Σειρά βιωματικών διαλέξεων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ» Εισηγητής: Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Σειρά βιωματικών διαλέξεων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ» Εισηγητής: Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής"

Transcript

1 «Ο κόσμος των διαπροσωπικών μας σχέσεων. Η λειτουργία τους ως αστείρευτη πηγή ζωής, η παθολογία τους ως βασανιστικό αδιέξοδο». Σειρά βιωματικών διαλέξεων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ» Εισηγητής: Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής Αν γίνεται λόγος για σχέσεις και δεσμούς είναι γιατί η ψυχική μας οργάνωση διέπεται από ενορμητικές ώσεις(ενορμήσεις) άλλως ειπείν εντάσεις οι οποίες αενάως γυρεύουν αυτό το οποίο θα μπορεί να τις κατευνάζει(προστασία του Εγώ από τις «τρικυμίες»). Ενορμήσεις: πρόκειται για έσωθεν ερεθισμούς(ενορμητικές διεγέρσεις). Αυτές οι αναστατώσεις τις οποίες καταλαβαίνουμε και σε σωματικό επίπεδο αντιστοιχούν σε διάφορες ανάγκες π.χ. πείνα, δίψα η ανάγκη μας για ύπνο, για σεξουαλική δραστηριότητα κ.λ.π. Οι ενορμήσεις μας διεγείρουν, θέτοντας το Εγώ μας σε μια δυσφορική κατάσταση ανάγκης. Κάθε φορά που βρισκόμαστε σε κατάσταση ανάγκης (χρειαζόμαστε επίμονα κάτι), αυτή δε σιγεί, δεν υποχωρεί παρά μόνο με την ικανοποίηση της. Συχνά θα ευχόμασταν να ζούμε σε μια κατάσταση ισορροπίας, ει δυνατόν στο ουτοπικό σημείο 0 (μηδέν) των διεγέρσεων, σε μια κατάσταση «νιρβάνα» σ ένα τοπίο απόλυτης ηρεμίας και πληρότητας Σελίδα1 1

2 χωρίς καθόλου έσωθεν αναταράξεις και αναστατώσεις. Η ενόρμηση ικανοποιείται και τότε η ανάγκη μας υποχωρεί όταν βρει το αντικείμενο που γυρεύει για να κατευναστεί, φερ ειπείν όταν πεινάω γυρεύω το αντικείμενο της πείνας μου που είναι η τροφή, όταν διψάω το αντικείμενο είναι το νερό ενώ το αντικείμενο των σεξουαλικών μας διεγέρσεων είναι εξαιρετικά ποικιλόμορφο για τον καθένα μας και πρόκειται γι αυτό που κάθε φορά ευχαριστεί τη σεξουαλική μας ορμή. Η ενόρμηση, η οποία σημαίνει κίνηση «προς», ψάχνει αενάως το αντικείμενο, κινείται ασταμάτητα προς αυτό που θα την ικανοποιήσει. Αυτό είναι το πεπρωμένο της. Οι ενορμήσεις σχετίζονται με το αντικείμενο, πάνε στο αντικείμενο. Η έννοια του αντικειμένου : Πρόκειται για οτιδήποτε πράγμα βρίσκεται απέναντι από εμάς, δηλαδή το «έναντι ημών κείμενον» και προς το οποίο εκδηλώνεται ένα συναίσθημα, μια ενέργεια. Το αντικείμενο είναι αυτό στο οποίο η ενόρμηση ψάχνει να ικανοποιήσει το σκοπό της με αποτέλεσμα τη λύση της έντασης και του ανικανοποίητου. Τα αντικείμενα μπορεί να είναι πράγματα ή πρόσωπα πραγματικά. Αλλιώς ειπείν, το αντικείμενο είναι το πέρα και έξω από εμένα, η ετερότης, δηλαδή ο Άλλος το μη ΕΓΩ. (Γνωρίζουμε ότι κάποιες μορφές αϋπνίας μπορεί να οφείλονται στο ότι δεν υπάρχει το αντικείμενο που θα κατευνάσει την ορμή του υποκειμένου). Μπορεί όμως το αντικείμενο να είναι και φανταστικό, φερ ειπείν όταν ονειροπολούμε μπορεί να φανταζόμαστε πρόσωπα, Σελίδα2 2

3 πράγματα, καταστάσεις, τοπία, σχέσεις κ.λ.π. τα οποία μας ευχαριστούν(μας ικανοποιούν) ενώ επί του πραγματικού μπορεί όλα αυτά να μην υπάρχουν και να μην τα κατέχουμε στ αλήθεια. Ο ενορμητικός άξονας της σεξουαλικότητας είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το σύμπαν των διαπροσωπικών μας σχέσεων και δεσμών. O Freud φαίνεται να μη διαφοροποιεί την έννοια της ενόρμησης από αυτήν του ενστίκτου έτσι ώστε να μιλάει με ισοδύναμο τρόπο για σεξουαλική ενόρμηση ή σεξουαλικό ένστικτο. Στην ψυχαναλυτικά κείμενα χρησιμοποιείται ευρέως η λέξη libido ( ή λιβιδώς) ως ισοδύναμη του σεξουαλικού ενστίκτου. Στα λατινικά σημαίνει «επιθυμία», «πόθος». Η libido, γράφει ο Freud, είναι η δυναμική εκδήλωση μέσα στην ψυχική ζωή μας της σεξουαλικής ενόρμησης και εκδηλώνεται ως ενέργεια. Αρχικά, κατά τους πρώτους μήνες της ψυχοσεξουαλικής μας εξέλιξης (προιδιπόδεια φάση) η λιβιδώς (ή σεξουαλικότητα) του μωρού ικανοποιείται μέσω των ερωτογενών ζωνών. Οι ερωτογενείς ζώνες είναι ευαίσθητες περιοχές του σώματος πρωτίστως τα γεννητικά όργανα, το στόμα, το στήθος, ο πρωκτός κ.λ.π. οι οποίες ερεθιζόμενες προξενούν στο υποκείμενο ερωτική διέγερση. Γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό μέσω του θηλασμού το μωρό αντλεί ηδονική ευχαρίστηση η οποία εντοπίζεται στην περιοχή της στοματικής της κοιλότητας. Λίγο αργότερα το βρέφος Σελίδα3 3

4 ευχαριστιέται καθώς η μάζα των κοπράνων του διασχίζει τον βλεννογόνο που παχέος εντέρου και τον πρωκτό του, ενώ λίγο μετά αντλεί ανάλογη ευχαρίστηση από την περιοχή των γεννητικών του οργάνων του μέσω της ψηλάφησης και της ούρησης. Έτσι, στα πρώτα στάδια της ψυχοσεξουαλικής μας εξέλιξης, στη διάρκεια των πρώτων δώδεκα περίπου μηνών της ζωής μας, το αντικείμενο της σεξουαλικής μας ενόρμησης, το σεξουαλικό μας αντικείμενο δεν είναι κάποιος άλλος(έτερος) -έναντι ημών κείμενος- αλλά αυτό το ίδιο μας το σώμα. Το ίδιο το σώμα του νηπίου αποτελεί το κατ ευφημισμόν αντικείμενο μέσω του οποίου αυτό ψάχνει να σβήσει τις ανάγκες του. Πρόκειται εδώ για μια φυσιολογική αυτοερωτική ναρκισσιστική περίοδο όπου η ικανοποίηση προσφέρεται πρωτίστως από ένα μέρος του σώματος, το υποκείμενο δηλαδή αντλεί ευχαρίστηση από κάποιο(α) επί μέρους όργανο(α) (π.χ. τη στοματική κοιλότητα, τον βλεννογόνο της πρωκτικής περιοχής κ.λ.π.). Κατά την εποχή(στάδιο) της αυτοερωτικής (παιδικής) σεξουαλικότητας η σεξουαλική ενόρμηση ικανοποιείται «επί τόπου» δηλαδή επάνω στο ίδιο το σώμα του ατόμου και όχι έξω απ αυτό. Γύρω στους 12 πρώτους μήνες της ζωής μας (στοματικό στάδιο) υπήρξαμε «κολλημένοι» πάνω στο μητρικό μαστό. Είχαμε μια κολλώδη σχέση με τη μαμά κατά την οποία δεν υπήρχε διαφοροποίηση ανάμεσα στο δικό μας Εγώ και σ αυτήν, άλλως ειπείν τότε δε διαφοροποιούσαμε ακόμα τον εαυτό μας από Σελίδα4 4

5 τους άλλους (από τη μαμά), αντιθέτως νιώθαμε ότι αποτελούσαμε μια ενότητα, το Εγώ και το μη Εγώ ήταν ένα και το αυτό. Κατά τη διάρκεια τουλάχιστον αυτών των πρώτων εβδομάδων το ψυχικό μας όργανο ήταν πρωτόγονο, αδιαφοροποίητο και σε κατάσταση απόγνωσης, δε μπορούσαμε να τα βγάλουμε πέρα μόνοι μας οπότε εξαρτιόμασταν υπαρξιακά από τη μαμά (ή όποια την υποκαθιστούσε) : η ίδια η ζήση μας ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη από τις μητρικές φροντίδες της. Τουλάχιστον για τους 12 περίπου πρώτους μήνες της ζωής μας η παρουσία της μαμάς ήταν αναγκαία και χάρη σ αυτήν την παρουσία επιβιώσαμε. Η μαμά αποτελούσε τότε ένα «αντικείμενο ανάγκης». Τότε δεν την αναγνωρίζαμε ως μια άλλη ξεχωριστή οντότητα επομένως δεν μας ενδιέφερε, δεν την λαμβάναμε υπ όψη ως κάτι διαφορετικό από εμάς, το μόνο που μας ένοιαζε ήταν να μας δίνει το στήθος της άμεσα και επί τόπου για να εκφορτίσουμε τις(στοματικές) ανάγκες μας. Είχαμε ανάγκη τη μαμά μόνο ως αντικείμενο χρηστικό, ως αντικείμενο άμεσης ικανοποίησης για να μας γεμίζει τα κενά της ύπαρξης. Την χρησιμοποιούσαμε όποτε την χρειαζόμασταν για να την «πετάξουμε» στη συνέχεια και να την ξαναχρησιμοποιήσουμε όποτε θα την ξαναχρειαζόμασταν. Το μόνο που είχαμε ανάγκη ήταν η αποφόρτιση και η μαμά τότε αποτελούσε-καλώς εχόντων των πραγμάτων- το τέλειο «δοχείο» αδειάσματος των εντάσεων μας. Σελίδα5 5

6 Αν αναφερόμαστε σ αυτά τα χαρακτηριστικά των πρώτων φάσεων της ψυχοσεξουαλικής μας εξέλιξης είναι γιατί θα μας χρειαστούν ώστε να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο είμαστε με τους άλλους, το πώς σχετιζόμαστε, πώς δεσμευόμαστε ή δε δεσμευόμαστε μαζί τους. Κατά τη M.Klein κατά τους 6 πρώτους μήνες της ζωής (σχιζοπαρανοειδής θέση) το πρωτόγονο Εγώ του βρέφους (ο πρωτόγονος ψυχισμός του) διχάζει άλλως ειπείν διχοτομεί το μητρικό αντικείμενο σε καλό μητρικό αντικείμενο ή κακό μητρικό αντικείμενο. Όταν η μαμά άμεσα ανταποκρίνεται στις ανάγκες του είναι καλή, τότε η μαμά είναι το καλό στήθος. Όταν η μαμά δεν είναι εκεί για να του δώσει(να το τροφοδοτήσει) τότε αυτή η μαμά μεταμορφώνεται στη φαντασία του βρέφους σε κακιά, στερητική οπότε γίνεται το κακό στήθος. Με τον ίδιο τρόπο το πρωτόγονο ακόμα μωρό διχοτομεί μέσα του, διχάζει τον πατέρα (το πατρικό αντικείμενο) είτε σαν καλό όταν προστατεύει τη μητέρα δηλαδή το στήθος από το οποίο το μωρό εξαρτάται είτε σαν κακό όταν εκείνος απασχολεί την μαμά και του στερεί το στήθος. Σύμφωνα με την Klein, κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του, το βρέφος διχοτομεί τον κόσμο σε καλό και κακό. Αγαπά το καλό ικανοποιούν εξιδανικευμένο αντικείμενο και μισεί το κακό στερητικό αντικείμενο στο οποίο φαντασιακά επιτίθεται και το οποίο κατακερματίζει.. Αντιλαμβανόμαστε από τα παραπάνω σε ποιο βαθμό, κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του, η αγάπη Σελίδα6 6

7 του βρέφους για τη μαμά του είναι εγωκεντρική, ναρκισσιστική. Αγαπά τη μαμά μόνο όταν αυτή του δίνει, όταν του προτάσσει το στήθος της τη στιγμή που εκείνο το έχει ανάγκη ενώ μισεί την ίδια μαμά όταν αυτή δεν είναι εκεί. Αυτήν την περίοδο του βρέφους την ονομάζουμε ναρκισσιστική επειδή η μαμά του υπάρχει γι αυτό αποκλειστικά και μόνο επειδή την έχει ανάγκη, για την ικανοποίηση των δικών του αναγκών. Μετά τους πρώτους έξι μήνες προοδευτικά καλώς εχόντων των πραγμάτων το βρέφος αρχίζει ν αντιλαμβάνεται το στήθος(το μητρικό αντικείμενο) ως ένα όλον(ενοποίηση του διχοτομημένου αντικειμένου) δηλαδή ως αντικείμενο ταυτόχρονα και καλό και κακό ως αντικείμενο με διάφορες και ποικίλες πλευρές αμφοτέρων των προσήμων αλλιώς ειπείν και με καλές και με κακές πλευρές (αμφιθυμικό αντικείμενο) το οποίο ταυτόχρονα και αγαπά και μισεί.. Το βρέφος έχει πλέον απομακρυνθεί από την προηγούμενη φάση της ψυχοσεξουαλικής εξέλιξης(σχιζοπαρανοειδής) οπότε σιγά σιγά κατακτά την καταθλιπτική θέση. Τώρα είναι σα να κατανοεί ότι το κακό μητρικό αντικείμενο, το κακό στήθος το οποίο είχε μισήσει και στο οποίο είχε επιτεθεί είναι το ίδιο, ένα και το αυτό με το καλό αντικείμενο, οπότε νιώθει τύψεις και αγωνία εξ αιτίας της προηγηθείσης εχθρότητας, μίσους και επιθετικότητας εναντίον του. Τότε είναι που αρχίζουν μέσα στην ψυχική- εσωτερική ζωή του βρέφους οι προσπάθειες επανόρθωσης και αποκατάστασης του κατακερματισμένου από τη βία του αντικειμένου το οποίο, Σελίδα7 7

8 στη φαντασία του, θα μπορούσε να είχε βλαφθεί και πεθάνει εξαιτίας του. Ας σημειώσουμε αυτήν την κορυφαία περίοδο στην ψυχοσεξουαλική εξέλιξη του βρέφους. Πρόκειται για την απαρχή μιας αναγνώρισης της ύπαρξης του άλλου, το ξεκίνημα ενός πραγματικού ενδιαφέροντος ενός νοιαξίματος για την ετερότητα(το μη Εγώ). Αφορά στην προσπάθεια περιφρούρησης του μητρικού αντικειμένου δηλαδή του Μη Εγώ, του διαφορετικού απ αυτό το ίδιο. Αυτό σημαίνει την προοδευτική απομάκρυνση του βρέφους από την εγωκεντρική ναρκισσιστική περίοδο των προηγούμενων μηνών. Η μητέρα, δηλαδή ο άλλος αναγνωρίζεται πλέον ως ξεχωριστό πρόσωπο. Tο βρέφος αρχίζει να διαφοροποιείται από τον άλλο, οπότε μιλάμε για διαχωρισμό Εγώ Μη Εγώ. Αρχικά η αναγνώριση του αντικειμένου-το ότι δηλαδή υπάρχει κάτι άλλο διαφορετικό πέρα και έξω από το ίδιο-είναι ένα πλήγμα για το Εγώ του, ένα ναρκισσιστικό πλήγμα, ένα χτύπημα για το αίσθημα της παντοδυναμίας που είχε μέχρι τότε (στην φαντασία του αποτελούσε το επίκεντρο του κόσμου). Κατά συνέπεια το βρέφος αρχικά μισεί το πρωτοαναγνωρισθέν αντικείμενο απλά και μόνο γιατί «τολμά» να είναι διάφορο, να ξεχωρίζει, να αυτονομείται από αυτό το ίδιο(το αντικείμενο πρωτοαναγνωρίζεται μέσα από το μίσος.). Αφού ξεπεραστεί το στάδιο του μίσους το μητρικό αντικείμενο(η ετερότης) αναγνωρίζεται και ως πηγή ευχαρίστησης (η μαμά φροντίζει το βρέφος, το παίζει, το νανουρίζει κ.λ.π.), οπότε το βρέφος αρχίζει Σελίδα8 8

9 να το αγαπά. Η μαμά γίνεται ένα αντικείμενο αγάπης, ένα αγαπώμενο αντικείμενο. Εν κατακλείδι, πρώτα μισήσαμε τη μαμά όταν την νιώσαμε σαν ξεχωριστή από εμάς και μετά την αγαπήσαμε. Στην πορεία της ψυχοσεξουαλικής μας εξέλιξης το μίσος προηγείται της αγάπης. Καθώς το βρέφος αρχίζει ν αναγνωρίζει την ετερότητα της μητέρας του και να την αγαπά, την ενδοβάλλει(την εσωτερικεύει). Αυτό σημαίνει ότι την εισάγει μέσα του (ενδοψυχικά) τη βάζει δηλαδή μέσα στην ψυχή του(εγγραφή στο ασυνείδητο) ως ένα αντικείμενο καλό, τρυφερό, τροφοδοτικό, οπότε αφού την φέρει μέσα του μπορεί να την σκέπτεται, να τη φαντάζεται, να την αναπολεί όποτε την χρειάζεται( διαδικασία στροφής επί εαυτού). Τώρα μαμά έχει πλέον «γράψει» στον εσωτερικό του κόσμο, έχει αφήσει μέσα του ίχνη (αποτυπώματα), έναν απόηχο καλό, θετικού προσήμου τον οποίο ονομάζουμε μνημονικό ίχνος. Το βρέφος επενδύει ψυχικά (λιβιδινικά) αυτό το μνημονικό ίχνος καθώς συλλογίζεται τη μαμά συνειδητά ή μη. Λέμε τότε ότι είναι σε θέση να την αναπαριστά και έτσι μπορεί να την κατέχει ενδοψυχικά ακόμα και όταν αυτή απουσιάζει επί του πραγματικού π.χ. όταν αργεί να το θηλάσει, όταν είναι έξω από το δωμάτιο του κ.λ.π. Μέσω αυτής της αναπαράστασης της μαμάς μπορεί ψευδαισθητικά να την κατέχει και να ευχαριστιέται. Τότε η φυσική απουσία της μαμάς (του αντικειμένου) γίνεται παρουσία μέσα του(έννοια του εσωτερικού-ψυχικού αντικειμένου). Χρειάζεται το παιδί να Σελίδα9 9

10 φτάσει στην ηλικία των περίπου δυόμιση ετών, στο οιδιπόδειο στάδιο της ψυχοσεξουαλικής εξέλιξης, για να πούμε ότι αρχίζει να δένεται πραγματικά, να σχετίζεται με τους γονείς του. Στο οιδιπόδειο στάδιο η πρωτοκαθεδρία βρίσκεται στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, αυτά δηλαδή αποτελούν την προεξάρχουσα πρωτογενή ζώνη της σεξουαλικής ευχαρίστησης του παιδιού. Η ύπαρξη του άλλου, της ετερότητας δηλαδή, έχει ήδη αναγνωρισθεί με άλλα λόγια η λιβιδώς (η σεξουαλική του ενέργεια) έχει μετακινηθεί κάπως, δεν είναι μόνο αυτοερωτική(ναρκισσιστική) δεν επενδύει μόνο στο Εγώ του αλλά μπορεί να επενδύει και στον άλλο, στο αντικείμενο, (στους γονείς του) οπότε δύναται να σχετιστεί μαζί τους. Προεξάρχουσα σ αυτήν τη φάση είναι η επιθυμία η οποία τώρα αναδύεται ατόφια. Το παιδί επιθυμεί γενετικά (ερωτικά, σεξουαλικά), τον ένα από τους δυο γονείς. Η ενόρμηση εδώ δεν είναι χειριστική προς το αντικείμενο οπότε το αντικείμενο δεν είναι προς ανάλωσιν όπως κατά την ναρκισσιστική περίοδοαλλά είναι ένα αντικείμενο για να κάνει σχέση μαζί του. Εν κατακλείδι, η ερωτική (σεξουαλική) επιθυμία η οποία αρχίζει να πρωτοεμφανίζεται περίπου στα 2 χρόνια της ζωής είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την απαρχή των πρώτων πραγματικών σχέσεων του παιδιού με τους γονείς του και κατ επέκταση με τον κόσμο. Η επιθυμία για τον άλλον προϋποθέτει την αναγνώριση της οντότητας του άλλου και επομένως προεξοφλεί το ενδιαφέρον για τον άλλον. Πρόκειται για μια Σελίδα10 10

11 φυγόκεντρο δύναμη στο μέτρο κατά το οποίο προσανατολίζει το υποκείμενο πέραν της κεντρομόλου ενασχόλησης με τον εαυτό του. Η επιθυμία για τον άλλο απομακρύνει το υποκείμενο από το ναρκισσιστικό στάδιο κατά το οποίο η λιβιδώς(η ενόρμηση) επενδύει επί εαυτού, δηλαδή έχει ως αντικείμενο τον ίδιο τον εαυτό (το Εγώ). Λέμε τότε ότι η λιβιδώς ( η σεξουαλική ενέργεια με την οποία επενδύεται το αντικείμενο) από ναρκισσιστική γίνεται αντικειμενοτρόπος. Πριν από την ηλικία των περίπου 2 χρόνων το βρέφος δεν έχει ερωτική επιθυμία - ενδιαφέρον για τη μαμά ή τα άλλα αντικείμενα του περιβάλλοντος του. Συνδέεται με τη μαμά μόνο για εκφορτιστικούς-εγωκεντρικούς λόγους για ν αδειάζει, να ξεσπάει επάνω της τις εντάσεις του, να κατευνάζει τις ανάγκες του και να την ξαναθυμηθεί, όταν εκ νέου θα την έχει ανάγκη. Έχουμε εδώ τη μαμά ως αντικείμενο προς ανάλωσιν και όχι ως (ερωτικό) αντικείμενο ενδιαφέροντος. Κατά το οιδιπόδειο στάδιο στο κορίτσι η αγάπη πάει -καλώς εχόντων των πραγμάτων-προς τον πατέρα και το μίσος προς την (αντίζηλο) μητέρα. Στην περίπτωση του αγοριού η αγάπη πάει προς τη μαμά και το μίσος προς τον (αντίζηλο) πατέρα. Έχουμε εδώ τους γονείς ως αντικείμενα επιλογής. Στην εφηβεία η σεξουαλική αγάπη του παιδιού προς τον ένα από τους δυο γονείς του αν όλα πάνε καλά μετατίθεται σε εξωοικογενειακά πρόσωπα. Σελίδα11 11

12 Βλέπουμε ότι το Εγώ καθώς εξελίσσεται ψυχοσεξουαλικά βασίζεται στη λειτουργία της επιλογής του αντικειμένου. Πράγματι, άλλο αντικείμενο επιλέγει το αγόρι και άλλο το κορίτσι. Στην προηγηθείσα ναρκισσιστική περίοδο η συναλλαγή του μικρού παιδιού με τ αντικείμενο δεν είναι επιλεκτική. Δεν ενδιαφέρεται για τον άλλο, δεν υπάρχει άλλος, δε νοιάζεται για το πώς και ποιός είναι ο άλλος, του αρκεί να έχει ένα δοχείο για ν αδειάσει πάνω του. Το οιδιπόδειο στάδιο της ψυχοσεξουαλικής εξέλιξης είναι το πρότυπο των λειτουργικών σχέσεων στην ενήλικη ζωή μας από τις οποίες αποκομίζουμε χαλάρωση, χαρά, ηδονή, πληρότητα είτε πρόκειται για ερωτικές σχέσεις είτε για τις σχέσεις με τους γονείς μας ή με τα παιδιά μας, για φιλικές σχέσεις, συναδελφικές κ.λ.π. Εδώ η ενόρμηση, η λιβιδώς δεν καταστρέφει ή χειρίζεται το αντικείμενο αλλά το αγαπά και κάνει σχέση μαζί του. Άλλος ειπείν επειδή επιθυμώ το αντικείμενο, νοιάζομαι γι αυτό, οπότε το περιφρουρώ δεν το αναλώνω και μετά το πετάω στα σκουπίδια. Στο μέτρο κατά το οποίο έχω δεχτεί την ετερότητα δίνω στο αντικείμενο χώρο ύπαρξης διαθέτω χώρο και για την δική του επιθυμία. Σέβομαι το αντικείμενο, είμαι αντικειμενοτρόπος. Ο άλλος ( φίλος, εραστής, παιδί, σύζυγος ) αναγνωρίζεται ως πρόσωπο του οποίου τα συναισθήματα και οι ανάγκες είναι εξ ίσου σημαντικά όπως τα δικά μου, τα λαμβάνω εξ ίσου υπ όψιν μου. Ό άλλος έχει τα ίδια δικαιώματα όπως και εγώ. Σελίδα12 12

13 Η αποδοχή της ετερότητας δηλαδή της διαφορετικότητας, του Μη Εγώ είναι η προϋπόθεση για την πλήρη ανάπτυξη των διαπροσωπικών (αντικειμενοτρόπων) σχέσεων. Το να σχετίζομαι διαπροσωπικά με κάποιον σημαίνει ότι επενδύω λιβιδινικά (ενορμητικά) σ αυτόν δηλαδή τον επιθυμώ υπάρχει συνδιαλλαγή μαζί του, ένα συνεχές πάρε- δώσε. Στον έρωτα, τουλάχιστον στις πρώτες φάσεις του πάθους, ο ερωτευμένος προικίζει το αντικείμενο της επιθυμίας του με όλα τα καλά. Σαν υπνωτισμένος ο ερωτευμένος χάνει τις δικές του ιδιότητες για χάρη του αγαπώμενου. Δέχεται να χάσει ένα μέρος του ναρκισσισμού του. Το Εγώ του γίνεται ολοένα και λιγότερο απαιτητικό, ολοένα σεμνότερο, ενώ το αγαπώμενο αντικείμενο γίνεται ολοένα πιο υπέροχο και πολυτιμότερο έλκοντας πάνω του όλη την αγάπη την οποία ακριβώς το Εγώ του ερωτευμένου θα μπορούσε να νιώθει για τον ίδιο τον εαυτό του. Πρόκειται εδώ για μια ναρκισσιστική κατάρρευση που οδηγεί σε αποδυνάμωση του Εγώ του. Αυτή η κατάσταση σε πολλές περιπτώσεις μπορεί αργά ή γρήγορα να οδηγεί σε κατάσταση επανάστασης του ερωτευμένου. Πράγματι, κάποια στιγμή, ο ερωτευμένος μπορεί ν απελευθερώσει μίσος απέναντι στο αγαπώμενο αντικείμενο για το οποίο έχει θυσιαστεί. Στην ενήλικη ζωή οι διάφορες δυσλειτουργίες μας στις αντικειμενοτρόπες σχέσεις μας είναι οικουμενικές και οφείλονται σε καθηλώσεις της λιβιδούς. Αυτό σημαίνει ότι ενώ η βιολογική μας ηλικία είναι αυτή ενός ενήλικου ανθρώπου εν Σελίδα13 13

14 τούτοις μπορεί ψυχικά, ψυχολογικά το Εγώ μας να παλινδρομεί (παλινδρόμηση της λιβιδούς) σε προηγούμενα στάδια της ψυχοσεξουαλικής μας εξέλιξης οπότε να συμπεριφερόμαστε στον ενεστώτα χρόνο(εδώ και τώρα) περιστασιακά ή μονιμότερα όπως συμπεριφερόμασταν στο παρελθόν(εκεί και τότε), δηλαδή σαν παιδιά. Κλινικό παράδειγμα : Νεαρά γυναίκα γύρω στα 35. Σε ψυχοθεραπεία με συχνότητα μια συνεδρίας την εβδομάδα. Πάσχει από χρόνιο αυτοάνοσο νόσημα (Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο). Κατά τον δεύτερο χρόνο της θεραπείας εξέφρασε την επιθυμία διακοπής της (αντίσταση) επειδή, όπως μετέδωσε, η κατάσταση του γονάτου της είχε επιδεινωθεί και έπρεπε ν ασχοληθεί μ αυτό. Η ασθενής ενδεχομένως παλινδρόμησε. Αποεπένδυσε από το αντικείμενο (τον θεραπευτή) και επένδυσε σ ένα μέρος του ίδιου του σώματος της (το γόνατο). Ήθελε ν ασχοληθεί μ αυτό. Η λιβιδώς παλινδρόμησε και από αντικειμενοτρόπος (σχέση με το θεραπευτή) έγινε ναρκισσιστική (σχέση με το σώμα της). Υπάρχει εδώ χώρος ν αναρωτηθούμε σε ποιο βαθμό η (ναρκισσιστική) προδιάθεση για σχέση με τον εαυτό(ναρκισσιστική λιβιδώς) μπορεί να ευθύνεται για την μοναξιά μας. Να μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους η κεντρομόλος - ναρκισσιστική σχέση με τον εαυτό μας μπορεί να εκδηλώνεται : Σελίδα14 14

15 - Με την συνεχή τάση μας για απομόνωση απόσυρση. Πρόκειται για μια στροφή επί εαυτού με προεξάρχουσα την αποκλειστική ενασχόληση επί των θεμάτων του «άξονα» μας. - Με επίμονες υποχονδριακές ενασχολήσεις : ο υποχόνδριος παλινδρομεί και έχει ναρκισσιστικό αντικείμενο. Πράγματι μέσω της συνεχούς ενασχολήσεως με το σώμα γίνεται μια υπερεπένδυση του σωματικού οργάνου άλλως ειπείν μια ερωτικοποίηση του σώματος. Το αντικείμενο δε φεύγει έξω από το σώμα του υποχόνδριου. Ο υποχόνδριος κάνει σχέση, δεσμό με το ναρκισσιστικό αντικείμενο(το σώμα του), οπότε χωλαίνουν οι σχέσεις με τον άλλο. Τυχόν επίμονες υποχονδριακές μας ενασχολήσεις συνιστούν προστασία του εαυτού μας (άμυνα του Εγώ) από το άγχος των αντικειμενοτρόπων σχέσεων. Υπερ(απα)σχολούμαι με τον εαυτό μου (σώμα), υπερεπενδύω επί εαυτού ως άμυνα κατά των αντικειμενοτρόπων επενδύσεων (σχέσεις με άλλους) η προοπτική των όποιων θα κατάκλυζε με άγχος το Εγώ μου. Ό,τι είναι πέρα και έξω από εμένα, το έτερο το διάφορο, το ανοίκειο, συνιστά πηγή άγχους, οπότε μπορεί να το αποφεύγω και να προτιμώ την ασφάλεια της ναρκισσιστικής σχέσης(σχέση με το κατοπτρικό μου είδωλο). Σελίδα15 15

16 Οι διαπροσωπικές (αντικειμενοτρόπες) σχέσεις μας δυσλειτουργούν όταν καθηλωμένοι στη ναρκισσιστική φάση της παιδικής μας ηλικίας γυρεύουμε στον άλλο να βρούμε όχι την ετερότητα(το Μη Εγώ) αλλά τον ίδιο μας τον εαυτό(«εμείς οι δυό μοιάζουμε σαν δυό σταγόνες νερό») Επιλέγουμε τότε κάποιον για να έχουμε τον καθρέφτη μας, χρειαζόμαστε μέσα από τον άλλο ένα καθρέφτη για να καθρεφτιζόμαστε (π.χ. κάποιες περιπτώσεις ανδρικής ομοφυλοφιλίας). Κλινικό παράδειγμα : Άνδρας 56 ετών σήμερα σε θεραπεία, εδώ και 8 χρόνια Ζήτησε ψυχοθεραπευτική βοήθεια μετά από εγχείρηση στο καρδιαγγειακό σύστημα (bypass). Στην πρώτη, προκαταρκτική συνεδρία μου είπε : «Νομίζω πως εμείς θα τα πάμε καλά, καθηγητής εσείς, καθηγητής κι εγώ». Του απάντησα : «Δε σας καταλαβαίνω». Βλέπουμε εδώ την (ασυνείδητη) προσπάθεια του θεραπευομένου να καταργήσει την ετερότητα (τον άλλο, τον θεραπευτή). Ιδού πως εκφράζεται η παλινδρόμηση της λιβιδούς του, σε προηγούμενα στάδια της ψυχοσεξουαλικής του εξέλιξης(παιδική ηλικία). Πρόκειται για την ανάγκη του θεραπευμένου να μην αναγνωρίσει τη διαφορετικότητα του αντικειμένου(του θεραπευτή) αλλά ν αποτελέσει μαζί του μια ναρκισσιστική συνέχεια, να βρεθεί σε μια σύμμεικτη συγχωνευτική σχέση μαζί του όπου ο ένας ν αποτελεί προέκταση του άλλου ο ένας να μην ξεχωρίζει από τον άλλον έτσι ώστε να μην διαταραχτεί το Εγώ του(άγχος) από το ανοίκειο, το ξεχωριστό. Απαντώντας του «Δε σας Σελίδα16 16

17 καταλαβαίνω» ο αναλυτής προωθεί τα πράγματα, εισάγει τις διαφορές, επιχειρεί να υπάρξει ως «κείμενο έναντι αυτού», ως άλλος έτσι ώστε να μπορέσει να συναλλαχθεί με τον ασθενή του ώριμα ως δυο διαφορετικοί άνθρωποι. Με άλλα λόγια εισάγοντας την διαφορά των δυο ο αναλυτής τον επαναφέρει στην πραγματικότητα την οποία εκείνος έτεινε να διαψεύδει : ότι δηλαδή αναλυτής και θεραπευόμενος είναι δυο και διαφορετικοί και όχι ένα και το ίδιο (φαντασία του θεραπευόμενου η οποία καταργεί την πραγματικότητα). Ο ασθενής μας εδώ έχει να εξελιχθεί, να βγει έξω από τον εαυτό του και να διαπραγματευτεί (να «σηκώσει») τη σχέση με τον διαφορετικό άλλο ώστε να μπορέσει να προχωρήσει.. Βλέπουμε εδώ την φυσική μας προδιάθεση να τείνουμε να σχετιζόμαστε περισσότερο με το κατοπτρικό μας είδωλο, την προέκταση του εαυτού μας παρά να διακινδυνεύουμε την εξέλιξή μας αφομοιώνοντας τη διαφορετικότητα ο ένας του άλλου, κάνοντας χώρο γι αυτό το έτερο που είναι ο άλλος. Σε καμία περίπτωση ο άλλος είναι ίδιος «σα μια σταγόνα νερό». Έτσι θα μας βόλευε να είναι για την ψυχική μας οικονομία οπότε έτσι φτιάχνουμε τον άλλο με την φαντασία μας, σκεπτόμενοι εκτός πραγματικότητας. Εν κατακλείδι, το αντικείμενο δομείται από στοιχεία του υποκειμένου, δηλαδή φτιάχνουμε, «χτίζουμε» τον άλλο στη φαντασία μας και ερήμην του μέσα από δικά μας στοιχεία. Σελίδα17 17

18 Προβάλλουμε σ αυτόν πλευρές του εαυτού μας και(στο νου μας) τον κάνουμε τελικά να μας μοιάζει. Οι εντονότερες και βιαιότερες συγκρούσεις μας με τον άλλο σηματοδοτούνται από τη στιγμή που αρχίζει η συνειδητότητα ότι, τελικά, ο άλλος, είναι πράγματι διαφορετικός(έτερος) και όχιόπως τον φανταζόμαστε-το «υπόλοιπο μισό του πορτοκαλιού». Η συνειδητότητα αυτή συνεπάγεται συγκινήσεις κατάρρευσης, απογοήτευσης και απίστευτου θυμού καθώς παλινδρομούμε στο εκεί και τότε, άλλως ειπείν ξαναζούμε στο σήμερα τις εναγώνιες(ψυχοτραυματικές) στιγμές του τότε, την εποχή κατά την οποία νοηματοδοτούσαμε(αναγνωρίζαμε) ότι η μαμά είναι κάποια άλλη(μη Εγώ) και όχι η ναρκισσιστική μας συνέχεια. Ενδέχεται ακόμα να ξαφνιαζόμαστε ή να τρομάζουμε καθώς βλέπουμε τα παιδιά μας καθώς μεγαλώνουν ν αλλάζουν, ν απομακρύνονται και να διαφοροποιούνται απ αυτό που φανταστήκαμε ότι αυτά είναι καμωμένα (όμοια με εμάς, ως ναρκισσιστικές μας προεκτάσεις) ή απ αυτό που θα θέλαμε να είναι. Και με ποιους συχνά βίαιους- τρόπους εναντιωθήκαμε στην αναδυόμενη ετερότητα τους ; Σε πολλές περιπτώσεις η παθολογία στις στενές διαπροσωπικές (αντικειμενοτρόπες) σχέσεις μπορεί να εντοπίζεται κάτω από συνθήκες μιας «μαζικής επένδυσης του αντικειμένου» από το Εγώ του υποκειμένου. Τότε το υποκείμενο ορμά και «κολλάει» πάνω στο αντικείμενο. Η μαζική αυτή επένδυση συνήθως έπεται από κάποιας μορφής «μαζική αποεπένδυση» του αντικειμένου. Σελίδα18 18

19 Εδώ το υποκείμενο αποσύρεται συνολικά από το αντικείμενο «χάνεται» ή επιτίθεται στο αντικείμενο. Στις περιπτώσεις αυτές ας καθώς το Εγώ του υποκειμένου αρχίζει να νιώθει την εγγύτητα του αντικειμένου απειλείται ότι ο άλλος θα εισβάλλει μέσα του και θα του επιτεθεί, θα το αλώσει θα το αλλοτριώσει οπότε το αντικείμενο βιώνεται από το υποκείμενο ως κακό και διωκτικό. Αναζωπυρώνονται στο εδώ και τώρα τα άγχη των πρώτων 6 μηνών της βρεφικής ηλικίας(εκεί και τότε) όπου το Εγώ μας απειλείτο από την «κακιά μαμά» μέσα μας(το «κακό στήθος»). Πρόκειται για την πρώιμη εκείνη εποχή όπου το βρέφος διχοτομούσε τη μαμά σε καλή και κακή. (καλό στήθος- κακό στήθος), κρατούσε όλα τα καλά για την καλή τροφοδοτική μαμά και επιτίθετο (φαντασιακά) στην κακιά μαμά. Σ αυτές τις περιπτώσεις, το Εγώ του υποκειμένου εσωτερικεύει μέσα το κακό στήθος, την «κακιά μαμά» με άλλα λόγια ο άλλος, η ετερότης, ο εξωτερικός κόσμος αναπαριστάται μέσα του ως κακός και διωκτικός. Τότε το υποκείμενο δε μπορεί παρά ή να το βάζει στα πόδια και να εξαφανίζεται απ αυτόν. Ο φόβος της εγγύτητας του αντικειμένου ο οποίος κάνει ώστε το Εγώ μας συχνά ν αμύνεται στη σύναψη στενών και δη ερωτικών αντικειμενοτρόπων σχέσεων. Ένας τρόπος ν αμύνεται το Εγώ μας στο άγχος της εγγύτητας είναι η καταστολή της επιθυμίας(πρωτίστως στις οριακές διαταραχές προσωπικότητας). Μέσω του αμυντικού μηχανισμού της καταστολής, καταστέλλω πνίγω την επιθυμία οπότε παύω να Σελίδα19 19

20 κινούμαι προς τους άλλους αφού όπως προαναφέραμε η επιθυμία συνιστά την κίνηση προς που μας προσανατολίζει προς στην ένωση μας με τους άλλους με σκοπό (ικανοποίηση της επιθυμίας). Επίσης μια συχνά απαντούμενη δυσλειτουργία στις σχέσεις μας πρωτίστως τις ερωτικές μπορεί να ερείδεται στην ύπαρξη ενός σαδομαζοχιστικού πυρήνα ο οποίος τελικά είναι αυτός που τρέφει τη σχέση. Η σχέση αυτή μπορεί να συντηρείται μέσα από την ένταση, τη διέγερση που προκύπτει όταν υποκείμενο και αντικείμενο συμμετέχουν σ ένα αμοιβαίο παιχνίδι πόνου καθώς εναλλάξ τον υφίστανται(παθητική θέση) και τον προκαλούν(ενεργητικός ρόλος). Εδώ έχουμε, ένα μοτίβο σχέσεων πρωτόγονο, βασισμένο σε καθηλώσεις της λιβιδούς στις σαδομαζοχιστικές επιθυμίες της παιδικής προοιδιπόδειας ηλικίας (πρωκτικό στάδιο της ψυχοσεξουαλικής εξέλιξης). Πρόκειται για ανθρώπους που χρειάζονται τη διέγερση και τον ερεθισμό προερχόμενους από τον πόνο(σεξουαλικοποίηση του πόνου) για ν αντλούν ικανοποίηση(πονάω άρα υπάρχω). Είναι σύνηθες το παράδειγμα γυναικών κυρίως οι οποίες μπορεί επί μακρόν να κακοποιούνται από βίαιους άντρες χωρίς όμως να μπορούν να τους εγκαταλείπουν(γυναικείος μαζοχισμός). Αυτό που τις κρατάει εκεί μολονότι υποφέρουν είναι η ασυνείδητη μαζοχιστική ικανοποίηση του Εγώ τους και η τάση τους να οργανώνουν «κολλώδεις» σχέσεις με το αντικείμενο με αποτέλεσμα να ξεκολλάνε δύσκολα. Έχουμε εδώ μια από τις Σελίδα20 20

21 πολλές εκφάνσεις του αυτοκαταστροφικού φαινομένου της ενόρμησης του θανάτου (Freud). Oι γυναίκες αυτές υποφέρουν αλλά δε μπορούν να θυμώνουν αρκετά για όσα υφίστανται έτσι ώστε η οργή τους ν αποτελέσει κάποια στιγμή το διαχωριστικό μέσον ανάμεσα σ αυτές και το κακοποιό αντικείμενο. Η ψυχοθεραπεία εδώ θα είχε να υποστηρίξει το Εγώ τους ώστε να οργιστούν αρκετά και τότε ο θυμός τους να καταλύσει την παθολογική συνέχεια της σχέσης. Στην ποικιλομορφία των δυσλειτουργικών-παθολογικών σχέσεων θα επιπροσθέσουμε ακόμα μια. Πρόκειται για περιπτώσεις όπου οι στενοί δεσμοί αποτυγχάνουν, γενικά οι σχέσεις δεν κρατάνε παρά τις προσπάθειες του υποκειμένου να τις συνάπτει και παρά την αμιγή του επιθυμία για δέσμευση. Μάλιστα συνήθως οι άνθρωποι αυτοί άνδρες ή γυναίκες παραπονιούνται συχνά πως δεν υπάρχουν σήμερα αληθινοί άντρες ή ότι οι πραγματικές γυναίκες χάθηκαν, ή ότι δεν είναι αρκετά τυχεροί, ότι. δε βρήκαν ποτέ τον άνδρα ή τη γυναίκα που τους ταιριάζει κ.λ.π. Συνήθως τέτοιοι ισχυρισμοί μπορεί να συνιστούν τόσο εκλογικεύσεις ενός ενδόμυχου φόβου εγγύτητας με την ετερότητα (το ανοίκειο) όσο και μια ένδειξη ψυχολογικής παράτασης των θέσεων της παιδικής ηλικίας. Σ αυτές τις περιπτώσεις συνήθως το υποκείμενο δε διαθέτει ενδοψυχικά ένα χώρο δόκιμο, λειτουργικό για να χωρέσει κάποιον άλλο. Βασική προϋπόθεση για να υπάρξει αυτός ο χώρος είναι το «διαζύγιο» από τους αγαπημένους της παιδικής μας ηλικίας από τα Σελίδα21 21

22 παιδικά αντικείμενα αγάπης πρωτίστως γονείς αδέλφια κ.λ.π. Ο σχετικός αποχαιρετισμός μας από τους πρώτους αγαπώμενους της παιδικής ηλικίας συνιστά εξέλιξη(ωρίμανση) η οποία όμως δεν είναι πάντα εφικτή στο μέτρο κατά το οποίο προϋποθέτει μια ολόκληρη και επώδυνη διαδικασία ψυχικής εργασίας του πένθους την οποία προκειμένου να μην την υποστεί το Εγώ μας - είναι οδυνηρή αμύνεται παρατείνοντας την σχέση με τα πρώτα οικεία αντικείμενα αγάπης. Τότε όμως είναι που στερούμε από το Εγώ μας την εξέλιξη του μέσα από το «μπέρδεμά μας με τα καινούρια ερεθιστικά αντικείμενα τα οποία η περιπέτεια της ζωής μας προτείνει. Σελίδα22 22

εντάσεις οι οποίες αενάως γυρεύουν αυτό το οποίο θα µπορέσει να τις κατευνάζει (προστασία του Εγώ από τις εσωτερικές «τρικυµίες»).

εντάσεις οι οποίες αενάως γυρεύουν αυτό το οποίο θα µπορέσει να τις κατευνάζει (προστασία του Εγώ από τις εσωτερικές «τρικυµίες»). «Ο κόσµος των διαπροσωπικών µας σχέσεων. Η λειτουργία τους ως αστείρευτη πηγή ζωής, η παθολογία τους ως βασανιστικό αδιέξοδο». Σειρά βιωµατικών διαλέξεων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ» Εισηγητής: Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής

Διαβάστε περισσότερα

«Ο κόσµος των διαπροσωπικών µας σχέσεων. Η λειτουργία τους ως αστείρευτη πηγή. ζωής, η παθολογία τους ως βασανιστικό αδιέξοδο».

«Ο κόσµος των διαπροσωπικών µας σχέσεων. Η λειτουργία τους ως αστείρευτη πηγή. ζωής, η παθολογία τους ως βασανιστικό αδιέξοδο». «Ο κόσµος των διαπροσωπικών µας σχέσεων. Η λειτουργία τους ως αστείρευτη πηγή ζωής, η παθολογία τους ως βασανιστικό αδιέξοδο». Σειρά βιωµατικών διαλέξεων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ» Εισηγητής: Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Θεμελιωτής της ψυχαναλυτικής: Σιγκμουντ Φρουντ (1856-1939) Αυστριακός Ιατρός, ψυχίατρος. Το έργο και οι θεωρίες του είχαν μεγάλη επίδραση στην ανθρωπολογία, τη φιλοσοφία,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Το ερωτικό παιχνίδι του άντρα και της γυναίκας είναι μια μικρή εκδήλωση του παιχνιδιού όλης της ζωής. Το ζευγάρι γνωρίζει και ζει τους κραδασμούς που το διαπερνούν, συμμετέχοντας έτσι στις δονήσεις του

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτα διάβασε και κατανόησε τις δηλώσεις και μετά κύκλωσε την απάντηση που πιστεύεις ότι ταιριάζει καλύτερα σε εσένα

Πρώτα διάβασε και κατανόησε τις δηλώσεις και μετά κύκλωσε την απάντηση που πιστεύεις ότι ταιριάζει καλύτερα σε εσένα ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ Για μαθητές Παράρτημα 1: συναισθήματα που βιώνεις στο σχολείο Στον παρακάτω πίνακα υπάρχουν μερικές δηλώσεις με αρίθμηση από το 1 μέχρι το 5. Πρώτα διάβασε και κατανόησε τις δηλώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική υποστήριξη σε προβλήματα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού

Θεραπευτική υποστήριξη σε προβλήματα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού 1 / 8 1.) Η Οικογένεια «Η οικογένεια είναι ένας ζώντας οργανισμός ο οποίος όπως κάθε άλλος οργανισμός γεννιέται, ενηλικιώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Pg.Dipl., MSc., City University, Λονδίνο

Γράφει: Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Pg.Dipl., MSc., City University, Λονδίνο Γράφει: Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Pg.Dipl., MSc., City University, Λονδίνο Για πολλούς ανθρώπους αποτελεί ένα τεράστιο ερωτηματικό το ζήτημα της ποιότητας της σεξουαλικής

Διαβάστε περισσότερα

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος.

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Αντιγόνη Συμεωνίδου Ψυχολόγος MA, PgD Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια. Προγεννητική Ψυχολόγος, υπό Πιστοποίηση ΕΚΠΑ Ψυχικές κ συναισθηματικές ανάγκες Επαφή Σύνδεση Αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

«Αντικειµενοτρόπες σχέσεις: Από την αγάπη του εαυτού (ναρκισσισµός) στην αγάπη των άλλων. Η περιπέτεια µιας εξελικτικής διαδροµής»

«Αντικειµενοτρόπες σχέσεις: Από την αγάπη του εαυτού (ναρκισσισµός) στην αγάπη των άλλων. Η περιπέτεια µιας εξελικτικής διαδροµής» «Αντικειµενοτρόπες σχέσεις: Από την αγάπη του εαυτού (ναρκισσισµός) στην αγάπη των άλλων. Η περιπέτεια µιας εξελικτικής διαδροµής» TΡΙΗΜΕΡΟ ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ (1-3 Νοεµβρίου 2013) Σηµειώσεις Σάββας Μπακιρτζόγλου

Διαβάστε περισσότερα

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες.

Για να μπορέσουν να κατανοήσουν πλήρως τη νέα κατάσταση και να αποδεχτούν πως είναι οριστική, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες. Όταν οι γονείς χωρίζουν-οι συνέπειες ενός διαζυγίου στα παιδιά. Ο χωρισμός των δύο γονέων, θεωρείται ένα από τα πιο στρεσσογόνα συμβάντα για όλα τα μέλη που αποτελούν μια οικογένεια. Τα παιδιά βιώνουν

Διαβάστε περισσότερα

Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση

Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση Εργασία στο πλαίσιο του Προγράμματος «Εισαγωγική Εκπαίδευση στην Ψυχαναλυτική Πράξη» ΕΠΕΚΕΙΝΑ Επιμέλεια: Αφροδίτη Στυλιαρά ψυχολόγος - Αγγελική Καραγιάννη ψυχολόγος. Εποπτεία:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη).

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). 1. Σ ένα πολιτισμό όπου επικρατεί το εμπορικό πνεύμα και η

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Περί του γυναικείου ναρκισσισμού: εκείνες που δεν ξέρουν ν αγγίξουν μια καρδιά χωρίς να την τσαλακώσουν.

Περί του γυναικείου ναρκισσισμού: εκείνες που δεν ξέρουν ν αγγίξουν μια καρδιά χωρίς να την τσαλακώσουν. Περί του γυναικείου ναρκισσισμού: εκείνες που δεν ξέρουν ν αγγίξουν μια καρδιά χωρίς να την τσαλακώσουν. Βασισμένο στο άρθρο S. Freud. On narcissism: an introduction (1914 1916). Σάββας Μπακιρτζόγλου,

Διαβάστε περισσότερα

2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014

2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014 2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014 Χριστίνα Μιχαλοπούλου Σχολιασµός του κειµένου του Φώτη Μπόµπου "Διασικασία συµβολοποίησης κατά την ψυχαναλυτική διεργασία" Όταν πρωτοάκουσα την

Διαβάστε περισσότερα

Κορίτσι ή Αγόρι: Η Ανάπτυξη της Ταυτότητας Φύλου. Ίλια Χατζή Ψυχολόγος MSc

Κορίτσι ή Αγόρι: Η Ανάπτυξη της Ταυτότητας Φύλου. Ίλια Χατζή Ψυχολόγος MSc Κορίτσι ή Αγόρι: Η Ανάπτυξη της Ταυτότητας Φύλου Ίλια Χατζή Ψυχολόγος MSc Τι είναι Ταυτότητα; Περιγράφει τα χαρακτηριστικά που μας προσδιορίζουν και μας διαφοροποιούν ή μας ταξινομούν σε ομάδες ή υποομάδες.

Διαβάστε περισσότερα

Τους τροµάζει η µοναξιά. Πώς θα κάνουν καινούρια αρχή µετά από τόσα χρόνια συµβίωσης; Τι θα αντιµετωπίσουν;

Τους τροµάζει η µοναξιά. Πώς θα κάνουν καινούρια αρχή µετά από τόσα χρόνια συµβίωσης; Τι θα αντιµετωπίσουν; Διαζύγιο Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία, στις αναπτυγµένες χώρες υπολογίζεται ότι ένας στους δύο γάµους καταλήγει σε διαζύγιο. Το διαζύγιο είναι µια ψυχικά τραυματική εμπειρία για αυτούς που χωρίζουν.

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων Θεματική Ενότητα 4 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στην ψυχαναλυτική θεωρία και, κυρίως, σε εκείνο το τμήμα της θεωρίας που αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

«Η Διατήρηση της Σεξουαλικότητας μετά τον Γυναικολογικό Καρκίνο»

«Η Διατήρηση της Σεξουαλικότητας μετά τον Γυναικολογικό Καρκίνο» «Η Διατήρηση της Σεξουαλικότητας μετά τον Γυναικολογικό Καρκίνο» Βασιλική Κουμαντάκη Ψυχολόγος Εθελόντρια & Μέλος Εξελεγκτικής Επιτροπής Συλλόγου «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών Επιστημονικός Συνεργάτης «ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΣΤΟΥ»

Διαβάστε περισσότερα

Από την Διονυσία Γιαννοπούλου Ψυχοθεραπεύτρια Οικογενειακή Σύμβουλο Επιστημονικά Υπεύθυνη του Κ.Π «ΠΡΟΝΟΗ»

Από την Διονυσία Γιαννοπούλου Ψυχοθεραπεύτρια Οικογενειακή Σύμβουλο Επιστημονικά Υπεύθυνη του Κ.Π «ΠΡΟΝΟΗ» ΤΙ ΤΗΝ ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΝΕΙ? ΠΩΣ ΘΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΟΥΜΕ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ!! Από την Διονυσία Γιαννοπούλου Ψυχοθεραπεύτρια Οικογενειακή Σύμβουλο Επιστημονικά Υπεύθυνη του Κ.Π «ΠΡΟΝΟΗ» Αυτοεκτίμηση είναι η θετική εικόνα που

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Μαρία Παπαδοπούλου, Συμβουλευτική Ψυχολόγος Παίδων & Ενηλίκων, Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Παιδιών Εφήβων, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Γράφει: Μαρία Παπαδοπούλου, Συμβουλευτική Ψυχολόγος Παίδων & Ενηλίκων, Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Παιδιών Εφήβων, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Γράφει: Μαρία Παπαδοπούλου, Συμβουλευτική Ψυχολόγος Παίδων & Ενηλίκων, Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Παιδιών Εφήβων, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Η μητέρα μοιάζει με πηγή σε βουνό που ποτίζει το δέντρο

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 9 ο ΓΕΛ Πατρών ΩΡΑ ΓΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΡΡΟΗ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΡΑΚΙΤΣΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΟΛΙΑΒΡΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΥΛΑΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΟΜΑΔΑ: Tom&Jerry Υπεύθυνοι καθηγητές:

Διαβάστε περισσότερα

TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Η λέξη ΠΑΙΧΝΊΔΙ προέρχεται από την λέξη παίχτης παίζω παις. Με την έννοια παιχνίδι ορίζουμε την κατ εξοχήν αυθόρμητη και ενδιαφέρουσα δραστηριότητα των παιδιών που έχει ως στόχο

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ευάγγελος Γκικόντες, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Γράφει: Ευάγγελος Γκικόντες, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Γράφει: Ευάγγελος Γκικόντες, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο δυσπανευρία; Είναι η επώδυνη σεξουαλική επαφή. Η γυναίκα, είτε όταν την εξετάζει ο γυναικολόγος είτε κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Θεματική Ενότητα 6 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις κλινικές καταβολές της ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Σεξουαλικά προβλήματα

Σεξουαλικά προβλήματα Σεξουαλικά προβλήματα Στην ανταγωνιστική σημερινή μας κοινωνία το άτομο βρίσκεται συνεχώς κάτω από μια διαρκή πίεση να αποδώσει σε διάφορους τομείς της καθημερινής του δραστηριότητας. Στον σεξουαλικό τομέα

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Επέκεινα Ψυχαναλυτική πράξη» To άγχος ευνουχισμού γένους θηλυκού. Επιμέλεια-Παρουσίαση : Αικατερίνη Τζαβάρα, Ψυχολόγος

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Επέκεινα Ψυχαναλυτική πράξη» To άγχος ευνουχισμού γένους θηλυκού. Επιμέλεια-Παρουσίαση : Αικατερίνη Τζαβάρα, Ψυχολόγος Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Επέκεινα Ψυχαναλυτική πράξη» To άγχος ευνουχισμού γένους θηλυκού Επιμέλεια-Παρουσίαση : Αικατερίνη Τζαβάρα, Ψυχολόγος Εποπτεία: Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής Το παιδί

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ Μια μικρή έρευνα της μαθήτριας της Γ τάξης Μαριγώς Ρήνα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ Μια μικρή έρευνα της μαθήτριας της Γ τάξης Μαριγώς Ρήνα ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΑΡΑΘΟΚΑΜΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 Μια μικρή έρευνα της μαθήτριας της Γ τάξης Μαριγώς Ρήνα ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ 75 παιδιά 43 αγόρια 32 κορίτσια Από την Α Γυμνασίου 22 : 12 κ./10 αγ. Από την Β Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 2: Βιολογική και φυσιολογική βάση των κινήτρων

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 2: Βιολογική και φυσιολογική βάση των κινήτρων ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Θεματική Ενότητα 2: Βιολογική και φυσιολογική βάση των κινήτρων Θεματική Ενότητα 2 Στόχοι: Η κατανόηση, εκ μέρους των φοιτητών, της βιολογικής και φυσιολογικής βάσης των κινήτρων, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη του παιδιού και γλώσσα [Α4]

Ανάπτυξη του παιδιού και γλώσσα [Α4] [Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός] Ανάπτυξη του παιδιού και γλώσσα [Α4] Γρηγόρης Αμπατζόγλου Κείμενο 3: Σακελλαρόπουλος, Π. 1998. Σχέσεις μητέρας-παιδιού τον πρώτο χρόνο της ζωής. Αθήνα: Παπαζήσης, σελ. 342-347,

Διαβάστε περισσότερα

Παρακάτω, έχετε μια λίστα με ερωτήσεις για κάθε θέμα, οι οποίες θα σας βοηθήσουν.

Παρακάτω, έχετε μια λίστα με ερωτήσεις για κάθε θέμα, οι οποίες θα σας βοηθήσουν. ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ Οδηγός για τον δάσκαλο / εκπαιδευτικό / μέντορα Πριν ξεκινήσετε με τα αναφερόμενα θέματα, πρέπει να ζητήσετε από τους συμμετέχοντες να συμπληρώσουν τα Ερωτηματολόγια για τους εκπαιδευτικούς

Διαβάστε περισσότερα

* Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: * Μήπως είστε εκπαιδευτικοί που στην τάξη σας έχετε μαθητή ή

* Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: * Μήπως είστε εκπαιδευτικοί που στην τάξη σας έχετε μαθητή ή Εισαγωγή Eiσαγωγη 17 * Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: Η ανατροφή του σας δυσκολεύει και σας κάνει να νιώθετε ανεπαρκείς ή ένοχοι; Δεν μπορείτε να κατανοήσετε τη συμπεριφορά του; Βρίσκεστε συχνά σε

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ O σχολικός εκφοβισμός είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις στις τάξεις

Διαβάστε περισσότερα

Προσωπο-κεντρική θεωρία (person-centred) [πρώην Πελατο-κεντρική θεωρία ]

Προσωπο-κεντρική θεωρία (person-centred) [πρώην Πελατο-κεντρική θεωρία ] Προσωπο-κεντρική θεωρία (person-centred) [πρώην Πελατο-κεντρική θεωρία ] Φαινομενολογική θεωρητική κατεύθυνση η οποία υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος διαθέτει από μόνος του την ικανότητα για προσωπική ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοδυναµικές θεωρίες και διοµαδικές σχέσεις. Ηψυχαναλυτική θεωρία του Freud.

Ψυχοδυναµικές θεωρίες και διοµαδικές σχέσεις. Ηψυχαναλυτική θεωρία του Freud. Ψυχοδυναµικές θεωρίες και διοµαδικές σχέσεις. Ηψυχαναλυτική θεωρία του Freud. Ο Freud πίστευε ότι είχε ανακαλύψει την πραγµατική «φύση» του ανθρώπου όχι µόνο στο επίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα

Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα Sigmund Freud (1856-1939) Το 1873 ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στη σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Το 1886

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο εργασίας, Μετα - Συμπόσιο της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας, 23 Νοεμβρίου 2013.

Κείμενο εργασίας, Μετα - Συμπόσιο της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας, 23 Νοεμβρίου 2013. Ο παρανοϊκός, ο χρηστικός και η σχέση. (Eκτεταμένη περίληψη της εισήγησης στο 2ο Συμπόσιο της ΕΨΣΕ, Ενοχή & Σωματοποίηση ) του César Botella Κείμενο εργασίας, Μετα - Συμπόσιο της Ελληνικής Ψυχοσωματικής

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχολογία του Υπέρβαρου Ατόμου

Η Ψυχολογία του Υπέρβαρου Ατόμου Η Ψυχολογία του Υπέρβαρου Ατόμου Υπερβολική κατανάλωση τροφής σημαίνει ότι κάποιο άτομο καταναλώνει μεγαλύτερες ποσότητες τροφής από αυτές που χρειάζεται το σώμα του, έτσι οι περιττές τροφές μετατρέπονται

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης µεσήλικης γυναίκας µε Aποφευκτική ιαταραχή Προσωπικότητας και Αγοραφοβία 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας 14 17 Μαϊου 2009, Βόλος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Χ. Βαρβέρη-Γ.

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ Οι άνθρωποι κάνουμε πολύ συχνά ένα μεγάλο και βασικό λάθος, νομίζουμε ότι αυτό που λέμε σε κάποιον άλλον, αυτός το εκλαμβάνει όπως εμείς το εννοούσαμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι ο «δέκτης» του μηνύματος το

Διαβάστε περισσότερα

MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1

MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1 MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1 ΔΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η ψυχοδυναμική προσέγγιση Η συμπεριφορική προσέγγιση P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΑΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΦΟΒΟΙ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΦΟΒΟΙ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ-ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΦΟΒΟΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΕΓΓΕΝΗΣ Η ΕΠΙΚΤΗΤΗ; Η επιθετικότητα είναι η πιο κοινή συναισθηματική αντίδραση του νηπίου. Διαφορετικές απόψεις έχουν διατυπωθεί

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις;

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις; Πρόλογος Όταν ήμουν μικρός, ούτε που γνώριζα πως ήμουν παιδί με ειδικές ανάγκες. Πώς το ανακάλυψα; Από τους άλλους ανθρώπους που μου έλεγαν ότι ήμουν διαφορετικός, και ότι αυτό ήταν πρόβλημα. Δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο.

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η λέξη παιχνίδι έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Παιχνίδι, παιγνίδιο ή παίγνιο όπως αλλιώς λέγεται είναι μία δομημένη δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Σταυρούλα Μπεράτη. Καταθλίψεις Πένθη Επιχείρηµα

Σταυρούλα Μπεράτη. Καταθλίψεις Πένθη Επιχείρηµα Σταυρούλα Μπεράτη Καταθλίψεις Πένθη Επιχείρηµα Η κατάθλιψη ήταν η πρώτη κλινική οντότητα στη διερεύνηση της ψυχοπαθολογίας από τον Freud, στην οποία ο κεντρικός παράγων είναι το συναίσθηµα, δηλαδή η διαταραχή,

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί οι νέοι καταφεύγουν σε πράξεις βίας, αναζήτηση ταυτότητας ή συναισθηματικές δυσκολίες;

Γιατί οι νέοι καταφεύγουν σε πράξεις βίας, αναζήτηση ταυτότητας ή συναισθηματικές δυσκολίες; Γιατί οι νέοι καταφεύγουν σε πράξεις βίας, αναζήτηση ταυτότητας ή συναισθηματικές δυσκολίες; Δρ. Ευγενία Σουμάκη Παιδοψυχίατρος - Ψυχαναλύτρια Γρ. Ελληνικής Εταιρίας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Μέλος Δ.Σ.

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος - Ψυχίατρος. Τι ορίζεται ως ομοφυλοφιλία;

Γράφει: Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος - Ψυχίατρος. Τι ορίζεται ως ομοφυλοφιλία; Γράφει: Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος - Ψυχίατρος Τι ορίζεται ως ομοφυλοφιλία; Ομοφυλοφιλία ονομάζεται η σεξουαλική έλξη και συμπεριφορά προς άτομα του ίδιου φύλου, δηλαδή ενός άνδρα προς έναν άλλον άνδρα

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Εισαγωγή στην Κριτική Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Ενότητα: Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FREUD ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ

Τίτλος Μαθήματος: Εισαγωγή στην Κριτική Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Ενότητα: Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FREUD ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ Τίτλος Μαθήματος: Εισαγωγή στην Κριτική Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ενότητα: Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ FREUD ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑ Διδάσκων: Επίκουρος Καθηγητής Παπασταθόπουλος Στάθης Τμήμα: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς A...Τα αισθήματα και η ενεργεία που δημιουργήθηκαν μέσα μου ήταν μοναδικά. Μέσα στο γαλάζιο αυτό αυγό, ένιωσα άτρωτος, γεμάτος χαρά και αυτοπεποίθηση.

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος Εισαγωγή Ευχαριστίες Το ξεκίνημα μιας σχέσης Βήμα πρώτο: Τι χρειάζομαι, τι επιθυμώ, πώς αντιδρώ;...

Περιεχόμενα. Πρόλογος Εισαγωγή Ευχαριστίες Το ξεκίνημα μιας σχέσης Βήμα πρώτο: Τι χρειάζομαι, τι επιθυμώ, πώς αντιδρώ;... Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Εισαγωγή... 17 Ευχαριστίες... 21 Το ξεκίνημα μιας σχέσης... 23 «Τι πρέπει να προσέχω στην αρχή μιας σχέσης, ώστε να ξέρω ότι θα ταιριάξουμε;»... 24 «Πόσο να περιμένω για να μου

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Κωνσταντίνος Ασημακόπουλος Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Ορισμός: Είναι λειτουργίες του εγώ που έχουν σκοπό να απαλλάξουν το άτομο από το άγχος ή άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Η δραστηριότητα της σκέψης ήταν στην προέλευσή της, διαδικασία εκτόνωσης της ψυχής, από υπερχείλισμα ερεθισμάτων.

Η δραστηριότητα της σκέψης ήταν στην προέλευσή της, διαδικασία εκτόνωσης της ψυχής, από υπερχείλισμα ερεθισμάτων. Σκέψη και ονειροπόληση της μητέρας Η δραστηριότητα της σκέψης ήταν στην προέλευσή της, διαδικασία εκτόνωσης της ψυχής, από υπερχείλισμα ερεθισμάτων. Ο Bion εμπνεόμενος από το άρθρο του Freud του 1911,

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΒΕΙΑ. Σχέσεις με το άλλο φύλο

ΕΦΗΒΕΙΑ. Σχέσεις με το άλλο φύλο ΕΦΗΒΕΙΑ Σχέσεις με το άλλο φύλο Εργασία στα μαθήματα Τεχνολογίας Ε και Οικιακής Οικονομίας Των μαθητριών: Βιολέτα Θελιόσι Έλενα Καστανίδου Β1 Γυμνασίου Νεάπολης Κοζάνης Σχολικό έτος:2011-2012 Υπεύθυνες

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Εντυπώσεις σεμιναρίου Σεξουαλικότητα & Εφηβεία

Εντυπώσεις σεμιναρίου Σεξουαλικότητα & Εφηβεία Εντυπώσεις σεμιναρίου Σεξουαλικότητα & Εφηβεία Καλύτερη πληροφόρηση Ένιωσα σίγουρη για τον εαυτό μου Πολλές απορίες που δεν είχα φανταστεί με σιγούρεψαν Η σημερινή ενημέρωση ήταν από τις καλύτερες που

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητας κατά τη νηπιακή ηλικία είναι οι 2 αναπτυξιακές κρίσεις στην αρχή της περιόδου η απόκτηση

Διαβάστε περισσότερα

Η σύγκριση των δύο σχεδίων της Σάρας, 2 χρονών και 4 μηνών, που έγιναν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, φανερώνει ξεκάθαρα τη δυσφορία που νιώθει η

Η σύγκριση των δύο σχεδίων της Σάρας, 2 χρονών και 4 μηνών, που έγιναν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, φανερώνει ξεκάθαρα τη δυσφορία που νιώθει η Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο πληροφόρησης και συμβουλευτικής για τους γονείς, να γίνει βοηθός και στήριγμά τους στο δύσκολο έργο της ανατροφής του παιδιού τους. Όσοι από

Διαβάστε περισσότερα

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος

Γεννητικά όργανα. Εγκέφαλος Φύλο και Εγκέφαλος Φυλετικός διµορφισµός: Ø ύπαρξη διαφορετικών µορφών σε ένα είδος Ø αναφέρεται σε κάθε χαρακτηριστικό που είναι διαφορετικό στο αρσενικό και στο θηλυκό Ø αναπαραγωγικές και µη-αναπαραγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει η Γεωργία Λάττα. Αυτό που ζητάμε είναι...

Γράφει η Γεωργία Λάττα. Αυτό που ζητάμε είναι... Γράφει η Γεωργία Λάττα Αυτό που ζητάμε είναι... παιδιά που αναλαμβάνουν ευθύνες, που ολοκληρώνουν την εργασία που τους έχει ανατεθεί, που δεν δικαιολογούν τα λάθη τους επιρρίπτοντας αλλού τις ευθύνες.

Διαβάστε περισσότερα

Είναι ιδιαίτερα σημαντική η συμβολή της Α. Ποταμιάνου στον σύγχρονο προβληματισμό που αφορά τις ψυχικές καθηλώσεις και τις σωματικές προσδέσεις μέσα

Είναι ιδιαίτερα σημαντική η συμβολή της Α. Ποταμιάνου στον σύγχρονο προβληματισμό που αφορά τις ψυχικές καθηλώσεις και τις σωματικές προσδέσεις μέσα ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ Η Α. Ποταμιάνου στο βιβλίο της «Το τραυματικό» πραγματεύεται ένα θέμα εξαιρετικά επίκαιρο. H προβληματική του τραυματικού είναι παρούσα στην καθημερινότητα του υποκειμένου, μέσα από επώδυνα

Διαβάστε περισσότερα

Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων. Δημιουργία Αθηνά Σφέικου

Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων. Δημιουργία Αθηνά Σφέικου Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων ᄡ Δημιουργία Αθηνά Σφέικου Εθισμός Εθισμός είναι το καθεστώς εγκεφαλικής δυσλειτουργίας κατα το οποίο το άτομο θεωρεί απαραίτητες για την επιβίωση του πραξεις που προκαλούν

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχαναλυτική προσέγγιση: Ψυχανάλυση- Freud

Ψυχαναλυτική προσέγγιση: Ψυχανάλυση- Freud Ψυχαναλυτική προσέγγιση: Ψυχανάλυση- Freud Τεχνική για διερεύνηση ασυνειδήτου μέσω ελεύθερων συνειρμών Θεραπεία που στηρίζεται στην τεχνική αυτή για την αντιμετώπιση των νευρωτικών διαταραχών Συγκρότηση

Διαβάστε περισσότερα

«Xρηστική Σκέψη και Σωματοποίηση» Σ.Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής

«Xρηστική Σκέψη και Σωματοποίηση» Σ.Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής Σειρά Βιωματικών Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ». Απόσπασμα από τις σημειώσεις του βιωματικού σεμιναρίου με θέμα «Σωματοποίηση-Ψυχοσωματικές Νόσοι» «Xρηστική Σκέψη και Σωματοποίηση» Σ.Μπακιρτζόγλου

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Της Λαμπρινής Σταμάτη

Της Λαμπρινής Σταμάτη Η σφαγή των σπάνιων λευκών ρινόκερων, σε ένα καταφύγιο άγριας ζωής στη Νότιο Αφρική, πριν από μερικά χρόνια, ανησύχησε τους ειδικούς. Αρχικά θεωρήθηκαν υπεύθυνοι οι λαθροκυνηγοί, όμως τελικά αποδείχθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ Στρεσσογόνος παράγοντας Οτιδήποτε κάνει τον άνθρωπο να βιώνει στρες Είναι μια αλλαγή στην ομοιόσταση του ατόμου Παράγοντες που προκαλούν στρες Ενδογενείς Εξωγενείς Ενδογενείς

Διαβάστε περισσότερα

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου.

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου. Η σοφία, η κατανόηση, η συμπόνια, και η ολοκληρωμένη προσωπικότητα είναι σίγουρα σημαντικές παράμετροι και χαρακτηριστικά που θα ήθελες να έχει ο ψυχοθεραπευτής σου, αλλά δεν είναι επαρκή κριτήρια στα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Θεωρούμε λοιπόν, την προσωπικότητα το μέσον όπου ένα άτομο

Εισαγωγή. Θεωρούμε λοιπόν, την προσωπικότητα το μέσον όπου ένα άτομο 1 1 2 Εισαγωγή Για τη μελέτη του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου, όπως και για την έρευνα σε κάθε πεδίο της ανθρώπινης γνώσης ο άνθρωπος τείνει να χρησιμοποιεί δύο κυρίως μεθόδους την αναλυτική και τη συνθετική.

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια με τον όρο περιγεννητική περίοδος αναφερόμαστε στο χρονικό διάστημα της κύησης, της λοχείας και των

Διαβάστε περισσότερα

Οι σχέσεις των εφήβων

Οι σχέσεις των εφήβων Οι σχέσεις των εφήβων «Το πρόσωπο με τις πολλές στιγμές, συγκινήσεις και φορτίσεις, που ζει το σήμερα» Δρ. Θάνος Ε. Ασκητής Νευρολόγος-Ψυχίατρος Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

Διαβάστε περισσότερα

Πρόωρότητα κ Μητρικός Θηλασμός

Πρόωρότητα κ Μητρικός Θηλασμός Πρόωρότητα κ Μητρικός Θηλασμός Αντιγόνη Συμεωνίδου, Ψυχολόγoς Ma,PgD- Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια. Προγεννητική Ψυχολόγος υπό Πιστοποίηση ΕΚΠΑ Προωρότητα Πρώτες στιγμές μετά τον τοκετό Mε την γέννηση μας,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ; Η επαγγελματική ανάπτυξη και η ανθρώπινη ανάπτυξη συνδέονται. Η εξελικτική πορεία του ατόμου δεν κλείνει με την είσοδό του στο επάγγελμα ή σε έναν οργανισμό αλλά αντίθετα, την στιγμή εκείνη αρχίζει μία

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ Την έρευνα για τη φύση του την αρχίζει ο άνθρωπος θέτοντας στον εαυτό του την ερώτηση: «Ποιός είμαι; Τι είμαι;» Στην πορεία της αναζήτησης για την απάντηση, η ερώτηση διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1. α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018

Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018 Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018 by Rena Mavridou Αγαπητή Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη, πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Φύλο (sex) Σεξουαλικότητα (sexuality) Σεξουαλική υγεία (sexual health) Κοινωνική ταυτότητα (γένος) (gender) Κοινωνική ταυτότητα φύλου (gender identity) Σεξουαλικός προσανατολισµός

Διαβάστε περισσότερα

Συνδιαλλακτική Ανάλυση (Transactional Analysis - T.A.)

Συνδιαλλακτική Ανάλυση (Transactional Analysis - T.A.) Συνδιαλλακτική Ανάλυση (Transactional Analysis - T.A.) "Οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη απ'άλλο τίποτα, παρά μόνον από άλλους ανθρώπους ικανούς να τους προσέξουν, πράγμα σπάνιο, πολύ δύσκολο, πρόκειται σχεδόν...

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Κουμίδη «Ο μονισμός της ενόρμησης και η έννοια του θανάτου στο στάδιο του καθρέφτη»

Ελένη Κουμίδη «Ο μονισμός της ενόρμησης και η έννοια του θανάτου στο στάδιο του καθρέφτη» Ελένη Κουμίδη «Ο μονισμός της ενόρμησης και η έννοια του θανάτου στο στάδιο του καθρέφτη» Ο Λακάν διαφοροποιήθηκε από τον Φρόυντ στο θέμα των ενορμήσεων: α) Η θεωρία του Φρόυντ στο θέμα αυτό στηριζόταν

Διαβάστε περισσότερα

Μαριέττα Κόντου ΦΤΟΥ ΞΕΛΥΠΗ. Εικόνες: Στάθης Πετρόπουλος

Μαριέττα Κόντου ΦΤΟΥ ΞΕΛΥΠΗ. Εικόνες: Στάθης Πετρόπουλος Ιστορίες που ζεις δυνατά Μαριέττα Κόντου ΦΤΟΥ ΞΕΛΥΠΗ Εικόνες: Στάθης Πετρόπουλος Στο τώρα Έχω δώσει τόσες υποσχέσεις που νομίζω ότι έχω χάσει το μέτρημα. Δεν είναι που λέω ψέματα όταν δεν τις τηρώ, είναι

Διαβάστε περισσότερα

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας Αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ σπάνια αλλά πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας εάν τα αισθανθείτε Αισθάνεστε δυσφορία με τον πόνο στην μέση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Γ. ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) Ημ/νίες Διεξαγωγής: 16-17/11, 30/11, 01/12, 07 08/12, 2013, 11-12/01, 25-26/01, 01-02/02, 15-16/02,

Διαβάστε περισσότερα

Οι ψυχολογικοί παράγοντες των σεξουαλικών διαταραχών

Οι ψυχολογικοί παράγοντες των σεξουαλικών διαταραχών Οι ψυχολογικοί παράγοντες των σεξουαλικών διαταραχών Έ γάλο ποσοστό των σεξουαλικών διαταραχών έχει τις ρίζες υ σε ψυχολογικούς όχι οργανικούς / βιολογικούς παράγοντες ειδικά όταν μιλά για ηλικίες κάτω

Διαβάστε περισσότερα

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Θετική Ψυχολογία Καρακασίδου Ειρήνη, MSc Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Εισαγωγή Θετική-Αρνητική Ψυχολογία Στόχοι της Ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

«Μιλώντας με τα παιδιά μας για όλα»: 2η βιβλιοπαρουσίαση στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει»

«Μιλώντας με τα παιδιά μας για όλα»: 2η βιβλιοπαρουσίαση στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει» 27/11/2018 «Μιλώντας με τα παιδιά μας για όλα»: 2η βιβλιοπαρουσίαση στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει» / Νέοι και Εκκλησία Για να επικοινωνήσουμε, για να καταλάβουμε, για να συμπονέσουμε τον άλλον, χρειάζεται να έχουμε

Διαβάστε περισσότερα

Κρίσεις πανικού!!!! Η διαταραχή πανικού κρίσεις πανικού

Κρίσεις πανικού!!!! Η διαταραχή πανικού κρίσεις πανικού Κρίσεις πανικού!!!! Η διαταραχή πανικού (ΔΠ) είναι μια αγχώδης διαταραχή που εκδηλώνεται με ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα. Είναι μια από τις πιο συχνές ψυχικές παθήσεις κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει

Διαβάστε περισσότερα

Α κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Υπηρεσίας Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας Γραφείου ιασύνδεσης Ιονίου Πανεπιστηµίου

Α κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Υπηρεσίας Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας Γραφείου ιασύνδεσης Ιονίου Πανεπιστηµίου Α κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Υπηρεσίας Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας Γραφείου ιασύνδεσης Ιονίου Πανεπιστηµίου Τρόποι αντιµετώπισης του άγχους. Πρόληψη και θεραπεία της κατάθλιψης. Ψυχολόγος - Howard

Διαβάστε περισσότερα

Ο παιδικός σταθμός, είναι πράγματι ένας «σταθμός» στην πορεία ανάπτυξης και ζωής του ανθρώπου!

Ο παιδικός σταθμός, είναι πράγματι ένας «σταθμός» στην πορεία ανάπτυξης και ζωής του ανθρώπου! Η μετάβαση στον παιδικό σταθμό---ψυχολογία αναπτυξιακού σταδίου στο νήπιο και οφέλη ένταξης Γράφει: Δανάη Χορομίδου, Ψυχολόγος, Απόφοιτος Παν/μίου Αθηνών, Ψυχοθεραπεύτρια-Ψυχοδραματιστής, Συνεργάτης του

Διαβάστε περισσότερα

Maria Gravani Open University of Cyprus

Maria Gravani Open University of Cyprus Αντλεί από πρόσφατη έρευνά μου στο ΑΠΚΥ (μελέτη περίπτωσης) στην οποία συμμετείχαν 8 μέλη ΣΕΠ και 16 φοιτητές της ΣΑΚΕ. Η παρουσίαση οργανώνεται γύρω από τα εξής θέματα: Επικοινωνία Κλίμα-ατμόσφαιρα κατά

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές Διαταραχές. Κεφάλαια 7 8

Διατροφικές Διαταραχές. Κεφάλαια 7 8 Διατροφικές Διαταραχές Κεφάλαια 7 8 7. Πώς να βοηθήσουμε τα άτομα που υποφέρουν από Ψυχογενή Ανορεξία Στόχος η πάσχουσα να τρέφεται κανονικά ώστε να αποκατασταθεί το φυσιολογικό της βάρος. Ο στόχος αυτός

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ, ΤΗΣ ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Ο Freud εξέτασε αναλυτικά τη σχέση ανάμεσα στη φαντασία, την ονειροπόληση (da

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ, ΤΗΣ ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Ο Freud εξέτασε αναλυτικά τη σχέση ανάμεσα στη φαντασία, την ονειροπόληση (da ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ, ΤΗΣ ΟΝΕΙΡΟΠΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Ο Freud εξέτασε αναλυτικά τη σχέση ανάμεσα στη φαντασία, την ονειροπόληση (day-dreaming) και το παιχνίδι στο άρθρο Creative Writers

Διαβάστε περισσότερα