Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η θεωρία και η πρακτική του Τρότσκυ Θόδωρος Σταυρόπουλος

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Η θεωρία και η πρακτική του Τρότσκυ Θόδωρος Σταυρόπουλος"

Transcript

1 (υπό το φως των σημερινών εξελίξεων στην ΕΣΣΔ, Ανατ. Ευρώπη και Δυτικό κόσμο) του Θόδωρου Σταυρόπουλου 1. Εισαγωγή Ο Λέων Τρότσκυ είναι ο επαναστάτης μαρξιστής που επέζησε μετά τη σταλινική αντεπανάσταση, η οποία έπνιξε στο αίμα την επαναστατική Σοσιαλιστική Δημοκρατία στην ΕΣΣΔ, και έβαλε στη θέση της τη γραφειοκρατική δικτατορία στην κοινωνική βάση της κρατικοποιημένης ιδιοκτησίας. Ο Λέων Τρότσκυ ενσάρκωσε, συμπύκνωσε και συστηματοποίησε θεωρητικά και πρακτικά την επαναστατική πάλη του σοσιαλιστικού προλεταριάτου και των καταπιεζομένων, ιδιαίτερα μετά την επιβολή της σταλινικής αντεπανάσταση στην ΕΣΣΔ και κατά τη ζοφερή περίοδο μεταξύ των δύο παγκόσμιων ιμπεριαλιστικών πολέμων, που εξεπέλυσε ο δυτικός καπιταλισμός εναντίον της ανθρωπότητας. Ωστόσο και τα δύο προηγούμενα στάδια της επαναστατικής του δράσης, πρώτο: εκείνο της προεπαναστατικής περιόδου και δεύτερο: εκείνο της επαναστατικής περιόδου και της πρώτης εργατικής σοσιαλιστικής εξουσίας έχουν ιδιάζουσα αξία για την κριτική επιστημονική θεώρηση της θεωρητικής και πολιτικής του δράσης, υπό το φως των σημερινών εξελίξεων στην ΕΣΣΔ της περεστρόικα, στην Ανατολική Ευρώπη των λαϊκών εξεγέρσεων εναντίον των γραφειοκρατικών δικτατορικών καθεστώτων, καθώς και των διαμορφώσεων του δυτικού διεθνούς καπιταλιστικού ιμπεριαλισμού, του οποίου η βαθύτατη ιστορική παρακμή έχει ήδη οδηγήσει την ανθρωπότητα στα οριακά αδιέξοδα της κρίσης πολιτισμού και της οικολογικής κρίσης. 2. Προεπαναστατική περίοδος: Α' Μαρξισμός-ρεφορμισμός Αυτή χαρακτηρίζεται από τη γενική πάλη του μαρξιστικού επαναστατικού ρεύματος εναντίον του μεταρρυθμιστικού (ρεφορμιστικού) στην ευρωπαϊκή και τη γεννώμενη κατά την τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα ρωσική Σοσιαλδημοκρατία, μέσα στους κόλπους της οποίας ο ανταγωνισμός των δύο τάσεων έλαβε τη μορφή της πάλης του μαρξισμού εναντίον του οικονομισμού. Η επιστημονικά συνθετικότερη και πολιτικά ολοκληρωμένη αντιπαράθεση και πάλη εναντίον του μεταρρυθμισμού καιροσκοπισμού διεξάχθηκε από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ στο επίπεδο της διεθνούς Σοσιαλδημοκρατίας. Μεταξύ των άλλων οι εργασίες της: «Συσσώρευση του κεφαλαίου», «Μεταρρύθμιση ή επανάσταση» και «Γενική απεργία, κόμμα και συνδικάτα», αφενός αναπτύσσουν την κριτική επιστημονική θεωρία της κοινωνίας στα ιστορικά επίπεδα του 20ου αιώνα και ταυτόχρονα θεμελιώνουν την ταξική σοσιαλιστική προοπτική του επαναστατικού προλεταριάτου και των καταπιεζομένων. Η ισχυρή εμβέλεια αυτής της εργασίας καταδεικνύεται από το γεγονός της σημερινής της επικαιρότητας. Σελίδα 1 / 10

2 Β' Ο ρωσικός μαρξισμός Στους κόλπους του ρωσικού μαρξισμού από τις αρχές του αιώνα σχηματίσθηκαν δύο τάσεις: Η κεντριστική τάση των μπολσεβίκων του Λένιν 1 και η επαναστατική σοσιαλιστική τάση του Τρότσκυ. Οι δύο τάσεις συγκρούστηκαν σε δυο θεμελιώδη ζητήματα: α) Στο ζήτημα του χαρακτήρα της κοινωνικής επανάστασης στη Ρωσία και β) στο ζήτημα της οργάνωσης, της μορφής και της λειτουργίας του κόμματος της επανάστασης. 1. Ο χαρακτήρας της επανάστασης: Κατά τη λενινιστική άποψη η επανάσταση θα είχε ως στόχο τη «δημοκρατική δικτατορία των εργατών και των χωρικών», που σήμαινε ότι οι εργάτες και οι χωρικοί θα έπαιρναν την εξουσία για να διαλύσουν τη φεουδαρχία και την απολυταρχία, δηλαδή θα ολοκλήρωναν την αστικοδημοκρατική επανάσταση. Την άποψη αυτή ο Λένιν συμπύκνωσε στο σχήμα «αστική επανάσταση χωρίς αστική τάξη». Παράλληλα αποσιωπούσε τα ζητήματα που προέκυπταν από τη διευρυμένη αναπαραγωγή στη Ρωσία των κοινωνικών σχέσεων του ασιατικού τρόπου παραγωγής και εξομοίωνε τη χώρα με τα δυτικά ευρωπαϊκά κράτη. Κατά την άποψη του Τρότσκυ η επανάσταση θα πραγματοποιείτο υπό την ηγεσία του επαναστατικού σοσιαλιστικού προλεταριάτου, επικεφαλής όλων των εκμεταλλευομένων των πόλεων και της υπαίθρου και στο διάβα της θα έλυνε όλα τα καθυστερημένα από ιστορική άποψη, αστικοδημοκρατικά προβλήματα (γκρέμισμα της φεουδαρχίας, ανατροπή της μοναρχίας και της απολυταρχίας, κατάργηση του πνευματικού μεσαίωνα, εγκατάσταση όλων των πολιτικών, συνδικαλιστικών και πνευματικών ελευθεριών, απαλλοτρίωση της γης από τους φεουδάρχες) 2. Όμως μέσα από την εσωτερική δυναμική της θα προχωρούσε και θα ανέτρεπε τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, θα εγκαθίδρυε τις σοσιαλιστικές παραγωγικές σχέσεις και θα επέβαλε με την επαναστατική βία τη σοσιαλιστική Δημοκρατία των Συμβουλίων των εργαζομένων και των πολλών εργατικών κομμάτων, αποκλειόμενης της αστικής τάξης και των κομμάτων της από την πολιτική ζωή. Παράλληλα, χάρη στο διεθνιστικό χαρακτήρα της προλεταριακής σοσιαλιστικής επανάστασης, η Ρωσική Σοσιαλιστική Επανάσταση θα υποστηριζόταν από την αυτοδύναμη και αυτόχθονα (και καθόλου εξαγόμενη) προλεταριακή σοσιαλιστική επανάσταση των αναπτυγμένων βιομηχανικών καπιταλιστικών κρατών. Αυτή υπήρξε, συνοπτικά, η θεωρία της διαρκούς επανάστασης, που πρόσφερε τη σοσιαλιστική προοπτική στον αγώνα της εργατικής τάξης εναντίον του κεφαλαίου και του κράτους. Ήταν απόλυτα αντίπαλη προς την αναθεωρητική άποψη των δεξιών σοσιαλδημοκρατών (και των μπολσεβίκων), καθώς και προς την κεντριστική άποψη του Λένιν (του ), η οποία καταδίκαζε τον επαναστατικό αγώνα της εργατικής τάξης και των επαναστατών σοσιαλιστών στα λιμνάζοντα νερά της «αστικής επανάστασης... χωρίς αστική τάξη». Ο Λένιν θα εγκαταλείψει αυτή τη θεωρία και θα προχωρήσει, όμως μόνο συγκυριακά, προς τη θεωρία της διαρκούς επανάστασης κατά την έκρηξη της Ρωσικής Επανάστασης στα 1917, για να την εγκαταλείψει και πάλι μετά την κατάληψη της εξουσίας και να διατυπώσει τη θεωρία του κρατικού βιομηχανικού καπιταλισμού, με τα άρθρα του στην Πράβδα το Φλεβάρη Είναι ενδιαφέρον να υπογραμμίσουμε ότι η Ρόζα Λούξεμπουργκ, αυτοδύναμα και με τη δική της θεωρητική και πολιτική πρωτοβουλία προετοίμαζε και εκπαίδευε το βιομηχανικό προλεταριάτο της Γερμανίας και της Ευρώπης για τη νικηφόρα πραγματοποίηση της προλεταριακής σοσιαλιστικής επανάστασης. Ο αγώνας εναντίον των αναθεωρητών του Μπερνστάιν και των κεντριστών του Κάουτσκυ εμπεριείχε ταυτόχρονα την Σελίδα 2 / 10

3 ιδεολογική και πολιτική εκπαίδευση του ευρωπαϊκού προλεταριάτου για τη σοσιαλιστική επανάσταση. Όμως από αυτή την αντιπαράθεση για το χαρακτήρα της επανάστασης προέκυψε και η δεύτερη αντιπαράθεση για το χαρακτήρα του κόμματος. 2. Ο χαρακτήρας τον κόμματος: Ο Κάουτσκυ είναι ο πρώτος, στην ιστορία του επιστημονικού σοσιαλισμού, που διατυπώνει τη θεωρία του κόμματος οδηγού του προλεταριάτου, που προσκομίζει (το κόμμα) την επαναστατική θεωρία «απ' έξω», με τη φροντίδα της ελίτ των διανοουμένων, «μέσα» στο προλεταριάτο. Αυτό το τελευταίο, κατά τον Κάουτσκυ, είναι αδύνατο από μόνο του να φτάσει στη σύλληψη της επαναστατικής σοσιαλιστικής αλλαγής. Ακριβώς αυτή τη θεωρία υιοθετεί απόλυτα ο μαθητής του Κάουτσκυ, Λένιν, ο οποίος την επεξεργάζεται και τη συστηματοποιεί στα μέτρα της τσαρικής Ρωσίας, που διακρινόταν από ισχυρά στοιχεία του αγροτικού δεσποτισμού του ασιατικού τρόπον παραγωγής. Ο Λένιν αρνείται τη δημοκρατική νομιμότητα της πάλης των τάσεων και των απόψεων, ανοικτά και δημόσια μέσα και έξω από το κόμμα του προλεταριάτου. Το μέλος του κόμματος διατυπώνει την άποψη του αποκλειστικά και μόνο μέσα στον πυρήνα που ανήκει. Η λενινιστική άποψη απαγορεύει την οριζόντια, άμεση επικοινωνία των μελών και των οργάνων του κόμματος, αλλά επιβάλλει: όλες οι απόψεις να περνούν από το διευθυντικό όργανο του κόμματος μέσω της κάθετης ιεραρχίας. Η λενινιστική άποψη απαιτεί σκληρή πειθαρχία του μέλους του κόμματος στις αποφάσεις και τις εντολές του διευθυντικού οργάνου και των ανώτερων οργάνων. Η λενινιστική άποψη περί κόμματος ευνοεί την εφαρμογή της κομματικής πειθαρχίας κατ' αντιγραφή και απομίμηση της στυγνής εργασιακής πειθαρχίας μέσα στο εργοστάσιο της καπιταλιστικής βιομηχανίας και κατ' απομίμηση της ιεραρχίας του στρατού. 3 Την άποψη του αυτή ο Λένιν την ολοκλήρωσε και για την οργάνωση του σοβιετικού κράτους, με τα άρθρα του στην Πράβδα το Φεβρουάριο του 1918, με τα οποία απαιτεί την επιβολή του κρατικού καπιταλισμού στη Ρωσία. 4 Οι απόψεις της Ρόζας Λούξεμπουργκ και του Τρότσκυ αντιπαρατίθενται σε εκείνη του Λένιν. Ο Τρότσκυ και η Λούξεμπουργκ καταγγέλλουν το γραφειοκρατικό δεσποτικό συγκεντρωτισμό του Λένιν, κακέκτυπο αντίγραφο του αστικού γιακωβινισμού. Ο Τρότσκυ αντιπαραθέτει τη θεωρία του «οργανικού συγκεντρωτισμού», σαν αποτέλεσμα της δημοκρατικά αποφασισμένης συγκέντρωσης των δυνάμεων των οργανώσεων, των ομάδων και των ελεύθερων επαναστατών μαρξιστών. 5 Ο Τρότσκυ εννοεί την πειθαρχία μόνο σαν αποτέλεσμα της ελεύθερης δημοκρατικής πάλης των ιδεών και της ψηλής επαναστατικής συνείδησης. Όμως ο Τρότσκυ θα εγκαταλείψει την άποψη του αυτή και θα προσχωρήσει στο κόμμα των μπολσεβίκων, υιοθετώντας την περί κόμματος συγκεντρωτική άποψη του Λένιν, αρνούμενος τις προηγούμενες θέσεις του, απαράλλαχτα όπως και ο Λένιν συμπεριφέρθηκε στο ζήτημα του χαρακτήρα της επανάστασης. Υπογραμμίζουμε αυτές τις αντιφάσεις. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ με βαθύτητα και διορατικότητα αποκαλύπτει τον αντισοσιαλιστικό και ανελεύθερο χαρακτήρα του λενινιστικού συγκεντρωτισμού, καθώς και του Κάουτσκυ, κατά τον αγώνα της και με τις εργασίες της, της περιόδου 1899 έως Εξ' άλλου με τη μελέτη της «Η Ρωσική Επανάσταση» ασκεί κριτική στο ισχυρό κράτος των μπολσεβίκων, το οποίο, όπως διαβλέπει με τη βαθειά διαπεραστική της ματιά, υψώνεται υπεράνω της κοινωνίας και καταργεί τη σοσιαλιστική δημοκρατική εξουσία. Εποπτεύοντας συνθετικά τις μεγαλοφυείς συλλήψεις της μεγάλης επαναστάτριας και κριτικής κοινωνικής επιστήμονος, συνοψίζουμε ως ακολούθως την άποψη της: Σελίδα 3 / 10

4 Η Ρόζα Λούξεμπουργκ αντιπαραθέτει: α) Εναντίον της θεωρίας του συγκεντρωτικού κόμματος και του ισχυρού κράτους, τις δημοκρατικά ενωμένες δυνάμεις της επαναστατικά συνειδητοποιημένης και πνευματικά αναπτυγμένης εργατικής τάξης και των καταπιεζομένων. 6) Εναντίον της θεωρίας του διαχωρισμού του κόμματος οδηγού που διευθύνει και της εργατικής τάξης που θα διευθύνεται και θα ακολουθεί, αντιπαραθέτει τη συνειδητή επαναστατική αυτενέργεια και το σοσιαλιστικό δημοκρατικό αυτοπροσδιορισμό των εργαζομένων. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ στα επαναστατικά κόμματα (όχι κατ' ανάγκην στο ένα και μοναδικό κόμμα) αναγνωρίζει το βοηθητικό ρόλο της ιδεολογικής - πολιτικής εργασίας για την επιβοήθηση και επιτάχυνση της συνειδητοποίησης και της επαναστατικής αυτενέργειας των εργαζομένων, ενώ απορρίπτει τον εξουσιαστικό ρόλο του κόμματος της θεωρίας των Κάουτσκυ Λένιν. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ καταγγέλλει τη στρατιωτικοποίηση της κοινωνικής και πολιτικής ζωής εκ μέρους του κόμματος, και μυκτιρίζει ανοικτηρμόνως το κόμμα-στρατώνα του Λένιν, με την «πάνσοφη ηγεσία». Σ' αυτό αντιπαραθέτει το πολυκομματικό σύστημα μέσα στην πιο πλατειά Δημοκρατία, την ελεύθερη πολιτική, πνευματική και πολιτιστική δράση των εργαζομένων, τη λειτουργία του συνόλου των ελευθεριών των εργαζομένων πολιτών, και ιδιαίτερα τονίζει την αναγκαιότητα της ελευθερίας της αντιπολίτευσης διότι: ο σοσιαλισμός δεν μπορεί να είναι παρά το έργο μιας εργατικής τάξης φωτισμένης και συνειδητοποιημένης, και οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να αποκτήσουν αυτές τις ιδιότητες παρά μέσα στην ελευθερία, η οποία είναι πάντοτε «η ελευθερία εκείνου που σκέφτεται διαφορετικά από την κυβέρνηση. Κι αυτό όχι από φανατισμό για τη "δικαιοσύνη", αλλά γιατί κάθε τι που διδάσκει, σώζει και ξεκαθαρίζει στηρίζεται σ' αυτό, και χάνει την αποτελεσματικότητα του όταν η ελευθερία γίνεται προνόμιο». 7 Τέλος η Ρόζα Λούξεμπουργκ, απέναντι στην κρατικοποίηση της οικονομίας αντιτάσσει την κοινωνικοποίηση της, απαράλλαχτα όπως και οι Μαρξ και Ένγκελς στην Κριτική τον Προγράμματος της Ερφούρτης και της Γκότα. Είναι ενδιαφέρον να τονισθεί ότι ο Τρότσκυ, ήδη από το 1903 από τη Γενεύη διατυπώνει την ιδέα της κοινωνικοποίησης, με την άποψη «μιας γιγαντιαίας διοίκησης αυτοδιοικούμενων και αμοιβαία συνεργαζόμενων κοινωνικοποιημένων επιχειρήσεων, που θα αντικαθιστούσε πολύ γρήγορα την κυβερνητική ισχύ», στο Rapport de la delegation Siberienne, ιδέα όμως την οποία εγκαταλείπει, όταν μαζί με τον Λένιν μπαίνει επικεφαλής της σοβιετικής εξουσίας, και υποστηρίζει σταθερά μέχρι το τέλος της ζωής του την πολιτική πράξη της κρατικοποίησης της οικονομίας. Όμως θα ξαναπάρει την ιδέα της κοινωνικοποίησης προς το τέλος της ζωής του, στην εργασία του En defence du marxisme. 3. Η επαναστατική περίοδος Η Οκτωβριανή Επανάσταση πραγματοποιείται υπό την τολμηρή και ιδιοφυή ηγεσία των Λένιν Τρότσκυ. Κατά την περίοδο της Επανάστασης οι απόψεις και η πολιτική δράση του Τρότσκυ και του Λένιν είναι ταυτόσημες. Είναι αναγκαίο να τονισθεί ότι ο κύριος επαναστατικός μοχλός οργάνωσης και πραγματοποίησης της προλεταριακής επανάστασης υπήρξε η οργάνωση των συμβουλίων των εργατών, αγροτών, στρατιωτών και ναυτών. Τα συμβούλια (σοβιέτ) δεν χτίστηκαν από τα πάνω ιεραρχικά από κανένα κόμμα. Είναι αυθόρμητο δημιούργημα του επαναστατικού προλεταριάτου. Εδώ παρατηρούμε ότι η έννοια της αυθόρμητης πολιτικής δράσης των επαναστατικών τάξεων στην ιστορία δεν ταυτίζεται επ' ουδενί λόγω με το άτακτο, ανοργάνωτο και άλογο. Κατά τη μεγαλοφυή θεμελίωση του Αριστοτέλη ο άνθρωπος είναι το μόνο λογικό, πολιτικό και ηθικό ζώο, το μόνο δυνάμενο να διακρίνει το δίκαιο και το άδικο. 8 Κατά την περίοδο των μεγάλων αναγεννητικών περιόδων Σελίδα 4 / 10

5 της ιστορίας, συστατικά στοιχεία των οποίων αποτελούν οι μεγάλες απελευθερωτικές επαναστάσεις, οι πολίτες (άνδρες και γυναίκες) που συγκροτούν τις επαναστατικές δυνάμεις (τάξεις, οργανώσεις, κόμματα) επιδεικνύουν κατά πλειοψηφία το σύνολο των πιο πάνω αριστοτελικών προσδιορισμών του κοινωνικού ανθρώπου. Μέσα από τις επαναστάσεις εκ των κάτω, δηλαδή «αυθόρμητα» έχουν αναδειχθεί οι νέοι επαναστατικοί προοδευτικοί θεσμοί σε όλες τις προοδευτικές επαναστάσεις. Ενδεικτικά θα αναφέρω: Την αυτοδιοίκηση των δήμων και κοινοτήτων (communes), τις δημοκρατικές λέσχες που συγκροτούν την άμεση Δημοκρατία, καθώς και την κοινοβουλευτική έμμεση αντιπροσωπευτική Δημοκρατία 9, προϊόν της «Συνέλευσης των τριών τάξεων» και μετά την αποχώρηση των ολιγαρχικών, της τρίτης τάξης αποκλειστικά, στη μεγάλη Γαλλική Επανάσταση ( ). Την άμεση Δημοκρατία του Δήμου στην Κομμούνα του Παρισιού (1871), την Κομμούνα της Καταλωνίας στην Ισπανική Επανάσταση ( ), τη Ρωσική Επανάσταση ( ) με την αυθόρμητη δημιουργία της Δημοκρατίας των Συμβουλίων και των πολτών εργατικών κομμάτων, καθώς και των 365 σχολών και οργανώσεων τέχνης, λογοτεχνίας και ποίησης. Τη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση, εναντίον της σκοταδιστικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με την, εκ των κάτω, και με την ένοπλη επαναστατική βία εναντίον και των κοτζαμπάσηδων δημιουργία των τοπικών συνελεύσεων της Στερεάς και της Πελοποννήσου, των Εθνικών Συνελεύσεων (Επιδαύρου, Τροιζήνας, Άστρους) κ. ά., και όλα αυτά μέσα στη φωτιά του ένοπλου επαναστατικού αγώνα 10, για να φτάσω στις εργατοφοιτητικές εξεγέρσεις στην Ανατ. Γερμανία (1953), στην Ουγγαρία (1956), στις πολωνικές εργατοφοιτητικές εξεγέρσεις, στο γαλλικό Μάη του 1968, στην «Άνοιξη της Πράγας» στα 1968, στη μεγάλη ενδεκάμηνη απεργία των άγγλων ανθρακωρύχων (1984) κ. ά., αγώνες στους οποίους ανεδείχθησαν εκ των κάτω τα εργατικά συμβούλια, τα comites d' action κ. ά. Γενικότερα διαπιστώνουμε ότι: Το «αυθόρμητο» της όρασης των επαναστατών πολιτών είναι διαποτισμένο από έντονο τολμηρό ορθολογισμό, από ισχυρή πολιτική βούληση, από υψηλή ηθική ανάταση και από δημιουργική δύναμη δημοκρατικής θεσμοθέτησης. Πρέπει να θυμίσω ότι από το ξέσπασμα της Φεβρουριανής Επανάστασης μέχρι τις παραμονές της Οκτωβριανής Επανάστασης το ιεραρχικά και πυραμυδοειδώς οργανωμένο μπολσεβίκικο κόμμα κυριαρχούνταν από τον κάθετο μηχανισμό επικεφαλής του οποίου βρισκόταν έκτοτε ο Στάλιν. Αυτός ο τελευταίος εκδήλωσε με πολλούς τρόπους την αντεπαναστατική ιδεολογία και πολιτική του, πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση, την οποία ακριβώς προσπάθησε να ματαιώσει χρησιμοποιώντας τη δύναμη που του προσέφερε ο κομματικός μηχανισμός. Η εκ μέρους του επίμονη πάλη να στηρίξει το κόμμα των μπολσεβίκων την κυβέρνηση Κερένσκυ Τσερετέλι και η πρόταση του να ενωθεί το κόμμα με εκείνο του Τσερετέλι σε ρεφορμιστική βάση 11, ο αγώνας του Στάλιν και των συνεργατών του εναντίον της πολιτικής για την επαναστατική κατάληψη της εξουσίας που διεξήγαγε ο Λένιν μαζί με τον Τρότσκυ, η επιμονή του Στάλιν να απομονώσει τον Λένιν μέσω του κομματικού μηχανισμού στο διάστημα από το Φλεβάρη μέχρι και τον Απρίλη 1917, εξ' άλλου η επιτυχία της επαναστατικής πολιτικής που εγκαινιάζει ο Λένιν δια της συνέλευσης του Σοβιέτ της Πετρούπολης παρά και ενάντια στη σταλινορεφορμιστική πλειοψηφία της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος των μπολσεβίκων, η απειλή του Λένιν προς την πλειοψηφία αυτή ότι θα τους καταγγείλει στη σοβιετική συνέλευση και στο λαό, και ότι θα βγει έξω από το κόμμα να εργαστεί για την επανάσταση με το Σοβιέτ, καταδεικνύουν την επαναστατική υπεροχή του φρέσκου και αδιάφθορου θεσμού της άμεσης Δημοκρατίας των συμβουλίων, απέναντι στη συντηρητική γραφειοκρατική μούχλα του παραδοσιακού ιεραρχικού κομματικού μηχανισμού. Ο νέος και ο παλιός κόσμος βρίσκονται σε θανάσιμο ανταγωνισμό. Το παλιού τύπου κάθετα δομημένο ιεραρχικό κόμμα εγκλείει τη γραφειοκρατική ρουτίνα, την άκριτη ιεραρχική υποταγή, τη μετριοκρατία, τον καιροσκοπισμό, και ταυτόχρονα τη διαιώνιση της εργασίας σε διευθύνουσα και διευθυνόμενη, σε πνευματική και χειρωνακτική, σε κυβερνητική κι εκτελεστική. Γι αυτό πάντοτε θα αναπαράγει τους δύο αποκρουστικούς ανθρώπινους τύπους: το δυνάστη, ή την ομάδα των δυναστών στην κορυφή, το δουλοπρεπή στη βάση. Στο παραδοσιακό κόμμα κυριαρχούν οι αποκρουστικές φιγούρες τύπου Στάλιν, στη δημοκρατία των συμβουλίων ο σπινθηροβόλος επαναστάτης Τρότσκυ και ο σοφός Λένιν. Στο κόμμα ο ησυχασμός και η συντήρηση, στο σοβιέτ ο φρέσκος αέρας της ελευθερίας, η επαναστατική πρωτοβουλία των εμπνευσμένων παραγωγών πολιτών, η διαρκής κριτική σκέψη. Σελίδα 5 / 10

6 Είναι γνωστό ότι η άνοδος του επαναστατικού ρεύματος και η σταθερή επαναστατική πολιτική των Λένιν Τρότσκυ συμπαρέσυραν και το βαρύ και δυσκίνητο κομματικό μηχανισμό μέσα στη δίνη της επανάστασης και κατοχύρωσαν τη νίκη της. Δεν πρόκειται να ασχοληθώ εδώ με την ιστορία της Οκτωβριανής Επανάστασης, η οποία είναι ευρύτατα γνωστή, πράγμα άλλωστε που ξεφεύγει από τα όρια της παρούσας ανακοίνωσης, θα περάσω στο τρίτο μέρος αφού προηγουμένως παρατηρήσω ότι υιοθετώ ολόκληρη την κριτική της Ρόζας Λούξεμπουργκ στην εργασία της «Η Ρωσική Επανάσταση», πλην του τμήματος για τη Συντακτική Συνέλευση, το οποίο απορρίπτω ως εσφαλμένο, λόγω του ασυμβίβαστου του σημερινού αστικού κοινοβουλευτισμού με την άμεση Σοσιαλιστική Δημοκρατία των παραγωγών πολιτών. 4. Το μετεπαναστατικό στάδιο ή η πρωτότυπη δημιουργία του Τρότσκυ Η μεγάλη δημιουργία του Τρότσκυ συνίσταται στην επιστημονική ανάλυση του μετεπαναστατικού σταδίου μέχρι το Β' παγκόσμιο πόλεμο. Αυτό συνίσταται: Στην επιβολή της σταλινικής αντεπανάστασης και της γραφειοκρατικής αντίδρασης στην ΕΣΣΔ. Στην επίθεση και στην προσωρινή, εξόντωση του διεθνούς επαναστατικού κομμουνιστικού κινήματος από μέρους της σταλινικής αντεπανάστασης, αλλά και των καπιταλιστικών κυβερνήσεων και εξουσιών, κοινοβουλευτικών και φασιστικών. Στη βαρύτατη οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση του διεθνούς καπιταλισμού. Στην επιβολή του ναζισμού φασισμού στη Μεσευρώπη. Στην προετοιμασία και στην έκρηξη του Β' παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Από την άποψη της επαναστατικής διαλεκτικής μεθόδου ο Τρότσκυ έδωσε μια συνολική εκτίμηση της διεθνούς συγκυρίας. Πρώτον: Κατά την περίοδο της αντιπολίτευσης αποκαλύπτει τον αντεπαναστατικό ρόλο της σταλινικής πολιτικής. Ο Τρότσκυ εδώ είναι σαφής. Προσδιορίζει: Η σταλινική πολιτική «εκτελεί μια κοινωνική διαταγή δοσμένη από τον Ουστριάλωφ, δηλαδή από τη μικρή και μεσαία μπουρζουαζία που σηκώνει κεφάλι» και συνεχίζει: «Ο άμεσος στόχος του Στάλιν είναι: να διαιρέσει το κόμμα, να διαιρέσει την αντιπολίτευση, να συγκροτήσει ομάδες από μία φασιστική κλίκα... Αυτές οι φασιστικές μέθοδοι, δεν είναι παρά η τυφλή, η ασυνείδητη πραγμάτωση ενός κοινωνικού καθεστώτος που απορρέει από τις άλλες τάξεις.» 12 Στην πολιτική του επιδίωξη ο Τρότσκυ επιδιώκει να διορθώσει (!!!, Θ. Σ.) και να περισώσει το κόμμα και αυτό το κράτος. Κι αυτό γιατί η σκέψη του έχει γλιστρήσει σε μια μεταφυσική αφαίρεση της έννοιας «κόμμα». Αυτό φαίνεται καθαρά από την ακόλουθη θέση του: «Η καταπίεση ενισχύει τα στελέχη μας, συναθροίζει στις γραμμές μας τους καλύτερους από τους "γέρους" του κόμματος, χαλυβδώνει τους νέους συγκεντρώνοντας γύρω από την αντιπολίτευση τους αληθινούς μπολσεβίκους της νέας γενιάς. Διαγραμμένοι από το κόμμα οι αντιπολιτευόμενοι αποτελούν τους καλύτερους ανθρώπους τον κόμματος» 13. Εδώ είναι ολοφάνερη η προσφυγή στην πλατωνική απόλυτη ιδέα, ή στο απόλυτο πνεύμα του Χέγκελ. Το κόμμα στην τροτσκική τοποθέτηση της αντιπολίτευσης είναι δυσυπόστατο: Το πραγματικό κόμμα, που όπως εμείς προσδιορίσαμε, μέσα από τους ιεραρχικούς μηχανισμούς της εξάρτησης και της αλλοτρίωσης, είναι το κόμμα της σταλινικής καταπίεσης, θεωρείται ως η «φθαρτή αντανάκλαση» του 4 ιδεατού κόμματος. Για αυτό ακριβώς Σελίδα 6 / 10

7 το λόγο οι διαγραμμένοι από το πρώτο (το πραγματικό κόμμα) αναδεικνύονται ως «οι καλύτεροι 14 άνθρωποι» της ΙΔΕΑΣ «κόμμα». Απαράλλαχτα όπως και ο Πλάτων της Πολιτείας, στην κοινωνιολογική του ανάλυση ο Τρότσκυ είναι ένας ασυμβίβαστος επιστήμονας. Όμως στην πολιτική του πρόταση, όπως ο Πλάτων, έτσι και ο Τρότσκυ προσφεύγει στην απόλυτη ιδέα («κόμμα») καθώς και στην ιδέα του αγαθού («οι καλύτεροι μπολσεβίκοι - οι διαγραμμένοι είναι οι καλύτεροι άνθρωποι του κόμματος»). Η αναλογία πιθανότατα εξηγείται με βάση και την αναλογία των ιστορικών συνθηκών: Όπως ο Πλάτων έγραψε τα πολιτικά του κείμενα κατά την παρακμή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, μετά την ήττα του Πελοποννησιακού Πολέμου, με σκοπό να τη διορθώσει, έτσι και ο Τρότσκυ της πρώτης περιόδου της αντιπολίτευσης με τα πολιτικά του κείμενα στην «παραμορφωμένη επανάσταση» και με τη δράση του επιδιώκει να διορθώσει την «παρακμάζουσα» Οκτωβριανή Επανάσταση. Η διαφορά με τον Πλάτωνα συνίσταται στο ότι ο Τρότσκυ, υπό τα τρομερά χτυπήματα της πραγματικότητας 15, θα εγκαταλείψει προοδευτικά τα μεταφυσικά του σχήματα και θα προχωρήσει σε ρεαλιστικότερες επαναστατικές πολιτικές προτάσεις, ενώ ο Αθηναίος φιλόσοφος θα μείνει αμετακίνητος στο φιλοσοφικό του ιδεαλισμό, που θα τον οδηγήσει στον πολιτικό συντηρητισμό. Δεύτερον: Ο Τρότσκυ εγκαταλείποντας το μεταφυσικό σχήμα της πρώτης περιόδου μετά την επανάσταση θα προχωρήσει, με την «Προδομένη επανάσταση» σε μια βαθύτερη κοινωνιολογική και πολιτική ανάλυση του καθεστώτος της σταλινικής αντεπανάστασης. Εκεί ο Τρότσκυ ξεπερνά τα απόλυτα σχήματα και τονίζει το δυναμικό χαρακτήρα της πραγματικότητας. Αποφεύγει την απόλυτη και στατική θέση ως προς τον κοινωνικό χαρακτήρα του σοβιετικού καθεστώτος. Αποφαίνεται ότι τελικά θα αποφασίσει επ' αυτού η πάλη των τάξεων και η πορεία της διεθνούς επανάστασης. Γι αυτό στο δεύτερο στάδιο της μετεπαναστατικής περιόδου ο Τρότσκυ αφήνει ανοιχτό το ζήτημα του κοινωνιολογικού προσδιορισμού του κράτους της γραφειοκρατικής σταλινικής δικτατορίας. Εξ' άλλου στην πολιτική πράξη ο Τρότσκυ εγκαταλείπει την αυταπάτη της αντιπολίτευσης για διόρθωση του σταλινικού συστήματος, και προχωρεί τολμηρά στην αναδιοργάνωση των διεθνών επαναστατικών δυνάμεων με τη νέα οργάνωση της Τετάρτης Διεθνούς. Παράλληλα επεξεργάζεται και προσφέρει το μεταδοτικά πρόγραμμα για τη Σοσιαλιστική Επανάσταση, που για την περίοδο του τέλους του μεσοπολέμου και την έκρηξη του Β' παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού πολέμου συνιστά επιστημονική μεθοδολογική προσέγγιση στην πράξη για τη διεθνή Σοσιαλιστική Επανάσταση. Τρίτον: Ύστερα από τη γιγάντια συνεισφορά του, ο Προμηθέας του επαναστατικού δημοκρατικού κομμουνισμού Τρότσκυ προχωρεί στις διατυπώσεις και τις προβλέψεις του για τη μεταπολεμική εποχή. Εδώ ο Τρότσκυ προσεγγίζει τα επίπεδα της πολιτικής μεγαλοφυΐας. Εδώ όμως θα προσδιορίσουμε προηγούμενα την τρίτη φάση της μετεπαναστατικής περιόδου. Κατά τη γνώμη μας αρχίζει μετά τη σφαγή της Ισπανικής Επανάστασης. Το σύμφωνο Ρίμπεντροπ Μολότωφ, με το μυστικό πρωτόκολλο του διαμελισμού της Πολωνίας, η από κοινού και με αγαστή σύμπνοια εξόντωση των κομμουνιστών, σοσιαλιστών και ριζοσπαστών δημοκρατών υπό των χιτλερικών και σταλινικών εξουσιών στα δύο αντίστοιχα τμήματα της διαμελισθείσης Πολωνίας, η εφαρμογή του νομικού δόγματος της ιερής εξέτασης για την ποινικοποίηση της «ενδιάθετης βούλησης» από μέρους των κρατικών εξουσιών των Χίτλερ και Στάλιν εναντίον των κομμουνιστών, σοσιαλιστών και ριζοσπαστών δημοκρατών και στα δύο κατειλημμένα τμήματα της Πολωνίας, η έκρηξη και η θηριωδία του πολέμου και η διαγραφόμενη προσχώρηση στην ιδεολογία και πολιτική πράξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου της σταλινικής κρατικής εξουσίας, χαρακτήρισαν αυτή την τελευταία περίοδο της ζωής του Τρότσκυ. Μέσα από αυτή την αλματώδη άνοδο των αντισοσιαλιστικών δυνάμεων του καπιταλιστικού συστήματος στη Δύση και της γραφειοκρατικής ολοκληρωτικής δικτατορίας στη σταλινική Ρωσία εγείρονται ερωτήματα στη μαρξιστική σκέψη ως προς τη δυνατότητα και τις προϋποθέσεις της Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Ο Τρότσκυ δεν διστάζει να αντικρύσει την πραγματικότητα με σαφήνεια και με δύναμη σκέψης. Σελίδα 7 / 10

8 5. «Στην υπεράσπιση του Μαρξισμού». Αναλύσεις-προοπτικές Όπως ήδη αναφέραμε, ο Τρότσκυ στο τέλος της ζωής του ξαναπαίρνει την ιδέα της «διοίκησης μιας γιγάντιας συνεργατικής οργάνωσης», η οποία «θα αντικαθιστούσε πολύ γρήγορα την κυβερνητική δύναμη». Αυτό θα επιτευχθεί μέσα στις συνθήκες «της εξαφάνισης της αναγκαιότητας να δαπανάται ένα τεράστιο μέρος του εθνικού εισοδήματος για τους εξοπλισμούς», γεγονός που με τη σειρά του θα είχε ως συνέπεια «να ανεβεί το βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο των εργαζομένων». Τέλος, μέσα σ' αυτές τις συνθήκες, «δεν θα υπάρχει θέση για μια νέα διευθύνουσα τάξη, ούτε για ένα νέο εκμεταλλευτικό καθεστώς που να παρεμβάλλεται ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό» 16. Η ιστορική νομιμότητα αυτών των προτάσεων προϋποθέτει την επαναστατική συνείδηση και την ικανότητα της βιομηχανικής εργατικής τάξης να πραγματοποιήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση στα αναπτυγμένα βιομηχανικά κράτη της Δύσης και να ανατρέψει τη γραφειοκρατική ολιγαρχία και τη σταλινική δικτατορία στη Ρωσία, κατά, και, στο τέλος του Β' παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Εάν αυτό δεν συμβεί, ο Τρότσκυ θέτει σε αποφασιστική αμφισβήτηση θεμελιώδεις εννοιολογικές προϋποθέσεις (premisses) καθώς και τις πάρα πάνω προοπτικές της μαρξιστικής σκέψης. Προσδιορίζει: «Εάν αντίθετα θεωρήσουμε ότι ο σημερινός πόλεμος 17 δεν θα προκαλέσει καθόλου την επανάσταση, αλλά την κατάπτωση του προλεταριάτου, δεν υπάρχει τότε παρά μια άλλη διέξοδος στην εναλλακτική λύση: Η μεταγενέστερη αποσύνθεση του μονοπωλιακού καπιταλισμού, η ύστερη συγχώνευση του μέσα στο κράτος και η εξαφάνιση της Δημοκρατίας, εκεί όπου ακόμα διατηρείται, προς όφελος ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος. Η ανικανότητα του προλεταριάτου να πάρει στα χέρια του τη διεύθυνση της κοινωνίας θα μπορούσε πράγματι να οδηγήσει μέσα σ' αυτές τις συνθήκες στο σχηματισμό μιας νέας εκμεταλλεύτριας τάξης, προερχόμενης από τη βοναπαρτική και φασιστική γραφειοκρατία. Αυτό θα ήταν, σύμφωνα με όλες τις πιθανότητες, ένα καθεστώς παρακμής, που θα σήμαινε το λυκόφως του πολιτισμού» 18. Στην περίπτωση αυτή ο Τρότσκυ προχωρεί στην υπόθεση ότι η θεωρία περί «παραμορφωμένου» ή «εκφυλισμένου εργατικού κράτους» απορρίπτεται εξ' υπαρχής, ότι η γραφειοκρατία συνιστά μια «νέα εκμεταλλεύτρια τάξη στην ιστορία» 19, και ότι το σταλινικό καθεστώς συνιστά την απαρχή ενός «νέου τύπου εκμεταλλευτικού καθεστώτος στην ιστορία» 20. Υπό τις συνθήκες αυτές, τονίζει ο Τρότσκυ, το ζήτημα για τους επαναστάτες κομμουνιστές δεν είναι «η πραγματοποίηση του maximum προγράμματος της Σοσιαλιστικής Επανάστασης», αλλά του minimum προγράμματος της «υπεράσπισης των δικαιωμάτων των νέων σκλάβων του νέου εκμεταλλευτικού καθεστώτος» 21. Συμπεράσματα Η ασυμβίβαστη δράση του Τρότσκυ απέναντι και στην καπιταλιστική αντίδραση και στη σταλινική αντεπανάσταση, πρόσφερε ένα ηθικό και πολιτικό παράδειγμα στους σημερινούς πολιτικούς και κοινωνικούς επαναστάτες, για μια εξίσου ασυμβίβαστη πάλη στη σημερινή εποχή, που εκτός των άλλων διακρίνεται από μια βαθύτερη κρίση του πολιτισμού. Εναπόκειται στη σημερινή επαναστατική πρωτοπορία να πραγματοποιήσει, να προχωρήσει, με τη δική της πολιτική και πνευματική πρωτοβουλία, την προώθηση της επιστημονικής κριτικής θεωρίας της κοινωνίας και Σελίδα 8 / 10

9 της επαναστατικής πολιτικής πράξης, της κατάλληλης για τα σημερινά και τα αυριανά δεδομένα της ιστορικής κίνησης. Πρώτον: Είναι επείγον να απορρίψουμε την ιδεολογική θέση της αντεπανάστασης ότι δήθεν «η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού». Ήδη από τα 1918 ο Καρλ Λήμπκνεχτ είχε ιδιοφυώς προσδιορίσει ότι: «Το ακραίο όριο του δυνατού μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την επιδίωξη του ανέφικτου. Η πραγματοποιημένη δυνατότητα είναι το αποτέλεσμα του αγώνα για την κατάχτηση μιας σειράς αδύνατων πραγμάτων. Κατά συνέπεια, το να θέλουμε ό,τι είναι αντικειμενικά αδύνατο δεν σημαίνει παράλογη φαντασίωση ή αυταπάτη, αλλά πρακτική πολιτική στη βαθύτερη της έννοια. Το να καταδειχθεί ότι είναι αδύνατη η πραγματοποίηση ενός πολιτικού στόχου δεν συνεπάγεται και απόδειξη του παράλογου του στόχου αυτού. Δείχνει, το πολύ, την έλλειψη διαίσθησης και κριτικής σκέψης, όσον αφορά τους νόμους κίνησης της κοινωνίας, ιδιαίτερα δε όσον αφορά τους νόμους που καθορίζουν τη διαμόρφωση της κοινωνικής θέλησης. Ποια είναι η αληθινή και ισχυρότερη πολιτική; Η τέχνη του αδύνατου» 22. Όπως παρατηρεί ο Ρούντολφ Μπάρο, «το αδύνατο εδώ σημαίνει το σύνολο όλων των στοιχείων που δεν λειτουργούν όταν λαμβάνονται μεμονωμένα, αλλά λειτουργούν στο πλαίσιο ενός συνολικού μετασχηματισμού, του είδους που συνήθως δεν διακινδυνεύει να στοχαστεί ο καλά προσαρμοσμένος κοινός νους» 23. Ακριβώς για να προχωρήσουμε στην προοδευτική κατεύθυνση πρέπει να στοχεύσουμε το «αδύνατο», δηλαδή το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό ως τα βαθύτερα επίπεδα του πολιτισμού. Πρέπει να αναδημιουργήσουμε την κριτική θεωρία στη σύγχρονη εποχή της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης, της οικολογικής κρίσης και της κρίσης πολιτισμού. Για να πραγματοποιήσουμε τη βαθιά σοσιαλιστική αλλαγή στις παραγωγικές σχέσεις πρέπει ταυτόχρονα να εργαζόμαστε για τη βαθύτερη ψυχολογική και πνευματική αλλαγή, πρώτα απ' όλα της πρωτοπορίας των επαναστατών αγωνιστών, αλλά και της κοινωνίας, με την ηθική έμπνευση και το παράδειγμα. Πρέπει να δημιουργήσουμε καινούργιες, αντιιεραρχικές, βαθιά δημοκρατικές μορφές στη νέου τύπου επαναστατική οργάνωση που χρειάζεται η σημερινή εποχή. Πρέπει να αναδημιουργήσουμε μια νέα ηθική: ελευθερίας και εμπιστοσύνης μεταξύ των επαναστατών σοσιαλιστών, αλλά και να τη διδάσκουμε με την πράξη μέσα στην κοινωνία. Με αυτές και άλλες επιδιώξεις του «αδύνατου» θα δημιουργήσουμε από τη βάση τα ισχυρά θεμέλια για την κατάργηση της κοινωνίας της αλλοτρίωσης και για τη μετάβαση στην ελεύθερη σοσιαλιστική κοινωνία του συνειδητού αυτοπροσδιορισμού του κοινωνικού ανθρώπου. Η σαφής έλλειψη ενός παρόμοιου σοσιαλιστικού προσδιορισμού στη σημερινή συγκυρία και οι κίνδυνοι μιας διαρκούς πνευματικής και ηθικής παρακμής της κοινωνίας, μας υποχρεώνει να επιδιώξουμε επειγόντως αυτό το «αδύνατο». Κατά τούτο, το ηθικό, το πνευματικό, και το πολιτικό παράδειγμα του Λέοντος Τρότσκυ είναι διδακτικό. Παρίσι, Απρίλης Το κείμενο αυτό αποτελεί την εισήγηση του συγγραφέα ατό ΣυνέδριοMemorial για τον Λέοντα Τρότσκυ, που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο στο Οιάοτημα Από την κεντριστική λενινιστική τάση αποχωρίστηκε η δεξιά σοσιαλδημοκρατική τάση των Μάρτωφ Πλεχάνωφ κ. ά. που σχημάτισαν την τάση των μενσεβίκων, οι θέσεις των οποίων δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την παρούσα ανακοίνωση. 3. Διαπιστώνουμε ότι και ο Τρότσκυ αδυνατεί να συλλάβει θεωρητικά τα γνωρίσματα του ασιατικού τρόπου παραγωγής που χαρακτηρίζουν την τσαρική Ρωσία, την οποία ελλειπώς προσδιορίζει σαν κοινωνία με έντονες επιβιώσεις της φεουδαρχίας. Σελίδα 9 / 10

10 4. Λένιν. «Τι να κάνουμε» και «Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω στη Σοσιαλδημοκρατία». 5. Λένιν. «Τα άμεσα καθήκοντα της σοβιετικής εξουσίας», εκδ. «Ειρήνη», Αθήνα Λ. Τρότσκυ, «Rapport de la delegation Siberienne», Editions Spartacus, Paris 1970, και «Nos taches politiques». Paris R. Luxemburg, «Marxisme contre dictature», όπου: «Centralisme et Democratie», «Masses et chefs», «Liberte de la critique et de la science», Spartacus. Paris R. Luxemburg, όπ. π. σελ Πολιτικά, Βιβλίο Α' ε. 10. Εδώ δεν μας διαφεύγει καθόλου η αλήθεια που διατύπωσε ο J.J. Rousseau ότι «οτην αντιπροσωπευτική δημοκρατία ο αντιπρόσωπος καταργεί τον αντιπροσωπευόμενο». (Rousseau, «Le contrat social». Βλ. και Daniel Guerin, «La lutte des classes dans la premiere Republique», τ. A'. 11. T. Σταματόπουλου, «Ο εσωτερικός αγώνας», Γ. Κορδάτου, «Πολιτική Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας», Αθήνα Πρακτικά συνόδου της Κ.Ε. του κόμματος των Μπολσεβίκων του Μάρτη 1917, δημοσιευμένο από τον Τρότσκυ στο έργο του «Παραμορφωμένη επανάσταση», ελλ. έκδ. «Σελίδες», Αθήνα 1989, σελ Τρότσκυ. όπ. π. σελ Οι υπογρ. δικές μου, θ. Σ. 14. Τρότσκυ, όπ. π. σελ Οι υπογρ. του Τρότσκυ. 15. Ορθότερα: οι ιδεατοί, Θ. Σ. 16. Αναφερόμαστε ενδεικτικά: Στην εξ αντικειμένου σταλινοχιτλερική συμπόρευση στη συντριβή του Γερμανικού εργατικού κινήματος, στη συντριβή της Ισπανικής επανάστασης και τη σφαγή του Poum και της Κομμούνας της Καταλωνίας, την υπονόμευση του εργατικού κινήματος στη Γαλλία με την πολιτική των λαϊκών μετώπων, αλλά και στην Ελλάδα με το διωγμό των αρχειομαρξιστών και τροτσκιστών κ.λπ. 17. L. Trotsky, «En defence du marxisme», Etudes de Documentations Internationales, Paris 1976,. σελ. 18. Πρόκειται, για το Β'. παγκόσμιο πόλεμο, ο οποίος είχε ήδη αρχίσει, όταν ο Τρότσκυ διατύπωνε αυτές τις θέσεις (Μάης 1940). 19. L. Trotsky, όπ. π. σελ L. Trotsky, όπ. π. σελ L. Trotsky, όπ. π. σελ L. Trotsky, όπ. π. 23. Karl Liebknecht, «Ecrits», Spartacus, Paris Rudolf Baro, «L' Alternative», Minuit, Paris Σελίδα 10 / 10

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΓ Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ ΩΣ ΤΟ 1941 100 Α. ΚΛΕΙΣΤΕΣ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Ερωτήσεις διαζευκτικής απάντησης ή του τύπου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΑΚΕΛΟΣ ΟΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΑΚΕΛΟΣ ΟΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΑΚΕΛΟΣ ΟΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 110398 2015-2016 ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΟΣΧΟΝΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ - ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 13 - Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης

Ενότητα 13 - Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης Ενότητα 13 - Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης Ιστορία Γ Γυμνασίου Απεικόνιση των γεγονότων στην Haymarket Square Σικάγο - Μάιος 1886 Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη (Κοµµουνιστική) ιεθνής εύτερο Συνέδριο 1920. ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ Κοµµουνιστική Αποχική Φράξια του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόµµατος

Τρίτη (Κοµµουνιστική) ιεθνής εύτερο Συνέδριο 1920. ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ Κοµµουνιστική Αποχική Φράξια του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόµµατος Τρίτη (Κοµµουνιστική) ιεθνής εύτερο Συνέδριο 1920 ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ Κοµµουνιστική Αποχική Φράξια του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόµµατος 1. Ο κοινοβουλευτισµός είναι η µορφή πολιτικής εκπροσώπησης

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 2.4 Το σοσιαλιστικό σύστημα ή η σχεδιασμένη οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

3. Να εξηγήσετε γιατί η αστική επανάσταση δεν κατόρθωσε να επιβληθεί και να οδηγήσει τη Ρωσία σ ένα φιλελεύθερο δηµοκρατικό πολίτευµα.

3. Να εξηγήσετε γιατί η αστική επανάσταση δεν κατόρθωσε να επιβληθεί και να οδηγήσει τη Ρωσία σ ένα φιλελεύθερο δηµοκρατικό πολίτευµα. Β. ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Ερωτήσεις ανάπτυξης 1. Λαµβάνοντας υπόψη σας τα εθνικά, κοινωνικά, οικονοµικά και πολιτικά χαρακτηριστικά της τσαρικής Ρωσίας καθώς και τις ιδιαίτερες συνθήκες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... VII XV ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Ο επιστημολογικός τόπος και το αντικείμενο της πολιτειολογίας: Κράτος, Πολιτεία και Πολίτευμα... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 2.

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση 21 θέσεων του Λένιν.

Εισήγηση 21 θέσεων του Λένιν. Εισήγηση 21 θέσεων του Λένιν. 1. Όλη η προπαγάνδα και η αναταραχή, πρέπει να φέρουν έναν πραγματικά κομμουνιστικό χαρακτήρα και σύμφωνα με το πρόγραμμα και τις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Όλα

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Συγκρουσιακές Θεωρήσεις Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 5ο (σελ. 128 136) Οι θέσεις του Althusser Οι θέσεις του Gramsci 2 Karl Marx (1818-1883)

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4.5 Αναρχισμός 4.5 ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ 1/13 Αναρχισμός

Διαβάστε περισσότερα

«Τα Βήματα του Εστερναχ»

«Τα Βήματα του Εστερναχ» «Τα Βήματα του Εστερναχ» Τοποθέτηση του ΔΗΜ.ΓΚΟΥΝΤΟΠΟΥΛΟΥ στη παρουσίαση του βιβλίου ΑΛΕΚΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΕΙΟ-Λάρισα 16/1/2009 Κυρίες και κύριοι. Σε κάθε βιβλίο, μελέτη,διήγημα η ποίημα ο συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

της εργασίας, της εμφάνισης της ατομικής ιδιοκτησίας και της διάσπασης

της εργασίας, της εμφάνισης της ατομικής ιδιοκτησίας και της διάσπασης 1 ΚΡΑΤΟΣ Το Κράτος είναι βασικός θεσμός στο πολιτικό σύστημα της ταξικής κοινωνίας, μέσω του οποίου διοικείται η κοινωνία και προστατεύεται η οικονομική και κοινωνική δομή της. Στις ταξικά ανταγωνιστικές

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Mea culpa (?) Γιώργος Η. Οικονομάκης

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Mea culpa (?) Γιώργος Η. Οικονομάκης MEA CULPA (?) του Γιώργου Η. Οικονομάκη Κύριε Διευθυντή. Μέχρι τη στιγμή που γράφω το σημείωμα τούτο γνωρίζω ότι για μια, τουλάχιστο, διατύπωση - θέση του τελευταίου άρθρου μου στο περιοδικό έγινα αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ

ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ Δεν παραγνωρίζουμε τη διαστρωμάτωση μέσα και γύρω από την τάξη των μισθωτών εργαζομένων, τις δυσκολίες που δημιουργεί στη συνειδητοποίηση των εργατών και τα εμπόδια

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ρεβιζιονισμός;

Τι είναι ρεβιζιονισμός; Τι είναι ρεβιζιονισμός; Τι είναι ρεβιζιονισμός; Κάποιοι, εσφαλμένα, θεωρούν ότι ρεβιζιονισμός είναι η απομάκρυνση από κάποια ορθόδοξη σκέψη, η «αναθεώρηση» κάποιας παράδοσης. Σε μαρξιστικό πλαίσιο, η θεώρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες)

ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες) ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες) Αξίες αδιαµφισβήτητες από γενιά σε γενιά Οι σχέσεις καθορισµένες από ήθη και έθιµα Εξωτερική ηθική Κοινωνίες

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4.4 ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ 4.4 ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ 1/12 Σοσιαλισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ. 1.Στόχοι της εργασίας. 2. Λέξεις-κλειδιά ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΠΟ42

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ. 1.Στόχοι της εργασίας. 2. Λέξεις-κλειδιά ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΠΟ42 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΠΟ42 2 Η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2012-2013 ΘΕΜΑ: «Να συγκρίνετε τις απόψεις του Βέμπερ με αυτές του Μάρξ σχετικά με την ηθική της

Διαβάστε περισσότερα

Η σύγχρονη εργατική τάξη και το κίνημά της (2) Συντάχθηκε απο τον/την ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ Παρασκευή, 11 Σεπτέμβριος :57

Η σύγχρονη εργατική τάξη και το κίνημά της (2) Συντάχθηκε απο τον/την ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ Παρασκευή, 11 Σεπτέμβριος :57 Για την πληρέστερη κατανόηση της μεθοδολογίας, με την οποία γίνεται από το μαρξισμό ο διαχωρισμός της αστικής κοινωνίας στο σύνολό της σε τάξεις, είναι απαραίτητο να αναφέρουμε τον κλασικό ορισμό που έδωσε

Διαβάστε περισσότερα

Περί της έννοιας της άρνησης στη διαλεκτική*

Περί της έννοιας της άρνησης στη διαλεκτική* 2 Περί της έννοιας της άρνησης στη διαλεκτική* Πιστεύω, σ αυτό είμαστε όλοι σύμφωνοι, ότι ο προσδιορισμός του περιεχομένου της παρούσης ιστορικής περιόδου και, ειδικά, η ανάπτυξη του ύστερου καπιταλισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις

ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις Επιμέλεια - Διόρθωση: Μαρία Αποστολοπούλου Εξώφυλλο: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2014 Εκδόσεις Τόπος & Δημήτρης Καλτσώνης για την ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμο [Οι εκδόσεις Τόπος είναι

Διαβάστε περισσότερα

Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794)

Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794) Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794) Το πλαίσιο 18 ος αιώνας, Γαλλία: Παλαιό Καθεστώς, δηλ. 3 θεσμοθετημένες τάξεις: Κλήρος (0,5%) Ευγενείς (1,5%) Υπόλοιποι, δηλ. αστοί, αγρότες εργάτες (98%) Κριτήρια ένταξης:

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνής (Κομιντέρν) Οι 21 όροι του Λένιν

Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνής (Κομιντέρν) Οι 21 όροι του Λένιν Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνής (Κομιντέρν) Οι 21 όροι του Λένιν Με την επικράτηση των μπολσεβίκων το 1917 στη Ρωσία, δημιουργήθηκε στους απανταχού κομμουνιστές η ελπίδα και η προσδοκία, ότι ο επαναστατικός

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 3.1 ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΩΝ 2 1/22 Πολίτευμα: Το πολιτικό σύστημα οργάνωσης και άσκησης της εξουσίας (δηλαδή είναι ο τρόπος οργάνωσης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Γιώργος Οικονομάκης geconom@central.ntua.gr Μάνια Μαρκάκη maniam@central.ntua.gr Συνεργασία: Φίλιππος Μπούρας Κομβικό-συστατικό στοιχείο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης 2 η εργασία 2012 13 ΘΕΜΑ: «Στις παραμονές της λεγόμενης βιομηχανικής επανάστασης,

Διαβάστε περισσότερα

ηµόσια ιδιοκτησία και Κοινοκτηµοσύνη

ηµόσια ιδιοκτησία και Κοινοκτηµοσύνη Άντον Πάννεκουκ ηµόσια ιδιοκτησία και Κοινοκτηµοσύνη Πηγή:http://sites.google.com/site/syrizaorizontia/in-thenews/ademosieutastaellenikaarthratouantonpanekouk ( ηµοσιεύτηκε στο περιοδικό Western Socialist,

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

1)Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε διάκριση των κοινωνικών επιστημών από τη φιλοσοφία. Σ Λ

1)Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε διάκριση των κοινωνικών επιστημών από τη φιλοσοφία. Σ Λ 1.2.1 1)α)Σε ποιους, ας τους πούμε κλάδους, διαιρούσε ο Αριστοτέλης τη Φιλοσοφία (6 μονάδες); β)ποιο ήταν το περιεχόμενο κάθε κλάδου από αυτούς; β)ποιος από αυτούς ασχολούνταν, έστω και έμμεσα, με την

Διαβάστε περισσότερα

Λεωνιδας ΚυρΚος. Η δυναμική της ανανέωσης

Λεωνιδας ΚυρΚος. Η δυναμική της ανανέωσης Λεωνιδας ΚυρΚος Η δυναμική της ανανέωσης Τα BIBΛIA TOY ΤΖον Λε Καρε ςtiς EKδOςEIς KAςTANIωTH * Κι ο κλήρος έπεσε στον ςμάιλι, μυθιστόρημα, 2008 ο εντιμότατος μαθητής, μυθιστόρημα, 2009 οι άνθρωποι του

Διαβάστε περισσότερα

Μαρξιστική θεωρία του κράτους. Γ. Τσίρμπας

Μαρξιστική θεωρία του κράτους. Γ. Τσίρμπας Πολιτική Επιστήμη ΙΙ Μαρξιστική θεωρία του κράτους Γ. Τσίρμπας Η μαρξιστική θεωρία του κράτους «[ ]σκοπός της δεν είναι μόνο η κατανόηση του καπιταλιστικού κράτους, αλλά και η συμβολή στην καταστροφή του»

Διαβάστε περισσότερα

Μήνυμα για την παγκόσμια μέρα της Γυναίκας

Μήνυμα για την παγκόσμια μέρα της Γυναίκας Μήνυμα για την παγκόσμια μέρα της Γυναίκας «Μπροστά στην 8η Μάρτη, η ΚΕ του ΚΚΕ χαιρετίζει τις γυναίκες του λαού στη χώρα μας και σε όλο τον κόσμο, έχοντας τη σκέψη της στο δρόμο που άνοιξε για την ισοτιμία

Διαβάστε περισσότερα

Ρόζα Λούξεμπουργκ-Μπλανκισμός και Σοσιαλδημοκρατία

Ρόζα Λούξεμπουργκ-Μπλανκισμός και Σοσιαλδημοκρατία PDFaid.Com #1 Pdf Solutions Ρόζα Λούξεμπουργκ-Μπλανκισμός και Σοσιαλδημοκρατία Μπλανκισμός και Σοσιαλδημοκρατία (1) Ο Σύντροφος Πλεχάνωφ έχει γράψει ένα εκτεταμένο άρθρο στον Κούριερ με τίτλο «Πόσο μακριά

Διαβάστε περισσότερα

Καρλ Πολάνυι. Επιμέλεια Παρουσίασης: Άννα Κουμανταράκη

Καρλ Πολάνυι. Επιμέλεια Παρουσίασης: Άννα Κουμανταράκη Καρλ Πολάνυι Επιμέλεια Παρουσίασης: Άννα Κουμανταράκη Καρλ Πολάνυι (1886-1964) Καρλ Πολάνυι Ούγγρος διανοητής νομάδας εβραϊκής καταγωγής με έντονη πνευματική και πολιτική δράση, θεμελιωτής του κλάδου της

Διαβάστε περισσότερα

Εργατική Πρωτομαγιά: Δεν είναι αργία, είναι ΑΠΕΡΓΙΑ!

Εργατική Πρωτομαγιά: Δεν είναι αργία, είναι ΑΠΕΡΓΙΑ! Εργατική Πρωτομαγιά: Δεν είναι αργία, είναι ΑΠΕΡΓΙΑ! Η φετινή Εργατική Πρωτομαγιά βρίσκει τους εργαζόμενους, τους άνεργους, τους συνταξιούχους, τη νεολαία, τα πλατιά λαϊκά στρώματα να συνεχίζουν να φτωχοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Η εξάπλωση του σχολείου - Η γένεση του κοινωνικού ανθρώπου.

Θέμα: Η εξάπλωση του σχολείου - Η γένεση του κοινωνικού ανθρώπου. Θέμα: Η εξάπλωση του σχολείου - Η γένεση του κοινωνικού ανθρώπου. Επιβλέπων Καθηγητής: Ε. Μαυρικάκης Ομάδα Έ Χαριτάκη Χαρά Ξενάκη Μαρία Παπαδημητράκη Αρετή Πετράκη Κατερίνα Πιτσικάκη Σοφία Ο ρόλος και

Διαβάστε περισσότερα

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ- ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922) 1. Το κόμμα των φιλελευθέρων 1. Πριν τις εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910 κανένα ΜΕΓΑΛΟ κόμμα δεν υποστήριζε τις μεταρρυθμίσεις που προτάθηκαν το 1909/1910 Φορείς των νέων

Διαβάστε περισσότερα

KKE Η θεωρητική θεμελίωση της σοσιαλιστικής επανάστασης και της δικτατορίας του προλεταριάτου Ιδεολογική Επιτροπή της ΚΕ του ΚΚΕ

KKE Η θεωρητική θεμελίωση της σοσιαλιστικής επανάστασης και της δικτατορίας του προλεταριάτου Ιδεολογική Επιτροπή της ΚΕ του ΚΚΕ Α. ΜΙΑ ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΛΙΣΜΟ Το κράτος είναι προϊόν των ανειρήνευτων ταξικών αντιθέσεων, δεν υπήρχε πάντα στην ανθρώπινη κοινωνία. Δεν υπήρχε στο πρωτόγονο κοινοτικό σύστημα, όπου δεν υπήρχαν

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Οι πολιτικές συνέπειες του οικονομισμού Δημήτρης Μπελαντής

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Οι πολιτικές συνέπειες του οικονομισμού Δημήτρης Μπελαντής ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΣΜΟΥ 1 του Δημήτρη Μπελαντή 1. Ο νόμος της αξίας και η Ρωσική Επανάσταση Η σύγκρουση σχετικά με το νόμο της αξίας και τη διατήρηση ή μη των εμπορευματικών μορφών κατά

Διαβάστε περισσότερα

Β. Ι. Λένιν

Β. Ι. Λένιν http://hallofpeople.com/gr/bio/lenin.php Β. Ι. Λένιν Νοέμβρης του 1900 από «Άπαντα BI Λένιν», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», ΤΑ ΖΩΤΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ Σοσιαλδημοκρατία είναι η συνένωση του εργατικού κινήματος

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση Πολιτικού Λόγου

Ανάλυση Πολιτικού Λόγου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9η: Ο λόγος της Πολιτικής Οικολογίας 2 Γιάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ. Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ. Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Γ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Α. Ερωτήσεις σύντομης απάντησης 1. Το αγροτικό ζήτημα

Διαβάστε περισσότερα

KKE Θεωρητικά ζητήματα για τη στρατηγική και τακτική του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιδεολογική Επιτροπή της ΚΕ του ΚΚΕ

KKE Θεωρητικά ζητήματα για τη στρατηγική και τακτική του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιδεολογική Επιτροπή της ΚΕ του ΚΚΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το κομμουνιστικό κόμμα, για να είναι το πρωτοπόρο απόσπασμα της εργατικής τάξης, πρέπει να διαμορφώνει και να εφαρμόζει στην πράξη ένα επαναστατικό πολιτικό πρόγραμμα. Να λειτουργεί και να δρα

Διαβάστε περισσότερα

Μία από τις πιο επαναστατικές ιδέες των καιρών μας, υπήρξε η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Μία από τις πιο επαναστατικές ιδέες των καιρών μας, υπήρξε η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Φίλες και φίλοι, Μία από τις πιο επαναστατικές ιδέες των καιρών μας, υπήρξε η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με την έννοια την Άμεσης Δημοκρατίας. Της δυνατότητας δηλαδή οι πολίτες να βρίσκονται στο κέντρο της λήψης

Διαβάστε περισσότερα

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός http://users.uoa.gr/~dhatziha/ Διαφάνεια:

Διαβάστε περισσότερα

Το ζήτημα του κράτους

Το ζήτημα του κράτους 1. Η θέση του Λένιν Κράτος & Επανάσταση (1917) Το ζήτημα του κράτους 1. Πραγματολογικά δεδομένα του κειμένου -Το έργο γράφεται ανάμεσα στον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο του 1917, στηριγμένο σε υλικό που

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Ενότητα 8: Η Σχολή της Φρανκφούρτης και η Κριτική Θεωρία Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150

Διαβάστε περισσότερα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 3 ο μάθημα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 3 ο μάθημα Διαφωτισμός και Επανάσταση 3 ο μάθημα 24.10.2018 Διαφωτισμός Τι πρεσβεύουν οι Διαφωτιστές; 1. τον ορθολογισμό και την πίστη στην πρόοδο, 2. αλλαγές σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δράσης (στους πολιτικοκοινωνικούς

Διαβάστε περισσότερα

KKE Θεωρητικά ζητήματα για τις προϋποθέσεις της σοσιαλιστικής επανάστασης Ιδεολογική Επιτροπή της ΚΕ του ΚΚΕ

KKE Θεωρητικά ζητήματα για τις προϋποθέσεις της σοσιαλιστικής επανάστασης Ιδεολογική Επιτροπή της ΚΕ του ΚΚΕ Η Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση αποτελεί κοσμοϊστορικό γεγονός. Για δεκαετίες ολόκληρες σφράγισε την πορεία της ανθρωπότητας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Η νικηφόρα έκβασή της τον Οκτώβρη του

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Κομμουνισμός και Φιλοσοφία. Η θεωρητική περιπέτεια του Λουί Αλτουσέρ Παναγιώτης Σωτήρης

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Κομμουνισμός και Φιλοσοφία. Η θεωρητική περιπέτεια του Λουί Αλτουσέρ Παναγιώτης Σωτήρης ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΩΤΗΡΗΣ Στους γονείς μου, ως ελάχιστη αναγνώριση Ο Λουί Αλτουσέρ κατέχει μια σημαντική θέση στη σύγχρονη σκέψη. Προσπάθησε να διαμορφώσει στοιχεία μιας πρωτότυπης μαρξιστικής φιλοσοφίας και

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Εικόνες... Χάρτες και πίνακες... Ευχαριστίες... Σημειώσεις και συμβάσεις...

Περιεχόμενα. Εικόνες... Χάρτες και πίνακες... Ευχαριστίες... Σημειώσεις και συμβάσεις... Περιεχόμενα Εικόνες......................................................... Χάρτες και πίνακες............................................... Ευχαριστίες.....................................................

Διαβάστε περισσότερα

στις οποίες διαμορφώθηκαν οι ιστορικοί και οι πολιτισμικοί όροι για τη δημοκρατική ισότητα: στη δυτική αντίληψη της ανθρώπινης οντότητας, το παιδί

στις οποίες διαμορφώθηκαν οι ιστορικοί και οι πολιτισμικοί όροι για τη δημοκρατική ισότητα: στη δυτική αντίληψη της ανθρώπινης οντότητας, το παιδί 160 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τα δικαιώματα του παιδιού και οι συνέπειες της αναγνώρισής τους σε διεθνές επίπεδο αντιπροσωπεύουν μια τεράστια αλλαγή των αντιλήψεων και των νοοτροπιών για το παιδί, γεγονός που συνοδεύτηκε

Διαβάστε περισσότερα

Η βιομηχανική επανάσταση ήταν ένα σύνθετο σύστημα κοινωνικών, οικονομικών, τεχνικών, πολιτισμικών και πνευματικών μεταβολών. Η βιομηχανική επανάσταση

Η βιομηχανική επανάσταση ήταν ένα σύνθετο σύστημα κοινωνικών, οικονομικών, τεχνικών, πολιτισμικών και πνευματικών μεταβολών. Η βιομηχανική επανάσταση Η βιομηχανική επανάσταση ήταν ένα σύνθετο σύστημα κοινωνικών, οικονομικών, τεχνικών, πολιτισμικών και πνευματικών μεταβολών. Η βιομηχανική επανάσταση ξεκίνησε στα τέλη του 18 ου αιώνα από την Μ.Βρετανία.

Διαβάστε περισσότερα

Παντελής Πουλιόπουλος ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΣΣΔ!

Παντελής Πουλιόπουλος ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΣΣΔ! Παντελής Πουλιόπουλος ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΣΣΔ! ΓΙΑ ΤΗ ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ! Γράφτηκε: Ιούλης 1941 Online Έκδοση: Ελληνικό Αρχείο Παντελή Πουλιόπουλου, Μάης 2003 HTML Markup:

Διαβάστε περισσότερα

Επιτρέπεται να αρθρώνει η Εκκλησία πολιτικό λόγο;

Επιτρέπεται να αρθρώνει η Εκκλησία πολιτικό λόγο; 15 Ιανουαρίου 2019 Επιτρέπεται να αρθρώνει η Εκκλησία πολιτικό λόγο; Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα Γεώργιος Παύλος, Καθηγητής Φυσικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο και Δρ Φιλοσοφίας Α.Π.Θ. Βεβαίως η Εκκλησιαστική

Διαβάστε περισσότερα

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση Φύλλο Εργασίας 1. Αφού συμβουλευτείτε τη σελίδα 44 του βιβλίου σας καθώς και το χάρτη που παρατίθεται, να συμπληρώσετε την πιο

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 Θέμα Α1 Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α) Με τη βιομηχανική επανάσταση καθώς η κατοχή γης έπαυε προοδευτικά να είναι πηγή εξουσίας

Διαβάστε περισσότερα

Σκέψεις για την οργάνωση

Σκέψεις για την οργάνωση Σκέψεις για την οργάνωση Απρίλης 2013 Περιεχόμενα Λίγα λόγια για μας... 3 Ποιοι είμαστε ;... 4 Γιατί οργανωνόμαστε ;... 5 Πως οργανωνόμαστε ;... 6 Η δικιά μας προοπτική.... 7 2 Λίγα λόγια για μας Σε αυτή

Διαβάστε περισσότερα

εργατική τάξη, η νεολαία. Είναι μάχη που θα δυναμώσει τη μεγάλη υπόθεση της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος, της συγκρότησης της κοινωνικής

εργατική τάξη, η νεολαία. Είναι μάχη που θα δυναμώσει τη μεγάλη υπόθεση της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος, της συγκρότησης της κοινωνικής ΟΜΙΛΙΑ Γ. ΠΡΩΤΟΥΛΗ «Φίλοι και φίλες, συντρόφισσες και σύντροφοι Σας καλωσορίζουμε στην παρουσίαση της έκδοσης της ΚΕ του ΚΚΕ για τα επιτεύγματα και τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο σοσιαλισμό. Αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας

Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Η παιδαγωγική διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Ενότητα 6: Η κουλτούρα στην κοινωνιολογική θεωρία Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150

Διαβάστε περισσότερα

Η διατύπωση του ερωτήματος κρίνεται ως ασαφής και μάλλον ασύμβατη με το

Η διατύπωση του ερωτήματος κρίνεται ως ασαφής και μάλλον ασύμβατη με το ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Β ΚΥΚΛΟΥ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ: ΚΑΡΑΡΓΥΡΗ ΓΙΟΥΛΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Άννα Φραγκουδάκη - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 26 Σεπτέμβριος :28

Συντάχθηκε απο τον/την Άννα Φραγκουδάκη - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 26 Σεπτέμβριος :28 Άννα Φραγκουδάκη Η ευρωπαϊκή ταυτότητα του μέλλοντος (Και το απαραίτητο μεσογειακό περιεχόμενό της) Είναι σημαντική προϋπόθεση για τη δημοκρατία και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης η καλλιέργεια της ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΥΠΑΝΑΠΤΥΞΗΣ : ανέπτυξε τη θεωρία περί «άνισης ανταλλαγής». Η θεωρία του αποτελεί μέρος μιας πιο λεπτομερούς ερμηνείας της μεταπολεμικής

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α.

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Χρονολόγιο 1844: Συνταγματική μοναρχία (σύνταγμα) 1862: Έξωση του Όθωνα

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 3. Η παραγωγή του Συντάγματος και των συνταγματικών κανόνων

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 3. Η παραγωγή του Συντάγματος και των συνταγματικών κανόνων Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα Διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 7/12/2015

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία πηγάζει από το λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντά του. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία

Διαβάστε περισσότερα

«Η επικαιρό τητα της σόσιαλιστικη ς επανα στασης και η εργατικη τα ξη στις αναλύ σεις τόύ Π. Πόύλιό πόύλόύ»

«Η επικαιρό τητα της σόσιαλιστικη ς επανα στασης και η εργατικη τα ξη στις αναλύ σεις τόύ Π. Πόύλιό πόύλόύ» Σ ε λ ί δ α 1 «Η επικαιρό τητα της σόσιαλιστικη ς επανα στασης και η εργατικη τα ξη στις αναλύ σεις τόύ Π. Πόύλιό πόύλόύ» Ναι αλλά ποιος Πουλιόπουλος; Όταν το 1946 διοργανώθηκαν οι περίφημες συζητήσεις/αντιπαραθέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Αγροτικής Ανάπτυξης

Κοινωνιολογία της Αγροτικής Ανάπτυξης Κοινωνιολογία της Αγροτικής Ανάπτυξης ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη και Διαχείριση του Αγροτικού Χώρου» Ενότητα 2: Αγροτική Κοινότητα και Αγροτικός Μετασχηματισμός (1/2) 2ΔΩ Διδάσκων:

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 6 η : Οι αντιπαραθέσεις του σοσιαλδημοκρατικού κινήματος

Ενότητα 6 η : Οι αντιπαραθέσεις του σοσιαλδημοκρατικού κινήματος ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6 η : Οι αντιπαραθέσεις του σοσιαλδημοκρατικού κινήματος Σπύρος Μαρκέτος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική, Πόλεμος, Στρατηγική

Πολιτική, Πόλεμος, Στρατηγική ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 11: Από την Παλινόρθωση στον Αποικισμό Γιώργος Μαργαρίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Αυτή η πλατφόρμα πολιτικών θέσεων μας βοηθάει όχι μόνο να αποσαφηνίσουμε τις προτάσεις μας για μια αταξική-ακρατική κοινωνία, αλλά μας βοηθάει στο να

Αυτή η πλατφόρμα πολιτικών θέσεων μας βοηθάει όχι μόνο να αποσαφηνίσουμε τις προτάσεις μας για μια αταξική-ακρατική κοινωνία, αλλά μας βοηθάει στο να Επειδή βρισκόμαστε σε μια εποχή σύγχυσης όπου οι λέξεις έχουν χάσει το νόημα τους θα πρέπει να επανακαθορίσουμε και να επανανοηματοδοτήσουμε το τι είναι Επανάσταση. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΑΖΙΩΤΗ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη του Τηλέμαχου Χυτήρη στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη»

Συνέντευξη του Τηλέμαχου Χυτήρη στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» Συνέντευξη στην εφημερίδα "Θεσσαλονίκη" Συνέντευξη του Τηλέμαχου Χυτήρη στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» 1. ΕΡΩΤΗΣΗ Μετά και τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών αρκετά στελέχη του ΠΑΣΟΚ αμφισβητούν ανοιχτά τις

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: ΚΟΙΝ107 Κλασική Κοινωνιολογική Θεωρία. Σωτήρης Χτούρης, Καθηγητής

Μάθημα: ΚΟΙΝ107 Κλασική Κοινωνιολογική Θεωρία. Σωτήρης Χτούρης, Καθηγητής Σε τι αναφέρεται το μάθημα ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Μάθημα: ΚΟΙΝ107 Κλασική Κοινωνιολογική Θεωρία Σωτήρης Χτούρης,

Διαβάστε περισσότερα

Η Κοινωνική ιάρθρωση: ιαστρωµάτωση, Κινητικότητα, Μετάταξη

Η Κοινωνική ιάρθρωση: ιαστρωµάτωση, Κινητικότητα, Μετάταξη ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΑΤΟ Η Κοινωνική ιάρθρωση: ιαστρωµάτωση, Κινητικότητα, Μετάταξη 1. Κοινωνική ιάρθρωση, διαστρωµάτωση, ταξική σύνθεση Ερώτηση ανάπτυξης Nα προσδιορίσετε τους λόγους για τους οποίους οι συγγραφείς

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Ενότητα 2: Κοινωνιολογία - πολιτισμός - κουλτούρα. Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (μάθημα επιλογής) Α τάξη Γενικού Λυκείου Α) Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος επιλογής «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός»,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ β. φιλιας, μ. κουρουκλη γ. ρουσσης, κ. κασιματη λ. μουσουρου, α. παπαριζος ε. χατζηκωνσταντη μ. πετρονωτη, γ. βαρσος φ. τσαλικογλου-κωστοπουλου ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Λόγω της σοβαρότητας του θέματος θα πραγματοποιηθεί έκτακτη σύγκληση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ τη Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου και ώρα

Λόγω της σοβαρότητας του θέματος θα πραγματοποιηθεί έκτακτη σύγκληση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ τη Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου και ώρα ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΘΗΝΑ 22/09/2016 Αριθμ.Πρωτ.: 2705 Προς τους Δημάρχους της Χώρας Θέμα: «Πρόταση του ΥΠΕΣΔΑ προωθεί την κατάργηση εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από τους Δημάρχους και την επιβολή

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2013 ΝΟΕΣ ΔΟΕΣ ΤΟΕΣ ΝΟΕΣ ΑΠΟΔΗΜΟΥ. Γραφείο Προέδρου Γραφείο Γενικού Δ/ντή. Συντρόφισσες, σύντροφοι

Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2013 ΝΟΕΣ ΔΟΕΣ ΤΟΕΣ ΝΟΕΣ ΑΠΟΔΗΜΟΥ. Γραφείο Προέδρου Γραφείο Γενικού Δ/ντή. Συντρόφισσες, σύντροφοι Συντονιστής Οργανωτικής Γραμματείας ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ιπποκράτους 22 & Ναυαρίνου, 106 80 Αθήνα Τηλ.: 210 3665301-03 - Fax: 210 3665089 www.pasok.gr - e-mail: syntonistis@pasok.gr Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2013 ΠΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΧΙΚΗΣ ΦΡΑΞΙΑΣ

ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΧΙΚΗΣ ΦΡΑΞΙΑΣ ΙΤΑΛΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΧΙΚΗΣ ΦΡΑΞΙΑΣ Μάιος 1920 Ι 1. Ο κομμουνισμός είναι η διδασκαλία των κοινωνικών και ιστορικών προϋποθέσεων για την απελευθέρωση του προλεταριάτου.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1 α. σχολικό βιβλίο, σελ. 46. Φεντερασιόν: ήταν μεγάλη πολυεθνική εργατική οργάνωση της Θεσσαλονίκης, με πρωτεργάτες σοσιαλιστές από την ανοικτή σε νέες ιδέες

Διαβάστε περισσότερα

Η σοσιαλδημοκρατική αντίληψη για την μετάβαση στον σοσιαλισμό

Η σοσιαλδημοκρατική αντίληψη για την μετάβαση στον σοσιαλισμό Η σοσιαλδημοκρατική αντίληψη για την μετάβαση στον σοσιαλισμό Εισαγωγή Συνεισφορά στην άντληση διδαγμάτων από την επανάσταση και την αντεπανάσταση Ακολουθώντας τα χνάρια των κομμουνιστικών μειοψηφιών που

Διαβάστε περισσότερα

Κοινή Γνώμη. Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015

Κοινή Γνώμη. Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015 Κοινή Γνώμη Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015 Έννοια, ορισμός και ανάλυση Κοινής Γνώμης Κοινή γνώμη είναι η γνώμη της πλειοψηφίας των πολιτών, πάνω σε ένα ζήτημα που αφορά την

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις Κοινωνιολογίας Κεφάλαιο 1 1

Σημειώσεις Κοινωνιολογίας Κεφάλαιο 1 1 Σημειώσεις Κοινωνιολογίας Κεφάλαιο 1 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Γέννηση της κοινωνιολογίας Εφαρμογή της κοινωνιολογικής φαντασίας Θεμελιωτές της κοινωνιολογίας (Κοντ, Μαρξ, Ντυρκέμ, Βέμπερ) Κοινωνιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΑΕΑ 15/10/ ΔΣΕ

ΠΕΑΕΑ 15/10/ ΔΣΕ ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΗ ΣΥΝΕΝΕΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΚΟΙΝΒΟΥΛΙΟΥ ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΝ ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΞΕ Η ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

125 Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Παντείου

125 Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Παντείου 125 Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Παντείου Ιστορία και εξέλιξη του Τμήματος Το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας αποτελεί οργανική εξέλιξη του πρώτου στην ιστορία Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης στη

Διαβάστε περισσότερα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 2 ο μάθημα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 2 ο μάθημα Διαφωτισμός και Επανάσταση 2 ο μάθημα 10.10.2018 Τι είναι ο Διαφωτισμός; Διαφωτισμός Τι πρεσβεύουν οι Διαφωτιστές; 1. τον ορθολογισμό και την πίστη στην πρόοδο, 2. αλλαγές σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο. Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων ΚΑΖΑΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ, ΠΕ09 ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο. Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων ΚΑΖΑΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ, ΠΕ09 ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων 2 3.3.1. - Ηγεσία 3 Καθημερινά χρησιμοποιείται η έννοια του ηγέτη, όταν αναφερόμαστε σε άτομα που μέσα σε μία ομάδα καθοδηγούν τους άλλους, αναλαμβάνουν

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική και Ταξική Ανάλυση. Επιμέλεια: Άννα Κουμανταράκη

Πολιτική και Ταξική Ανάλυση. Επιμέλεια: Άννα Κουμανταράκη Πολιτική και Ταξική Ανάλυση Επιμέλεια: Άννα Κουμανταράκη Τι καταλαβαίνουμε με τον όρο «κοινωνική ανισότητα»; Πλούσιοι και φτωχοί; Προνομιούχοι ή άνθρωποι με ιδιαίτερα χαρίσματα και ταλέντα; Κυρίαρχοι και

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερική Πολιτική της Ρωσίας ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ. Γέννηση του Ρωσικού κράτους 4 Αυτοκρατορίες 4 κρίσεις

Εξωτερική Πολιτική της Ρωσίας ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ. Γέννηση του Ρωσικού κράτους 4 Αυτοκρατορίες 4 κρίσεις ΗΜ: Παρασκευή ΩΡΕΣ:11.15-14. Αίθουσα 339 Πρώτο μάθημα 28.2.2014 Εξωτερική Πολιτική της Ρωσίας ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Παρουσίαση του Σχεδιαγράμματος του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΛΑΤΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ( ) ΚΕΙΜΕΝΟ-ΠΗΓΗ

Α. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΛΑΤΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ( ) ΚΕΙΜΕΝΟ-ΠΗΓΗ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1. Πελατειακά δίκτυα επί τουρκοκρατίας Α. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΛΑΤΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ (1821-1843) ΚΕΙΜΕΝΟ-ΠΗΓΗ Το οθωνικό πολίτευμα,

Διαβάστε περισσότερα

Προσχέδιο για τις επιστημονικοτεχνικές εργασίες

Προσχέδιο για τις επιστημονικοτεχνικές εργασίες Προσχέδιο για τις επιστημονικοτεχνικές εργασίες Αποσπάσματα από το σχέδιο προγράμματος του ΚΚΡ (μπ.) Εισήγηση για το πρόγραμμα του κόμματος Σχέδιο απόφασης "για τον προλεταριακό πολιτισμό" Τα καθήκοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΑ Για τη δημοκρατία έγιναν κινήματα, εξεγέρσεις, επαναστάσεις, εμφύλιοι πόλεμοι. διώχθηκαν, βασανίστηκαν άνθρωποι και τιμήθηκαν τυραννοκτόνοι. Αποτέλεσε όχι μόνο το σκοπό κοινωνικών και

Διαβάστε περισσότερα

Θάνατος Στάλιν και διαδοχή αυτού

Θάνατος Στάλιν και διαδοχή αυτού Αποσταλινοποίηση Θάνατος Στάλιν και διαδοχή αυτού 9:50 μ.μ. 5ης Μαρτίου 1953 επέρχεται θάνατος Ιωσήφ Βησσαριώνοβιτς Τζουγκασβίλι, του επονομαζόμενου Στάλιν, ο οποίος έχει υποστεί εγκεφαλική αιμορραγία

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Δικτατορία του προλεταριάτου Ετιέν Μπαλιμπάρ

Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Δικτατορία του προλεταριάτου Ετιέν Μπαλιμπάρ του μετάφραση Δημήτρης Δημούλης Μόνο πρόσφατα έγινε δυνατό να κατανοήσουμε με ποιόν τρόπο το περιεχόμενο και η χρήση της έννοιας «δικτατορία του προλεταριάτου» (ΔΠ) συνοψίζουν τα προβλήματα που θέτει ο

Διαβάστε περισσότερα

Ο Φιλελευθερισμός του Καρλ Πόππερ. Όμιλος Ανοιχτή Κοινωνία & Ινστιτούτο Διπλωματίας και Διεθνών Εξελίξεων 23 Οκτωβρίου 2014

Ο Φιλελευθερισμός του Καρλ Πόππερ. Όμιλος Ανοιχτή Κοινωνία & Ινστιτούτο Διπλωματίας και Διεθνών Εξελίξεων 23 Οκτωβρίου 2014 Ο Φιλελευθερισμός του Καρλ Πόππερ Όμιλος Ανοιχτή Κοινωνία & Ινστιτούτο Διπλωματίας και Διεθνών Εξελίξεων 23 Οκτωβρίου 2014 Τι ήταν ο Πόππερ Φιλελεύθερος; Σοσιαλδημοκράτης; Συντηρητικός; Ήταν ο Πόππερ φιλελεύθερος;

Διαβάστε περισσότερα

KKE Τοποθέτηση του ΚΚΕ για την πλατφόρμα Γουέμπ στο ΚΚ ΗΠΑ Γραφείο Τύπου

KKE Τοποθέτηση του ΚΚΕ για την πλατφόρμα Γουέμπ στο ΚΚ ΗΠΑ Γραφείο Τύπου Αθήνα 5 Απρίλη 2011 Τοποθέτηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας για την Πλατφόρμα Γουέμπ και τις εξελίξεις στο ΚΚ ΗΠΑ Προς τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚ ΗΠΑ, Tους εργάτες που αγωνίζονται στις ΗΠΑ, Προς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ. Εξελίξεις στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό κατά τον 20 ο αιώνα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ. Εξελίξεις στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό κατά τον 20 ο αιώνα ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Εξελίξεις στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό κατά τον 20 ο αιώνα ΕΠΟ 41 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1 ης ΓΡΑΠΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2007-2008 ΘΕΜΑ: «Παρουσιάστε τα βασικά σημεία των ιστορικών τρόπων παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΓΛΗΣ ΠΟΛΥΜΕΡΗΣ. Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΒΟΓΛΗΣ ΠΟΛΥΜΕΡΗΣ. Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Βιογραφικό σημείωμα Ο Πολυμέρης Βόγλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκπόνησε τη διατριβή του στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο

Διαβάστε περισσότερα