ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ

Transcript

1 ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ Ελεγκτική είναι ο κλάδος της οικονομικής των επιχειρήσεων και εκμεταλλεύσεων που πραγματεύεται τους γενικούς κανόνες, όρους και προϋποθέσεις για την διενέργεια ελέγχου, σε κάθε οικονομική διαχείριση ξένης περιουσίας. Η ελεγκτική εξετάζει τα εξής θέματα: 1. Το αντικείμενο του ελέγχου, 2. Το υποκείμενο του ελέγχου, 3. Τις ελεγκτικές διαδικασίες. 1. Το αντικείμενο του ελέγχου είναι η οικονομική διαχείριση ξένης περιουσίας οποιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου. Για να πραγματοποιηθεί ο έλεγχος η οικονομική διαχείριση πρέπει να απεικονίζεται λογιστικώς. Βασικοί σκοποί ελέγχου είναι : Η πρόληψη θελημένων ή αθέλητων λαθών, απατών ( προληπτικός έλεγχος ). Η αποκάλυψη, η καταστολή ακούσιων ή εκούσιων σφαλμάτων και απατών (κατασταλτικός έλεγχος ). Η πιστοποίηση μετά από συστηματικό έλεγχο: 1. της ακρίβειας και της αλήθειας οικονομικών καταστάσεων, 2. της πιστοληπτικής ικανότητας μιας επιχείρησης και 3. της τρέχουσας εσωτερικής αξίας των μετοχών συγκεκριμένης Α.Ε. Οι ενδιαφερόμενοι για την διενέργεια του ελέγχου είναι: 2. Οι διοικούντες και οι διευθυντές σε μια οικονομική μονάδα. 3. Οι μετόχοι και γενικά οι επενδυτές σε μια οικονομική μονάδα. 4. Οι πιστωτές. 5. Οι μελλοντικοί επενδυτές. 6. Το κράτος. Το υποκείμενο του ελέγχου είναι δηλ. ποιά πρόσωπα διενεργούν τον έλεγχο και πιοά πρέπει να είναι τα προσόντα τους. Ο ελεγκτής είναι το πρόσωπο που διενεργεί τον έλεγχο, είναι απαραίτητος για να εξασφαλιστεί η ορθολογική οργάνωση, η λειτουργία και η ομαλή οικονομική διαχείριση στη δημόσια και ιδιωτική οικονομία. Διάκριση ελεγκτών:

2 1. Εσωτερικός ελεγκτής: βρίσκεται σε σχέση μίσθωσης εργασίας με την οικονομική μονάδα, όπου προσφέρει την εργασία του, δηλ. είναι υπάλληλος της και το έργο του έχει προληπτικό χαρακτήρα με σκοπό να παρακολουθεί και να ελέγχει τις διαχειριστικές πράξεις και τις λογιστικές καταχωρήσεις, με σκοπό τον άμεσο εντοπισμό θελημένων ή αθέλητων σφαλμάτων ή αντικανονικών και παράνομων ενεργειών. Τα καθήκοντα του τα ασκεί πριν ή κατά την διάρκεια της οικονομικής διαχείρισης και της λογιστικής καταχώρησης, χωρίς όμως να αποκλείεται και ο έλεγχος ειδικών θεμάτων μεταγενέστερα.στην θέση του ελεγκτή πρέπει να τοποθετούνται πρόσωπα κατάλληλα που να διακρίνονται για την μόρφωση, την πείρα και το ήθος τους.υπάρχουν όμως κάποια μειονεκτήματα στο έργο του εσωτερικού ελεγκτή που οφείλονται στο γεγονός ότι είναι υπάλληλος στην οικονομική μονάδα που ασκεί τα καθήκοντα του και απ αυτό το γεγονός είναι φυσικό ο έλεγχος: Να ασκείται σύμφωνα με τους κανόνες και τους όρους που έχει θεσπίσει η διοίκηση της οικονομικής μονάδας και όχι σύμφωνα με τους όρους και κανόνες της ελεγκτικής. Δεν ενημερώνεται για τις πράξεις των διοικούντων, συνήθως δε και των ανωτέρων του στην ιεραρχία ή ο έλεγχος του σ αυτούς είναι περιορισμένος, αναγκαστικά, ή τέλεια τυπικός. Απασχολούμενος με πράξεις συναδέλφων του, πολλές φορές από συναδελφική αλληλεγγύη, ο έλγχος του δεν είναι αμερόληπτος και αντικειμενικός, ενώ με το πέρασμα του χρόνου και τη στενότερη φιλική σχέση, η προσοχή και η δυναμικότητα μειώνονται βαθμιαία και ο έλεγχος γίνεται πλέον τυπικός Επειδή ασχολείται διαρκώς με τα ίδια θέματα και με τον ίδιο τρόπο, η δουλειά του γίνεται ρουτίνα με επακόλουθο την εξασθένηση σιγά-σιγά της επαγρύπνησης και της διερευνιτικότητας του. 2. Εξωτερικός ελεγκτής: δεν έχει καμμιά υπαλληλική ή άλλη εξάρτηση προς την επιχείρηση που καλείται να ελέγχει. Είναι ανεξάρτητος και αδέσμευτος προς την οικονομική μονάδα που ελέγχει και δεν επηρεάζεται από την διοίκηση της, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανένα από τα μειονεκτήματα που βαρύνουν τον εσωτερικό ελεγκτή. Αυτό το γεγονός αποτελεί εγγύηση για την διενέργεια

3 αντικειμενικού και ανεπυρέαστου ελέγχου. Προσόντα που πρέπει να έχει είναι τα εξής: Ανεπίλητο ήθος και ακεραιότητα χαρακτήρα. Άρτια επιστημονική κατάρτιση, εξειδικευμένη πέιρα, αυτοπεποίθηση. Ικανότητα ταχείας αντίληψης και σίγουρης κρίσης. Διακρίσεις λογιστικών ελέγχων: 1. Ανάλογα με την έκτασης τους: Γενικούς: είναι αυτοί που επεκτείνονται σε ολόκληρη τη διαχείριση μιας χρονικής περιόδου. ( π.χ ισολογισμός ). Ειδικούς: έχει σαν αντικείμενο ένα συγκεκριμένο θέμα ( π.χ έλεγχος αποθεμάτων ). 2. Ανάλογα με το σκοπό τους: Προληπτικούς: διενεργείται στην διάρκεια της εκτέλεσης των πράξεων και αποβλέπει στην αποκάλυψη και καταστολή εκούσιων και ακούσιων σφαλμάτων. Κατασταλτικούς: διενεργείται μετά την εκτέλεση των πράξεων και αποβλέπει στην αποκάλυψη και καταστολή εκούσιων και ακούσιων σφαλμάτων. 3. Ανάλογα με την διάρκεια τους: Μόνιμος ή διαρκείς: διενεργείται συνέχεια. Τακτικός ή περιοδικός: διενεργείται κατά περιόδους και τακτικά και αφορά τον έλεγχο της διαχείρισης τακτικών χρονικών περιόδων. Έκτακτος ή περιστασιακός: διενεργείται σε έκτακτες περιπτώσεις. 4. Ανάλογα με το πρόσωπο που διενεργεί τον έλεγχο: Εσωτερικούς Εξωτερικούς Βασική αρχή εσωτερικού έλεγχου: καμία διαχειριστική πράξη και λογιστική καταχώρηση δεν επιτρέπεται να ολοκληρώνεται από ένα μόνο υπάλληλο, αλλά την εργασία κάθε υπαλλήλου πρέπει να συμπληρώνει οπωσδήποτε τουλάχιστον η εργασία ενός άλλου και να ελέγχεται από κάποιο τρίτο. Μεθόδοι διενέργειας του εξωτερικού ελέχγου.

4 Έλεγχος με δειγματοληψία: α) οριζόντιος β) κάθετος. Οριζόντιος έλεγχος: ονομάζεται και προοδευτικός διότι ξεκινάει από τα δικαιολογητικά και καταλήγει στα κονδύλια του ισολογισμού. Πρόκειται για τον λεπτομερή έλεγχο όλων των οικονομικών πράξεων μιας περιόδου. Δηλ. εδώ γίνεται: 1. Ελέγχονται λεπτομεριακά τα δικαιολογιτικά της περιόδου που έχουν επιλεγεί από άποψη πληρότητα και νομιμότητας. 2. Ελέγχεται η ορθή διατύπωση των εγγράφων στα αναλυτικά ημερολόγια. 3. Ελέγχεται η ενημέρωση των αναλυτικών καθολικών και λοιπών βοηθητικών βιβλίων. 4. Ελέγχονται οι συγκεντρωτικές εγγραφές στο συγκεντρωτικό ημερολόγιο και η ενημέρωση του Γενικού Καθολικού. 5. Επαληθεύονται με τα ισοζύγια, οι αριθμιτικές συμφωνίες. Κάθετος έλεγχος: λέγεται και αναδρομικός διότι από τα κονδύλια του ισολογισμού καταλήγει στα δικαιολογητικά. Ξεκινάει από τα κονδύλια του ισολογισμού και του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσεως και μέσω των ισοζυγίων μεταβαίνει στους λογαριασμούς των αναλυτικών καθολικών όπου με την επισκόπηση επιλέγονται τα κονδύλια για τον έλεγχο των οποίων αναζητούνται τα σχετικά δικαιολογιτικά. Ελεγκτικές διαδικασίες κάθετου ελέγχου: 1. Να γίνουν όλες οι αναγκαίες επαληθεύσεις και αριθμιτικές συμφωνίες έτσι ώστε να διαπιστωθεί αν ο ισολογισμός και ο λογαριασμός αποτελεσμάτων χρήσεων περιλαμβάνουν όλα τα οριστικά υπόλοιπα του Γενικού Καθολικού κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού. 2. Επισκόπηση της κίνησης κάθε αναλυτικού λογαριασμού με σκοπό: Τη διαπίστωση ότι δεν έχουν καταχυρωθεί κονδύλια άσχετα με το περιεχόμενο. Τη διαπίστωση ότι έχουν καταχυρωθεί τα κονδύλια που αφορούν την χρήση. Την επιλογή των κονδυλίων για τα οποία θα ελεχθούν τα σχετικά δικαιολογιτικά. 3. Λεπτομερής έλεγχος των δικαιολογιτικών των κονδυλίων που έχουν επιλεγεί. 4. Επαλήθευση των αθροίσεων του λογαριασμού και αντιπαραβολή των τέλειων αθοισμάτων με τα αντίστοιχα ποσά του σχετικού ισιζυγίου αναλυτικού καθολικού.

5 Για την εξασφάλιση αντικειμενικής και αμερόληπτης κρίσης από τους Ορκωτούς Λογιστές, τη περιφρούρηση της επαγγελματικής τους ανεξαρτησίας, η νομοθεσία που αφορά το Σ.Ο.Λ έχει οργανώσει το θεσμό με ανάλογο τρόπο έτσι: 1. Οι ορκωτοί λογιστές ασκούν δημόσιο λειτούργημα όμως δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι και έτσι δεν εξαρτούνται ούτε και επηρεάζονται από κάποια κρατική υπηρεσία. 2. Είναι ανεξάρτητοι στην εκτέλεση του καθηκόντος τους. 3. Τα πρόσωπα που διορίζονται σαν Ο.Λ πρέπει να έχουν τα εξής προσόντα: εκτός των ειδικών προσόντων ( Πτυχίο ΑΕΙ ), ανεπίληπτο ήθος και αναμφισβήτητη αρετή. 4. Ο Ο.Λ δεν αναμειγνύεται στον καθορισμό αμοιβής του που καταβάλλεται από την επιχείρηση. Η αμοιβή του καθορίζεται από το εποπτικό συμβούλιο του Σώματος ανάλογα με το χρόνο που χρειάσθηκε ο κάθε έλεγχος. 5. Υπάρχει το Εποπτικό Συμβούλιο που είναι ανεξάρτητο συλλογικό όργανο στο έργο του Ο.Λ.. Αυτό εποπτεύει: Τη διενέργεια εξετάσεων για την επιλογή και πρόσληψη νέων μελών. Την διενέργεια προαγωγών. Την άσκηση πειθαρχικής εξουσίας. Την διαχείριση των οικονομικών του Σ.Ο.Λ Τι είναι έλεγχος; είναι η έρευνα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μιας επιχείρησης και γίνεται από γραφείο ανεξάρτητων επαγγελματιών λογιστών. Είναι η διερεύνηση των λογιστικών βιβλίων και των άλλων αποδεικτικών εγγράφων στα οποία βασίζονται οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Η έρευνα που διεξάγουν οι ανεξάρτητοι ελεγκτές αποτελεί την βάση για την σύνταξη της εκθέσεως ελέγχου. Οι ελεγκτές ποτέ δεν εκφράζουν γνώμη για την ειλικρείνεια των οικονομικών εκθέσεων χωρίς να έχουν προηγουμένως κάνει έλεγχο. Η έκθεση ελέγχου. Βασικός σκοπός των ελέγχων: είναι να δώσουμε στον ανεξάρτητο επαγγελματία λογιστή τη δυνατότητα να διαμορφώσει γνώμη ως προς την ειλικρίνεια των χρηματοοικονομικών καταστάσεων του πελάτη του.

6 Η γνώμη του αυτή εκφράζεται με την έκθεση ελέγχου που αποτελείται: Η 1η παράγραφος είναι μια συνοπτική δήλωση της εκτάσεως του ελέγχου. Η 2η παράγραφος είναι μια συνοπτική δήλωση της γνώμης του ελεγκτή που βασίζεται στον έλεγχο που έκανε. Η έκθεση χρησιμοποιείται κυρίως από άτομα εκτός της επιχειρήσεως π.χ επενδυτές. Η ανεξάρτητη θέση των εκθέσεων των ελέγχων τους δίνει σημαντικότατη αξία. Σημαντικά στοιχεία για τις εκθέσεις των ελέγχων και τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων: 1. Η πελάτιδα επιχείρηση είναι κυρίως υπεύθυνη για τις οικονομικές της εκθέσεις. Η διεύθυνση της επιχείρισης είναι υπεύθυνη για την τήρηση επαρκών λογιστικών βιβλίων και για τη σύνταξη των κατάλληλων οικονομικών εκθέσεων που προορίζονται για τους μετόχους και τους πιστωτές. 2. Η έρευνα και η γνώμη των ελεγκτών καλύπτει όχι μόνο τον ισολογισμό αλλά και τα αποτελέσματα χρήσεως, τα παρακρατηθέντα κέρδη και την μεταβολή της οικονομικής θέσεως της επιχείρησης. 3. Η έκθεση των ελεγκτών αφορά τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις και όχι τα λογιστικά βιβλία. Οι ελεγκτές ερευνούν κάθε κονδύλια των λογιστικών βιβλίων του πελάτη αλλά δεν περιορίζονται μόνο σ αυτά. Πρότυπα ελεγκτικής είναι οι επίσημοι κανόνες για την αξιολόγηση της ποιότητας μιας εργασίας. Η ύπαρξη γενικά παραδεκτών προτύπων ελεγκτικής μαρτυρεί ότι οι ελεγκτές ενδιαφέρονται εξαιρετικά για να διατηρηθεί η ελεγκτική εργασία όλων των ανεξάρτητων επαγγελματιών λογιστών σε ομοιόμορφα υψηλό ποιοτικό επίπεδο. Η εκτελεστική επιτροπή προτύπων ελεγκτικής του ΑΙΟΛ έχει θέσει την ακόλουθη περιγραφή προτύπων: Γενικά πρότυπα 1. Ο έλεγχος πρέπει να διεξάγεται από πρόσωπο ή πρόσωπα που έχουν την κατάλληλη τεχνική εκπαίδευση και ικανότητα ως ελεγκτές. 2. Ο ελεγκτής ή οι ελεγκτές πρέπει να διατηρούν ανεξαρτησία πνεύματος σε όλα τα θέματα που αφορούν την εργασία που τους έχει ανατεθεί.

7 3. Η διεξαγωγή του ελέγχου και η σύνταξη της εκθέσεως πρέπει να γίνονται με την ωφειλόμενη επαγγελματική επιμέλεια. Πρότυπα επιτόπιας εργασίας 1. Η εργασία πρέπει να έχει σχεδιαστεί επαρκώς κι αν σ αυτή συμμετέχουν βοηθοί θα πρέπει να ασκείται η κατάλληλη επίβλεψη. 2. Πρέπει να μελετηθεί και να αξιολογηθεί κατάλληλα το εφαρμοζόμενο σύστημα ασωτερικού ελέγχου, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν αξιόπιστη βάση για να προσδιοριστεί η έκταση των δοκιμασιών στις οποίες θα περιοριστούν οι ελεγκτικές διαδικασίες. 3. Με επισκοπήσεις, παρατηρήσεις, ερωτηματολόγια και επιβεβαιώσεις πρέπει να συγκεντρώνονται επαρκή κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία που να μπορούν εύλογα να αποτελέσουν τη βάση για τη διατύπωση γνώμης ως προς τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Πρότυπα σχετικά με την έκθεση ελέγχου. 1. Η έκθεση πρέπει να αναφέρει αν οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις παρουσιάζονται σύμφωνα με τις γενικά παραδεκτές λογιστικές αρχές. 2. Η έκθεση πρέπει να αναφέρει αν οι λογιστικές αυτές αρχές που τηρήθηκαν κατά την τρέχουσα περίοδο είναι συνεπείς με εκείνες της προηγούμενης περιόδου. 3. Οι συμπληρωματικές υποσημειώσεις που αναγράφονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις πρέπει να θεωρούνται ως εύλογα επαρκείς, εκτός αν στην έκθεση ελέγχου διατυπόνεται διαφορετική άποψη. 4. Η έκθεση είτε πρέπει να εκφράζει γνώμη ως προς τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις στο σύνολο τους, είτε να γνωματεύει ότι δεν είναι δυνατό να εκφραστεί γνώμη γι αυτές. Όταν είναι αδύνατο να εκφραστεί γνώμη για το σύνολο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, πρέπει να αναφέρονται οι λόγοι της αδυναμίας. Σε κάθε περίπτωση που το όνομα ενός ελεγκτή σχετίζεται με χρηματοοικονομικές καταστάσεις, η έκθεση πρέπει να περιλαμβάνει σαφή ένδειξη του χαρακτήρα του ελέγχου που έκανε ο ελεγκτής, αν έκανε, και το βαθμό της ευθύνης που αναλαμβάνει.

8 Σχεδιασμός ελέγχου Στάδια-βήματα: 1. Επικοινωνεί με τον προηγούμενο ελεγκτή της υπό έλεγχο επιχείρησης: η επαφή με τους προγενέστερους ελεγκτές μπορεί να παράσχει στους μεταγενέστερους ελεγκτές τις απαραίτητες βασικές πληροφορίες για τον πελάτη, λεπτομέρειες για το σύστημα εσωτερικού ελέγχου που εφαρμόζει. 2. Συγκεντρώνει γενικές και βασικές πληροφορίες για τον πελάτη από: τράπεζες, προμηθευτές, άλλες επιχειρήσεις. 3. Επίσκεψη στο εργοστάσιο και στο γραφείο του πιθανού πελάτη: αυτό δίνει την ευκαιρία στους ελεγκτές να σχηματίσουν γνώμη για την διάταξη του εργοστασίου, τις διαδικασίες, τα βασικά προϊόντα και τα συστήματα ασφάλειας των αποθεμάτων. 4. Προκαταρκτικές διευθετήσεις με τους πελάτες: μια συνάντηση με τον πελάτη πριν από τον έλεγχο είναι ένα χρήσιμο βήμα για την αποφυγή παρεξηγήσεων. Αυτή η συνάντηση δεν πρέπει να συμπεριλάβει συζήτηση πάνω στην φύση, τον σκοπό της ελεγκτικής, καθώς και σε άλλα θέματα που υποτίθεται θα προκαλέσουν προστριβές. Σχέδιο ελέγχου: αποτελεί μια επισκόπηση της δουλειάς. Σκιαγραφεί τους αντικειμενικούς σκοπούς του ελέγχου. Πρόγραμμα ελέγχου: αναφέρει τις ειδικές διαδικασίες που πρέπει να εκτελεστούν για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι. Είναι μια λεπτομερής σκιαγράφηση της ελεγκτικής δουλειάς που θα εκτελεστεί, καθορίζονται οι διαδικασίες θα ακολουθήσουν για την επαλήθευση κάθε κονδυλίου των οικονομικών εκθέσεων και δίνει μια εκτίμιση του απαιτούμενου χρόνου. Διαδικασία ελέγχου Βήματα 1. Επισκόπηση και κατάρτιση μιας έγγραφης περιγραφής του συστήματος εσωτερικού ελέγχου του πελάτη. 2. Ελεγχος της λειτουργίας του συστήματος εσωτερικού ελέγχου και συμφωνία με τη έγγραφη περιγραφή. 3. Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος εσωτερικού ελέγχου.

9 4. Υποβολή μιας έκθεσης προς την διοίκηση, που θα περιέχει συστάσεις για την βελτίωση του εσωτερικού ελέγχου. 5. Συμπλήρωση του ελέγχου, διενέργεια ελέγχων άλλων ελεγκτικών διαδικασιών. 6. Εκδοση τηε έκθεσης ελέγχου. Εσωτερικός έλεγχος: Ο βασικός σκοπός του εσωτερικού ελέγχου είναι η προώθηση της αποτελεσματικής λειτουργίας μιας οργάνωσης. Το σύστημα εσωτερικού ελέγχου συνίσταται απ όλα τα μέτρα, που χρησιμοποιούνται από μια οργάνωση: 1. Για να προστατευθούν τα περιουσιακά στοιχεία από σπατάλη, καταδολίευση και μη αποτελεσματική χρήση. 2. Για να προωθηθούν η ακρίβεια και η αξιοπιστία των λογ. καταγραφών. 3. Για να ενθαρυνθεί και να μετρηθεί η συμφωνία με τις πολιτικές της εταιρίας. 4. Για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα των εργασιών. Εσωτερικοί λογιστικοί έλεγχοι: είναι οι έλεγχοι που στοχεύουν απ ευθείας στην αξιοπιστία των λογιστικών βιβλίων και των οικονομικών εκθέσεων. Περιλαμβάνουν το σχέδιο της χρηματοοικονομικής οργάνωσης και τις διαδικασίες της προστασίας των περιουσιακών στοιχείων. Εσωτερικοί διοικητικοί έλεγχοι: δεν έχουν στόχο τις οικονομικές εκθέσεις και δεν ενδιαφέρουν άμεσα τον ορκωτό λογιστή. Περιλαμβάνει το σχέδιο οργάνωσης, τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, τις επιχειρηματικές πολιτικές τους, τις αρμοδιότητες και τις εξουσιοδοτήσεις. Οι εσωτερικοί ελεγκτές σε αντιπαραβολή με τους ανεξάρτητους ελεγκτές. Αντικειμενικός σκοπός των ανεξάρτητων ελεγκτών είναι η έκφραση γνώμης επί των οικονομικών εκθέσεων του πελάτη, ενώ αντικειμενικός σκοπός των εσωτερικών ελεγκτών δεν είναι η επαλήθευση των οικονομικών εκθέσεων, αλλά η υποβοήθηση της διοίκησης στην επίτευξη της αποτελεσματικότερης διοίκησης της επιχείρησης. Γι αυτό τον σκοπό, οι εσωτερικοί ελεγκτές αξιολογούν την αποδοτικότητα των εσωτερικών

10 ελέγχων στις διάφορες υπηρεσίες, υποκαταστήματα, η άλλες οργανωτικές μονάδες της εταιρίας. Η δουλειά των εσωτερικών ελεγκτών δεν περιορίζεται στους εσωτερικούς ελέγχους αλλά ασχολούνται και με τους διοικητικούς ελέγχους. Οι ομοιότητες μεταξύ των ανεξάρτητων και εσωτερικών ελέγχων αναφέρονται στους μηχανισμούς και στις τεχνικές και όχι στους αντικειμενικούς στόχους και τα τελικά αποτελέσματα. Τόσον οι εσωτερικοί ελεγκτές όσο και οι ανεξάρτητοι ελεγκτές εξετάζουν τα λογιστικά βιβλία και τις λογιστικές διαδικασίες και καταρτίζουν φύλλα εργασίας, αλλά οι λόγοι που υποκινούν τις εργασίες τους και τα λαμβανόμενα τελικά αποτελέσματα είναι εντελώς διαφορετικά. Βασικές αρχές ενός επαρκούς συστήματος εσωτερικού λογιστικού ελέγχου. 1. Ο σαφής διαχωρισμός των λειτουργιών: Της διενέργειας συναλλαγών. Της διαχείρισης και φύλαξης των περιουσιακών στοιχείων. Της τήρησης των λογιστικών βιβλίων. 2. Καταμερισμός αρμοδιοτήτων έτσι ώστε για την διάκριση μιας οικονομικής πράξης να συμπράττουν τουλάχιστον 2 πρόσωπα ανεξάρτητα μεταξύ τους. Η κάθε συναλλαγή θα πρέπει να εξουσιοδοτήτε, να εγκρίνεται, να εκτελείται και να καταγράφεται. 3. Λογιστικός χειρισμός των περιουσιακών στοιχείων. Περιοδικά πρέπει να γίνονται συγκρίσεις μεταξύ λογιστικών βιβλίων και των περιουσιακών στοιχείων. 4. Αποδοτικότητα εργασιών. Ενα αποτελεσματικό σχέδιο οργάνωσης θα διευρύνει την αποτελεσματικότητα των εργασιών και συμβάλλει στην βελτίωση του εσωτερικού λογιστικού ελέγχου. Συνεπώς πρέπει να εκδίδονται άμεσα προκαθορισμένα στοιχεία επικυρούμενα με τις υπογραφές των εξουσιοδοτημένων προσώπων και η εξασφάλιση μιας μόνο καταχώρησης. 5. Οργανωτική ανεξαρτησία των υπηρεσιών. Επαρκή μέτρα φυσικής προστασίς των περιουσιακών στοιχείων και οργανωτική ανεξαρτησία των υπηρεσιών λογιστικής λειτουργίας.

11 Για να επιτευχθεί ο εσωτερικός έλεγχος μέσω του διαχειρισμού των καθηκόντων, το λογιστικό σύστημα πρέπει να είναι σε θέση να μετράει την λειτουργικότητα και την αποτελεσματικότητα των επι μέρους οργανωτικών μονάδων. Ένα τέτοιο λογιστικό σύστημα πρέπει να περιλαμβάνει: Επαρκή εσωτερική τεκμηρίωση για να επισημάνεται η ευθύνη. Ενα διάγραμμα λογαριασμών που έχουν ταξινομηθεί σύμφωνα με τις ευθύνες των επί μέρους προϊσταμένων και των υπαλλήλων που κατέχουν θέση κλειδιά. Ενα εγχειρίδιο των λογιστικών πολιτικών και διαδικασιών και διαγράμματα ροής που δείχνουν τις καθιερωμένες μεθόδους για την διεκπαιρέωση των συναλλαγών. Μια οικονομική πρόβλεψη που συνίσταται από λεπτομερή πρόβλεψη των προσδοκομένων εργασιών, την άμεση αναφορά και ανάλυση των μεταβολών των πραγματοποιήσεων και των προυπολιγισμένων προτύπων. Ενα λογιστικό σύστημα τους κόστους μεταποιήσεως, που να προσχεδιάζει στο βιομηχανικό κλάδο. Επισκόπηση του εσωτερικού ελέγχου από τους ελεγκτές. Βαθμός εμπιστοσύνης των ελεγκτών επί του εσωτερικού ελέγχου. Οι ελεγκτές για να εκφράσουν γνώμη επί της ορθότητας των οικονομικών εκθέσεων βασίζονται: 1. Στην αποτελεσματικότητα του εσωτερικού ελέγχου αναφορικά με την πρόληψη σφαλμάτων. 2. Στους ελέγχους τεκμηρίωσης για την επαλήθευση των ποσών των οικονομικών εκθέσεων. Τρόπος έρευνας του εσωτερικού ελέγχου από τους ελεγκτές. Η έρευνα αποτελείται από 2 φάσεις: 1. Η φάση της μελέτης: καλύπτει τα δυο πρώτα στάδια της ελεγκτικής διαδικασίας. Στην αρχή κάνουν επισκόπηση του εσωτερικού ελέγχου του πελάτη και κάνουν μια περιγραφή του συστήματος στα φύλλα εργασίας. Στην συνέχεια διενεργούν ελέγχους διαδικασιών για να προσδιορίσουν πόσο αποτελεσματικά λειτουργεί το σύστημα.

12 2. Η φάση της αξιολόγησης: γίνεται κριτική αξιολόγηση των αδυνατοτήτων και δυνατοτήτων του εσωτερικού ελέγχου. Οπου ο εσωτερικός έλεγχος είναι ισχυρός, οι ελεγκτές θα περιορίσουν τους ελέγχους τεκμηρίωσης. Περιγραφή του εσωτερικού ελέγχου. Οι πληροφορίες που παίρνουν οι ελεγκτές για το σύστημα του εσωτερικού ελέγχου μπορούν να καταγραφούν σε: 1. Ένα ερωτηματολόγιο εσωτερικού ελέγχου: αποτελούνται από διάφορα ξεχωριστά τμήματα, εξατομικευμένα σε διάφορα θέματα. Ετσι το ερωτηματολόγιο μπορεί να διαχωρισθεί εύκολα, να συμπληρωθεί κατά τμήματα και αργότερα να ανασυνταχθεί για επισκόπηση από τον υπεύθυνο ελεγκτή. 2. Περιγραφική έκθεση εσωτερικού ελέγχου: ακολουθούν συνήθως την ροή κάθε μεγάλης κατηγορίας συναλλαγών, καθορίζοντας τους υπαλλήλους που εκτελούν τα καθήκοντα, τα καταρτιζόμενα παραστατικά, την τήρηση των λογιστικών βιβλίων και τον καταμερισμό των καθηκόντων. Στη συνέχεια καθορίζουν κάθε συμαντικό τμήμα του συστήματος εσωτερικού ελέγχου σαν ισχυρό ή αδύνατο. 3. Διαγράμματα ροής των διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου: είναι ένα διάγραμμα, μια συμβολική παρουσίαση του συστήματος κάθε διαδικασίας εμφανιζόμενης σε ακολουθία. Δείχνει τη φύση και την ακολουθία των διαδικασιών, τον καταμερισμό των ευθυνών, τις πηγές και την διανομή των παραστατικών. Είδη αποδεικτικών στοιχείων ελέγχου: 1. Εσωτερικός έλεγχος. 2. Φυσικά αποδεικτικά στοιχεία. 3. Έγγραφα αποδεικτικά στοιχεία: Εγγραφα αποδεικτικά στοιχεία που εκδίδονται απόοργανισμούς αλλά οι οποίοι είναι έξω από την επιχείρηση και στέλνονται απευθείας στους ελεγκτές. Εγγραφα αποδεικτικά στοιχεία που εκδίδονται απόοργανισμούς οι οποίοι είναι έξω από την επιχείρηση και βρίσκονται στα χέρια του πελάτη. 4. Λογιστικά κατάστιχα. 5. Υπολογιστικές εργασίες.

13 6. Προφορικά αποδεικτικά στοιχεία. 7. Αριθμοδείκτες και συγκρίσεις. 8. Αποδεικτικά στοιχεία από εμπειρογνώμονες. Περιπτώσεις πιθανότητας σφάλματος στις οικονομικές εκθέσεις. 1. Όταν ο εσωτερικός έλεγχος είναι χαλαρός. 2. Όταν είναι ασθενής η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. 3. Όταν αναθεωρούνται οι συντελεστές ή οι κανονισμοί φορολογίας του εισοδήματος. 4. Όταν η διοίκηση είναι αναξιόπιστη. 5. Ότανοι συναλλαγές της επιχείρησης είναι περίπλοκες. 6. Όταν η επιχείρηση αλλάζει ελεγκτή χωρίς σαφή δικαιολογία. 7. Όταν πρόκειται για ριψοκίνδυνες κερδοσκοπικές επιχειρήσεων. Τα μεταγενέστερα γεγονότα ως αποδεικτικά στοιχεία: Μεταγενέστερα γεγονότα: είναι τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα μετά την ημερομηνία κατάρτισης του ισολογισμού, αλλά πριν από την συμπλήρωση του ελέγχου και την υποβολή της έκθεσης ελέγχου. Κατηγορίες μεταγενέστερων γεγονότων 1. Γεγονότα που περιέχουν πρόσθετα αποδεικτικά στοιχεία αναφορικά με τις συνθήκες που υπάρχουν κατά την ημερομηνία κατάρτισης του ισολογισμού και επηρεάζουν τις εκτιμήσεις που είναι έμφυτες με την διαδικασία κατάρτισης των οικονομικών εκθέσεων. Οι επιδράσεις αυτών των μεταγενέστερων γεγονότων θα πρέπει να αντανακλαστούν στις οικονομικές εκθέσεις της ελεγχόμενης περιόδου. 2. Μεταγενέστερα γεγονότα που δεν συμβάλλουν την οικονομική θέση της εταιρείας όπωες εμφανίζεται κατά την ημερομηνία κατάρτισης του ισολογισμού, αλλά μπορούν να αποβούν σημαντικά κατά την αξιολόγηση των μελλοντικών προοπτικών. 3. Μεταγενέστερα γεγονότα που δεν μπορούν να αναφερθούν στις υποσημειώσεις. Παραδείγματα αποδεικτικών στοιχείων συναλλαγών μεταξύ συγγενικών μερών: 1. Συναλλαγές μεταξύ μητρικών και θυγατρικών επιχειρήσεων.

14 2. Συναλλαγές μεταξύ θυγαττρικών επιχειρήσεων. 3. Συναλλαγές στις οποίες η οικονομική μονάδα συναλλάσετε με άλλες συγγενείς επιχειρήσεις με την διοίκηση ή με τους κυριότερους μετόχους. Επαρκές κατάλληλο αποδεικτικό υλικό. Με προσωπικές επισκοπίσεις, επιθεωρήσεις, συνεντεύξεις και επιβεβαιωτικές επιστολές θα πρέπει να συγκεντρώνεται επαρκές κατάλληλο αποδεικτικό υλικό που να αποτελεί εύλογη βάση έκφραση γνώμης σχετικά με τις εξεταζόμενες οικονομικές εκθέσεις. Τι είναι όμως επαρκές κατάλληλο αποδεικτικό υλικό; Ο όρος επαρκές υλικό αφορά την ποσότητα του αποδεικτικού υλικού που συγκεντρώνουν οι ελεγκτές. Η καταλληλότητα του αποδεικτικού υλικού αφορά την ποιότητα του. Αποδεικτικό υλικό είναι κάθε πληροφορία που υποστηρίζει ή απορίπτει μια άποψη δηλ. επιβεβαιώνει ή ανασκευάζει την θέση των ελεφκτών, ότι οι οικονομικές εκθέσεις απεικονίζουν σωστά την οικονομική θέση του πελάτη και τα αποτελέσματα εκμετάλευσης. Φύλλα εργασίας. Είναι φύλλα που περιέχουν όλα τα στοιχεία που συγκεντρώνουν οι ελεγκτές για να δείξουν την εργασία που έχει γίνει, τις μεθόδους και τις διαδικασίες που εφαρμόστηκαν και τα συμπεράσματα που βγήκαν, από την εξέταση των οικονομικών εκθέσεων ή από οποιαδήποτε άλλη εργασία που έκαμαν. Σκοποί φύλλων εργασίας. Την οργάνωση και τον συντονισμό όλων των φάσεων της ελεγκτικής εργασίας. Την θεώρηση της εργασίας των υπαλλήλων του γραφείου ορκωτών λογιστών. Διευκολύνουν την σύνταξη της εκθέσης του ελέγχου. Θεμελιώνουν και επεξηγούν λεπτωμερώς τις γνώμες και τις διαπιστώσεις που περιλαμβάνονται συνοπτικά στην έκθεση.

15 Παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για την σύνταξη της δήλωσης του φόρου εισοδήματος και για την σύνταξη των εντύπων που υποβάλλονται στην επιτροπή Αξιών και Χρηματιστηρίου. Αποτελούν χρήσιμο οδηγό για τους επόμενους ελέγχους. Κατηγορίες φύλλων εργασίας: 1. Σχέδια ελέγχου, προγράμματα ελέγχου, ερωτηματολόγια, διαγράμματα ροής και φύλλα διάταξης. 2. Πρόχειρο προσωρινό ισοζύγιο ή συγκεντρωτικά φύλλα. 3. Διορθωτικές ημερολογιακές εγγραφές και εγγραφές αναταξινομήσεως 4. Πίνακες τεκμηριώσεως, αναλύσεις και φύλλα υπολογιστικής εργασίας. 5. Αντίγραφα πρακτικών και άλλων εγγράφων ή στοιχείων. 6. Ενημερωτικές επιστολές του πελάτη και επιστολές δικηγόρων. Αντικειμενικοί σκοποί προγραμμάτων ελέγχου: 1. Την μελέτη και αξιολόγηση του εσωτερικού ελέγχου: Θα πρέπει να ετοιμαστεί μια γραπτή περιγραφή του συστήματος εσωτερικού ελέγχου του πελάτη. Θα πρέπει να διενεργηθούν οι έλεγχοι συμφωνίας για να καθοριστεί: I. Η ροή των δεδομένων των συναλλαγών διαμέσου του συστήματος. II. Η αποτελεσματικότητα σημαντικών λογιστικών ελεγκτικών διαδικασιών. Θα πρέπει να αξιολογηθεί η ισχύς του εσωτερικού ελέγχου και να τροποποιηθούν οι εναπομένουσες ελεγκτικές διαδικασίες στο μέτρο που κρίνεται αναγκαία. 2. Την τεκμιρίωση λογιστικών υπολοίπων. Θα πρέπει να διαπιστωθεί η ύπαρξη και η ιδικτησία των περιουσιακών στοιχείων. Θα πρέπει να καθοριστεί η κατάλληλη μέθοδος αποτίμησης των περιουσιακών στοιχείων. Θα πρέπει να καθοριστεί το κατάλληλο διαχωριστικό σημείο των συναλλαγών που θα συμπεριληφθούν στην ελεγχόμενη περίοδο. Θα πρέπει να επαληθευτούν τα κονδύλια του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσεως. Καθορισμός της κατάλληλης παρουσίασης των οικονομικών εκθέσεων.