ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ (4 ΟΣ 11 ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ (4 ΟΣ 11 ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ)"

Transcript

1 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ (4 ΟΣ 11 ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ) ΕΠΟ30 ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ 2400 ΛΕΞΕΙΣ

2 Εκφώνηση εργασίας: Σχολεία και σχολές στο Βυζάντιο: οργάνωση και εξέλιξη της εκπαίδευσης στην αυτοκρατορία (4ος-11ος αι.) 2/14

3 Περιεχόμενα Εισαγωγή Η εκπαίδευση στο πρώιμο Βυζάντιο Συνέχειες και ασυνέχειες Η «αναγέννηση» του 9ου αιώνα στην ανώτερη εκπαίδευση στη μέση εκπαίδευση Ο ρόλος της Εκκλησίας...10 Συμπεράσματα...11 Βιβλιογραφία /14

4 Εισαγωγή Η οργάνωση και η εξέλιξη της παιδείας στο Βυζάντιο είναι ένα θέμα για το οποίο η βιβλιογραφία δεν έχει δώσει ακόμα ικανοποιητικές απαντήσεις σε πολλά σημαντικά ερωτήματα. Ο ρόλος του κράτους και της Εκκλησίας στην οργάνωση της παιδείας, η διάρθρωση σε βαθμίδες και η διάκριση της ανώτερης παιδείας, η ομαλή συνέχεια ή η ύπαρξη διακριτών περιόδων στην ιστορία της βυζαντινής εκπαίδευσης, η κοινωνική σημασία της εκπαίδευσης και ο ταξικός ή όχι χαρακτήρας της είναι ερωτήματα για τα οποία δεν φαίνεται να υπάρχουν κοινώς αποδεκτές απαντήσεις 1. Θα πρέπει λοιπόν να ξεκινήσουμε από ένα από τα σημεία όπου φαίνεται να υπάρχει σύμπτωση απόψεων: η μορφή της εκπαίδευσης που συναντάμε τα πρώτα χρόνια της αυτοκρατορίας είναι συνέχεια του εκπαιδευτικού συστήματος της ελληνιστικής εποχής και δεν είχε υποστεί θεμελιώδεις αλλαγές για ένα διάστημα περίπου πέντε αιώνων 2. Υπάρχει μάλιστα η άποψη ότι το σύστημα αυτό συνεχίστηκε μέχρι τα ύστερα χρόνια της αυτοκρατορίας 3. Άλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι, μετά από μια περίοδο παρακμής κατά τους αποκαλούμενους σκοτεινούς αιώνες 4, αναδύθηκε ένα εκπαιδευτικό σύστημα διαφορετικό από αυτό της πρωτοβυζαντινής περιόδου 5. Θα εξετάσουμε λοιπόν αρχικά τη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος όπως το συναντάμε κατά τον 4 ο αιώνα και στη συνέχεια θα δούμε την ιστορική του εξέλιξη και τις ποικίλες απόψεις σχετικά με αυτήν. 1. Η εκπαίδευση στο πρώιμο Βυζάντιο. Η μορφή του εκπαιδευτικού συστήματος του πρώιμου Βυζαντίου αποτελεί συνέχεια του συστήματος της ελληνιστικής εποχής. Η εκπαίδευση περιελάμβανε τρεις βαθμίδες πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και ανώτερη. Ο πρώτος δάσκαλος, ο γραμματιστής, δίδασκε ανάγνωση, γραφή και αριθμητική σε στοιχειώδες επίπεδο. Στερημένος από τυπικά προσόντα, ο γραμματιστής κατείχε χαμηλή κοινωνική θέση, όχι πολύ καλύτερη από τη θέση ενός τεχνίτη 6. Μια άλλη περιγραφή της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης θέλει τους γραμματιστές να 1 Αθανάσιος Μαρκόπουλος, Βυζαντινή Εκπαίδευση και Οικουμενικότητα, 2005 ( 01/02/2015). 2 Cyril Mango, Βυζάντιο. Η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, μτφρ. Δημήτρης Τσουγκαράκης, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2002, σ Μαρκόπουλος, ό.π. 4 Mango, ό.π., σ Bernard Flusin, «Εκπαίδευση και γραμματεία» στο Jean-Claude Cheynet (επιμ)., Ο Βυζαντινός Κόσμος, τόμος Β, μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2011, , σ Mango, ό.π., σ /14

5 είναι κληρικοί ή μορφωμένοι μοναχοί και το περιεχόμενο της διδασκαλίας να περιλαμβάνει βυζαντινή μουσική, βίους αγίων και βασικά στοιχεία του χριστιανικού δόγματος 7. Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση είχε ως κύριο αντικείμενο τις φιλολογικές σπουδές, βασιζόμενη κυρίως σε αρχαία κείμενα ρητορικής και φιλοσοφίας. Επιπλέον, διδάσκονταν ένα είδος στενογραφίας (οξυγραφία ή σημειογραφία), χρήσιμο για όσους προορίζονταν να αναλάβουν δημόσια αξιώματα. Το πρόγραμμα περιελάμβανε επίσης τέσσερα μαθήματα θετικών επιστημών (το μεσαιωνικό Quadrivium ή μαθηματική τετρακτύς), δηλαδή αριθμητική, μουσική, γεωμετρία και αστρονομία 8. Υπάρχει η άποψη ότι η παρουσία των θετικών επιστημών ήταν μόνο τυπική στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ότι πριν ακόμα τη βυζαντινή περίοδο είχε περιοριστεί στην ανώτερη 9. Εδώ μπορούμε να εντοπίσουμε και την πρώτη σημαντική διαφοροποίηση απόψεων: μία πλευρά θεωρεί ότι το ιδανικό της μόρφωσης αφορούσε όλες τις τάξεις και η πρόσβαση στην εκπαίδευση ήταν ανοιχτή για όλους σε αντίθεση με τον ταξικό χαρακτήρα που είχε στη μεσαιωνική Δύση, αντανακλώντας τη σημασία της καλής μόρφωσης και «τη συμμετοχή και του πιο φτωχού Βυζαντινού στον πολιτισμό της εποχής του 10». Η άλλη άποψη λέει πως η εκπαίδευση σταματούσε στο πρωτοβάθμιο επίπεδο για ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού 11 και πως η δευτεροβάθμια εκπαίδευση προοριζόταν μόνο για τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις για τις οποίες η φιλολογική παιδεία αποτελούσε στοιχείο κοινωνικής διάκρισης 12 ή, όπως το θέτει ο Mango, «ένα κοινό απόθεμα κοινοτοπιών που θεωρούνται καλλιέργεια», καθώς το περιεχόμενο της εκπαίδευσης είχε για τους περισσότερους ελάχιστη σχέση με τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής 13. Η σημαντικά μεγαλύτερη διάδοση της ανάγνωσης και της γραφής σε σχέση με τη Δύση 14 αλλά και ο ιδιωτικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης 15 μάλλον στηρίζουν τη δεύτερη άποψη. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, η μόρφωση θεωρείται μεν σημαντικό στοιχείο της ανθρώπινης προσωπικότητας, όμως η εκπαίδευση δεν ήταν υποχρεωτική και 7 Κωνσταντίνος Αθανασόπουλος, Βυζαντινός και Δυτικός κόσμος: Συγκλίσεις και Αποκλίσεις, τ. Α, ΕΑΠ, Πάτρα 2000, σ Στο ίδιο, σ Mango, ό.π., σ Αθανασόπουλος, ό.π., σ Mango, ό.π., σ Bernard Flusin, «Ο γραπτός πολιτισμός» στο Cécile Morrisson (επιμ)., Ο Βυζαντινός Κόσμος, τόμος Α, μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2007, , σ Mango, ό.π., σ Flusin 2007, ό.π., σ Αθανασόπουλος, ό.π., σ. 58 και Μαρκόπουλος ό.π. 5/14

6 κυρίως ήταν διαθέσιμη μόνο σε εκείνους που είχαν τη δυνατότητα να επωμιστούν το οικονομικό κόστος 16. Η ανώτερη εκπαίδευση αποτελούσε προνόμιο των μεγάλων πόλεων. Κύριο αντικείμενο της ανώτερης εκπαίδευσης αποτελούσε η ρητορική, παράλληλα όμως διδάσκονταν και πιο εξειδικευμένα θέματα όπως η φιλοσοφία (με την έννοια των θετικών επιστημών 17 ). Την ανώτερη εκπαίδευση την παρείχαν ο ρήτορας ή ο σοφιστής. Διορισμένος από την τοπική βουλή ή δουλεύοντας ιδιωτικά, ο ρήτορας προσφέρει μια κλασική παιδεία βασισμένη στους πεζογράφους του ειδωλολατρικού ελληνισμού αλλά σε κάποιες περιπτώσεις και στη χριστιανική γραμματεία. Ειδικές γνώσεις όπως η ιατρική ή η αρχιτεκτονική, μαθαίνονται με τη μαθητεία δίπλα στον ρήτορα ή σε έναν επαγγελματία. Μοναδική ειδική διδασκαλία με οργανωμένο πρόγραμμα είναι η διδασκαλία του δικαίου, η οποία κατέχει ξεχωριστή θέση σύμφωνα με τη ρωμαϊκή παράδοση Συνέχειες και ασυνέχειες. Η συνέχεια της μορφής της εκπαίδευσης στην αυτοκρατορία είναι ένα θέμα για το οποίο υπάρχουν διάφορες απόψεις. Θα το εξετάσουμε με βάση τους εξής άξονες: την ύπαρξη ή μη μια κρατικής πολιτικής για την εκπαίδευση και την εμπλοκή του κράτους στην οργάνωση της εκπαίδευσης, την πορεία κρατικών ιδρυμάτων ανώτερης εκπαίδευσης (εστιάζοντας στην Κωνσταντινούπολη) και το περιεχόμενο της διδασκαλίας. Ο Αθανασόπουλος αναφέρεται στην «έξοχη οργάνωση και υποστήριξη της παιδείας από τον αυτοκράτορα και την Εκκλησία». Περιγράφει ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο έμεινε απαράλλακτο διαμέσου των αιώνων, οργανωμένο και υποστηριζόμενο από το κράτος σε όλες τις βαθμίδες. Ως βασικός πυλώνας της ανώτερης εκπαίδευσης αναφέρεται το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, μια ανώτατη σχολή η οποία ιδρύθηκε το 425 από τον Θεοδόσιο Β με σκοπό την εκπαίδευση στελεχών της κεντρικής διοίκησης και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το 1453 με μόνη διακοπή ένα διάστημα είκοσι ετών κατά τον 11 ο αιώνα. Αντιμετώπισε μεν «πολλά εμπόδια από την Εκκλησία και τους αριστοκράτες» μεταξύ 7 ου και 11 ου αιώνα, αναδιοργανώθηκε κατά την επαναλειτουργία του το 1045, αλλά παρέμεινε πάντα το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης Μαρκόπουλος, ό.π. 17 Mango, ό.π., σ Flusin 2007, ό.π., σ Αθανασόπουλος, ό.π., σ /14

7 Άλλοι μελετητές δίνουν μια πολύ διαφορετική εικόνα. Καταρχήν, φαίνεται να επικρατεί η άποψη ότι η εκπαίδευση περνά μια παρατεταμένη περίοδο παρακμής από τον 6 ο αιώνα και κυρίως μετά τον θάνατο του Ηρακλείου τον 7 ο αιώνα, ακολουθώντας την καμπύλη που διαγράφει η γενική ιστορία της αυτοκρατορίας 20. Το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης (κατά άλλους «Πανδιδακτήριον 21» ή «Auditorium», αφού ο όρος «Πανεπιστήμιο» είναι μάλλον αναχρονιστικός 22 ), δεν φαίνεται να συνεχίζει τη λειτουργία του μετά τον Ηράκλειο 23. Το τέλος της βασιλείας του Ηρακλείου φαίνεται μάλιστα πως σηματοδοτεί την αρχή μιας περιόδου κατά την οποία οι ανώτερες σπουδές μειώθηκαν στο ελάχιστο με αποκορύφωμα το πρώτο μισό του 8ου αιώνα όπου σύμφωνα με τον χρονογράφο Θεοφάνη «τα εκπαιδευτήρια έσβησαν 24». Τα πρώτα σημάδια αυτής της παρακμής αποδίδονται από πολλούς μελετητές στη μισαλλόδοξη πολιτική του Ιουστινιανού. Το κλείσιμο της Ακαδημίας της Αθήνας και η απαγόρευση της διδασκαλίας από ειδωλολάτρες το 529, οι διωγμοί εναντίων ειδωλολατρών και η κατάργηση των κρατικών επιχορηγήσεων στους καθηγητές υπονόμευσαν το ηθικό των ακαδημαϊκών δασκάλων, προκαλώντας τη συρρίκνωση της ανώτερης εκπαίδευσης και περιορίζοντας την παρουσία της στις μεγάλες πόλεις. Η κατάρρευση όμως του εκπαιδευτικού συστήματος αποδίδεται στην εξαφάνιση των πόλεων 25. Η αποδυνάμωση της ανώτερης κοινωνικής τάξης με την οποία συνδεόταν η παραδοσιακή παιδεία, οι εισβολές του 7 ου αιώνα και η αφιέρωση όλων των πόρων στις πολεμικές προσπάθειες οδήγησαν στην ουσιαστική εξαφάνιση της ανώτερης παιδείας κατά τον 8 ο αιώνα 26. Το κύριο βάρος της εκπαίδευσης θα περάσει έτσι στο σχολείο του γραμματικού, το οποίο θα λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος μεταξύ της στοιχειώδους και της ανώτερης εκπαίδευσης (την οποία και θα υποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό) και θα αποτελέσει το εκπαιδευτικό κύτταρο της αυτοκρατορίας 27. Αυτή η εξ' ανάγκης αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος αποτελεί μια πρώτη ασυνέχεια στην οργάνωση του βυζαντινού εκπαιδευτικού συστήματος. Η επιβίωση όμως της μέσης βαθμίδας, έστω και σε περιορισμένο βαθμό στα εναπομείναντα αστικά κέντρα (και κυρίως στην 20 Flusin 2011, ό.π., σ Μαρκόπουλος, ό.π. 22 Flusin 2007, ό.π., σ Μαρκόπουλος, ό.π. 24 Mango, ό.π., σ Στο ίδιο, σ Flusin 2011, ό.π., σ Μαρκόπουλος, ό.π. 7/14

8 Κωνσταντινούπολη), καθώς και η σχετική σταθερότητα στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης με τη συνέχεια της διδασκαλίας της γραμματικής και της ρητορικής από τα ίδια κείμενα, μαρτυρούν μια συνέχεια 28. Η επίδραση του αρχαίου ελληνισμού συνεχίζει να αποτελεί τη βάση της παιδείας από την πρωτοβυζαντινή περίοδο 29. Παρατηρούμε ήδη λοιπόν μια συνέχεια μεν στο βασικό περιεχόμενο της εκπαίδευσης, όμως η παύση της λειτουργίας του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης και των άλλων ανώτερων σχολών μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε μια συγκεκριμένη εκπαιδευτική πολιτική σε ανώτερο επίπεδο Η «αναγέννηση» του 9 ου αιώνα... Αυτή η κατάσταση παρακμής αρχίζει να ανατρέπεται με αργό ρυθμό προς το τέλος του 8 ου αιώνα, όταν εμφανίζεται μια ομάδα ανθρώπων σχετιζόμενων με τις ανώτερες βαθμίδες της διοίκησης, οι οποίοι είχαν μια συμβατική μόρφωση και κάποιες γνώσεις φιλοσοφίας 31. Οι γνώμες διίστανται κατά πόσο οι πατριάρχες Ταράσιος και Νικηφόρος και ο μοναχός Θεόδωρος Στουδίτης θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «λόγιοι 32». Το έργο τους όμως σηματοδοτεί την αναγέννηση της πνευματικής ζωής μετά την παρακμή των σκοτεινών αιώνων. Την ίδια εποχή εμφανίζονται και δύο τεχνικές καινοτομίες οι οποίες διευκολύνουν την αντιγραφή και την παραγωγή βιβλίων: το χαρτί που αντικαθιστά τον πάπυρο και η μικρογράμματη γραφή με την οποία εξοικονομείται μόχθος και γραφική ύλη στην ανώτερη εκπαίδευση. Κατά τον 9 ο αιώνα έχουμε και τη δημιουργία της πρώτης ανώτερης κρατικής σχολής από την εποχή του Ηρακλείου. Πρόκειται για τη σχολή της Μαγναύρας, η οποία λειτουργούσε εντός του αυτοκρατορικού ανακτόρου. Ιδρύθηκε από τον Βάρδα, θείο του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ και επικεφαλής της διορίστηκε ο Λέων ο Μαθηματικός. Η σημασία της δεν αμφισβητείται, όμως είναι αμφίβολο ότι συνέχισε να υπάρχει μετά τον θάνατο του ιδρυτή της 34. Η επόμενη κρατική παρέμβαση στην ανώτερη εκπαίδευση ήταν η σχολή που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος ο Ζ ο Πορφυρογέννητος τον 10 ο αιώνα, μια ανακτορική σχολή με σκοπό την 28 Flusin 2011, ό.π., σ Paul Lemerle, Ο πρώτος βυζαντινός ουμανισμός, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1996, σ Μαρκόπουλος, ό.π. 31 Mango, ό.π., σ Mango, ό.π., σ και Flusin 2011, ό.π., σ Flusin 2011, ό.π., σ Mango, ό.π., σ /14

9 εκπαίδευση μελλοντικών στελεχών του δικαστικού σώματος και της Εκκλησίας, με εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρόμοιο με της σχολής της Μαγναύρας 35. Καλλιεργημένος ο ίδιος και με σημαντική λόγια συνεισφορά («καλλιεργημένο πρίγκηπα» τον χαρακτηρίζει ο Flusin, «σοφό αυτοκράτορα» ο Mango), ο Κωνσταντίνος δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη σχολή και τους φοιτητές, συχνά γευματίζοντας μαζί τους 36. Επί Κωνσταντίνου Θ Μονομάχου ιδρύεται τον 11 ο αιώνα μια κρατική νομική σχολή με επικεφαλής τον Ιωάννη Ξιφιλίνο. Υπάρχει επίσης η αμφισβητούμενη πληροφορία ότι παράλληλα ιδρύθηκε και μια σχολή φιλοσοφίας με επικεφαλής τον Μιχαήλ Ψελλό, τον γνωστότερο από τον κύκλο των διανοούμενων που κυριαρχούσε στην πνευματική ζωή εκείνη την εποχή. Και αυτή η σχολή δεν φαίνεται να είχε διάρκεια 37. Σε αντίθεση λοιπόν με την περιγραφή του Αθανασόπουλου ενός «Πανεπιστημίου» που έζησε δέκα αιώνες 38, η άλλη άποψη περιγράφει μια ακολουθία σχετικά βραχύβιων ανώτερων ιδρυμάτων, η λειτουργία των οποίων ταυτίζεται με τη ζωή των ιδρυτών τους. Μια ερμηνεία η οποία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ως κρατική οντότητα η αυτοκρατορία δεν είχε μια εκπαιδευτική πολιτική για την ανώτερη εκπαίδευση σε βάθος χρόνου 39. Η κατά περιόδους έλλειψη πηγών δε βοηθάει στην εξαγωγή ενός βέβαιου συμπεράσματος, όμως η ταραγμένη ιστορία της εποχής και κυρίως η βαθιά τομή των σκοτεινών αιώνων κάνει πιο πιστευτή τη δεύτερη άποψη στη μέση εκπαίδευση. Διαφορετικά φαίνεται να ήταν τα πράγματα στη μέση εκπαίδευση. Η επιβίωση του σχολείου του γραμματικού και η λειτουργία του ως υποκατάστατου της ανώτερης εκπαίδευσης κατά τους σκοτεινούς αιώνες, ακολουθείται από μια εντυπωσιακή ανάπτυξη της παιδείας κατά τον 9 ο αιώνα 40. Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι η πρόσβαση στα σχολεία αποτελούσε προνόμιο μιας πολύ μικρής ομάδας, μιας ιδιαίτερης κοινωνικής τάξης την οποία ο Lemerle χαρακτηρίζει όχι απλώς αστική, αλλά ειδικά κωνσταντινουπολίτικη Μια ομοιότητα που οδηγεί τον Lemerle να συμπεράνει ότι η σχολή της Μαγναύρας επέζησε μέχρι τον Κωνσταντίνο και η σχολή που εκείνος ίδρυσε αποτελεί συνέχειά της (Lemerle, ό.π., σ. 240). 36 Mango, ό.π., σ. 169 και Flusin 2011, ό.π., σ Mango, ό.π., σ. 171 και Flusin 2011, ό.π., σ Αθανασόπουλος, ό.π., σ Μαρκόπουλος, ό.π. 40 Mango, ό.π., σ Lemerle, ό.π., /14

10 Στα μέσα του 10 ου αιώνα μαρτυρείται η ύπαρξη ενός «προέδρου των σχολών», από όπου συνάγουμε την ύπαρξη κάποιου κεντρικού ελέγχου και οργάνωσης των σχολείων 42. Το αξίωμα αυτό πρέπει να παραχωρήθηκε από τον αυτοκράτορα, σημάδι ότι το κράτος είχε αρχίσει να ασκεί έλεγχο στα σχολεία. Ο Lemerle χαρακτηρίζει τον αιώνα που μεσολάβησε από τον Βάρδα ως τον Πορφυρογέννητο ως την αρχή μιας εποχής των σχολείων, μιας εποχής δηλαδή όπου τα σχολεία απέκτησαν μια κοινωνική σπουδαιότητα ικανή να προκαλέσει την επέμβαση του κράτους, καθώς η μόρφωση φαίνεται πως διαμόρφωνε τη σύνθεση της τάξης που έπαιξε κυρίαρχο ρόλο στη δημόσια ζωή περισσότερο από την κοινωνική καταγωγή Ο ρόλος της Εκκλησίας. Είδαμε πώς η εκπαίδευση στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο ήταν συνέχεια της ελληνιστικής εποχής. Τα αρχαία ελληνικά κείμενα συνέχισαν να αποτελούν σημαντικό μέρος των μαθημάτων μέχρι την Άλωση. Έχουμε λοιπόν ένα πρόγραμμα μαθημάτων όπου κείμενα ειδωλολατρών συγγραφέων αποτελούν τον βασικό κορμό σε μια κοινωνία όπου κυριαρχεί ο Χριστιανισμός. Αυτή η κατάσταση ήταν αποτέλεσμα του συμβιβασμού του Χριστιανισμού με τις καθιερωμένες κοσμικές δομές κατά τον 4 ο αιώνα 44. Αν και για κάποιους αυστηρούς χριστιανούς η αρχαιοελληνική γραμματεία αποτελούσε πηγή σκανδάλου 45, η διεκδίκηση από τον Μεγάλο Βασίλειο και κυρίως τον Γρηγόριο Νανζιαζηνό της ελληνιστικής και ρωμαϊκής κληρονομιάς ως κτήμα όχι μόνο των Εθνικών αλλά και των Χριστιανών 46, θα οδηγήσει νωρίς στον συμβιβασμό που θα διαμορφώσει μια παιδεία με δύο συνιστώσες, τον χριστιανισμό και τον ελληνισμό 47. Δεν υπήρξε λοιπόν άμεση παρέμβαση της Εκκλησίας στην εκπαίδευση κατά το μεγαλύτερο μέρος της βυζαντινής ιστορίας. Η σχέση της θρησκείας με την εκπαίδευση εκφραζόταν έμμεσα, όπως για παράδειγμα με τις επεμβάσεις του Ιουστινιανού που είχαν ως στόχο τη θρησκευτική ομοιομορφία ή με τη χρήση του Ψαλτηρίου ως πρώτο αναγνωστικό της στοιχειώδους εκπαίδευσης που ξεκίνησε κατά τους σκοτεινούς αιώνες 48. Άλλωστε τα κλασικά κείμενα ήταν κείμενα σχολικά, φθαρμένα «από την σχολική ανία 42 Mango, ό.π., σ Lemerle, ό.π., Μαρκόπουλος, ό.π. 45 Mango, ό.π., σ Μαρκόπουλος, ό.π. 47 Flusin 2011, ό.π., σ Mango, ό.π., σ /14

11 αιώνων 49» και ιδιαίτερα στη μέση εκπαίδευση η αρχαιοελληνική σκέψη δεν ήταν πηγή εντάσεων με τον χριστιανισμό 50. Κάποιες ενδείξεις εμπλοκής της Εκκλησίας στην οργάνωση της εκπαίδευσης υπάρχουν κατά τα τέλη του 11 ου αιώνα, όταν γίνεται φανερή η σημασία των σχολείων και μόνο μετά το 1100 βρίσκουμε οργανωμένη θρησκευτική εκπαίδευση 51. Η παρέμβαση της Εκκλησίας που οδήγησε στην καταδίκη του πλατωνιστή Ιωάννη Ιταλού ήταν η αρχή της προσπάθειας της Εκκλησίας να ποδηγετήσει την εκπαίδευση η οποία οδήγησε πιθανώς και στη δημιουργία της «Πατριαρχικής Σχολής 52». Όσο για τη μοναστική εκπαίδευση, φαίνεται πως δεν υπήρξε ποτέ στην αυτοκρατορία παρά μόνο στο στοιχειώδες επίπεδο, με τη μορφή μαθημάτων για τους νεοεισερχόμενους σε μοναστήρια από κάποιον μεγαλύτερο μοναχό 53. Συμπεράσματα Οι σταθερές στην εκπαιδευτική οργάνωση της αυτοκρατορίας φαίνεται πως ήταν το σχολείο του γραμματικού και το βασισμένο στην ελληνιστική και ρωμαϊκή παράδοση σχολικό πρόγραμμα. Αυτό το εκπαιδευτικό κύτταρο οφείλει την αντοχή του στον συμβιβασμό χριστιανικής και εθνικής παιδείας και στην παράδοση. Αντίθετα, η ανώτερη εκπαίδευση δεν υποστηρίχτηκε με την ύπαρξη μιας εκπαιδευτικής πολιτικής και βασιζόταν, ιδιαίτερα μετά τον 9 ο αιώνα, σε βραχύβιες επιμέρους προσπάθειες οι οποίες προσπαθούσαν να καλύψουν τις ανάγκες που δημιουργούσε η απαίτηση για μόρφωση των ανώτερων στελεχών του κράτους και της Εκκλησίας. Δε φαίνεται να υπήρχαν κοινωνικά εμπόδια στην εκπαίδευση, τουλάχιστον με τη μορφή που είχαν στη Δύση. Όμως το κόστος των σπουδών και η συγκέντρωση των σχολείων στις μεγάλες πόλεις και στην Κωνσταντινούπολη, έθεταν πρακτικά εμπόδια αφήνοντας εκτός εκπαίδευσης ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Η μόρφωση προσδιορίζει τελικά την τάξη και όχι το αντίστροφο. Το κράτος και η Εκκλησία δε φαίνεται να παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην οργάνωση της εκπαίδευσης, τουλάχιστον όχι με την έννοια της επιβολής κάποιας εκπαιδευτικής πολιτικής. Η εκπαίδευση πριν τους σκοτεινούς αιώνες αποτελούσε καθαρά ιδιωτική 49 Στο ίδιο, σ Flusin 2011, ό.π., σ Mango, ό.π., σ Μαρκόπουλος, ό.π. 53 Mango, ό.π., σ /14

12 υπόθεση, Έλεγχος και οργάνωση από το κράτος αρχίζει να εμφανίζεται μετά τον 10 ο αιώνα και από την Εκκλησία στο τέλος του 11 ου αιώνα. Το εκπαιδευτικό σύστημα του Βυζαντίου επομένως χαρακτηρίζεται από μια συνέχεια σε ένα βασικό επίπεδο αλλά και από την ύπαρξη τουλάχιστον δύο διακριτών περιόδων που ακολουθούν τη γενική ιστορία της αυτοκρατορίας. Μια συνέχεια η οποία οφείλεται στην παράδοση και όχι στην ύπαρξη εκπαιδευτικής πολιτικής. 12/14

13 Βιβλιογραφία Αθανασόπουλος Κ., Βυζαντινός και Δυτικός κόσμος: Συγκλίσεις και Αποκλίσεις, τ. Α, ΕΑΠ, Πάτρα 2000 Μαρκόπουλος Α., Βυζαντινή Εκπαίδευση και Οικουμενικότητα, 2005 ( 01/02/2015). Flusin B., «Ο γραπτός πολιτισμός» στο Cécile Morrisson (επιμ)., Ο Βυζαντινός Κόσμος, τόμος Α, μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2007, Flusin B., «Εκπαίδευση και γραμματεία» στο Jean-Claude Cheynet (επιμ)., Ο Βυζαντινός Κόσμος, τόμος Β, μτφρ. Αναστασία Καραστάθη, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2011, Lemerle P., Ο πρώτος βυζαντινός ουμανισμός, ΜΙΕΤ, Αθήνα Mango C., Βυζάντιο. Η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, μτφρ. Δημήτρης Τσουγκαράκης, ΜΙΕΤ, Αθήνα /14

14 You are free: to copy, distribute, display, and perform the work Under the following conditions: Attribution. You must give the original author credit. Noncommercial. You may not use this work for commercial purposes. No Derivative Works. You may not alter, transform, or build upon this work. For any reuse or distribution, you must make clear to others the license terms of this work. Any of these conditions can be waived if you get permission from the copyright holder. Your fair use and other rights are in no way affected by the above. 14/14

Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο

Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Κωνσταντίνος Λιάκος Β2 49 ο Γυμνάσιο Αθηνών 2011-2012 Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Πρωτοβάθμια εκπαίδευση Όπως και στον σύγχρονο κόσμο, έτσι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΦΥΛΟ ΕΠΟ42 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - ΤΡΙΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2012 2100 ΛΕΞΕΙΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΦΥΛΟ ΕΠΟ42 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - ΤΡΙΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2012 2100 ΛΕΞΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΦΥΛΟ ΕΠΟ42 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - ΤΡΙΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2012 2100 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Απαντήστε στο εξής ερώτημα: «Ποια από τις δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΕΠΟ30 ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ 2300 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Από τους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

ΑΝΤΙΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΑΝΤΙΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΠΟ43 ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΝ 20 Ό ΑΙΩΝΑ ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΪΟΣ 2014 ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ 2050 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Ποια πολιτική θεωρία είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΚΑΡΤΕΣΙΑΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΚΑΡΤΕΣΙΑΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΚΑΡΤΕΣΙΑΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΕΠΟ22 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΜΑΪΟΣ 2007 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή...3 2. Από το νου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος και τον τόνο της αποτίμησης γ) τα στοιχεία της ιστορικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΠΟ31 ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2005 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή...3 2. Το χρονικό και το θεσμικό πλαίσιο...3

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ

ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΟ42 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT: Η ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΥΠΟΘΕΜΑ: Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΒΥZANTIO, ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ, ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ, ΟΘΩΝΑΣ.

PROJECT: Η ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΥΠΟΘΕΜΑ: Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΒΥZANTIO, ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ, ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ, ΟΘΩΝΑΣ. PROJECT: Η ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΥΠΟΘΕΜΑ: Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΒΥZANTIO, ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ, ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ, ΟΘΩΝΑΣ. ΜΑΘΗΤΕΣ: ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΜΑΡΙΑ, ΧΟΥΣΤΟΥΛΑΚΗ ΧΑΡΑ, ΛΙΟΝΑΚΗΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ, ΧΟΥΣΤΟΥΛΑΚΗΣ ΗΡΑΚΛΗΣ, ΜΑΥΡΑΚΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ.

Διαβάστε περισσότερα

Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο

Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο Τα Πανεπιστίμια του Βυζαντίου Οι Βυζαντινοί έδιναν μεγάλη σημασία στην εκπαίδευση, παρ' όλο που στην αυτοκρατορία υπήρχαν πολλοί αναλφάβητοι. Γενικά στο Βυζάντιο η παιδεία δεν

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Μαθητικό Συνέδριο Ιστορίας "Το Βυζάντιο ανάμεσα στην αρχαιότητα και τη σύγχρονη Ελλάδα" ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Η επίδραση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας στο Βυζαντινό Πολιτισμό Μαθητική Κοινότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΒΕΜΠΕΡ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ

ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΒΕΜΠΕΡ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΒΕΜΠΕΡ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ ΕΠΟ42 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 2400 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Να συγκρίνετε τις απόψεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ H Βυζαντινή Αυτοκρατορία (αλλιώς Βυζάντιο, Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Διαβάστε περισσότερα

1.6.3 Ιατρικές και βιολογικές θεωρίες στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη Η αρχαία ελληνική ιατρική µετά τον Ιπποκράτη

1.6.3 Ιατρικές και βιολογικές θεωρίες στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη Η αρχαία ελληνική ιατρική µετά τον Ιπποκράτη 1 2 Περιεχόµενα Πρόλογος...5 Εισαγωγή: Οι Απαρχές της Ελληνικής Επιστήµης...8 Κεφάλαιο 1: Η Αρχαία Ελληνική Επιστήµη...24 1.1 Οι φυσικές θεωρίες των Προσωκρατικών φιλοσόφων...25 1.1.1 H πρώιµη ιωνική φιλοσοφική

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία Κουτίδης Σιδέρης Η βυζαντινή κοινωνική διαστρωμάτωση Εισαγωγή Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε μία από τις πλέον μακραίωνες κρατικές δομές στην μέχρι τώρα ανθρώπινη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος

ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος ο Μέγας Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός Ιωάννης ο Χρυσόστομος Ποιοί ήταν; Πού έζησαν; Τί έκαναν; Δρ. Χρυσόστομος Παπασπύρου 30 Ιανουαρίου 2015 Βασίλειος ο Μέγας (330-379) Ο Βασίλειος ο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ HOBBES ΚΑΙ RAWLS ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ

ΟΙ HOBBES ΚΑΙ RAWLS ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΟΙ HOBBES ΚΑΙ RAWLS ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΕΠΟ43 ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΝ 20 Ό ΑΙΩΝΑ ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ 2200 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Το κοινωνικό συμβόλαιο αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 867 886 912 913

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΕΠΟ22 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2006 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή...3 2. Η ιδεατή πολιτεία του Πλάτωνα...3 3. Η τελεολογική

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 4: Ιστορικό πλαίσιο 6 ου αιώνα. Βυζαντινή Ιστοριογραφία: είδη - χαρακτηριστικά. Προκόπιος και Μαλάλας: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:..

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:.. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02 /06/2017 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ Βαθμός: Ολογράφως:.. Υπογραφή: Ονοματεπώνυμο:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Ιστορική αναδροµή του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήµατος. Οι µεταρρυθµίσεις του Το σηµερινό εκπαιδευτικό σύστηµα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Ιστορική αναδροµή του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήµατος. Οι µεταρρυθµίσεις του Το σηµερινό εκπαιδευτικό σύστηµα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Ιστορική αναδροµή του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήµατος Οι µεταρρυθµίσεις του 1964 Το σηµερινό εκπαιδευτικό σύστηµα Το γλωσσικό ζήτηµα Ο θεσµός της συνεκπαίδευσης στην Ελλάδα Σύγκρισηελληνικού,

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 1: Θεσσαλονίκη: Ιστορικά και Πολιτισµικά Χαρακτηριστικά Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι 1 Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Ο πολιτισμός στη βαρβαρική δύση (5 ος 8 ο ς αι.) Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας 2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΓΙΑΤΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΣXOΛEIO; ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ!!! Ο Μιχαήλ Γ (842-867) ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου. Όταν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΕΡΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ 2 ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ Συνομωσίες, ίντριγκες και μηχανορραφίες. Θρησκευτικός φανατισμός Δεισιδαιμονία.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ελευθερία Μαντά, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας Ιστορίας και Αρχαιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΥ ΕΥΝΟΗΣΑΝ ΤΙΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ

ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΥ ΕΥΝΟΗΣΑΝ ΤΙΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΥ ΕΥΝΟΗΣΑΝ ΤΙΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΤΈΛΗ ΤΟΥ 15 ΟΥ ΑΙΩΝΑ ΕΩΣ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 18 ΟΥ ΑΙΩΝΑ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΥΤΕΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΛ ΠΟΛΑΝΥΙ

Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΛ ΠΟΛΑΝΥΙ Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΛ ΠΟΛΑΝΥΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΠΟ41 ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20 Ό ΑΙΩΝΑ ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΪΟΣ 2013 ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ 2900 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 3: Βυζαντινή Επιστολογραφία: είδη - χαρακτηριστικά. Συνέσιος ο Κυρηναίος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα έρθουν

Διαβάστε περισσότερα

3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους. Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία

3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους. Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία 3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία Εισαγωγή Και οι τρεις γεννήθηκαν τον 4ο αιώνα μ.χ., στα Βυζαντινά Χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ: 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΤΑΞΗ: Β ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: 23 ΑΓΟΡΙΑ: 13 ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 10 ΕΚΠΟΝΗΣΗ: ΛΙΑΠΗ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΕΠΟ43 ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΝ 20 Ό ΑΙΩΝΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2014 ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ 2140 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Τι αντιρρήσεις θα μπορούσαν

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΕΠΟ43 ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΝ 20 Ό ΑΙΩΝΑ ΤΡΙΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ 2185 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Ποια είναι κατά

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 6: Ιστορικό Πλαίσιο 8ου-9ου αιώνα: Σκοτεινοί αιώνες-εικονομαχία. Θεοφάνης: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΣΤΟΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ

Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΣΤΟΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΣΤΟΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΥΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΣΥΓΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΕΠΟ30 ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΡΙΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2015 ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ 2250 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Η Αναγέννηση στον

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΕΙΣ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΑΛΑΙΟΥ. ΜΑΘΗΜΑ ΠΑΛΑΙΟΥ ΟΔΗΓΟΥ ΣΠΟΥΔΩΝ Κ3: Εισαγωγή στην Επιστήμη της Αρχαιολογίας.

ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΕΙΣ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΑΛΑΙΟΥ. ΜΑΘΗΜΑ ΠΑΛΑΙΟΥ ΟΔΗΓΟΥ ΣΠΟΥΔΩΝ Κ3: Εισαγωγή στην Επιστήμη της Αρχαιολογίας. ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ ΝΕΟΥ 12Κ5 Εισαγωγή στην Επιστήμη της Αρχαιολογίας 12Κ3 Εισαγωγή στην Αρχαία Ιστορία 12Κ4 Εισαγωγή στην Βυζαντινή Ιστορία (Α Εξάμηνο-Μάθημα Κορμού) 12Κ17 Ιστορία της Τέχνης: Μεσαίωνας,

Διαβάστε περισσότερα

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ: Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ FEYERABEND

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ: Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ FEYERABEND ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ: Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ FEYERABEND ΕΠΟ31 ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΜΑΪΟΣ 2006 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή...3 2. Η επιστήμη

Διαβάστε περισσότερα

334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα)

334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα) 334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα) Ιστορικό Σημείωμα γαι την Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας Η Παιδαγωγική Ακαδημία Φλώρινας ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1941, δηλ. κατά την διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 2: Ιστορικό Πλαίσιο Πρωτοβυζαντινής Περιόδου - Μάχη ειδωλολατρίας και χριστιανισμού. Μ. Βασίλειος: Βίος και έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί

Διαβάστε περισσότερα

www.kalymnikifilia.gr

www.kalymnikifilia.gr Η επιρροή του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση του ρωσικού εκπαιδευτικού συστήματος (το παράδειγμα των Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Μόσχας) ΒΑΝΤΙΜ ΓΙΑΡΟΒΟÏ Kαθηγητής μουσικής

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Δ Α6: Οι θεολόγοι του 13ου αιώνα Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος ΤΑΞΗ Δ ΜΑΘΗΜΑ : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Κύριλλος και Μεθόδιος : Ιεραπόστολοι στους σλαβικούς λαούς. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Να αντιληφθούν οι μαθητές ότι μέσα από την ιεραποστολή του Κυρίλλου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2010 2011 ΤΑΞΗ Β ΤΜΗΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ Α- ΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ 2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ Συμπλήρωση κενών ακόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): βιβλιοθήκη, Βαλκανική, ανθρωπιστικός, πανεπιστήμιο, χειρόγραφο, Ιταλική, τυπογραφία, σπάνιος. Η Αναγέννηση και

Διαβάστε περισσότερα

1 ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ B ΛΥΚΕΙΟΥ (Θεωρία Σχολικού βιβλίου, σελ. 249-257) A.ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ 1. Κρατώ σηµειώσεις κατά παράγραφο 1. Εντοπίζω τα κύρια συστατικά της παραγράφου 2. Παρουσιάζω παραλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική.

ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. 1. Θέματα Ερμηνείας και Θεολογίας των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. 2. Πατερική Ερμηνευτική. ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ECTS ECTS 1. Mεθοδολογία και κριτική του κειμένου της Καινής Διαθήκης. 2. Ζητήματα Ερμηνείας και Ερμηνευτικής της Καινής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΠ11 ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Βυζάντιο και Χριστιανισμός: η δυναμική της θρησκείας στον καθορισμό της φυσιογνωμίας της αυτοκρατορίας και των

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΣ: Η σύνδεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας με το χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία ενός πολιτισμού.

ΣΚΟΠΟΣ: Η σύνδεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας με το χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία ενός πολιτισμού. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ (file://localhost/c:/documents%20and%20settings/user/επιφάνεια%20εργασίας/κ έντρο%20εξ%20αποστάσεως%20επιμόρφωσης%20- %20Παιδαγωγικό%20Ινστιτούτο.mht) Κέντρο Εξ Αποστάσεως Επιμόρφωσης

Διαβάστε περισσότερα

Ύλη Β Γυμνασίου ομάδα μαθημάτων Α (τμήμα ένταξης)

Ύλη Β Γυμνασίου ομάδα μαθημάτων Α (τμήμα ένταξης) 5 ο Γυμνάσιο Ν. Ιωνίας Σχολ. Έτος 2017-18 Εξεταστέα ύλη προαγωγικών εξετάσεων περιόδου Ιουνίου ΜΑΘΗΜΑ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Γιώργος Ιωάννου «Να σαι καλά δάσκαλε» σελ 32 Άννα Φράνκ «Το ημερολόγιο

Διαβάστε περισσότερα

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Α Ν Α Β Ρ Υ Τ Ω Ν Σ Χ Ο Λ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 7-2 0 1 8 Υ Π Ε Υ Θ Υ Ν Η Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α : Β. Δ Η Μ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Τ Α

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση του μαθήματος είναι η διδασκαλία της ύλης χωρίς χάσματα και ασυνέχειες. Η αποσπασματικότητα δεν επιτρέπει στους μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

Ειδίκευση: Βυζαντινή Ιστορία

Ειδίκευση: Βυζαντινή Ιστορία Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Βυζαντινός κόσμος: Ιστορία και Αρχαιολογία Ειδίκευση: Βυζαντινή Ιστορία Εξεταστέα Ύλη Ύλη Γραπτών Εξετάσεων Για τις γραπτές

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής

Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Τα παιδαγωγικά-εκπαιδευτικά αιτήματα στην Ελλάδα Αλεξάνδρα Ανδρούσου - Βασίλης Τσάφος Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) Τέλος 19ου Αρχές 20ου

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα. 1 Υ101 1.Εισαγωγή και Κριτική του κειμένου της Κ.Δ. (101Υ) Ο βαθμός μεταφέρεται αυτούσιος 103Υ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

Μάθημα. 1 Υ101 1.Εισαγωγή και Κριτική του κειμένου της Κ.Δ. (101Υ) Ο βαθμός μεταφέρεται αυτούσιος 103Υ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ Ένταξη φοιτητών στο νέο πρόγραμμα σπουδών. Όσοι φοιτητές έχουν εισαχθεί από το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 και πριν και δεν έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους μέχρι τον Σεπτέμβριο 2016, θα ενταχθούν στο

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές.

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Μια πρώτη επαφή με τη

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Βελγίου: «Αναμένοντες τον Πατριάρχη του Γένους»

Μητρ. Βελγίου: «Αναμένοντες τον Πατριάρχη του Γένους» 27/09/2019 Μητρ. Βελγίου: «Αναμένοντες τον Πατριάρχη Γένους» Οικουμενικό Πατριαρχείο / Μητροπόλεις Οικουμενικού Θρόνου Το έτος 2019, με συμπλήρωση πενήντα ετών από ίδρυση Ιεράς Μητροπόλεως Βελγίου, Εξαρχίας

Διαβάστε περισσότερα

8 ο ΓΕΛΠάτρας ΕρευνητικήΕργασία Μάιος 2012

8 ο ΓΕΛΠάτρας ΕρευνητικήΕργασία Μάιος 2012 8 ο ΓΕΛΠάτρας ΕρευνητικήΕργασία Μάιος 2012 ΗΕξέλιξηκαιη Ιστορίατης Εκπαίδευσηςανά τουςαιώνες Τομάθημαστην αρχαίαελλάδα. Αντί για βιβλία είχαν πήλινες πλάκες και το μάθημα γινόταν με δύο άτομα, τον μαθητή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΗ ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ - "ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΕ ΕΥΡΕΙΑ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ"

ΕΥΗ ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ - ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΕ ΕΥΡΕΙΑ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ kathigitis.org Σύμφωνα με δημοσίευμα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ η Νέα Δημοκρατία, που συμμετέχει στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δια του κ. Αρβανιτόπουλου, θέλει πλέον να βάλει και τη δική της σφραγίδα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 1: Εισαγωγή στις έννοιες και τα εγχειρίδια της βυζαντινής φιλολογίας. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Mια πρώτη επαφή με τη Βυζαντινή Φιλολογία.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΡΟΛΟΣ

ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΡΟΛΟΣ ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΟ32 ΔΥΟ ΘΕΣΜΟΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 1522 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ(Project)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ(Project) ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ(Project) Θέµα: Εσωτερική πολιτική της Μακεδονικής δυναστείας 9 ος - 11 ος αιώνας Οργάνωση σχεδίου Έλσα Βαρδάκα Εφαρµογή Σε συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδος - Η Ύστερη Μεσαιωνική περίοδος ξεκινάει από τον 11 ο αι., ο οποίος σηματοδοτεί την έναρξη μίας διαφορετικής

Διαβάστε περισσότερα

Α ΚΥΚΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ (Υ) Α ΕΞΑΜΗΝΟ. ΝΕΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (Έναρξη ισχύος από ) Κωδ. EC TS. Μάθημα Ώρ

Α ΚΥΚΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ (Υ) Α ΕΞΑΜΗΝΟ. ΝΕΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (Έναρξη ισχύος από ) Κωδ. EC TS. Μάθημα Ώρ Ενημέρωση φοιτητών σχετικά με την αναμόρφωση πτυχών του Προγράμματο Σπουδών Πίνακα με τι αλλαγέ του προγράμματο και τι αντικαταστάσει σύμφωνα με τι οποίε θα ενημερωθεί η καρτέλα των φοιτητών από την Γραμματεία.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2018-2019 ΤΦ 12ΕΙ-24: Βυζαντινή Φιλολογία: Ιστορικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2018-2019 ΤΦ 12ΕΙ-24: Βυζαντινή Φιλολογία: Ιστορικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 1 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 1 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 1 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας Μεσοπόλεμος)

Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας Μεσοπόλεμος) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας Μεσοπόλεμος) Ενότητα 3: Η πρώιμη φάση της Παιδαγωγικής θεωρίας και

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας

Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας Γραφεία: Κτήριο Αποστολίδη, Καλλιπόλεως και Ερεσού 1 T.K. 20537, 1678 Λευκωσία, Τηλ.: + 357 22893850, Τηλομ.: + 357 22 894491 Παρουσίαση 26 Ιανουαρίου 2014 2. ΣΚΟΠΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ήταν γύρω στον 11 ου αι. στα χρόνια του Αλέξιου Κομνηνού όταν στην Κωνσταντινούπολη ξέσπασε με νέα διαμάχη. Άνθρωποι των γραμμάτων και μη,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2018-2019 ΤΦ 12ΕΙ-24: Βυζαντινή Φιλολογία: Ιστορικοί

Διαβάστε περισσότερα

Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο

Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο CATERINA MALANDUGNO Φοιτήτρια Το 741 ο Κωνσταντίνος Κοπρώνυμος ακολουθώντας τα βήματα του Λεόντος Γ ξεκίνησε μία σκληρή καταδίωξη

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ15 / Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Τέχνη

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ15 / Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Τέχνη Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ15 / Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Τέχνη Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠΟΛ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ15

Διαβάστε περισσότερα

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ)

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) 1.1 Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας Επιμέλεια, Δ. Πετρουγάκη, Φιλόλογος Οι διοικητικές αλλαγές Ο Διοκλητιανός (284 μ.χ.) επεδίωξε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1) «Το πιο γλυκό ψωμί», Λαϊκό παραμύθι 2) «Ύπνε μου κι έπαρέ μου το», Δημοτικό τραγούδι 3) «Ένας αϊτός περήφανος», Κλέφτικο τραγούδι 4) «Η Νέα Παιδαγωγική»,

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας. Πανεπιστήμιο Πατρών. Πρόγραμμα Σπουδών ακαδημαϊκού έτους

Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας. Πανεπιστήμιο Πατρών. Πρόγραμμα Σπουδών ακαδημαϊκού έτους Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών Πρόγραμμα Σπουδών ακαδημαϊκού έτους 2019 20 1 ο Εξάμηνο ΥΙS101 Εισαγωγή στις Ιστορικές Σπουδές ΥΑR102 Θεωρία και Μεθοδολογία της Αρχαιολογίας ΥΙS103 Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑΡΙΝΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ 2014 2015

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑΡΙΝΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ 2014 2015 09:00-12:00 Μεσαία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑΡΙΝΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ 2014 2015 ΔΕΥΤΕΡΑ, 08-06-2015 ΤΡΙΤΗ, 09-06-2015 ΤΕΤΑΡΤΗ, 10-06-2015

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 11: 13ος - μέσα 15ου αι.: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Γεώργιος Ακροπολίτης: Βίος και Έργο.

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 11: 13ος - μέσα 15ου αι.: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Γεώργιος Ακροπολίτης: Βίος και Έργο. Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 11: 13ος - μέσα 15ου αι.: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Γεώργιος Ακροπολίτης: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Εισαγωγή Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Επισκόπηση της Ελληνικής Ιστορίας, Β. Θ. Θεοδωρακόπουλος, Ph.D. Διόρθωση - Επιμέλεια: Λίλυ Πανούση Εκδόσεις Γιαλός Αθήνα, Δεκέμβριος 2015 ISBN: 978 960 82275 0 7 Εκδόσεις

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Ἱστορίης Ἐπίσκεψις Μάθημα: Βυζαντινή Ιστορία ιδάσκουσα: Ειρήνη Χρήστου Ειρήνη Χρήστου Βυζαντινή Ιστορία Ειρήνη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Βαθμός: Ολογράφως:..

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Βαθμός: Ολογράφως:.. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 5-6 -2015 ΤΑΞΗ: Β Χρόνος: 2 ώρες Βαθμός: Ολογράφως:.. Υπογραφή καθηγητή:.. Ονοματεπώνυμο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015*

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015* ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015* ΔΕΥΤΕΡΑ 19/1 ΤΡΙΤΗ 20/1 ΤΕΤΑΡΤΗ 21/1 ΠΕΜΠΤΗ 22/1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23/1 ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

108 Ιστορίας και Εθνολογίας Θράκης (Κομοτηνή)

108 Ιστορίας και Εθνολογίας Θράκης (Κομοτηνή) 108 Ιστορίας και Εθνολογίας Θράκης (Κομοτηνή) Το Τμήμα ιδρύθηκε το 1990 και άρχισε να λειτουργεί το ακαδημαϊκό έτος 1991-1992. Δέχεται κατ' έτος 200 περίπου φοιτητές. Σκοπός Σκοπός του Τμήματος είναι:

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 13

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 13 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 13 Ο Ενδέκατος Αιώνας (β μισό) - Το τέλος της Μακεδονικής Δυναστείας: Θεοδώρα Πορφυρογέννητος (1055-1056) - Μιχαήλ Ϛ Στρατιωτικός (1056-1057) Δυναστεία Δουκών και Κομνηνών (1057-1185):

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΗΣ 2011-2012 Κομοτηνή Νοέμβριος 2013 1 Πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Β Τάξη Μάθημα Γενικής Παιδείας. Ύλη

Β Τάξη Μάθημα Γενικής Παιδείας. Ύλη Β Τάξη Μάθημα Γενικής Παιδείας Ύλη 2016-2017 * Θρησκευτικά * Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία * Νεοελληνική Γλώσσα ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΜΑΘΗΜΑΤΑ: 1, 2 & 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α : Σύμβολο της Πίστης, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης 2 η εργασία 2012 13 ΘΕΜΑ: «Στις παραμονές της λεγόμενης βιομηχανικής επανάστασης,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 6 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 6 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 6 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ. Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις στις τρεις (3). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες.

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ. Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις στις τρεις (3). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες. ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ Μάθημα: Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία Τάξη: Β Γυμνασίου Ενότητα: Οι πρώτοι αιώνες του Βυζαντίου Χρόνος εξέτασης: 45 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ-Βουλευτές:

ΤΑΞΗ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ-Βουλευτές: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣΚΑΙΟΙΠΕΡΙΑΥΤΟΝ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΟΙKAI BOYΛΕΥΤΕΣ (HONESTIORES ΕΝΤΙΜΟΤΑΤΟΙ) - ΣΤΡΑΤΟΣ- ΚΛΗΡΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Αυτοκράτορας: H ανάρρηση στο θρόνο χάρη στο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ εμφανίζεται ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΙΤΑΛΙΑ Επηρεάζεται από το ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Αξία στον ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ Άνθρωπο ΜΙΧΑΗΛ

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 4459 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ

Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 4459 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1ο ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 4459 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1ο ΘΕΜΑ 1.α. (Ι). Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως προς την ορθότητά τους, γράφοντας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα από τον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους

4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους I. ΠΑΓΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ Μ. ΑΣΙΑ 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους (σελ. 39-40) Ο Μιχαήλ Γ ως αρματοδρόμος στα ανάκτορα του Αγίου Μάμαντα.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑ88 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος

ΣΑ88 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος ΣΑ88 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Δημήτρης Πλάντζος ΣΑ88: Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Το σεμινάριο βοηθά τους φοιτητές να εμπεδώσουν

Διαβάστε περισσότερα