ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Εκτίμηση χημικής κατάστασης των υπόγειων υδατικών συστημάτων

Transcript

1 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Εκτίμηση χημικής ς των υπόγειων υδατικών συστημάτων Με την Υπουργική Απόφαση 1811/2011 (ΦΕΚ 3322 Β /2011) καθορίζονται οι ανώτερες αποδεκτές τιμές για τη συγκέντρωση συγκεκριμένων ρύπων, ομάδων ρύπων ή δεικτών ρύπανσης στα υπόγεια ύδατα που ενδέχεται να απαντούν στη φύση ή/και να είναι αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, σε εφαρμογή της παραγράφου 2 του Άρθρου 3 της υπ. αριθ /2208/Ε130/2009 Κοινής Υπουργικής Απόφασης (Β 2075) με στόχο την αξιολόγηση της χημικής ς των συστημάτων υπόγειων υδάτων, σύμφωνα με τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 4, παράγραφος 2, της ανωτέρω Απόφασης. Στα συστήματα υπογείων υδάτων εφαρμόζονται σε εθνικό επίπεδο οι ανώτερες αποδεκτές τιμές που ορίζονται στο Παράρτημα του Άρθρου 7 (Μέρη Α και Β) της Απόφασης 1811/2011. Οι τιμές αυτές αναφέρονται σε επιτρεπτές συγκεντρώσεις και δεν αφορούν χημικές επιβαρύνεις που οφείλονται σε αυξημένες φυσικές τιμές υποβάθρου λόγω γεωλογικών αιτιών. Πίνακας 1. Ποιοτικά πρότυπα υπόγειων υδάτων σύμφωνα με το Παράρτημα I της KYA 39626/2208/Ε130/2009 (Β 2075) A/A Ρύπος Ποιοτικό πρότυπο (1) Νιτρικά Άλατα 50 mg/l (2) Δραστικές ουσίες φυτοφαρμάκων (συμπεριλαμβάνονται αντίστοιχοι μεταβολίτες, προϊόντα αποικοδόμησης και αντιδράσεων) (1) 0,1 μg/l 0,5 μg/l (συνολικό (2) ) (1) Ως «φυτοφάρμακα», νοούνται τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και τα βιοκτόνα, όπως ορίζονται αντίστοιχα στις σχετικές διατάξεις της κείμενης εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας. (2) Ως «συνολικό», νοείται το άθροισμα όλων των επιμέρους φυτοφαρμάκων που ανιχνεύονται και προσδιορίζονται ποσοτικά κατά τη διαδικασία παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων σχετικών προϊόντων μεταβολισμού, προϊόντων αποδόμησης και προϊόντων αντίδρασης. Πίνακας 2. Ανώτερες αποδεκτές τιμές και δείκτες ρύπανσης, σύμφωνα με το Άρθρο 3 της Απόφασης 1811/2011, για τις ακόλουθες ουσίες που ενδέχεται να απαντούν στη φύση ή/και να είναι αποτέλεσμα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (Μέρος Β, ΥΑ 1811/2011) A/A Παράμετρος Ανώτερη αποδεκτή τιμή (1) ph 6,50-9,50 (2) Aγωγιμότητα 2500μS/cm (3) Αρσενικό 10 μg/l (4) Κάδμιο 5 μg/l (5) Μόλυβδος 25 μg/l (6) Υδράργυρος 1,0 μg/l (7) Νικέλιο 20 μg/l (8) Ολικό χρώμιο 50 μg/l (9) Αργίλιο 200 μg/l (10) Αμμώνιο 0,50 mg/l (11) Νιτρώδη 0,50 mg/l (12) Χλωριούχα ιόντα 250 mg/l (13) Θειικά ιόντα 250 mg/l (14) Άθροισμα Τριχλωροαιθυλένιου και Τετραχλωροαιθυλένιου 10 μg/l 1

2 Οι τιμές των παραπάνω πινάκων αφορούν εσωτερικά υπόγεια υδάτινα σώματα στα οποία δεν εντοπίζεται επηρεασμός από ιδιαίτερες γεωλογικές ή υδρογεωλογικές συνθήκες που θα μπορούσαν να εμπλουτίσουν τα νερά σε συγκεντρώσεις συγκεκριμένων ιόντων (π.χ. γειτνίαση με αποθέσεις γυψούχων οριζόντων, υδραυλική επικοινωνία με τη θάλασσα, κ.λπ.). Οι κυριότερες πηγές ρύπανσης των υπογείων υδάτων του διαμερίσματος Θεσσαλίας προέρχονται από τις εντατικές καλλιέργειες που πραγματοποιούνται στις πεδινές εκτάσεις του διαμερίσματος, τις αστικές και βιομηχανικές δραστηριότητες, σε αβαθείς υδροφορίες από τα επιφανειακά νερά τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις είναι αποδέκτες αστικών αποβλήτων και τους χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (στο εξής θα αναφέρονται ΧΑΔΑ). Εκτίμηση ποσοτικής ς των υπόγειων υδατικών συστημάτων Η αξιολόγηση της ποσοτικής ς στηρίζεται στη μελέτη της κύμανσης της υπόγειας στάθμης και ειδικότερα στην εκτίμηση-καταγραφή των υπερετήσιων τάσεων που καταγράφονται. Με βάση την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά (ΟΠΝ), η αξιολόγηση των τάσεων που διαμορφώνονται στην κύμανση της υπόγειας στάθμης ενός ΥΥΣ, πρέπει να πραγματοποιείται με παράλληλη μελέτη της κύμανσης της ηλεκτρικής αγωγιμότητας, η, και, των χλωριόντων (Cl-), σε περιπτώσεις παράκτιων ή γειτνιαζόντων με τη θάλασσα υδατικών συστημάτων (όπου ενέχει ο κίνδυνος της θαλάσσιας διείσδυσης λόγω διατάραξης της υδροδυναμικής ισορροπίας και τελικά υποβάθμισης της χημικής ς του θιγόμενου ΥΥΣ). Οι πιέσεις που δέχονται τα υπόγεια υδατικά συστήματα της λεκάνης, από την άντληση των αποθεμάτων τους για την κάλυψη των αναγκών της περιοχής σε νερό, αποτελούν τον κύριο λόγο επιδείνωσης της ποσοτικής τους ς, ενώ συχνά η απόληψη αυτή επιτείνει ή και αποτελεί σε κάποιες περιπτώσεις το γενεσιουργό αίτιο υποβάθμισης και της ποιοτικής τους ς. Οι πιέσεις, λόγω απολήψεων, είναι σημαντικές και λόγω της επίδρασης, μέσω της μείωσης των διακινούμενων υπογείως ποσοτήτων νερού, στη μειωμένη διάλυση και διασπορά των ρύπων, όπως επίσης και στην επέκταση της υφαλμύρινσης και στη σχέση του υπόγειου συστήματος με, κατά κύριο λόγο, τα συνδεόμενα επιφανειακά υδατικά συστήματα (μείωση των εκφορτίσεων και κατά συνέπεια ενδεχόμενος περιορισμός των βιοτικών λειτουργιών των εξαρτώμενων οικοσυστημάτων). Η στάθμη του υπόγειου νερού και οι παροχές των πηγών στα καρστικά συστήματα αποτελούν παραμέτρους παρακολούθησης της ποσοτικής ς των υπογείων συστημάτων. Η στάθμη μεταβάλλεται σύμφωνα με τη διακύμανση των εισροών (ρυθμιστικά αποθέματα) και εκροών (αντλήσεις φυσικές εκφορτίσεις-πλευρικές μεταγγίσεις). Τα στοιχεία που συλλέγονται ανά υπόγειο υδατικό σύστημα και επεξεργάζονται είναι : αντλούμενη ποσότητα νερού ετησίως για κάθε χρήση (π.χ. ύδρευση, άρδευση, βιομηχανία) κατανομή και πυκνότητα θέσεων υδροληψίας σύνδεση με τα υπόγεια υδατικά συστήματα συλλογή μετρήσεων στάθμης και παροχών πηγών των υπόγειων υδροφορέων, σύνταξη διαγραμμάτων μεταβολής στάθμης και παροχών με το χρόνο σύνταξη ισοζυγίων ανά υπόγειο υδατικό σύστημα σύγκριση των μέσων ετήσιων ρυθμιστικών αποθεμάτων με τις μέσες ετήσιες αντλήσεις και φυσικές εκφορτίσεις ή πλευρικές μεταγγίσεις. 2

3 Στη συνέχεια δίνονται σε Πίνακες ανά λεκάνη απορροής ποταμού η προσδιορισμένη χημική και ποσοτική των υπογείων υδατικών συστημάτων όπου δίνονται επίσης οι τάσεις ρύπων και πτώσης στάθμης μαζί με τις αυξημένες τιμές φυσικού υποβάθρου και τις τοπικές υπερβάσεις ιχνοστοιχείων. 3

4 4

5 α/α Κωδικός Όνομα συστήματος 1 η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ ΥΔ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ (EL08) Ποσοτική χημική υπογείων υδατικών σωμάτων λεκάνης Πηνειού Υδρολογική λεκάνη Αρχικός ή περαιτέρω χαρακτηρισμός Ποσοτική Τάση πτώσης στάθμης Χημική Τάση ρύπων Αυξημένες τιμές υποβάθρου (background levels) Τοπικές υπερβάσεις ιχνοστοιχείων 1 GR Σύστημα Κόζιακα Mn, Ni, Pb, Cd, As 2 GR GR GR GR Σύστημα Παλαιοσαμαρίνας Βούλας Σύστημα πεδιάδας Νοτιοδυτικής Θεσσαλίας Σύστημα Σαραντάπορου Σύστημα Κρανιάς Ελασσόνας Ni, Pb, Cd, As Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Κακή Ναι Κακή (Cond: , Cl: 6,7 921, SO4: , NO3: mg/l) Τοπική (Cond, Cl, SO4, NO3) 6 GR Σύστημα Ποταμιάς 7 GR GR GR GR GR GR GR GR Σύστημα Δαμασίου Τιτάνου Σύστημα Φυλληΐου Ορφανών Σύστημα Εκκαρας Βελεσιωτών Σύστημα Λάρισας Κάρλας Σύστημα Ολύμπου Όσσας Σύστημα Ταουσάνης Καλού νερού Σύστημα Ναρθακίου Βρυσίων Σύστημα Χασίων Αντιχασίων Fe, Mn, Cr, Ni, Pb, Cd, Al, As Fe, Ni, Pb, Cd, As Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Κακή Ναι Καλή Όχι Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Κακή Ναι Καλή - Fe, Mn, Ni, Pb, Cd, Al, As Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Κακή Ναι Καλή Τοπική Fe, Cr, Al, B Fe, Ni, Pb, Cd, As Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Κακή Ναι Κακή (NO3: mg/l) Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Κακή Ναι Καλή Τοπική - Fe, Ni, Pb, Cd, Al, As 5

6 α/α Κωδικός Όνομα συστήματος Υδρολογική λεκάνη Αρχικός ή περαιτέρω χαρακτηρισμός Ποσοτική Τάση πτώσης στάθμης Χημική 15 GR Σύστημα Ξυνιάδος Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Κακή Ναι Καλή Τοπική 16 GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR Σύστημα Ελασσώνας Τσαρίτσανης Σύστημα κώνου Τιταρήσιου Σύστημα κώνου Πηνειού Πορταΐκού Παμισού Χασίων Φαρκαδώνας Κάτω Ολύμπου Σαραντάπορου Μακρυχωρίου Συκουρίου Μαυροβουνίου Όσσας άνω ρου Ενιπέα Ξυνιάδας Κέδρου Ελάτης Ρεντίνας Μαλακασιώτικου ρέματος Τάση ρύπων Αυξημένες τιμές υποβάθρου (background levels) Τοπικές υπερβάσεις ιχνοστοιχείων Fe, Mn Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Κακή Ναι Καλή Τοπική Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Κακή Ναι Καλή Όχι Πηνειού (GR16) Περαιτέρω Καλή Όχι Κακή (NO3: mg/l) - Fe, Mn, Ni, Pb, Cd, As Fe, Mn, Ni, Pb, Cd, Al, As Mn, Ni, Pb, Cd, Al, As 6

7 α/α Κωδικός Όνομα συστήματος 1 GR Ποσοτική χημική υπογείων υδατικών σωμάτων λεκάνης Αλμυρού Πηλίου Λοφώδες σύστημα Αλμυρού Βελεστίνου 2 GR Σύστημα Αλμυρού 3 GR Σύστημα Μαυροβουνίου Κάρλας 4 GR Σύστημα Όρθρυος 5 GR Συστήματα Πηλίου 6 GR Νέας Αγχιάλου Νέας Ιωνίας Υδρολογική λεκάνη Αρχικός ή περαιτέρω χαρακτηρισμός Ποσοτική Τάση πτώσης στάθμης Χημική Τάση ρύπων Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Περαιτέρω Κακή Ναι Κακή (Cl: , NO3: 8-58 mg/l) Τοπική Αυξημένες τιμές υποβάθρου (background levels) Περαιτέρω Καλή Ναι Καλή Όχι Cl=335mg/l Τοπικές υπερβάσεις ιχνοστοιχείων Fe, Ni, Pb, Cd, As, Sb Fe, Mn, Ni, Pb, Cd, As Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Cl=935mg/l Sb Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι Αρχικός Καλή Όχι Καλή Όχι 7

8 1η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ ΥΔ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ (EL08) Ποσοτική υπογείων υδατικών συστημάτων GR GR GR GR Αργυροπουλείου GR GR GR GR GR GR GR GR Κωδικός ΥΥΣ GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR Ονομασία ΥΥΣ Σύστημα Κόζιακα Σύστημα Παλιοσαμαρίνας-Βούλας Σύστημα πεδιάδας Νοτιοδυτικής Θεσσαλίας Σύστημα Σαραντάπορου Σύστημα Κρανιάς-Ελασσώνος Σύστημα Ποταμιάς Σύστημα Δαμασίου-Τιτάνου Σύστημα Φυλλήϊου-Ορφανών Λοφώδες σύστημα Αλμυρού-Βελεστίνου Σύστημα Εκκάρας-Βελεσιωτών Σύστημα Λάρισας-Κάρλας Σύστημα Κάτω Ολύμπου-Όσσας Σύστημα Ταουσάνης-Καλού Νερού Σύστημα Αλμυρού Σύστημα Μαυροβουνίου-Κάρλας Σύστημα Όρθρυος Συστήματα Πηλίου Σύστημα Ναρθακίου-Βρυσίων Σύστημα Χασίων-Αντιχασίων Σύστημα Ξυνιάδος Σύστημα Ελασσώνας-Τσαρίτσανης Σύστημα κώνου Τιταρήσιου Σύστημα κώνου Πηνειού-Πορταϊκού-Παμισού Χασίων-Φαρκαδώνας Κάτω Ολύμπου-Σαραντάπορου Μακρυχωρίου-Συκουρίου Μαυροβουνίου-Όσσας Ν.Αγχιάλου-Ν.Ιωνίας άνω ρου Ενιπέα Ξυνιάδας-Κέδρου Ελάτης-Ρεντίνας Μαλακασιώτικου ρέματος GR GR GR GR GR16 ΛΑΠ Πηνειού GR Κάρλας GR GR GR17 ΛΑΠ Αλμυρού - Πηλίου GR Υπόμνημα GR GR GR Ποτάμια Υδάτινα Σώματα Λιμναία Υδάτινα Σώματα GR GR ΛΑΠ GR Περιοχή Λεκανών Απορροής Ποταμών GR08 GR Όριο λοιπών ΠΛΑΠ Ποσοτική Κατάσταση ΥΥΣ Σμοκόβου GR GR GR Καλή Κακή 8 GR

9 1η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ ΥΔ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ (EL08) Χημική υπογείων υδατικών συστημάτων GR GR GR GR Αργυροπουλείου GR GR GR GR GR GR GR GR Κωδικός ΥΥΣ GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR GR Ονομασία ΥΥΣ Σύστημα Κόζιακα Σύστημα Παλιοσαμαρίνας-Βούλας Σύστημα πεδιάδας Νοτιοδυτικής Θεσσαλίας Σύστημα Σαραντάπορου Σύστημα Κρανιάς-Ελασσώνος Σύστημα Ποταμιάς Σύστημα Δαμασίου-Τιτάνου Σύστημα Φυλλήϊου-Ορφανών Λοφώδες σύστημα Αλμυρού-Βελεστίνου Σύστημα Εκκάρας-Βελεσιωτών Σύστημα Λάρισας-Κάρλας Σύστημα Κάτω Ολύμπου-Όσσας Σύστημα Ταουσάνης-Καλού Νερού Σύστημα Αλμυρού Σύστημα Μαυροβουνίου-Κάρλας Σύστημα Όρθρυος Συστήματα Πηλίου Σύστημα Ναρθακίου-Βρυσίων Σύστημα Χασίων-Αντιχασίων Σύστημα Ξυνιάδος Σύστημα Ελασσώνας-Τσαρίτσανης Σύστημα κώνου Τιταρήσιου Σύστημα κώνου Πηνειού-Πορταϊκού-Παμισού Χασίων-Φαρκαδώνας Κάτω Ολύμπου-Σαραντάπορου Μακρυχωρίου-Συκουρίου Μαυροβουνίου-Όσσας Ν.Αγχιάλου-Ν.Ιωνίας άνω ρου Ενιπέα Ξυνιάδας-Κέδρου Ελάτης-Ρεντίνας Μαλακασιώτικου ρέματος GR GR GR GR16 ΛΑΠ Πηνειού GR GR Κάρλας GR GR GR17 ΛΑΠ Αλμυρού - Πηλίου GR Υπόμνημα GR GR GR Ποτάμια Υδάτινα Σώματα Λιμναία Υδάτινα Σώματα GR GR ΛΑΠ Περιοχή Λεκανών Απορροής Ποταμών GR08 Όριο λοιπών ΠΛΑΠ Χημική Κατάσταση ΥΥΣ GR GR Σμοκόβου GR GR Καλή Κακή 9 GR GR

10 10