβατό με το υλικό, φιλικό στη χρήση, όχι υπερβολικά περίπλοκο και με προσιτή τιμή λογισμικό. Λόγω της πληθώρας των προϊόντων Ανοιχτού Λογισμικού και της δυναμικότητας του περιβάλλοντος ανάπτυξης και χρήσης, οι αποφάσεις για τους υπεύθυνους πληροφορικής μιας επιχείρησης δεν είναι εύκολες. Δημιουργούνται ανησυχίες σχετικά με την υποστήριξη των τεχνολογιών αυτών, τις άδειες χρήσης και το ρίσκο που εμπεριέχεται. Αυτές όμως οι ανησυχίες υπερκαλύπτονται από το χαμηλό κόστος, τη διαλειτουργικότητα και την ανεξαρτητοποίηση από συγκεκριμένο προμηθευτή. Ωστόσο, στον αντίποδα, βρίσκονται οι κυριότεροι λόγοι που δεν χρησιμοποιείται το λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα. Στην κορυφή βρίσκονται οι ανησυχίες σχετικά με τη συντήρηση και υποστήριξη του λογισμικού, ενώ ακολουθεί η αβεβαιότητα σχετικά με τις άδειες χρήσης, καθώς και νομικά θέματα και πνευματικά δικαιώματα. Επιπλέον, η έλλειψη γνώσης σχετικά με τα υπάρχοντα προϊόντα Ανοιχτού Κώδικα και η έλλειψη εμπειρίας για την ανάπτυξη και παραμετροποίηση τέτοιου λογισμικού, επιβραδύνουν την διάδοση της χρήσης του. 7.3 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΛΙΣΤΑ ΜΕ ΤΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ [I.19] Name Platform Software license Description technology Adaxa Suite Java GPL Integrated ERP built on Adempiere Adempiere Java GPL Began as a fork of Compiere 45

50 Compiere Java GPL/Commercial Acquired by Consona Corporation in June 2010 Dolibarr PHP, MySQL GPL EpesiBIM PHP, MySQL MIT License Web application ERP5 Python, Zope, GPL Based on unified ERPNEXT MySQL Python, JavaScript, MySQL GPL model[vague] ERP for small and medium-size businesses FrontAccounting PHP, MySQL GPLv3 Web application GNU Enterprise Python GPLv3 HeliumV Java AGPL ERP for small and medium-size businesses JFire Java LGPL Kuali Foundation Java ECL For higher education by higher education LedgerSMB Perl, PostgreSQL GPL Began as a fork of SQL-Ledger in 2006 Apache OFBiz Java, Apache HTTP Server Apache License 2.0 Openbravo Java OBPL1 OpenERP Python, PostgreSQL Phreedom PHP, JavaScript, MySQL ERP for small and medium-size businesses AGPLv3 OpenERP version 7.0 was released on 12/21/12, OpenERP was formerly known as Tiny ERP GPLv3 Expanded from Phreebooks accounting engine Postbooks C++, JavaScript, PostgreSQL CPAL Produced by XTuple; uses the Qt framework SQL-Ledger Perl, PostgreSQL GPL Tryton Python GPLv3 Began as a fork of OpenERP WebERP PHP, MySQL GPLv2 LAMP-based system Opentaps Java MIT License 46

51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ 8.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Για τη σύγκριση των συστημάτων ΕRP ανοιχτού κώδικα θα χρησιμοποιήσουμε κάποια κριτήρια, τα περισσότερα από αυτά δεν είναι μετρήσιμα αλλά συμβάλλουν στο να φανούν τα δυνατά σημεία, οι αδυναμίες και οι διαφορές μεταξύ των ERP συστημάτων. Τα κύρια κριτήρια που θα χρησιμοποιήσουμε για τη σύγκριση είναι: Λειτουργικό Ταίριασμα, Ελαστικότητα, Υποστήριξη, Συνέχεια και Ωριμότητα. Το Λειτουργικό Ταίριασμα καταδεικνύει το μέγεθος προσαρμογής και περαιτέρω εξέλιξης που απαιτείται, ώστε το προϊόν να επιτελεί το σκοπό για τον οποίο αγοράστηκε από την επιχείρηση. Η Ελαστικότητα παρουσιάζει τη δυνατότητα γεφύρωσης του Λειτουργικού Χάσματος, δηλαδή της προσπάθειας προσαρμογής του συστήματος στις ανάγκες της κάθε επιχείρησης. Η Υποστήριξη αφορά τη γνώση που απαιτείται για τη λειτουργία του συστήματος καθώς και τη βοήθεια που προσφέρεται. Η Συνέχεια είναι σχετική με την υποστήριξη του συστήματος και την ανεξαρτησία του πωλητή. Η Ωριμότητα καταδεικνύει τους κινδύνους επιλογής ενός συστήματος το οποίο είναι ακόμα ατελές και ανεπαρκές και ως εκ τούτου ανέτοιμο για παραγωγή. Παρακάτω γίνεται εκτενέστερη ανάλυση των κριτηρίων που θα χρησιμοποιήσουμε. 8.2 ΚΑΛΥΨΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Η Κάλυψη αναγκών λειτουργικότητας εξετάζεται από την οπτική της εταιρίας. Για παράδειγμα, αν ένα ERP σύστημα προσφέρει παραπάνω λειτουργικότητα από όση χρειάζεται η επιχείρηση, τότε ίσως να μην είναι το κατάλληλο για αυτήν. Όσο καλύτερο είναι το ταίριασμα, τόσο χαμηλότερο είναι το κόστος προσαρμογής. Οι λειτουργικές απαιτήσεις ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή εργασίας της κάθε εταιρίας και δεν υπάρχει γενικός τρόπος να μετρήσουμε την κάλυψη αυτή. Ένας μετρήσιμος δείκτης του μεγέθους της λειτουργικότητας ενός συστήματος, είναι ο αριθμός των πινάκων βάσης δεδομένων, αν θεωρήσουμε ότι η δομή δεδομένων είναι καλά σχεδιασμένη. 8.3 ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Εκτός από την προσαρμογή του συστήματος για βέλτιστη λειτουργία, η ελαστικότητα περιλαμβάνει και ερωτήσεις για διευκόλυνση της χρήσης και διαχείρισης. Σχετίζεται με τεχνικές ιδέες και σχεδίαση λογισμικού. Ένα ευέλικτο σύστημα ανταποκρίνεται στα ακόλουθα κριτήρια: 47

52 Προσαρμογή: Ανάλογα με το βαθμό προσαρμογής που απαιτείται και τις ικανότητες του ειδικού στα ERP συστήματα, πρέπει να παρέχονται διαφορετικά επίπεδα προσαρμογής. o Προσαρμογή σε υψηλό επίπεδο. Σε αυτή την περίπτωση γίνεται προσαρμογή, με την επεξεργασία εύκολα αναγνώσιμων και κατανοητών δεδομένων αντί για προγραμματισμό σε μία γλώσσα χαμηλού επιπέδου. Ένας ειδικός πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμόζει το σύστημα χωρίς να έχει ιδιαίτερες γνώσεις προγραμματισμού. Με αυτό τον τρόπο, εξασφαλίζεται η συνεχής προσαρμογή στις απαιτήσεις της επιχείρησης και η μείωση του χρόνου που απαιτείται για αυτή τη διαδικασία. o Προσαρμογή χαμηλού επιπέδου. Σε περίπτωση που ο χρήστης επιθυμεί να εμβαθύνει σε λεπτομέρειες και χρειάζεται μεγαλύτερη ελαστικότητα, το σύστημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν πλαίσιο για ανάπτυξη εφαρμογής. Εδώ το σύστημα ορίζει την αρχιτεκτονική του συστήματος και επιτρέπει την προσθήκη επιπλέον λειτουργιών. Ο προγραμματισμός σε αυτή την περίπτωση καλείται προσαρμογή χαμηλού επιπέδου. Το επόμενο επίπεδο προσαρμογής θα είναι η επέκταση αυτού του πλαισίου, για παράδειγμα η δυνατότητα προσθήκης επιπλέον μέσων προσαρμογής. Ευέλικτες Αναβαθμίσεις: Όσο οι προσαρμογές γίνονται με τους τρόπους που περιγράφηκαν πιο πάνω, είναι πιθανό να παρέχεται διαδικασία ανανέωσης χωρίς επίδραση στις προσαρμογές. Λόγω αυτού του σαφούς διαχωρισμού, οι αναβαθμίσεις του πυρήνα του συστήματος δεν επιφέρουν νέες προσαρμογές. Διεθνοποίηση: Το σύστημα υποστηρίζει πολλαπλές γλώσσες, πολλαπλά λογιστικά συστήματα, συστήματα κοστολόγησης καθώς και πολλαπλές ιστοσελίδες. Η απλούστερη μορφή διεθνοποίησης είναι η παροχή μετάφρασης για τη διεπαφή χρήστη και τοπικών λογιστικών συστημάτων. Η γλώσσα επιλέγεται στο επίπεδο χρήστη. Είναι πολύ σημαντικό για τα ERP συστήματα, ακόμα και τα πολύ απλά που προορίζονται για τοπική χρήση μόνο, να παρέχουν υποστήριξη για πολλές γλώσσες, ώστε να καθίσταται δυνατή η δημιουργία μιας ευρύτερης βάσης χρηστών η οποία διευκολύνει τη συνεργασία σε διεθνές επίπεδο. 48

53 Φιλικό προς το χρήστη: Η διεπαφή χρήστη πρέπει να είναι σχεδιασμένη σύμφωνα με τις πληροφορίες που απαιτούνται για μία εργασία. Για παράδειγμα, μια απλή εργασία δεν πρέπει να απαιτεί πλοήγηση διαμέσου πολλών παραθύρων. Για συχνές εργασίες πρέπει να παρέχονται συντομεύσεις. Αν το σύστημα είναι φιλικό προς το χρήστη σημαίνει ότι υποστηρίζει δυνατότητες προσαρμογής και αποδοχής από το χρήστη. Αρχιτεκτονική: Πολύ σημαντική για το θέμα της ελαστικότητας είναι η αρχιτεκτονική που έχει επιλεγεί. Συνήθως χρησιμοποιείται αρχιτεκτονική 2 επιπέδων ή 3 επιπέδων. Η πρώτη αποτελείται από έναν πελάτη που περιέχει GUI και επικοινωνεί απευθείας με τη βάση δεδομένων. Στην αρχιτεκτονική 3 επιπέδων ο πελάτης είναι υπεύθυνος για τα GUI και απλή επικύρωση δεδομένων. Όλη η λογική είναι στην εφαρμογή του server. Η βάση δεδομένων είναι υπεύθυνη για αποθήκευση δεδομένων. Συνήθως στην περίπτωση της αρχιτεκτονικής 3 επιπέδων ο πελάτης είναι ένας web browser. Πιο εξελιγμένες αρχιτεκτονικές επιτρέπουν πολλούς διαφορετικούς πελάτες να τρέχουν στον server της εφαρμογής. Αυτό είναι δυνατό λόγω της σχεδίασης σε πολλά επίπεδα. Δυνατότητα Διαβάθμισης: Το σύστημα πρέπει να υποστηρίζει μεγάλους όγκους συναλλαγών μεταξύ χρηστών. Η δυνατότητα διαβάθμισης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αρχιτεκτονική, τον server της εφαρμογής και την τεχνολογία βάσης δεδομένων που χρησιμοποιείται. Ασφάλεια: Οι μηχανισμοί ασφάλειας του χρήστη, επιτρέπουν τον ορισμό διαφορετικών επιπέδων ως προς τη δυνατότητα πρόσβασης. Στους χρήστες επιτρέπεται να βλέπουν και να τροποποιούν μόνο τα δεδομένα που τους είναι απαραίτητα στη δουλειά τους. Για παράδειγμα, ανάλογα με το επίπεδο ασφάλειας, ο χρήστης μπορεί να δει συναλλαγές οι οποίες αφορούν μόνο τον ίδιο. Διεπαφή: Η διεπαφή είναι ένα όριο επικοινωνίας ενός συστήματος. Συνήθως οι διεπαφές συνδέουν το σύστημα με άλλα συστήματα ή χρησιμοποιούνται για εξαγωγή δεδομένων. Η αποστολή και παραλαβή καθώς και ο χειρισμός επισυνάψεων είναι σημαντικά για την επικοινωνία με σχετιζόμενα συστήματα 49

54 ERP και ειδοποίηση χρήστη. Από την πλευρά του πελάτη, πρέπει να υποστηρίζονται η επισύναψη αρχείων και η παραλαβή εικόνων. Ανεξαρτησία Λειτουργικού Συστήματος: Η ανεξαρτησία λειτουργικού συστήματος επιτρέπει να τρέχουν τα συστήματα σε διάφορες πλατφόρμες. Αν οι χρήστες έχουν διαφορετικά λειτουργικά συστήματα, είναι ένα απαραίτητο χαρακτηριστικό από τη μεριά του χρήστη. Ανεξαρτησία Βάσης Δεδομένων: Η βάση δεδομένων έχει υψηλή επίδραση στη διαβάθμιση του συστήματος. Υπάρχει μια αναλογία μεταξύ της ανεξαρτησίας της βάσης δεδομένων και των χαρακτηριστικών της βάσης δεδομένων. Υψηλή ανεξαρτησία της βάσης δεδομένων σημαίνει χρήση των ελάχιστων δυνατών χαρακτηριστικών που παρέχονται από όλες τις βάσεις δεδομένων. Κάποια χαρακτηριστικά που χάθηκαν λόγω της ανεξαρτησίας, παρέχονται μέσω της εφαρμογής ή μέσω του server της εφαρμογής. Γλώσσα Προγραμματισμού: Η γλώσσα μπορεί να είναι κριτήριο ως προς τις απαιτούμενες δυνατότητες για προσαρμογή χαμηλού επιπέδου. Μερικές από τις γλώσσες προγραμματισμού των επιλεγμένων ERP συστημάτων είναι οι εξής: Python, Perl και Java. Οι γραμμές κώδικα είναι κακός δείκτης λειτουργικότητας γιατί οι γλώσσες προγραμματισμού υψηλού επιπέδου χρειάζονται λιγότερες γραμμές κώδικα. 8.4 ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ Η Υποστήριξη βοηθάει στη μείωση του χρόνου που απαιτείται για προσαρμογή, λόγω της βοήθειας που προσφέρεται προς την εταιρία. Βοηθάει επίσης στην ανάπτυξη εσωτερικών δεξιοτήτων ή πρόσληψης εξωτερικών συμβούλων με στόχο την προσαρμογή και διατήρηση ενός συστήματος ERP. Όσο αφορά την Υποστήριξη υπάρχουν ορισμένα υπό-κριτήρια τα οποία λαμβάνουμε υπόψη: Υποστήριξη Δομής: Τα περισσότερα συστήματα επιλύουν τα προβλήματα ανάλογα με τις διαφορετικές απαιτήσεις του κάθε συστήματος, διαμέσου ενός δικτύου συνεργασίας το οποίο προσφέρει συμβουλές, υποστήριξη και διεπαφές προς δημόσιες υπηρεσίες και τράπεζες. Επιπλέον, πολύ σημαντική είναι η υποστήριξη που προσφέρεται μέσω του διαδικτύου, των σχετικών forum και 50

55 51 των λιστών , γιατί προσφέρει στους χρήστες την ευκαιρία να διαβάζουν και να συζητούν τυχόν προβλήματα. Εκπαίδευση: Πολλή σημαντική είναι η εκπαίδευση των χρηστών για τεχνικά ζητήματα καθώς και η οργάνωση διασκέψεων για την ενημέρωση. Τεκμηρίωση: Η ολοκλήρωση και η τήρηση της προθεσμίας τεκμηρίωσης του χρήστη είναι απαραίτητη. 8.5 ΣΥΝΕΧΕΙΑ Η συνέχεια του συστήματος ERP εξασφαλίζει ότι η επένδυση αγοράς ενός τέτοιου συστήματος είναι εξασφαλισμένη. Γενικά η αγορά ενός συστήματος συνοδεύεται από μια ανασφάλεια ασυνέχειας του συστήματος ή αλλαγή των τεχνολογικών δεδομένων. Το λογισμικό ανοιχτού κώδικα, όπως είναι το ERP, μειώνει το ρίσκο της επένδυσης καθώς δεν είναι εύκολο να εγκαταλειφθεί η προσπάθεια εξέλιξης και ανάπτυξής του. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα αναβάθμισης και ενημέρωσης του προϊόντος, με την προϋπόθεση όμως της συνεργασίας με εταιρίες και οργανισμούς οι οποίοι φροντίζουν για την ενημέρωση των συστημάτων. Όσο μεγαλύτερη και πιο ενεργή είναι η κοινότητα που ασχολείται με τα συστήματα αυτά, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να εγκαταλειφθεί η όλη προσπάθεια. Δεν υπάρχει τρόπος να μετρήσουμε τον αριθμό των χρηστών που χρησιμοποιούν συστήματα ERP και να τον χρησιμοποιήσουμε ως ενδεικτικό για τη Συνέχεια. Αντίθετα ο αριθμός των μηνυμάτων στις λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ενδεικτικό. Πολύ σημαντικό στοιχείο για τη συνέχεια, είναι η ικανοποίηση του χρήστη. Ένας άλλο σημαντικό σημείο για τη συνέχεια είναι το ίδιο το προϊόν. Ένα καλό και εύχρηστο σύστημα δύσκολα θα εγκαταλειφθεί από την κοινότητα. Όσο αφορά τη Συνέχεια υπάρχουν ορισμένα υπό-κριτήρια τα οποία λαμβάνουμε υπόψη: Δομή Έργου: Το έργο που σχετίζεται με τα συστήματα ERP μπορεί να έχει δημιουργηθεί από μια εταιρία ή από την κοινότητα. Στην πρώτη περίπτωση, μία εταιρία είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη, για την παροχή υπηρεσιών και διαβεβαιώνει τις εταιρίες με τις οποίες συνεργάζεται ότι θα παρέχει υποστήριξη. Το επιχειρηματικό μοντέλο και το μέγεθος των εταιριών με τις οποίες υπάρχει συνεργασία είναι ενδεικτικό της Συνέχειας. Στη δεύτερη περίπτωση, η ανάπτυξη γίνεται από κοινού με συνεργασία μεταξύ των εταιριών, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει μόνο μια εταιρία υπεύθυνη.

56 Δραστηριότητα Κοινότητας: Αν και το μέγεθος της κοινότητας δεν είναι 52 μετρήσιμο, εντούτοις η δραστηριότητα της κοινότητας μπορεί να μετρηθεί σε κάποια κανάλια επικοινωνίας. Εδώ χρησιμοποιούνται και ο αριθμός των μηνυμάτων σε διάφορα forum καθώς και οι λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Διαφάνεια: Η διαφάνεια σχετίζεται με τα όρια εισόδου για νέους επενδυτές και τις δυνατότητες της κοινότητας να συμβάλλει και να επηρεάσει την εξέλιξη, την ποιότητα της διαχείρισης του έργου καθώς και την τεκμηρίωση της διαδικασίας εξέλιξης. Συχνότητα Ενημερώσεων: Η συνεχής εισαγωγή νέων λειτουργιών και η διόρθωση των σφαλμάτων είναι απόδειξη της συνέχειας της εξέλιξης. Ένα αρχείο καταγραφής που ενημερώνει για χαρακτηριστικά νέων εκδόσεων δείχνει δραστηριότητα παλιότερων ενημερώσεων. Ενώ η δραστηριότητα της κοινότητας σχετίζεται με την επικοινωνία, οι συχνές ενημερώσεις δείχνουν δραστηριότητα ανάπτυξης. Άλλα αποτελέσματα: Άλλα αποτελέσματα μπορούν να προέρχονται από χρησιμοποιημένα κομμάτια, τεχνολογίες, εξαρτήσεις από άλλες εργασίες ανοιχτού κώδικα, την ανεξαρτησία του λειτουργικού συστήματος και της βάσης δεδομένων καθώς και τη γλώσσα προγραμματισμού. 8.6 ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ Η Ωριμότητα έχει σχέση με την ποιότητα του λογισμικού. Ενώ η ελαστικότητα σχετίζεται με τεχνικές προδιαγραφές και το σχεδιασμό του λογισμικού, η ωριμότητα καταδεικνύει πόσο καλά και χωρίς προβλήματα έχει λειτουργήσει το προϊόν ύστερα από την πραγματοποίηση δοκιμών. Σχετικά με την ωριμότητα χρησιμοποιούνται και κάποια υπό-κριτήρια τα οποία είναι τα εξής: Επίπεδο Εξέλιξης: Κάποια ERP συστήματα δεν είναι έτοιμα για να βγουν στην παραγωγή ακόμα. Είναι δυνατό να βρίσκονται στο στάδιο του σχεδιασμού, στην έκδοση alpha, στην έκδοση beta ή σε σταθερή κατάσταση. Το στάδιο του σχεδιασμού υποδηλώνει ότι οι προδιαγραφές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του λογισμικού έχουν καθοριστεί, αλλά δεν υπάρχει ακόμα διαθέσιμο εκτελέσιμο πρόγραμμα. Η πρώτη έκδοση του προγράμματος ονομάζεται alpha έκδοση. Αυτή είναι συνήθως ασταθής και ελλιπής, αλλά πολύ χρήσιμη για

57 επίδειξη και πειραματικούς σκοπούς και χρησιμοποιείται ως ένα πρωτότυπο το οποίο θα αναπτυχθεί περαιτέρω. Η beta έκδοση είναι μια έκδοση ενός προγράμματος το οποίο ακόμα αναπτύσσεται, αλλά δημοσιεύεται για δοκιμαστικούς λόγους. Η λειτουργικότητα δεν έχει δοκιμαστεί πλήρως ακόμα, και μπορούν να εμφανιστούν μεγάλα σφάλματα. Αφού η έκδοση beta έχει δοκιμαστεί ενδελεχώς και έχουν διορθωθεί τα σφάλματα που προέκυψαν, τότε το πρόγραμμα γίνεται μία σταθερή έκδοση. Σε αυτό το στάδιο επιτρέπονται μόνο μικρά σφάλματα τα οποία δεν είναι επιζήμια για τη λειτουργικότητα. Ιστοσελίδες Αναφοράς: Η ποιότητα της σταθερής έκδοσης μπορεί να επαληθευτεί με τη συνεχή εκτέλεση και δοκιμή του λογισμικού. Υπάρχει βέβαια και το ρίσκο, το σύστημα να αποδειχθεί πως είναι αναξιόπιστο. Συνεπώς, είναι καλύτερο πρώτα να βλέπουμε πως λειτουργεί ένα σύστημα στην πράξη και να συζητούμε θέματα λειτουργίας και εκτέλεσης με ένα πελάτη που ήδη χρησιμοποιεί και γνωρίζει το σύστημα. 53

58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ERP ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ Τα ERP Συστήματα Ανοικτού λογισμικού στην ουσία κατατάσσονται σε 8 οικογένειες βάση του αρχικού πυρήνα στον οποίο έχουν βασιστεί για την περεταίρω ανάπτυξη τους. Compiere: Adempiere, OpenBravo, Adaxa, SocrateOpen, A1 TinyERP: OpenERP, Tryton WebERP: FrontAccounting OFBiz: opentaps SQL-Ledger PostBooks ERPNext ERP5 Για της ανάγκες της εργασίας αυτής θα αξιολογήσουμε αναλυτικά ένα σύστημα από κάθε κατηγορία. 9.1 Compiere Άδεια: GPL/Commercial Κατάσταση: Σταθερή. Αυτό είναι από τα πιο δημοφιλή και διαδεδομένα ERP σύστημα ανοιχτού κώδικα αυτή την εποχή. Η κοινότητα είναι πολύ ενεργή στα forum χρηστών στην SourceForge, έχουν γίνει πάνω από downloads και εγκαταστάσεις αναφοράς και υπάρχει ένα διεθνές δίκτυο συνεργασίας. Το Compiere στοχεύει σε μικρές και μεσαίες εταιρίες οι οποίες λειτουργούν στις περιοχές διανομής/μικρεμπορίου και 54

59 παροχής υπηρεσιών. Η λειτουργικότητά του οργανώνεται μαζί με τις επιχειρηματικές διαδικασίες: Προσφορά Μετρητά: Καλύπτει όλη την διαδικασία σχετικά με τον πελάτη 55 από την επαφή με τον πρώτο πελάτη, την προπώληση, τις πωλήσεις, τις παραγγελίες μέχρι την παραλαβή των μετρητών. Αίτηση Προμήθειας Υλικών Πληρωμή: Καλύπτει όλη τη διαδικασία σχετικά με τον προμηθευτή από τη ζήτηση, τις παραγγελίες αγοράς, παραλαβή μέχρι και την πληρωμή. Σύστημα Διαχείρισης Πελατειακής Βάσης (CRM): Δεν αποτελεί ξεχωριστό λειτουργικό μέρος. Ενσωματώνεται σε άλλα λειτουργικά μέρη. Ανάλυση Απόδοσης: Καλύπτει τα λογιστικά και τον έλεγχο. Παραγωγή: Βρίσκεται προς το παρόν στο στάδιο beta και λείπουν οι αναφορές πελατών. Διαδικτυακό Κατάστημα: Παραδίδει ένα βασικό σύστημα αγορών και ενσωματώνεται στον πυρήνα του ERP συστήματος. Είναι επίσης διαθέσιμα η διαχείριση υπηρεσιών και βασικών έργων. Ελαστικότητα 1. Προσαρμογή: Το Compiere επιτρέπει την προσαρμογή που βασίζεται σε μεταδεδομένα χωρίς το κλείσιμο του συστήματος. Τα μεταδεδομένα αποθηκεύονται σε μία βάση δεδομένων με 114 πίνακες, που ονομάζεται Λεξικό Εφαρμογής. Μπορεί να τροποποιηθεί από τον πελάτη αν έχει δικαιώματα διαχειριστή. Για να δημιουργηθεί νέο παράθυρο στο Compiere πρέπει να οριστεί πρώτα η δομή της βάσης δεδομένων. Το γραφικό περιβάλλον (GUI) του Compiere αποτελείται από ένα παράθυρο με πολλές καρτέλες και πεδία και τα αντίστοιχα στοιχεία της βάσης δεδομένων: δομή γραφικού περιβάλλοντος Windows με χειρισμό εισόδου και επικύρωση, μορφές εκτύπωσης, default λογαριασμούς, κουμπιά διαδικασίας και δομή μενού και κλήσεων που ορίζονται από το Λεξικό Εφαρμογής. Η μετατροπή του Λεξικού Εφαρμογής δημιουργεί μοντέλο κώδικα. Για προσαρμογή χαμηλού επιπέδου αυτό το μοντέλο μπορεί να επεκταθεί με κλήσεις, έγγραφα για διαδικασίες ροών εργασίας και SQL

60 διαδικασίες. Μια Κλήση είναι Java κώδικας ο οποίος είναι συνδεδεμένος σε ένα πεδίο και καλείται μετά τη δραστηριότητα εισόδου. Μπορεί να αλλάξει τις τιμές όλων των πεδίων σε ένα παράθυρο και να έχει πρόσβαση δε όλους τους πίνακες. Οι ειδικοί που γνωρίζουν τη δομή του κώδικα μπορούν να κάνουν επιπλέον προσαρμογές ακολουθώντας τα πρότυπα που χρησιμοποιούνται από το Compiere. 2. Ευέλικτες αναβαθμίσεις: Υποστηρίζει προσαρμογή υψηλού επιπέδου η οποία γίνεται μέσω του λεξικού εφαρμογής και των κλήσεων των συναρτήσεων. Για αλλαγές στον βασικό κώδικα, η ευελιξία των αναβαθμίσεων εξαρτάται από τα πρότυπα που χρησιμοποιούνται. 3. Διεθνοποίηση: Διαθέτει 26 γλώσσες, 4 λογιστικά σχήματα και υποστήριξη από πολλές διεθνώς κατανεμημένες ιστοσελίδες. Το γραφικό περιβάλλον και οι αναφορές είναι μεταφρασμένα στα Αγγλικά, Κινέζικα, Γερμανικά, Ισπανικά, Γαλλικά, Ιταλικά και Ολλανδικά. Τα λογιστικά σχήματα είναι διαθέσιμα για τις ΗΠΑ, Ισπανία, Ιταλία και Γερμανία. Το Compiere υποστηρίζει πολλές ιστοσελίδες παρέχοντας τρία επίπεδα οντοτήτων. Το επίπεδο συστήματος είναι προσβάσιμο από όλους τους οργανισμούς. Το επίπεδο του πελάτη ορίζει πληροφορίες και λογιστική δομή. Για ένα πελάτη επιτρέπονται πολλά λογιστικά σχήματα. Το Compiere υποστηρίζει πολλές μεθόδους κοστολόγησης και μία από αυτές ανατίθεται σε ένα λογιστικό σχήμα. Ο Οργανισμός είναι το χαμηλότερο επίπεδο όπου πραγματοποιούνται οι συναλλαγές οι οποίες μπορεί να είναι ιεραρχικά δομημένες και να έχουν επιπρόσθετες πληροφορίες. Υποστηρίζονται επίσης οι εικονικοί οργανισμοί. 4. Φιλικό προς το χρήστη: Η διεπαφή χρήστη έχει μια μορφή με καρτέλες η οποία δεν είναι ευέλικτη αλλά υποστηρίζει ένα πλούσιο γραφικό περιβάλλον (GUI). Η αλλαγή σε γραμμές λεπτομερειών απαιτεί τη χρήση των καρτελών της σελίδας. Μερικοί χρήστες παραπονιούνται για κακή αίσθηση και εμφάνιση. 5. Αρχιτεκτονική: Η αρχιτεκτονική του Compiere είναι συνδυασμός αρχιτεκτονικής 2 και 3 επιπέδων. 6. Δυνατότητα Διαβάθμισης: Η δυνατότητα διαβάθμισης είναι καλή και εξαρτάται κυρίως από τη βάση δεδομένων. Η εφαρμογή είναι κυρίως βασισμένη σε 56

61 57 αρχιτεκτονική 2 επιπέδων και ως εκ τούτου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διαβάθμιση της βάσης δεδομένων. 7. Ασφάλεια: : Πολύ καλός έλεγχος πρόσβασης (ρόλοι). 8. Διεπαφές: CSV, PDF. Υπάρχει δυνατότητα αποστολής και επισύναψης αρχείων σε έγγραφα. Μπορούν να αναπτυχθούν και άλλες διεπαφές σε Java χρησιμοποιώντας API (application programming interfaces). 9. Ανεξαρτησία Λειτουργικού Συστήματος: Windows, Linux/Unix, Mac OS X. 10. Ανεξαρτησία Βάσης Δεδομένων: Oracle, Sybase (beta). Η βάση δεδομένων είχε αναπτυχθεί αρχικά για την Oracle. Υπάρχει ένα σχέδιο για την ανεξαρτησία της βάσης δεδομένων, το οποίο περιλαμβάνει με τη μετάφραση SQL δηλώσεων της Oracle σε άλλες SQL διαλέκτους. Η υποστήριξη Sybase βρίσκεται προς το παρόν σε κατάσταση beta. Κάποιες βάσεις δεδομένων ανοιχτού κώδικα είναι διαθέσιμες σαν προϊόντα του Sourceforge, αλλά δεν είναι δοκιμασμένες και δεν προσφέρουν υποστήριξη. Προβλήματα σχετικά με το PostgreSQL συζητούνται σε forum σχεδιαστών. Ο SQL κώδικας του PostgreSQL μεταφράστηκε χειροκίνητα. Μία άλλη εταιρία έφερε τη Fyracle, μία βάση δεδομένων Firebird με μερική συμβατότητα Oracle PL/SQL. Σύμφωνα με την Compiere Inc, οι βάσεις δεδομένων ανοιχτού κώδικα δεν υποστηρίζονται γιατί δεν είναι σαφές αν τα προβλήματα πηγάζουν από τη βάση δεδομένων ή την εφαρμογή. Η απαίτηση για τις βάσεις δεδομένων ανοιχτού κώδικα είναι η ανεκτικότητα ANSI SQL99. Έχει ανακοινωθεί υποστήριξη για MS SQL, DB2 και Cloudscape. Η Cloudscape είναι μια Java βάση δεδομένων ανοιχτού κώδικα με DB2 συμβατή SQL διάλεκτο, επαρκής για εφαρμογές επίδειξης. 11. Γλώσσα Προγραμματισμού: Java Υποστήριξη 1. Υποστήριξη Δομής: Διαθέτει δίκτυο συνεργασίας, forum και συμβόλαια. 2. Εκπαίδευση: Περιλαμβάνει εκπαίδευση χρήστη και σχεδιαστών. 3. Τεκμηρίωση: Διατίθεται στο διαδίκτυο ένα πολύ λεπτομερές εγχειρίδιο χρήστη το οποίο αποτελείται από 850 σελίδες. Επιπλέον είναι διαθέσιμη τεκμηρίωση σχεδιαστή εκτός από την εκπαίδευση που παρέχεται. Ένα καλό σημείο για αρχή,

62 είναι η διατηρούμενη από την κοινότητα Τεκμηρίωση Σχεδιαστών του Compiere που αποτελείται από 36 σελίδες καθώς και η ιστοσελίδα του Compiere και τα forum των σχεδιαστών. Συνέχεια 1. Δομή Έργου: Το Compiere έχει σχεδιαστεί κυρίως από την εταιρία Jorg Janke. Επικεντρώνεται στην ανάπτυξη, υποστήριξη δεύτερου επιπέδου και στην εκπαίδευση. Το Compiere δεν παρέχει υπηρεσίες εφαρμογής και έτσι δεν ανταγωνίζεται με συνεργάτες. Περισσότεροι από 70 πιστοποιημένοι συνεργάτες, πωλούν εφαρμογές και συμβουλευτικές υπηρεσίες τουλάχιστον σε 25 χώρες. Κάποιοι συνεργάτες και χρήστες βοηθούν το έργο συλλέγοντας απαιτήσεις, παρέχοντας διαβεβαιώσεις για την ποιότητα, κάνοντας δοκιμές και επιδιορθώσεις. Αυτοί καθορίζουν και τις προτεραιότητες ανάπτυξης. Κάποια έργα του Sourceforge έχουν σχεδιαστεί από την κοινότητα. 2. Δραστηριότητα Κοινότητας: Το Compiere έχει πολύ ενεργή κοινότητα χρηστών με περίπου 500 μηνύματα κάθε μήνα. Τα διάφορα forum ανταποκρίνονται άμεσα. Οι απαιτήσεις για υποστήριξη, τα σφάλματα και οι απαιτήσεις για χαρακτηριστικά ανιχνεύονται ξεχωριστά και συγκεντρώνουν περίπου 150 μηνύματα κάθε μήνα. 3. Διαφάνεια: Το έργο διαθέτει οδηγό και λεπτομερές αρχείο καταγραφής αλλαγών. Οι υπηρεσίες Souceforge χρησιμοποιούνται για ανίχνευση σφαλμάτων και αλλαγή αιτήσεων. Επιπλέον η CVS πρόσβαση είναι ανοιχτή για το κοινό. 4. Συχνότητα Ενημερώσεων: Κανονική. 5. Άλλα αποτελέσματα: Το εργαλείο PDF, το εργαλείο εισαγωγής και η βάση δεδομένων Oracle δεν είναι ανοιχτού κώδικα και απαιτούν άδεια. Οι πελάτες με συμβόλαιο υποστήριξης έχουν πρόσβαση σε επιδιορθώσεις, έχουν προτεραιότητα υποστήριξης και έχουν προαιρετικά άδεια για την Oracle. Ωριμότητα 1. Επίπεδο εξέλιξης: Το επίπεδο εξέλιξης είναι σταθερό. Το λειτουργικό μέρος κατασκευής και ο διαδικτυακός πελάτης είναι στην κατάσταση beta. 2. Ιστοσελίδες Αναφοράς: Υπάρχουν πολλές ιστοσελίδες αναφοράς. Σύμφωνα με την Compiere Inc. Τουλάχιστον 100 εταιρίες χρησιμοποιούν το λογισμικό. 58

63 Κάποιοι συνεργάτες έχουν στις ιστοσελίδες τους πληροφορίες σχετικά με τη χρήση του προϊόντος. 9.2 Tiny ERP Το TinyERP έχει πλέων μετονομαστεί σε OpenERP. Πρόλα αυτά υπάρχει διαθέσημο στο: Άδεια: GNU General Public License (GPL). Κατάσταση: σταθερή. Η διεπαφή χρήστη του TinyERP είναι βολική και καλά σχεδιασμένη. Πολλά διαγράμματα και γραφικά είναι διαθέσιμα. Στοχεύει στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που έχουν μέχρι 150 εργαζόμενους στον τομέα του εμπορίου, διανομής και υπηρεσιών. Τα λειτουργικά μέρη που είναι διαθέσιμα είναι το λογιστικό μέρος, το CRM, το μέρος των πωλήσεων και αγορών, ανθρώπινων πόρων, μάρκετινγκ, διαχείρισης έργου καθώς και άλλα. Τα λειτουργικά μέρη μπορούν να εγκατασταθούν εν μέρει στο TinyERP. Παρακάτω αναλύουμε συνοπτικά τη συμπεριφορά του TinyERP σε σχέση με τα κριτήρια που αναφέραμε παραπάνω. Ελαστικότητα 1. Προσαρμογή: Οι XML ορισμένες δομές, οι αναφορές και η ανάπτυξη της ροής εργασίας υποστηρίζονται χωρίς την απαίτηση προγραμματισμού. Οι δομές και η ροή εργασίας προσαρμόζονται με τη βοήθεια XML αρχείων. Το TinyERP προσαρμόζεται μέσω του πελάτη στη ρύθμιση του Διαχειριστή. Επιπλέον είναι διαθέσιμο ένα σύντομο πρόγραμμα εκμάθησης για δημιουργία νέων λειτουργικών μερών. Ο κώδικας είναι συμπαγής. Για προσαρμογή χαμηλού επιπέδου ένα forum εξηγεί κάποιο μέρος της λειτουργικότητας. 2. Ευέλικτες Αναβαθμίσεις: Για προσαρμογή υψηλού επιπέδου. 59

64 3. Διεθνοποίηση: Διαθέτει 11 γλώσσες και 2 λογιστικά συστήματα. Η μετάφραση σε διάφορες γλώσσες γίνεται σε μεγαλύτερο βαθμό από την πλευρά του server και σε μικρότερο βαθμό από την πλευρά του πελάτη. Παρέχει ένα μηχανισμό μετάφρασης για το περιεχόμενο των πεδίων μορφής δείχνοντας λίστες τιμών. Μεταφράσεις από την πλευρά του server είναι διαθέσιμες στα Ισπανικά, στα Ουγγαρέζικα, στα Γαλλικά, στα Γερμανικά, στα Ρουμάνικα, στα Ιταλικά, στα Πορτογαλικά, στα Κινέζικα, στα Τσέχικα, στα Αλβανικά και στα Ολλανδικά. Κάποιες από αυτές τις μεταφράσεις δεν είναι συμβατές με την τρέχουσα έκδοση του TinyERP ή δεν είναι ολοκληρωμένες. Χωρίς μετάφραση από την πλευρά του πελάτη, το γραφικό περιβάλλον του συστήματος (GUI) είναι σε ανάμεικτη γλώσσα. Το TinyERP υποστηρίζει πολλαπλά λογιστικά συστήματα. Σύντομα θα παραδοθούν συστήματα για το Βέλγιο και τη Γαλλία. 4. Φιλικό προς το χρήστη: Είναι καλά σχεδιασμένο και διαθέτει πλούσιο διαισθητικό γραφικό περιβάλλον (GUI). 5. Αρχιτεκτονική: Έχει αρχιτεκτονική 3 επιπέδων με πλούσιο γραφικό περιβάλλον (GUI) για τον πελάτη. Το TinyERP χρησιμοποιεί κατά αποκλειστικότητα έναν server που έχει δημιουργήσει το ίδιο το TinyERP. Όλη η λογική και τα δεδομένα προέρχονται από τον server. 6. Δυνατότητα Διαβάθμισης: Είναι καλή αλλά περιορίζεται στη PostgreSQL. 7. Ασφάλεια: Καλή με δυνατότητα ελέγχου πρόσβασης (ομάδες, ρόλοι). 8. Διεπαφές: server: XML-RPC, e-commerce Πελάτης: Excel, CSV, PDF, Open Office31 9. Ανεξαρτησία Λειτουργικού Συστήματος: server: Linux, Windows Πελάτης: Linux, Windows, Mac OS X Ανεξαρτησία Βάσης Δεδομένων: PostgreSQL Γλώσσα Προγραμματισμού: Python Υποστήριξη 1. Υποστήριξη Δομής: δίκτυο συνεργασίας, forums, συμβόλαια υποστήριξης. 60

65 2. Εκπαίδευση: Προσφέρει εκπαίδευση για τον χρήστη και αυτούς που ασχολούνται με την ανάπτυξη του προϊόντος. 3. Τεκμηρίωση: Διαθέτει Wiki και τεκμηρίωση χρήστη και διαχειριστή. Το Wiki χρησιμοποιείται για εξουσιοδότηση τεκμηρίωσης με συνεργασία. Το εγχειρίδιο για την εγκατάσταση (38 σελίδες), για τον χρήστη (141 σελίδες) και για τον διαχειριστή (31 σελίδες) προσφέρεται δωρεάν. Επίσης πωλείται ακόμα ένα εγχειρίδιο για τον χρήστη (77 σελίδες). Μία σύντομη εισαγωγή για την ανάπτυξη λειτουργικών μερών είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο. Οι τεχνικές έννοιες και η αρχιτεκτονική δεν είναι καταγεγραμμένες. Επιπρόσθετα οι συνεργάτες έχουν πρόσβαση σε επιπλέον πόρους. Συνέχεια 1. Δομή Έργου: Έχει δημιουργηθεί από την εταιρία Tiny sprl και διαθέτει διεθνές δίκτυο συνεργασίας. Χρησιμοποιείται πιο συχνά σε Γαλλόφωνες χώρες. Εκτός από τους πολλούς Γάλλους συνεργάτες, υπάρχουν επίσης συνεργάτες στην Αργεντινή, στον Καναδά, στην Ισπανία και στην Ελβετία. Οι περισσότερες αλλαγές αφορούν μεταφράσεις και διόρθωση σφαλμάτων. Οι συνεργάτες επίσης αναπτύσσουν λειτουργικά μέρη. 2. Δραστηριότητα Κοινότητας: Περίπου 200 μηνύματα στο forum κάθε μήνα. 3. Διαφάνεια: Περιλαμβάνει αρχείο καταγραφής αλλαγών και ανίχνευση σφαλμάτων. Το κοινό δεν έχει πρόσβαση στο CVS. Στο forum Νέες Εκδόσεις δημοσιεύονται τα νέα διαθέσιμα χαρακτηριστικά καθώς και ψηφοφορίες για νέα χαρακτηριστικά που είναι απαραίτητα. Ένα αρχείο καταγραφής αλλαγών δημοσιεύεται στην ενότητα κατέβασμα. Δεν υπάρχει διαθέσιμος οδηγός. Η πρόσβαση στον κώδικα του συστήματος είναι δυνατή μόνο για συνεργάτες. 4. Συχνότητα Ενημερώσεων: Κανονική με γρήγορη εξέλιξη. 5. Άλλα αποτελέσματα: Κανένα. Ωριμότητα 1. Επίπεδο Εξέλιξης: Σταθερό. 2. Ιστοσελίδες Αναφοράς: Στην κεντρική σελίδα υπάρχει λίστα δύο ξενοδοχείων. 61

66 9.3 WebErp Άδεια: GPLv2 Κατάσταση: Σταθερή Είναι ένα πλήρες web-based λογιστικό και εμπορικό σύστημα το οποίο απαιτεί μόνο έναν web-browser και ένα πρόγραμμα ανάγνωσης PDF. Διαθέτει ένα ευρύ φάσμα χαρακτηριστικών για διαφόρων τύπων επιχειρήσεις, ιδίως γι αυτές που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο χονδρικής, διανομής και μεταποίησης. Αν συνδυαστεί και με εξωτερικές επεκτάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως τερματικό λιανικής πώλησης. Επίσης είναι διαθέσιμο και ένα πλήρες ηλεκτρονικό κατάστημα το οποίο παρέχετε δωρεάν σε php. Ελαστικότητα 1. Προσαρμογή: Χρησιμοποιεί προσαρμογή υψηλού επιπέδου, βασιζόμενο σε προσαρμοσμένες οθόνες. Για περισσότερο εξειδικευμένες αλλαγές χρειάζεται γνώσεις JavaScript και php. 2. Ευέλικτες Αναβαθμίσεις: Για προσαρμογή υψηλού επιπέδου. 3. Διεθνοποίηση: Διαθέσιμο σε 32 γλώσσες. Υποστηρίζονται επίσης πολλές λογιστικές μέθοδοι. 4. Φιλικό προς το χρήστη: Διαθέτει διαισθητικό γραφικό περιβάλλον (GUI). 5. Αρχιτεκτονική: Web-based αρχιτεκτονική με ελαφρύ interface κατάλληλο τόσο για υψηλές όσο και για χαμηλές ταχύτητες. Έχει γίνει περιορισμένη χρήση JavaScript για να εξασφαλίσει συνοχή στην πλατφόρμα. 6. Δυνατότητα Διαβάθμισης: Υπάρχει διαβάθμιση στη βάση δεδομένων 7. Ασφάλεια: Υπάρχει έλεγχος πρόσβασης ανάλογα με το ρόλο του κάθε πελάτη. 62

67 8. Διεπαφές: Χρησιμοποιούνται οι XML-RPC, PDF. Το νεότερο και περίπλοκο SOAP είναι αρκετά περίπλοκο και δεν χρησιμοποιείται. 9. Ανεξαρτησία Λειτουργικού Συστήματος: Windows, Linux/Unix, Mac OS X αρκεί ο server να υποστηρίζει LAMP. 10. Ανεξαρτησία Βάσης Δεδομένων: Ανοιχτού κώδικα: MySQL, από τον Ιούνιο του 2007 σταμάτησε η υποστήριξη για PostgreSQL όσον αφορά επόμενες εκδώσεις. 11. Γλώσσα Προγραμματισμού: php, Περιορισμένη JavaScript Υποστήριξη 1. Υποστήριξη Δομής: Περιλαμβάνει Λίστες Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου, Υπηρεσία Τηλεδιάσκεψης μέσω Διαδικτύου (IRC), forums, online manual, συμβόλαια υποστήριξης. 2. Εκπαίδευση: Δεν είναι διαθέσιμη. 3. Τεκμηρίωση: Κοινότητα Wiki και τεκμηρίωση κατασκευαστή. Ωριμότητα 1. Επίπεδο Εξέλιξης: Σταθερό. 2. Ιστοσελίδες Αναφοράς: Ελάχιστες αναφορές κυρίως από σελίδες που σχετίζονται με ανοιχτό λογισμικό. 9.4 Opentaps OfBiz Άδεια: MIT Public License, τα λογιστικά και λειτουργικά μέρη CRM είναι διπλά εξουσιοδοτημένα από το GPL Κατάσταση: σταθερή 63

68 64 Το Opentaps είναι μία έτοιμη για παραγωγή έκδοση του OfBiz, το οποίο παρέχει σταθερές εκδόσεις και ενημερώσεις. Συνεπώς θα χρησιμοποιούμε το Opentaps σαν συνώνυμο του OfBiz. Το OfBiz αρχικά επικεντρωνόταν σε λύσεις e- Commerce, αλλά εξελίχθηκε σε ένα γενικό πλαίσιο για ανάπτυξη ERP. Οι ομάδες στις οποίες στοχεύει είναι λιανοπωλητές, διανομείς και κατασκευαστές. Υπάρχουν λειτουργικά μέρη για e-commerce, κατάλογο προϊόντων, σημείο πωλήσεων, εισαγωγή παραγγελίας, διαχείριση αποθεμάτων και αποθήκης, βιομηχανία, υπηρεσίες πελατών, CRM, μάρκετινγκ και διαχείριση περιεχομένου. Το λειτουργικό μέρος Γενικό Λογιστικό Βιβλίο δημοσιεύεται με άδεια GPL με επιλογή αγοράς εμπορικής άδειας. Δεν είναι διαθέσιμο κανένα εθνικό λογιστικό σχήμα. Υποστηρίζει πολλαπλές ιστοσελίδες, πολλές μεθόδους κοστολόγησης και διεπαφές για εξωτερικές εφαρμογές γενικού λογιστικού βιβλίου (XML, ASCII και CSV). Το μοντέλο δεδομένων επιτρέπει χαρακτηριστικά όπως σχεδιασμό, πρόβλεψη και προϋπολογισμό. Υποστηρίζονται επίσης πολλά διαδικτυακά καταστήματα με ξεχωριστά αποθέματα και συγχρονισμό δεδομένων. Η δομή των λειτουργικών μερών του Opentaps είναι μια προσπάθεια ομαδοποίησης της λειτουργικότητας της εφαρμογής OfBiz όπως στα παραδοσιακά ERP λειτουργικά μέρη. Από την τεκμηρίωση που είναι διαθέσιμη, μερικές φορές δεν είναι ξεκάθαρο ποια λειτουργία ανήκει σε ποιο λειτουργικό μέρος. Ελαστικότητα 1. Προσαρμογή: Περιλαμβάνει δεδομένα ορισμένα με XML και στρώμα παρουσίασης και εργασίας. Οι υπηρεσίες του στρώματος εργασίας καλούνται σε συγκεκριμένα γεγονότα και υπό κάποιες συνθήκες (είναι ορισμένες με XML). Το Opentaps έχει αρχιτεκτονική n-επιπέδων με τρία στρώματα στο διάζωμα του server εφαρμογής: δεδομένων (entity engine), επιχειρηματικής λογικής (service engine) και παρουσίασης. Κάθε στρώμα ορίζεται με μεταδεδομένα ή με μία εύκολη στη χρήση γλώσσα προγραμματισμού με scripts. Τα πλεονεκτήματα του προγραμματισμού υψηλού επιπέδου και του κώδικα που βασίζεται σε μεταδεδομένα συνδυάζονται με τις κατασκευαστικές δυνατότητες μοντέλων της Java. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της δημοσίευσης API (Application Programming Interfaces) συστατικών της Java και τη χρήση τους σε υψηλότερο επίπεδο. Όλα τα στρώματα επηρεάζονται αμοιβαία από αλλαγές που γίνονται σε άλλα στρώματα. Για την τεκμηρίωση και εφαρμογή απαιτούνται γνώσεις Java, μηχανικής διαδικτύου, XML και σχεδιασμού βάσης δεδομένων.

69 2. Ευέλικτες αναβαθμίσεις: Ισχύουν για προσαρμογή υψηλού επιπέδου. Για σκοπούς προσαρμογής χαμηλού επιπέδου είναι πιθανές οι ευέλικτες αναβαθμίσεις αλλά λείπει η λεπτομερής τεκμηρίωση. 3. Διεθνοποίηση: Η γλώσσα της διεπαφής χρήστη μπορεί να αλλάξει οποιαδήποτε στιγμή και οι μετάφραση σε 39 γλώσσες παρέχεται εν μέρει. Δεν υπάρχει μηχανισμός μετάφρασης για δυναμικό περιεχόμενο όπως καταστάσεις ροής εργασίας. Υποστηρίζονται επίσης πολλές ιστοσελίδες και λογιστικές μέθοδοι και μέθοδοι κοστολόγησης. 4. Φιλικό προς το χρήστη: Διαθέτει απλό διαισθητικό γραφικό περιβάλλον (GUI) και υποστηρίζονται όλα τα στοιχεία GUI. H παρουσίαση χωρίζεται σε κομμάτια όπως επικεφαλίδα, υποσέλιδο, αριστερή μπάρα, δεξιά μπάρα, οι οποίες αποτελούνται από διάφορα πρότυπα. 5. Αρχιτεκτονική: Διαθέτει αρχιτεκτονική 3 επιπέδων. Ο server της εφαρμογής αποτελείται από τα στρώματα παρουσίασης, επιχειρηματικής λογικής και δεδομένων. Όλα τα στρώματα είναι ορισμένα με μεταδεδομένα ή με γλώσσα προγραμματισμού με script. Το στρώμα δεδομένων χειρίζεται την πρόσβαση δεδομένων και τη διατήρηση διαμέσου μοντέλων δεδομένων που ορίζονται σε αρχεία XML. Δεν υπάρχει ανάγκη να χρησιμοποιείται κώδικας Java ή SQL. Η επιχειρηματική λογική ορίζεται σαν μικρά επαναχρησιμοποιούμενα κομμάτια κώδικα τα οποία μπορούν να γραφούν σε διάφορες γλώσσες προγραμματισμού υψηλού επιπέδου ή XML. Οι υπηρεσίες καλούνται απευθείας από εφαρμογές διαδικτύου, ροές εργασίας και σε μικρό βαθμό από το SOAP και RMI (Remote Method Invocation). Η ροή εργασίας μπορεί να οριστεί και σε γλώσσα XPDL. Το στρώμα παρουσίασης χρησιμοποιεί ένα πρότυπο Ελέγχου Μορφής Εμφάνισης (Model View Controller (MVC)) για να επιτρέψει την επαναχρησιμοποίηση του σχεδιασμού στοιχείων, της λογικής εμφάνισης και το είδος της ενέργειας. Οι εργασίες σχεδιασμού και προγραμματισμού είναι διαχωρισμένες. Λόγω του υψηλού επιπέδου προσαρμογής της αρχιτεκτονικής, οι εργασίες μπορούν να διανεμηθούν σε διαφορετικούς ρόλους. 6. Δυνατότητα Διαβάθμισης: Η δυνατότητα διαβάθμισης είναι καλή με πολλές επιλογές ανάπτυξης. Η αρχιτεκτονική επιτρέπει τη διανομή των μερών του server εφαρμογής με πολλούς τρόπους. Η εξισορρόπηση του όγκου των συναλλαγών 65

70 χρησιμοποιώντας πολλαπλούς servers και βάσεις δεδομένων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μία εφαρμογή. 7. Ασφάλεια: Πολύ καλός έλεγχος πρόσβασης (χρήστης, ομάδα, ρόλος και άλλες κατηγορίες). 8. Διεπαφές: Χρησιμοποιούνται οι SOAP, XML, CSV, PDF. Καθώς η αρχιτεκτονική που εστιάζεται στις υπηρεσίες χρησιμοποιείται εσωτερικά, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για επικοινωνία με άλλα συστήματα. Κάθε υπηρεσία μπορεί επίσης να δημοσιευτεί σαν υπηρεσία διαδικτύου χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο SOAP. 9. Ανεξαρτησία Λειτουργικού Συστήματος: Windows, Linux/Unix, Mac OS X. 10. Ανεξαρτησία Βάσης Δεδομένων: Ανοιχτού κώδικα: MySQL, MaxDB, PostgreSQL Εμπορικές: Oracle, DB2, Microsoft SQL. 11. Γλώσσα Προγραμματισμού: Java, Scripting (Beanshell, XML-Minilang) Υποστήριξη 1. Υποστήριξη Δομής: Υπάρχουν διεθνώς κατανεμημένοι πάροχοι υπηρεσιών καθώς και λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και σχετικά forum. Εκτός από την υποστήριξη υπηρεσιών που προσφέρει το Opentaps, μπορεί να παρέχεται υποστήριξη και από την κοινότητα OfBiz. Οι πελάτες και οι πάροχοι υπηρεσιών του OfBiz είναι κατανεμημένοι σε όλο τον κόσμο. Κάποιες χώρες έχουν ιστοσελίδα της τοπικής κοινότητας, η οποία προσφέρει υποστήριξη και υπηρεσίες. 2. Εκπαίδευση: Πωλούνται από την Undersun Consulting καταγεγραμμένες συνεδρίες εκπαίδευσης, καταγεγραμμένα συνέδρια χρηστών, εκπαίδευση από απόσταση, επιπλέον τεκμηρίωση μέσω του διαδικτύου και ένα βιβλίο γρήγορης αναφοράς. Επίσης οργανώνεται ετήσια ένα συνέδριο χρηστών με εκπαιδευτικές συνεδρίες. 3. Τεκμηρίωση: Περιλαμβάνει Wiki και άλλα είδη τεκμηρίωσης αλλά είναι μη δομημένη. Η τεκμηρίωση ελεύθερης ανάπτυξης, η τεχνική τεκμηρίωση και κάποιο μέρος τεκμηρίωσης χρήστη είναι διαθέσιμα μέσω του διαδικτύου. Το σύστημα Wiki εξυπηρετεί τον έλεγχο της τεκμηρίωσης με συνεργασία. Επιπλέον 66

71 τεκμηρίωση (800 σελίδες) με λεπτομερείς πληροφορίες για τους χρήστες και επιπλέον πληροφορίες για τους κατασκευαστές είναι διαθέσιμη. Το μοντέλο δεδομένων έχει σχεδιαστεί για ευελιξία. Συνέχεια 1. Δομή Έργου: Το Ofbiz έχει δημιουργηθεί από την κοινότητα σε αντίθεση με το Opentaps το οποίο έχει δημιουργηθεί από την εταιρία Open Source Strategies Inc. η οποία δημοσιεύει σταθερές εκδόσεις του OfBiz καθώς και διορθώσεις και ενημερώσεις. Επειδή το Ofbiz στοχεύει στην ανάπτυξη, η κοινότητα είναι πολύ ενεργή. Για τον κώδικα έχουν συνεισφέρει πολλές ομάδες και άτομα. Το OfBiz έχει πλέον γίνει έργο της Apache Software Foundation. Επιπλέον υπάρχουν διάφορες πηγές πληροφοριών μέσω του διαδικτύου καθώς και μη δομημένη τεκμηρίωση. Ο πυρήνας της ομάδας του OfBiz αποτελείται από 6 κατασκευαστές. Ένα δεύτερο ERP σύστημα ανοιχτού κώδικα, το οποίο βασίζεται στο πλαίσιο OfBiz, είναι το Neogia το οποίο προσθέτει στοιχεία στο OfBiz. 2. Δραστηριότητα Κοινότητας: Περίπου 400 μηνύματα κάθε μήνα. Η κοινότητα είναι πολύ ενεργή στο να συνεισφέρει κώδικα. 3. Διαφάνεια: Διαθέτει αρχείο καταγραφής αλλαγών, ανατροπή πρόσβασης και ειδικό σύστημα για ανίχνευση σφαλμάτων και προβλημάτων. Το Opentaps έχει ένα τεκμηριωμένο οδηγό με πρόγραμμα για χαρακτηριστικά που πρέπει να εκτελεστούν. Υπάρχει ένα blog το οποίο συνοψίζει τις εβδομαδιαίες αλλαγές του OfBiz και τους συντελεστές. 4. Συχνότητα Ενημερώσεων: Κανονική. 5. Άλλα αποτελέσματα: Το OfBiz χρησιμοποιεί και ενσωματώνει πολλά έργα ανοιχτού κώδικα. Αν ένα χρησιμοποιούμενο έργο χάσει τη συνέχειά του μπορεί είτε να διατηρηθεί από την κοινότητα είτε να αντικατασταθεί. Ωριμότητα 1. Επίπεδο Εξέλιξης: Σταθερό. 2. Ιστοσελίδες Αναφοράς: Πολλές ιστοσελίδες αναφοράς χρησιμοποιούν μόνο ένα μέρος της λειτουργικότητας που παρέχεται. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί σα γενικό πλαίσιο για εφαρμογές κεντρικών βάσεων δεδομένων. 67

72 9.5 SQL Ledger Άδεια: GNU General Public License (GPL) Κατάσταση: σταθερή Το SQL-Ledger απευθύνεται σε μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις που έχουν τις βασικές απαιτήσεις. Για την προσαρμογή του στα λογιστικά δεδομένα της κάθε επιχείρησης, απαιτούνται προγραμματιστικές τεχνικές. Επιπλέον προσφέρει βασικές λειτουργίες για διαχείριση αγορών, πωλήσεων και αποθεμάτων. Η λειτουργικότητα και η διεπαφή χρήστη μπορούν να δοκιμαστούν μέσω του διαδικτύου. Παρακάτω αναλύουμε συνοπτικά τη συμπεριφορά του SQL Ledger σε σχέση με τα κριτήρια που αναφέραμε παραπάνω. Ελαστικότητα 1. Προσαρμογή: Χρησιμοποιεί προσαρμογή χαμηλού επιπέδου και πρότυπα οθόνης εξόδου. Η προσαρμογή μπορεί να γίνει με εξωτερικά λειτουργικά μέρη της γλώσσας Perl χωρίς όμως να επιτρέπονται αλλαγές στον πυρήνα του συστήματος. Οι αλλαγές αυτές γίνονται είτε σε επίπεδο χρήστη είτε σε ευρύτερο επίπεδο. Η μορφή εξόδου για τα GUI και τις αναφορές μπορούν να αλλάξουν. 2. Ευέλικτες Αναβαθμίσεις: Μόνο για απλές προσαρμογές (εξαρτάται από το βαθμό της προσαρμογής). 3. Διεθνοποίηση: Διαθέτει 38 γλώσσες και 33 λογιστικά συστήματα. Η γλώσσα προτίμησης, η μορφή της ημερομηνίας κ.τ.λ. ορίζονται σε επίπεδο χρήστη. 4. Φιλικό προς το χρήστη: Διαθέτει διαισθητικό γραφικό περιβάλλον (GUI). 5. Αρχιτεκτονική: Έχει αρχιτεκτονική 3 επιπέδων.

73 6. Δυνατότητα Διαβάθμισης: Πολύ καλή. 7. Ασφάλεια: Σε κάποιο βαθμό υπάρχει έλεγχος πρόσβασης ορισμένος για κάθε χρήστη ξεχωριστά. Η πρόσβαση ελέγχεται σε επίπεδο χρήστη. 8. Διεπαφές: CGI, SOAP, LaTeX. 9. Ανεξαρτησία Λειτουργικού Συστήματος: Windows, Linux/Unix, Mac OS X. 10. Ανεξαρτησία Βάσης Δεδομένων: PostgreSQL (ανοιχτού κώδικα), Oracle, IBM DB2 11. Γλώσσα Προγραμματισμού: Perl Υποστήριξη 1. Υποστήριξη Δομής: Παρέχεται δίκτυο συνεργασίας, λίστα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, συμβόλαιο. 2. Εκπαίδευση: Δεν είναι διαθέσιμη. 3. Τεκμηρίωση: Επαρκής Τεκμηρίωση χρήστη. Συνέχεια 1. Δομή Έργου: Έχει δημιουργηθεί από εταιρία και διαθέτει διεθνές δίκτυο συνεργασίας. 2. Δραστηριότητα Κοινότητας: Κυκλοφορούν περίπου 150 με 300 μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κάθε μήνα. 3. Διαφάνεια: Περιλαμβάνει οδηγό. Οι προγραμματισμένες ενέργειες και η πρόοδός τους καταγράφονται. Το κοινό δεν έχει πρόσβαση στην ανίχνευση σφαλμάτων και στο CVS. Υποστήριξη προσφέρεται μόνο σε εμπορική βάση. 4. Συχνότητα Ενημερώσεων: Κανονική. 5. Άλλα αποτελέσματα: Κανένα. Ωριμότητα 1. Επίπεδο Εξέλιξης: Σταθερό. 2. Ιστοσελίδες Αναφοράς: Υπάρχουν πολλές ιστοσελίδες αναφοράς οι οποίες είναι κατανεμημένες σε όλο τον κόσμο. 69

74 9.6 PostBooks Άδεια: CPAL Κατάσταση: Σταθερή Είναι ένα ERP ανοικτού κώδικα προσανατολιζόμενο προς τις μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις. Βασίζεται στην εμπορική άδεια του xtuple ERP. Ελαστικότητα 1. Προσαρμογή: Χρησιμοποιεί περιορισμένη προσαρμογή υψηλού επιπέδου καθώς αποτελεί lite έκδοση του εμπορικού xtuple ERP, βασιζόμενο σε προσαρμοσμένες οθόνες. 2. Ευέλικτες Αναβαθμίσεις: Απαρτίζετε από 7 module: Accounting, Sales, CRM, Manufacture, Purchase, Inventory and Products 3. Διεθνοποίηση: Διαθέσιμο σε 6 γλώσσες. 4. Φιλικό προς το χρήστη: Διαθέτει ιδιαίτερα πλούσιο γραφικό περιβάλλον που βοηθάει ιδιαίτερα έναν άπειρο χρήστη. 5. Αρχιτεκτονική: Διαθέτει αρχιτεκτονική 3 επιπέδων βασιζόμενο στο Qt framework για C++ 6. Δυνατότητα Διαβάθμισης: Υπάρχει διαβάθμιση στη βάση δεδομένων 7. Ασφάλεια: Υπάρχει έλεγχος πρόσβασης ανάλογα με το ρόλους και groups. 8. Διεπαφές: Περιλαμβάνει τρεις επιλογές, μία εγκατεστημένη τοπικά στον πελάτηυπολογιστή (GUI), μία web-client για φορητές συσκευές και μία web-client βασισμένη σε REST. 9. Ανεξαρτησία Λειτουργικού Συστήματος: Cross-platform. 10. Ανεξαρτησία Βάσης Δεδομένων: PostgreSQL.

75 11. Γλώσσα Προγραμματισμού: C++ για τον GUI client, javascript, PL/pgSQL Υποστήριξη 1. Υποστήριξη Δομής: Περιλαμβάνει forums, online manual, συμβόλαια υποστήριξης για την εμπορική έκδοση. 2. Εκπαίδευση: Γίνονται διασκέψεις από την εταιρία xtuple. 3. Τεκμηρίωση: Κοινότητα Wiki και τεκμηρίωση κατασκευαστή. Ωριμότητα 1. Επίπεδο Εξέλιξης: Σταθερό. 2. Ιστοσελίδες Αναφοράς: Ελάχιστες αναφορές κυρίως από σελίδες που σχετίζονται με ανοιχτό λογισμικό. 9.7 ERPNEXT Άδεια: GPL Κατάσταση: Σταθερή Είναι ένα ERP ανοικτού κώδικα το οποίο έχει αναπτυχθεί από την Web Notes Technologies Pvt Ltd βασισμένο πάνω σε MySQL και Python. Ελαστικότητα 1. Προσαρμογή: Χρησιμοποιεί προσαρμογή υψηλού επιπέδου, για εξειδικευμένη προσαρμογή απαιτείται χρήση χαμηλού επιπέδου. 2. Ευέλικτες Αναβαθμίσεις: Απαρτίζεται από 10 modules: Accounting, Asset management, CRM, Human resource management, Manufacturing, Point of sale, Project management, Purchasing, Sales management, Warehouse management system 3. Διεθνοποίηση: Διαθέσιμο μόνο στην Αγγλική γλώσσα. 4. Φιλικό προς το χρήστη: Διαθέτει διαισθητικό περιβάλλον. 71

76 5. Αρχιτεκτονική: Διαθέτει αρχιτεκτονική 3 επιπέδων βασιζόμενο σε MVS αρχιτεκτονική με μετά-μοντέλα 6. Δυνατότητα Διαβάθμισης: Υπάρχει διαβάθμιση στη βάση δεδομένων 7. Ασφάλεια: Υπάρχει έλεγχος πρόσβασης ανάλογα με το ρόλους και groups. 8. Διεπαφές: 9. Ανεξαρτησία Λειτουργικού Συστήματος: Cross-platform. 10. Ανεξαρτησία Βάσης Δεδομένων: MYSQL. 11. Γλώσσα Προγραμματισμού: Python. Υποστήριξη 1. Υποστήριξη Δομής: Περιλαμβάνει, Partners, mail, forums, online manual. 2. Εκπαίδευση: Καμία. 3. Τεκμηρίωση: Καμία. Ωριμότητα 1. Επίπεδο Εξέλιξης: Σταθερό. 2. Ιστοσελίδες Αναφοράς: Μέσω Coverage από blogs, περιοδικά και ιστοσελίδες. 9.8 ERP5 72

77 Άδεια: GNU General Public License (GPL) Κατάσταση: Υπάρχει σε κατάσταση beta ή σταθερή ανάλογα με το λειτουργικό μέρος. Το ERP5 αναπτύχθηκε ως συμπληρωματική λύση για ένα οργανισμό με περισσότερους από 300 εργαζόμενους σε 5 διεθνώς κατανεμημένες ιστοσελίδες. Οι ειδικές απαιτήσεις που οδήγησαν στη δημιουργία αυτού του ERP συστήματος, είναι η μαζική παραγωγή πολλών διαφορετικών προϊόντων και από εδώ και πέρα η ανάγκη χειρισμού μη δομημένων δεδομένων και πολυμέσων. Τα αρχικά λειτουργικά μέρη, τώρα γενικεύονται σαν επιχειρηματικά πρότυπα. Παρέχονται πολλά λειτουργικά μέρη, μερικά από τα οποία δεν είναι ακόμα έτοιμα για παραγωγή: Το εμπόριο παρέχει λειτουργία αγορών, πωλήσεων, παραγγελιών και διαχείριση αποθήκης. Η Διαχείριση Δεδομένων Προϊόντων (Product Data Management) επιτρέπει τον ορισμό, τη μετατροπή, την κατηγοριοποίηση του προϊόντος, τον λογαριασμό των υλικών (Bill of Materials) και κατάλογο πολυμέσων. Σχεδιασμός Απαιτήσεων Βιομηχανικής Παραγωγής (Manufacturing Requirements Planning) CRM (Customer Relationship Management) Λογιστικά Ανθρώπινοι Πόροι Το διαδικτυακό κατάστημα E-Commerce υποστηρίζει συγχρονισμό με ένα server βασιζόμενο σε XML. Το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου (Content Management System) για αποθήκευση, εύρεση και κατηγοριοποίηση όλων των εγγράφων και των μη δομημένων δεδομένων. Ομάδες Εμπορευμάτων 73

78 Ελαστικότητα 1. Προσαρμογή: Νέα λειτουργικά μέρη μπορούν να αποθηκευτούν και να διανεμηθούν σαν επιχειρηματικά πρότυπα. Η ιδέα των επιχειρηματικών προτύπων απλουστεύει την εγκατάσταση, την προσαρμογή και τον διαμοιρασμό των ERP5 λειτουργικών μερών. Για την προσαρμογή του ERP5 Python, απαιτούνται γνώσεις για Zope (Z Object Publishing Environment) και XML σε συνδυασμό με λεπτομερή γνώση του ERP5. 2. Ευέλικτες αναβαθμίσεις: Δεν είναι τεκμηριωμένες. 3. Διεθνοποίηση: Διαθέτει 3 γλώσσες και υποστήριξη από πολλές ιστοσελίδες διεθνώς κατανεμημένες. Η διεπαφή χρήστη είναι μεταφρασμένη στα Γαλλικά, Αγγλικά και Πορτογαλικά (Βραζιλία). Εκτός από τις πολλές γλώσσες, οι οποίες παρέχονται από τον server της εφαρμογής Zope, το μοντέλο ERP5 υποστηρίζει πολλές διεθνώς κατανεμημένες ιστοσελίδες. Βασίζεται σε ένα μοντέλο το οποίο επιτρέπει την ομαδοποίηση διαφόρων πραγμάτων σε μία κατηγορία. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι πολύ χρήσιμο στη διαχείριση μιας ομάδας εταιριών, οι οποίες έχουν κοινή ιδιοκτησία. Επιπλέον για τη διαχείριση διαφόρων εμπορικών συνεργασιών ή δικτύων συνεργασίας, δηλαδή όταν διάφορες συνεργάζονται για την από κοινού δημιουργία ενός προϊόντος. 74 εταιρίες 4. Φιλικό προς το χρήστη: Διαθέτει πλούσιο διαισθητικό γραφικό περιβάλλον (GUI). Η διεπαφή χρήστη βασίζεται στο διαδίκτυο και προσφέρει πολλά διαφορετικά στοιχεία γραφικού περιβάλλοντος. Χρησιμοποιεί την τεχνολογία προτύπου σελίδας για τον server της εφαρμογής. 5. Αρχιτεκτονική: Διαθέτει αρχιτεκτονική 3 επιπέδων η οποία βασίζεται στο Zope. Το ERP5 χρησιμοποιεί τον server εφαρμογής του ανοιχτού κώδικα Python που βασίζεται στο ZOPE και την διαχείριση περιεχομένου σα θεμέλιο. Η διεπαφή διαχείρισης που βασίζεται στο Zope χρησιμοποιείται σαν Πρωτόκολλο επικοινωνίας συσκευών (IDE) για την ανάπτυξη των λειτουργικών μερών του ERP5. Ο server της εφαρμογής υποστηρίζει επίσης πολλές γλώσσες, παρέχει ένα μοντέλο για την ασφάλεια και πρόσβαση από απόσταση διαμέσου HTTP, XML- RPC και SOAP. Το ERP5 χρησιμοποιεί, επεκτείνει ή παρέχει πέντε σημαντικά συστατικά Zope. Τα πρότυπα σελίδας συμβάλουν στη διεπαφή χρήστη και στη λογική παρουσίασης. Οι ροές εργασίας χρησιμοποιούνται για ανάπτυξη

79 διαδικτυακών μορφών. Τα αντικείμενα XML προσθέτουν δυνατότητες συγχρονισμού και αυτόνομης δραστηριότητας στα ERP5- Zope αντικείμενα. Ο συγχρονισμός κατανεμημένων ιστοσελίδων γίνεται με εισαγωγή και εξαγωγή XML και επίσης υποστηρίζει μη αξιόπιστα κανάλια επικοινωνίας, τα οποία επιτρέπεται να αποτύχουν. Η αντιγραφή δεδομένων σε συγγενικές βάσεις δεδομένων επιτρέπει την υποβολή απλών SQL ερωτήσεων. 6. Δυνατότητα Διαβάθμισης: Προσφέρει εξαιρετική ικανότητα διαβάθμισης. 7. Ασφάλεια: Χρησιμοποιεί το πολύ καλό μοντέλο ασφάλειας Zope. 8. Διεπαφές: Επιτρέπει HTTP, XML-RPC και SOAP πρόσβαση σε οποιοδήποτε αντικείμενο ERP5. Υποστηρίζεται επίσης ο συγχρονισμός μεταξύ κατανεμημένων ιστοσελίδων πάνω από μη ασφαλείς συνδέσεις. Η παραγωγή αναφοράς απαιτεί γνώσεις προγραμματισμού σε Python ή αντιγραφή συγγενικών δεδομένων. 9. Ανεξαρτησία Λειτουργικού Συστήματος: Windows, Linux/Unix, Mac OS X. 10. Ανεξαρτησία Βάσης Δεδομένων: Η Zope βάση δεδομένων αντικειμένων χρησιμοποιείται μαζί με τη συγγενική βάση δεδομένων MySQL η οποία χρησιμεύει για αναφορά. Ο ανεξάρτητος server της Zope εφαρμογής παρέχει δυνατότητες αντικειμενοστραφούς βάσεων δεδομένων αλλά δεν παρέχει SQL πρόσβαση. Η Zope βάση δεδομένων επιτρέπει πολύ γρήγορη πρόσβαση στα αντικείμενα, αλλά τα όρια ερωτήσεων σχετίζονται με αντιγραφή δεδομένων αναφοράς. Τα χαρακτηριστικά που χρησιμοποιούνται σε αναφορές αποθηκεύονται στη συγγενική βάση δεδομένων για πιο γρήγορες επερωτήσεις μαζί με τις αναφορές στη βάση δεδομένων των αντικειμένων. Τα πλεονεκτήματα της γρήγορης πρόσβασης και των ευέλικτων δομών δεδομένων των βάσεων των αντικειμένων από τη μία πλευρά, και η εύκολη επερώτηση και ομαδοποίηση των συγγενικών βάσεων δεδομένων συνδυάζονται. 11. Γλώσσα Προγραμματισμού: Python. Υποστήριξη 1. Υποστήριξη Δομής: Διαθέτει δίκτυο συνεργασίας, λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και συμβόλαια. Λόγω της περιορισμένης διαθέσιμης τεκμηρίωσης, είναι απαραίτητη η υποστήριξη από την Nexedi. Παρέχεται επίσης υποστήριξη 75

80 μέσω διαδικτύου και λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τους κατασκευαστές. 2. Εκπαίδευση: Γίνονται διασκέψεις από τους κατασκευαστές οι οποίες στοχεύουν στην Zope κοινότητα για μεταφορά γνώσης. 3. Τεκμηρίωση: Είναι διαθέσιμη ελάχιστη τεκμηρίωση. Συνέχεια 1. Δομή Έργου: Έχει δημιουργηθεί από την εταιρία Nexedi με συνεργάτες στη Γαλλία, Λουξεμβούργο, Γερμανία, Πολωνία, Βραζιλία, Σενεγάλη και Ινδία. Συμβάλλει επίσης και η Βραζιλιάνικη ομάδα έρευνας. Διαθέτει επίσης και δίκτυο συνεργασίας. 2. Δραστηριότητα Κοινότητας: Περίπου 20 ηλεκτρονικά μηνύματα κάθε μήνα. 3. Διαφάνεια: Δεν παρέχονται οδηγός και αρχείο καταγραφής αλλαγών αλλά διαθέτει ανατροπή πρόσβασης. Λόγω της ελάχιστης τεκμηρίωσης και εν μέρει της δομής της ιστοσελίδας, είναι δύσκολο να εντοπιστεί ο στόχος την τρέχουσας προσπάθειας ανάπτυξης. 4. Συχνότητα Ενημερώσεων: Η συχνότητα των ενημερώσεων είναι κανονική. Το CVS είναι πολύ ενεργό αλλά δεν παρέχονται αρχείο καταγραφής αλλαγών και νέα λειτουργικότητα. Το μόνο που υπάρχει είναι ένα έγγραφο το οποίο δείχνει τα ποσοστά ολοκλήρωσης των λειτουργικών μερών και των συστατικών, αλλά δεν υπάρχει δυνατότητα να δούμε ποια λειτουργία εισήχθη και πότε. 5. Άλλα αποτελέσματα: Κανένα. Ωριμότητα 1. Επίπεδο εξέλιξης: Σταθερό επίπεδο εξέλιξης και κάποια λειτουργικά μέρη είναι στην κατάσταση beta. 2. Ιστοσελίδες Αναφοράς: Το ERP5 χρησιμοποιείται από μία μεγάλη αεροπορική εταιρία, από μία μεγάλη κεντρική τράπεζα, ένα νοσοκομείο και από τις αρχές τις Γαλλικής κυβέρνησης. 76

81 9.9 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα ευέλικτα ERP συστήματα επιτρέπουν μοναδικές, προσαρμόσιμες διαδικασίες οι οποίες υποστηρίζουν μία στρατηγική διαφοροποίησης από τους ανταγωνιστές. Η διαθεσιμότητα του κώδικα και η χρήση του σαν πλαίσιο ανάπτυξης εφαρμογής, μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερο βαθμό ευελιξίας και να οδηγήσει σε μεγαλύτερο λειτουργικό ταίριασμα του συστήματος με τις επιχειρηματικές διαδικασίες. Το σύστημα εκμάθησης της εταιρίας επιτρέπει τη συνεχή βελτίωση και τη γρήγορη αντίδραση σε αλλαγή απαιτήσεων. Οι κύριοι λόγοι για επιλογή ERP συστημάτων ανοιχτού κώδικα είναι το κόστος, η ελαστικότητα, η ανεξαρτησία του πωλητή και η συνεχής εκμάθηση. Είναι σίγουρο ότι απαιτείται περαιτέρω ανάπτυξη στις περιοχές τεκμηρίωσης των λειτουργικών χαρακτηριστικών και της σύγκρισης. Κάποια συστήματα ERP πρέπει να αποδείξουν στην πράξη την ευελιξία τους με τεκμηριωμένες περιπτώσεις σε διάφορες επιχειρήσεις. Η δομή έργου του επιλεγμένου ERP συστήματος ποικίλει. Μπορεί να έχει δημιουργηθεί από κάποια εταιρία ή από την κοινότητα. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα για κάθε σύστημα ERP συνοψίζονται παρακάτω: Το SQL Ledger εστιάζει στα λογιστικά και είναι αναγνωρισμένο διεθνώς. Το TinyERP πλέω με το όνομα OpenERP αναπτύσσεται γρήγορα, παρέχει περισσότερη λειτουργικότητα από το SQL Ledger και μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες του κάθε πελάτη με την προσθήκη επιπλέον λειτουργικών μερών. Το ERP5 και το Opentaps (OfBiz) έχουν πολύ ευέλικτες αρχιτεκτονικές. Το ERP5 ακολουθεί πλήρως αντικειμενοστραφή προσέγγιση, ενώ το Opentaps/Ofbiz βασίζεται περισσότερο σε σχετικές βάσεις δεδομένων. Το WebErp Είναι ένα πλήρες web-based λογιστικό και εμπορικό σύστημα το οποίο απαιτεί μόνο έναν web-browser και ένα πρόγραμμα ανάγνωσης PDF. Το PostBooks βασίζεται στην εμπορική άδεια του xtuple ERP. Το Compiere είναι ένα ώριμο σύστημα που παρέχει πολλές δυνατότητες προσαρμογής. Οι πίνακες σύγκρισης που ακολουθούν παρουσιάζουν μια πιο λεπτομερή σύνοψη. 77

82 Adaxa Suite Adempiere Compiere Dolibarr EpesiBIM ERP5 ERPNEXT Front Accounting GNU Enterprise HeliumV JFire LedgerSMB Apache OFBiz Openbravo OpenERP Phreedom Postbooks SQL-Ledger Tryton WebERP Μέγεθος Πολύ μικρό Μικρό Μεσαίο Μεγάλο * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 78

83 Λειτουργικότητα Adaxa Suite Adempiere Compiere Dolibarr EpesiBIM ERP5 ERPNEXT Front Accounting GNU Enterprise HeliumV JFire LedgerSMB Apache OFBiz Openbravo OpenERP Phreedom Postbooks SQL-Ledger Tryton WebERP GL * * * * * * * * * * * * AR/AP * * * * * * * * * * * * * * * DEB * * * * * * * * MCP * * * * * * * * * * OB * * POS * * * * * * * * * * * * EC * PR * * ERP * * * * * * * * * * * * * * * * * * CRM * * * * * * * * * * * * * * * * BI * * * * * * HRM * * * * * * Manf/BOM * * * * * * * * * * * * * SCM * * * * * * * * * * * IM * * * * * * * * * * * * * RM * * D/WMS * * * * * * * * MU * * * * * * * * * * Multu Co. * * * * * Other 79

84 GL : General Ledger DEB: Double-Entry Bookkeeping system OB: Online Banking EC: E-commerce PR: Payroll CRM: Customer Relationship Management HRM: Human Recourse Management SCM: Supply chain Management RM: Records Management MU: Multi User AR/AP: Accounts Receivable/ Accounts Payable MCP : Multi currency pricing POS: Point of sales SOCT: Stock Option Commodities Trade ERP: Enterprise Resource Planning BI: Business Intelligence Manf/BOM: Manufacturing/Bill of Materials IM: Inventory Management D/WMS: Distribution/ Warehouse management System 80

85 PostgreSQL PostgreSQL & Oracle PostgreSQL MySQL & Sybase MySQL PostgreSQL & MySQL MySQL MySQL MySQL PostgreSQL MySQL MaxDB Firebird SQLite PostgreSQL MS-SQL or Oracle MS SQL Oracle PostgreSQL PostgreSQL MySQL Apache Derby Oracle PostgreSQL HSQLDB MySQL PostgreSQL PostgreSQL PostgreSQL MySQL Ελαστικότητα Adaxa Suite Adempiere Compiere Dolibarr EpesiBIM ERP5 ERPNEXT Front Accounting GNU Enterprise HeliumV JFire LedgerSMB Apache OFBiz Openbravo OpenERP Phreedom Postbooks SQL-Ledger Tryton WebERP Προσαρμογή *** *** *** *** *** *** ** ** *** * * * *** ** *** ** ** ** ** *** Ευέλικτες *** *** *** *** ** *** * ** ** * * ** *** *** *** *** *** *** ** *** Αναβαθμίσεις Διεθνοποίηση Αρχιτεκτονική / Ασφάλεια *** *** *** *** * *** *** ** ** *** *** *** *** ** * ** ** *** Ανεξαρτησία ΛΣ ** *** ** *** *** * *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** ** Βάση δεδομένων *: Περιορισμένο **:Μέτριο ***:Αρκετά 81

86 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: OpenERP Η διάδοση του OpenERP είναι εντυπωσιακή στο είδος του και υπολογίζεται πως άρχισε να κυκλοφορεί στην Ευρώπη το 2002 και πιο συγκεκριμένα στο Βέλγιο από την εταιρεία Tiny (πλέον OpenERP.com) Λίγο αργότερα, το 2007 δημιουργήθηκε παράρτημα της εταιρείας στην Ινδία, όπου συνέβαλαν 80 περίπου φορείς προκειμένου να υπάρξει βελτίωση στον πυρήνα του λογισμικού ERP. Στις μέρες μας, υπάρχουν περισσότερα από 500 τμήματα του προγράμματος, ενώ στηρίζεται σε μοντέρνα αρχιτεκτονική λογισμικού client- server, με βάση δεδομένων και γραμμένο σε Python, XML ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ OpenERP Το OpenERP είναι ένα σύστημα Διαχείρισης Επιχειρησιακών Πόρων (ERP) ανοικτού κώδικα. Είναι κατάλληλο για να χρησιμοποιηθεί για τη πλήρη μηχανογράφηση επιχειρήσεων και οργανισμών αφού εμπεριέχει ολοκληρωμένους Λογιστικούς, εμπορικούς και Διαχειριστικούς μηχανισμούς. Το OpenERP καλύπτει όλες τις απαιτήσεις μηχανοργάνωσης μιας επιχείρησης, με διαχείριση πωλήσεων, οικονομική διαχείριση, λογιστική διαχείριση, διαχείριση έργου κλπ. Είναι δομημένο με αρθρώματα (υποσυστήματα), που κάνουν πολύ απλό τον τρόπο εισαγωγής δεδομένων και τον τρόπο χ ρήσης της εφαρμογής. Έτσι, το OpenERP, προσαρμόζεται στις ανάγκες της επιχείρησης ανάλογα με τα αρθρώματα που επιλέγονται. Μέχρι στιγμής υπάρχουν 500 περίπου αρθρώματα σε 25 γλώσσες, για διάφορες χρήσεις ΕΞΕΛΗΞΗ ΤΟΥ OpenERP Το OpenERP ξεκίνησε το 2002 από έναν Βέλγο φοιτητή, τον Fabien Pinckaers, ο οποίος αρχικά είχε δημιουργήσει το TinyERP. Το πρόγραμμα αυτό είχε πολύ μεγάλη απήχηση στις επιχειρήσεις και με τη συνεισφορά της κοινότητας ανοιχτού λογισμικού εξελίχθηκε και μετονομάστηκε σε OpenERP. Η εφαρμογή αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιαδήποτε επιχείρηση, ανεξαρτήτως αντικειμένου και μεγέθους τόσο από μεγάλες επιχειρήσεις όσο και από μικρές. Έφτασε να χρησιμοποιείται από απαιτητικές εταιρείες όπως: η Whirlpool, η Morison, τα Γαλλικά Ταχυδρομεία, το Βελγικό Εμπορικό Επιμελητήριο κ.α. 82 Το 2012 δημιουργήθηκε η τελευταία έκδοση του OpenERP 7.0, η οποία καλύπτει μεγάλες ανάγκες σε λογική δομή και χαρακτηρίζεται από επαγγελματισμό

87 και σταθερότητα. Όσον αφορά την Ελλάδα, έχει πραγματοποιηθεί εξελληνισμός του λογισμικού OpenERP, ενώ υπάρχει συνεργασία μεταξύ της κοινότητας Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) και την Ένωση Χρηστών και Φίλων Linux Ελλάδας (hel.l.u.g). Επιπλέον, υπάρχει και ελληνική μετάφραση για το συγκεκριμένο λογισμικό, ενώ υποστηρίζεται και από φορολογικό μηχανισμό που συνδέεται με ειδικούς φορολογικούς εκτυπωτές. Το μεγάλο βήμα, βέβαια, έχει γίνει στον ιατρικό κλάδο, όπου το λογισμικό Hospital χρησιμοποιεί το Αποθετήριο Ελεύθερου Λογισμικού για Δημόσιους Οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξή του. Ωστόσο, υπάρχει αυξημένη ασφάλεια στη χρήση του, εφόσον υπάρχει αναγνώριση μοναδικού χρήστη με yubikeys, και παρακολούθηση/ καταγραφή κινήσεων χρηστών-ασθενών. Επιπλέον, υπάρχει ταξινόμηση σε λίστες ανάλογα με την καταγωγή και απασχόληση των ασθενών ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ OpenERP Το OpenERP μπορεί να το προμηθευτεί κανείς σε τρεις διαφορετικές μορφές ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις που μπορεί να υπάρχουν από μια επιχείρηση ΤΟ OpenERP COMMUNITY Διατίθεται δωρεάν μαζί με τον κώδικα και την άδεια του αλλά δεν παρέχει καμιά υποστήριξη και εγγύηση ΤΟ OpenERP ONLINE Είναι καθαρά web-based εφαρμογή, στοιχίζει 35 ευρώ το μήνα για κάθε χρήστη και περιλαμβάνει την εφαρμογή και την άδεια του. Φιλοξενείται από την ίδια την εταιρία που το παράγει κι έχει τη δυνατότητα ανάκτησης δεδομένων (backup), μεταφερσιμότητας και συντήρησης ΤΟ OpenERP ENTERPRISE Είναι το πιο πλήρες πακέτο και η τιμή του ξεκινάει από 165 ευρώ το μήνα. Περιλαμβάνει την εφαρμογή και τον κώδικα του καθώς και την άδεια του, έχει πλήρη υποστήριξη και συντήρηση. Η μεταφερσιμότητα είναι απεριόριστη και επιτρέπει στις επιχειρήσεις να παραγοντοποιεί και να προσαρμόζει τα modules σύμφωνα με τις απαιτήσεις της. Διαθέτει ειδοποιήσεις ασφάλειας και μπορεί να εγκατασταθεί στον server της εταιρίας. 83

88 10.4 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Το OpenERP ακολουθεί ένα πλήρως ανοικτό επιχειρηματικό μοντέλο. Η ανάπτυξη του γίνεται μέσω του Launchpad, χρησιμοποιώντας, πλέον, το σύστημα παρακολούθησης εκδόσεων Bazaar. Η κοινότητα του OpenERP είναι οργανωμένη στην ιστοσελίδα OpenObject, όπου μπορεί κανείς να βρει το φόρουμ, το IRC καθώς και όλες τις διαθέσιμες ενότητες για OpenERP. Επιπλέον, την τεκμηρίωση διαχειρίζεται το Launchpad, αλλά από το 2009 έχει συσταθεί ένας δικτυακός τόπος αφιερωμένος σε όλα τα βιβλία του OpenERP ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Πρόκειται για μια σύγχρονη λύση, η οποία εκμεταλλεύεται πλήρως όλες τις νέες τεχνολογίες στον τομέα της Πληροφορικής. Αξιοποιεί πλήρως την αρχιτεκτονική client-server πολλαπλών επιπέδων (2-tier, 3-tier), ενώ το περιβάλλον είναι καθαρά γραφικό (Graphical User Interface - GUI) αναπτυγμένο σε περιβάλλον προγραμματισμού Delphi. Πιο συγκεκριμένα, στην αρχιτεκτονική 2-tier στον πελάτη εγκαθίσταται ειδικό λογισμικό συνήθως περιβαλλόμενο από μια γραφική διεπαφή, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα εκτέλεσης διαφόρων λειτουργιών ανάκτησης και αποθήκευσης δεδομένων στη βάση. Η εκτέλεση λειτουργιών που ζητούν οι χρήστες γίνεται μερικώς στον εξυπηρετητή από ειδικές υπηρεσίες διαχείρισης της βάσης και μερικώς στον πελάτη (κυρίως επεξεργασία των ήδη ανακτηθέντων δεδομένων). Οι περιορισμοί που εμφανίζονται σε αυτή την περίπτωση έχουν να κάνουν με τον αριθμό των πελατών που έχουν ταυτόχρονη πρόσβαση στη βάση αλλά και με τη δυνατότητα αναβάθμισης του εξυπηρετητή. Έτσι σαν ανώτατο όριο μπορούν να τεθούν οι 100 χρήστες διότι με περισσότερους η απόδοση πέφτει δραματικά εξαιτίας των λεγόμενων keep alive μηνυμάτων που ανταλλάσσονται ακόμα και όταν οι πελάτες αδρανούν. Επίσης πιθανές αναβαθμίσεις στο ΣΔΒΔ (ή ενδεχόμενη αλλαγή του), είναι πολύ δύσκολες αφού πιθανότατα θα απαιτήσουν και αντίστοιχες αναβαθμίσεις στους πελάτες. Αντίστοιχα, η αρχιτεκτονική 3-tier αποτελείται από τρία επίπεδα (tiers), τα οποία αποτελούν λογικό διαχωρισμό και όχι φυσικό, εφόσον δεν είναι απαραίτητο να βρίσκονται σε διαφορετικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Ο κώδικας της εφαρμογής εμπεριέχεται σε αυτόνομα κομμάτια τα οποία αποκαλούνται components. Τα τρία επίπεδα είναι τα εξής: Data tier υπηρεσίες που έχουν σχέση με την ανάκτηση ή την αποθήκευση 84 δεδομένων.

89 Business tier η λογική των εφαρμογών, δηλαδή οι υπηρεσίες που προσφέρει 85 η εφαρμογή (κανόνες, λειτουργικότητα). Presentation tier αυτό που παρουσιάζεται στον χρήστη, δηλαδή το user interface Ένα OpenERP σύστημα αποτελείται τα ακόλουθα components για τη δημιουργία μιας σταθερής αρχιτεκτονικής: Το διακομιστή βάσης δεδομένων PostgreSQL (PostgreSQL database server), ο οποίος περιλαμβάνει όλες τις βάσεις δεδομένων που διαθέτουν βασικά στοιχεία για την παραμετροποίηση του συστήματος. Το διακομιστή εφαρμογών OpenERP (OpenERP application server), που περιλαμβάνει τη λογική του συστήματος και ελέγχει τη σωστή λειτουργία του. Το διακομιστή web (web server), μια διαφορετική εφαρμογή που ονομάζεται Open Object client-web και δίνει τη δυνατότητα σύνδεσης του OpenERP από κανονικούς web browsers και δεν χρειάζεται στην περίπτωση σύνδεσης με εφαρμογή GTK client (εφαρμογή client) ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Σχετικά με την βάση δεδομένων PostgreSQL, πρόκειται για μια βάση με μεγάλες δυνατότητες, ενώ αποτελεί ελεύθερο λογισμικό υψηλής αποδοτικότητας και ισοδύναμο με άλλες βάσεις δεδομένων όπως, MySQL και FirebirdSQL, Sybase, DB2 και Microsoft SQL Server. Είναι συμβατή με όλους τους τύπους λειτουργικών συστημάτων, Unix/Linux/Windows/via Mac OS X, Solaris, SunOS και BSD ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΤΗΣ Ο εξυπηρετητής είναι γραμμένος σε Python. Είναι οργανωμένος σε αρθρώματα (modules). Ένα άρθρωμα είναι ένας φάκελος που έχει προκαθορισμένη δομή και περιέχει κώδικα Python και XML αρχεία. Ένα άρθρωμα ορίζει τη δομή δεδομένων, τις φόρμες, τις αναφορές, τα μενού, τις διαδικασίες, τις ροές εργασίας κλπ ΠΕΛΑΤΗΣ Ο πελάτης είναι "thin", δηλαδή δεν περιλαμβάνει καμία επιχειρηματική λογική. Ο εξυπηρετητής προσφέρει προσθήκη νέων αντικειμένων, όπως τα μενού ή τις φόρμες. Ο πελάτης GTK+ είναι η προεπιλογή και βασίζεται στην πλατφόρμα PyGTK

90 (Python). Η διαδικτυακή εφαρμογή για το πρόγραμμα-πελάτης είναι γραμμένη σε Python. Χρησιμοποιεί την πλατφόρμα turbogears μέχρι την έκδοση οπότε και μεταφέρθηκε στην πλατφόρμα CherryPy. Υπάρχει και ανεπίσημος KDE client, o koo, που αναπτύσσεται από μία ισπανική εταιρεία. Και οι δύο μορφές προγράμματος πελάτη είναι ισοδύναμες παρόλα αυτά υπάρχουν ορισμένες διαφορές ως προς τη λειτουργικότητα του περιβάλλοντος, π.χ. ο δικτυακός πελάτης μπορεί να έχει μια «προσαρμοζόμενη» σύνδεση σε κάθε φόρμα, αλλά ο πελάτης GTK δεν έχει ανάλογη δυνατότητα SCALABILITY Κλιμάκωση (scalability) υπάρχει, εφόσον υπάρχουν δυνατότητες ανάπτυξης. Πρακτικά, είναι η διαδικασία κατά την οποία η OpenERP βάση δεδομένων μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιαδήποτε στιγμή και ταυτόχρονα από πολλούς μέσα στην εταιρεία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η εξισορρόπηση του φορτίου μιας βαριάς εφαρμογής γίνεται με τη χρήση άλλων συστημάτων ανάπτυξης, τα οποία σταδιακά μετατρέπονται σε συστήματα παραγωγής, παρέχοντας μεγαλύτερη ασφάλεια και απόδοση. Συγκεκριμένα η βάση δεδομένων είναι ένα από τα ποιο σημαντικά κομμάτια το οποίο πρέπει να τροποποιηθεί - παραμετροποιηθεί καθώς οι προκαθορισμένες ρυθμίσεις δεν παρέχουν μέγιστη απόδοση με το υλικό. Αντίθετα άλλα κομμάτια του συστήματος OpenERP (Server και Client) δεν προσφέρουν τέτοιου είδους παραμετροποίηση ώστε να βελτιώσει την απόδοση είτε εκτελούνται όλες οι λειτουργικές μονάδες στο ίδιο φυσικό μηχάνημα είτε σε διαφορετικό INTEGRATION Το OpenERP έχει υψηλό επίπεδο συνεργασίας με άλλα συστήματα. Η υψηλή δια-λειτουργικότητα αφορά τη δυνατότητα και τον τρόπο διασύνδεσης ενός συστήματος με άλλα, τρίτα και συνήθως απομακρυσμένα συστήματα. Ενώ η δυναμική διασύνδεση είναι σχεδόν πάντοτε αδύνατη, η διασύνδεση με ανταλλαγή δεδομένων (σύγχρονα ή ασύγχρονα) είναι τεχνική που χρησιμοποιείται ευρέως και με μεγάλη επιτυχία. Ωστόσο, υπάρχει επιλογή μεθόδου δια-λειτουργικότητας σε περίπτωση περιβάλλοντος πολλαπλών εταιρειών: 86

91 Αν η εταιρείες έχουν μικρό πλήθος εγγράφων σε κοινή χρήση, τότε θα πρέπει να εγκατασταθούν διαφορετικές βάσεις δεδομένων. Αν, όμως, μοιράζονται πολλά έγγραφα μεταξύ τους, χρειάζεται εγγραφή στην ίδια βάση δεδομένων και εγκατάσταση των OpenERP εγγράφων, προκειμένου να αποκτηθεί το δικαίωμα πρόσβασης. Υπάρχει η δυνατότητα συγχρονισμού συγκεκριμένων τύπων εγγράφων σε πολλές βάσεις δεδομένων, χρησιμοποιώντας την επιλογή base_synchro Διάφορα άλλα εργαλεία χρησιμοποιούνται για την επίτευξη της διαλειτουργικότητας, όπως διαχείριση εγγράφων τύπου TXT (φάκελοι ΤΕΧΤ), PDF (φάκελοι PDF), SXW (φάκελοι Open Office V1), ODT (φάκελοι Open Office V2), DOC (φάκελοι Microsoft Word) και επιτρέπεται και η εισαγωγή XML ή FLAT αρχείων. Επιπλέον, υποστηρίζεται η παραλαβή και αποστολή , χρησιμοποιώντας το Outlook και Thunderbird. Τέλος, υπάρχει η υποστήριξη εφαρμογών Google, εφαρμογών OFX (Open Financial exchange), προδιαγραφή δηλαδή για την ηλεκτρονική ανταλλαγή των οικονομικών στοιχείων μεταξύ οργανισμών, επιχειρήσεων, καταναλωτών μέσω του διαδικτύου και γενικά παρέχονται οι απαραίτητες web-services για πρόσβαση στα δεδομένα του INTERNATIONALIZATION Το OpenERP μέσω της διεθνοποίησης, έχει επεκτείνει παγκοσμίως τη χρήση του, εφόσον υπάρχει αποτελεσματική συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ των ενδιαφερόμενων σε πολλές χώρες. Κάθε module (τμήμα) διαθέτει τη δική του μετάφραση, αφού αυτόματα από το πρόγραμμα καταχωρείται η κατάλληλη γλώσσα. Ωστόσο, οι δημιουργοί αναπτύσσουν το λογισμικό στην Αγγλική γλώσσα και ύστερα από ρυθμίσεις πραγματοποιείται η αλλαγή στην επιθυμητή γλώσσα. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν περισσότεροι από 150 εταίροι που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του συγκεκριμένου λογισμικού και υποστηρίζουν τους πελάτες σε περίπου 37 χώρες. Ωστόσο, υπάρχουν περισσότερα από 1000 άτομα που συμμετέχουν στη βελτίωση του OpenERP. 87

92 88 Σήμερα είναι διαθέσιμο σε περισσότερες από 75 γλώσσες (ενδεικτικά: Αγγλικά, Γερμανικά, Κινέζικα, Ισπανικά, Ιταλικά, Ουγγρικά, Πορτογαλικά, Ρουμάνικα, Ελβετικά, Τσέχικα, Αραβικά, Βουλγάρικα, Τουρκικά, Βιετναμέζικα) και διαθέτει παγκοσμίως δίκτυο για τους εταίρους και τα συμβαλλόμενα μέρη ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Το OpenERP έχει δική του κοινότητα για την ελληνική έκδοση ( Ήδη έχει προσαρμοστεί σε μεγάλο βαθμό και επιπλέον έχει δημιουργηθεί ελληνικό Live CD που μπορεί να δοκιμαστεί χωρίς να είναι απαραίτητο να γίνει καμία εγκατάσταση. Περιλαμβάνει λογαριασμούς Αναλυτικής και Γενικής Λογιστικής. Το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο έχει ήδη ενσωματωθεί. Πάνω στο OpenERP έχει στηθεί και το Hospital (λογισμικό ανοικτού κώδικα οργάνωσης Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου (EMR) και οργάνωσης Νοσοκομείου) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το OpenERP είναι συμβατό με οποιοδήποτε λειτουργικό σύστημα (Windows, Linux, Mac OS κτλ) και στηρίζεται στην Python γλώσσα προγραμματισμού, υψηλού επιπέδου και κατάλληλη για εφαρμογές ταχείας ανάπτυξης (RAD) ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ OpenERP Είναι γεγονός πως το σύστημα διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων αποτελεί σημαντικό περιουσιακό στοιχείο για μια επιχείρηση. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να υπάρχει όχι μόνο εμπιστευτικότητα αλλά ακεραιότητα και διαθεσιμότητα των

93 πληροφοριών για τη διατήρηση κάποιου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και τη γενικότερη σωστή λειτουργία της επιχείρησης. Η ασφάλεια της λειτουργίας των πληροφοριακών συστημάτων διαρκώς απειλείται από διάφορες πηγές, όπως ηλεκτρονική απάτη, βιομηχανική κατασκοπεία, βανδαλισμός, φυσικά φαινόμενα κλπ. Εκτός αυτών, συχνά παρατηρούνται επιθέσεις από ιούς (viruses), hacking, cracking και επιθέσεις τύπου άρνησης παροχής υπηρεσιών (denial of service) Έτσι, η εξασφάλιση της ασφάλειας για το OpenERP είναι βασική προτεραιότητα, προκειμένου λειτουργεί σωστά. Στο κεφάλαιο αυτό θα μελετηθεί το επίπεδο ασφαλείας του συστήματος. Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα για την παραμετροποίηση του OpenERP είναι η απόκτηση δικαιώματος για πρόσβαση στα περιεχόμενά του. Σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης, η διαδικασία προσέγγισης στα στοιχεία του προγράμματος είναι αρκετά ευέλικτη. Πιο συγκεκριμένα, κάθε χρήστης πρέπει να ανήκει σε ένα η περισσότερα groups, τα οποία καθορίζουν: Την ορατότητα του μενού Την πρόσβαση κάθε στοιχείου στη βάση δεδομένων. Εφόσον ο καθορισμός των groups αποτελεί πρώτο μέλημα με την εγκατάσταση του λογισμικού, θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν ταυτόχρονα και τις επιχειρηματικές λειτουργίες ξεχωριστά. Επιπλέον, μπορούν να δημιουργηθούν groups τα οποία να ανήκουν σε ένα τμήμα μιας περιοχής και να έχουν διαφορετικά επίπεδα στα δικαιώματα πρόσβασης. Απαραίτητη προϋπόθεση για ευελιξία στον έλεγχο πρόσβασης στις πληροφορίες αποτελεί η εμπιστοσύνη του προσωπικού και καθορίζεται από τη διοίκηση, που είναι υπεύθυνη και για τον καταμερισμό εργασίας. Για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της πρόσβασης των χρηστών στα δεδομένα της επιχείρησης, θα πρέπει να ακολουθείται πολιτική σύμφωνα με την οποία δεν θα είναι δυνατή η αλλαγή του κωδικού (password) από τους ίδιους τους χρήστες. Έτσι, θα μπορεί να διατηρηθεί κάποιο επίπεδο ασφαλείας στο σύστημα. Όσον αφορά τη διαχείριση χρηστών, με την επιλογή users_ldap ελέγχονται οι λογαριασμοί των χρηστών μέσω LDAP directory, οι οποίοι μπορεί να είναι κοινοί σε πόρους διαφορετικών εταιρειών. Οι παράμετροι σύνδεσης για το LDAP directory 89

94 καταγράφονται ύστερα ανάλογα με την εταιρεία. Έτσι, κάθε χρήστης μπορεί να προμηθευτεί ένα profile από την πρώτη στιγμή που συνδέεται με το OpenERP. Με την έννοια LDAP εννοούμε το πρωτόκολλο (Lightweight Directory Access Protocol), το οποίο δίνει τη δυνατότητα διαχείρισης συνηθισμένων directories για ποικίλους διαφορετικούς πόρους μέσω του standard TCP/IP δικτύου. Με αυτόν τον τρόπο οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιούν το ίδιο username και password προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε όλες τις εφαρμογές (όπως και εσωτερικά δίκτυα). Επιπλέον, υποστηρίζεται το HTTPS πρωτόκολλο (Secured Hyper Text Transfer Protocol) το οποίο χρησιμοποιεί το SSL (Secure Socket Layer) ή TLS (Transfer Layer Security) πρωτόκολλο ασφαλείας. Η λειτουργία του είναι να επιβεβαιώνει την ταυτότητα του χρήστη που επιχειρεί πρόσβαση στα δεδομένα, χρησιμοποιώντας πιστοποιημένη αυθεντικότητα. Ενισχύει την ολοκλήρωση και την εμπιστευτικότητα των δεδομένων που ανταλλάσσονται μεταξύ χρήστη και server (εξυπηρετητή). Επιλεκτικά, παρέχει υψηλής ασφάλειας client αυθεντικότητα με τη χρήση αριθμητικού πιστοποιητικού. Η πύλη του πρωτοκόλλου HTTPS είναι ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΟ MENU Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα νέο group, διαλέγουμε στο menu την επιλογή Settings-> Users-> Groups και εισάγουμε το νέο group. Ύστερα, δημιουργούμε έναν νέο χρήστη που να συνδέεται με αυτό το group. επιλέγοντας Settings-> Users-> Users και συμπληρώνοντας τα ακόλουθα : 90

95 Ύστερα από την αποθήκευση, μόνο τα μέλη του συγκεκριμένου group θα έχουν τη δυνατότητα επεξεργασίας του συγκεκριμένου menu. Αυτή η μέθοδος διαχείρισης της πρόσβασης στα δεδομένα δεν εγγυάται πως οι χρήστες δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε «μυστικά επιχειρηματικά αντικείμενα» (hidden business objects) με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, η μη πρόσβαση στο menu Invoices δεν συνεπάγεται πως δεν θα υπάρχει πρόσβαση στα Invoices μέσω των εντολών αγορών και πωλήσεων ή γνωρίζοντας τη σωστή διεύθυνση URL ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤA ANTIKEIMENA (OBJECTS) Το menu δικαίωμα πρόσβασης καθορίζει ποιος μπορεί να έχει πρόσβαση σε ποιο μενού, αλλά δεν εστιάζει σε τι ενέργειες μπορεί να προβεί κάποιος ενώ πλοηγείται στο menu. Ο έλεγχος αυτός δίνει τη δυνατότητα καθορισμού των δεδομένων που μπορούν να επεξεργάζονται οι χρήστες και ακολουθείται η ίδια διαδικασία όπως και στα menus. Με τον όρο object εννοούμε οποιοδήποτε έγγραφο του συστήματος. Έγγραφα τα οποία σχετίζονται με βάσεις δεδομένων και έχουν επιπρόσθετες έννοιες, όπως οι λειτουργίες των τμημάτων, εξάρτηση από άλλα έγγραφα και μέθοδοι ταξινόμησης που καθορίζουν τη συμπεριφορά τους. Αν δεν έχει καθοριστεί κανένα group στην επιλογή object, τότε όλοι οι χρήστες έχουν πρόσβαση χωρίς κανένα περιορισμό. Αντίθετα, όταν η πρόσβαση περιορίζεται σε ένα object, τότε ο χρήστης θα πρέπει να είναι μέλος κάποιου group που του επιτρέπεται να συλλέξει στοιχεία από το συγκεκριμένο object. έγγραφα : Υπάρχουν τέσσερις ανεξάρτητοι τρόποι για τη διαχείριση της πρόσβασης στα Read access: όπου τα μέλη του group έχουν τη δυνατότητα να διαβάσουν τα δεδομένα των εγγράφων, Create access: όπου τα μέλη μπορούν να δημιουργήσουν ένα νέο αντίγραφο των εγγράφων, Write access: μέσω της οποίας επιτρέπεται η τροποποίηση του περιεχομένου των εγγράφων, 91

96 Delete access: που σημαίνει πως το συγκεκριμένο group μπορεί να διαγράψει τα δεδομένα. Αν δεν καθοριστεί κάποιο group στους κανόνες πρόσβασης, τότε ο κανόνας θα ισχύει για όλα τα groups. Επομένως, για την απαγόρευση πρόσβασης σε κάποια έγγραφα για όλους τους χρήστες θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας κανόνας ο οποίος: Θα αφορά κάποια συγκεκριμένη κατηγορία εγγράφων Δε θα σχετίζεται με κάποιο group Δεν θα περιορίζεται από κάποιον από τους τέσσερις τρόπους απαγόρευσης της πρόσβασης σε έγγραφα. 92

97 10.17 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΝΟΝΩΝ ΓΙΑ OBJECTS Για την παραμετροποίηση κάποιου κανόνα για object, επιλέγουμε από το menu Settings -> Technical -> Security-> Record rules. Τα πεδία στην επιλογή ir.rule object περιγράφουν: Object: έγγραφα για τα οποία θα ισχύει ο κανόνας Name: τίτλος του κανόνα Global: αν έχει επιλεγεί, τότε ο κανόνας θα ισχύει για όλα τα groups Domain: μια λίστα που περιλαμβάνει όλα τα tests για τα έγγραφα Access modes: αφορούν τις επιλογές πρόσβασης read, create, write, delete, όπως προαναφέρθηκαν ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ OpenERP Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διαθέτει ένα σύστημα ERP είναι η βιωσιμότητά του, η οποία εξαρτάται τόσο από την πλήρη και οργανωμένη υποστήριξη όσο και από τη διαρκώς εξελισσόμενη ανάπτυξή του. Κατά συνέπεια, πριν την εφαρμογή ενός Open Source ERP λογισμικού είναι απαραίτητος ο έλεγχος της κοινότητας και μερικών στοιχείων που ενισχύουν τη βιωσιμότητά του, όπως το μέγεθος της κοινότητας, το παγκόσμιο δίκτυο συνεργατών, η ύπαρξη ενός 93

98 «ισχυρού» χορηγού, η αυξημένη και οργανωμένη υποστήριξη κτλ. Ωστόσο, το ζήτημα της βιωσιμότητας απαιτεί αντιμετώπιση σε βάθος χρόνου εφόσον χρειάζεται να αναλυθούν πολλά στοιχεία, τα οποία όμως δεν είναι μετρήσιμα, όπως το μέγεθος της κοινότητας ή η εμπειρία των μελών της ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ OpenERP Η υποστήριξη και διατήρηση του OpenERP είναι απαραίτητες διαδικασίες για μακροχρόνιες επενδύσεις, εφόσον αποκτά κάποιος αξία από αυτές. Η υποστήριξη, είτε τεχνική είτε λειτουργική, έχει ως στόχο τη διαβεβαίωση πως οι τελικοί χρήστες χρησιμοποιούν το λογισμικό στην μέγιστη παραγωγικότητά του, ανταποκρινόμενοι στις διάφορες ερωτήσεις σχετικά με το σύστημα. Η διατήρηση, από την άλλη, επιβεβαιώνει τη συνεχόμενη λειτουργία του συστήματος, όπως απαιτείται. Περιλαμβάνει όμως και αναβαθμίσεις, οι οποίες παρέχουν πρόσβαση στην πιο πρόσφατη διαθέσιμη λειτουργικότητα. 94 Ορισμένοι συνεργάτες παρέχουν προληπτική διατήρηση, κάνοντας γνωστή την συμβατότητα της αναβάθμισης του συστήματος με την τρέχουσα έκδοση του προγράμματος και της βάσης OpenERP. Η εταιρεία OpenERP έχει «υιοθετήσει» ένα συμβόλαιο διατήρησης το οποίο προμηθεύεται ή στον τελικό χρήστη, ή μέσω των συνεργατών που εγγυώνται άμεση επιδιόρθωση σε οποιοδήποτε πρόβλημα. Καλύτερη υποστήριξη παρέχεται και σε πιο αναβαθμισμένες εκδόσεις. Ωστόσο, αν κάποιος δεν είναι ικανοποιημένος από την διατήρηση, θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή διότι το κόστος μακροχρόνια μπορεί να αυξηθεί κατά πολύ εξαιτίας μεταγενέστερων αναβαθμίσεων ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ OpenERP Είναι σημαντικό για μια εφαρμογή να προσαρμόζεται και να είναι ευέλικτη ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης καθώς και τις μεταβολές του περιβάλλοντος- εσωτερικού και εξωτερικού. Με τον όρο παραμετροποίηση εννοούμε την διαδικασία που ακολουθείται προκειμένου να εγκατασταθούν όλες οι παράμετροι ενός λογισμικού ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης. Το OpenERP δίνει τη δυνατότητα παραμετροποίησης, επιτρέποντας την τροποποίηση της εμφάνισής του, τις γενικές λειτουργίες του και τα διάφορα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων, σε συνδυασμό με τις ανάγκες της επιχείρησης. Όλες αυτές οι αλλαγές πραγματοποιούνται μέσω της διεπαφής χρήστη.

99 Οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν το προσωπικό τους menu, διαθέτοντας ατομικό πίνακα στην επιφάνεια εργασίας του προγράμματος προκειμένου να ενημερώνονται διαρκώς για τις πιο πρόσφατες εξελίξεις για θέματα που τους αφορούν. Επιπλέον, το OpenERP menu αναδιοργανώνεται εύκολα, ενώ η διαχείριση δικαιώματος πρόσβασης επιτρέπει συγκεκριμένες λειτουργίες σε συγκεκριμένη ομάδα χρηστών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από χρήστες που αποτελούν groups, δίνοντας τη δυνατότητα μεταφοράς εγγράφων του συστήματος MODULES ΤΟΥ OpenERP Κατά την εγκατάσταση του OpenERP γίνεται εμφανές ότι είναι ένα πλήρες σύστημα ERP με πολλά υποσυστήματα και λειτουργίες που περιλαμβάνει ακόμα και σύστημα CRM MODULE ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ & ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Καταγράφει τις εργασίες της επιχείρησης και διαχειρίζεται όλες τις οικονομικές δραστηριότητες. Έχει έξυπνο περιβάλλον εργασίας για τον χρήστη που τον βοηθάει να καταγράψει μια σειρά εργασιών μέσα σε λίγα λεπτά. Δίνει την δυνατότητα στην επίβλεψη των τιμολογίων που προέρχονται από τον προμηθευτή, τον έλεγχο και την επικύρωσή τους χωρίς την εκ νέου κωδικοποίηση τους. Έχει εύκολη διαχείριση πληρωμών και επιτρέπει τις πληρωμές μέσω τραπεζών. Επιτρέπει αυτοματοποίηση διεργασιών ώστε να υπάρχει περιοδική παρακολούθηση όλων των οικονομικών μιας επιχείρησης. Παρέχει ολοκληρωμένη αναλυτική λογιστική δηλαδή δίνει αναλυτικές λογιστικές πράξεις τα οποία μπορεί να ενσωματώσει μαζί με τα λογιστικά φύλλα, τα σχέδια, τα τιμολόγια, αποθήκη, κ.λπ. Είναι μεταφρασμένο σε πολλές γλώσσες και παρέχει ταυτόχρονη υποστήριξη διαφορετικών νομισμάτων. Μπορεί να εμφανίσει περίπλοκα γραφήματα με πολλαπλά φίλτρα για την εύκολη και γρήγορη κατανόηση των οικονομικών δεδομένων μιας επιχείρησης MODULE MARKETING Οι εκστρατείες μάρκετινγκ μπορούν να βοηθήσουν στην αυτοματοποίηση των μεταξύ εταιρίας και πελατών, να βοηθήσουν τους πελάτες ώστε να επικοινωνήσουν με το σωστό τμήμα δηλαδή στην εξοικονόμηση χρόνου. Αυτοματοποιεί και στέλνει στους πελάτες σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια. 95

100 MODULE CRM Το OpenERP CRM επιτρέπει την καλύτερη παρακολούθηση των πελατών. Μπορεί να προσαρμόσει τις πωλήσεις του κύκλου, τα στατιστικά στοιχεία και τις προβλέψεις έλεγχου, τη ρύθμιση, τη αυτοματοποίηση μιας εκστρατείας μάρκετινγκ για να βελτιώσει την απόδοση των πωλήσεων. Διαθέτει διαχείριση των πωλήσεων της ομάδας, καλύτερη παρακολούθηση ευκαιριών κατόπιν εντολής των πωλήσεων. Παρέχει κοινόχρηστο ημερολόγιο συναντήσεων, αρχείο των κλήσεων στο έργο των πωλήσεων. Υπάρχει συγχρονισμός με το CRM του OpenERP με το thunderbird και το Outlook. Ακολουθεί τις παραγγελίες και μπορεί να αλλάξει σε πραγματικό χρόνο τιμές με ένα κλικ και να δημιουργήσει μια νέα εντολή πώλησης καθώς και την παρακολούθηση των πωλήσεων (τιμολόγηση, τις παραδόσεις, κλπ..). Μπορεί να τρέξει και να εκκινήσει καινούριες καμπάνιες διαφήμισης. Το ημερολόγιο OpenERP CRM μπορεί να συγχρονιστεί με το iphone, το MS Outlook ή το Android MODULE ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Το σύστημα διαχείρισης αποθήκης του OpenERP επιτρέπει σύνθετη παρακολούθηση διαχείρισης αποθεμάτων με διαφορετικά κριτήρια για καλύτερη απόδοση. Είναι ενημερωμένο με τις τελευταίες εξελίξεις των «Logistics» για τον καθορισμό πολύπλοκων διαδρομών μεταξύ αποθηκών. Κάνει πλήρη απογραφή των αποθεμάτων τόσο σε είδη και προϊόντα όσο και σε νομισματική αξία. Έχει έλεγχο αποθεμάτων σε πραγματικό χρόνο MODULE ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ Σχεδιάζει και έχει τον έλεγχο της εφοδιαστικής αλυσίδας μέσα από διαφορετικές εφαρμογές στη μονάδα κατασκευής. Δίνει αυτόματα παραγγελίες και εντολές αγοράς καθώς και ελέγχει τα αποθέματα. Παρέχει υποστήριξη barcode και καταγράφει τον χρόνο και την εξέλιξη της παραγγελίας. Μπορεί να συνδεθεί με το χρηματιστήριο αξιών ώστε να προσδιορίσει επακριβώς τις τιμές των πρώτων υλών και προϊόντων MODULE ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Βοηθάει στην παρακολούθηση και την διαχείριση των έργων για μικρό ή μακροπρόθεσμο προγραμματισμό. Δίνει έμφαση στην συνεργατικότητα διαθέτοντας ενσωματωμένο chat. Διαθέτει έξυπνο περιβάλλον εργασίας χρήστη με γραφικά στατιστικά στοιχεία, διαγράμματα Gantt και ημερολόγια. Ανακαλύπτει σφάλματα και 96

101 βοηθάει στα αιτήματα υποστήριξης, line-up ζητήματα σχετικά με τα έργα, ενώ παρακολουθεί την ποιότητα της απόδοσης της υπηρεσίας MODULE ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Βοηθάει στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού δηλαδή στη διαχείριση πληροφοριών, στις άδειες, την παρακολούθηση του χρόνου, τη παρουσία, τα έξοδα, τη μισθοδοσία, τις περιοδικές αξιολογήσεις και τις προσλήψεις MODULE ΣΗΜΕΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Το OpenERP «σημείο πώλησης» επιτρέπει τη διαχείριση των πωλήσεων στα διάφορα καταστήματα. Είναι πλήρως web-based, έτσι ώστε να μην χρειάζεται να γίνει εγκατάσταση ή ανάπτυξη οποιοδήποτε λογισμικού και όλα τα καταστήματα πωλήσεων μπορεί να είναι εύκολα ενοποιημένα. Λειτουργεί και σε συνδεδεμένη και αποσυνδεδεμένη κατάσταση, έτσι ώστε να μπορούν να συνεχίσουν τα καταστήματα να πωλούν, αν διακοπεί η σύνδεση στο διαδίκτυο MODULE ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Δημιουργεί και παρακολουθεί τις παραγγελίες, διαχειρίζεται τους προμηθευτές και διοχετεύει με πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα και την ποιότητα τους και τα τιμολόγια. 97

102 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 11.1 ΑΡΧΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Για την εγκατάσταση χρησιμοποιήθηκε η διανομή 7.0 του OpenERP με βάση PostgreSQL, και πραγματοποιήθηκε σε περιβάλλον Windows 7. Για σύνδεση στο OpenERP μπορεί να γίνει χρήση οποιουδήποτε browser. Ξεκινώντας με τη δημιουργία μιας νέας βάσης δεδομένων από την σελίδα υποδοχής, επιλέγοντας όνομα βάσης και στη συνέχεια συμπληρώνοντας τα ακόλουθα πεδία στη φόρμα Δημιουργίας βάσης δεδομένων. Master password: Σαν προεπιλογή είναι το admin Select a database name: Το όνομα της βάσης που θα χρησιμοποιήσουμε για την περίπτωση μας έχουμε επιλέξει MyCompany. Load demonstration data: Φορτώνει δεδομένα για επίδειξη. Default language: Προεπιλεγμένη γλώσσα του OpenERP client. Choose a password, Confirm password: Ο κωδικός για τον διαχειριστή του συστήματος. 98

103 Κατά την αρχική εγκατάσταση το OpenERP περιέχει μόνο τα βασικά modules τα οποία είναι: Base: είναι ο πυρήνας του OpenERP και είναι υποχρεωτικό για όλες τις εγκαταστάσεις. Web: Παρέχει την βασική λειτουργικότητα του OpenERP client. Web Calendar: Εμφανίζει το ημερολόγιο. OpenERP Web Diagram Web Gantt Graph Views Base Kanban Tests View Editor Ακολούθως θα προσθέσουμε τα modules Warehouse Management, Purchase Management, Sales Management, Manufacturing and Accounting & Finance business τα οποία θα επεκτείνουν τη λειτουργικότητα του σε ότι αφορά τη λειτουργία του supply chain management, επιτρέποντάς έναν πλήρη κύκλο, από πωλήσεις / αποθήκη / τιμολόγιο αγοράς. Κατά την επιλογή των επιχειρησιακών εφαρμογών για εγκατάσταση το σύστημα αυτόματα θα προσθέσει και άλλες μικρότερες εφαρμογές για το να εμπλουτίσει με επιπλέων χρήσιμη λειτουργικότητα. WAREHOUSE MANAGEMENT Η αποθήκη και η διαχείριση των αποθεμάτων βασίζεται σε μια ιεραρχική δομή θέσης, από τις αποθήκες σε αποθηκευτικούς χώρους. Το διπλό σύστημα απογραφής εισόδου επιτρέπει να διαχειριστούμε τους πελάτες, τους προμηθευτές, καθώς και τα αποθέματα παραγωγής. 99

104 100 Το OpenERP έχει την ικανότητα να διαχειριστείτε παρτίδες και σειριακούς αριθμούς και εξασφαλίζει της συμμόρφωση με τις απαιτήσεις ανιχνευσιμότητας που επιβάλλονται από την πλειοψηφία των βιομηχανιών. PURCHASE MANAGEMENT Δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθούμε τις προσφορές των προμηθευτών και να τις μετατρέπουμε σε εντολές αγοράς αν είναι απαραίτητο. Το OpenERP παρέχει διάφορες μεθόδους ελέγχου των τιμολογίων και παρακολούθησης των παραγγελθέντων προϊόντων. Ακόμα, στο OpenERP, μπορούμε να διαχειριστούμε τμηματικές παραδόσεις, έτσι ώστε να μπορούμε να παρακολουθούμε τα προϊόντα που είναι ακόμα για παράδοση στις παραγγελίες μας και να μπορούμε να βάζουμε υπενθυμίσεις αυτόματα. Οι κανόνες διαχείρισης τροφοδοσίας του OpenERP δίνουν τη δυνατότητα στο σύστημα να δημιουργεί εντολές αγοράς αυτόματα, ή μπορούμε να το ρυθμίσουμε να εκτελεί μια απλή διαδικασία που θα καθοδηγείται από τις τρέχουσες ανάγκες της παραγωγής. SALES MANAGEMENT Αυτή η εφαρμογή μας επιτρέπει να διαχειριζόμαστε τους στόχους των πωλήσεων με αποτελεσματικό τρόπο με το να παρακολουθούμε όλες τις εντολές πωλήσεων και το ιστορικό τους. Επίσης, χειρίζεται την πλήρη ροή των πωλήσεων Quotation-> Sales order->invoice Αν έχουμε επίσης εγκαταστήσει το Warehouse Management, μπορείτε να διαχειριστούμε τις παρακάτω επιλογές: Αποστολή: Επιλογή ολόκληρης ή τμηματικής παράδοσης Τιμολόγηση: επιλογή πως θα πληρωθούν τα τιμολόγια Incoterms: Διεθνείς εμπορικοί όροι (International Commercial terms Μπορούμε να επιλέξουμε ευέλικτες μεθόδους τιμολόγησης: o On Demand: Τα τιμολόγια δημιουργούνται αυτόματα από τις παραγγελίες όπου αυτό είναι απαραίτητο

105 o On Delivery Order: Τα τιμολόγια δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της παραλαβής από το ράφι o Before Delivery: Ένα τιμολόγιο δημιουργείται και πρέπει να πληρωθεί πριν την παράδοση MANUFACTURING (MRP) Επιτρέπει την κάλυψη του σχεδιασμού, της παραγγελίας, των αποθεμάτων καθώς και την κατασκευή ή διάταξη των προϊόντων από πρώτες ύλες και συστατικά. Χειρίζεται την κατανάλωση και την παραγωγή των προϊόντων σύμφωνα με ένα σχέδιο υλικών και τις απαραίτητες εργασίες για τα μηχανήματα, τα εργαλεία και το ανθρώπινο δυναμικό. Υποστηρίζει επίσης την πλήρη ένταξη των υποθηκεύσιμων προϊόντων, των αναλώσιμων και των υπηρεσιών. Οι υπηρεσίες είναι πλήρως ενσωματωμένες στο υπόλοιπο λογισμικό. ACCOUNTING & FINANCE Δίνει σε ένα χρήστη πρόσβαση διαχείρισης σε όλες τις λειτουργίες της λογιστικής, όπως περιοδικά στοιχεία και το λογιστικό σχέδιο. 101

106 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: ΒΑΣΙΚΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ Μετά την αρχική εγκατάσταση θα πρέπει να γίνουν κάποιες βασικές ρυθμίσεις στο σύστημα ΠΑΡΑΜΕΝΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Ξεκινώντας με την παραμετροποίηση του συστήματος με το όνομα της εταιρείας. Όταν γίνεται εκτύπωση τυποποιημένων εγγράφων όπως τιμές, παραγγελίες και τιμολόγια θα εμφανίζεται αυτή η πληροφορία στην επικεφαλίδα του εγγράφου και στο υποσέλιδο. Από τις κατηγορίες επιλέγουμε setting και στο μενού Companies μεταβαίνουμε σε μία λίστα με τις εταιρίες που διαχειρίζεται το OpenERP στην περίπτωση μας έχουμε μόνο μια εταιρία με το όνομα YourCompany είναι ή αρχική εταιρία χωρίς πληροφορίες η οποία δημιουργείται αυτόματα ώστε να παραμετροποιηθεί η βάση. Επιλέγοντας αυτή την εγγραφή το σύστημα εμφανίζει την καρτέλα της εταιρίας. 102

107 12.2 ΧΡΗΣΤΕΣ Ακολούθως για την διαχείριση χρηστών από το μενού Users εμφανίζεται η αντίστοιχη λίστα με τους χρήστες προσθέτοντας έναν νέο χρήστη, πρέπει αρχικά να εισαχθούν στοιχείο όπως το όνομα, το Username σε ποιά εταιρία εργάζεται σε περίπτωση που το OpenERP διαχειρίζεται περισσότερες της μίας εταιρίας, την γλώσσα όπου θα προβάλετε το OpenERP καθώς και η ζώνη ώρας της χώρας που εργάζεται. Για την επικοινωνία του χρήστη καθώς και για την αποστολή access token ώστε να ολοκληρώσει τον λογαριασμό του υποχρεωτικό είναι και η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, επιπλέων όταν ο χρήστης μπει στο σύστημα μπορεί να επιλέξει αν θα λαμβάνει από το σύστημα και να φτιάξει την δικιά του υπογραφή όπου θα χρησιμοποιεί στα μηνύματα του. Τη καρτέλα Access Rights την βλέπει μόνο ό διαχειριστής του συστήματος και αφορά την δυνατότητα πρόσβασης του χρήστη σε κάθε module ξεχωριστά. 103

108 Τα modules τα οποία έχουμε είναι αυτά τα οποία έχουμε εγκαταστήσει ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΦΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΥΣΤΗΣ Από την κατηγορία Accounting στο μενού επιλέγουμε Supplier για την διαχείριση των προμηθευτών. Για την δημιουργία νέου προμηθευτή πρέπει να εισάγουμε όνομα, αν είναι εταιρία (αν όχι πρέπει να δηλωθεί σε πια εταιρία εργάζεται), διεύθυνση και άλλες πληροφορίες. 104

109 Πελατών ΠΕΛΑΤΗΣ Αντίστοιχα και στον πελάτη στο μενού Customers έχουμε την δημιουργία Επιπλέων μία επαφή μπορεί να είναι και πελάτης και προμηθευτής ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Σε αντίθεση με τους συνεργάτες οι κατηγορίες προϊόντων έχουν επίδραση στα προϊόντα τα οποία περιέχουν, ένα προϊόν μπορεί να ανήκει σε μόνο μια κατηγορία. 105

110 Κάτω από την κατηγορία Warehouse στο μενού Products και επιλέγοντας στη λίστα δημιουργία παρουσιάζεται η φόρμα δημιουργίας νέου προϊόντος. Σημαντική αναφορά για την δημιουργία νέου προϊόντος είναι καθώς το προϊόν εξαρτάται και επηρεάζεται από την κατηγορία του είναι η υποχρεωτικά σωστή αντιστοίχηση σε κατηγορία. Σε περίπτωση που η κατηγορία δεν υπάρχει με την επιλογή νέα κατηγορίας παρουσιάζεται η φόρμα δημιουργίας νέας κατηγορίας ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ Αντίστοιχα για του χώρους αποθήκευσης υπάρχει η φόρμα δημιουργίας

111 Το OpenERP διαχειρίζεται τρεις τύπους προκαθορισμένων τύπων Φυσική Αποθήκη, συνεργαζόμενες εξωτερικές αποθήκες και εικονικοί αποθηκευτικοί χώροι. 107

112 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: ΣΕΝΑΡΙΑ SUPPLY CHAIN MANAGEMENT 13.1 ΑΓΟΡΑ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Αποτελείται από τις εξής λειτουργίες: 1. Εντολή αγοράς στον προμηθευτή 20 USB Adapter έναντι ενιαίας τιμής Παραλαβή των προϊόντων 3. Δημιουργία τιμολογίου αγοράς 4. Πληρωμή προμηθευτή ΕΝΤΟΛΗ ΑΓΟΡΑΣ Για τη δημιουργία μιας παραγγελίας στον προμηθευτή από το μενού Purchases/Purchase Orders δημιουργούμε μια νέα παραγγελία συμπληρώνοντας τα πεδία: Supplier: Mediapole (το όνομα του προμηθευτή) Purchase Order: [ADPT] USB Adapter με ποσότητα 20, τιμή μονάδας 13 και 23% ΦΠΑ αγοράς Incoming Shipments and Invoices: Expected date 108

113 Κάνοντας αποθήκευση και κλείνοντας την φόρμα, αυτή αποθηκεύεται στις προσφορές (quotations). Ακολούθως, κάνοντας αποδοχή (confirm order) η παραγγελία επιβεβαιώνεται και αποστέλλεται στον προμηθευτή και στη συνέχεια αναμένεται η παραλαβή ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Από το μενού Warehouse -> Incoming Shipments επιλέγουμε από τη λίστα την παραλαβή και το σύστημα εμφανίζει την αντίστοιχη καρτέλα παραλαβής όπου κάνοντας παραλαβή ολόκληρης της ποσότητας, τα προϊόντα της εντολής αγοράς φαίνονται ότι έχουν παραλειφθεί. Κάνοντας έναν έλεγχο στην αποθήκη επιβεβαιώνουμε ότι όντως πλέον διαθέτουμε 20 κομμάτια από το συγκεκριμένο προϊόν. Αντίστοιχα, μπαίνοντας στην καρτέλα του προϊόντος βλέπουμε ότι για το συγκεκριμένο προϊόν έχουμε 20 τεμάχια στην αποθήκη μας και αναμένουμε άλλα 5 από άλλη παραγγελία ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΩΝ Κατά την παραλαβή του παραστατικού από τον προμηθευτή (το οποίο συνήθως γίνεται από το λογιστήριο) πηγαίνουμε στο μενού Accounting -> Suppliers -> Supplier Invoices για να δούμε την λίστα με τα παραστατικά αναμονής προς παραλαβή. Τα παραστατικά αυτά δίνουν την δυνατότητα στο λογιστήριο να συγκρίνει

114 τις τιμές και τις ποσότητες της παραγγελίας με τις αντίστοιχες του παραστατικού του προμηθευτή. Αν οι τιμές και τα προϊόντα ταυτίζονται, το λογιστήριο επιβεβαιώνει την παραλαβή (validate) ΠΛΗΡΩΜΗ Από το μενού Accounting -> Suppliers -> Supplier Invoices επιλέγουμε το παραστατικό όπου αυτή τη φορά έχει σαν statue: open, για πληρωμή. Παρατηρούμε ότι πλέον έχει πάρει όνομα invoice EXJ/2013/

115 Και επιλέγοντας πληρωμή εμφανίζεται ένα νέο παράθυρο με το όνομα του προμηθευτή, το συνολικό ποσό πληρωμής και την ημερομηνία. Στη συνέχεια, επιλέγουμε τον τρόπο πληρωμής. Στην περίπτωση μας είναι μετρητά σε ευρώ και πραγματοποιούμε την πληρωμή. Από το σημείο αυτό και μετά, το παραστατικό έχει status: paid. 111

116 13.2 ΠΩΛΗΣΗ Αποτελείται από τις εξής λειτουργίες: 1. Λήψη παραγγελίας για 6 κάρτες γραφικών με τιμή πώλησης ανά μονάδα. 2. Έκδοση Τιμολογίου 3. Πληρωμή 4. Αποστολή προϊόντων ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ ΠΩΛΗΣΗΣ Στο OpenERP οι παραγγελίες προς πώληση πραγματοποιούνται χρησιμοποιώντας αρχεία βασισμένα σε παρόμοια λειτουργικότητα με τις προμήθειες. Για τη δημιουργία ενός νέου αιτήματος αγοράς πηγαίνουμε στο μενού Sales -> Sales -> Sales Orders. Στη φόρμα αυτή επιλέγουμε το όνομα του πελάτη και προσθέτουμε τα προϊόντα που θέλει μέσω της ακόλουθης φόρμας για κάθε μία εγγραφή στην παραγγελία. 112

117 Η εγγραφή αυτή εισάγεται στη φόρμα παραγγελίας. Στην καρτέλα Other Information συμπληρώνουμε τον τρόπο παράδοσης (Incoterm) καθώς και το εάν η παραγγελία θα γίνει τμηματικά ή ολόκληρη (Shipping Policy). Επιπλέον, επιλέγουμε χρόνο έκδοσης παραστατικού (Create Invoice) και τον τρόπο πληρωμής (Payment Term). Για την ολοκλήρωση της παραγγελίας επιλέγουμε επιβεβαίωση (Confirm Sale) ΕΚΔΟΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΩΝ Καθώς κατά την παραγγελία είχαμε επιλέξει η πληρωμή να γίνει πριν την παράδοση για να προχωρήσει η διαδικασία της παραγγελίας, εκδίδουμε προσωρινό παραστατικό με το συνολικό ποσό και την παραγγελία του πελάτη. 113

118 ΠΛΗΡΩΜΗ Μετά την παραλαβή του προσωρινού παραστατικού από τον πελάτη και την πληρωμή του συμπληρώνουμε την φόρμα Pay Invoice. Μετά την ολοκλήρωση της πληρωμής, πηγαίνοντας στο μενού Accounting -> Customers -> Customer Invoices διαλέγουμε από την λίστα το τελικό παραστατικό το οποίο έχει status: paid. 114

119 ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΓΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗ Στο μενού Warehouse -> Receive - Deliver by Orders -> Delivery Orders παρουσιάζεται η λίστα παραγγελιών προς αποστολή. Επιλέγουμε την παραγγελία που θέλουμε να προετοιμάσουμε για αποστολή. Όπως βλέπουμε, εκκρεμεί ο έλεγχος διαθεσιμότητας των προϊόντων. Για να ελέγξουμε την διαθεσιμότητα των προϊόντων, επιλέγουμε Check Availability. Εφόσον το προϊόν είναι διαθέσιμο στην αποθήκη, προχωράμε στην διαδικασία παράδοσης. 115

120 Μετά από την παραπάνω φόρμα η οποία αποτελεί την τελική επιβεβαίωση, τα προϊόντα έχουν παραδοθεί στον πελάτη. Για να ελέγξουμε ότι το σύστημα έχει όντως αφαιρέσει από την βάση δεδομένων τα προϊόντα τα οποία έχουμε αποστείλει στον πελάτη, πηγαίνουμε στο μενού Warehouse -> Product -> Products και επιβεβαιώνουμε ότι στη λίστα τα προϊόντα έχουν μειωθεί κατά