ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Κωνσταντίνος Κ. Χατζόπουλος Καθηγητής

Transcript

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Κωνσταντίνος Κ. Χατζόπουλος Καθηγητής

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ ΠΕΜΠΤΟ Το παλάτι (η κεντρική διοίκηση) Η επαρχιακή διοίκηση

3 ΟΙ ΣΗΜΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥ RUM ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ Rum: 1. A Roman; the Romans of the Lower Empire. 2. Name applied formely to Syria, also to Asia Minor, to the hole territories of the Lower Roman Empire and to the Seljuqi Kingdom in Asia Minor. 3. Name given by the Persians in modern times to the Ottoman Empire and its subjects. 4. Those Ottoman subjects who are commonly called Greeks by Europeans. 5. The province of Sivas in Asia Minor. 6. Rum 1. Turkey in Europe. 2. The province of Macedonia. (Sir James W. Redhouse, K. G. M. G., LL. D., M. R. A. S., et c. et c. et c., A Turkish and English Lexicon Shewing in English the Signification of the Turkish Terms, second edition, Istanbul, Cagri Yayinlari

4 ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑ

5 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

6 Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Κεντρική διοίκηση Σουλτάνος Αυτοκρατορικό συμβούλιο (Divan-i hümayun) Επαρχιακή διοίκηση Beglerbegi (κυβερνήτης του eyalet ) Περιφερειακό συμβούλιο «Sancakbeyi» (έπαρχος) (διοικητής επαρχίας) Επαρχιακό (τοπικό) συμβούλιο Σούμπασης

7 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

8 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire) Το κατασκεύασε ο Μεχμέτ Β μετά από την άλωση της ΚΠολης και ονομάστηκε Yeni Saray (Νέο παλάτι). Η κατασκευή του άρχισε το 1459 και ολοκληρώθηκε το Ανακαινίσεις & μετατροπές έγιναν το 1509, εξαιτίας ενός ισχυρού σεισμού που προκάλεσε καταστροφές, & το 1665 εξαιτίας μιας πυρκαγιάς. Το «παλάτι» ήταν ένα αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα που έμοιαζε με μια ξεχωριστή πόλη. Αποτελείτο από τέσσερις κύριες «αυλές» και πολλά κτίρια που προστέθηκαν σ αυτές. Περιείχε κήπους, περίπτερα και κυνηγότοπους. Αποτέλεσε την κατοικία των οθωμανών σουλτάνων για τέσσερις σχεδόν αιώνες. Στην περίοδο της ακμής του φιλοξενούσε ανθρώπους. Από τα τέλη του 17 ου αι. άρχισε να χάνει σταδιακά τη σημασία του, επειδή οι σουλτάνοι άρχισαν να προτιμούν ένα μικρό παλάτι στις ακτές του Βοσπόρου. Το 1853 ο Αμπντούλμετζίτ Α αποφάσισε να μεταφέρει την «αυλή» του στο νέο παλάτι του Ντολμαμπαχτσέ, που κατασκευάστηκε κατά τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα. Ωστόσο, ορισμένες υπηρεσίες παρέμειναν στο Τοπκαπί (το θησαυροφυλάκιο, η βιβλιοθήκη, τα τζαμιά και το νομισματοκοπείο). Στα τέλη του 19ου αιώνα ο Αμπντούλ Χαμίτ Β κατασκεύασε ένα ακόμη παλάτι δυτικοευρωπαϊκού τύπου το Γιλντίζ. Το Τόπκαπι έγινε μουσείο το1924.

9 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire) «[Ο Μεχμέτ Β ] πρόσταξε να κτιστούν ανάκτορα στην ακρόπολη του παλαιού Βυζαντίου που βλέπει προς τη θάλασσα, τα οποία να ξεπεράσουν τα πιο παλαιά σε όλα και να προκαλέσουν ακόμη περισσότερο θαυμασμό για την ομορφιά, το μέγεθος, την πολυτέλεια και τη χάρη τους». «Έκτισε για τον εαυτό του λαμπρά και πολυτελή παλάτια και φύτεψε γύρω απ αυτά κήπους που ήταν γεμάτοι από κάθε είδους φυτά, για να ευχαριστούν, να ευφραίνουν και να διασκεδάζουν τους ανθρώπους και τους άρδευσε άφθονα» Κριτόβουλος ο Ίμβριος, Ιστορία, Αθήνα, Κανάκης, 2005, σσ. 437 & 441

10 Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΠΟΛΗ

11 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire)

12 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire) «Το παλάτι αποτελούσε το αληθινό κέντρο του κράτους». Γι αυτό ονομαζόταν «Υψηλή Πύλη» (Bab-i âli) Χωριζόταν σε δύο μέρη: στο «εντερούν» (εσωτερικό) & στο «μπιρούν» (εξωτερικό) «Ο σουλτάνος περνούσε την ιδιωτική του ζωή στο εσωτερικό ανάκτορο, σε μια μεγάλη αυλή, την οποία περιστοίχιζαν από παντού το χαρέμι και τα υπόλοιπα διαμερίσματα. Οι υπηρεσίες και οι οργανισμοί που κανόνιζαν τις σχέσεις του σουλτάνου με τον έξω κόσμο στεγάζονταν σε μια δεύτερη αυλή» Χ. Ιναλτζίκ, Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, σσ. 136

13 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire) Οι 4 αυλές του παλατιού χωρίζονταν με 3 πύλες 1. Bab-i Hümayun (Πύλη των Ανακτόρων) 2. Bâbüsselâm (Πύλη των Χαιρετισμών) 3. Bâbüssade (Πύλη της Ευτυχίας ή της Ευδαιμονίας) Η πρόσβαση στο «μπιρούν» ήταν ελεύθερη σε όλους. Αντίθετα στο «εντερούν» επιτρεπόταν η είσοδος μόνο σε όσους ανήκαν στην υπηρεσία του σουλτάνου Στο «εσωτερικό» υπήρχαν: 1) Τα διαμερίσματα του σουλτάνου [δηλ. ο «χας οντάς» (προσωπικό διαμέρισμα), ο «χαζινές» (θησαυροφυλάκιο), το «κελάρι» και ο «σεφερλί οντάς» (διαμέρισμα εκστρατείας] 2) Το χαρέμι (μεταφέρθηκε εδώ κατά τον 17ο αι.) και 3) Το «εντερούν» η ιδιόμορφη «αυτοκρατορική σχολή» στην οποία εκπαιδεύονταν οι μελλοντικοί αξιωματούχοι του κράτους (ιτς-ογλάν).

14 ΤΟ ΤΟΠ ΚΑΠΙ

15 ΤΟ ΤΟΠ ΚΑΠΙ

16 ΤΟ ΤΟΠ ΚΑΠΙ

17 ΤΟΠ ΚΑΠΙ Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ ΠΥΛΗ

18 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire) Η ΠΡΩΤΗ ΑΥΛΗ

19 Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

20 Η ΠΥΛΗ ΤΩΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ

21 ΤΟΠ ΚΑΠΙ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗ 2 Η ΑΥΛΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑ

22 Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΥΛΗ

23 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire) Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΥΛΗ

24 ΤΟΠ ΚΑΠΙ Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

25 ΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΚΟΠΕΙΟ

26 Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΥΛΗ ΟΙ ΚΟΥΖΙΝΕΣ

27 Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΥΛΗ ΟΙ ΚΟΥΖΙΝΕΣ

28 ΣΚΕΥΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ

29 ΣΚΕΥΗ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ

30 Η ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

31 Η ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

32 ΑΚΡΟΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΛΗΜ Γ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

33 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire)

34 Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΩΝ ΑΚΡΟΑΣΕΩΝ

35 Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΩΝ ΑΚΡΟΑΣΕΩΝ

36 Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΩΝ ΑΚΡΟΑΣΕΩΝ

37 Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ

38 ΤΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΤΟΥ ΠΟΡΘΗΤΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟ

39 Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥΝ

40 ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

41 ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

42 ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥΝ

43 Η ΑΥΛΗ ΤΩΝ «ΕΥΝΟΟΥΜΕΝΩΝ» (ΙΤΣ ΟΓΛΑΝ)

44 Η ΑΥΛΗ & ΤΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΑΛΙΔΕ ΣΟΥΛΤΑΝΑΣ

45 Η ΑΥΛΗ & ΤΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ

46 ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΙΘΟΥΣΑΣ ΤΟΥ ΧΑΡΕΜΙΟΥ

47 Η ΑΥΛΗ & ΤΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΥΝΟΥΧΩΝ

48 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire)

49 ΤΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΣΤΗΝ ΤΑΡΑΤΣΑ ΜΕ ΘΕΑ ΣΤΟ ΒΟΣΠΟΡΟ

50 TO ΠΑΛΑΤΙ (Saray-i Amire)

51 Μεχμέτ Β ( ) & Σελήμ Γ ( )

52 ΣΕΛΗΜ Γ ( )

53 ΜΑΧΜΟΥΤ Β ( ) & ΑΜΠΝΤΟΥΛΜΕΤΖΙΤ Α ( )

54 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΩΝ ΒΕΡΣΑΛΛΙΩΝ

55 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΩΝ ΒΕΡΣΑΛΛΙΩΝ

56 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΩΝ ΒΕΡΣΑΛΛΙΩΝ

57 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΩΝ ΒΕΡΣΑΛΛΙΩΝ

58 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΜΠΑΚΙΝΧΑΜ

59 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΜΠΑΚΙΝΧΑΜ (Δυτική πρόσοψη)

60 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΜΠΑΚΙΝΧΑΜ (Η αίθουσα του θρόνου)

61 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ SCHOENBRUNN ΣΤΗ ΒΙΕΝΝΗ

62 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ SCHOENBRUNN ΣΤΗ ΒΙΕΝΝΗ

63 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ HERMITAGE ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ

64 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ HERMITAGE ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ

65 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ HERMITAGE ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ (Η κεντρική είσοδος)

66 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ HERMITAGE ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ (Η αίθουσα χορού)

67 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΕΣΚΟΡΙΑΛ ΣΤΗ ΜΑΔΡΙΤΗ

68 ΤΑ ΠΑΛΑΤΙΑ του β μισού του 19 ου αι. Κατά τον 19ο αιώνα κατασκευάστηκαν κατά τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα τα νέα ανάκτορα του «Ντολμά Μπαχτσέ» (από τον Αμπντούλ Μετζίτ Α ) και το Γιλντίζ (από τον Αμπντούλ Χαμίτ Β ).

69 ΑΜΝΤΟΥΛΜΕΤΖΙΤ Α & ΑΜΝΤΟΥΛΧΑΜΙΤ Β

70 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΝΤΟΛΜΑ ΜΠΑΧΤΣΕ

71 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΝΤΟΛΜΑ ΜΠΑΧΤΣΕ (Η κυρία είσοδος)

72 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΝΤΟΛΜΑ ΜΠΑΧΤΣΕ (ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ)

73 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ YILDIZ

74 ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ YILDIZ ΤΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΤΗΣ ΜΑΛΤΑΣ

75 ΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (Divan-i Hümayun)

76 ΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ονομαζόταν «Divan-i Humayun» Η ονομασία του είναι περσικής προέλευσης Προέρχεται από το «συμβούλιο ευγενών» που σε παλιότερα μεσανατολικά κράτη πλαισίωνε τον ηγεμόνα Το συμβούλιο έπαιζε τον ρόλο του ανώτατου δικαστηρίου & του υπουργικού συμβουλίου Ως και τα μέσα περίπου του 15 ου αι. στο συμβούλιο προήδρευε ο ίδιος ο σουλτάνος. Ο Μεχμέτ Β έπαψε να παρευρίσκεται στις συνεδριάσεις και δημιούργησε το «μυστικό παράθυρο» Το συμβούλιο συνεδρίαζε σε αίθουσα του «εντερούν» αρχικά κάθε μέρα, κατά τον 16 ο αι. τέσσερις μέρες την εβδομάδα και αργότερα λιγότερες

77 ΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (Σπουδαιότερες αρμοδιότητες) Συζητούσε όλες τις υποθέσεις της αυτοκρατορίας Χειριζόταν τις σχέσεις με τα ξένα κράτη Συμβούλευε τον σουλτάνο σε θέματα κήρυξης πολέμου Εξασφάλιζε την τροφοδοσία και τα καύσιμα για όλους τους κατοίκους της ΚΠολης Εκδίκαζε τις εφέσεις Στο συμβούλιο μπορούσε να προσφύγει οποιοσδήποτε υπήκοος για να υποβάλει τα παράπονά του Ιλμπέρ Ορταϊλί, Ανακαλύπτοντας ξανά τους Οθωμανούς, σ

78 ΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΟΧΙ Στο αυτοκρατορικό συμβούλιο συμμετείχαν οι εξής αξιωματούχοι: Ο Μεγάλος βεζίρης και ο 1ος, 2ος, 3ος και 4ος βεζίρης (υπεύθυνοι για πολιτικά θέματα) Οι καζασκέρηδες (ιεροδικαστές του στρατού) της Ρούμελης & της Ανατολίας (υπεύθυνοι για δικαστικά θέματα) Ο δεφτερδάρης (υπεύθυνος για οικονομικά θέματα) Ο νισαντζή («σημαδευτής») (nişanci) (υπεύθυνος του πρωτοκόλλου) Ο αγάς των γενιτσάρων Ο καπουντάν-ι ντεριά (αρχιναύαρχος) (υπεύθυνοι για στρατιωτικά θέματα) Ο αρχιγραμματέας & προϊστάμενος των διερμηνέων (reis-ul-küttâb) (κατά τον 18 ο και 19 ο αι.)

79 Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

80 Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

81 ΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (Divan-i Hümayun)

82 Η ΘΟΛΩΤΗ ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

83 Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

84 ΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Το καφασωτό παράθυρο

85 ΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Το καφασωτό παράθυρο

86 ΣΟΥΛΤΑΝΙΚΑ ΦΙΡΜΑΝΙΑ ΤΟΥ 1518 & 1620

87 ΦΙΡΜΑΝΙ ΤΟΥ ΣΕΛΙΜ Γ & ΤΟΥΡΑΣ ΤΟΥ ΜΑΧΜΟΥΤ Β

88 ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΦΙΡΜΑΝΙ ( )

89 ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΦΙΡΜΑΝΙ ( )

90 Η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

91 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ Μπεηλέρμπεηλίκ= μεγάλη διοικητική μονάδα («περιφέρεια») 1361: Ιδρύθηκε το «μπεηλέρμπεηλίκι» της Ρούμελης (με έδρα τη Σόφια) 1393: Ιδρύθηκε το «μπεηλέρμπεηλίκι» της Ανατολίας (με έδρα τη Κιουτάχεια) και το «μπεηλέρμπεηλίκι» της Αμάσειας 1533: Ιδρύθηκε το «μπεηλέρμπεηλίκι» των Νησιών (Τζεζάιρ) 1591: Τα «μπεηλέρμπεηλίκια» μετονομάστηκαν σε «εγιαλέτ» 1609: Η Οθωμανική Αυτοκρατορία χωριζόταν σε 32 εγιαλέτια Χ. Ιναλτζίκ, Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 1995, σ

92 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ Ο «ΜΠΕΗΛΕΡΜΠΕΗΣ» (14 ος -16 ος αι.) Στην πρώιμη οθωμανική εποχή ο όρος beglerbegi σήμαινε τον επικεφαλής των επαρχιακών στρατιωτικών δυνάμεων και μάλιστα των «τιμαριωτών» (=σπαχήδων). Ο όρος αυτός προέρχεται από τους Σελτζούκους και τους Ιλχανίδες (Μογγόλους) Πριν από την καθιέρωση του όρου Eyalet, ήταν σε χρήση ο όρος «beglerbegilik και wilayet. Ο πρώτος όρος σήμαινε την διοικητική μονάδα, ενώ ο δεύτερος οποιαδήποτε διοίκηση είτε μεγάλη είτε μικρή The Encyclopedia of Islam, vol. II, σ. 722

93 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΤΑ «ΜΠΕΗΛΕΡΜΠΕΗΛΙΚΙΑ» (14 ος -16 ος αι.) Μετά από την κατάκτηση της Βαλκανικής καθιερώθηκε ο όρος beglerbegi της Ρούμελης. Ήταν ο επικεφαλής όλων των δυνάμεων της Βαλκανικής και κατ επέκταση αρχιστράτηγος του οθωμανικού στρατού. Λίγο αργότερα καθιερώθηκε και ο όρος beglerbegi της Ανατολίας. Έτσι, η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε δύο «beglerbegilik» (μπεηλέρμπεηλίκια) Μετά από την κατάκτηση και της ανατολικής Μ. Ασίας δημιουργήθηκε το τρίτο κατά σειρά «beglerbegilik» της Αμάσειας (το «beglerbegilik» αυτό ονομαζόταν Rum ή Amasya-Tokat ). Ωστόσο, το «beglerbegilik» της Ρούμελης εθεωρείτο το σημαντικότερο (το «πρώτο τη τάξει») The Encyclopaedia of Islam, vol. II, σ. 722

94 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΤΑ «ΜΠΕΗΛΕΡΜΠΕΗΛΙΚΙΑ» (14 ος -16 ος αι.) 1361: Ιδρύθηκε το «μπεηλέρμπεηλίκι» της Ρούμελης (με έδρα τη Σόφια) 1393: Ιδρύθηκε το «μπεηλέρμπεηλίκι» της Ανατολίας (με έδρα τη Κιουτάχεια) και το «μπεηλέρμπεηλίκι» της Αμάσειας 1533: Ιδρύθηκε το «μπεηλέρμπεηλίκι» των Νησιών (Τζεζάιρ) Χ. Ιναλτζίκ, Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 1995, σ

95 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΤΑ «ΕΓΙΑΛΕΤΙΑ» (16 ος -19 ος αι.) 1591 κεξ.: Τα «μπεηλέρμπεηλίκια» μετονομάστηκαν σε «εγιαλέτια» Eyalet, από την αραβική λέξη iyāla που σημαίνει «διαχείριση», «διεύθυνση», «άσκηση εξουσίας» Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν η μεγαλύτερη διοικητική διαίρεση (μονάδα), κάτω από την εξουσία του beglerbegi, δηλ. του γενικού διοικητή, ο οποίος είχε στρατιωτική & πολιτική εξουσία The Encyclopaedia of Islam, vol. II, p , σ. 721

96 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΤΑ «ΕΓΙΑΛΕΤΙΑ» (16 ος -19 ος αι.) Το 1609 η Οθωμανική Αυτοκρατορία χωριζόταν σε 32 «εγιαλέτια». Τα 23 από αυτά υπάγονταν στο «τιμαριωτικό σύστημα», ενώ τα 9 ανήκαν στα φόρου υποτελή που ονομάζονταν sālyāne. Στα τελευταία οι επικεφαλής όφειλαν να συλλέγουν τους φόρους και να τους στέλνουν απευθείας στο θησαυροφυλάκιο του σουλτάνου The Encyclopaedia of Islam, vol. II, σ. 723

97 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΤΑ ΕΓΙΑΛΕΤΙΑ ΤΟ 1609

98 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΑΣ ΤΑ ΕΓΙΑΛΕΤΙΑ

99 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ ΕΠΑΡΧΙΕΣ «Επαρχίες με καθεστώς σαλιανελί [ ] ήταν οι υποτελείς χριστιανικές ηγεμονίες της Μολδαβίας, Βλαχίας, Τρανσυλβανίας, Γεωργίας και Κιρκασίας, της Ραγούζας (Ντούμπροβνικ) και κατά τον 17ο αιώνα ο αταμάνος των Κοζάκων. Τέλος οι υποτελείς μουσουλμανικές ηγεμονίες, δηλαδή το χανάτο της Κριμαίας, το σεριφάτο της Μέκκας και για ένα διάστημα το Γκιλάν. Η Τριπολίτιδα, η Τυνησία και η Αλγερία διατήρησαν τον αρχικό τους χαρακτήρα ως παραμεθόριες επαρχίες» (Χ. Ιναλτζίκ, Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, σ. 188)

100 Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 16ου ΑΙ.

101 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ (Οι αρμοδιότητες του «μπεηλέρμπεη) Ο beglerbegi είχε τις εξής αρμοδιότητες: Ασκούσε την εκτελεστική εξουσία ως αντιπρόσωπος του σουλτάνου σε όλες τις υποθέσεις, Επιβεβαίωνε τις αποφάσεις των καδήδων και του σουλτάνου, Προήδρευε του τοπικού συμβουλίου (το beglerbegilik divani ), Ήταν υπεύθυνος για τους στρατιωτικούς-τιμαριώτες (δηλ. τους «σπαχήδες») της περιοχής του, Διόριζε και προήγαγε τους σπαχήδες, Ήταν υπεύθυνος για την τήρηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, υπεύθυνος για την καταδίωξη των ληστών, των κακοποιών και των εχθρών του σουλτάνου The Encyclopaedia of Islam, vol. II, σ. 723

102 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ Τα σαντζάκια sancak (σαντζάκ): κυριολεκτικά σημαίνει «λάβαρο» Ήταν η βασική διοικητική μονάδα του οθωμανικού διοικητικού συστήματος. Ονομαζόταν και liwās. Κάθε «beglerbegilik ή eyαlet διαιρούνταν σε σαντζάκια. Επικεφαλής του κάθε σαντζάκ ήταν ο «sancakbeyi» The Encyclopaedia of Islam, vol. II, σ. 723

103 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ Σαντζάκι= διοικητική μονάδα με επικεφαλής τον «σαντζάκμπεη» (στρατιωτικός διοικητήςέπαρχος) στον οποίο ο μονάρχης έδινε ένα λάβαρο ως σύμβολο της εξουσίας του Σουμπασιλίκι: επικεφαλής ήταν οι σουμπασήδες που ήταν αρχηγοί των μελών του επαρχιακού ιππικού που κατοικούσαν στα χωριά της περιοχής του Καδηλίκι ή καζάς: διοικητική & δικαστική περιφέρεια με επικεφαλής καδή Χ. Ιναλτζίκ, Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 1995, σ

104 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ «Χουκιουμέτ σαντζάκια» (=κυβερνητικά σαντζάκια): Ήταν σαντζάκια στην ανατολική Μ. Ασία τα οποία τα διοικούσαν συγκεκριμένες οικογένειες φυλάρχων με δικαίωμα κληρονομικής διαδοχής. Στα σαντζάκια αυτά όλα τα έσοδα ανήκαν στον τοπικό κληρονομικό μπέη που έπρεπε όμως, αν τον πρόσταζε ο σουλτάνος, να ενισχύσει τον στρατό με προκαθορισμένο αριθμό αντρών. Στις σπουδαιότερες πόλεις της περιοχής ο σουλτάνος εγκαθιστούσε γενιτσαρική φρουρά και διόριζε καδή» (Χ. Ιναλτζίκ, Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, σ. 187)

105 Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ Κεντρική διοίκηση Σουλτάνος Αυτοκρατορικό συμβούλιο Επαρχιακή διοίκηση Beglerbegi (κυβερνήτης eyalet ) Περιφερειακό συμβούλιο Τοπική διοίκηση «Sancakbeyi» (έπαρχος) (διοικητής επαρχίας) Επαρχιακό (τοπικό) συμβούλιο Σούμπασης

106 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ ΤΑ ΣΑΝΤΖΑΚΙΑ

107 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ- ΤΑ «ΒΙΛΑΕΤΙΑ» Τα «εγιαλέτια» καταργήθηκαν το 1864 και αντικαταστάθηκαν από τα wilayet The Encyclopaedia of Islam, vol. II, σ. 724 Η νέα διοικητική διαίρεση που καθιερώθηκε μετά από το Τανζιμάτ (1867 κεξ) προέβλεπε τις εξής διοικητικές μονάδες: Βιλαέτι Σαντζάκι Καζάς

108 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ ΣΕ ΒΙΛΑΕΤΙΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΝΖΙΜΑΤ

109 Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙ.

110 ΤΟ ΒΙΛΑΕΤΙΟ ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20 ου αι.