Πειραματική διδασκαλία με προσομοίωση σε Περιβάλλον Πολλαπλών Πρακτόρων NetLogo. Ετεροπαρατήρηση και Αξιολόγηση

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πειραματική διδασκαλία με προσομοίωση σε Περιβάλλον Πολλαπλών Πρακτόρων NetLogo. Ετεροπαρατήρηση και Αξιολόγηση"

Transcript

1 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας ΠΡΑΚΤΙΚΑ Πειραματική διδασκαλία με προσομοίωση σε Περιβάλλον Πολλαπλών Πρακτόρων NetLogo. Ετεροπαρατήρηση και Αξιολόγηση Γκαράς Γεώργιος 1, Κωσταρίδης Παναγιώτης 2, Γιάτας Δημήτριος 3 1 Καθηγητής Φυσικής, 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Γ. Λ. Αθηνών Γεννάδειο ggkaras@gmail.com 2 Καθηγητής Βιολογίας, 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Γ. Λ. Αθηνών Γεννάδειο panakost1967@gmail.com 3 Καθηγητής Πληροφορικής, 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Γ. Λ. Αθηνών Γεννάδειο dyiatas@gmail.com ΠΕΡΙΛΗΨΗ Με αφορμή ένα μάθημα Βιολογίας Γενικής Παιδείας της Γ Λυκείου στο Κεφάλαιο της Οικολογίας, έγινε εισαγωγή των μαθητών του σχολείου μας στην προσομοίωση Πολύπλοκων Συστημάτων με το λογισμικό NetLogo. Χρησιμοποιήθηκε το μοντέλο Ants όπου προσομοιώνεται το πρόβλημα «Εκμετάλλευση ή Εξερεύνηση» για μια αποικία μυρμηγκιών που συλλέγει την τροφή της. Ακολουθήσαμε τη Διερευνητική Μέθοδο Διδασκαλίας, το μάθημα έγινε στο εργαστήριο Πληροφορικής και οι μαθητές εργάστηκαν σε ομάδες. Με ερωτηματολόγια πριν και μετά το μάθημα διερευνήθηκαν οι απόψεις, οι στάσεις και οι γνώσεις των μαθητών. Το μάθημα παρατήρησαν και αξιολόγησαν συνάδελφοι διαφόρων ειδικοτήτων. Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να εξερευνήσουν το μοντέλο, να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα, να διατυπώσουν μια πρόβλεψη, να χρησιμοποιήσουν το μοντέλο για να πάρουν μια απάντηση, να αναστοχαστούν πάνω στην πρόβλεψή τους σε σχέση με την απάντηση που πήραν και να πειραματιστούν με τον κώδικα του προγράμματος. Έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον και εμπλούτισαν τις γνώσεις και τα ενδιαφέροντά τους. Οι εκπαιδευτικοί που παρακολούθησαν, aν και άσκησαν αυστηρή κριτική κυρίως σε σχέση με την ένταξη του εν λόγω μαθήματος στο Αναλυτικό Πρόγραμμα, εξέφρασαν θετικές απόψεις, και μερικοί εκδήλωσαν την επιθυμία να χρησιμοποιήσουν και οι ίδιοι κάποιο από τα μοντέλα της NetLogo στο μάθημά τους. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Πολυπρακτορικό, NetLogo, Διερευνητική, αξιολόγηση, Εξερεύνηση- Εκμετάλλευση ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα τελευταία χρόνια συζητείται διεθνώς η εισαγωγή στοιχείων από τα Πολύπλοκα Συστήματα στην στοιχειώδη και στη μέση εκπαίδευση (English, 2007). Στις ΗΠΑ το National Science Foundation έχει χρηματοδοτήσει πρόσφατα με ένα εκατομμύριο δολάρια το Indiana University για να ερευνήσει πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά τα Πολύπλοκα Συστήματα (Indiana University, 2013) ενώ και άλλα πανεπιστήμια [175]

2 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» επενδύουν σε ανάλογες έρευνες (University of Chicago, 2011). Περισσότερο από όλους το Santa Fe Institute, που ειδικεύεται στα Πολύπλοκα Συστήματα, σε συνεργασία με άλλα ιδρύματα, στηρίζει το project GUTS (Growing Up Thinking Scientifically) που απευθύνεται σε μαθητές Μέσης Εκπαίδευσης και το οποίο μεταξύ άλλων προωθεί την εξερεύνηση των Πολύπλοκων Συστημάτων με τη βοήθεια πολυπρακτορικών προσομοιώσεων στο λογισμικό StarLogo, το οποίο αναπτύχθηκε από τους Mitchel Resnick και Eric Klopfer του ΜΙΤ στο πλαίσιο προγράμματος εκπαίδευσης εκπαιδευτικών, και στο λογισμικό NetLogo, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Uri Wilenski, διευθυντή του Center for Connecting Learning του πανεπιστημίου του Northwestern (Project GUTS, 2014). Σε αυτή την έρευνα χρησιμοποιήσαμε το λογισμικό NetLogo και το μοντέλο Ants στην εκδοχή του AntsNew μετά από σχετική άδεια από το Santa Fe Institute, την οποία χρησιμοποιεί στα διαδικτυακά εκπαιδευτικά του προγράμματα, τα οποία σχεδιάζει η Melanie Mitchel, καθηγήτρια στην επιστήμη των υπολογιστών (Computer Science) στο Πανεπιστήμιου του Portland και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Santa Fe Institute (SFI, 2014). Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Πανεπιστήμιου Northwestern το NetLogo είναι ένα Προγραμματιζόμενο Περιβάλλον Πολλαπλών Πρακτόρων (Μulti-Αgent), Μοντελοποίησης και Οπτικής Αναπαράστασης, το οποίο χρησιμοποιείται από δεκάδες χιλιάδες μαθητές και δασκάλους σε όλον τον κόσμο. Το Netlogo επιτρέπει τη δημιουργία των συμμετοχικών προσομοιώσεων του HubNet. Είναι δημιουργία του Uri Wilensky, έχει αναπτυχθεί στο Center for Connected Learning (CCL) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελεύθερα χωρίς κόστος (Wilensky, 1997; 1999). Έχουν αναπτυχθεί παρόμοια Προγραμματιστικά Περιβάλλοντα, π.χ. τα Repast, Mason, Swarm, Flame αλλά και το StarLogo του MIT το οποίο έχει ένα περισσότερο γραφιστικό Προγραμματιστικό Περιβάλλον - ανάλογο ενός άλλου γνωστού προγράμματος, του Scratch - και απευθύνεται σε προγραμματιστές νεαρής ηλικίας (Petreska, 2013; Project GUTS, 2014). Το NetLogo διαθέτει μία ιδιαίτερα δομημένη γλώσσα προγραμματισμού που επιτρέπει τη δημιουργία Οπτικοποιημένων Μοντέλων Πολλαπλών Πρακτόρων. Παρέχεται ένα πλούσιο μενού βασικών εντολών το οποίο υποστηρίζει δεκαδικούς αριθμούς κινητής υποδιαστολής, γεννήτριες τυχαίων αριθμών και γραφική αναπαράσταση. Κατάγεται από τη γλώσσα προγραμματισμού Logo, η οποία απευθύνεται κυρίως σε μαθητές και με την οποία οι μαθητές του Λυκείου είναι εξοικειωμένοι διότι τη διδάχτηκαν στο Γυμνάσιο. Εκτός από τη γνωστή «χελώνα» της logo, η οποία στο NetLogo μπορεί να ανήκει σε έναν πληθυσμό (breeds), υπάρχουν και οι οντότητες patches, καθώς και ο observer. Οι οντότητες patches είναι συστατικά του χώρου μέσα στον οποίο «ζουν» οι χελώνες. Ο observer είναι αυτός που ελέγχει το πείραμα και μπορεί να επιδράσει στα patches και turtles τα οποία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Υπάρχουν μεταβλητές «global» που ισχύουν σε ολόκληρη την εφαρμογή και μεταβλητές που ανήκουν αποκλειστικά σε κάποια patches, turtles ή breeds. [176]

3 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας ΠΡΑΚΤΙΚΑ Σχήμα 1: Το interface του προγραμματιστικού περιβάλλοντος NetLogo καθώς τρέχει το μοντέλο Ants Από τη διεπαφή (interface) του προγράμματος μπορεί να αρχικοποιηθεί το συγκεκριμένο μοντέλο με το κουμπί setup και να τρέξει με το κουμπί go. Ο «κόσμος» μέσα στον οποίο «ζουν» και αλληλεπιδρούν οι πράκτορες, κατέχοντες θέσεις με συντεταγμένες x,y, είναι ένας δισδιάστατος χώρος ο οποίος εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή. Υπάρχει επιλογέας (slider) με τον οποίο μπορεί να καθοριστεί η ταχύτητα της προσομοίωσης έτσι ώστε οι μεταβολές να μπορούν να παρατηρηθούν οπτικά. Επίσης υπάρχουν επιλογείς για τον καθορισμό αρχικών τιμών των μεταβλητών καθώς και η δυνατότητα να φαίνεται με γραφήματα, σε ειδικό παράθυρο, η εξέλιξη των μεταβλητών (Σχήμα 1). Υπάρχει ένας ικανός αριθμός έτοιμων μοντέλων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως έχουν ή να τροποποιηθούν. Κάθε μοντέλο αποτελείται από τρεις καρτέλες, μια για τη διεπαφή, μια για τον κώδικα και μια για πληροφορίες σχετικά με το μοντέλο και τη χρήση του. Ο χρήστης μπορεί να δει χωριστά τις υπορουτίνες του προγράμματος σε συγκεκριμένο κατάλογο στην καρτέλα Procedures, καθώς και να δώσει κατευθείαν εντολές στο παράθυρο του παρατηρητή καθώς και να πάρει απαντήσεις (NetLogo User Manual, 2012). Στο μοντέλο Ants που χρησιμοποιήσαμε σε αυτή την εργασία (Σχήμα 1) μια αποικία μυρμηγκιών «ψάχνει» για τροφή. Υπάρχει μια περιοχή του χώρου που αντιστοιχεί στη φωλιά των μυρμηγκιών. Εκεί δημιουργούνται «χελώνες», που εδώ είναι τα μυρμήγκια, οι οποίες κινούνται με τυχαίο τρόπο. Όταν κάποιο από αυτά φτάσει σε [177]

4 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» κάποια ιδιαίτερα χρωματισμένη περιοχή του χώρου, στην οποία υπάρχει «τροφή», το μυρμήγκι παίρνει τροφή και κατευθύνεται προς τη φωλιά αφήνοντας ένα χημικό ίχνος. Τα κοντινά μυρμήγκια «μυρίζουν» τη χημική ουσία και πηγαίνουν και αυτά προς την τροφή. Παρότι κάθε μυρμήγκι χωριστά ακολουθεί απλούς κανόνες συμπεριφοράς, τελικά η όλη αποικία λειτουργεί σύνθετα και μη γραμμικά. Όσο περισσότερα μυρμήγκια μεταφέρουν τροφή τόσο περισσότερο ενισχύεται το «χημικό» ίχνος. Για την μακρινή τροφή είναι δύσκολο να σχηματίσουν τα μυρμήγκια ένα σταθερό ίχνος, γι αυτό πρώτα εξαντλούν την κοντινότερη. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να τροποποιήσει μέσω της διεπαφής τρεις μεταβλητές: τον αριθμό των μυρμηγκιών, τον ρυθμό εξάτμισης του χημικού ίχνους και τον ρυθμό διάχυσης του χημικού ίχνους. Αν το ίχνος εξατμίζεται γρήγορα, δε δημιουργούνται ουρές μυρμηγκιών εύκολα. Αν πάλι εξατμίζεται αργά, τότε είναι πιθανόν όλα τα μυρμήγκια να σχηματίσουν ουρά προς την πρώτη τροφή που βρήκαν και έτσι να μην ανακαλύψουν άλλες πηγές τροφής. Παίζει ρόλο και το πόσο μακριά διαχέεται η «οσμή» της χημικής ουσίας (ρυθμός διάχυσης). Εδώ προκύπτει το περίφημο πρόβλημα «Εκμετάλλευση ή Εξερεύνηση» (Exploitation vs. Exploration), χαρακτηριστικό των Πολύπλοκων Συστημάτων, γνωστό και ως «Δίλημμα της Καινοτομίας» (Gupta et al., 2006). Συμφέρει τα μυρμήγκια να εξαντλήσουν την πρώτη τροφή που βρήκαν ή μήπως πρέπει ταυτόχρονα να εξερευνούν για την ύπαρξη και άλλης τροφής; Και τι μέρος του πλήθους των μυρμηγκιών συμφέρει να αφιερωθεί στην εξερεύνηση; Φυσικά το πρόβλημα δεν αφορά μόνο στα μυρμήγκια αλλά μπορεί να παρουσιαστεί και σε άλλους τελείως διαφορετικούς τομείς και πεδία. Συμφέρει να εξαντλήσουμε την πετρελαιοπηγή ή να ψάχνουμε ταυτόχρονα και για άλλες; Και τι ποσοστό του κεφαλαίου συμφέρει να δαπανήσουμε για αποδοτικότερη εκμετάλλευση της πετρελαιοπηγής σε σχέση με το ποσοστό που θα δαπανήσουμε για ανεύρεση νέων κοιτασμάτων; Συμφέρει να αγοράσουμε νέες τεχνολογίες ή μήπως είναι προτιμότερο να εκμεταλλευτούμε αυτές που ήδη έχουμε; Συμφέρει να μάθουμε νέους τρόπους διδασκαλίας ή μήπως είναι προτιμότερο να συνεχίσουμε να διδάσκουμε με τον τρόπο που ξέρουμε καλά; Έχουμε δανειστεί την ιδέα να χρησιμοποιήσουμε το μοντέλο της NetLogo Ants για να μελετήσουμε το πρόβλημα Εκμετάλλευση ή Εξερεύνηση από τα διαδικτυακά μαθήματα της Melanie Mitchel του Santa Fe Institute (SFI, 2014). Αν και δεν υπάρχει ευρέως αποδεκτός ορισμός της πολυπλοκότητας, γενικώς συμφωνείται ότι αυτή σχετίζεται με την αυτοοργάνωση, την ανάδυση (emergence), την ύπαρξη βρόχων ανάδρασης (feedback loops), την αυτοποίηση (autopoiesis) και την αυτοανακλαστικότητα (self-reflexivity). Υπάρχουν Πολύπλοκα Συστήματα των οποίων και τα μέρη από τα οποία αποτελούνται είναι Πολύπλοκα Συστήματα και άλλα των οποίων τα μέρη δεν είναι Πολύπλοκα Συστήματα, αλληλεπιδρούν με καθορισμένο τρόπο, αλλά το τελικό αποτέλεσμα οδηγεί σε Πολύπλοκη Συμπεριφορά και γεννά Πολύπλοκα Προβλήματα. Τέτοια συστήματα μπορούν να προσεγγιστούν με λογισμικά Πολλαπλών Πρακτόρων όπως είναι το NetLogo. Το μοντέλο που χρησιμοποιούμε, το οποίο στην αρχική του μορφή χρησιμοποιήθηκε για άλλους λόγους και από άλλους ερευνητές (Gkiolmas et al., 2013) προφανώς είναι μια απλοποίηση του οικοσυστήματος των μυρμηγκιών η οποία έχει σαν σκοπό όχι τόσο τη μελέτη του συγκεκριμένου οικοσυστήματος στο οποίο τα μυρμήγκια ζουν, αλλά των Πολύπλοκων Συστημάτων γενικώς και του συγκεκριμένου Πολύπλοκου Προβλήματος ειδικότερα. [178]

5 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας ΠΡΑΚΤΙΚΑ Τα Πολύπλοκα Συστήματα αποτελούν ουσιώδες μέρος του φυσικού και του κοινωνικού κόσμου. Ο καιρός, το κλίμα, η οικονομία, η οικογένεια, το οικοσύστημα, αποτελούν Πολύπλοκα Συστήματα. Η μελέτη των Πολύπλοκων Συστημάτων είναι πραγματική πρόκληση για την επιστήμη και τον άνθρωπο. Στα αναλυτικά προγράμματα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, όσον αφορά στις φυσικές επιστήμες, η πολυπλοκότητα εμφανίζεται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών της βιολογίας για το Γυμνάσιο. Η προσέγγιση των Πολύπλοκων Συστημάτων μέσω υπολογιστών αφαιρεί ένα μέρος του δέους που αισθανόμαστε για αυτά και τα κάνει πιο προβλέψιμα. Ο μαθητής στην πρώτη του επαφή με τα Πολύπλοκα Συστήματα θα συναντηθεί για πρώτη φορά με νέα προβλήματα και νέους τρόπους σκέψης. Θα μάθει πιθανόν για την ανάδραση, την ανάδυση, το χάος και τις προσομοιώσεις με πιθανοκρατικά μοντέλα τα οποία είναι πιο κοντά στα πραγματικά Πολύπλοκα Συστήματα σε αντίθεση με τις προσομοιώσεις μέσω ντετερμινιστικών αλγεβρικών μεθόδων που υπάρχουν στο διαδίκτυο και έχουν σχέση κυρίως με τη σχολική φυσική, με τις οποίες είναι πιθανώς ήδη εξοικειωμένος. Το πιθανό κέρδος από αυτή την προσέγγιση θα είναι η ανάπτυξη ενός άλλου τρόπου σκέψης, πέραν του γραμμικού αναγωγικού τύπου στον οποίο εθίζεται ο μαθητής με την συμβατική διδασκαλία των φυσικομαθηματικών επιστημών στο σχολείο. Ο νέος τρόπος σκέψης, είναι προσανατολισμένος στη συνολικότερη, πολυεπίπεδη αντίληψη του κόσμου και στην ανίχνευση μη γραμμικών αιτιωδών σχέσεων και φαινομένων. Κέρδος θα είναι επίσης η αναγνώριση της αξίας των διαφορετικών συντελεστών, των διαφορετικών προοπτικών και της αναγκαστικής πολλές φορές εμπλοκής του παρατηρητή στο υπό παρατήρηση σύστημα. Αυτό πιθανόν να αλλάξει στο μέλλον την στάση του μαθητή και μελλοντικού πολίτη απέναντι σε κρίσιμα πολύπλοκα κοινωνικά και κοινωνικο-φυσικά ζητήματα της εποχής μας, όπως είναι π.χ. το πρόβλημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος και το φαινόμενο του θερμοκηπίου (Γκιόλμας κ.α., 2008). Η ΜΕΘΟΔΟΣ Για την πρώτη προσέγγιση των Πολύπλοκων Συστημάτων επιλέξαμε τη Διερευνητική Μέθοδος η οποία πιστεύουμε ότι είναι ιδιαίτερα κατάλληλη όταν κάποιος έχει ένα τόσο ενδιαφέρον εργαλείο διερεύνησης όπως είναι η προσομοίωση Ants στο λογισμικό NetLogo. Η Διερευνητική Μάθηση και Διδασκαλία προσιδιάζουν στον φυσικό τρόπο με τον οποίο τα παιδιά ερευνούν και μαθαίνουν τον κόσμο και μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης είτε αυτή είναι η τυπική είτε η άτυπη. Κατά τη Διερευνητική μέθοδο, μετά την παρουσίαση του θέματος από τον καθηγητή, με τρόπο που να διεγείρει την περιέργεια των παιδιών, συνήθως τίθεται μια ερώτηση επιστημονικού χαρακτήρα, από τον καθηγητή ή και κάποιον μαθητή. Κατόπιν γίνεται έρευνα, με τη χρήση ή όχι πειραμάτων και εργαλείων, και τελικά ο μαθητής ανακοινώνει τα αποτελέσματά του και κάνει μια περιγραφή-εξήγηση του προβλήματος. Έχουν προταθεί διάφορα διδακτικά μοντέλα που προσπαθούν να «τυποποιήσουν» την Διερευνητική Μέθοδο (Ραγιαδάκος, 2011). Στην έρευνα αυτή το μοντέλο που ακολουθήσαμε είναι περισσότερο κοντά στο μοντέλο Διερευνητικής Διδασκαλίας (Inquiry Based Teaching). Αφού χωρίστηκαν οι μαθητές σε ομάδες, δύο ή τριών ατόμων, ο καθηγητής παρουσίασε το θέμα σύντομα και με ελάχιστες ελκυστικές διαφάνειες σε Power Point. Οι στόχοι του μαθήματος έγιναν γνωστοί από την πρώτη [179]

6 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» διαφάνεια. Έγινε εισαγωγή στα Πολύπλοκα Συστήματα με ένα παράδειγμα από τη βιολογία (μια αποικία μυρμηγκιών), που είχε άμεση σχέση με το συγκεκριμένο μάθημα, και στη συνέχεια εισαγωγή στο πρόβλημα Εξερεύνηση ή Εκμετάλλευση (Exploration vs. Exploitation) μέσω του ίδιου παραδείγματος. Έγινε γενίκευση με αναφορά σε παραδείγματα από τη ζωή των μαθητών, προσωπική και σχολική. Στη συνέχεια έγινε εισαγωγή στο πρόγραμμα NetLogo με ανάκληση γνώσεων, σχετικών με τη γλώσσα προγραμματισμού logo, την οποία διδάχτηκαν στο Γυμνάσιο. Κατόπιν παρουσιάστηκε το συγκεκριμένο μοντέλο - προσομοίωση και αφού ο καθηγητής το έτρεξε και εξήγησε τον τρόπο χρήσης του, οι μαθητές αφέθησαν να το εξερευνήσουν με την παρουσία και την βοήθεια των καθηγητών, επιλέγοντας ελεύθερα τιμές για τις μεταβλητές και καταγράφοντας τα αποτελέσματα στο φύλλο εργασίας. Μετά το πέρας της αρχικής εξερεύνησης, τους ζητήθηκε να μελετήσουν το μοντέλο για τρία συγκεκριμένα σετ τιμών των μεταβλητών, παίρνοντας περισσότερες από μια μετρήσεις και βρίσκοντας μέσες τιμές. Τους ζητήθηκε πριν αρχίσουν το «πείραμα» να κάνουν μια υπόθεση, για το πιο από τα τρία σετ είναι κατά τη γνώμη τους το πιο αποτελεσματικό, όσον αφορά την ταχύτητα αποκομιδής της τροφής από τα μυρμήγκια. Αφού κατέγραψαν την εκτίμησή τους πειραματίστηκαν με τα τρία σετ τιμών τρεις φορές για το καθένα. Όταν τελείωσαν ανακοίνωσαν στην ολομέλεια πιο σετ ήταν το αποτελεσματικότερο και αν πέτυχαν ή όχι στην πρόβλεψη. Μετά ακολούθησε συζήτηση πάνω στα πιθανά αίτια και τους λόγους που ένα συγκεκριμένο σετ τιμών ήταν καλύτερο από τα άλλα. Μετά το πέρας της συζήτησης κλήθηκαν οι μαθητές να επέμβουν στον κώδικα της προσομοίωσης ώστε να πετύχουν έναν συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Το πειραματικό αυτό μάθημα έγινε στα πλαίσια της Αυτοαξιολόγησης και της Ενδοσχολικής Επιμόρφωσης και πριν την έκδοση από την ΔΕΠΠΣ της εγκυκλίου για το πρόγραμμα της Ετεροπαρατήρησης στα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία. Η παρουσία των εκπαιδευτικών παρατηρητών στο μάθημα οπωσδήποτε το επηρέασε αφού είναι γνωστή η επίδραση του παρατηρητή στα κοινωνικά συστήματα. Ίσως όμως αυτή η επιρροή να μην ήταν ιδιαίτερα σημαντική, διότι ήταν τέτοια η απορρόφηση των μαθητών στο πείραμα και στη συζήτηση που ακολούθησε, που είναι ζήτημα αν διαπίστωσαν την ύπαρξη των καθηγητών παρατηρητών-αξιολογητών στην τάξη! ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Το μάθημα έγινε στο εργαστήριο Πληροφορικής του 1 ου ΠΠ ΓΕΛ Αθήνας. Έγιναν τρία μαθήματα, ένα για κάθε τμήμα Γενικής Παιδείας τη Γ Λυκείου. Κάθε τμήμα αποτελείται από είκοσι τρείς μαθητές. Αποτελούσε συνδιδασκαλία εργαστηριακή μορφή - όπου ένας καθηγητής παρουσίαζε το θέμα και οι άλλοι δύο βοηθούσαν τις ομάδες στη χρήση του λογισμικού. Λόγω της διαθεματικότητας της διδασκαλίας και των απαιτήσεών της σε γνωστικό όσο και τεχνικό επίπεδο, κρίναμε ότι έπρεπε να είναι παρόντες στο μάθημα και οι τρείς εκπαιδευτικοί οι οποίοι είχαν συμπληρωματικούς ρόλους και στη διαμόρφωση αυτής της εργασίας, λόγω των διαφορετικών ειδικοτήτων και των συμπληρωματικών ερευνητικών ενδιαφερόντων. Οι στόχοι του μαθήματος όπως καταγράφονταν στο σχέδιο μαθήματος το οποίο δόθηκε στους καθηγητές-παρατηρητές-αξιολογητές ήταν οι εξής: 1) Να εισαχθούν οι μαθητές στην προσομοίωση Πολύπλοκων Συστημάτων με Πολυπρακτορικό Λογισμικό μέσω της μελέτης ενός οικοσυστήματος σε περιβάλλον του λογισμικού NetLogo. Να συνδέσουν την νέα γνώση με την γλώσσα προγραμματισμού logo που διδάχτηκαν στο Γυμνάσιο. [180]

7 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας ΠΡΑΚΤΙΚΑ 2) Να πειραματιστούν μελετώντας μια τροφική αλυσίδα, να κάνουν μια υπόθεση και να προσπαθήσουν να την διερευνήσουν χρησιμοποιώντας την προσομοίωση και ένα λογιστικό φύλλο για υπολογισμούς. 3) Να αναστοχαστούν με βάση τα αποτελέσματα της έρευνάς τους και να γενικεύσουν. 4) Να επέμβουν στον κώδικα του προγράμματος για να αποκτήσουν μια ενθαρρυντική προγραμματιστική εμπειρία. Το δε χρονοδιάγραμμα του μαθήματος το οποίο επίσης δόθηκε στους παρατηρητές ήταν το ακόλουθο: 1) Παρουσίαση ενός οικοσυστήματος ως πολύπλοκου συστήματος (5 λεπτά). 2) Παρουσίαση του λογισμικού NetLogo και της προσομοίωσης του οικοσυστήματος ( 5λεπτά). 3) Ελεύθερος πειραματισμός με το μοντέλο (5 λεπτά). 4) Γραπτή πρόβλεψη συμπεριφοράς σε συγκεκριμένες τιμές μεταβλητών που θα δοθούν από τον καθηγητή ( 2 λεπτά). 5) Πειραματισμός των μαθητών στις συγκεκριμένες τιμές μεταβλητών. Χρήση Excel για υπολογισμό μέσων τιμών. Καταχώρηση αποτελεσμάτων στο φύλλο εργασίας (15 λεπτά). 6) Επαληθεύτηκαν οι προβλέψεις; Γιατί; Συζήτηση-γενίκευση (10 λεπτά). 7) Επέμβαση στον κώδικα (3 λεπτά). Η παρουσίαση του θέματος έγινε με με λίγες, αλλά ελκυστικές διαφάνειες, και οι ομάδες «έτρεξαν» το πρόγραμμα στον υπολογιστή τους ενώ συμπλήρωναν φύλλο εργασίας. Το χρονοδιάγραμμα κρατήθηκε αρκετά πιστά οι μαθητές είχαν ειδοποιηθεί και βρισκόταν από την αρχή στο εργαστήριο - με εξαίρεση τη χρήση του Excel, η οποία κρίθηκε ότι θα ήταν χρονοβόρα. Άλλωστε ήταν εύκολο για τους μαθητές να εξάγουν ασφαλή συμπεράσματα εκτιμώντας τον μέσο όρο. Οι μαθητές έδειξαν ενδιαφέρον τόσο κατά τη διάρκεια του πειράματος όσο και κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των αποτελεσμάτων και της συζήτησης και ήταν πρόθυμοι να εξηγήσουν θεωρητικά τα αποτελέσματα. Οι παρατηρητές-αξιολογητές καθηγητές παρακολουθούσαν το μάθημα χωρίς να επεμβαίνουν. Σε μια όμως περίπτωση προτίμησαν να σχηματίσουν ομάδα και να πάρουν μέρος στο μάθημα αφού υπήρχε ελεύθερος υπολογιστής. Είχαμε δηλαδή και συμμετοχική παρατήρηση! ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ Κάθε εκπαιδευτικός που διδάσκει μάθημα Γενικής Παιδείας στη Γ τάξη ξέρει πόσο δύσκολο είναι να κερδίσεις τη συμμετοχή των μαθητών σε ένα μάθημα στο οποίο δεν έχουν πρόθεση να εξεταστούν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Το μάθημα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας δεν αποτελεί εξαίρεση, ακόμη και αν αρκετοί μαθητές επιλέγουν να το εξεταστούν πανελλαδικά ακόμη και της θεωρητικής κατεύθυνσης - επειδή το θεωρούν «ευκολότερο» από το μάθημα Ιστορία Γενικής Παιδείας. Όμως στα μαθήματα με NetLogo οι περισσότεροι μαθητές εκδήλωσαν ενδιαφέρον και μεγάλη συμμετοχή. Κατά την άποψή μας αυτό οφείλεται τόσο στη χρήση του υπολογιστή όσο και στο θέμα. Οι απόψεις των μαθητών καταγράφηκαν σε ερωτηματολόγια πριν και μετά το μάθημα. Τα αποτελέσματα από την στατιστική επεξεργασία των ερωτηματολογίων, αρχικά μας εξέπληξαν αρνητικά, αφού δεν εμφάνιζαν μεγάλες διαφορές στις γνώσεις [181]

8 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» και στις στάσεις των μαθητών πριν και μετά το μάθημα. Αυτό κάθε άλλο παρά μη αναμενόμενο είναι, όπως θα δούμε παρακάτω. Στο Σχήμα 2 παρατηρούμε ότι οι μαθητές τόσο πριν όσο και μετά το μάθημα δείχνουν να γνωρίζουν ότι η μελέτη των Πολύπλοκων Συστημάτων μπορεί να γίνει με ποικίλους τρόπους. Κατά την άποψή μας αυτό δε σημαίνει υποχρεωτικά ότι οι μαθητές έχουν ιδιαίτερες γνώσεις για τα Πολύπλοκα Συστήματα. Νομίζουμε ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση η ίδια η γλώσσα περιέχει γνώση. Είναι αναμενόμενο ένα «πολύπλοκο πρόβλημα» να μπορεί να προσεγγιστεί από διαφορετικές σκοπιές. Σχήμα 2: Τα οικοσυστήματα και τα άλλα Πολύπλοκα Συστήματα Στο Σχήμα 3 παρατηρούμε ότι διαπιστώνεται μια μικρή αλλαγή όσον αφορά την άποψη που συχνά έχουν οι μαθητές ότι: «αυτά που κάνουμε στο σχολείο δεν έχουν σχέση με την πραγματική ζωή». Η επαφή των μαθητών με τα Πολύπλοκα Συστήματα μέσω αυτού του μαθήματος πιθανόν να έχει συνεισφέρει στη δικαίωση του σχολείου και της επιστήμης στα μάτια των μαθητών. Σχήμα 3: Η γλώσσα logo που διδάχτηκα στο Γυμνάσιο Στο Σχήμα 4 παρατηρούμε ότι διαπιστώνεται μια θετική αλλαγή στην άποψη των μαθητών όσον αφορά την δυνατότητα των προσομοιώσεων να βοηθούν στην [182]

9 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας ΠΡΑΚΤΙΚΑ κατανόηση των Πολύπλοκων Συστημάτων και δίνουν πιθανές λύσεις. Αυτό συνιστά μια μικρή συνεισφορά του μαθήματος στην ενίσχυση του τεχνολογικού αλφαβητισμού που τόσο απαραίτητος είναι στην εποχή μας. Το γεγονός ότι έχουμε αύξηση στη συχνότητα της άποψης ότι οι προσομοιώσεις οδηγούν σε τελικές απαντήσεις πιθανόν να οφείλεται στην εντύπωση που προκάλεσε στους μαθητές η προσομοίωση. Σχήμα 4: Μια πολυπρακτορική προσομοίωση σε logo Στο Σχήμα 5 παρατηρούμε ότι δε διαπιστώνουμε σημαντική αλλαγή στην αυτοπεποίθηση των μαθητών σε σχέση με την ικανότητά τους να προγραμματίζουν έναν υπολογιστή ή ίσως και να διαφαίνεται ότι αποκτούν μια πιο απαισιόδοξη στάση. Αυτό πιθανόν να οφείλεται στο γνωστό εγγενές πρόβλημα της στατιστικής να αντιμετωπίζει με όμοιο τρόπο ανόμοια πράγματα. Η άποψή μας αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι, τις αμέσως επόμενες ημέρες, ομάδες μαθητών πειραματίστηκαν συστηματικά στο εργαστήριο της πληροφορικής, στα πλαίσια του μαθήματος των πολυμέσων, τόσο με το συγκεκριμένο μοντέλο όσο και με άλλα μοντέλα της Netlogo σε επίπεδο διεπαφής αλλά και με τον κώδικα. Φαίνεται λοιπόν ότι κάποιοι άλλοι μαθητές αποφάσισαν ότι ο προγραμματισμός δεν τους αφορά. Αυτό δεν είναι παράξενο για τους μαθητές της Γ Λυκείου οι οποίοι βρίσκονται στην ηλικία που θα πάρουν σημαντικές αποφάσεις για την πορεία τους μετά το σχολείο. Ο προγραμματισμός σε επίπεδο κώδικα αποτελεί εξειδίκευση που ξεπερνά την εξοικείωση με τις ΤΠΕ η οποία στην εποχή μας αποτελεί μέρος του απαραίτητου για τον καθένα γραμματισμού. [183]

10 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» Σχήμα 5: Εγώ (ο μαθητής/ η μαθήτρια)... Στο Σχήμα 6 παρατηρούμε ότι δε διαπιστώνουμε κάποια σημαντική αλλαγή στην γνώμη των μαθητών για το τι σημαίνει το πρόβλημα «Εξερεύνηση ή Εκμετάλλευση», εύρημα που αποτέλεσε δυσάρεστη έκπληξη για την ερευνητική ομάδα αφού το πρόβλημα αυτό ήταν το επίκεντρο του μαθήματος. Τι συμβαίνει λοιπόν; Το μάθημα πήγε χαμένο αφού οι μαθητές φαίνεται να μην έμαθαν τίποτα - ίσως και να μπερδεύτηκαν ακόμη περισσότερο; Σύμφωνα με επισταμένες έρευνες, τα Πολύπλοκα Συστήματα προβάλουν σοβαρά εμπόδια σε αυτούς που προσπαθούν να τα κατανοήσουν, ιδιαίτερα δε σε αυτούς που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή μαζί τους. Η κατανόηση των Πολύπλοκων Συστημάτων αποτελεί Πολύπλοκο Πρόβλημα από μόνο του (Sterman, 1994). Οι κατανόηση των Πολύπλοκων Συστημάτων από τους αρχάριους εστιάζει σε ορατές δομές. Τα πολυπαραγοντικά φαινόμενα που είναι αόρατα και αλληλοεξαρτώμενα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να κατανοηθούν. Ένας λόγος είναι η υπερβολική μνήμη εργασίας (working memory) και τα νέα νοητικά μοντέλα (mental models) που απαιτούνται. Επίσης το πράγματα δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι στα Πολύπλοκα Φαινόμενα δεν υπάρχει απλή ευθύγραμμη αιτιότητα και το αποτέλεσμα εμφανίζεται ως «ανάδυση» (emergence) εξαιτίας της ταυτόχρονης αλληλεπίδρασης πολλών παραγόντων (Hmelo-Silver κ.α., 2007). [184]

11 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας ΠΡΑΚΤΙΚΑ Σχήμα 6: Ποια από τα δυο πολύπλοκα προβλήματα ανήκουν στην κατηγορία Εξερεύνηση ή Εκμετάλλευση; Αλλά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται με το συγκεκριμένο μάθημα, που συνέβαλλαν στο φτωχό αυτό αποτέλεσμα. Πρώτος ανάμεσά τους είναι νομίζουμε το γεγονός ότι εισήχθησαν στο μάθημα πολλές νέες έννοιες οι οποίες δεν ήταν εύκολο να αφομοιωθούν στα πλαίσια ενός μαθήματος μιας ώρας. Δεύτερος λόγος είναι ότι οι μαθητές αναγκάστηκαν να γνωρίσουν ταυτόχρονα έναν νέο μέσο και ένα νέο πρόβλημα. Αυτό νομίζουμε είναι γενικότερο πρόβλημα με την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη διδασκαλία γι αυτό άλλωστε η εξοικείωση με αυτές αποτελεί χωριστό διδακτικό αντικείμενο (Γιάτας, 2012). Τρίτος λόγος είναι ίσως το γεγονός ότι τα ερωτηματολόγια μετά το μάθημα απαντήθηκαν μια εβδομάδα μετά. Είναι γνωστό ότι οι νέες έννοιες δε «διώχνουν» πάντοτε αυτές που πρόκειται να αντικαταστήσουν αλλά πολλές φορές συμβιώνουν και αναδύονται ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν κάθε φορά (Γκαράς, 2008). Για την αξιολόγηση του μαθήματος από τους καθηγητές παρατηρητές χρησιμοποιήθηκε η φόρμα, βάσει της οποίας έγινε η μοριοδότηση της παρατήρησης των διδασκαλιών του εκπαιδευτικού από τον Σχολικό Σύμβουλο κατά τη διάρκεια των αξιολογήσεων-κρίσεων των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων. Οι καθηγητές του σχολείου μας έχουν εμπειρία ετεροπαρατήρησης και αξιολόγησης, ήταν όμως η πρώτη φορά που αυτό γινόταν από συναδέλφους. Στο Σχήμα 7 βλέπουμε τη στατιστική της αποτίμησης του μαθήματος από τους παρατηρητές. Παρατηρούμε ότι το «σχέδιο μαθήματος» (1) κρίθηκε κατά βάση «πολύ καλό», η «οργάνωση της τάξης) (2) πολύ καλή ενώ οι «μορφές διδασκαλίας-διδακτικά εργαλεία και στρατηγικές» (3) πήραν και πολλές αξιολογήσεις στη βαθμίδα «ικανοποιητικό». Αυτό ίσως απηχεί το γεγονός ότι αρκετοί συνάδελφοι αμφισβητούν τη χρήση ή θεωρούν υπερβολική τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών στην τάξη. Επίσης στη βαθμίδα «ικανοποιητικό» είχαμε αρκετές βαθμολογίες στην ερώτηση «γνωστική επάρκεια του εκπαιδευτικού» (4) το οποίο βέβαια είναι αναμενόμενο αφού κανείς από τους τρεις συνδιδάσκοντες δεν έχει ειδίκευση στα Πολύπλοκα Συστήματα. Επίσης στην ίδια βαθμίδα είχαμε αρκετές βαθμολογίες στην κατηγορία «αξιολόγηση των [185]

12 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» μαθητών σε όλες τις φάσεις της διδασκαλίας» (10) το οποίο επίσης είναι αναμενόμενο διότι δεν είναι εύκολο να αξιολογήσει κανείς τους μαθητές σε ένα εισαγωγικό μάθημα σε ένα τόσο δύσκολο θέμα. Πολύ καλή έως άριστη βαθμολογία είχαμε στις κατηγορίες (7) «διδακτική ευελιξία», (8) «παιδαγωγικό/μαθησιακό κλίμα», (9) «διαχείριση της τάξης», (11) «εσωτερική συνοχή της διδασκαλίας και διαχείριση του διδακτικού χρόνου». Κατά την άποψή μας αυτές οι καλές βαθμολογίες αντανακλούν το ενδιαφέρον και την αφοσίωση που έδειξαν οι μαθητές κάνοντας το μάθημα να φαίνεται οργανωμένο και με συνοχή. Σε ένα βαθμό οι βαθμολογίες αυτές ίσως επηρεάστηκαν από το αίσθημα συναδελφικότητας και από το γεγονός ότι ο ένας των συνδιδασκόντων ήταν ο διευθυντής του σχολείου. Σχήμα 7: Η βαθμολογία των καθηγητών-παρατηρητών: 1) Σχέδιο μαθήματος 2) Οργάνωση της τάξης 3) Μορφές διδασκαλίας, διδακτικά εργαλεία και στρατηγικές 4) Γνωστική επάρκεια του εκπαιδευτικού 5) Εμπλοκή/συμμετοχή των μαθητών στο μάθημα 6) Σαφήνεια στην επικοινωνία 7) Διδακτική ευελιξία 8) Παιδαγωγικό/μαθησιακό κλίμα 9) Διαχείριση της τάξης 10) Αξιολόγηση των μαθητών σε όλες τις φάσεις της διδασκαλίας 11) Εσωτερική συνοχή της διδασκαλίας και διαχείριση του διδακτικού χρόνου. Ενδιαφέρουσες ήταν και οι γραπτές παρατηρήσεις των καθηγητών. Ορισμένοι έγραψαν ότι σε συνθήκες κανονικού μαθήματος, χωρίς παρατηρητές, τα πράγματα μπορεί να ήταν πολύ διαφορετικά, το οποίο βέβαια ναι μεν θεωρητικά έχει βάση, στην ουσία όμως πιστεύουμε ότι το μάθημα πάλι θα κέρδιζε τους μαθητές, διότι κατά τη διάρκεια αυτού του μαθήματος ήταν τόσο απορροφημένοι που δε φαινόταν να αντιλαμβάνονται την παρουσία των παρατηρητών. Μια άλλη παρατήρηση είχε σχέση με τη σύνδεση του μαθήματος με το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Παρότι μέχρι στιγμής υπάρχει μερική σύνδεση, και μόνο με το αντικείμενο της βιολογίας, το πειραματικό αυτό μάθημά μας και άλλες πιο συστηματικές ερευνητικές εργασίες που θα γίνουν στο μέλλον, θα μπορούσαν να γίνουν η αρχή για μια ευρύτερη εισδοχή των Πολύπλοκων Συστημάτων στο Διαθεματικό Πλαίσιο. Μερικοί καθηγητές των φυσικών επιστημών μας δήλωσαν ότι βρίσκουν το πρόγραμμα NetLogο ενδιαφέρον και ότι το μελετούν με σκοπό να το χρησιμοποιήσουν στην τάξη. Αλλά και καθηγητές άλλων ειδικοτήτων έδειξαν ενδιαφέρον με απτό αποτέλεσμα την απόφαση για συνεργατικό σχεδιασμό μαθημάτων. Συγκεκριμένα ετοιμάζουμε μάθημα με το μοντέλο της NetLogo [186]

13 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας ΠΡΑΚΤΙΚΑ segregation στην Κοινωνιολογία Γενικής Παιδεία της Γ Λυκείου. Το γεγονός ότι αυτό, το επίσης πειραματικό, μάθημα θα γίνει με τους ίδιους μαθητές της Γ Λυκείου θα μας δώσει την ευκαιρία να διορθώσουμε λάθη που κάναμε. Συμπερασματικά, το πειραματικό αυτό μάθημα, αν και δε γνωρίζουμε τι ακριβώς δίδαξε στους μαθητές, έμαθε σε εμάς ορισμένα καινούργια πράγματα. 1) Μπορεί να κινηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών για τα Πολύπλοκα Συστήματα και τις προσομοιώσεις τους. 2) Τόσο τα Πολύπλοκα Συστήματα όσο και οι προσομοιώσεις τους απαιτούν συστηματικό τρόπο διδασκαλίας ο οποίος θα έπρεπε να αρχίζει από το Δημοτικό Σχολείο όπως άλλωστε γίνεται και αλλού, όπως έχουμε περιγράψει παραπάνω. 3) Η Eτεροπαρατήρηση στη διδασκαλία μπορεί να αποβεί εργαλείο όχι μόνο για τη βελτίωση της διδασκαλίας του καθενός μας αλλά και για τη βελτίωση του ίδιου του Α.Π. Τελειώνοντας, τονίζουμε ότι τα Πολύπλοκα Συστήματα υπάρχουν παντού γύρω μας, στη φύση, στην κοινωνία και σε όλες τις εκφάνσεις τους: στο νου, στην ψυχή, στη γνώση, στη γλώσσα, στην επικοινωνία και στα μαθηματικά. Το ίδιο και τα Πολύπλοκα Προβλήματα. Η σχολική τάξη είναι ένα Πολύπλοκο Σύστημα και η μάθηση ένα Πολύπλοκο Πρόβλημα. Βασική ιδιότητα της μάθησης είναι ότι στηρίζεται στην ανάδραση η οποία είναι επίσης βασική ιδιότητα των Πολύπλοκων Συστημάτων. Μια ανάδραση η οποία δεν επηρεάζει μόνο τη γνώση δε δημιουργεί απλώς νέα γνώση αλλά αλλάζει και τα νοητικά μοντέλα και τους νοητικούς χάρτες με τους οποίους μαθαίνουμε (Sterman, 1994). Τι περισσότερο ενδιαφέρον από την ανάδραση που οφείλεται στους ανθρώπους με τους οποίους συνεργαζόμαστε καθημερινά στο σχολείο; Δηλαδή στους μαθητές και στους καθηγητές. ΑΝΑΦΟΡΕΣ English, L. D. (2007). Complex Systems in the Elementary and Middle School Mathematics Curriculum: A Focus on Modeling. The Montana Mathematics Enthusiast, Monograph 3, pp Gkiolmas, A., Karamanos, K., Chalkidis, A., Skordoulis, C., Papaconstantinou, M., & Stavrou, D. (2013). Using Simulations of NetLogo as a Tool for Introducing Greek High- School Students to Eco-Systemic Thinking. Advances In Systems' Science and Applications 13(3): Gupta, A. K., Smith, K. J. & Shalley, C. E. (2006). The Interplay between Exploitation and Exoloration. Akademy of Management Journal, Vol. 49, No 4, [Προσπέλαση ]. Hmelo-Silver, C. E., Marathe, S. & Liu, L. (2007). Fish swim, rocks sit, and lungs breathe: Expert-novice understanding of complex systems. Journal of the Learning Sciences. 16(3) pp Indiana Univ. (2013). Federal grant funding IU project to understand how children learn about complex systems. [Προσπέλαση ]. NetLogo User Manual (2012). [Προσπέλαση ]. Petreska, I., Stamatopouloy, I. (2013). A Comparative Study of Tools for Visualisation of State-Based Spatial Multi-Agent Models. Proc. of the 6th Balkan Conference in Informatics, Pg [187]

14 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» Project GUTS (2014). Growing Up Thinking Scientifically. [Προσπέλαση ]. SFI (2014). Complexity Explorer. Προσπέλαση Sterman, J., D. (1994). Learning in and about Complex Systems. System Dynamics Review Vol 10 No 2-3 Summer-Fall. University of Chicago (2011). Collaborative Research: Learning About Complex Systems in Middle School by Constructing Structure-Behavior-Function Models. [Προσπέλαση ]. Wilensky, U. (1997). NetLogo Ants model. Center for Connected Learning and Computer-Based Modeling, Northwestern University, Evanston, IL. [Προσπέλαση ]. Wilensky, U. (1999). NetLogo. Center for Connected Learning and Computer- Based Modeling, Northwestern University, Evanston, IL. [Προσπέλαση ]. Γιάτας, Δ. (2012). Διερευνώντας το προφίλ του καθηγητή πληροφορικής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: επιμορφωτικές ανάγκες και πολιτικές. Ημερίδα: Σύγχρονα ερευνητικά προβλήματα στο πεδίο της ηλεκτρονικής μάθησης: Τάσεις και μεθοδολογίες μελέτης. Μάιος. Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Τμ. Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Ερ. Ομάδα Ηλεκτρονικής Μάθησης. Γκαράς, Γ. (2008). Επιστήμη στο παιδικό βιβλίο. Πώς τα εικονογραφημένα βιβλία βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν επιστημονική σκέψη. 2 Ο Διεθνές Διεπιστημονικό Συνέδριο «Επιστήμη και Τέχνη: Κοινή Πορεία προς το Ωραίο και την Αλήθεια;» Ε.Ε.Φ, Αθήνα, Ιανουάριος. (Επιστήμη στο Παιδικό Βιβλίο) [Προσπέλαση ]. Γκιόλμας Α., Χαλκίδης A., Σταύρου Δ. & Σκορδούλης Κ. (2008). Το Περιεχόμενο της Έννοιας «Πολυπλοκότητα» ως \Χαρακτηριστικό των Οικοσυστημάτων. Η Εκπαιδευτική Αξία και οι Στόχοι της Διδασκαλίας της. Στο: Πρακτικά 4ου Πανελλήνιου Συνέδριου της ΠΕΕΚΠΕ «Προς την Αειφόρο Ανάπτυξη: Φυσικοί Πόροι, Κοινωνία, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση», Ναύπλιο, Δεκέμβριος. Ραγιαδάκος, Χ. (2011). Βασικά Χαρακτηριστικά της Διερευνητικής Μεθόδου στη Μάθηση και τη Διδασκαλία. Υλικό που μοιράστηκε σε σεμινάρια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών. [188]

Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες

Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες ΣΧΟΛΕΙΟ Η εκπαιδευτική πρακτική αφορούσε τη διδασκαλία των μεταβλητών στον προγραμματισμό και εφαρμόστηκε σε μαθητές της τελευταίας τάξης ΕΠΑΛ του τομέα Πληροφορικής στα πλαίσια του μαθήματος του Δομημένου

Διαβάστε περισσότερα

Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία

Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία Συμμετοχή στο Πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΔΡΑΣΗΣ Σχολική χρονιά: 2015-2016 ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ 556 3 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Ματούλας Γεώργιος Δάσκαλος ΔΣ Ευξινούπολης

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές Προσομοίωσης

Εφαρμογές Προσομοίωσης Εφαρμογές Προσομοίωσης H προσομοίωση (simulation) ως τεχνική μίμησης της συμπεριφοράς ενός συστήματος από ένα άλλο σύστημα, καταλαμβάνει περίοπτη θέση στα πλαίσια των εκπαιδευτικών εφαρμογών των ΤΠΕ. Μπορούμε

Διαβάστε περισσότερα

Προτιμήσεις εκπαιδευτικών στην επίλυση προβλημάτων με συμμετρία. Στόχος έρευνας

Προτιμήσεις εκπαιδευτικών στην επίλυση προβλημάτων με συμμετρία. Στόχος έρευνας Προτιμήσεις εκπαιδευτικών στην επίλυση προβλημάτων με συμμετρία Πουλιτσίδου Νιόβη- Χριστίνα Τζιρτζιγάνης Βασίλειος Φωκάς Δημήτριος Στόχος έρευνας Να διερευνηθούν οι παράγοντες, που επηρεάζουν την επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία στην Εκπαίδευση Εισαγωγή. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 24/9/2012

Τεχνολογία στην Εκπαίδευση Εισαγωγή. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 24/9/2012 Τεχνολογία στην Εκπαίδευση Εισαγωγή Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 24/9/2012 Μάθηση Γενικότερος όρος από την «εκπαίδευση» Την εκπαίδευση την αντιλαμβανόμαστε σαν διαδικασία μέσα στην τάξη «Μάθηση» παντού και συνεχώς

Διαβάστε περισσότερα

Salinity Project: Ανακρίνοντας τo θαλασσινό νερό

Salinity Project: Ανακρίνοντας τo θαλασσινό νερό Salinity Project: Ανακρίνοντας τo θαλασσινό νερό Μέτρηση της Αλατότητας σε θάλασσες τις Αττικής Ε. Θαρουνιάτη ΠΕ03, Ε. Κοντογούλα ΠΕ04 & ΠΕ32, Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Γέρακα με Λ.Τ. Περιγραφή της Δραστηριότητας

Διαβάστε περισσότερα

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας 1. Εισαγωγή Σχολιασµός των εργασιών της 16 ης παράλληλης συνεδρίας µε θέµα «Σχεδίαση Περιβαλλόντων για ιδασκαλία Προγραµµατισµού» που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του 4 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «ιδακτική

Διαβάστε περισσότερα

Διάδοση Ιών στα Δίκτυα. Μια Διαθεματική Εργασία με το Λογισμικό NetLogo

Διάδοση Ιών στα Δίκτυα. Μια Διαθεματική Εργασία με το Λογισμικό NetLogo Διάδοση Ιών στα Δίκτυα. Μια Διαθεματική Εργασία με το Λογισμικό NetLogo Γκαράς Γεώργιος 1, Γιάτας Δημήτριος 2, Κωσταρίδης Παναγιώτης 3, Βλάσση Μαρία 4 ggkaras@gmail.com, dyiatas@gmail.com, panakost1967@gmail.com,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα PROFILES ανακοινώνει τη δυνατότητα δήλωσης ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο δεύτερο κύκλο βιωματικών εργαστηρίων (2012-2013) με θέμα το σχεδιασμό και

Διαβάστε περισσότερα

Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα. συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη τιµή.

Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα. συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη τιµή. Σενάριο 6. Συµµεταβολές στο ισοσκελές τρίγωνο Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ»

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ» ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ» Νικόλαος Μπαλκίζας 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του σχεδίου μαθήματος είναι να μάθουν όλοι οι μαθητές της τάξης τις έννοιες της ισοδυναμίας των κλασμάτων,

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά και Πληροφορική. Διδακτική Αξιοποίηση του Διαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών.

Μαθηματικά και Πληροφορική. Διδακτική Αξιοποίηση του Διαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών. Μαθηματικά και Πληροφορική. Διδακτική Αξιοποίηση του Διαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών. Α. Πέρδος 1, I. Σαράφης, Χ. Τίκβα 3 1 Ελληνογαλλική Σχολή Καλαμαρί perdos@kalamari.gr

Διαβάστε περισσότερα

«Ψηφιακά δομήματα στα μαθηματικά ως εργαλεία μάθησης για το δάσκαλο και το μαθητή»

«Ψηφιακά δομήματα στα μαθηματικά ως εργαλεία μάθησης για το δάσκαλο και το μαθητή» Ψηφιακό σχολείο: Το γνωστικό πεδίο των Μαθηματικών «Ψηφιακά δομήματα στα μαθηματικά ως εργαλεία μάθησης για το δάσκαλο και το μαθητή» ΕΛΕΝΗ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΟΥ Πληροφορικός ΠΕ19 (1 ο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Σχεδιασμός... αντιμετωπίζει ενιαία το πλαίσιο σπουδών (Προδημοτική, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο), είναι συνέχεια υπό διαμόρφωση και αλλαγή, για να αντιμετωπίζει την εξέλιξη,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ 2. Εκπαιδευτικό Λογισμικό για τα Μαθηματικά 2.1 Κύρια χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού λογισμικού για την Διδακτική των Μαθηματικών 2.2 Κατηγορίες εκπαιδευτικού λογισμικού για

Διαβάστε περισσότερα

Σενάριο 5. Μετασχηµατισµοί στο επίπεδο. Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Α' Λυκείου. Συµµετρία ως προς άξονα. Σύστηµα συντεταγµένων.

Σενάριο 5. Μετασχηµατισµοί στο επίπεδο. Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Α' Λυκείου. Συµµετρία ως προς άξονα. Σύστηµα συντεταγµένων. Σενάριο 5. Μετασχηµατισµοί στο επίπεδο Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Α' Λυκείου. Συµµετρία ως προς άξονα. Σύστηµα συντεταγµένων. Απόλυτη τιµή πραγµατικών αριθµών. Συµµεταβολή σηµείων. Θέµα: Στο περιβάλλον

Διαβάστε περισσότερα

Μαθησιακά Αντικείμενα για το μάθημα ΤΠΕ-Πληροφορική: Παιδαγωγική αξιοποίηση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Μαθησιακά Αντικείμενα για το μάθημα ΤΠΕ-Πληροφορική: Παιδαγωγική αξιοποίηση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση Μαθησιακά Αντικείμενα για το μάθημα ΤΠΕ-Πληροφορική: Παιδαγωγική αξιοποίηση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση Καθηγητής Αθανάσιος Τζιμογιάννης Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ΙΤΥΕ «Διόφαντος» ΗΜΕΡΙΔΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000)

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Πρόκειται για την έρευνα που διεξάγουν οι επιστήμονες. Είναι μια πολύπλοκη δραστηριότητα που απαιτεί ειδικό ακριβό

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Πληροφορικής

Διδακτική της Πληροφορικής Διδακτική της Πληροφορικής ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ανδρέας Σ. Ανδρέου (Αναπλ. Καθηγητής ΤΕΠΑΚ - Συντονιστής) Μάριος Μιλτιάδου, Μιχάλης Τορτούρης (ΕΜΕ Πληροφορικής) Νίκος Ζάγκουλος, Σωκράτης Μυλωνάς (Σύμβουλοι Πληροφορικής)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ POWER POINT

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ POWER POINT 2 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 677 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ POWER POINT Πέτρος Κούμουλος Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Τι είναι η «Εκπαιδευτική Τεχνολογία» (1) Εκπαιδευτική Τεχνολογία είναι «η εφαρμογή τεχνολογικών διαδικασιών και εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν

Διαβάστε περισσότερα

Η ανοικτή αυτή πρακτική έχει διάρκεια 2 διδακτικών ωρών και λαμβάνει μέρος στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου.

Η ανοικτή αυτή πρακτική έχει διάρκεια 2 διδακτικών ωρών και λαμβάνει μέρος στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου. ΣΧΟΛΕΙΟ Η συγκεκριμένη εκπαιδευτική πρακτική υλοποιήθηκε από τους μαθητές της Ε τάξης δημοτικού κατά την διάρκεια των παρεμβάσεων «εφαρμογής στην τάξη» της 6ης περιόδου επιμόρφωσης Β επιπέδου ΤΠΕ, αξιοποιώντας

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία της NetLogo. Logo

Ιστορία της NetLogo. Logo Ιστορία της NetLogo Εικόνα 1 Η ιστορική εξέλιξη από τη Logo, στη StarLogo και τέλος στη NetLogo. Logo Εικόνα 2 Από το ίδρυμα για τη Logo του MΙΤ στο διαδύκτιο. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, o Seymourt

Διαβάστε περισσότερα

Λογισμικό διδασκαλίας των μαθηματικών της Γ Τάξης Γυμνασίου

Λογισμικό διδασκαλίας των μαθηματικών της Γ Τάξης Γυμνασίου Λογισμικό διδασκαλίας των μαθηματικών της Γ Τάξης Γυμνασίου Δρ. Βασίλειος Σάλτας 1, Αλέξης Ηλιάδης 2, Ιωάννης Μουστακέας 3 1 Διδάκτωρ Διδακτικής Μαθηματικών, Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΣΠΑΙΤΕ Σαπών coin_kav@otenet.gr

Διαβάστε περισσότερα

Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας. Ιωαννίνων. Αριθμητικός Γραμματισμός. Εισηγήτρια : Σεντελέ Καίτη

Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας. Ιωαννίνων. Αριθμητικός Γραμματισμός. Εισηγήτρια : Σεντελέ Καίτη Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Ιωαννίνων Αριθμητικός Γραμματισμός Εισηγήτρια : Σεντελέ Καίτη ΘΕΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ «Προγραμματισμός-Οργάνωση και υλοποίηση μιας διδακτικής ενότητας στον Αριθμητικό Γραμματισμό» ΠΡΟΣΘΕΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Το σενάριο προτείνεται να διεξαχθεί με τη χρήση του Cabri Geometry II.

Το σενάριο προτείνεται να διεξαχθεί με τη χρήση του Cabri Geometry II. 9.2.3 Σενάριο 6. Συμμεταβολές στο ισοσκελές τρίγωνο Γνωστική περιοχή: Γεωμετρία Β Λυκείου. Συμμεταβολή μεγεθών. Εμβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστημα συντεταγμένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ. pagioti@sch.gr

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ. pagioti@sch.gr ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Αγιώτης Πέτρος pagioti@sch.gr Εκπαιδευτικός Πληροφορικής Τίτλος διδακτικού σεναρίου Η έννοια των σταθερών και της καταχώρησης στη Visual Basic Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές Στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Μάθηση και γνώση: μια συνεχής και καθοριστική αλληλοεπίδραση Αντώνης Λιοναράκης Στην παρουσίαση που θα ακολουθήσει θα μιλήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΠΕ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «Ο ΚΥΚΛΟΣ» Νικόλαος Μπαλκίζας Ιωάννα Κοσμίδου

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «Ο ΚΥΚΛΟΣ» Νικόλαος Μπαλκίζας Ιωάννα Κοσμίδου ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «Ο ΚΥΚΛΟΣ» Νικόλαος Μπαλκίζας Ιωάννα Κοσμίδου Αθήνα, Φεβρουάριος 2008 ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «Ο ΚΥΚΛΟΣ» Νικόλαος Μπαλκίζας Ιωάννα Κοσμίδου 1.

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Πληροφορικής ΙΙ

Διδακτική της Πληροφορικής ΙΙ Διδακτική της Πληροφορικής ΙΙ Ομάδα Γ Βότσης Ευστάθιος Γιαζιτσής Παντελής Σπαής Αλέξανδρος Τάτσης Γεώργιος Προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αρχάριοι προγραμματιστές Εισαγωγή Προβλήματα Δυσκολίες Διδακτικό

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργία παιχνιδιού με το ΜΙΤ AppInvnentor (Πινγκ - Πονγκ).

Δημιουργία παιχνιδιού με το ΜΙΤ AppInvnentor (Πινγκ - Πονγκ). Δημιουργία παιχνιδιού με το ΜΙΤ AppInvnentor (Πινγκ - Πονγκ). Επαρκές Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Πληροφορική Δημιουργός: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΡΑΒΟΓΛΙΑΔΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ,

Διαβάστε περισσότερα

«Του καλού καιρού» Erasmus + Edmuse Project: Education and Museum: Cultural Heritage for Science Learning

«Του καλού καιρού» Erasmus + Edmuse Project: Education and Museum: Cultural Heritage for Science Learning «Του καλού καιρού» Erasmus + Edmuse Project: Education and Museum: Cultural Heritage for Science Learning Εκπαιδευτικός: Μαρία Αγγελακοπούλου Τάξεις: Γ και Δ Ηλικίες: 9 και 10 Ιανουάριος 2017 2ο Δημοτικό

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδια Δράσης Πεδία: Τομείς: Δείκτες:

Σχέδια Δράσης Πεδία: Τομείς: Δείκτες: 1 Σχέδια Δράσης Πεδία: 1. Εκπαιδευτικές διαδικασίες. Κλίμα και σχέσεις στο σχολείο. 2. Εκπαιδευτικά αποτελέσματα. Τομείς: 1. Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Κλίμα και σχέσεις στο σχολείο. 2. Εκπαιδευτικά

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Πατρών. Αθανασία Μπαλωμένου ΠΕ03 Βασιλική Ρήγα ΠΕ03 Λαμπρινή Βουτσινά ΠΕ04.01

Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Πατρών. Αθανασία Μπαλωμένου ΠΕ03 Βασιλική Ρήγα ΠΕ03 Λαμπρινή Βουτσινά ΠΕ04.01 Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Πατρών Αθανασία Μπαλωμένου ΠΕ03 Βασιλική Ρήγα ΠΕ03 Λαμπρινή Βουτσινά ΠΕ04.01 Τα ερωτήματα που προκύπτουν από την εισαγωγή της Φυσικής στην Α γυμνασίου είναι :

Διαβάστε περισσότερα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα Σενάριο 3. Τα µέσα των πλευρών τριγώνου Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα τριγώνων, τριγωνοµετρικοί αριθµοί περίµετρος και εµβαδόν.

Διαβάστε περισσότερα

«Σύγχρονες προσεγγίσεις και πειράματα στη Διδασκαλία της Φυσικής και της Χημείας στη Δευτεροβάθμια και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση».

«Σύγχρονες προσεγγίσεις και πειράματα στη Διδασκαλία της Φυσικής και της Χημείας στη Δευτεροβάθμια και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση». ΔΟΜΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «Σύγχρονες προσεγγίσεις και πειράµατα στη Διδασκαλία της Φυσικής και της Χηµείας στη Δευτεροβάθµια και Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση» http://diaviou.auth.gr/physics_and_chemistry_edu

Διαβάστε περισσότερα

Σ.Ε.Π. (Σύνθετο Εργαστηριακό Περιβάλλον)

Σ.Ε.Π. (Σύνθετο Εργαστηριακό Περιβάλλον) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: ΝΟΜΟΙ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΕΡΙΩΝ με τη βοήθεια του λογισμικού Σ.Ε.Π. (Σύνθετο Εργαστηριακό Περιβάλλον) Φυσική Β Λυκείου Θετικής & Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Νοέμβριος 2013 0 ΤΙΤΛΟΣ ΝΟΜΟΙ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΕΡΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΠΕΪΚΑΚΗ Επιβλέπων καθηγητής: Αντωνιάδης Νικόλαος ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2006 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Εκπαίδευση από απόσταση Η τηλεμάθηση Ιδρυματική εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ 556 3 Ο ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Ματούλας Γεώργιος άσκαλος Σ Ευξινούπολης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣΙΟ ΝΗΠ. ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΔΗΜΟΣΙΟ ΝΗΠ. ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟ ΝΗΠ. ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΔΡΑΣΗΣ «Η Δημιουργική χρήση της τεχνολογίας στα Μαθηματικά μέσω της αυτενέργειας των παιδιών.» Συντονίστρια: Στέλια Δημητρίου-Μιχαηλίδου

Διαβάστε περισσότερα

Η λογαριθµική συνάρτηση και οι ιδιότητές της

Η λογαριθµική συνάρτηση και οι ιδιότητές της ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Η λογαριθµική συνάρτηση και οι ιδιότητές της Η διδασκαλία της λογαριθµικής συνάρτησης, στο σχολικό εγχειρίδιο της Β Λυκείου, έχει σαν βάση την εκθετική συνάρτηση και την ιδιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές Εκπαιδευτικού Λογισμικού για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Εφαρμογές Εκπαιδευτικού Λογισμικού για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Εφαρμογές Εκπαιδευτικού Λογισμικού για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Μαρία Καραβελάκη-Καπλάνη, M.Sc. INTE*LEARN Αγν.Στρατιώτη 46 176 73 Καλλιθέα τηλ. 95 91 853, fax. 95 72 098 E-mail: intelrn@prometheus.hol.gr

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα εκπαιδευτικών πυρήνων για την ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη μαθησιακή διαδικασία στη σχολική μονάδα

Πρόγραμμα εκπαιδευτικών πυρήνων για την ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη μαθησιακή διαδικασία στη σχολική μονάδα Πρόγραμμα εκπαιδευτικών πυρήνων για την ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη μαθησιακή διαδικασία στη σχολική μονάδα Χριστόδουλος Τασουρής, Συνεργάτης Τομέα Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΟΡΙΟ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ ΕΞ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΕΚ ΔΕΞΙΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΚΟΥΤΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 Θέματα Διδακτικής Φυσικών Επιστήμων 1. ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2. ΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΑΙ Η ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ 3. ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ & ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την 1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την παλαιότερη γνώση τους, σημειώνουν λεπτομέρειες, παρακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ Διδακτικές τεχνικές/ μέθοδοι Εκπαίδευση για το Περιβάλλον & την Αειφορία Μεθοδολογικές προσεγγίσεις προσανατολισμένη στη ΔΡΑΣΗ με κεντρικό άξονα την ΟΛΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 1ης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 1ης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Αναστοχασμός ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 1ης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ(A) : Αθηνά Ανδριανοπούλου ΠΕ19 ΤΙΤΛΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Προγραμματισμός σε Ψευδογλώσσα - Δομές Επανάληψης. Το πρόβλημα ελαστικής/ανελαστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γιατί η Ρομποτική στην Εκπαίδευση; A) Τα παιδιά όταν σχεδιάζουν, κατασκευάζουν και προγραμματίζουν ρομπότ έχουν την ευκαιρία να μάθουν παίζοντας και να αναπτύξουν δεξιότητες Η

Διαβάστε περισσότερα

Σεμινάριο μεικτής μάθησης του ΚΠΕ Βιστωνίδας: «Δημιουργία παρουσιάσεων με Prezi για την περιβαλλοντική εκπαίδευση»

Σεμινάριο μεικτής μάθησης του ΚΠΕ Βιστωνίδας: «Δημιουργία παρουσιάσεων με Prezi για την περιβαλλοντική εκπαίδευση» Σεμινάριο μεικτής μάθησης του ΚΠΕ Βιστωνίδας: «Δημιουργία παρουσιάσεων με Prezi για την περιβαλλοντική εκπαίδευση» Αποτελέσματα αξιολόγησης των συμμετεχόντων Επιμορφωτές: Άγγελος Κωνσταντινίδης, Χρήστος

Διαβάστε περισσότερα

Εργάστηκαν οι: Δαρειώτη Φωτεινή, 111320130032 Κανέλλη Ζωή-Ειρήνη, 11320130041 Έλενα Τσιάρλεστον, 113201300163

Εργάστηκαν οι: Δαρειώτη Φωτεινή, 111320130032 Κανέλλη Ζωή-Ειρήνη, 11320130041 Έλενα Τσιάρλεστον, 113201300163 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Εργάστηκαν οι: Δαρειώτη Φωτεινή, 111320130032 Κανέλλη Ζωή-Ειρήνη, 11320130041 Έλενα Τσιάρλεστον, 113201300163 Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Ζαχαρούλα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ»

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΕΙΣΗΓΗΣΗ: «Πρακτικές αξιολόγησης κατά τη διδασκαλία των Μαθηματικών» Γιάννης Χριστάκης Σχολικός Σύμβουλος 3ης Περιφέρειας

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τμήμα Ιατρικών εργαστηρίων & Προσχολικής Αγωγής Συντονίστρια: Επίκουρη Καθηγήτρια, Ελένη Μουσένα [Σύγχρονες Τάσεις στην Παιδαγωγική Επιστήμη] «Παιδαγωγικά μέσω Καινοτόμων

Διαβάστε περισσότερα

Salinity Project Ανακρίνοντας τo θαλασσινό νερό

Salinity Project Ανακρίνοντας τo θαλασσινό νερό Salinity Project Ανακρίνοντας τo θαλασσινό νερό Μέτρηση της Αλατότητας σε θάλασσες τις Αττικής Ε. Θαρουνιάτη ΠΕ03, Ε. Κοντογούλα ΠΕ04, Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λ.Τ. Γέρακα Προτεινόμενη δραστηριότητα Εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός και στόχοι της δράσης Το πλαίσιο εφαρμογής Δραστηριότητες της δράσης

Σκοπός και στόχοι της δράσης Το πλαίσιο εφαρμογής Δραστηριότητες της δράσης Τη σχολική χρονιά 2016-2017 σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε στο 101 ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, σε δύο τμήματα της Β τάξης, μια εκπαιδευτική δράση με τίτλο «Παίζουμε, διερευνούμε, δοκιμάζουμε ιδέες» χρηματοδοτούμενη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η θέση της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Πληροφορικής Επιμέλεια κειμένου: Δ.Σ. ΠΕΚαΠ κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης των μελών της Ένωσης από 20/07/2010. Τελική έκδοση κειμένου:

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Διδακτική της Πληροφορικής

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Διδακτική της Πληροφορικής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Διδακτική της Πληροφορικής Η Πληροφορική ως αντικείμενο και ως εργαλείο μάθησης

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση των δραστηριοτήτων κατά γνωστική απαίτηση

Ανάλυση των δραστηριοτήτων κατά γνωστική απαίτηση Ανάλυση των δραστηριοτήτων κατά γνωστική απαίτηση Πέρα όµως από την Γνωσιακή/Εννοιολογική ανάλυση της δοµής και του περιεχοµένου των σχολικών εγχειριδίων των Μαθηµατικών του Δηµοτικού ως προς τις έννοιες

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Προγραμματισμού. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 20/2/2012

Διδακτική Προγραμματισμού. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 20/2/2012 Διδακτική Προγραμματισμού Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 20/2/2012 Διδακτική προγραμματισμού Παλαιότερα, η διδασκαλία του προγραμματισμού ταυτιζόταν με τη διδακτική της πληροφορικής Πλέον Η διδακτική της πληροφορικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) Περιγραφή του περιεχομένου της ενότητας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) Περιγραφή του περιεχομένου της ενότητας. Α/Α ΣΤΟΧΟΙ (επιθυμητές γνώσεις-δεξιότητες-ικανότ ητες) ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ (Τίτλοι) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (ενδεικτικά σε ώρες) Το Πρόγραμμα πιστοποιήθηκε από την

Διαβάστε περισσότερα

Η εκπαιδευτκή αξία των διαδραστικών πινάκων - Ευφυής Εκπαίδευση Δευτέρα, 15 Ιούνιος :00

Η εκπαιδευτκή αξία των διαδραστικών πινάκων - Ευφυής Εκπαίδευση Δευτέρα, 15 Ιούνιος :00 Γνωρίζαμε την Ευφροσύνη Γρουσουζάκου από την εργασία που παρουσίασε με τη Βασιλική Νιάρου στο 4ο συνέδριο εκπαιδευτικών της Σύρου σχετικά με τη χρήση των διαδραστικών πινάκων στην τάξη. Επικοινωνήσαμε

Διαβάστε περισσότερα

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών Πηγή: Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: μια ποιοτική προσέγγιση αντιλήψεων μελλοντικών νηπιαγωγών. Στο Π. Κουμαράς & Φ. Σέρογλου (επιμ.). (2008).

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηµατική. Μοντελοποίηση

Μαθηµατική. Μοντελοποίηση Μαθηµατική Μοντελοποίηση Μοντελοποίηση Απαιτητική οικονοµία και αγορά εργασίας Σύνθετες και περίπλοκες προβληµατικές καταστάσεις Μαθηµατικές και τεχνολογικές δεξιότητες Επίλυση σύνθετων προβληµάτων Μαθηµατικοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικές προσεγγίσεις στην Πληροφορική. Η εποικοδομιστική προσέγγιση για τη γνώση. ως ενεργητική και όχι παθητική διαδικασία

Διδακτικές προσεγγίσεις στην Πληροφορική. Η εποικοδομιστική προσέγγιση για τη γνώση. ως ενεργητική και όχι παθητική διαδικασία Διδακτικές προσεγγίσεις στην Πληροφορική Η εποικοδομιστική προσέγγιση για τη γνώση ως ενεργητική και όχι παθητική διαδικασία ως κατασκευή και όχι ως μετάδοση ως αποτέλεσμα εμπειρίας και όχι ως μεταφορά

Διαβάστε περισσότερα

"Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΣΑΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Π.Τ.Δ.Ε ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ".

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΣΑΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Π.Τ.Δ.Ε ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ. "Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΣΑΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Π.Τ.Δ.Ε ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ". Σίμος Αναγνωστάκης, Ε.Ε.Δι.Π., sanagn@edc.uoc.gr Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΓΡΑΜΜΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ LOGO

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΓΡΑΜΜΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ LOGO 1 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΓΡΑΜΜΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ LOGO ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΤΗ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 1. Τοποθέτησε μια χελώνα στην επιφάνεια εργασίας. 2. Με ποια εντολή γράφει η χελώνα μας;.. 3. Γράψε την εντολή για να πάει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (µικρές τάξεις ηµοτικού) Σχεδιασµός σεναρίου µε θέµα «Ο καιρός» µε τη χρήση λογισµικών γενικής χρήσης, οπτικοποίησης, διαδικτύου και λογισµικών εννοιολογικής χαρτογράφησης. ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ Τ.Π.Ε.

Η ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ Τ.Π.Ε. Η ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ Τ.Π.Ε. 10 χρόνια + Η συνέχεια Καθηγητής Χαράλαμπος Ζαγούρας 4 ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Κεντρικής Μακεδονίας Θεσσαλονίκη, 8-10 Απριλίου 2016 Ιστορική Αναδρομή Επιμόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

το σύστηµα ελέγχει διαρκώς το µαθητή,

το σύστηµα ελέγχει διαρκώς το µαθητή, Α/Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Ένας νηπιαγωγός, προκειµένου να διδάξει σε παιδιά προσχολικής ηλικίας το λεξιλόγιο των φρούτων Σωστό και λαχανικών που συνδέονται µε τις διατροφικές συνήθειες µας, δε ζητάει

Διαβάστε περισσότερα

Προφίλ Σχολικής Μονάδας

Προφίλ Σχολικής Μονάδας Προφίλ Σχολικής Μονάδας Εκπαιδευτικοί Αριθμός Παιδιών Διευθυντής, τρεις Βοηθοί Δ/ντές / Δ/ντριες (ο ένας είναι επισκέπτης με έδρα τα Λιβάδια ο οποίος διδάσκει Μουσική), 11 δάσκαλοι υπεύθυνοι τάξης, 3 δασκάλες

Διαβάστε περισσότερα

Πειραματική Μελετη της Ατμοσφαίρας στο Μικρόκοσμο Torricelli του Λογισμικού ΓΑΙΑ ΙΙ

Πειραματική Μελετη της Ατμοσφαίρας στο Μικρόκοσμο Torricelli του Λογισμικού ΓΑΙΑ ΙΙ Πειραματική Μελετη της Ατμοσφαίρας στο Μικρόκοσμο Torricelli του Λογισμικού ΓΑΙΑ ΙΙ 1 ο Φύλλο Εργασίας: Τι συμβαίνει αν ανέβουμε ψηλά στην ατμόσφαιρα με ένα αερόστατο; 1.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ο Τορικέλι (Evangelista

Διαβάστε περισσότερα

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ «ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ» ΜΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟ «TORRICELLI» ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΓΑΙΑ ΙΙ

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ «ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ» ΜΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟ «TORRICELLI» ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΓΑΙΑ ΙΙ «ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ» ΜΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟ «TORRICELLI» ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΓΑΙΑ ΙΙ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Γεωγραφία: Η ατμόσφαιρα Τάξεις - Συμβατότητα με το Α.Π.Σ. Στ τάξη Δημοτικού

Διαβάστε περισσότερα

Κλιµατική αλλαγή, Κοινωνία & Περιβαλλοντική ηθική

Κλιµατική αλλαγή, Κοινωνία & Περιβαλλοντική ηθική Κλιµατική αλλαγή, Κοινωνία & Περιβαλλοντική ηθική 1 ο Πειραµατικό Γενικό Λύκειο Αθηνών - Γεννάδειο Μαθήτριες: Σταθά Αθανασία, Κατσιάπη Ναταλία Επιβλέποντες Καθηγητές: Πόλκας Λάµπρος, Γκαράς Γεώργιος Ερευνητικά

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Φυσικές Επιστήμες Θεματικό εύρος το οποίο δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του σχολικού μαθήματος. Έμφαση στην ποιότητα, στη συστηματική

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Παρουσίαση μαθήματος. Διδάσκων: Βασίλης Κόμης, Καθηγητής

Ενότητα 1: Παρουσίαση μαθήματος. Διδάσκων: Βασίλης Κόμης, Καθηγητής Διδακτική της Πληροφορικής: Ερευνητικές προσεγγίσεις στη μάθηση και τη διδασκαλία Μάθημα επιλογής B εξάμηνο, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

Σε ποιους απευθύνεται: Χρόνος υλοποίησης: Χώρος υλοποίησης: Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης Στόχοι:... 4

Σε ποιους απευθύνεται: Χρόνος υλοποίησης: Χώρος υλοποίησης: Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης Στόχοι:... 4 Περιεχόμενα Νικόλαος Μανάρας... 2 Σενάριο για διδασκαλία/ εκμάθηση σε μια σύνθεση μεικτής μάθησης (Blended Learning) με τη χρήση του δυναμικού μαθηματικού λογισμικού Geogebra σε διαδραστικό πίνακα και

Διαβάστε περισσότερα

Πιο αναλυτικά, δημιουργήθηκε, μια ιστοσελίδα τύπου wiki όπου προστέθηκαν οι ανάλογες αναφορές σε δραστηριότητες από το Φωτόδεντρο.

Πιο αναλυτικά, δημιουργήθηκε, μια ιστοσελίδα τύπου wiki όπου προστέθηκαν οι ανάλογες αναφορές σε δραστηριότητες από το Φωτόδεντρο. ΣΧΟΛΕΙΟ Στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης, με θέμα την διατροφή, οι μαθητές με την χρήση των Τ.Π.Ε, εξερευνούν, πειραματίζονται και δοκιμάζουν τις γνώσεις τους σε μια σειρά από ψηφιακές δραστηριότητες. Οι

Διαβάστε περισσότερα

5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών

5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών 5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών συντελεστές Σπυρίδων Δουκάκης sdoukakis@rhodes.aegean.gr ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αιγαίου Μαρία Μοσκοφόγλου-

Διαβάστε περισσότερα

Σενάριο 10. Ελάχιστη Απόσταση δυο Τρένων. Γνωστική περιοχή: Άλγεβρα Α' Λυκείου. Η συνάρτηση ψ= αχ 2 +βχ+γ. Γραφική παράσταση τριωνύµου

Σενάριο 10. Ελάχιστη Απόσταση δυο Τρένων. Γνωστική περιοχή: Άλγεβρα Α' Λυκείου. Η συνάρτηση ψ= αχ 2 +βχ+γ. Γραφική παράσταση τριωνύµου Σενάριο 10. Ελάχιστη Απόσταση δυο Τρένων Γνωστική περιοχή: Άλγεβρα Α' Λυκείου. Η συνάρτηση ψ= αχ 2 +βχ+γ Γραφική παράσταση τριωνύµου Εξισώσεις κίνησης. Θέµα: To προτεινόµενο θέµα αφορά την µελέτη της µεταβολής

Διαβάστε περισσότερα

Σενάριο 14: Προγραμματίζοντας ένα Ρομπότ ανιχνευτή

Σενάριο 14: Προγραμματίζοντας ένα Ρομπότ ανιχνευτή Σενάριο 14: Προγραμματίζοντας ένα Ρομπότ ανιχνευτή Ταυτότητα Σεναρίου Τίτλος: Προγραμματίζοντας ένα Ρομπότ ανιχνευτή Γνωστικό Αντικείμενο: Πληροφορική Διδακτική Ενότητα: Ελέγχω-Προγραμματίζω τον Υπολογιστή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ Οι Δ/τές ως προωθητές αλλαγών με κέντρο τη μάθηση Χαράσσουν τις κατευθύνσεις Σχεδιάσουν την εφαρμογή στη σχολική πραγματικότητα Αναπτύσσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Κύκλος Ζωής Εφαρμογών ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Εφαρμογές Πληροφορικής. Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Κύκλος Ζωής Εφαρμογών ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Εφαρμογές Πληροφορικής. Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών 44 Διδακτικές ενότητες 5.1 Πρόβλημα και υπολογιστής 5.2 Ανάπτυξη εφαρμογών Διδακτικοί στόχοι Σκοπός του κεφαλαίου είναι οι μαθητές να κατανοήσουν τα βήματα που ακολουθούνται κατά την ανάπτυξη μιας εφαρμογής.

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα. Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα

Το μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα. Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα Το μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα Στην Γ τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα Το βιβλίο δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 2ης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 2ης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Αναστοχασμός ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 2ης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ(A) Κοντογούλα Ερμιόνη ΤΙΤΛΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Μήκος ανθρώπινου DNA Πακετάρισμα σε χρωμοσώματα ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣεφx ΣΤΗΝ ΒΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΜΑΔΑΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣεφx ΣΤΗΝ ΒΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΜΑΔΑΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣεφx ΣΤΗΝ ΒΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΜΑΔΑΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Χριστόφορος Δερμάτης ΠΕ 0 3 Γυμνάσιο - Λυκειακές τάξεις Κασσιόπης Κέρκυρα 01/07/2015 1. Συνοπ τική π εριγραφή της ανοιχτής εκπαιδευτικής π ρακτικής Γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

«Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια»

«Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια» Ανοιχτή Εκπαιδευτική Πρακτική Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη Ανακύκλωση: «Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια» Κρύστα Ρακαλλίδου Π.Ε. 60 rakallidou@sch.gr

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή του εκπαιδευτικού/ μαθησιακού υλικού (Teaching plan)

Περιγραφή του εκπαιδευτικού/ μαθησιακού υλικού (Teaching plan) On-the-fly feedback, Upper Secondary Περιγραφή του εκπαιδευτικού/ μαθησιακού υλικού (Teaching plan) Τάξη: Β Λυκείου Διάρκεια ενότητας Μάθημα: Φυσική Θέμα: Ταλαντώσεις (αριθμός Χ διάρκεια μαθήματος): 6X90

Διαβάστε περισσότερα

Η διδασκαλία στο εργαστήριο. Kώστας Χαρίτος - ΔιΧηΝΕΤ

Η διδασκαλία στο εργαστήριο. Kώστας Χαρίτος - ΔιΧηΝΕΤ Η διδασκαλία στο εργαστήριο Kώστας Χαρίτος - ΔιΧηΝΕΤ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποιος είναι ο σκοπός της Τα είδη των εργαστηριακών ασκήσεων. Αξιολόγηση της διδασκαλίας στο εργαστήριο Παράγοντες που επηρεάζουν τη διδασκαλία

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρείτε και σε τι βαθμό, έγκαιρη την ενημέρωσή σας για την ημερίδα στην οποία και συμμετείχατε;

Θεωρείτε και σε τι βαθμό, έγκαιρη την ενημέρωσή σας για την ημερίδα στην οποία και συμμετείχατε; Θεωρείτε και σε τι βαθμό, έγκαιρη την ενημέρωσή σας για την ημερίδα στην οποία και συμμετείχατε; 4% 56% ΚΑΘΟΛΟΥ 4% 36% Θεωρείτε και σε τι βαθμό ικανοποιητικό τον συντονισμό, την οργάνωση και τη διεξαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην έννοια του Αλγορίθμου

Εισαγωγή στην έννοια του Αλγορίθμου Εισαγωγή στην έννοια του Αλγορίθμου ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Νίκος Μιχαηλίδης, Πληροφορικός ΠΕ19 ΣΧΟΛΕΙΟ 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη, 24 Φεβρουαρίου 2015 1. Συνοπτική περιγραφή της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2013/14. Μιχαηλίδου Αγγελική Λάλας Γεώργιος

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2013/14. Μιχαηλίδου Αγγελική Λάλας Γεώργιος ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2013/14 Μιχαηλίδου Αγγελική Λάλας Γεώργιος Περιγραφή Πλαισίου Σχολείο: 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών Τμήμα: Β 3 Υπεύθυνος καθηγητής: Δημήτριος Διαμαντίδης Συνοδός: Δημήτριος Πρωτοπαπάς

Διαβάστε περισσότερα

Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και η Αστροφυσική προσέγγισή τους

Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και η Αστροφυσική προσέγγισή τους ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος: 2015-2016 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Α ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και

Διαβάστε περισσότερα

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.»

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα;» Μία κλασσική ερώτηση για κάθε παιδί οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης. Ακόμα

Διαβάστε περισσότερα