ανασκοπήσεις 02//ERSPC και PLCO: Το PSA σαν µέθοδος µαζικού πληθυσµιακού ελέγχου Κ. Σταµατίου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ανασκοπήσεις 02//ERSPC και PLCO: Το PSA σαν µέθοδος µαζικού πληθυσµιακού ελέγχου Κ. Σταµατίου"

Transcript

1 ανασκοπήσεις Κ. Σταµατίου 02//ERSPC και PLCO: Το PSA σαν µέθοδος µαζικού πληθυσµιακού ελέγχου Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος του ανδρικού φύλου στο δυτικό κόσµο και η δεύτερη κύρια αιτία του θανάτου µετά από τον καρκίνο των πνευµόνων (1). Εκτός από τα συµπτώµατα από υποκυστικό κώλυµα και τα οστικά άλγη που εµφανίζονται στην προχωρηµένη και µεταστατική νόσο ο καρκίνος του προστάτη δεν προκαλεί συµπτώµατα, εποµένως οι προσπάθειες να µειωθεί η θνησιµότητα της ασθένειας βασίζονται στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Οι διαθέσιµες µέθοδοι πρώιµης ανίχνευσης του προστατικού καρκίνου περιλαµβάνουν την δακτυλική εξέταση του προστάτη ( ΕΠ) και το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA). Προς το παρόν, δεν υπάρχει καµία αποτελεσµατική διαγνωστική εξέταση για τον πρώιµο καρκίνο του προστάτη καθώς ούτε η ΕΠ ούτε το PSA είναι 100% ακριβή. Αντίθετα, και τα δύο έχουν χαµηλή προγνωστική αξία (21-55% για τη ΕΠ και 32-49% για το PSA) ενώ κανένα εκ των δυο δεν έχει υψηλή ευαισθησία (53,2% και 72,1% αντίστοιχα) (2). Η ΕΠ που χρησιµοποιήθηκε ευρέως στην προ-psa εποχή διέπεται από υποκειµενικότητα και έχει περιορισµένη αποτελεσµατικότητα στην ανίχνευση µικρών καρκίνων (3). Επιπλέον, δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσµατική στην πρόληψη του µεταστατικού καρκίνου του προστάτη ή του θανάτου από τον καρκίνο του προστάτη ενώ στην προ του PSA εποχή η µεγάλη πλειοψηφία των καρκίνων που διαγιγνώσκονταν µέσω της ΕΠ δεν ήταν περιορισµένοι στο όργανο (και έτσι µη ιάσιµοι) (4). Από το 1990 και µετά η εξέταση PSA έχει εγκριθεί για την ανίχνευση του προστατικού καρκίνου και χρησιµοποιήθηκε στον προσυ- µπτωµατικό έλεγχο ασθενών µε καρκίνο του προστάτη. Το γεγονός ότι η εξέταση είναι µη επεµβατική, καλά αποδεκτή (τα αρνητικά συναισθήµατα και η αµηχανία αποτελούν εµπόδιο για πολλούς άνδρες για να υποβληθούν σε ΕΠ) και πιο ευαίσθητη από την ΕΠ το PSA υιοθετήθηκε βαθµιαία στην καθηµερινή πρακτική (5,6). Για περισσότερο από 10 έτη το PSA χρησιµοποιήθηκε σποραδικά σε εκατοµµύριο άτοµα παγκοσµίως. Σήµερα, η ένδειξη για την προστατική βιοψία στις δυτικές χώρες σχεδόν αποκλειστικά καθορίζεται µε βάση την τιµή του PSA. Χρησι- µοποιώντας την τιµή των 4.0ngr/ml ως όριο για τη διενέργεια βιοψίας περίπου το 35% των ατόµων που υποβάλλονται στην εξέταση βρίσκονται να έχουν καρκίνο στη βιοψία (7). Ήδη από την έναρξη της χρήσης του PSA (το χρονικό διάστηµα ) ο ρυθµός ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη εκτινάχθηκε απότοµα από 2 σε 6%, ενώ στις αρχές της προηγούµενης δεκαετίας και έως το 1995 που είναι εποχή ευρείας χρήσης του PSΑ παρατηρήθηκε µια «επιδηµική» αύξηση µε ρυθµό 18.4%. Από το 1992 ο ρυθµός ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη περιορίστηκε στο 14% ανά έτος και έκτοτε σταθεροποιείται. Στη πραγµατικότητα η αύξηση αυτή αντιπροσωπεύει ένα µεγάλο αριθµό από την «δεξαµενή» των ιστολογικών καρκίνων τους οποίους ανίχνευσαν νέα διαγνωστικά εργαλεία όπως το TRUS και τα πιστόλια βιοψίας και κυρίως το PSA Είναι σαφές πάντως ότι η εισαγωγή και η ευρεία χρήση του αύξησε σε αξιοπρόσεκτο βαθµό την δυνατότητα ανίχνευσης του πρώιµου προστατικού καρκίνου (8). Αποτελεί ωστόσο αντικείµενο διχογνωµίας εάν τυχόν βλάβη από την υπερδιάγνωση και την επακόλουθη υπερθεραπεία επισκιάζει τα ευεργετήµατα που προσφέρει η πρώιµη διάγνωση και ήδη από την περασµένη δεκα-

2 36-37 ανασκοπήσεις ετία διατυπώθηκαν αµφιβολίες για την ορθή διαχείριση του προσυµπτωµατικού ελέγχου (9,10). Θα πρέπει επίσης να σηµειωθεί ότι ένα µερίδιο από την συνολική αύξηση της συχνότητας εµφάνισης του καρκινώµατος του προστάτη µπορεί να οφείλεται στην αύξηση του µέσου όρου ζωής κυρίως στις χώρες του δυτικού ηµισφαιρίου (11,12). Από την άλλη πλευρά, ορισµένοι ερευνητές κατέδειξαν µια µείωση κατά 6% στη γενική θνησιµότητα του καρκίνου του προστάτη (2). Στην πραγµατικότητα, είναι δύσκολο να αποδοθεί αυτή η µείωση στην εφαρ- µογή του PSA, επειδή η επίδραση είναι χρονικά κοντά στη χρήση της µεθόδου. Επίσης, υπάρχει µικρός συσχετισµός µεταξύ της µείωσης της θνησι- µότητας και της έντασης του προσυµπτωµατικού ελέγχου στις διάφορες χώρες (2). Ένας δίαυλος αντιπαραθέσεων σχετικά µε τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα του προσυµπτωµατικού ελέγχου αναπτύχθηκε έκτοτε (13). υο µεγάλες, καλά σχεδιασµένες, προοπτικές, τυχαιοποιηµένες, πολυκεντρικές µελέτες ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 µε σκοπό να εκτιµήσουν µεταξύ άλλων την συµβολή του προσυµπτωµατικού ελέγχου, για τον καρκίνο του προστάτη η European Randomized Study of Screening for Prostate Cancer (ERSPC) και για τον καρκίνο του προστάτη, των πνευµόνων, του παχέως εντέρου και των ωοθηκών η Prostate, Lung, Colorectal, and Ovarian Cancer Screening Trial (PLCO). Η ERSPC είναι η µεγαλύτερη µελέτη πάνω στον καρκίνο του προστάτη που έγινε ποτέ. Η µελέτη συµπεριέλαβε αρχικά άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών από εννέα χώρες -Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Ισπανία, Σουηδία Ελβετία και Πορτογαλία- µε προοπτική παρακολούθησης µέχρι 12 έτη. Η κύρια έκβαση ήταν το ποσοστό θανάτων από καρκίνο του προστάτη. Κριτήριο αποκλεισµού ήταν η προηγούµενη διάγνωση καρκίνου του προστάτη και η διενέργεια προσυ- µπτωµατικού ελέγχου για καρκίνο του προστάτη. Τα κύρια πλεονεκτήµατα της µελέτης ήταν ο µεγάλος αριθµός συµµετεχόντων, το ικανό χρονικό διάστηµα παρακολούθησης και η αντιπροσωπευτικότητα δεδοµένου ότι συµπεριλάµβανε άνδρες από τη βόρεια κεντρική και νότια Ευρώπη. Μεταξύ των µειονεκτηµάτων της µελέτης ήταν ορισµένοι περιορισµοί λόγω των διαφορετικών εθνικών κανονισµών, οι διαφορετικές διαδικασίες συγκέντρωσης και τυχαιοποίησης που ακολουθήθηκαν σε κάθε χώρα, οι διαφορετικές τακτικές screening (συνδυασµός ΕΠ και PSA, ή PSA µόνο), η διακύ- µανση των τιµών cut-off του PSA (από 3 έως 10 ng/ml) αλλά και οι διαφορές στην τακτική της βιοψίας (αριθµός και θέση) που ακολουθήθηκαν στις διάφορες χώρες ή στις διάφορες περιόδους. Παρόλο που το χρονικό διάστηµα διαλογής ήταν ίδιο στις περισσότερες χώρες (κάθε 4 έτη) στην Σουηδία ήταν κάθε 2 έτη και στο Βέλγιο το διάστη- µα µεταξύ του πρώτου και δεύτερου κύκλου ήταν 7 έτη. Τέλος, η θεραπεία που εφαρµόστηκε στους ασθενείς µε καρκίνο του προστάτη διέφερε από χώρα σε χώρα ανάλογα µε τις εθνικές πολιτικές και τις ισχύουσες κατευθυντήριες γραµµές. Τα αποτελέσµατα της µελέτης που παρουσιάστηκαν στο 24ο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Ένωσης (EAU) (Στοκχόλµη Μαρτίου 2009) βασίζονταν σε στοιχεία από 162,000 άνδρες ηλικίας ετών. εν συµπεριλήφθηκαν στοιχεία από άνδρες ηλικίας µεγαλύτερης των 69 ετών καθώς και τα συνολικά στοιχεία από τη Πορτογαλία (η συµµετοχή διακόπηκε το 2000 λόγω ανεπαρκούς τεκµηρίωσης) και από τη Γαλλία (λόγω της σύντοµης διάρκειας follow up αφού η συµµετοχή ξεκίνησε το 2001). Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα αυτά παρατηρήθηκε µια σχετική µείωση θνησιµότητας του καρκίνου του προστάτη κατά 20%. Όπως επισηµαίνεται από τους ίδιους τους ερευνητές, λόγω των διαφορετικών διαδικασιών συγκέντρωσης και τυχαιοποίησης που ακολουθήθηκαν η παραπάνω εκτίµηση της µείωσης της θνησιµότητας πιθανώς δεν αντιπροσωπεύει την επίδραση του προσυµπτωµατικού ελέγχου στο επίπεδο του πληθυσµού ή σε ατοµικό επίπεδο αλλά αντίθετα είναι µια µίξη αυτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η στατιστική διόρθωση

3 ανασκόπηση// 02//ERSPC και PLCO: Το PSA σαν µέθοδος µαζικού πληθυσµιακού ελέγχου για την περίπτωση µη συµµόρφωσης φανερώνει ένα ακόµα µεγαλύτερο ποσοστό επίδρασης του προσυµπτωµατικού ελέγχου στη µείωση της θνητότητας για τα άτοµα που υποβλήθηκαν πραγµατικά σε έλεγχο. Θα µπορούσε να υποτεθεί ότι η µείωση θνησιµότητας του καρκίνου του προστάτη θα ήταν µεγαλύτερη εάν το χρονικό διάστηµα µεταξύ των ελέγχων ήταν µικρότερο από 4 έτη δεδοµένου ότι η χρονική ανοχή των επιθετικών καρκίνων, που άλλωστε αποτελούν τον σηµαντικότερο στόχο της διαλογής, είναι πολύ µικρότερη. Τυχόν στατιστικά σηµαντική διαφορά στο ποσοστό θνησιµότητας µεταξύ του Σουηδικού σκέλους και του Βελγικού ή των υπολοίπων θα επιβεβαίωνε την παραπάνω παρατήρηση. Οι διαφορετικές τακτικές screening, η διακύµανση των τιµών cut-off του PSA και οι διαφορές στην τακτική της βιοψίας που ακολουθήθηκαν θα µπορούσαν επίσης να έχουν αντίκτυπο στο ποσοστό µείωσης της θνητότητας. Η µελέτη ERSPC υπολείπεται ακόµα στην αξιολόγηση της ποιότητας ζωής και της οικονοµικής αποτελεσµατικότητας. υστυχώς τα αποτελέσµατα την µεγαλύτερων ηλικιακών οµάδων θεωρήθηκαν προκαταρκτικά και δεν δόθηκαν στη δηµοσιότητα ωστόσο µε δεδοµένη την αύξηση της συχνότητας του καρκίνου του προστάτη µε την αύξηση της ηλικίας αναµένονται διαφοροποιήσεις στην αποτελεσµατικότητα αλλά και το κόστος του προσυµπτωµατικού ελέγχου. Αντίστοιχες διαφοροποιήσεις θα µπορούσε να επιφέρει η επεξεργασία στοιχείων από τη Πορτογαλία και από τη Γαλλία χώρες µε µεσογειακό πληθυσµό όπου η συχνότητα του καρκίνου του προστάτη είναι θεωρητικά τουλάχιστον µικρότερη. Εκείνο που είναι ουσιαστικό από την µελέτη ERSPC είναι ότι η µείωση της θνησιµότητας συνδέεται οριστικά µε τη διαδικασία προσυµπτω- µατικού ελέγχου. Είναι σαφές ότι η συνέχιση της µελέτης θα παράσχει χρήσιµες συµπληρωµατικές πληροφορίες που και αυτές θα πρέπει να αξιολογηθούν πριν ληφθούν αποφάσεις για την καταλληλότητα µιας διεθνούς πολιτικής προσυµπτωµατικού ελέγχου για τον καρκίνο του προστάτη. Η µελέτη PLCO συµπεριέλαβε άνδρες ηλικίας 55 έως 74 ετών οι οποίοι τυχαιοποιήθηκαν είτε για υποβληθούν σε ετήσιο προσυµπτωµατικό έλεγχο µε PSA για 6 έτη και ΕΠ για 4 έτη ( άτοµα) είτε για να λάβουν τη συνηθισµένη προσοχή ως έλεγχο ( άτοµα) σε 10 κέντρα στις ΗΠΑ. Τα αρχικά κριτήρια αποκλεισµού στη µελέτη ήταν το ιστορικό καρκίνου του προστάτη, τρέχουσα θεραπεία για καρκίνο του προστάτη και περισσότερες από µια εξετάσεις αίµατος PSA στην προηγούµενη 3 ετία. Η κύρια έκβαση και σε αυτή τη µελέτη ήταν το ποσοστό θανάτων από καρκίνο. εν υπήρξε ενιαία στρατηγική στην τυχαιοποίηση την κλινική αξιολόγηση και τη θεραπευτική επιλογή. Η τυχαιοποίηση εκτελέσθηκε σύµφωνα µε τα δεδοµένα έκαστου κέντρου ενώ οι ασθενείς σε συνεργασία µε τους υγειονοµικούς υπεύθυνους αποφάσισαν σχετικά µε τον τύπο της διαγνωστικής αξιολόγησης και της θεραπείας. Η συµµόρφωση στην οµάδα παρέµβασης δεν ήταν δεδοµένη ενώ η συνηθισµένη προσοχή σε ένα αριθµό ατόµων της οµάδας ελέγχου περιέλαβε τον προσυµπτωµατικό έλεγχο. Ένας σηµαντικός αριθµός ατόµων από κάθε οµάδα (3588 στην οµάδα παρέµβασης και 3760 στην οµάδα ελέγχου) βρέθηκαν να έχουν υποβληθεί σε δύο ή περισσότερα PSA tests στα προηγούµενα 3 έτη από την είσοδό τους στη µελέτη. εν βρέθηκε καµία µείωση της θνησιµότητας από τον προστατικό καρκίνο που θα µπορούσε να αποδοθεί στον σε προσυµπτωµατικό έλεγχο µε PSA στo ολοκληρωµένο follow up επτά έτη από την έναρξη της µελέτης (50 θάνατοι από καρκίνο του προστάτη στην οµάδα παρέµβασης έναντι 44 στην οµάδα ελέγχου rate ratio, 1.13; 95% CI, 0.75 to 1.70), ενώ δεν υπήρξε ουσιαστική διαφορά στην αναλογία θανάτων από καρκίνο του προστάτη σύµφωνα µε το στάδιο της νόσου. Σύµφωνα µε τους ερευνητές της µελέτης υπάρχουν σοβαροί λόγοι που µπορεί να εξηγήσουν την αποτυχία του προσυµπτωµατικού ελέγχου να περιορίσει τη θνησιµότητα από τον προστατικό καρκίνο (15). Κατ' αρχάς, ο ετήσιος προσυ- µπτωµατικός έλεγχος µε ΕΠ και PSA έγινε σύµφωνα µε τα τυποποιηµένα αµερικανικά πρότυπα που προβλέπουν ως κατώτατο όριο για την απόφαση διενέργειας βιοψίας τα 4 ng/ml. Με τους όρους αυτούς ο προσυµπτωµατικός έλεγχος δεν ήταν αποτελεσµατικός στους καρκίνους που ανιχνεύονται µε τιµές PSA µικρότερες των 4 ng/ml. Αν και οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι σε τιµές PSA µικρότερες των

4 38-39 ανασκοπήσεις 4 ng/ml οι όγκοι είναι ευνοϊκής πρόγνωσης και η ανίχνευσή τους έχει ελάχιστη ή καµία επίδραση στο ποσοστό θανάτου από τον καρκίνο του προστάτη, αυτό δεν ευσταθεί -ειδικά µάλιστα για εκείνους που έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνο του προστάτη (16). Επιπλέον η ένταση του προσυµπτωµατικού ελέγχου µε PSA στην οµάδα έλεγχου έφθασε το 38% ποσοστό που περιλαµβάνεται µεν στο πρωτόκολλο της µελέτης, µπορεί όµως να επιδρά ουσιαστικά στο τελικό αποτέλεσµα. Όπως προαναφέρθηκε ένας σηµαντικός αριθµός ατόµων από κάθε οµάδα είχαν ήδη υποβληθεί σε δύο ή περισσότερα PSA tests στα προηγούµενα 3 έτη από την είσοδό τους στην µελέτη και φαίνεται πως συνέβαλαν στην διαµόρφωση του τελικού αποτελέσµατος δεδοµένου ότι ο δεκαετής κίνδυνος θανάτου από καρκίνο του προστάτη σε αυτούς είναι κατά πολύ µικρότερος όσων δεν έχουν ποτέ υποβληθεί σε προσυµπτωµατικό έλεγχο. Ο πιο σηµαντικός παράγοντας κατά τους συγγραφείς είναι η πρόοδος που συντελέστηκε στα χρόνια που διήρκεσε η µελέτη στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη ενώ δεν πρέπει να παραλείπεται η αναφορά στο µικρότερο follow up της µελέτης PLCO (15). Και σε αυτή τη µελέτη η συνέχιση της παρακολούθησης για επιπλέον 5 έτη θα παράσχει χρήσιµες πληροφορίες που θα συµβάλουν στην ερµηνεία των σηµερινών αποτελεσµάτων. Βέβαια, στις µελέτες αυτές, όπως συµβαίνει µε οποιαδήποτε µελέτη, υπάρχουν σύνθετα µεθοδολογικά ζητήµατα που εξετάζονται και βέβαια η ιατρική κοινότητα θα αξιολογήσει αυτές τις µελέτες σε περισσότερο βάθος. Η εξέταση PSA, µε τους περιορισµούς της, παραµένει ένα σηµαντικό εργαλείο στη διάγνωση και τη θεραπεία του προστατικού καρκίνου. Όµως µε βάση τα παραπάνω αποτελέσµατα δεν µπορούν να υποβληθούν απόλυτες κλινικές συστάσεις από τις κυριότερες επαγγελµατικές οργανώσεις (την Ευρωπαϊκή και Αµερικανική Ουρολογική Ένωση) και η απόφαση διενέργειας µεµονωµένων ελέγχων επαφίενται στη σχέση ασθενών-ιατρών. Είναι χαρακτηριστικό πάντως ότι οι νέες οδηγίες της Αµερικανικής Ουρολογικής Ένωσης που εκδόθηκαν στη διάρκεια της 104ης ετήσιας συνεδρίασής της µειώνουν το ηλικιακό όριο έναρξης της εξέτασης PSA στα 40 έτη για τους σχετικά υγιείς καλά πληροφορηµένους άνδρες που θέλουν να εξεταστούν. Οι οδηγίες αυτές δεν προτείνουν ένα συγκεκριµένο πρότυπο για όλα τα άτοµα, ούτε συστήνουν ένα ενιαίο κατώτατο όριο PSA βάσει του οποίου πρέπει να λαµβάνεται βιοψία αν και αυξήσεις στην ταχύτητα του PSA µεγαλύτερες από 0,4 ng/ml ετησίως συνδέονται µε 50% υψηλότερη πιθανότητα νόσησης από κλινικά σηµαντικό καρκίνο του προστάτη. Ωστόσο, αναγνωρίζεται σαφώς ο κίνδυνος υπερδιάγνωσης και υπερθεραπείας και καθιερώνεται η ενεργός επιτήρηση ως θεραπευτική επιλογή. Γενικά, υπάρχει έλλειψη συναίνεσης µεταξύ των επιστηµονικών οµάδων που συντάσσουν τις κατευθυντήριες γραµµές για τον προσυµπτωµατικό έλεγχο και δεν υπάρχει καµία καθιερωµένη σύσταση για τον καρκίνο του προστάτη. Ο προσυµπτωµατικός έλεγχος αποθαρρύνεται προς το παρόν από την ευρωπαϊκή Advisory Committee on Cancer Prevention γιατί τα αρνητικά αποτελέσµατά του είναι εµφανή και τα οφέλη του -ακόµα- αβέβαια (17). Σύµφωνα µε την U.S. Preventive Services Task Force, τα στοιχεία είναι ανεπαρκή ώστε να συσταθεί ή να αποθαρρυνθεί ο προσυµπτωµατικός έλεγχος ρουτίνας (18), ενώ η American Cancer Society έχει τροποποιήσει τη θέση της σχετικά µε τον προσυ- µπτωµατικό έλεγχο από «πρέπει να γίνεται ετησίως ΕΠ και PSA» σε «να προσφέρονται ετησίως η εξέταση του PSA και η ΕΠ». Οι American Academy of Family Physician and US Preventive Services task Force δεν συστήνουν τον στερεότυπο προσυµπτω- µατικό έλεγχο σε ασθενείς χαµηλού κινδύνου (19). Οι προαναφερθείσες επαγγελµατικές ενώσεις και οργανώσεις καθώς επίσης και οι περισσότεροι από τους ειδικούς γιατρούς συµφωνούν ότι θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη τα οφέλη και οι κίνδυνοι από τις διαγνωστικές διαδικασίες και τη θεραπεία πριν αποφασιστεί η διενέργεια προσυµπτωµατικού ελέγχου σε οποιονδήποτε υγιή άνδρα.

5 ανασκόπηση// 02//ERSPC και PLCO: Το PSA σαν µέθοδος µαζικού πληθυσµιακού ελέγχου Στον αντίποδα, οι άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών υποστηρίζουν τον προσυµπτωµατικό έλεγχο είτε από πίστη στο όφελος της έγκαιρης διάγνωσης, είτε από εµπιστοσύνη στα νεότερα ιατρικά επιτεύγµατα, είτε ακόµη λόγω της επιτυχίας των αντίστοιχων προσυµπτωµατικών ελέγχων των γυναικολογικών καρκίνων (20). Είναι λοιπόν αναγκαία η βελτίωση της αντίληψης του ανδρικού πληθυσµού για τον προστατικό καρκίνο µε την υιοθέτηση διάφορων µορφών ενηµέρωσής του και κυρίως µε την κατά πρόσωπο επικοινωνία µεταξύ του ασθενή και του γιατρού ώστε να ενηµερώνεται για τους κινδύνους και τα οφέλη του προσυ- µπτωµατικού ελέγχου. Η προσπάθεια αυτή απαιτεί µια πολύπλευρη προσέγγιση που θα επιδιώκει όχι µόνο να προετοιµάσει επαρκώς τους ασθενείς να συµµετέχουν στην τελική απόφαση αλλά και να εκπαιδεύσει τους ιατρούς στο να διευκολύνουν τη συµµετοχή αυτή. εν είναι γνωστό εάν η αποτυχία -εάν τελικά είναι πράγµατι τέτοια- του προσυµπτωµατικού ελέγχου του καρκίνου του προστάτη οφείλεται και στην περιορισµένη κατανόηση της πάθησης αυτής. Θα πρέπει να τονιστεί ότι τα αποτελέσµατα της ERSPC έδειξαν ότι το 30% περίπου των ανιχνευόµενων καρκίνων έχουν µη-επιθετικά χαρακτηριστικά γνωρίσµατα και είτε είναι «αδρανή» είτε αναπτύσσονται µε αργούς ρυθµούς. Αυτό πιθανώς επιβάλλει τον εστιασµό της έρευνας στην ανάπτυξη νέων κλινικών εξετάσεων που µπορούν να διαφοροποιήσουν µεταξύ των ατόµων εκείνων που έχουν πραγµατική ανάγκη να υποβληθούν σε επιθετική θεραπεία και εκείνων µε µη-επιθετικά χαρακτηριστικά που µπορεί να αντιµετωπιστούν µε ελάσσονες θεραπείες. Πέραν της ανάπτυξης αποτελεσµατικότερων µεθόδων πρόληψης και έγκαιρης ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη, υπάρχει ανάγκη να υιοθετηθούν στρατηγικές που θα στοχεύουν στην βελτίωση των υπαρχουσών µεθόδων προσυµπτωµατικού ελέγχου. Αυτήν την περίοδο το PSA σε συνδυασµό µε την ΕΠ παραµένει η σηµαντικότερη µέθοδος διαλογής. Καθότι ότι ο συνδυασµός της ΕΠ µε την εξέτασης του PSA είναι αποτελεσµατικότερος από τη µέτρηση του PSA µόνο, θα πρέπει να ενθαρρύνεται η κατάλληλη χρήση των PSA και ΕΠ εωσότου υπάρξουν καλύτερες επιλογές. Βιβλιογραφία 1. American Cancer Society. Cancer Facts and Figures (2007). Available at: 2. Mistry K, Cable G. Meta-Analysis of Prostate-Specific Antigen and Digital Rectal Examination as Screening Tests for Prostate Carcinoma J Am Board Fam Pract Mar-Apr;16(2): Gosselaar C, Kranse R, Roobol MJ, et al. The interobserver variability of digital rectal examination in a large randomized trial for the screening of prostate cancer. Prostate Apr 11; [Epub ahead of print] 4. Catalona WJ, Richie JP, Ahmann FR, et al. Comparison of digital rectal examination and serum prostate specific antigen in the early detection of prostate cancer: results of a multicenter clinical trial of 6,630 men. J Urol. 1991;146: Oliffe J. Being Screened for Prostate Cancer: A Simple Blood Test or a Commitment to Treatment? Cancer Nurs Jan-Feb;29(1): Philip J, Dutta Roy S, Viswanathan P. Digital rectal examination is a barrier to population-based prostate cancer screening. Urology 2006;67(3): Farwell WR, Linder JA, Jha AK. Trends in prostate-specific antigen testing from 1995 through Arch Intern Med Dec 10;167(22): Catalona WJ, Smith DS, Ratliff TL, Basler JW. Detection of organconfined prostate cancer is increased through prostate-specific antigen- based screening. JAMA 1993;270: Fleming C, Wasson JH, Albertsen PC, et al. A decision analysis of alternative treatment strategies for clinically localized prostate cancer. JAMA 1993; 269: Kramer BS, Gohagan JK, Prorok PC. Is screening for prostate cancer the current gold standard? No!. Eur J Can 1997; 33: Mettlin C. Clinical oncology update: prostate cancer, recent developments in the epidemiology of prostate cancer. Eur J. Cancer 1997; 33: Abbas F, Scardino PT. The natural history of clinical prostate carcinoma. Cancer 1997; 80: Barry MJ. Screening for Prostate Cancer - The Controversy That Refuses to Die. N Engl J Med 2009:360: Schröder FH, Hugosson J, Roobol MJ, et al. Screening and prostatecancer mortality in a randomized European study. N Engl J Med. 2009:26;360(13): Andriole GL, Crawford ED, Grubb RL 3rd, et al. Mortality results from a randomized prostate-cancer screening trial. N Engl J Med. 2009:26;360(13): Canby-Hagino Ε, Hernandez J, Brand Τ et al. Prostate Cancer Risk with Positive Family History, Normal Prostate Examination Findings, and PSA Less Than 4.0 ng/ml UROLOGY 70: , Advisory Committee on Cancer Prevention. Position paper. Recommendations on cancer screening in European Union. Eur J Cancer 2000;36: No author listed. Agency for Healthcare Research and Quality "The Guide to Clinical Preventive Services 2005: Recommendations of the U.S. Preventive Services Task Force" Zoorob R, Anderson R, Cefalu C, Sidani M. Cancer screening guidelines. Am J Fam Physician 2001;63: Haggerty J, Tudiver F, Brown JB, Herbert C, Ciampi A, Guibert R Patients' anxiety and expectations. How they influence family physicians' decisions to order cancer screening tests. Can Fam Physician. 2005;51(12):1659.

Διλήμματα στον προστατικό καρκίνο. Γεράσιμος Αλιβιζάτος Διευθυντής Γ Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ

Διλήμματα στον προστατικό καρκίνο. Γεράσιμος Αλιβιζάτος Διευθυντής Γ Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ Διλήμματα στον προστατικό καρκίνο Γεράσιμος Αλιβιζάτος Διευθυντής Γ Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ Επιδημιολογικά στοιχεία Ο προστατικός καρκίνος είναι ο συχνότερος, από διαγνωστικής πλευράς καρκίνος,

Διαβάστε περισσότερα

Ριζική προστατεκτομή

Ριζική προστατεκτομή Ριζική προστατεκτομή Ηρακλής Χ. Μητσογιάννης Επίκ. Καθηγητής Ουρολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Σισμανόγλειο Γ.Ν.Α. Σύγκρουση συμφερόντων Ερευνητής, Ομιλητής, Σύμβουλος (κατά την τελευταία 5ετία) για τις

Διαβάστε περισσότερα

Urogold III: Οι σημαντικότερες δημοσιεύσεις της χρονιάς (Προστάτης- όρχεις)

Urogold III: Οι σημαντικότερες δημοσιεύσεις της χρονιάς (Προστάτης- όρχεις) Urogold III: Οι σημαντικότερες δημοσιεύσεις της χρονιάς (Προστάτης- όρχεις) Μουρμούρης Παναγιώτης MD, MSc, PhD, FEBU Πανεπιστημιακός Υπότροφος ΕΚΠΑ Β Ουρολογική Κλινική Σισμανόγλειο ΓΝΑ Καμία σύγκρουση

Διαβάστε περισσότερα

Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη

Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη Τηλεφωνικό Κέντρο 210 69 66 000 Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση Oncotype DX για τον καρκίνο του προστάτη βοηθά εσάς και τον γιατρό σας να αποφασίσετε με αυτοπεποίθηση.

Η ανάλυση Oncotype DX για τον καρκίνο του προστάτη βοηθά εσάς και τον γιατρό σας να αποφασίσετε με αυτοπεποίθηση. ΕΝΕΡΓΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Ή ΑΜΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΊA; Η ανάλυση Oncotype DX για τον καρκίνο του προστάτη βοηθά εσάς και τον γιατρό σας να αποφασίσετε με αυτοπεποίθηση. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το OncotypeDX.com.

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη

Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη Μωυσίδης Κυριάκος Λέκτορας Ουρoλογίας Β ουρολογική κλινική του Α.Π.Θ. Διευθυντής Καθηγητής Ε. Ιωαννίδης Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη Καρκίνος του προστάτη Yπάρχει κάποια

Διαβάστε περισσότερα

UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής. Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας

UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής. Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας Ουρολογική Κλινική Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος

Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος Χρήστος Α. Βενέτης MD, MSc Μαιευτήρας- Γυναικολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρ Α.Π.Θ. Μονάδα Ανθρώπινης Αναπαραγωγής Α Μαιευτική- Γυναικολογική Κλινική Ιατρική Σχολή, Α.Π.Θ.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Αναμονή και προσεκτική παρακολούθηση Α. Ζαρκαδούλιας Επικουρικός Επιμελητής Β Ουρολογική Κλινική Γ.Ν. Καβάλας J. Ferlay et al. European Journal of Cancer 2013;149:1374

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη.

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Καρκίνος του προστάτη Επιδημιολογία: Αποτελεί τον συχνότερα διαγνωσμένο καρκίνο στον άνδρα. 186.320

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ Καρδιακή ανεπάρκεια & Κατάθλιψη θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος: λόγω του υψηλού επιπολασμού τους & της τάσης

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα πρόγνωσης. του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ηλιάδης Φώτης. Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ

Μοντέλα πρόγνωσης. του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ηλιάδης Φώτης. Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ Μοντέλα πρόγνωσης του Σακχαρώδη Διαβήτη Ηλιάδης Φώτης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβητολογίας ΑΠΘ Α ΠΡΠ, Νοσοκοµείο ΑΧΕΠΑ IDF Diabetes Atlas 5th Edition 2012 Update 3.8 million men and women worldwide

Διαβάστε περισσότερα

Ca Προστάτη. Μοριακοί δείκτες και στρατηγική χειρισμού των ασθενών με νόσο χαμηλού κινδύνου ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΠ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.

Ca Προστάτη. Μοριακοί δείκτες και στρατηγική χειρισμού των ασθενών με νόσο χαμηλού κινδύνου ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΠ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. Ca Προστάτη Μοριακοί δείκτες και στρατηγική χειρισμού των ασθενών με νόσο χαμηλού κινδύνου ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΠ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. Ca Προστάτη Ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες 1 στους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΡΥΠΙΔΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΡΥΠΙΔΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΡΥΠΙΔΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ 1/7/2017 Η ενεργός παρακολούθηση είναι μια στρατηγική που επιδιώκει να αντιμετωπίσει

Διαβάστε περισσότερα

Μελάνωμα: Πληθυσμιακός έλεγχος και δευτερογενής πρόληψη

Μελάνωμα: Πληθυσμιακός έλεγχος και δευτερογενής πρόληψη Α' ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΦΡΟΔΙΣΙΩΝ ΚΑΙ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ "Ανδρέας Συγγρός" Μελάνωμα: Πληθυσμιακός έλεγχος και δευτερογενής πρόληψη ΜΑΡΙΑ ΚΩΣΤΑΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μονάδα Σπίλων και Μελανώματος

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας. Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 23-10-2010

Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας. Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 23-10-2010 Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 23-10-2010 Το πεδίο αλλάζει Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης παγκοσμίως Καλύτερη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Κλινικές Μελέτες Πείραμα σε ανθρώπους ώστε να μετρηθούν η αποτελεσματικότητα και οι κίνδυνοι νέων θεραπευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη του καρκίνου του προστάτη και της ουροδόχου κύστης

Πρόληψη του καρκίνου του προστάτη και της ουροδόχου κύστης Πρόληψη του καρκίνου του προστάτη και της ουροδόχου κύστης Βασίλης Πουλάκης MD, PhD, FEBU Aν. Kαθηγητής Iατρικής Σχολής Παν/µίου Φρανκφούρτης, Γερµανίας Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Metropolitan Νοσοκοµείο

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας

Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Δ. Παρασκευής Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτριος Κουτσούρης, Καθηγητής ΕΜΠ Ηλιοπούλου Δήμητρα, Δρ. Βιοϊατρικής Τεχνολογίας, Ηλεκτρολόγος Μηχ. και Μηχ. Υπολογιστών, ΕΜΠ

Δημήτριος Κουτσούρης, Καθηγητής ΕΜΠ Ηλιοπούλου Δήμητρα, Δρ. Βιοϊατρικής Τεχνολογίας, Ηλεκτρολόγος Μηχ. και Μηχ. Υπολογιστών, ΕΜΠ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΤΕΣΤ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Δημήτριος Κουτσούρης, Καθηγητής ΕΜΠ Ηλιοπούλου Δήμητρα, Δρ. Βιοϊατρικής Τεχνολογίας, Ηλεκτρολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη. Τι θα διαπραγµατευτεί το. Ορισµοί στην πρόληψη. Ιατρικές δραστηριότητες πρόληψης. Κατανόηση των βασικών αρχών της πρόληψης π.χ.

Πρόληψη. Τι θα διαπραγµατευτεί το. Ορισµοί στην πρόληψη. Ιατρικές δραστηριότητες πρόληψης. Κατανόηση των βασικών αρχών της πρόληψης π.χ. Πρόληψη Να ζείτε συνετά, σε χίλιους ανθρώπους µόνο ένας θα πεθάνει φυσικά, οι υπόλοιποι θα υποκύψουν λόγω του παράλογου τρόπου ζωής τους Μαµµωνίδης 1135-1204 µ.χ. Τι θα διαπραγµατευτεί το µάθηµα Ιατρικές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟ του ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Πως να προλάβετε τον ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ. Επιστημονική Επιμέλεια Ελληνική Ουρολογική Εταιρία

ΚΑΡΚΙΝΟ του ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Πως να προλάβετε τον ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ. Επιστημονική Επιμέλεια Ελληνική Ουρολογική Εταιρία Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ Πως να προλάβετε τον ΚΑΡΚΙΝΟ του ΠΡΟΣΤΑΤΗ με ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΚΗ Χορηγία Επιστημονική Επιμέλεια Ελληνική Ουρολογική Εταιρία με ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ «Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠ: Ο ΜΕΣΟΣ ΛΟΒΟΣ ΕΊΝΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ; Ευάγγελος Λιάτσικος Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστήµιο Πατρών ESUT president elect

ΚΥΠ: Ο ΜΕΣΟΣ ΛΟΒΟΣ ΕΊΝΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ; Ευάγγελος Λιάτσικος Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστήµιο Πατρών ESUT president elect ΚΥΠ: Ο ΜΕΣΟΣ ΛΟΒΟΣ ΕΊΝΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ; Ευάγγελος Λιάτσικος Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστήµιο Πατρών ESUT president elect Disclosures Consultant, opinion leader Cook Medical Consultant Boston Scientific

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Σοφία Τούσα, Ειδικευόµενη Γενικής Ιατρικής στο Γενικό Νοσοκοµείο Έδεσσας, MSc, υποψήφια διδάκτωρ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη και θεραπεία εκφυλιστικών παθήσεων

Πρόληψη και θεραπεία εκφυλιστικών παθήσεων Συµµαχία για την υγεία:διατροφη Πρόληψη και θεραπεία εκφυλιστικών παθήσεων Χασαπίδου Μαρία Καθηγήτρια Διατροφής ΑΤΕΙΘ -. Σχέδιο δράσης για την εφαρµογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την πρόληψη και τον

Διαβάστε περισσότερα

Νέοι βιοδείκτες στον καρκίνο του προστάτη

Νέοι βιοδείκτες στον καρκίνο του προστάτη Νέοι βιοδείκτες στον καρκίνο του προστάτη Ηρακλής Χ. Μητσογιάννης Β Ουρολογική Κλινική Ε.Κ.Π.Α. Σισμανόγλειο Γ.Ν.Α. Σύγκρουση συμφερόντων Ερευνητής, Ομιλητής, Σύμβουλος (κατά την τελευταία 5ετία) για τις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ

ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας ΕΑ05: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ: ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ Αθήνα, 10/12/2015

Διαβάστε περισσότερα

Uroswords II Καρκίνος κύστης T1 High Grade: Η κυστεκτοµή είναι απαραίτητη; ιαιτητής:. Μητρόπουλος Οι µονοµάχοι: Β. Τζώρτζης Κ.

Uroswords II Καρκίνος κύστης T1 High Grade: Η κυστεκτοµή είναι απαραίτητη; ιαιτητής:. Μητρόπουλος Οι µονοµάχοι: Β. Τζώρτζης Κ. Uroswords II Καρκίνος κύστης T1 High Grade: Η κυστεκτοµή είναι απαραίτητη; ιαιτητής:. Μητρόπουλος Οι µονοµάχοι: Β. Τζώρτζης Κ. Χατζηµουρατίδης Ερώτηση 1 Κυστεκτοµή ή συντηρητική αγωγή; Η νόσος αντιµετωπίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Τεκµηριωµένη Ιατρική 2011-12 ΒΛΑΒΗ. Βασίλης Κ. Λιακόπουλος Λέκτορας Νεφρολογίας ΑΠΘ

Τεκµηριωµένη Ιατρική 2011-12 ΒΛΑΒΗ. Βασίλης Κ. Λιακόπουλος Λέκτορας Νεφρολογίας ΑΠΘ Τεκµηριωµένη Ιατρική 2011-12 ΒΛΑΒΗ Βασίλης Κ. Λιακόπουλος Λέκτορας Νεφρολογίας ΑΠΘ Αναλογία Λόγος Πηλίκο Αναλογία Proportion Αναλογία (Proportion) Ο αριθµητής ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ στον παρανοµαστή

Διαβάστε περισσότερα

Ανιχνευτικές εξετάσεις (screening) στη φροντίδα του παιδιού

Ανιχνευτικές εξετάσεις (screening) στη φροντίδα του παιδιού Ανιχνευτικές εξετάσεις (screening) στη φροντίδα του παιδιού Μάιος 2007 Τ. Παναγιωτόπουλος Τομέας υγείας του παιδιού Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας «Όλα τα προγράμματα screening προκαλούν βλάβη, ορισμένα

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος Προστάτη Σημαντικότερες Δημοσιεύσεις 2016

Καρκίνος Προστάτη Σημαντικότερες Δημοσιεύσεις 2016 Καρκίνος Προστάτη Σημαντικότερες Δημοσιεύσεις 2016 Α.Α. ΣΚΟΛΑΡΙΚΟΣ Αναπληρωτής Καθηγητής Ουρολογίας Β Πανεπιστημιακή Ουρολογική Κλινική Σισμανόγλειο Νοσοκομείο ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ProtecT Trial

Διαβάστε περισσότερα

Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία

Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία Ultra-Fast Breast MRI (3 min MRI) Εάν σε 1000 γυναίκες με φυσιολογική Μαστογραφία και φυσιολογικό Υπερηχογράφημα μαστών προσθέσουμε την Ταχεία Μαγνητική Μαστογραφία θα ανακαλύψουμε

Διαβάστε περισσότερα

YΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΕΣ ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ. Μ.Γκάμπρα 1, Ε.Μεταξά 1. Δ.Παπαδοπούλου 1, Δ.Μιχαηλίδης 1,

YΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΕΣ ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ. Μ.Γκάμπρα 1, Ε.Μεταξά 1. Δ.Παπαδοπούλου 1, Δ.Μιχαηλίδης 1, 1 Παθολογική Κλινική Νοσοκομείου Ξάνθης, 2 Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Νοσοκομείου Ξάνθης, 3Ογκολογική Κλινική Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση είναι μια συνήθης επιπλοκή

Διαβάστε περισσότερα

Βιοψία προστάτου μια κρίσιμη απόφαση για τον ουρολόγο

Βιοψία προστάτου μια κρίσιμη απόφαση για τον ουρολόγο Βιοψία προστάτου μια κρίσιμη απόφαση για τον ουρολόγο ΜΩΥΣΙΔΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Β ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΟΥ Α.Π.Θ Γιατί όχι σε όλους ;; Γιατί όχι πάντα ;; Ψυχολογική

Διαβάστε περισσότερα

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην:

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην: Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη νεοπλασματική νόσο που προσβάλλει τις γυναίκες, με αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο για την ίδια την ασθενή, αλλά και για το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Ογκολογίας Ουροποιογεννητικού GenitoUrinary Oncology

Πρόγραμμα Ογκολογίας Ουροποιογεννητικού GenitoUrinary Oncology Πρόγραμμα Ογκολογίας Ουροποιογεννητικού 2017 2018 GenitoUrinary Oncology 2017-2018 Κωδικός Μαθήματος: ΧΡ0511 Υπεύθυνος Καθηγητής: Σταύρος Γκράβας, Αναπληρωτής Καθηγητής ECTS: 2 Τύπος Μαθήματος: ΕΠΙΛΟΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Επιδημιολογία καρκίνου του πνεύμονα Ενότητα 1: Ογκολογία Πνεύμονα. Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Επιδημιολογία καρκίνου του πνεύμονα Ενότητα 1: Ογκολογία Πνεύμονα. Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Επιδημιολογία καρκίνου του πνεύμονα Ενότητα 1: Ογκολογία Πνεύμονα Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Επιδημιολογικά στοιχεία καρκίνου του πνεύμονα Ο καρκίνος

Διαβάστε περισσότερα

Διαδερμική επεμβατική αντιμετώπιση ασθενών της τέταρτης ηλικίας

Διαδερμική επεμβατική αντιμετώπιση ασθενών της τέταρτης ηλικίας Διαδερμική επεμβατική αντιμετώπιση ασθενών της τέταρτης ηλικίας Ν. Τσιγαρίδας, Α. Ράμμος, Β. Μελαδίνης, Κ. Σταμάτης, Β. Τελάκη, Κ.Σιόγκας Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Χατζηκώστα, Καρδιολογική Κλινική, Ιωάννινα

Διαβάστε περισσότερα

Προκλήσεις στη πρόσβαση στους νέους βιοδείκτες για την εξατομικευμένη ιατρική

Προκλήσεις στη πρόσβαση στους νέους βιοδείκτες για την εξατομικευμένη ιατρική Προκλήσεις στη πρόσβαση στους νέους βιοδείκτες για την εξατομικευμένη ιατρική Η άποψη των ασθενών Καίτη Αποστολίδου Πρόεδρος Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου ΕΛΛ.Ο.Κ. Διημερίδα: «Νέες Θεραπείες για τον Καρκίνο:

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 11/2011 (14 20 Μαρτίου 2011)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 11/2011 (14 20 Μαρτίου 2011) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 11/2011 (14 20 Μαρτίου 2011) Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών δεδομένων της χώρας μας για

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική υπόθεση. Εισαγωγή ΜΑΘΗΜΑ 11Ο 1. ΜΑΘΗΜΑ Θεραπεία Μέρος 2 ο. Κλινικές µελέτες. Σύνδεση µε το προηγούµενο µάθηµα

Ερευνητική υπόθεση. Εισαγωγή ΜΑΘΗΜΑ 11Ο 1. ΜΑΘΗΜΑ Θεραπεία Μέρος 2 ο. Κλινικές µελέτες. Σύνδεση µε το προηγούµενο µάθηµα ΜΑΘΗΜΑ Θεραπεία Μέρος 2 ο Κλινικές Μελέτες 1 Εισαγωγή Σύνδεση µε το προηγούµενο µάθηµα Ανάγκη ελέγχου και επιβεβαίωσης των προτεινόµενων θεραπειών Είδη µελετών των θεραπευτικών µεθόδων Κλινικές µελέτες

Διαβάστε περισσότερα

ανασκοπήσεις 01//Noµoγράµµατα και καρκίνος του προστάτη Εισαγωγή Γεώργιος Μ. Πατσάης

ανασκοπήσεις 01//Noµoγράµµατα και καρκίνος του προστάτη Εισαγωγή Γεώργιος Μ. Πατσάης 30-31 Γεώργιος Μ. Πατσάης 01//Noµoγράµµατα και καρκίνος του προστάτη Εισαγωγή Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον 2ον κατά σειρά συχνότητας καρκίνο στους άνδρες και δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο µετά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ+ΚΑΡΚΙΝΟΥ+ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ+ΚΑΡΚΙΝΟΥ+ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΔΓ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ+ΚΑΡΚΙΝΟΥ+ΠΝΕΥΜΟΝΑ + ΠΑΠΑΊΏΑΝΝΟΥ+ΑΝΤΩΝΙΟΣ τ.+ειδικευόμενος+πνευμονολογικήςdογκολογικής Κλινικής++ Α.Ν.Θ.++ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ Ειδικευόμενος++Πνευμονολογικής+Κλινικής+Α.Π.Θ. Γ.Ν.Θ.+++Γ.+ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Ραφαήλ Μπαλαξής ειδικευόμενος ιατρός Ουρολογική κλινική Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ

Παναγιώτης Ραφαήλ Μπαλαξής ειδικευόμενος ιατρός Ουρολογική κλινική Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Παναγιώτης Ραφαήλ Μπαλαξής ειδικευόμενος ιατρός Ουρολογική κλινική Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Ο ορισμός του θετικού χειρουργικού ορίου είναι ξεκάθαρος Ως θετικό χειρουργικό όριο ορίζεται η παρουσία όγκου, ο οποίος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΜΣ «ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ- ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ» Η συμβολή του Παρατηρητηρίου Υγείας στην επιτυχημένη λειτουργία των προγραμμάτων διαλογής Έλενα Ριζά,, MPH, PhD, DLSHTM

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η Καρδιακή Ανεπάρκεια(ΚΑ) είναι ένα πολύπλοκο, προοδευτικά εξελισσόμενο σύνδρομο κλινικών, αιμοδυναμικών και νευροορμονικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ BIOSIMILARS ΣΤΑ ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ BIOSIMILARS ΣΤΑ ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ BIOSIMILARS ΣΤΑ ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Λουκία Κουτσογεωργοπούλου Επιμελήτρια Α Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας Λαικό Νοσοκομείο ΒΙΡ -Ρ Ξ Ρ ΕΙΔΗ ΒΙΡ Ρ Ξ Ρ ΕΙΔΗ - ΑΟΑΣ ΦΧΠΗ

Διαβάστε περισσότερα

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Σ. Θ. Λιάτης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ «Λαϊκό»

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα. Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής

Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα. Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής Κλινικής Γ.Ν.Ν.Γ.Παπανικολάου Καρκίνος Πνεύμονα Πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις ΗΠΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης Σύγκριση του καρκίνου του προστάτη µε άλλους καρκίνους Καρκίνος Προστάτη Ο συχνότερος καρκίνος στον

Διαβάστε περισσότερα

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 395 396 ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 397 398 399 400 401 402 3 ο Εθνικό Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας 9 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων & Υγιεινής,

Διαβάστε περισσότερα

Διαβήτης και Στεφανιαία Νόσος

Διαβήτης και Στεφανιαία Νόσος Θα πρέπει να διερευνάται η στεφανιαία νόσος στον ασυμπτωματικό διαβητικό; H πρωτογενής και δευτερογενής πρόληψη της στεφανιαίας νόσου στον διαβητικό ασθενή Βογιατζής Ιωάννης Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής

Διαβάστε περισσότερα

Στάση και Συμπεριφορά των Ευρωπαίων Οδηγών και άλλων Μετακινουμένων απέναντι στην Οδική Ασφάλεια

Στάση και Συμπεριφορά των Ευρωπαίων Οδηγών και άλλων Μετακινουμένων απέναντι στην Οδική Ασφάλεια Στάση και Συμπεριφορά των Ευρωπαίων Οδηγών και άλλων Μετακινουμένων απέναντι στην Οδική Ασφάλεια Ε. Παπαδημητρίου, Α. Θεοφιλάτος, Γ. Γιαννής Τομέας Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής Σχολή Πολιτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. Η αναγνώριση της σηµασίας της θρόµβωσης στα οξέα καρδιαγγειακά συµβάµατα, οδήγησε σε πολλές µεγάλες µελέτες, µε στόχο την εκτίµηση της αποτελεσµατικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΚΗ ΜΑΥΡΑ Νοσηλεύτρια ΤΕ, Ουρολογική κλινική ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ Ψυχολόγος 2 η Επιστημονική Διημερίδα Ουρολογικής Ογκολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2019)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 2019) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 1/2019 (31 Δεκεμβρίου 2018 06 Ιανουαρίου 2019) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2018-2019 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 2/2017 (09 15 Ιανουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 2/2017 (09 15 Ιανουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 2/2017 (09 15 Ιανουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Η σημασία του προληπτικού ελέγχου για τον ΚΠΕ. Όλγα Ι Γιουλεμέ Επίκουρη Καθηγήτρια Γαστρεντερολογίας ΑΠΘ Β Προπ. Παθολογική Κλινική ΓΠΝΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ

Η σημασία του προληπτικού ελέγχου για τον ΚΠΕ. Όλγα Ι Γιουλεμέ Επίκουρη Καθηγήτρια Γαστρεντερολογίας ΑΠΘ Β Προπ. Παθολογική Κλινική ΓΠΝΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Η σημασία του προληπτικού ελέγχου για τον ΚΠΕ Όλγα Ι Γιουλεμέ Επίκουρη Καθηγήτρια Γαστρεντερολογίας ΑΠΘ Β Προπ. Παθολογική Κλινική ΓΠΝΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ καρκίνος παχέος εντέρου (ΚΠΕ) Ευρώπη: 2 η αιτία θανάτου

Διαβάστε περισσότερα

Τουπλικιώτη Παναγιώτα Βιολόγος MSc, Phd Α.Ν.Θ. «Θεαγένειο»

Τουπλικιώτη Παναγιώτα Βιολόγος MSc, Phd Α.Ν.Θ. «Θεαγένειο» Τουπλικιώτη Παναγιώτα Βιολόγος MSc, Phd Α.Ν.Θ. «Θεαγένειο» Καρκίνος προστάτη Είναι παγκοσμίως ο πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος στους άνδρες 899 000 νέες περιπτώσεις & 258 000 θάνατοι καταγράφηκαν το 2008

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚA ΣΥΣTHΜΑΤΑ

ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚA ΣΥΣTHΜΑΤΑ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚA ΣΥΣTHΜΑΤΑ Ιωάννα Τζουλάκη Κώστας Τσιλίδης Ιωαννίδης: κεφάλαιο 2 Guyatt: κεφάλαιο 18 ΕΠΙςΤΗΜΟΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ Επιστήμη (θεωρία) Πράξη (φροντίδα υγείας) Γνωστικό μέρος Αιτιό-γνωση Διά-γνωση Πρό-γνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΖΩΗ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΖΩΗ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔOΣ Πειραιάς 22.5.2007 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΕΤΟΥΣ 2004 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Dept. Urology, Athens Medical School, J. Varkarakis ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΑΚΑΡΑΚΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Dept. Urology, Athens Medical School, J. Varkarakis ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΑΚΑΡΑΚΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΑΚΑΡΑΚΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΟΓΚΟΙ T1G3 Συχνότητα 20% Υποτροπή 80% Πρόοδος σε διηθητική νόσο 53% Θνησιμότητα 34% Rhijn et al Eur Urol 2009 Canookson

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 45 η /2011 (22 Νοεμβρίου 2011) Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση

Διαβάστε περισσότερα

Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT)

Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT) Clinical Research & Evidence-Based Medicine Unit Aristotle University of Thessaloniki Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT) Πασχάλης Πάσχος MD, MSc Γαστρεντερολόγος Μονάδα Κλινικής

Διαβάστε περισσότερα

Mελέτη έκβασης περιπτώσεων ανίχνευσης άτυπων πλακωδών κυττάρων απροσδιορίστου σηµασίας (ΑSCUS) κατά την κυτταρολογική εξέταση κατά Παπανικολάου

Mελέτη έκβασης περιπτώσεων ανίχνευσης άτυπων πλακωδών κυττάρων απροσδιορίστου σηµασίας (ΑSCUS) κατά την κυτταρολογική εξέταση κατά Παπανικολάου Mελέτη έκβασης περιπτώσεων ανίχνευσης άτυπων πλακωδών κυττάρων απροσδιορίστου σηµασίας (ΑSCUS) κατά την κυτταρολογική εξέταση κατά Παπανικολάου Πετούσης Σ., Μαργιούλα-Σιάρκου Χ., Καλογιαννίδης Ι., Δαγκλής

Διαβάστε περισσότερα

Επιδηµιολογία της Στεφανιαίας Nόσου στην Ελλάδα.

Επιδηµιολογία της Στεφανιαίας Nόσου στην Ελλάδα. Επιδηµιολογία της Στεφανιαίας Nόσου στην Ελλάδα. Γεωργία Κουρλαµπά, MSc, βιοστατιστικός Επιπολασµός της νόσου Στη δεκαετία του 1970 η Καρδιολογική Κλινική του Λαϊκού Νοσοκοµείου, υπό την επίβλεψη του Καθηγητού

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 16 Φεβρουαρίου 2012

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 16 Φεβρουαρίου 2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 16 Φεβρουαρίου 2012 Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών

Διαβάστε περισσότερα

Οι ασφαλισμένοι ΕΟΠΥΥ αποζημιώνονται, μόνο εφόσον έχει προηγηθεί η έγκριση του ελεγκτή ιατρού ΕΟΠΥΥ για την αποστολή του δείγματος στο εξωτερικό.

Οι ασφαλισμένοι ΕΟΠΥΥ αποζημιώνονται, μόνο εφόσον έχει προηγηθεί η έγκριση του ελεγκτή ιατρού ΕΟΠΥΥ για την αποστολή του δείγματος στο εξωτερικό. 2.α. ΟNCOTYPE Σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού αρχικού σταδίου (με θετικούς ορμονοϋποδοχείς και αρνητικούς μασχαλιαίους λεμφαδένες) παρέχεται η τεχνική της αλυσιδωτής αντίδρασης της αντίστροφης μεταγραφάσης

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2017 (16 22 Ιανουαρίου 2017)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2017 (16 22 Ιανουαρίου 2017) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Eβδομάδα 3/2017 (16 22 Ιανουαρίου 2017) Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2016-2017 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ξεκίνησε την εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 01/2011 (03-09 Ιανουαρίου 2011)

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 01/2011 (03-09 Ιανουαρίου 2011) Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδα 01/2011 (03-09 Ιανουαρίου 2011) Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών δεδομένων της χώρας μας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ιανουάριος ο Ενημερωτικό Σημείωμα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ιανουάριος ο Ενημερωτικό Σημείωμα Ιανουάριος 2018 14 ο Ενημερωτικό Σημείωμα Το 14 ο ενημερωτικό σημείωμα του Παρατηρητηρίου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Ι.Φ.) εντάσσεται στο θεματικό πεδίο Γυναίκες και Υγεία. Συγκεκριμένα,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ. Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ. Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδομάδες 40 η /2011-44 η /2011 21 Νοεμβρίου 2011 Η επιτήρηση της γρίπης για την περίοδο 2011-2012 σε Ευρωπαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

Σύλβια Ντουμίτρου, M. Χαρικιοπούλου, Ε. Θεοδωρακοπούλου, Κ. Βελέντζας, Μ. Ανδρίτσου, Ζ. Σαρδελής, Α. Χροναίου, Ε. Κοσμάς

Σύλβια Ντουμίτρου, M. Χαρικιοπούλου, Ε. Θεοδωρακοπούλου, Κ. Βελέντζας, Μ. Ανδρίτσου, Ζ. Σαρδελής, Α. Χροναίου, Ε. Κοσμάς Εργασία βραβευθείσα από National Emphysema Foundation και American Thoracic Society (ATS 2010) Σύλβια Ντουμίτρου, M. Χαρικιοπούλου, Ε. Θεοδωρακοπούλου, Κ. Βελέντζας, Μ. Ανδρίτσου, Ζ. Σαρδελής, Α. Χροναίου,

Διαβάστε περισσότερα

Μια κριτική ματιά στην κλινική. μελέτη GRIPHON

Μια κριτική ματιά στην κλινική. μελέτη GRIPHON Μια κριτική ματιά στην κλινική μελέτη GRIPHON Κατερίνα Μαραθιά Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Διευθύντρια ΚΧ ΜΕΘ Διακλινικό Ιατρείο Πνευμονικής Υπέρτασης Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Δήλωση σύγκρουσης

Διαβάστε περισσότερα

Επιλεγόµενο µάθηµα «Εισαγωγή στην Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας και τη Γενική Ιατρική»

Επιλεγόµενο µάθηµα «Εισαγωγή στην Πρωτοβάθµια Φροντίδα Υγείας και τη Γενική Ιατρική» Προαγωγή της Υγείας - Βαθµίδες Πρόληψης Στις "αναπτυγµένες" κοινωνίες οι κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιµότητας είναι τα χρόνια νοσήµατα. Τα νοσήµατα αυτά είναι αποτέλεσµα µακρόχρονης έκθεσης του οργανισµού

Διαβάστε περισσότερα

«Αποτελεσματικότητα του κόστους διαγνωστικών στρατηγικών για τη διερεύνηση ασθενών με υπόνοια στεφανιαίας νόσου»

«Αποτελεσματικότητα του κόστους διαγνωστικών στρατηγικών για τη διερεύνηση ασθενών με υπόνοια στεφανιαίας νόσου» «Αποτελεσματικότητα του κόστους διαγνωστικών στρατηγικών για τη διερεύνηση ασθενών με υπόνοια στεφανιαίας νόσου» Αναστασία Δαμέλου Καρδιολόγος Εντατικολόγος Γενικό Νοσοκομείο Κορίνθου Δήλωση σύγκρουσης

Διαβάστε περισσότερα

Το PSA στο εδώλιο: Το PSA οδηγεί τουλάχιστον σε αναίτια υπερ-θεραπεία. Διονύσης Μητρόπουλος

Το PSA στο εδώλιο: Το PSA οδηγεί τουλάχιστον σε αναίτια υπερ-θεραπεία. Διονύσης Μητρόπουλος Το PSA στο εδώλιο: Το PSA οδηγεί τουλάχιστον σε αναίτια υπερ-θεραπεία Διονύσης Μητρόπουλος Καθηγητής Ουρολογίας Α Ουρολογική Κλινική Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών Σύγκρουση συµφερόντων: Abbott, Astellas,

Διαβάστε περισσότερα

Συνολικό οικονομικό κόστος της καρδιαγγειακής νόσου

Συνολικό οικονομικό κόστος της καρδιαγγειακής νόσου Εκτίμηση της οικονομικής επιβάρυνσης που συνδέεται με την καρδιαγγειακή νόσο στο παρόν και στο μέλλον Η καρδιαγγειακή νόσος (ΚΑΝ) αποτελεί ένα σημαντικό παγκόσμιο πρόβλημα υγείας. Στην Ευρώπη, ευθύνεται

Διαβάστε περισσότερα

9MYΘΟΙ 1ΑΛΗΘΕΙΑ. για τον καρκίνο του μαστού

9MYΘΟΙ 1ΑΛΗΘΕΙΑ. για τον καρκίνο του μαστού & 9MYΘΟΙ 1ΑΛΗΘΕΙΑ για τον καρκίνο του μαστού ΓΥΝΑΙΚΑ και έχω πάθος για ζωή 01 Η επιστήμη έχει κάνει άλματα στον καρκίνο του μαστού με αποτέλεσμα να έχουμε ουσιαστικά κερδίσει τον πόλεμο ενάντια στη συγκεκριμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΟΛΑΓOΝΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ-ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΠΟΤΕ Ο ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΓΙΑ MRI ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΓΚΑΣ ΕΠΙΚ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΓΝΗ

ΙΕΡΟΛΑΓOΝΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ-ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΠΟΤΕ Ο ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΓΙΑ MRI ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΓΚΑΣ ΕΠΙΚ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΓΝΗ ΙΕΡΟΛΑΓOΝΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ-ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΠΟΤΕ Ο ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΓΙΑ MRI ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΟΥΓΚΑΣ ΕΠΙΚ. ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΓΝΗ Καμία σύγκρουση συμφερόντων Περίγραμμα Εισαγωγικά στοιχεία Η ανάγκη

Διαβάστε περισσότερα

ΜYΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΜYΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΜYΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΑΜΠΕΛΙΔΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ ΕΙΔΙΚΕΥΜΟΝΕΝΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ-ΦΥΜΑΤΙΟΛΟΓΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΣΥ Γ.Ν.Θ Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟY Σκοπός Καταγραφή συχνών ερωτήσεων Εύλογων

Διαβάστε περισσότερα

Καρκινικοί δείκτες: υπερεκτιμούνται, τρομοκρατούν, παραπλανούν... Τι πραγματικά ισχύει;

Καρκινικοί δείκτες: υπερεκτιμούνται, τρομοκρατούν, παραπλανούν... Τι πραγματικά ισχύει; Καρκινικοί δείκτες: υπερεκτιμούνται, τρομοκρατούν, παραπλανούν... Τι πραγματικά ισχύει; Μανόλης Μούστος Ιατρός Βιοπαθολόγος Ανοσολογικό Τμήμα ΒΓΝΗ Στις Δυτικές κοινωνίες, ο καρκίνος προκαλεί έναν στους

Διαβάστε περισσότερα

Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine

Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine Δημήτριος Γ. Γουλής Επίκουρος καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Περιστατικό

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική παρηγορητική θεραπεία για την αντιμετώπιση κακοήθων πλευριτικών συλλογών και παθήσεων Σ. Τσαγκαρόπουλος

Χειρουργική παρηγορητική θεραπεία για την αντιμετώπιση κακοήθων πλευριτικών συλλογών και παθήσεων Σ. Τσαγκαρόπουλος Χειρουργική παρηγορητική θεραπεία για την αντιμετώπιση κακοήθων πλευριτικών συλλογών και παθήσεων Σ. Τσαγκαρόπουλος Επιμελητής Β Χειρουργικής Θώρακος Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ The author has nothing to disclosure

Διαβάστε περισσότερα

Ίντα Ελιάου BSc, MSc, PGDip, MA Συμβουλευτική Ψυχολόγος eliaouida@gmail.com

Ίντα Ελιάου BSc, MSc, PGDip, MA Συμβουλευτική Ψυχολόγος eliaouida@gmail.com ΣΥΝΕΔΡΙΟ: ΠΡΟΛΗΨΗ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Limneon, Καστοριά, 19.12.15 «Ενημέρωση του ασθενούς & των συνοδών του με καρκίνο του πνεύμονα. Προβλήματα στην ελληνική πραγματικότητα»

Διαβάστε περισσότερα

Εβδοµαδιαία Έκθεση Επιδηµιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 16 εκεµβρίου 2011

Εβδοµαδιαία Έκθεση Επιδηµιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 16 εκεµβρίου 2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδοµαδιαία Έκθεση Επιδηµιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 16 εκεµβρίου 2011 Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδοµαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδηµιολογικών δεδοµένων

Διαβάστε περισσότερα

Εβδοµαδιαία Έκθεση Επιδηµιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδοµάδα 52/2010 (27 εκεµβρίου Ιανουαρίου 2011)

Εβδοµαδιαία Έκθεση Επιδηµιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδοµάδα 52/2010 (27 εκεµβρίου Ιανουαρίου 2011) Εβδοµαδιαία Έκθεση Επιδηµιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης Εβδοµάδα 52/2010 (27 εκεµβρίου 2010-2 Ιανουαρίου 2011) Κλινικό σκέλος επιδηµιολογικής επιτήρησης της γρίπης Κατά την εβδοµάδα 52/2010 (27 εκεµβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Το περιβάλλον στην Υγεία και την ασφάλιση. Αθήνα 12/04/2016

Το περιβάλλον στην Υγεία και την ασφάλιση. Αθήνα 12/04/2016 Το περιβάλλον στην Υγεία και την ασφάλιση Αθήνα 12/04/2016 Ο ρυθμός αύξησης των ασφαλίστρων στην Ευρώπη (βάση το έτος 2004) 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% -20% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Διαβάστε περισσότερα

HPV εµβολιασµός εναντίον κονδυλωµάτων. Α.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας Α Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ.

HPV εµβολιασµός εναντίον κονδυλωµάτων. Α.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας Α Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ. HPV εµβολιασµός εναντίον κονδυλωµάτων Α.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας Α Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Α.Π.Θ. Η σηµασία των κονδυλωµάτων ως πρόβληµα υγείας Επίπτωση:

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Σακχαρώδης Διαβήτης Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Number of people with diabetes by IDF Region, 2013 IDF Diabetes Atlas.

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 13 Ιανουαρίου 2012

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 13 Ιανουαρίου 2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 13 Ιανουαρίου 2012 Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών

Διαβάστε περισσότερα

Σήμερα η παροχή υπηρεσιών υγείας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία, η αλματώδης πρόοδος της οποίας έχει αναμφίβολα δημιουργήσει νέα δεδομένα

Σήμερα η παροχή υπηρεσιών υγείας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία, η αλματώδης πρόοδος της οποίας έχει αναμφίβολα δημιουργήσει νέα δεδομένα Σήμερα η παροχή υπηρεσιών υγείας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία, η αλματώδης πρόοδος της οποίας έχει αναμφίβολα δημιουργήσει νέα δεδομένα και προτεραιότητες αναφορικά με την επιλογή, τη χρήση

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήρια Οδηγία Νο 17 Μάρτιος 2014

Κατευθυντήρια Οδηγία Νο 17 Μάρτιος 2014 Κατευθυντήρια Οδηγία Νο 17 Μάρτιος 2014 ευτερογενής πρόληψη καρκίνου µαστού Εισαγωγή Ο καρκίνος µαστού αφορά το 27% όλων των περιπτώσεων καρκίνου στο γυναικείο πληθυσµό και ο συνολικός κίνδυνος στη διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 30 Δεκεμβρίου 2011

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 30 Δεκεμβρίου 2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 30 Δεκεμβρίου 2011 Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών

Διαβάστε περισσότερα

Η λειτουργία του ΕΑΝ στην Πάτρα: σχόλια και εμπειρίες κλινικών ογκολόγων

Η λειτουργία του ΕΑΝ στην Πάτρα: σχόλια και εμπειρίες κλινικών ογκολόγων Η λειτουργία του ΕΑΝ στην Πάτρα: σχόλια και εμπειρίες κλινικών ογκολόγων Θωμάς Μακατσώρης Επίκ. Καθ. Παθολογίας-Ογκολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Πατρών 5-11-2017 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας:

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ. Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ. Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης Καρκίνος Προστάτη Ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα Ηλικία > 65, αλλά εµφανίζεται και σε νεώτερους

Διαβάστε περισσότερα

Η συν-ευθύνη των ΥΠΕ στην αποτελεσματική διαχείριση του καρκίνου

Η συν-ευθύνη των ΥΠΕ στην αποτελεσματική διαχείριση του καρκίνου Νάνος Παναγιώτης Msc Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας Υποδιοικητής 3 ης Υ. ΠE. Μακεδονίας Η συν-ευθύνη των ΥΠΕ στην αποτελεσματική διαχείριση του καρκίνου 9/12/2014 ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΝΕΟΠΛΑΣΙΩΝ Καρκίνος: Μείζον

Διαβάστε περισσότερα

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 18 Νοεμβρίου 2009

Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 18 Νοεμβρίου 2009 Εβδομαδιαία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης της Γρίπης 18 Νοεμβρίου 2009 Κατά την τρέχουσα περίοδο, γίνεται εβδομαδιαία ανακεφαλαίωση των επιδημιολογικών δεδομένων της χώρας μας για τη γρίπη. Κατά την

Διαβάστε περισσότερα

THE BEST OF URO-ONCOLOGY IN 2016

THE BEST OF URO-ONCOLOGY IN 2016 THE BEST OF URO-ONCOLOGY IN 2016 PROSTATE CANCER ΔΡΟΓΩΣΗΣ ΑΧΙΛΛΕΥΣ MD, FEBU, FECSM ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΘΈΜΑ Σύγκριση μεταξύ ανοικτής και ρομποτικά υποβοηθούμενης

Διαβάστε περισσότερα