Κατανοώντας τα δικαιώματα των παιδιών

Transcript

1 ΕΝOΤΗΤΑ 1 Η Κατανοώντας τα δικαιώματα των παιδιών Χρονοδιάγραμμα: 6 ώρες Στόχοι της ενότητας Οι εκπαιδευόμενοι: 1. Να αναγνωρίσουν τις οικουμενικές εκείνες ανάγκες των παιδιών που απαιτούνται για την υγεία και την καλύτερη δυνατή ανάπτυξή τους και να τις συσχετίσουν με αντίστοιχα δικαιώματα. 2. Να γνωρίσουν τους σκοπούς της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και να εξοικειωθούν με τα δικαιώματα που περιλαμβάνονται σε αυτή. 3. Να διαπιστώσουν την αλληλεξάρτηση διαφόρων δικαιωμάτων. 4. Να κατανοήσουν τις βασικές υποχρεώσεις των κυβερνήσεων με βάση τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και να ενημερωθούν για τους μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι για την παρακολούθηση της εφαρμογής της. Εισαγωγή Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει τρία μέρη και σκοπός της είναι να εισάγει τους εκπαιδευόμενους στα δικαιώματα των παιδιών. Το πρώτο μέρος διερευνά τις ανάγκες των παιδιών, εμβαθύνει στη φύση τους και αναδεικνύει τις μεταξύ τους διασυνδέσεις. Επιπλέον, αναλύεται η σχέση ανάμεσα σε ανάγκες και δικαιώματα, επισημαίνοντας πώς τα δικαιώματα μπορούν να αξιοποιηθούν, ώστε να ενισχύσουν μια προσέγγιση η οποία θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παιδιών. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Σύμβαση στο εξής), ο σκοπός και οι εφαρμογές της. Επίσης, εξετάζονται ορισμένες από τις εντάσεις που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια διεκδικήσεων για τα δικαιώματα τόσο μεταξύ διαφόρων εκλογικών περιφερειών όσο και μεταξύ γονέων και παιδιών. Τέλος, αναλύεται η σημασία της Σύμβασης. Το

2 τελευταίο μέρος της ενότητας εξετάζει τις υποχρεώσεις των κυβερνήσεων που απορρέουν από τη Σύμβαση. Ειδικότερα, περιγράφεται το καθήκον των κυβερνήσεων για τη διάδοση και τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών που σχετίζονται με τα δικαιώματα των παιδιών. Επίσης, παρουσιάζονται οι εθνικοί αλλά και διεθνείς μηχανισμοί παρακολούθησης της εφαρμογής της Σύμβασης, μέσω των οποίων οι κυβερνήσεις ελέγχονται για τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει κατά την επικύρωσή της. Μέρος 1 ο : Ανάγκες και δικαιώματα 2 ½ ώρες 1. Εισαγωγή Αυτή η ενότητα περιγράφει τις ανάγκες των παιδιών σε κάθε στάδιο της ζωής τους, εξετάζει αν τα παιδιά σε όλες τις κοινωνίες έχουν κοινές ανάγκες και προσδιορίζει τις ανάγκες που διαφοροποιούν τα παιδιά από τους ενήλικες. Στη συνέχεια διερευνά τη σχέση μεταξύ των αναγκών και της ιδέας ότι τα παιδιά έχουν δικαιώματα. Οι ανάγκες των παιδιών αποτελούν τη βάση για τον καθορισμό προτύπων, που αναγνωρίζεται ευρέως ότι είναι απαραίτητα για την υγεία και την ανάπτυξή τους σε όλες τις κοινωνίες. Εξάλλου, είναι διεθνώς αποδεκτό ότι εφόσον όλα τα παιδιά έχουν συγκεκριμένες ανάγκες, τότε ο κόσμος των ενηλίκων έχει την υποχρέωση να τις εκπληρώνει. Είναι δικαίωμα των παιδιών να ικανοποιούνται οι ανάγκες τους, προκειμένου να μπορούν να αναπτύξουν το δυναμικό τους στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Με άλλα λόγια, έχουν δικαιώματα. Αυτή η ενότητα παρουσιάζει μια γενική εικόνα της σχέσης ανάμεσα στις ανάγκες και τα δικαιώματα και εισάγει στην έννοια των δικαιωμάτων, τη σχετικότητά τους και την εφαρμογή τους στο έργο του επαγγελματία υγείας. 2. Τι είναι η ανάγκη; Η ανάγκη μπορεί να οριστεί ως κάτι που είναι ουσιώδες, πολύ σημαντικό ή απαραίτητο για ένα άτομο, ώστε να ζήσει μια υγιεινή και παραγωγική ζωή. Οι ανθρώπινες ανάγκες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με ποικίλους τρόπους. Το σχήμα 1 δείχνει έναν από τους τρόπους αυτούς.

3 Σχήμα 1. Υλικές Ψυχικές / Πνευματικές Κοινωνικές, Οικονομικές, Πολιτιστικές Ψυχολογικές, Διανοητικές, Συναισθηματικές - Υλικές ανάγκες: στέγαση, υγειονομική περίθαλψη, νερό και αποχέτευση, προστασία από την περιβαλλοντική ρύπανση, επαρκής τροφή, επαρκής ένδυση, προστασία από τη βία, την εκμετάλλευση και την κακοποίηση, δράσεις συντονισμού δύναμης και αντοχής, ευκαιρίες ανάπτυξης σωματικών δεξιοτήτων. - Κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές ανάγκες: η γνώση και ο σεβασμός της μητρικής γλώσσας, της θρησκείας και του πολιτισμού, ένα σταθερό κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, πρόσβαση σε κατάλληλη καθοδήγηση και κατάλληλη υποστήριξη, πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση, στο παιχνίδι και στην απόκτηση φίλων, περιβάλλον απαλλαγμένο από διακρίσεις και προκαταλήψεις, απασχόληση αυτεξούσια και σημαντική και ευκαιρίες για εργασία. - Ψυχολογικές ανάγκες στις οποίες περιλαμβάνονται οι διανοητικές και συναισθηματικές ανάγκες και η ανάγκη της δυνατότητας επιλογών: ένα σταθερό και στοργικό οικογενειακό περιβάλλον, η επίγνωση της ταυτότητας και του «ανήκω κάπου», πληροφορίες κατάλληλες ως προς την ηλικία, παρακίνηση και ευκαιρίες ώστε το παιδί και να ακούγεται με προσοχή και να λαμβάνεται υπόψη, πρότυπα για επίλυση προβλημάτων και κριτική σκέψη, αίσθηση προσωπικής

4 αξίας και εκτίμησης από το περιβάλλον, δυνατότητα συνεισφοράς ή θετικής επίδρασης στον κόσμο, ευκαιρίες επιλογών και ανάπτυξης γνωστικών δεξιοτήτων και δημιουργικών ικανοτήτων. - Ψυχικές / πνευματικές ανάγκες: εξερεύνηση, κατανόηση και εκτίμηση της φύσης της ζωής, του ανθρώπου και του σύμπαντος του τι υπάρχει πέρα από τον χρόνο και του υλικού κόσμου και οι δυνατότητες σύνδεσης με το άπειρο και το ύστατο. Οι ανθρώπινες ανάγκες μπορούν να ταξινομηθούν σε περισσότερες από μία κατηγορίες. Ένα παιδί, για παράδειγμα, έχει ανάγκη για κατάλληλη υγειονομική περίθαλψη, η οποία είναι μια κοινωνική ανάγκη. Όμως, κατά καιρούς, αυτή η ανάγκη μπορεί να σχετίζεται με κάποιον σοβαρό τραυματισμό ή ασθένεια, που την κάνει υλική ανάγκη ή με μια πάθηση ψυχικής υγείας, που τη μετατρέπει σε ψυχολογική ανάγκη. Επιπλέον, ένα άτομο κατά τη διάρκεια μιας ασθένειας μπορεί να βρίσκει παρηγοριά στην προσευχή, προβάλλοντας έτσι την ανάγκη για πνευματική στήριξη. Εάν ανάγκες, όπως η τροφή, η κατάλληλη αποχέτευση, η εκπαίδευση και η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη δεν ικανοποιούνται, τα παιδιά δε θα είναι σε θέση να απολαύσουν την παιδική τους ηλικία ή να πετύχουν το καλύτερο δυνατό επίπεδο ανάπτυξης καθώς μεγαλώνουν. 3. Η αλληλεξάρτηση των αναγκών των παιδιών Όλες οι ανάγκες είναι αλληλένδετες και ίσης αξίας. Ως επαγγελματίες χρειάζεται να γνωρίζετε, για παράδειγμα, ότι οι συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού είναι εξίσου σημαντικές με τις φυσικές του ανάγκες. Πολύ συχνά δίνεται έμφαση στις φυσικές ανάγκες, ενώ δε λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη ενός παιδιού για έπαινο, για παιχνίδι ή για ευκαιρίες ανάπτυξης της υπευθυνότητάς του. Οι ανάγκες λοιπόν ενός παιδιού θα πρέπει να εξεταστούν συνολικά. Με άλλα λόγια, χρειάζεται να δοθεί προσοχή στο πώς σωματικοί, ψυχολογικοί, κοινωνικοί, οικονομικοί, πολιτιστικοί και πνευματικοί/ ψυχικοί παράγοντες αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία των παιδιών, ώστε να διασφαλιστεί ότι αυτά θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.

5 Παραδείγματα της αλληλεξάρτησης των αναγκών των παιδιών Τα παιδιά χρειάζονται εκπαίδευση, αλλά χωρίς επαρκή ποιοτική τροφή, η ανάπτυξη του εγκεφάλου τους μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά με αποτέλεσμα να μην έχουν αρκετή ενέργεια για να συγκεντρωθούν και να μάθουν. Τα παιδιά χρειάζονται τροφή για να αναπτυχθούν και να μάθουν. Όμως, τα παιδιά που υφίστανται κακοποίηση θα δυσκολευτούν να αναπτύξουν το δυναμικό τους στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Δεν αρκεί, επομένως, να επικεντρωθούμε αποκλειστικά στην τροφή και τη στέγη αποτυγχάνοντας όμως να τα προστατέψουμε από το κακό που βιώνουν. Τα παιδιά πρέπει να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας για την πρόληψη και τη θεραπεία ασθενειών. Ωστόσο, απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποτροπή ασθενειών είναι το καθαρό νερό, οι εγκαταστάσεις υγιεινής και ένα ασφαλές και υγιές περιβάλλον. 4. Ανταπόκριση στις ανάγκες των παιδιών καθώς αυτά μεγαλώνουν Όλα τα παιδιά έχουν τις ίδιες ανάγκες. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο ικανοποιούνται οι ανάγκες είναι διαφορετικός, αφού εξαρτάται από τις διαφορετικές συνθήκες και τα διαφορετικά στάδια ανάπτυξης των παιδιών. Για παράδειγμα, ένα μωρό χρειάζεται συνεχή φροντίδα και προστασία. Αντίθετα, όταν τα παιδιά μεγαλώνουν, μπορούν μόνα τους να ικανοποιήσουν τις συγκεκριμένες ανάγκες. Ένας έφηβος χρειάζεται περισσότερες ευκαιρίες για ανεξάρτητες επιλογές σε σχέση με ένα παιδί πέντε χρονών. Τα παιδιά, καθώς αναπτύσσονται σωματικά, συναισθηματικά, γνωστικά και κοινωνικά, είναι σε θέση να αναλαμβάνουν ολοένα και περισσότερο την ευθύνη για τις δικές τους αποφάσεις. Για παράδειγμα, ένα παιδί προσχολικής ηλικίας δυσκολεύεται να κατανοήσει την αιτία και το αποτέλεσμα και επομένως οι ενήλικες χρειάζεται να θέτουν όρια για την ασφάλειά του. Όταν τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία, αρχίζουν να κατανοούν αφηρημένες έννοιες, επομένως είναι απαραίτητο να τους δίνεται μεγαλύτερη ανεξαρτησία στη λήψη αποφάσεων. Η ιδιωτικότητα, η τήρηση της εμπιστευτικότητας και η ικανότητα λήψης αποφάσεων είναι ανάγκες που βαθμιαία γίνονται όλο και πιο σημαντικές στα μεγαλύτερα παιδιά. Επίσης, όταν τα παιδιά βρίσκονται στην εφηβεία, μπορεί να ξεκινήσουν τη σεξουαλική τους ζωή και να αναπτύξουν συναισθηματικούς δεσμούς πέρα από την οικογένεια. Ως εκ τούτου, χρειάζεται να ενημερώνονται για θέματα που σχετίζονται με τη σεξουαλική υγεία και την αναπαραγωγική λειτουργία.

6 Αξίζει να επισημανθεί ότι οι αλλαγές αυτές δεν πραγματοποιούνται στην ίδια ηλικία και με τον ίδιο ρυθμό σε όλα τα παιδιά. Οι κλίσεις των παιδιών, το περιβάλλον τους, το επίπεδο της υποστήριξης που λαμβάνουν, οι ευκαιρίες για δημιουργική και ενεργό συμμετοχή, καθώς και οι προσδοκίες του πολιτισμού τους επηρεάζουν τις ικανότητές τους για τη λήψη αποφάσεων και την ανάληψη ευθύνης προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Άλλοι παράγοντες, όπως για παράδειγμα, το φύλο ή κάποια αναπηρία, μπορούν επίσης να επιδράσουν στο πώς πρέπει να ικανοποιούνται οι ανάγκες των παιδιών. Για παράδειγμα, ένα παιδί με πολλαπλές αναπηρίες είναι πιθανό να απαιτεί πολύ περισσότερες ιατρικές παρεμβάσεις, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του για υγειονομική περίθαλψη και να αναπτυχθεί. Όλα τα παιδιά χρειάζονται ευκαιρίες για μάθηση, αλλά σε ένα τυφλό παιδί θα πρέπει να παρασχεθεί εκπαίδευση προσαρμοσμένη στις δικές του ανάγκες σε σχέση με αυτή που θα παρασχεθεί σε ένα παιδί που βλέπει. 5. Κατανοώντας τα δικαιώματα των παιδιών Η σχέση ανάμεσα σε ανάγκες και δικαιώματα Έχετε μάθει ότι οι ανάγκες των παιδιών είναι οικουμενικές. Ισχύουν για όλα τα παιδιά σε όλα τα κοινωνικοοικονομικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα. Άσχετα με το αν ένα παιδί ζει στην υποσαχάρια Αφρική, τη Βραζιλία ή τη Σουηδία, έχει ανάγκη για σταθερή οικογενειακή ζωή, επαρκή τροφή, εκπαίδευση και σεβασμό για τις ικανότητές του. Έχετε μάθει επίσης ότι η εκπλήρωση όλων των αναγκών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την καλύτερη δυνατή υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών. Επιπλέον, όλες οι ανάγκες είναι αλληλεξαρτώμενες: καμία δεν υπερισχύει της άλλης. Ωστόσο, οι ανάγκες των παιδιών, λόγω του νεαρού της ηλικίας τους, της ευάλωτης θέσης τους και της έλλειψης εξουσίας, δεν μπορούν να ικανοποιηθούν χωρίς την υποστήριξη των ενηλίκων, οι οποίοι έχουν την ευθύνη για αυτά. Με άλλα λόγια, οι ενήλικες οφείλουν να δημιουργήσουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις προκειμένου να εκπληρωθούν οι ανάγκες των παιδιών. Η αποδοχή της ιδέας ότι οι ενήλικες έχουν ευθύνη ή υποχρέωση να καλύψουν τις ανάγκες των παιδιών έχει οδηγήσει τη διεθνή κοινότητα - όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου - να δεχθεί ότι τα παιδιά πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ικανοποιούν τις ανάγκες τους. Με άλλα λόγια, τα παιδιά έχουν δικαιώματα. Το δικαίωμα ορίζεται ως η ηθική ή η νόμιμη δυνατότητα κάποιου να έχει ή να κάνει κάτι.

7 Η διαφορά ανάμεσα σε μια ανάγκη και ένα δικαίωμα είναι ότι η ανάγκη περιγράφει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται, ώστε να αναπτυχθούν τα παιδιά. Το δικαίωμα είναι η αναγνώριση της δυνατότητας του παιδιού, ακριβώς επειδή είναι παιδί, να ικανοποιήσει αυτή του την ανάγκη. Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί στους ενήλικες σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας την υποχρέωση να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα δικαιώματα εφαρμόζονται για κάθε παιδί. Για παράδειγμα, οι ενήλικες είναι απαραίτητο να λάβουν μέτρα για να προστατέψουν δικαιώματα, όπως η οικογενειακή ζωή, η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη ή στην εκπαίδευση. Επιπλέον, χρειάζεται να εξεταστούν και οι δημόσιες πολιτικές που ενδεχομένως επιδρούν στην υγεία των παιδιών και την ανάπτυξή τους - τη στέγαση, τις μεταφορές, το περιβάλλον, τη μακροοικονομία και τη φτώχεια. Σχήμα 2 Όλα τα παιδιά έχουν ανάγκες Η τήρηση των δικαιωμάτων σημαίνει ότι οι ανάγκες των παιδιών ικανοποιούνται. Τα παιδιά δικαιούνται να ικανοποιούν τις ανάγκες τους. Η αναγνώριση της ευθύνης οδηγεί σε αναγνώριση ότι τα παιδιά έχουν δικαιώματα. Οι ανάγκες μπορούν να ικανοποιηθούν μόνο αν οι ενήλικες αναλάβουν την ευθύνη για την ικανοποίησή τους. Τα δικαιώματα βασίζονται στην κοινή αναγνώριση των συνθηκών που έχουν θεμελιώδη σημασία για την αξιοπρέπεια των παιδιών, την ταυτότητα, την υγεία, την ανάπτυξη και την ευημερία τους. Είναι οικουμενικά και

8 ισχύουν για κάθε παιδί σε όλα τα πλαίσια και τους πολιτισμούς. Όλα τα δικαιώματα έχουν την ίδια σημασία. Όλοι είναι ίσοι απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα, χωρίς καμία διάκριση. Ωστόσο, ορισμένα δικαιώματα μπορούν να εκπληρωθούν μόνο εάν οι κυβερνήσεις και άλλοι αρμόδιοι παρέχουν ορισμένες συνθήκες, όπως για παράδειγμα οι υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης. Αντίθετα, άλλα ανθρώπινα δικαιώματα περιγράφονται ως ελευθερίες, όπως για παράδειγμα η ελευθερία να επιλέγει κανείς το δικό του θρήσκευμα. Ο καθένας μπορεί να απολαμβάνει τα δικαιώματά του χωρίς παρεμβάσεις τρίτων. Ο Πίνακας 1 εξηγεί τις διαφορές μεταξύ των δύο προσεγγίσεων που χρησιμοποιούνται στην εξέταση των Δικαιωμάτων του Παιδιού: της προσέγγισης σε σχέση με τις Ανάγκες και της προσέγγισης σε σχέση με τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Πίνακας 1. Προσέγγιση Βασικών Αναγκών Οι ανάγκες ικανοποιούνται Οι ανάγκες δεν υπονοούν καθήκοντα ή υποχρεώσεις Οι ανάγκες δεν είναι απαραίτητα οικουμενικές Οι βασικές ανάγκες μπορούν να ικανοποιηθούν αν επικεντρωθεί κανείς σε στόχους ή αποτελέσματα Προσέγγιση Ανθρώπινων Δικαιωμάτων Τα δικαιώματα πραγματοποιούνται (τα σεβόμαστε, τα προστατεύουμε και τα τηρούμε) Τα δικαιώματα πάντα υπονοούν αντίστοιχα καθήκοντα ή υποχρεώσεις Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πάντα οικουμενικά Τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο αν δοθεί προσοχή τόσο στα αποτελέσματα όσο και στη διαδικασία που ακολουθείται για την τήρησή τους

9 Οι ανάγκες μπορούν να ιεραρχηθούν βάζοντας προτεραιότητες Οι ανάγκες μπορούν να ικανοποιηθούν μέσα από φιλανθρωπίες και γενναιοδωρία Θεωρείται αποδεκτή η δήλωση ότι «καλύφθηκε η ανάγκη για εμβολιασμό του 80% όλων των παιδιών.» Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν διαχωρίζονται γιατί είναι αλληλεξαρτώμενα. Δεν υπάρχει ο όρος «βασικά δικαιώματα». Οι φιλανθρωπίες και η γενναιοδωρία είναι προαιρετικές, ενώ τα δικαιώματα περιλαμβάνουν καθήκον ή υποχρέωση Σε μία προσέγγιση Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, αυτή η δήλωση σημαίνει ότι το 20% των παιδιών δεν ικανοποίησε το δικαίωμά του για εμβολιασμό 6. Περίληψη Οι ανάγκες των παιδιών είναι οικουμενικές. Ισχύουν για τα παιδιά σε όλα τα κοινωνικο-οικονομικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα. Άσχετα με το αν ένα παιδί ζει στην υποσαχάρια Αφρική, το Τατζικιστάν ή τη Σουηδία έχει ανάγκη για σταθερή οικογενειακή ζωή, επαρκή τροφή, εκπαίδευση και σεβασμό στις ικανότητές του. Ο τρόπος με τον οποίο ικανοποιούνται οι ανάγκες ποικίλουν από πολιτισμό σε πολιτισμό και από παιδί σε παιδί. Για παράδειγμα, οι οικογενειακές δομές διαφέρουν, τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο σε διαφορετικές ηλικίες, οι ευκαιρίες για παιχνίδι μπορεί να είναι περισσότερες ή λιγότερες, η σχέση των παιδιών με την εργασία ποικίλλει, τα παιδιά με ειδικές ανάγκες μπορεί να χρειάζονται πρόσθετη υποστήριξη, κ.λπ., αλλά η εκπλήρωση των αναγκών των παιδιών έχει ως στόχο την καλύτερη δυνατή υγεία και την ευεξία τους. Η εκπλήρωση όλων των αναγκών είναι απαραίτητη για την καλύτερη δυνατή υγεία και ανάπτυξη των παιδιών. Υπάρχει συχνά μια τάση να θεωρούμε ότι οι φυσικές ανάγκες έχουν προτεραιότητα. Πράγματι, είναι αλήθεια ότι χωρίς τροφή τα παιδιά θα πεθάνουν. Όμως είναι επίσης αλήθεια ότι χωρίς εκπαίδευση ή παιχνίδι δεν μπορούν να αναπτυχθούν οι δυνατότητές τους. Επίσης, εξίσου σημαντικές είναι και οι ψυχολογικές και οι συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να επιτευχθεί η ευημερία τους. Οι ανάγκες των παιδιών είναι αλληλένδετες. Καμία δεν υπερισχύει της άλλης.

10 Τα παιδιά δεν μπορούν να εκπληρώσουν τις ανάγκες τους χωρίς την υποστήριξη των ενηλίκων. Το νεαρό της ηλικίας τους, η ευάλωτη θέση τους και η έλλειψη εξουσίας σημαίνει ότι εξαρτώνται από τους ενήλικες που έχουν την ευθύνη γι αυτά. Η εξάρτηση αυτή βέβαια υποχρεώνει τους ενήλικες να δημιουργήσουν τις απαραίτητες συνθήκες ώστε να εξασφαλίσουν την εκπλήρωση των αναγκών. Η υποχρέωση αυτή εκτείνεται όχι μόνο για μεμονωμένα παιδιά, όπως είναι η οικογενειακή ζωή, η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη ή την εκπαίδευση, αλλά και στην εξέταση των δημόσιων πολιτικών που ενδεχομένως να έχουν επίδραση στην υγεία των παιδιών και την ανάπτυξή τους - τη στέγαση, τις μεταφορές, το περιβάλλον, τη μακροοικονομία και τη φτώχεια. Αυτό σημαίνει ότι η κυβερνητική πολιτική σε όλα τα επίπεδα πρέπει να λαμβάνει συνεχώς ενεργό δράση για την εκπλήρωση των αναγκών των παιδιών. Η αποδοχή της παραδοχής ότι οι ενήλικες έχουν ευθύνες ή υποχρεώσεις να καλύψουν τις ανάγκες των παιδιών είναι εκ των πραγμάτων αποδοχή ότι τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να έχουν τις ανάγκες τους καλυμμένες. Με άλλα λόγια, τα παιδιά έχουν δικαιώματα. Τα δικαιώματα αυτά έχουν εγκριθεί και κωδικοποιηθεί από τη διεθνή κοινότητα στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Η Σύμβαση αυτή αναλύει τα δικαιώματα και καλεί τις κυβερνήσεις να θεσπίσουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να διασφαλίσουν ότι αυτά τα δικαιώματα θα τηρούνται για όλα τα παιδιά. Οι αρχές και τα άρθρα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού θα αναλυθούν στο επόμενο μέρος.

11 Μέρος 2ο: Εισαγωγή στα Δικαιώματα των Παιδιών 2 ½ ώρες 1. Εισαγωγή Τα δικαιώματα των παιδιών έχουν αναγνωριστεί και κωδικοποιηθεί από τη διεθνή κοινότητα στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Η Σύμβαση εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1989 και είναι η πιο ευρέως επικυρωμένη διεθνής συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Λέγοντας επικύρωση εννοούμε τη νομική εκείνη διαδικασία με την οποία μια χώρα δεσμεύεται να συμμορφωθεί με τη Σύμβαση και να αναλάβει δράση σεβόμενη τις διατάξεις της. Η Σύμβαση έχει επικυρωθεί από όλες τις χώρες του κόσμου εκτός από τις ΗΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι έχει σχεδόν καθολική έγκριση. Η Σύμβαση περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δικαιωμάτων σε συνδυασμό με τους μηχανισμούς που δεσμεύουν τις κυβερνήσεις να το εφαρμόζουν. Έχοντας κατανοήσει όχι μόνο τι περιέχει η Σύμβαση, αλλά και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή, θα είστε σε ένα καλό σημείο προκειμένου να διερευνήσετε το πώς μπορείτε να την αξιοποιήσετε στην εργασία σας με τα παιδιά, ώστε να προωθήσετε και να ενισχύσετε τα δικαιώματά τους, αλλά και για την ευημερία τους. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: Προοίμιο - καθορίζει το πλαίσιο για την κατανόηση της Σύμβασης Μέρος Πρώτο - περιέχει όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα Μέρος Δεύτερο - θεσπίζει τις διαδικασίες για τον έλεγχο της εφαρμογής της Σύμβασης Μέρος Τρίτο - επεξεργάζεται τους μηχανισμούς για την επικύρωση και την υπογραφή της Σύμβασης Κάθε επιμέρους ενότητα ή παράγραφος είναι γνωστή ως Άρθρο. Η Σύμβαση περιλαμβάνει 54 συνολικά Άρθρα. Σε αυτό το μέρος θα επικεντρωθούμε στα θεμελιώδη δικαιώματα και τους μηχανισμούς παρακολούθησης.

12 2. Τι δικαιώματα έχουν τα παιδιά; Το Άρθρο 1 ορίζει ποιος αναγνωρίζεται ως παιδί με βάση τη Σύμβαση. Σύμφωνα με τη Σύμβαση, παιδί θεωρείται κάθε ανθρώπινο ον μικρότερο των δεκαοκτώ ετών, εκτός εάν η ενηλικίωση σε μια συγκεκριμένη χώρα επέρχεται νωρίτερα, ανάλογα με την ισχύουσα για το παιδί νομοθεσία. Δεν προσδιορίζεται όμως πότε αρχίζουν τα δικαιώματα, επειδή αυτό είναι ένα θέμα εξαιρετικής ευαισθησίας σε διαφορετικούς πολιτισμούς και θρησκείες. Υπήρξε ανησυχία από τους συντάκτες της Σύμβασης ότι αν τα δικαιώματα ξεκινούσαν από τη σύλληψη, θα επηρεαζόταν το δικαίωμα της άμβλωσης των γυναικών σε πολλές χώρες. Ομοίως, αν τα δικαιώματα ξεκινούσαν με τη γέννηση, αυτό θα ερχόταν σε αντίθεση με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις σε πολλές χώρες. Το κείμενο, συνεπώς, έχει σκόπιμα συνταχθεί αφήνοντας το θέμα ανοιχτό να ερμηνευτεί σε εθνικό επίπεδο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, όταν επικυρώθηκε η Σύμβαση, η κυβέρνηση προέβη σε δήλωση ότι αυτή θα ισχύει μόνο μετά τη γέννηση. Με άλλα λόγια, το έμβρυο δεν θα αναγνωρίζεται ως φορέας δικαιωμάτων. Στη συνέχεια η Σύμβαση αναλύει ένα ευρύ φάσμα θεμελιωδών δικαιωμάτων. Τα δικαιώματα, όπως έχει ήδη αναφερθεί, είναι όλα αλληλένδετα και αδιαίρετα. Ωστόσο, προκειμένου αυτά να κατανοηθούν καλύτερα, μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Μία από τις κατηγοριοποιήσεις είναι και η παρακάτω: Πίνακας 1 Κοινωνικά Δικαιώματα Οικονομικά Δικαιώματα Δικαιώματα Πολιτισμού Δικαιώματα Προστασίας Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα Δικαίωμα στη ζωή, στην επιβίωση και την ανάπτυξη στον μέγιστο δυνατό βαθμό Δικαίωμα σε επαρκές βιοτικό επίπεδο για τη σωστή ανάπτυξη Δικαίωμα για σεβασμό γλώσσας, πολιτισμού και θρησκείας Υποχρέωση να προωθείται το συμφέρον του παιδιού με τον καλύτερο δυνατό τρόπο Δικαίωμα να εκφράζεται ελεύθερα, να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, καθώς και δικαίωμα εξέλιξης των ικανοτήτων του

13 Υποχρέωση κατάργησης Δικαίωμα Δικαίωμα στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας και πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη Δικαίωμα κοινωνικής ασφάλισης πιθανών παραδοσιακών πρακτικών που ενδέχεται να είναι επιζήμιες προστασίας από σεξουαλική εκμετάλλευση, καθώς και από όλες τις άλλες μορφές Δικαίωμα καταγραφής της γέννησης, σε ένα όνομα και μία ταυτότητα για την υγεία του εκμετάλλευσης παιδιού Δικαίωμα στην εκπαίδευση παρέχοντας ίσες ευκαιρίες Δικαίωμα με στόχο την προώθηση της προσωπικότητας του παιδιού, των ταλέντων του, των πνευματικών και σωματικών ικανοτήτων Δικαίωμα στην προστασία από οικονομική εκμετάλλευση ελεύθερης και πλήρους συμμετοχής στην πολιτιστική και καλλιτεχνική Δικαίωμα προστασίας από ένοπλες συγκρούσεις Δικαίωμα δίκαιης δίκης ενώπιον του νόμου του στον μέγιστο δυνατό ζωή βαθμό Δικαίωμα στην Δικαίωμα στο παιχνίδι, την αναψυχή και την ξεκούραση Δικαίωμα προστασίας από παράνομη χρήση επιβλαβών ουσιών προστασία από διακρίσεις κατά την άσκηση των δικαιωμάτων του για οποιουσδήποτε λόγους Δικαίωμα στην Δικαίωμα στην ελευθερία οικογενειακή ζωή, εκτός Προστασία από την της έκφρασης, της αν αυτό δεν είναι το κακοποίηση και την σκέψης, της συνείδησης, καλύτερο για το συμφέρον παραμέληση της θρησκείας και της του παιδιού συνάθροισης

14 Υποχρέωση να παρασχεθεί υποστήριξη σε οικογένειες για να μπορέσουν να φροντίσουν τα παιδιά τους Πρόσβαση σε κέντρα αποκατάστασης μετά από αμέλεια, εκμετάλλευση ή κακοποίηση Δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή Δικαίωμα σε άλλου είδους φροντίδα ή υιοθεσία όταν οι οικογένειες δεν μπορούν να φροντίσουν το παιδί Προστασία των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων Δικαίωμα στην πρόσβαση σε πληροφορίες Δικαίωμα για κοινωνική ενσωμάτωση παιδιών με ειδικές ανάγκες λαμβάνοντας πρόσθετα μέτρα για την προώθησή της Υποχρέωση λήψης μέτρων εναντίον της παράνομης μεταφοράς στο εξωτερικό, της απαγωγής ή του εμπορίου λευκής σαρκός Δικαίωμα για σεβασμό της σωματικής και της προσωπικής ακεραιότητας, καθώς και της ελευθερίας από όλες τις μορφές βίας ή από σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση Ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των γονέων

15 3. Βασικές αρχές που διέπουν τα ανθρώπινα δικαιώματα Τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των παιδιών, βασίζονται σε μια σειρά από βασικές αρχές: Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι οικουμενικά και αναφαίρετα. Όλοι οι άνθρωποι παντού στον κόσμο έχουν δικαίωμα σε αυτά. Ένα άτομο δεν μπορεί να παραιτηθεί από αυτά οικειοθελώς. Ούτε μπορούν άλλοι να του τα αφαιρέσουν. Η οικουμενικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιλαμβάνεται στο Άρθρο 1 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: «Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα». Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαίρετα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, είτε αυτά αφορούν αστικά, πολιτιστικά, οικονομικά, πολιτικά θέματα είτε κοινωνικά, είναι σύμφυτα με την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου. Ως εκ τούτου, όλα είναι ισότιμα και δεν μπορεί κανείς να τα ιεραρχήσει. Η στέρηση ενός δικαιώματος παρεμποδίζει την απόλαυση των άλλων δικαιωμάτων. Έτσι, το δικαίωμα κάποιου για ένα επαρκές βιοτικό επίπεδο δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο άλλα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην υγεία ή το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αλληλεξαρτώμενα και αλληλένδετα. Κάθε ανθρώπινο δικαίωμα συμβάλλει στο χτίσιμο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας του ατόμου μέσα από την ικανοποίηση των αναπτυξιακών, σωματικών, ψυχολογικών, και πνευματικών αναγκών του. Η τήρηση ενός δικαιώματος συχνά εξαρτάται εξ ολοκλήρου ή εν μέρει από την τήρηση των άλλων. Για παράδειγμα, η τήρηση του δικαιώματος στην υγεία μπορεί να εξαρτάται, σε ορισμένες περιπτώσεις, από το δικαίωμα στην προστασία από τη βία, το δικαίωμα στην εκπαίδευση ή το δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες. Ισότητα και όχι διακρίσεις. Όλα τα άτομα, ως ανθρώπινα όντα, έχουν ίσα δικαιώματα και αναγνωρίζεται η εγγενής τους αξιοπρέπεια. Κανείς, ως εκ τούτου, δε θα πρέπει να υφίσταται διακρίσεις εξαιτίας της φυλής, του χρώματος, της εθνικότητας, του φύλου, της ηλικίας, της γλώσσας, του σεξουαλικού του προσανατολισμού, της θρησκείας, των πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεών του, της εθνικής, κοινωνικής ή γεωγραφικής προέλευσής του, της αναπηρίας, της περιουσίας, της γέννησης ή οποιασδήποτε άλλης κατάστασής του, όπως ορίζουν τα πρότυπα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Συμμετοχή και Ένταξη: Όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν και να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων που επηρεάζουν τη ζωή και την ευημερία τους. Οι προσεγγίσεις με βάση τα δικαιώματα απαιτούν υψηλό βαθμό συμμετοχής των

16 κοινοτήτων, της αστικής κοινωνίας, των μειονοτήτων, των γυναικών, των νέων, των αυτοχθόνων πληθυσμών και άλλων ομάδων. Ευθύνη και Κράτος Δικαίου: Υπεύθυνοι για την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η πολιτεία και άλλοι αρμόδιοι φορείς, υπό αυτήν την έννοια ότι πρέπει να συμμορφώνονται με τις νομικές προδιαγραφές και τα πρότυπα που κατοχυρώνονται σε διεθνείς πράξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σε περίπτωση αποτυχίας συμμόρφωσης, ένα άτομο του οποίου τα δικαιώματα έχουν παραμεληθεί ή παραβιαστεί μπορεί να κινήσει τη διαδικασία (σε αυτές τις χώρες που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση) για την κατάλληλη έννομη προστασία του ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου ή άλλου δικαστή σύμφωνα με όσα προβλέπονται από τον νόμο. Τα άτομα, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η κοινωνία και η διεθνής κοινότητα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, ώστε οι κυβερνήσεις να τηρούν τις υποχρεώσεις τους αναφορικά με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

17 Σχήμα 1: Η αλληλένδετη φύση του δικαιώματος στην εκπαίδευση Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην προστασία από την ταπείνωση και τη βίαιη τιμωρία. Τα παιδιά δεν μπορούν να μάθουν όταν φοβούνται ή είναι θύματα εκφοβισμού Τα παιδιά πρέπει να έχουν ένα επαρκές βιοτικό επίπεδο. Τα παιδιά χωρίς τα απαραίτητα προς το ζην μπορεί να είναι αναγκασμένα να εργάζονται αντί να πηγαίνουν στο σχολείο. Τα πεινασμένα παιδιά δεν μπορούν να μάθουν σωστά Πρέπει να διατίθεται κατάλληλος χρόνος και χώρος για ξεκούραση, αναψυχή και παιχνίδι. Τα παιδιά αναπτύσσουν πολλές κοινωνικές, γνωστικές, σωματικές και συναισθηματικές δεξιότητες μέσα από το παιχνίδι, τα παιδιά δεν μπορούν να μάθουν εάν είναι πολύ κουρασμένα Η εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται χωρίς διακρίσεις για κανένα λόγο. Κανένα παιδί δε θα πρέπει να εξαιρείται από την εκπαίδευση Το δικαίωμα στην εκπαίδευση Τα παιδιά μαθαίνουν αποτελεσματικότερα μέσα από την ενεργό συμμετοχή, την εμπλοκή και την εξερεύνηση. Αν δε σεβαστούμε το δικαίωμά τους να εκφραστούν ελεύθερα στο μαθησιακό τους περιβάλλον, θα εμποδιστεί η ανάπτυξή τους Είναι σαφές ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητο. Οι ικανότητες των παιδιών να επωφεληθούν από την εκπαίδευση επηρεάζονται όχι μόνο από την ποιότητα και τη διαθεσιμότητα αυτής της εκπαίδευσης, αλλά, για παράδειγμα, και από τη φτώχεια, τις διακρίσεις, τη βία, τους πολιτισμούς που αποσιωπούν τα παιδιά, την παιδική εργασία και την εξάντληση. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί η αλληλεπίδραση των δικαιωμάτων. Η Σύμβαση παρέχει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο από αλληλοσυνδεόμενες αρχές και πρότυπα που όλα είναι αναγκαία για την ευημερία και την καλύτερη δυνατή ανάπτυξη του παιδιού. Για να εκπληρωθεί το δικαίωμα στην εκπαίδευση ενός παιδιού, είναι απαραίτητο να υπάρξει δέουσα προσοχή και στην υλοποίηση των άλλων δικαιωμάτων.

18 4. Ανταγωνιστικές διεκδικήσεις για τα δικαιώματα Δικαιώματα παιδιών, ενηλίκων και συλλογικά δικαιώματα Μερικές φορές τα δικαιώματα των παιδιών γίνονται αντιληπτά ως διαφορετικά από τα δικαιώματα των ενηλίκων: μπορεί να θεωρούνται «ηπιότερα», λιγότερο απειλητικά και λιγότερο σημαντικά. Πράγματι, υποστηρίζεται συχνά ότι η ταχύτητα και το εύρος της επικύρωσης της Σύμβασης αντανακλά την επικρατούσα άποψη πολλών κυβερνήσεων ότι οι υποχρεώσεις που σχετίζονται με τα δικαιώματα των παιδιών είναι περιορισμένες και σχετικά μη αμφιλεγόμενες. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι η Σύμβαση επιβάλλει στις κυβερνήσεις υποχρεώσεις αυστηρές αλλά και άμεσα συγκρίσιμες με εκείνες που αναλαμβάνουν για τα δικαιώματα των ενηλίκων. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα περισσότερα ανθρώπινα δικαιώματα ισχύουν εξίσου για τα παιδιά και τους ενήλικες. Και πολλά από τα δικαιώματα που περιλαμβάνονται στη Σύμβαση είναι πανομοιότυπα με εκείνα που περιλαμβάνονται σε άλλες συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όπως προαναφέρθηκε, τόσο τα Διεθνή Σύμφωνα για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα, όσο και τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα ισχύουν εξίσου για τα παιδιά και τους ενήλικες. Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, έχουν το δικαίωμα για σεβασμό της ελευθερίας της έκφρασης, της συνάθροισης και της θρησκείας, καθώς και δικαίωμα στην πληροφόρηση και την ιδιωτική ζωή. Έχουν, επίσης, δικαίωμα στη ζωή, στην καλύτερη δυνατή φροντίδα για την υγεία, στην πρόσβαση στην εκπαίδευση καθώς και στη δικαιοσύνη. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων του παιδιού, μπορεί να θεωρηθούν ότι έρχονται σε σύγκρουση, εφόσον ενδεχομένως να εγείρουν ανταγωνιστικές αξιώσεις μεταξύ των πολιτών και του κράτους. Για παράδειγμα, όταν τίθεται θέμα μεταξύ της εξισορρόπησης των ατομικών ελευθεριών έναντι της δημόσιας ασφάλειας και προστασίας. Διάσταση, επίσης, μπορεί να προκύψει μεταξύ φυσικών προσώπων: το δικαίωμα ενός ατόμου στην ελευθερία της έκφρασης μπορεί να αντιπαρατεθεί με το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή κάποιου άλλου. Τα δικαιώματα των γυναικών κάποιες φορές θεωρείται ότι έρχονται σε σύγκρουση με τα δικαιώματα των παιδιών. Σε συγκεκριμένες περιστάσεις, μια απόφαση που αποσκοπεί στην προώθηση των συμφερόντων ενός παιδιού σε μέγιστο βαθμό φαίνεται να έρχεται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα μιας ευρύτερης ομάδας των παιδιών. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, μπορεί να δημιουργηθεί διάσταση στην προσπάθεια να υλοποιηθούν ταυτόχρονα διαφορετικά δικαιώματα για ένα παιδί: για παράδειγμα, όταν η

19 οικονομική επιβίωση του παιδιού επιτυγχάνεται σε βάρος του δικαιώματός του στην εκπαίδευση, στην ανάπτυξη, στην προστασία από την οικονομική εκμετάλλευση και στην καλύτερη δυνατή υγεία. Τέλος, μπορεί να υπάρχει σύγκρουση μεταξύ των επιθυμιών του παιδιού και της άποψης των υπεύθυνων ενηλίκων ως προς το τι θα ήταν το καλύτερο για το συμφέρον του. Δικαιώματα ενηλίκων και παιδιών Με τον ίδιο τρόπο που οι ανάγκες των ενηλίκων και των παιδιών έχουν ομοιότητες και διαφορές, τα παιδιά έχουν δικαιώματα, που είναι και αυτά τόσο όμοια όσο και διαφορετικά με τα δικαιώματα των ενηλίκων. Δικαιώματα παιδιών και γονιών Υπάρχει μια ευρεία αντίληψη ότι τα δικαιώματα των παιδιών υπονομεύουν τα γονικά δικαιώματα, αφού η αναγνώριση των δικαιωμάτων των παιδιών γίνεται αντιληπτή ως απειλή για την εξουσία και τις ευθύνες των γονέων. Μία επιπλέον κριτική που συχνά ασκείται σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ότι αυτά βασίζονται στις δυτικές αξίες με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζονται τόσο η πολιτισμική πολυμορφία όσο και οι πολιτισμικές διαφορές. Έτσι, θεωρείται ότι επιδιώκεται να επιβληθεί ένα παγκόσμιο πλαίσιο κατανόησης στις κοινότητες με διαφορετικές θρησκείες, πολιτισμούς, πολιτικές ιδεολογίες και βαθμό κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης. Συγκρούσεις δικαιωμάτων μπορεί να προκύψουν μεταξύ οποιωνδήποτε ατόμων και μεταξύ ομάδων ατόμων. Για παράδειγμα, η άσκηση του δικαιώματος της ελευθερίας έκφρασης από ένα άτομο θα μπορούσε να οδηγήσει σε άρνηση του δικαιώματος στην προστασία από τις διακρίσεις για ένα άλλο. Ομοίως, σύγκρουση δικαιωμάτων μπορεί να προκύψει μεταξύ γονέων και παιδιών. Τα δικαιώματα των γονέων είναι αναγκαστικά περιορισμένου χρόνου και υπάρχουν μόνο σε σχέση με το παιδί και για όσο διάστημα αυτό χρειάζεται την προστασία των γονέων. Το παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζει κάποια δικαιώματα γονέων και δείχνει πώς αυτά θα μπορούσαν να έρθουν σε σύγκρουση με τα δικαιώματα των παιδιών τους.

20 Δικαιώματα γονέων Δικαιώματα παιδιών Θέματα που ενδεχομένως να προκαλέσουν συγκρούσεις μεταξύ δικαιωμάτων γονέων και δικαιωμάτων παιδιών μπορεί να είναι, για παράδειγμα, το ξενύχτι, οι σχέσεις με το άλλο φύλο, τα ναρκωτικά, το κάπνισμα, το αν θα πάει το παιδί στην εκκλησία, μια άμβλωση, ο σεβασμός της ιδιωτικής τους ζωής (π.χ. ημερολόγιο, υπνοδωμάτιο, το προφίλ στο facebook). Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι γονείς μπορεί να επιθυμούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους να παρέχουν κατεύθυνση και καθοδήγηση, ώστε να ελέγξουν τη συμπεριφορά του παιδιού. Την ίδια στιγμή όμως το παιδί μπορεί να προσπαθεί να ξεφύγει από τον έλεγχο αυτό, υποστηρίζοντας ότι είναι αρκετά μεγάλο για να κάνει τις δικές του επιλογές. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτές οι συγκρούσεις επιλύονται μέσα στην οικογένεια. Ωστόσο, μερικές φορές γίνονται τόσο σοβαρές που απαιτείται κρατική παρέμβαση. Έτσι, ένα παιδί μπορεί, για παράδειγμα, να ανατεθεί σε δημόσια φροντίδα, ενώ ένα άλλο μπορεί να επιδιώξει να λάβει δικαστική εντολή προκειμένου να ζήσει με ένα άλλο μέλος της οικογένειας. Τέλος, μια απόφαση δικαστηρίου μπορεί να εγκρίνει ή να απαγορεύσει μια ιατρική παρέμβαση. Παράδειγμα: Τι συμβαίνει όταν η προστασία του δικαιώματος των γονέων να μεγαλώσουν το παιδί τους σύμφωνα με τη δική τους θρησκεία μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο του παιδιού; Μια τέτοια περίπτωση μπορεί να προκύψει, όταν οι γονείς είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά και το παιδί χρειάζεται μετάγγιση αίματος. Τότε σαφώς πρέπει να παρέχεται κατά προτεραιότητα το δικαίωμα του παιδιού στη ζωή. Ωστόσο, εάν αυτό δεν είναι δυνατόν

21 να επιτευχθεί με διαπραγμάτευση ή διαμεσολάβηση, ενδεχομένως να είναι αναγκαίο να γίνει προσφυγή στα δικαστήρια προκειμένου να προστατευτεί το δικαίωμα του παιδιού στη ζωή. Παράδειγμα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σύγκρουση δεν είναι μεταξύ των δικαιωμάτων των γονέων και των δικαιωμάτων του παιδιού, αλλά μεταξύ διαφορετικών δικαιωμάτων του παιδιού. Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί αρνείται την αναγκαία θεραπεία που ο γονέας του επιθυμεί να λάβει, η πραγματική σύγκρουση δεν είναι μεταξύ του γονέα και του παιδιού, αλλά ανάμεσα στο δικαίωμα του παιδιού για σεβασμό της σωματικής του ακεραιότητας και στο δικαίωμα να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η γνώμη του, καθώς και στο δικαίωμα στην καλύτερη δυνατή υγεία. Επίσης, ένα παιδί μπορεί να θέλει μια ιατρική κατάσταση να κρατηθεί εμπιστευτική και να μην τη μοιραστεί με τους γονείς του. Ωστόσο, αν ο νόμος δεν επιτρέπει τη θεραπεία του ανηλίκου χωρίς γονική συναίνεση, αυτό το απόρρητο σημαίνει ότι το παιδί δεν θα μπορέσει να λάβει ιατρική βοήθεια. Έτσι, το δικαίωμα του παιδιού στην ιδιωτική ζωή μπορεί να έρθει σε σύγκρουση με το δικαίωμά του για καλύτερη δυνατή υγεία. Από την άλλη πλευρά, η απόκρυψη πληροφοριών από τους γονείς, τους στερεί την ευκαιρία να ασκήσουν τις ευθύνες τους προκειμένου να προστατέψουν την υγεία του παιδιού τους και να δώσουν τη συγκατάθεσή τους για την απαραίτητη θεραπεία. Βέβαια, η αντίδραση των γονέων αναφορικά με την κατάσταση του παιδιού μπορεί να οδηγήσει σε απόρριψη ή βία προς το παιδί, αν για παράδειγμα είναι οροθετικό ή έγκυος. Σε αυτές τις πολύπλοκες καταστάσεις δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Κάθε επιμέρους περίπτωση πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά. Ωστόσο, η προσέγγιση για την επίλυση τέτοιου είδους σύγκρουσης συμφερόντων, πρέπει να είναι το να ακούμε προσεκτικά το παιδί και να προασπίζουμε το συμφέρον του στον μέγιστο δυνατό βαθμό. 5. Η σημασία της Σύμβασης Η σημασία της Σύμβασης είναι μεγάλη. Παρά τον ισχυρισμό των περισσότερων κυβερνήσεων ότι τα παιδιά είναι το κύριο μέλημά τους, τα γεγονότα πολύ συχνά δείχνουν το αντίθετο. Εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από σοβαρή σωματική και σεξουαλική βία, εκτίθενται σε επιβλαβείς εργασίες, στερούνται την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, πέφτουν θύματα διακρίσεων ή αναγκάζονται να ζουν σε απάνθρωπα ιδρύματα. Παρά τις δεσμεύσεις των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας, πάρα πολλά παιδιά, κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, εξακολουθούν να πεθαίνουν από ιάσιμες ασθένειες, ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, και δεν έχουν

22 πρόσβαση στη βασική εκπαίδευση. 1 Πράγματι, πολλές κυβερνήσεις δαπανούν περισσότερα για όπλα και τις ένοπλες δυνάμεις τους παρά για την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη. Επιπλέον, παραδοσιακά, έχουν διατεθεί λίγοι, εάν μάλιστα έχουν υπάρξει, αποτελεσματικοί μηχανισμοί μέσω των οποίων θα μπορούσε να ελεγχθεί η κακοποίηση ή η παραμέληση των παιδιών. Τα παιδιά σε όλο τον κόσμο, όπως έχει φανεί μέσα από την ιστορία, έχουν συστηματικά στερηθεί την αναγνώριση ότι μπορούν να ορίζουν μόνα τους την ίδια τους τη ζωή. Θεωρείται ότι δεν μπορούν να λάβουν αποφάσεις στους περισσότερους τομείς της ατομικής και δημόσιας ζωής και οι εμπειρίες τους αλλά και οι προοπτικές για τη δική τους ζωή είναι σε μεγάλο βαθμό υποτιμημένες. Αντίθετα, οι ενήλικες είτε σε ρόλο γονέων, δασκάλων, γιατρών, δικαστηρίων είτε πολιτείας έχουν την εξουσία να λαμβάνουν αποφάσεις για λογαριασμό των παιδιών χωρίς να τα ρωτούν. Τα παιδιά θεωρούνται παθητικοί αποδέκτες της ενήλικης φροντίδας, της πειθαρχίας και της προστασίας και η νομική και κοινωνική τους κατάσταση αντανακλά αυτή την αντίληψη. Συνέπεια αυτής της αντίληψης είναι ότι οι ζωές των παιδιών καθίστανται σχετικά αόρατες. Ταυτόχρονα, η δημόσια πολιτική διαμορφώνεται αποκλειστικά από ενήλικες, οι οποίοι κατασκευάζουν την ημερήσια διάταξη με βάση την εμπειρία τους. Οι κυβερνητικές πολιτικές σπάνια λαμβάνουν σοβαρά υπόψη το συμφέρον των παιδιών σε σχέση με την οικονομική πολιτική, το περιβάλλον, τον σχεδιασμό, την κοινωνική προστασία, τις μεταφορές και / ή τη μετανάστευση, παρά το γεγονός ότι αυτά τα ζητήματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή τους. 1

23 Η Σύμβαση εισάγει και απαιτεί μια διαφορετική προσέγγιση. Δεν καθορίζει μόνο τα δικαιώματα των παιδιών, αλλά επιβάλλει στις κυβερνήσεις και ρητές υποχρεώσεις, ώστε να εκπληρώσουν, να σεβαστούν και να προστατέψουν τα δικαιώματα αυτά. Μόλις τα δικαιώματα διατυπωθούν με σαφήνεια, όπως για παράδειγμα, το δικαίωμα κάθε παιδιού στην καλύτερη δυνατή υγεία, καθίσταται δυνατή και η παρακολούθηση του βαθμού στον οποίο αυτά έχουν τηρηθεί. Έτσι, οι δεσμεύσεις των κυβερνήσεων για τα παιδιά, καθώς και ο βαθμός με τον οποίο τηρούνται, γίνονται πιο ορατές και διαφανείς. Επιπλέον, η Σύμβαση εισάγει διεθνείς μηχανισμούς για την ανεξάρτητη εξέταση της προόδου που οι κυβερνήσεις κάνουν στην εκπλήρωση των δεσμεύσεών τους απέναντι στα παιδιά. Προβλέπει επιπλέον τη δημιουργία μιας επιτροπής 18 εμπειρογνωμόνων, γνωστής ως Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Τα μέλη της Επιτροπής εκλέγονται από τις κυβερνήσεις που έχουν επικυρώσει

24 τη συνθήκη και έργο τους είναι να ελέγχουν, σε τακτική βάση, τα μέτρα που λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις προκειμένου να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους ως προς την εφαρμογή των δικαιωμάτων των παιδιών. Όλα αυτά τα μέτρα αρχίζουν να μετατρέπουν την υπόσταση των παιδιών, αναγνωρίζοντάς τα ως υποκείμενα δικαιωμάτων στα οποία οι κυβερνήσεις λογοδοτούν. 6. Περίληψη Τα δικαιώματα των παιδιών δεν παρέχουν ένα απλό μοναδικό σχέδιο δράσης. Ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζονται θα πρέπει αναγκαστικά να αντανακλά την πραγματικότητα οποιασδήποτε χώρας. Ούτε μπορούν τα δικαιώματα πάντα να προσφέρουν προφανείς λύσεις σε σύνθετες, αντικρουόμενες ή περίπλοκες σχέσεις μεταξύ ιδιωτών και κράτους ή σε σχέσεις ανάμεσα σε ιδιώτες. Αυτό που παρέχουν, ωστόσο, είναι ένα παγκόσμιο πλαίσιο αρχών, κανόνων, προτύπων και δικαιωμάτων που πρέπει να εφαρμόζονται για να ενημερώνουν, να οδηγούν και να στηρίζουν όλες τις ενέργειες και τις αποφάσεις που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τα παιδιά. Αυτό ισχύει για το έργο των κυβερνήσεων, όπως και για επαγγελματίες, τα δικαστήρια, τους παρόχους υπηρεσιών και άλλους.

25 Μέρος 3: Εφαρμόζοντας τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού Διάρκεια: 1 ώρα 1. Εισαγωγή Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν έχουν νόημα αν δεν υπάρχουν μηχανισμοί που θα εξασφαλίζουν την τήρησή τους. Ομοίως, τα παιδιά ή οι ενήλικες δεν μπορούν να διεκδικήσουν ή να ασκήσουν δικαιώματα για λογαριασμό τους αν δεν γνωρίζουν ότι τα έχουν. Κατά συνέπεια, η Σύμβαση περιέχει μια σειρά από πολύ σαφείς υποχρεώσεις των κρατών, ώστε να αναλάβουν δράση από τη στιγμή που την έχουν επικυρώσει. Οι υποχρεώσεις εμπίπτουν σε τέσσερις κύριους τομείς: Διάδοση των δικαιωμάτων που προβλέπει η Σύμβαση. Δημιουργία ενός διεθνούς μηχανισμού για την παρακολούθηση της προόδου των κυβερνήσεων όσον αφορά την εφαρμογή των δικαιωμάτων. Υποχρέωση των κυβερνήσεων να αναφέρουν την πρόοδό τους στην Επιτροπή Μηχανισμοί για την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας και υποστήριξης 2. Διάδοση της Σύμβασης Τα παιδιά μπορούν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους μόνο εάν ξέρουν ότι τα έχουν, καθώς και τι σημαίνουν. Ομοίως, οι γονείς και οι επαγγελματίες που εργάζονται με και για τα παιδιά δεν μπορούν να προστατεύσουν τα δικαιώματα των παιδιών, αν δεν ξέρουν ότι υπάρχουν. Ως εκ τούτου, πρώτη προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις είναι να εξασφαλίσουν ότι τα παιδιά γνωρίζουν τη Σύμβαση, τι περιέχει αυτή και πώς να ασκήσουν τα δικαιώματα που έχουν. Οι ενήλικες, συμπεριλαμβανομένων και των επαγγελματιών, χρειάζεται να κατανοήσουν τη Σύμβαση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι είναι σε θέση να υλοποιήσουν, να προστατεύσουν και να σεβαστούν τα δικαιώματα που εμπεριέχει. Η Σύμβαση απαιτεί, επομένως, μια συνεχή δέσμευση σχετικά με τη διάδοση των πληροφοριών. Οι κυβερνήσεις πρέπει να λάβουν μέτρα για να καταστεί η Σύμβαση ευρέως γνωστή. Κάποια από τα μέτρα αυτά μπορεί να είναι:

26 Παραγωγή φυλλαδίων, τα οποία να είναι ευρέως διαθέσιμα, με τα δικαιώματα της Σύμβασης σε διαφορετικές μορφές ανάλογα με την ηλικία των παιδιών. Χρησιμοποίηση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης για την προώθηση και την περιγραφή των δικαιωμάτων. Συμπερίληψη των δικαιωμάτων των παιδιών στο πρόγραμμα σπουδών του σχολείου. Ενσωμάτωση των δικαιωμάτων του παιδιού στην εκπαίδευση όλων των επαγγελματιών που εργάζονται με και για τα παιδιά 3. Διεθνής μηχανισμός παρακολούθησης για την εφαρμογή της Σύμβασης Η Σύμβαση προβλέπει τη σύσταση Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Ο αριθμός των μελών της επιτροπής ορίστηκε αρχικά στα 10, αλλά σταδιακά έχει αυξηθεί σε 18. Τα μέλη εκλέγονται από τις κυβερνήσεις των κρατών που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση για χρονική περίοδο τεσσάρων χρόνων και κάθε κράτος μπορεί να ορίσει έναν αντιπρόσωπο. Όσον αφορά τη σύνθεση της Επιτροπής, γίνονται προσπάθειες, ώστε σε αυτή να εξασφαλίζεται μία ισορροπία εξειδίκευσης, φύλου, γεωγραφικής εκπροσώπησης και νομικών συστημάτων. Η Επιτροπή συνεδριάζει στη Γενεύη τρεις φορές το χρόνο για ένα μήνα κάθε φορά. Το έργο της Επιτροπής περιλαμβάνει: Ανάπτυξη των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κυβερνητικές εκθέσεις 2 Εξέταση των εκθέσεων και έλεγχο των κυβερνήσεων σχετικά με την πρόοδό τους όσον αφορά την εφαρμογή της Σύμβασης, καθώς και παραγωγή προτάσεων γνωστών ως Συμπερασματικές Παρατηρήσεις (

27 Διατήρηση της μέρας της γενικής συζήτησης για τα δικαιώματα των παιδιών μία φορά το χρόνο σε βασικά ζητήματα που προβληματίζουν γύρω από αυτά 4 Παραγωγή Γενικών Σχολίων, τα οποία συνιστούν νομικές ερμηνείες, καθώς και καθοδήγηση από την Επιτροπή προς τις κυβερνήσεις για το πώς αναμένεται να εφαρμόσουν ειδικά δικαιώματα ή δικαιώματα σε σχέση με συγκεκριμένες ομάδες παιδιών 5 Εξέταση παραπόνων από παιδιά ή από ομάδες παιδιών των οποίων τα δικαιώματα έχουν παραβιαστεί. 6 Το έργο της Επιτροπής είναι η διερεύνηση της προόδου που έχει συντελεστεί από τις κυβερνήσεις των κρατών σχετικά με την εισαγωγή και την εφαρμογή μέτρων που θα διασφαλίσουν την υλοποίηση όλων των δικαιωμάτων της Σύμβασης για κάθε παιδί. Με τον τρόπο αυτό οι κυβερνήσεις ελέγχονται με διαφανείς διαδικασίες. Η Επιτροπή δεν επιβάλλει κυρώσεις στις κυβερνήσεις, αν αυτές αποτύχουν να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από τη Σύμβαση. Αντίθετα, επιδιώκει τη συμμετοχή τους σε μια διαδικασία εποικοδομητικού διαλόγου. Επιπλέον, αποσκοπεί όχι μόνο στην υποστήριξή τους αλλά και στην ενθάρρυνσή τους ώστε να αναληφθούν μεγαλύτερες πολιτικές δεσμεύσεις, να ενισχυθεί η νομοθεσία και οι αντίστοιχες πολιτικές, να εξασφαλιστούν πρόσθετοι πόροι και βελτιωμένες υπηρεσίες για την προάσπιση, την προαγωγή και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των παιδιών. 4. Η εθνική κυβερνητική διαδικασία υποβολής εκθέσεων Οι κυβερνήσεις πρέπει να υποβάλουν μία έκθεση, αρχικά δύο χρόνια μετά την επικύρωση και στη συνέχεια κάθε 5 χρόνια, για τα μέτρα που έχουν υιοθετήσει και την πρόοδό τους όσον αφορά την εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης. Η Επιτροπή συντάσσει λεπτομερείς κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με το πώς η

28 έκθεση θα πρέπει να είναι δομημένη και πώς να τεθούν οι ερωτήσεις. Επίσης, ενθαρρύνει τη δημιουργία ενός Δικτύου ΜΚΟ για τα παιδιά, ώστε να παραχθούν ολοκληρωμένες αναφορές για την κατάσταση που επικρατεί σε κάθε χώρα. Το Δίκτυο των ΜΚΟ παρέχει μια χρήσιμη, και συχνά πολύ διαφορετική οπτική από αυτή των κυβερνήσεων. Είναι μάλιστα πιο πιθανό η πληροφόρηση που παρέχει το Δίκτυο των ΜΚΟ σχετικά με την πρόοδο που γίνεται να είναι αντικειμενική. Για παράδειγμα, ενώ μια κυβερνητική έκθεση μπορεί να αναφέρεται στην εισαγωγή μιας νέας νομοθεσίας εναντίον των διακρίσεων ως απόδειξη της δέσμευσής της για την ένταξη και την κοινωνική δικαιοσύνη, η έκθεση του Δικτύου ΜΚΟ μπορεί να τονίσει το γεγονός ότι αυτός ο νόμος υπάρχει μόνο στα χαρτιά και δεν έχει καμία ουσιαστική εφαρμογή. Επιπλέον, οι άνθρωποι δεν έχουν καμία ενημέρωση αλλά ούτε και κατάρτιση για το πώς να εφαρμόσουν τον νόμο και δεν διατίθενται πόροι προκειμένου αυτός να καταστεί αποτελεσματικός. Η Επιτροπή καλεί το Δίκτυο των ΜΚΟ να παρουσιάσει την έκθεσή του κατά τη σύνοδο και πριν από την κυβέρνηση. Τα ευρήματα της έκθεσης των ΜΚΟ, θα επηρεάσουν την εξέταση της κυβέρνησης. Άλλες υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών, όπως η UNICEF, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Ύπατη Αρμοστεία ή η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας καλούνται επίσης να αναφέρουν τις παρατηρήσεις τους σε αυτή τη σύνοδο. Μετά από την εξέταση, η Επιτροπή παράγει Συμπερασματικές Παρατηρήσεις που τίθενται στη διάθεση των κρατών ως κατευθύνσεις σχετικά με τη δράση που πρέπει να αναληφθεί από αυτά. Οι κυβερνήσεις αναμένεται να δημοσιεύσουν και να διαδώσουν ευρύτερα αυτές τις παρατηρήσεις. Στην ιδανική περίπτωση, οι παρατηρήσεις αυτές πρέπει να υποβάλλονται στο κοινοβουλευτικό όργανο της κάθε χώρας και να αποστέλλονται σε επαγγελματίες, στα Μέσα Ενημέρωσης, στο Δίκτυο των ΜΚΟ και να τίθενται στη διάθεση των ίδιων των παιδιών. Αυτή η διαδικασία της διάδοσης έχει σχεδιαστεί για να προωθηθεί η διαφάνεια και να διευκολυνθεί η διαδικασία, ώστε η κυβέρνηση να καθίσταται υπόλογη για τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει για τα παιδιά. Η διεθνής διαδικασία παρακολούθησης έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει την υπευθυνότητα σε εθνικό επίπεδο. Επικύρωση της Σύμβασης από ένα κράτος Σύνταξη έκθεσης 2 χρόνια μετά την επικύρωση και στη συνέχεια κάθε 5 χρόνια Αναφορά στην Επιτροπή (στις περισσότερες χώρες) από ένα Δίκτυο ΜΚΟ, προσφέροντας μια πιο κριτική άποψη Συνάντηση του Δικτύου ΜΚΟ και των σχετικών υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών με την Επιτροπή Έλεγχος της προόδου μέσα από εποικοδομητικό διάλογο ανάμεσα στην Επιτροπή και την Κυβερνητική αντιπροσωπεία Δημιουργία και δημοσίευση των Συμπερασματικών Παρατηρήσεων, υποδεικνύοντας προτάσεις για ενδυνάμωση της εφαρμογής τους

29 5. Ενίσχυση της διεθνούς στήριξης Όλη η Σύμβαση διαπερνάται από μία φιλοσοφία διεθνούς συνεργασίας. Αναγνωρίζεται ότι οι χώρες δε λειτουργούν σε απομόνωση και ότι κάθε χώρα πρέπει να διαδραματίσει έναν ρόλο στη δημιουργία ενός διεθνούς περιβάλλοντος στο οποίο τα δικαιώματα των παιδιών γίνονται σεβαστά και η ευημερία τους βρίσκεται σε καλό επίπεδο. Ειδικότερα, οι πλουσιότερες χώρες έχουν την υποχρέωση να παρέχουν βοήθεια, τεχνική κατάρτιση, εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Σύμβαση ενθαρρύνει τις υπηρεσίες του ΟΗΕ να παρέχουν συμβουλές στην Επιτροπή. Επιπλέον, θέτουν στη διάθεση των κυβερνήσεων εμπειρογνώμονες για την παροχή τεχνικής βοήθειας όποτε αυτή ζητείται. 6. Περίληψη Με την ολοκλήρωση του τρίτου μέρους θα πρέπει να έχετε κατανοήσει σε βάθος τις υποχρεώσεις των κυβερνήσεων των κρατών σχετικά με τη Σύμβαση, καθώς και τους μηχανισμούς ελέγχου της εφαρμογής της. Με την επικύρωση, οι κυβερνήσεις δεσμεύονται απέναντι σε όλα τα παιδιά της χώρας τους. Ωστόσο, αν και δεν υπάρχουν ισχυροί μηχανισμοί επιβολής, η σύσταση της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η υποχρέωση υποβολής εκθέσεων σε τακτική βάση, καθώς και η πρόσβαση στην επιτροπή των μελών της κοινωνίας των πολιτών παρέχουν συστήματα διαφανούς ελέγχου. Με αυτούς τους τρόπους, οι κυβερνήσεις μπορούν να ελεγχθούν τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο, ώστε να συμμορφωθούν με τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί σε σχέση με τα παιδιά.

30 Επιπλέον προτεινόμενο διάβασμα Human Rights Committee, General Comment 18, Non-discrimination, HRI/GEN/1/Rev.1, CRC General Comment No 14, The right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration, CRC/C/GC/14, May 2013 CRC General Comment No. 4 CRC/GC/2003/4, para 20 Lansdown G (2005) the Evolving Capacities of the Child, UNICEF Innocenti Research Centre, Florence Why Parents Should Stop Overprotecting Kids and Let Them Play An Interview with Hara Estroff Marano and Lenore Skenazy, American Journal of Play, volume 3, number CRC General Comment No.12, the right of the child to be heard, CRC/C/GC/12, July 2009 Alderson P, Sutcliffe K, Curtis K. Children s Consent to Medical Treatment. Hastings Center Report. 2006; 36(6):25 34 Van Bueren G 91995) The International Law on the Rights of the Child, Martinus Nijhoof Publishers/Save the Children, Netherlands