Ελευθερίου Βενιζέλου 237, Γάζι Τηλ./Fax: com ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ

Transcript

1 Ελευθερίου Βενιζέλου 237, Γάζι Τηλ./Fax: com Βρέντζου Μαρία, Φιλόλογος ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα που ακολουθούν: Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur, vultum risu solvit et protinus dixit: «Supervacaneae, ne dicam ineptae, legationis ministri, narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare quam ipsum fieri locupletem; et mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse». Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat. In litteris scribit se cum legionibus celeriter adfore. Gallus, periculum veritus, constituit ut tragulam mitteret. Haec casu ad turrim adhaesit et tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur. Ille epistulam perlegit militesque adhortatur ut salutem sperent. Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: pondus: ονομαστική πληθυντικού risu: γενική πληθυντικού ministri: κλητική ενικού ipsum: δοτική ενικού acie: αιτιατική ενικού pecunia: αιτιατική πληθυντικού amentum: αιτιατική πληθυντικού

2 se: δοτική πληθυντικού α προσώπου legionibus: αφαιρετική ενικού turrim: αιτιατική ενικού haec: γενική πληθυντικού στο ίδιο γένος quodam: αιτιατική ενικού θηλυκού γένους milite: γενική πληθυντικού ille: αιτιατική πληθυντικού ίδιου γένους salutem: ονομαστική ενικού Μονάδες 15 Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: missum: απαρέμφατο μέλλοντα στην ίδια φωνή attulissent: β ενικό προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή uteretur: γ πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα solvit: αφαιρετική σουπίνου narrate: β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα malle: γ ενικό οριστικής ενεστώτα fieri: γερουνδιακό adire: μετοχή ενεστώτα, δοτική ενικού αρσενικού possit: απαρέμφατο παρακειμένου adliget: γ ενικό προστακτικής μέλλοντα στην παθητική φωνή scribit: α πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου adfore: γ ενικό πρόσωπο του παρατατικού στην υποτακτική veritus: αφαιρετική γερουνδίου constituit: α ενικό πρόσωπο του μέλλοντα της οριστικής στην παθητική φωνή adhortatur: απαρέμφατο ενεστώτα Γ1. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων: ad eum, malle, quam fieri, celeriter, veritus, tertio, salutem Μονάδες 15 Μονάδες 7 Γ2. «ut tragulam mitteret»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1) και τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδες 2), την έγκλιση (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 3). Μονάδες 8

3 Γ3. «ut eo uteretur»: να δηλώσετε το σκοπό με τους υπόλοιπους δυνατούς τρόπους. Μονάδες 8 Γ4. missum: να αναλυθεί η μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση. Μονάδες 3 Γ5. «Ille epistulam perlegit»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 4 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Ενώ δηλαδή προσέφεραν σε αυτόν μεγάλη ποσότητα χρυσάφι, σταλμένο από την πολιτεία τους, για να το χρησιμοποιήσει, χαλάρωσε το πρόσωπό του με γέλιο και είπε: «Μέλη της περιττής, για να μην πω ανόητης πρεσβείας, πείτε στους Σαμνίτες ότι ο Μάνιος Κούριος προτιμά να διατάζει τους πλούσιους παρά να γίνει ο ίδιος πλούσιος και θυμηθείτε ότι εγώ δεν είναι δυνατό ούτε στην μάχη να νικηθώ ούτε με χρήματα να διαφθαρώ». Συμβουλεύει τον απεσταλμένο, αν δεν μπορέσει να πλησιάσει, να δέσει την επιστολή στον ιμάντα του ακοντίου και να το ρίξει μέσα στο στρατόπεδο. Στην επιστολή γράφει πως θα έρθει γρήγορα με τις λεγεώνες. Ο Γαλάτης, επειδή φοβήθηκε τον κίνδυνο, αποφάσισε να ρίξει το ακόντιο. Τυχαία αυτό καρφώθηκε σε έναν πύργο και τρεις μέρες αργότερα από κάποιο στρατιώτη γίνεται αντιληπτό και μεταφέρεται στον Κικέρωνα. Εκείνος διαβάζει μέχρι τέλους την επιστολή και προτρέπει τους στρατιώτες να ελπίζουν στη σωτηρία. Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ B1. pondus: pondera risu: risuum ministri: minister ipsum: ipsius acie: aciem pecunia: pecunias amentum: amenta se: nobis legionibus: legione turrim: turrim haec: harum quodam: quandam milite: militum ille: illos salutem: salus

4 Β2. missum: misum iri attulissent: adfer / affer uteretur: utantur solvit: solutu narrate: narretis malle: mavult fieri: faciendus a - um adire: adeunti possit: potuisse adliget:adligator scribit: scripsissemus adfore: adessent veritus: verendo constituit: constituar adhortatur: adhortari Γ1. ad eum: εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε πρόσωπο στο attulissent malle: άμεσο αντικείμενο στο narrate quam fierι: β όρος σύγκρισης (ο α όρος είναι το imperare) που εκφέρεται με quam και ομοιότροπα με τον α όρο (συγκριτική λέξη το malle) celeriter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο adfore veritus: αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος (Gallus), προτερόχρονο tertio: επιθετικός προσδιορισμός στο die salutem: αντικείμενο στο sperent Γ2. ut tragulam mitterent: δευτερεύουσα βουλητική ως αντικείμενο στο constituit, εισάγεται με το βουλητικό σύνδεσμο ut, γιατί είναι καταφατική, εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το περιεχόμενό της είναι κάτι το επιθυμητό, και συγκεκριμένα με υποτακτική ενεστώτα (mitteret) γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (constituit) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν (ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων συγχρονισμός κύριας με δευτερεύουσα). Γ3. ut eo uteretur: 1. qui eo uteretur

5 2. usum eo 3. eo utendi causa 4. ad eo utendum Γ4. missum quod missum est /erat Γ5. Ille epistulam perlegit Epistula ab illo perlegitur ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ Απαγόρευση Β όρος σύγκρισης Παθητική περιφραστική συζυγία debeo + απαρέμφατο Δήλωση σκοπού Δήλωση εκφοράς χρόνου Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική Μετατροπή παθητικής σύνταξης σε ενεργητική ΔΗΛΩΣΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ Μάθημα 25 Opibus urbis nolite confidere Ne confisi sitis opibus urbis Neminem credideritis patriae consulturum esse Nolite credere patriae consulturum esse Μάθημα 28 Noli spectare quanti homo sit Ne spectaveris quanti homo sit ΔΗΛΩΣΗ Β ΟΡΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ Μάθημα 28

6 ut nihil ei gratius possit quam recuperatio fugitivi ut nihil ei gratius possit recuperatione fugitivi Μάθημα 31 Et fortior hoste hasta eum transfixit et armis spoliavit Et fortior quam hostis hasta eum transfixit et armis spoliavit Μάθημα 37...sed nihil miserius quam ipsa victoria...sed nihil miserius ipsa victoria Μάθημα 41 et his antiquiores Horatii et antiquiores Horatii quam hi Μάθημα 46 Nec magis vituperandus est proditor patriae quam proditor communis utilitatis. Nec magis vituperandus est proditor patriae proditore communis utilitatis.... quod decet cariorem nobis esse patriam quam nosmet ipsos quod decet cariorem nobis esse patriam nobismet ipsis. ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΗΣ ΣΥΖΥΓΙΑΣ ΣΕ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ DEBEO + ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ Μάθημα 46 Nec magis vituperandus est proditor patriae Nec debet magis vituperari a nobis proditorem patriae...ut laudandus is sit ut debeat laudari a nobis eum Μάθημα 48 quod imperandum militibus esset...

7 quod deberet imperari militibus ab eo ΔΗΛΩΣΗ ΣΚΟΠΟΥ Μάθημα 34 Complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt (σουπίνο) ut salutarent (τελική πρόταση) qui salutarent (αναφορική τελική πρόταση) salutandi causa (causa + γενική γερουνδίου) ad salutandum (ad + αιτιατική γερουνδίου) Μάθημα 36 cum... attulissent, ut eo uteretur, (τελική πρόταση) qui eo uteretur (αναφορική τελική πρόταση) usum eo (σουπίνο) eo utendi causa (causa + γενική γερουνδίου) ad eo utendum (ad + αιτιατική γερουνδίου) Μάθημα 40 Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ut iudicaretur C. Marius...hostis (τελική πρόταση) a quo iudicaretur C. Marius...hostis (αναφορική τελική πρόταση) iudicatum C. Marium...hostem (σουπίνο)... C. Marii hostis iudicandi causa (causa + γενική γερουνδίου) ad C. Marium hostem iudicandum (ad + αιτιατική γερουνδίου) Μάθημα 41 Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? (τελική πρόταση) qui consequaris (αναφορική τελική πρόταση) consecutum (σουπίνο) consequendi causa (causa + γενική γερουνδίου) ad consequendum (ad + αιτιατική γερουνδίου) Μάθημα 49...Brutus ad eam obiurgandam venit (ad + αιτιατική γερουνδίου)

8 Brutus venit ut obiurgaret eam (τελική πρόταση) Brutus venit qui obiurgaret eam (αναφορική τελική πρόταση) Brutus venit obiurgatum eam (σουπίνο) Brutus venit obiurgandae eius causa (causa + γενική γερουνδίου) ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΥΠΟΘΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ ΣΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΕΙΔΗ Μάθημα 30 si habet Asia suspicionem Υπόθεση: si habet Απόδοση: debemus Είδος: Ανοιχτή υπόθεση στο παρόν Μετατροπή: Si habuit debuimus Si habebit (habuerit) debebimus Si haberet deberemus Si habuisset debuissemus Si habeat debeamus Μάθημα 42 si in hunc animadvertissem Υπόθεση: si animadvertissem Απόδοση: dicerent Είδος: αντίθετο του πραγματικού με την υπόθεση να αναφέρεται στο παρελθόν και την απόδοση στο παρόν Μετατροπή: Si animadverto dicunt Si animadverti dixerunt Si animadvertam / animadvertero dicent Si animadverterem dicerent Si animadvertissem Si animadvertam dicant

9 ΔΗΛΩΣΗ ΕΚΦΟΡΑΣ ΧΡΟΝΟΥ Μάθημα 41...abhinc multis annis abhinc multos annos Μάθημα 45...et tertio post die et post tertium diem ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ Galli everterunt urbem Romam (21) Urbs Roma eversa est a Gallis Huic Arria funus ita paravit (23) Funus huic ab Aria ita paratum est Ego non cognosco vocem tuam? (24) Vox tua non cognoscitur a me? Accius tragoediam suam ei desideranti legit (27) Tragoedia sua ei desideranti lecta est ab Accio. Id exemplum sutorem quendam incitavit (29) Sutor quidam eo exemplo incitatus est Oleum et operam perdidi (29) Oleum et opera perdita sunt a me Murenam laudare debemus (30) Murena laudandus est nobis Sed consul adulescentem morte multavit (31) Sed adulescens morte multatus est a consule Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit (34) Tum praesidium domesticorum in tecto a Scipione conlocatum est Samnitium divitias contempsit (36) Samnitium divitiae contemptae sunt (a Manlio) Sed tantus furor omnes invaserat (37) Sed omnes tanto furore invasi erant Ego libenter tibi mea sede cedo (38) Mea sedes libenter tibi a me ceditur leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt (46) salus omnium anteponitur saluti singulorum legibus ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ

10 Tum Camillus dictator est factus (21) Tum Camillum dictatorem fecerunt. Tandem corvus salutationem didicit (29) Tandem sutor docuit corvum salutationem....et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est (31) et dux hostium his verbis proelio eum lacessivit. meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse (40) meminero urbem Romam et Italiam Marium conservavisse. quod a Caesare scriptum est (41) quod C. Caesar scripsit...roma non oppugnaretur (a te) (43) tu non oppugnares Romam et tertio post die a quondam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur (45) et tertio post die quidam miles hanc conspicit et ad Ciceronem defert. Philosophi mundum censent regi numine deorum (46) Philosophi numen deorum regere mundum censent...a cerva sese monitum esse praedicabat (48) cervam monuisse se ipsum praedicabat. Η διεύθυνση του φροντιστηρίου «Σύγχρονη Εκπαίδευση» και οι καθηγητές του εύχονται σε όλους τους υποψηφίους καλή επιτυχία στις επερχόμενες Πανελλαδικές εξετάσεις.