ΒΑΣΕΙΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ. 2 η ιάλεξη

Transcript

1 ΒΑΣΕΙΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ 2 η ιάλεξη

2 ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ- ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ Entity-Relationship ER Οι βασικές (θεµελιώδεις) έννοιες του µοντέλου αυτού είναι οι εξής : ΟιΟντότητες, που περιέχουν τα δεδοµένα της δοµής και οι οποίες αντιστοιχούν στα αρχεία της βάσης. Τα Χαρακτηριστικά, που είναι τα περιεχόµενα των εγγραφών των αρχείων δεδοµένων. Οι Συσχετίσεις, που είναι οι σχέσεις µεταξύ των αρχείων δεδοµένων δηλαδή των οντοτήτων.

3 ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ-ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΧΕΣΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Οι οντότητες αντιστοιχούν στους πίνακες, τα χαρακτηριστικά στα πεδία, και οι συσχετίσεις στις σχέσεις. το E-R είναι µοντέλο υψηλού επιπέδου εννοιολογικού σχεδιασµού το σχεσιακό είναι µοντέλο υλοποίησης δεδοµένων Η οµοιότητα τους όµως είναι ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήµατα του σχεσιακού µοντέλου που οδήγησε και στην ευρεία του χρήση στη σηµερινή εποχή αναπαράσταση ιαγράµµατα Οντοτήτων Συσχετίσεων

4 ΜΕΡΟΣ E-R ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

5 ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΒΑΣΗΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ Κανονικοποίηση είναι η διαδικασία διαίρεσης των πινάκων µιας βάσης δεδοµένων και η ένωση- συσχέτιση των πινάκων, που θα προκύψουν βάση κοινών τιµών ηµιουργία ποιο αποδοτικών και ευέλικτων βάσεων δεδοµένων Η εξάλειψη του πλεονασµού των πληροφοριών Η αύξηση της ακεραιότητας των δεδοµένων

6 ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Να βάζουµε κλειδιά στους πίνακες. Κάθε πίνακας πρέπει ναέχειέναµοναδικόπεδίοκλειδί. Να απαλείφουµε τις επαναλαµβανόµενες οµάδες πληροφοριών, δηµιουργώντας ένα πίνακα µε τις επαναλαµβανόµενες πληροφορίες, ο οποίος θα έχει ένα πεδίο µοναδικό κλειδί.

7 ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ - ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ

8 ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ - ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ

9 ΕΙ Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ 1 ρος 1 (1-1) Στην ερί τωση αυτή κάθε εγγραφή του ενός ίνακα αντιστοιχεί σε µια µόνο εγγραφή στον άλλο ίνακα. 1 ρος Ν (1-Ν) Στην ερί τωση αυτή κάθε εγγραφή του ενός ίνακα αντιστοιχεί σε ολλές εγγραφές του άλλου ίνακα αλλά δεν ισχύει το αντίστροφο ό ου κάθε εγγραφή του δεύτερου ίνακα αντιστοιχεί σε µία µόνο εγγραφή του ρώτου Παράδειγµα Ένας Ασθενής µπορεί να κάνει πολλές Εξετάσεις. Μια Εξέταση γίνεται για έναν µόνο Ασθενή. M ρος Ν (Μ-Ν) Στην ερί τωση αυτή κάθε εγγραφή του ενός ίνακα αντιστοιχεί σε ολλές εγγραφές του άλλου ίνακα και αντίστροφα. Παράδειγµα Ένας Ασθενής µπορεί να τον εξετάσουν πολλοί Γιατροί. Ένας Γιατρός µπορεί να εξετάσει πολλούς Ασθενείς.

10 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ Κατά τη σχεδίαση µιας σχεσιακής βάσης δεδοµένων ρέ ει να εφαρµοστούν αρκετοί εριορισµοί ου αφορούν τα δεδοµένα µε σκο ό να µην δίνεται η δυνατότητα τόσο στην ίδια τη βάση να κάνει λογικά λάθη κατά την εκτέλεση ράξεων ε εξεργασίας εγγραφών όσον και στον ίδιο το χρήστη. Οι εριορισµοί αυτοί ονοµάζονται ακεραιότητας δεδοµένων (data constraints)

11 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ 1. Περιορισµός ακεραιότητας οντοτήτων (entity integrity constraint).η χρήση του πρωτεύοντος κλειδιού προϋποθέτει πάντα ότι στο αντίστοιχο πεδίο δεν είναι δυνατή η καταχώρηση µηδενικής ή κενής τιµής. 2. Περιορισµός αναφορικής ακεραιότητας (referential integrity constraint).διατηρείται η συνέπεια µεταξύ των εγγραφών των συσχετιζόµενων πινάκων. 3. Περιορισµοί σηµασιολογικής ακεραιότητας (semantic integrity constraint).καθορισµός του πεδίου ορισµού (domain) των πεδίων κάθε πίνακα της βάσης.

12 ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΡΗ ΜΙΑΣ Β Πίνακες (Tables) Ερωτήµατα(Queries) Φόρµες(Forms) Αναφορές(Reports) Μακροεντολές(Macros) Ρουτίνες(Modules) Εγγραφή(Record) Συστατικά Πίνακα

13 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Τα ερωτήµατα είναι «εργαλεία» µε τα ο οία α ό έναν ή ερισσότερους συσχετισµένους ίνακες δηµιουργούµε νέες δυναµικές δοµές δεδοµένων δηλαδή νέους δυναµικούς ίνακες. Οι ίνακες ου δηµιουργούνται µε µια ερώτηση είναι δυναµικοί ίνακες, δηλαδή α οθηκεύεται µόνο η δοµή του ίνακα και όχι το εριεχόµενό του. Παράδειγµα Εµφάνισε τα ονοµατε ώνυµα και ηµεροµηνία των ασθενών ου ξεκινάνε α ό «Μ». Εµφάνισε τα στοιχεία των γιατρών ου δουλεύουν στη αθολογική κλινική.

14 ΕΙ Η ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ Τα ερωτήµατα χωρίζονται σε δύο βασικές οµάδες: τα ερωτήµατα ε ιλογής και τα ερωτήµατα ενέργειας. Ένα ερώτηµα ε ιλογής ανακτά α λά τα δεδοµένα και τα καθιστά διαθέσιµα για χρήση. Μ ορείτε να ροβάλετε τα α οτελέσµατα ενός ερωτήµατος στην οθόνη και να τα εκτυ ώσετε στο ρόχειρο. Ένα ερώτηµα ενέργειας, ό ως υ οδηλώνει και το όνοµα, εκτελεί µια εργασία µε τα δεδοµένα. Τα ερωτήµατα ενέργειας µ ορούν να χρησιµο οιηθούν για τη δηµιουργία νέων ινάκων, την ροσθήκη δεδοµένων σε υ άρχοντες ίνακες, την ενηµέρωση ή τη διαγραφή δεδοµένων.

15 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Ένα ερώτηµα µας ε ιτρέ ει να καθορίσουµε: Ποια εδία θέλουµε να βλέ ουµε. Τη σειρά µε την ο οία θα εµφανίζονται τα εδία. Κριτήρια φιλτραρίσµατος για κάθε εδίο. Τη σειρά µε την ο οία θα ταξινοµείται κάθε εδίο. Παράδειγµα Εµφανίστε το όνοµα και ε ώνυµο των γιατρών ου ανήκουν στην ορθο εδική κλινική ταξινοµώντας τα σε αύξουσα σειρά σύµφωνα µε το ε ώνυµό τους.

16 SQL SQL (Structured Query Language) είναι η τυ ο οιηµένη standard γλώσσα στις Σχεσιακές Βάσεις. Η ρώτη χρήση ήταν στο ρότυ ο σύστηµα της IBM, ου ονοµάστηκε SYSTEM-R, το ο οίο ανε τύχθη στα ερευνητικά εργαστήρια της εταιρείας (San Jose, California) στα µέσα της δεκαετίας το Η SQL έχει υ οστεί ολλές τρο ο οιήσεις.

17 ΕΙ Η ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ SQL Ανάκτηση SELECT * FROM Departments WHERE budget > Εισαγωγές INSERT INTO Employees(ssn,name) VALUES (83542, Aris ) Ενηµερώσεις UPDATE Departments SET budget = WHERE did = ιαγραφές DELETE FROM Employees WHERE name = Aris

18 ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ Οι Ιατρικές Βάσεις εδοµένων διακρίνονται σε : Εργαστηρίων Κλινικών Εξωτερικών Ιατρείων Νοσηλευτικής ιοίκησης Νοσοκοµείου

19 ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ Τα οφέλη εγκατάστασης και λειτουργίας των Ιατρικών Βάσεων εδοµένων είναι τα αρακάτω : Ε ιστηµονική Ανάλυση και Έρευνα των Ιατρικών δεδοµένων (Εργαστηριακών, Κλινικών κλ.) Παρακολούθηση των λειτουργιών στο Νοσοκοµείο Αυτοµατο οίηση ιαδικασιών Καλύτερη ιοίκηση των Οργανικών Μονάδων του Νοσοκοµείου

20 ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ Η ροστασία των ιατρικών δεδοµένων διέ εται α ό τις διατάξεις Ν. 2472/97 και Ν. 2774/99 και τις διατάξεις σχετικά µε το ιατρικό α όρρητο. Σύµφωνα µε το νόµο 2472/97, ο ασθενής έχει το δικαίωµα: Ενηµέρωση για την καταγραφή. Ενηµέρωση για το σκο ό της ε εξεργασίας. Την διαβίβαση των δεδοµένων σε άλλους οργανισµούς Οι υ εύθυνοι ε εξεργασίας υ οχρεούνται: Να γνωστο οιήσουν στην Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσω ικού Χαρακτήρα τη σύσταση και λειτουργία αρχείου, ενώ σε µερικές ερι τώσεις α αιτείται και σχετική άδεια. Σε ερί τωση αράβασης ο υ εύθυνος υ όκειται στις κυρώσεις του νόµου.

21 ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ Σύµφωνα µε το prestandard ENV της Ευρω αϊκής Ε ιτρο ής Τυ ο οίησης (CEN). «Ο Ιατρικός Φάκελος είναι η "α οθήκη" όλων των ληροφοριών ου αφορούν στο ιατρικό ιστορικό του ασθενούς. Α οτελεί ε οµένως τη βάση της διάγνωσης και της θερα ευτικής αντιµετώ ισης του ασθενούς αλλά και τη βάση ε ιδηµιολογικών ερευνών. Ε ι λέον, αρέχει ληροφορίες διοικητικής, οικονοµικής και στατιστικής φύσεως, καθώς και οιοτικού ελέγχου». Ηλεκτρονικός Ιατρικός Φάκελος-Τεχνολογίες για την υλο οίησή του, Ιωάννης Σκαλκίδης, ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ - ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

22 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΗΛΕΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ Ασφάλεια: ρέ ει να διασφαλίζεται η ιδιωτικότητα, να ραγµατο οιείται ιστή καταγραφή των κλινικών ενεργειών και των ενεργειών του χρήστη, ταυτο οίηση του χρήστη και έλεγχος ρόσβασης. ιασυνδεσιµότητα: είναι αναγκαία η δυνατότητα διανοµής και ανταλλαγής δεδοµένων σε σηµασιολογικό ε ί εδο. Αυτό ε ιτρέ ει όχι µόνο την αναγνωσιµότητα των δεδοµένων α ό ανθρώ ους αλλά και την αυτοµατο οιηµένη ε εξεργασία των δεδοµένων α ό άλλα συστήµατα Ευρύτητα- εριεκτικότητα: ρέ ει να υ άρχει η δυνατότητα υ οστήριξης µιας ευρείας γκάµας ρακτικών στο χώρο της ιατρικής φροντίδας, υ οστήριξης ολλών τύ ων δεδοµένων, υ οστήριξης εισαγωγής δεδοµένων σε δοµηµένη µορφή καθώς και σε µορφή ελευθέρου κειµένου. Μεταφερσιµότητα: θα ρέ ει τα συστήµατα να είναι µεταφέρσιµα και συνενώσιµα µεταξύ ιδρυµάτων, ανεξάρτητα α ό το υλικό, το λογισµικό και την εθνική γλώσσα ου χρησιµο οιεί ο καθένας. Εξέλιξη: ρέ ει να υ άρχει η δυνατότητα υ οστήριξης ιατρικού φακέλου για µακρά χρονικά διαστήµατα, µέσω της συµβατότητας ε εξεργασίας του ιατρικού φακέλου α ό ροηγούµενες και ε όµενες εκδόσεις συστηµάτων λογισµικού. Ε εκτασιµότητα ιαθεσιµότητα Ευρεία χρήση ροτύ ων

23 ΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ CEN/TC 251 Ευρω αϊκή Ε ιτρο ή Τυ ο οίησης (European Standards Committee CEN) έχει δηµοσιεύσει ένα PreStandard για την αρχιτεκτονική ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου (Electronic HealthCare Record) µε την ονοµασία ENV ISO/TC 215 O οργανισµός τυ ο οίησης ISO έχει ιδρύσει την Τεχνική Ε ιτρο ή 215 (TC 215) µε στόχο την ροτυ ο οίηση στον τοµέα της ιατρικής ληροφορικής (Health Informatics). HL7 Το HL7 (Health Level Seven) είναι σήµερα το λέον ευρέως χρησιµο οιηµένο ρότυ ο ανταλλαγής ληροφοριών µέσω ηλεκτρονικών µηνυµάτων στο χώρο της υγείας. Σχεδόν όλα τα ευφυή διαγνωστικά µηχανήµατα (ιατροτεχνολογικός εξο λισµός) υ οστηρίζουν το HL7 και σχεδόν όλα τα ιατρικά ληροφοριακά συστήµατα υψηλού ε ι έδου είναι σε θέση να στείλουν και να λάβουν τα κατάλληλα HL7 µηνύµατα, χρησιµο οιώντας τους κανόνες ανταλλαγής µηνυµάτων του ρωτοκόλλου του HL7.

24 ΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ - ΚΩ ΙΚΟΠΟΙΗΣΕΣ ιεθνής Κατηγοριο οίηση Ασθενειών - International Classification of Diseases (ICD) Η ICD κωδικο οίηση είναι ήδη στην 9η έκδοση (ICD-9): Αυτοί οι κωδικοί συντηρούνται α ό την Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας (WHO) και είναι α οδεκτοί αγκοσµίως. Systematized Nomenclature of Human & Veterinary Medicine (SNOMED) Η διεθνής κωδικο οίηση µε την ονοµασία Systematized Nomenclature of Human and Veterinary Medicine (SNOMED) συντηρείται α ό το College of American Pathologists (CAP) και είναι ευρέως α οδεκτή για την εριγραφή α οτελεσµάτων αθολογικών εξετάσεων. Diagnosis Related Group (DRG) Ένα DRG είναι η κατηγοριο οίηση µιας ε ίσκεψης σε κά οιο νοσοκοµείο α ό την ά οψη του οιο ήταν το ρόβληµα και ως αντιµετω ίστηκε σε κά οιον ασθενή.

25 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ Ερωτήσεις; Καλή σας µέρα