THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ

Transcript

1 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ JOAN HOEY SENIOR ANALYST & REGIONAL MANAGER, EUROPE TEAM, THE ECONOMIST INTELLIGENCE UNIT TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: SHAKEN AND STIRRED? GREECE: A SKILFUL ACORBAT? ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016

2 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ JOAN HOEY SENIOR ANALYST & REGIONAL MANAGER, EUROPE TEAM, THE ECONOMIST INTELLIGENCE UNIT TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: SHAKEN AND STIRRED? GREECE: A SKILFUL ACORBAT? ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 D. FRANKLIN: Κυρίες και κύριοι καλή σας ημέρα. Καλωσορίσατε στην 20 η Στρογγυλή Τράπεζα με την ελληνική κυβέρνηση και σήμερα μαζί με την συνάδελφό μου την Joan Hoey και με τον John Andrews ο οποίος θα έρθει λίγο αργότερα για το συντονισμό της αυριανής συνεδρίασης, καθώς αύριο το πρωί πρέπει να φύγω πολύ νωρίς. Μαζί με την Joan και εγώ θα αναλάβουμε το συντονισμό του σημερινού συνεδρίου. Αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους χορηγούς μας, οι οποίοι μας στηρίζουν και οι οποίοι μας στηρίζουν συνεχόμενα εδώ και περίπου 20 χρόνια. Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η Amundi, πιστοί υποστηρικτές αυτών των εκδηλώσεων. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και στους δυο και σε όλους τους χορηγούς οι οποίοι κατέστησαν εφικτή αυτή τη σημερινή εκδήλωση. Είμαστε εδώ σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίσταση για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη συνολικά. Τις επόμενες μέρες θα συζητήσουμε διεξοδικά για τις πιθανότητες του Brexit, ενόψει της ψηφοφορίας 2

3 του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία. Τα προηγούμενα χρόνια συζητούσαμε κυρίως για το πιθανό Grexit, την έξοδο της Ελλάδος. Τώρα μιλούμε για το πιθανό Brexit και τις όποιες προεκτάσεις αυτό μπορεί να έχει. Θα ξεκινήσουμε με μια πρώτη σύντομη κουβέντα με τους συναδέλφους μου και βοηθούς συντονιστές της διοργάνωσης για το Brexit πριν προχωρήσουμε στις βασικές μας ομιλίες, των κεντρικών μας καλεσμένων και ξεκινήσουμε τη διαδικασία. Νομίζω όμως ότι θα ήταν ενδιαφέρον για όλους εσάς να ακούσετε κάποια πράγματα για την προσέγγιση που έχει η μονάδα Intelligence του Economist αναφορικά με τα ζητήματα αυτά. Joan. Παρακολουθείς την Ελλάδα για λογαριασμό του Economist Intelligence Unit, οπότε να κάνουμε κάποια βασικά ερωτήματα, να απευθύνουμε κάποια βασικά ερωτήματα για την Ελλάδα. Κατά πρώτον. J. HOEY: Η Ελλάδα βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο; Η απάντηση είναι ότι η Ελλάδα είναι σίγουρα σε διαφορετικό στάδιο σε σχέση με τον περσινό Ιούνιο, όταν είχαμε τα capital controls, την πιθανότητα του Grexit. Πέρασαν έξι μήνες αντιπαλότητας και διενέξεων μεταξύ των θεσμών και της ελληνικής κυβέρνησης, των διεθνών πιστωτών και της ελληνικής κυβέρνησης. Ναι, πλέον έχει υπογραφεί ένα τρίτο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Όμως μετά από έναν χρόνο από την υπογραφή της συμφωνίας αυτής, δεν έχουμε κλείσει ουσιαστικά την πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος. Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν. Το πλέον αμφιλεγόμενο είναι οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, οι ιδιωτικοποιήσεις. Αυτά τα αναμένουμε. D. FRANKLIN: Όσον αφορά το θέμα της ανάπτυξης, η ανάπτυξη σε σχέση με την ύφεση. Εδώ πού βρισκόμαστε; Ποια είναι η προσέγγιση του EIU; J. HOEY: Η πρόβλεψή μας είναι ότι θα υπάρξει συρρίκνωση φέτος. Μετά τη συρρίκνωση του πρώτου εξαμήνου αναμένουμε μια ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο σε σχέση με την περίοδο που ακολούθησε τα capital controls. Περιμένουμε μια ελαφρά αρνητική ανάπτυξη για φέτος. Θα υπάρξει ανάπτυξη το 17; Θα επιστρέψουμε στην ανάπτυξη; Ναι. 3

4 Ανάπτυξη το Το θέμα της ανάπτυξης είναι όντως το μεγαλύτερο ερώτημα για την Ελλάδα. Το ζήτημα είναι όμως κατά πόσο αυτό το πρόγραμμα μπορεί να πετύχει ικανή ανάπτυξη, ούτως ώστε να μετριαστεί το βάρος του χρέους που φέρει η Ελλάδα. Υπάρχει σκεπτικισμός; Υπάρχει έλλειψη και δυσαρέσκεια; J. ANDREWS: Το ερώτημα είναι πλέον εάν η Ελλάδα έχει σε εισαγωγικά, σοβαρευτεί όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ή ακόμα είναι μια κίνηση που γίνεται με μισή την καρδιά θα λέγαμε; J. HOEY: Νομίζω ότι ακόμα υπάρχουν μεγάλα ερωτηματικά για το θέμα αυτό. Το Κοινοβούλιο νομοθέτησε ένα ολόκληρο νομοσχέδιο μεταρρυθμίσεων και κάποιες εξ αυτών ήταν οι πλέον αμφιλεγόμενες. Συζητήθηκαν στο ελληνικό Κοινοβούλιο και ακόμα υπάρχει μεγάλη αντίθεση στις μεταρρυθμίσεις αυτές, ακόμα και μέσα από το κυβερνών κόμμα. Έχουμε ήδη δει μέχρι στιγμής πολλές διαμαρτυρίες, έχουμε δει απεργίες. Έχουμε δει αντίδραση στα σχέδια ιδιωτικοποιήσεων, π.χ. για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, για το λιμάνι του Πειραιά. Οι ναυτεργάτες ήταν σε απεργία. J. ANDREWS: Αυτό με οδηγεί και στο τελευταίο μου ερώτημα για την Ελλάδα το οποίο είναι το εξής: δεδομένης της δυσαρέσκειας και των δυσκολιών στη νομοθέτηση, καθώς και την πολύ μικρή πλειοψηφία που έχει η κυβέρνηση. Το ερώτημα είναι: πιστεύετε ότι θα αντέξει αυτή η κυβέρνηση; Ή πόσο καιρό; Προβλέπει εκλογές εδώ κοντά; Ή πότε το Intelligence Unit του Economist; J. HOEY: Δεδομένης της πολύ εύθραυστης πλειοψηφίας που έχει αυτή η κυβέρνηση και δεδομένου ότι έχουμε ακόμα πολλά νομοθετήματα να περάσουν, σε ζητήματα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενα, νομίζω ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα για κάποια εκλογική αναμέτρηση, για προσφυγή στις κάλπες μέσα στα επόμενα δυο χρόνια. Ήδη είχαμε πρόσφατα παραιτήσεις οι οποίες είχαν να κάνουν με τις μεταρρυθμίσεις του Μαΐου. Αυτό δεν επηρέασε την κυβέρνηση. Όμως διαπιστώνουμε ότι υπάρχει συγκεκριμένη αντίδραση από κύκλους μέσα στο κυβερνών κόμμα, αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση υλοποιεί τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται από το πρόγραμμα. 4

5 J. ANDREWS: Άρα όταν θα ξαναμαζευτούμε εδώ για την 21 η στρογγυλή τράπεζα, του χρόνου, ποια θα είναι η κυβέρνηση; J. HOEY: Βλέπουμε ότι η αξιωματική αντιπολίτευση, η Ν.Δ. αυτή τη στιγμή προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Αυτό βλέπουμε και πιστεύω ότι πολλά εξαρτώνται από το εάν ο κ. Τσίπρας θα καταφέρει να συγκρατήσει ενωμένο το κόμμα του. Αν θα διατηρήσει αυτή την πολύ λεπτή πλειοψηφία που έχει, την ισχνή πλειοψηφία που έχει τους επόμενους μήνες και η πρόβλεψη είναι ότι θα μπορούσε να συνεχίσει στον επόμενο χρόνο. Το σίγουρο όμως είναι ότι υπάρχει συγκεκριμένο ρίσκο ή πιθανότητα πρόωρων εκλογών στην Ελλάδα. Η Ελλάδα βρίσκεται σαφώς σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι ήταν πριν από ένα χρόνο, όμως και πάλι υπάρχουν πολλές δυσκολίες που πρέπει να υπερκεραστούν και νομίζω ότι η μεσοπρόθεσμη πρόβλεψη του ΔΝΤ είναι σωστή. Η πρόβλεψη μεσοπρόθεσμα λέει ότι το καλύτερο δυνατό σενάριο θα είναι ανάπτυξη 1,5% μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Τότε σίγουρα σε πολιτικό επίπεδο τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο δυσχερή. D. FRANKLIN: Πάμε σε κάτι το οποίο μπορεί να επηρεάσει όλα αυτά, δηλαδή η πιθανότητα του Brexit. Αύριο έχουμε το δημοψήφισμα. Ενδιαφέρον θα ήταν να ζητήσω και από την Joan και από τον John τους λόγους. Θεωρούμε ότι οι τρίτοι βλέποντας απ έξω αυτή τη σύγκρουση μέσα στη χώρα αυτή την αντιπαλότητα η οποία είναι δικό μας δημιούργημα καθαρά, διερωτώνται. Οπότε το ερώτημα είναι αν αύριο η Βρετανία αποφασίσει με την ψήφο της να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτό πού θα οφείλεται; Για ποιο λόγο η χώρα θα έχει λάβει μια τέτοια απόφαση; J. HOEY: Αν η Βρετανία αποφασίσει αύριο με την ψήφο της να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε η εξήγηση, ή ο βασικός λόγος βρίσκεται στο βασικό σλόγκαν της εκστρατείας για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση που είναι take control. Αυτό σημαίνει πολλά πράγματα για τους ψηφοφόρους οι οποίοι είναι υπέρ της εξόδου. Η επιθυμία να αναλάβουν την ευθύνη πλέον, τον έλεγχο των συνόρων τους είναι ένας σημαντικός λόγος. Είναι ένα θέμα το 5

6 οποίο απηχεί σε πολλούς ανθρώπους σε όλη τη χώρα. Η μετανάστευση, κατά κύριο λόγο είναι ένα οικονομικό ζήτημα το οποίο επηρεάζει τους πάντες καθώς υπάρχει πίεση στους μισθούς, στην ανεργία, στην πρόσβαση, στις κοινωνικές υπηρεσίες, στην πρόσβαση στην εκπαίδευση. Όμως δεν είναι μόνο η μετανάστευση. Πολλοί αισθάνονται ότι δεν έχουν τον έλεγχο της μοίρας τους, της δημοκρατίας σε τελική ανάλυση. Άρα ουσιαστικά πρόκειται για μια ψήφο για τη δημοκρατία, για τη λαϊκή κυριαρχία, όχι απλά για την εθνική κυριαρχία. Πολλοί υποστηρικτές της εξόδου εκφράζουν ένα αίσθημα κορεσμού. Έχουν βαρεθεί πλέον να διοικούνται από λογιστές των Βρυξελλών, οι οποίοι δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν, πόσο μάλλον στον βρετανικό λαό. Άρα πάρτε τον έλεγχο, αναλάβετε τον έλεγχο. Αυτό δηλώνει την επιθυμία πολλών ανθρώπων να έχουν λόγο, να εκπροσωπούνται στις διαδικασίες. Γι αυτό το λόγο αυτή τη στιγμή, αυτός είναι και ένας άλλος λόγος, είναι μια δεξαμενή αισθημάτων στην οποία ψαρεύουν και τα λαϊκίστικα κόμματα. Αυτό βεβαίως οφείλεται και στην Ευρωπαϊκή Ένωση την ίδια, καθώς το έργο, το project αυτό ποτέ δεν ολοκληρώθηκε και γι αυτό υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία, καθώς από το 1992 το οικονομικό και το πολιτικό project της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν προχώρησε όπως το εμπορικό αντίστοιχα. Πολλοί από αυτούς οι οποίοι υποστηρίζουν την παραμονή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχουν δώσει αν θέλεις και την ψυχή τους σε αυτή την προσπάθεια. Υπάρχει αντίδραση βεβαίως στη φοβολαγνία αυτή, στο project που βασίζεται στο φόβο της εξόδου. Πολλοί αντέδρασαν έντονα, καθώς η ψήφος επίσης για έξοδο θα υποδείξει ότι υπάρχει και έντονη ταξική διάκριση, έντονος ταξικός διαχωρισμός μεταξύ κυρίως της μεσαίας τάξης και των υπολοίπων. Η εργατική τάξη υποστηρίζει και αυτή την έξοδο, οπότε σε αυτό το σημείο το εργατικό κόμμα του οποίου η ηγεσία είναι υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχει καταφέρει να αγγίξει τα αισθήματα των δικών της ψηφοφόρων στην ηπειρωτική χώρα. 6

7 D. FRANKLIN: Είπατε ότι σε μεγάλο βαθμό υπάρχουν έντονα συναισθήματα υπέρ της εξόδου και το Εργατικό Κόμμα είναι διαιρεμένο. J. HOEY: Ναι, υπάρχει μια πολύ έντονη δυναμική, ένα momentum όπως λέμε υπέρ της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ειδικά στην εργατική και χαμηλή τάξη, στις κατώτερες τάξεις. D. FRANKLIN: Ας δώσουμε και λίγο το λόγο στον John. Να ακούσουμε και την άλλη πλευρά. Και αυτό που θα πω δεν είναι προσωπικό, απλά είναι μια προσπάθεια να κάνουμε κουβέντα. Αυτή τη στιγμή το ναι και το όχι, όπως ξέρετε, βρίσκονται πολύ κοντά στις δημοσκοπήσεις, οπότε έχουμε βεβαίως και αναξιόπιστες δημοσκοπήσεις, μπορεί να βγει το ένα ή το άλλο. Όμως έστω ότι υπερψηφίζεται η παραμονή, τότε για ποιο λόγο αυτό θα συνέβαινε; J. ANDREWS: Συμφωνώ με την ανάλυση της Joan, αν και η δική μου προσέγγιση είναι αντίθετη. Ελπίζω πραγματικά ότι όντως θα μείνουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θεωρώ ότι το δημοψήφισμα είναι ένα εργαλείο αρκετά ίσως δύσχρηστο για τέτοιου είδους ζητήματα. Η Joan είπε ότι μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού αισθάνεται αποκομμένο. Εγώ προσωπικά αισθάνομαι ότι η εκστρατεία take control, το σλόγκαν πάρτε τον έλεγχο, το οποίο είναι πολύ ελκυστικό, ουσιαστικά δεν έχει νόημα. Θεωρώ ότι οι περισσότεροι από αυτούς που είναι υπέρ της παραμονής, το αισθάνονται αντίστοιχα και αυτοί, διότι αυτοί τι νιώθουν; Τον οικονομικό αντίκτυπο. Ό,τι και να συμβεί, εάν η Αγγλία αποφασίσει να φύγει, τότε αυτό θα προκαλέσει ένα σοκ και φανταστείτε ότι αυτά που λέγαμε για την Ελλάδα να εφαρμοστούν στην Βρετανία. Είναι δεδομένο, είναι σίγουρο, είναι δεδομένο ότι θα υπάρξει ένα σοκ στη χώρα, θα υπάρξει σίγουρα ύφεση. Οπότε έχουμε μια επιλογή μεταξύ του project fear του φόβου δηλαδή, αυτοί που θέλουν να φύγουν λένε αντίθετα ότι υπάρχει και το project hope η εκστρατεία βασίζεται στην ελπίδα. Εγώ θεωρώ ότι ο φόβος είναι πιο πειστικός. Να σε διακόψω, είπες ότι αν όντως ψηφίσουμε να μείνουμε, ο παράγοντας φόβος θα έχει παίξει ένα σημαντικό ρόλο. 7

8 J. ANDREWS: Ναι, κατά βάση τα οικονομικά επιχειρήματα παρουσιάζονται αναδεικνύονται κυρίως από αυτούς που είναι υπέρ της παραμονής. Το θέμα της μετανάστευσης, της κυριαρχίας είναι επιχειρήματα που παρουσιάζουν αυτοί οι οποίοι θέλουν την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ναι, νομίζω σίγουρα το ζήτημα της μετανάστευσης είναι πολύ σημαντικό από τους υποστηρικτές της εξόδου, διότι επηρεάζει πολύ, έχει μεγαλοποιηθεί, σίγουρα όμως είναι ένας τεράστιος παράγοντας κυρίως για την εργατική τάξη. Θεωρώ επίσης ότι ο παράγοντας της κυριαρχίας έχει επίσης υπερτονιστεί καθώς ήδη έχουμε μια κυριαρχία είναι εν μέρει εκχωρημένη. Η μετανάστευση απηχεί εξίσου και το ζήτημα της κυριαρχίας; Ναι, απηχεί σε πολλούς συντηρητικούς ψηφοφόρους. Τι εννοώ; Το δημοψήφισμα ήταν να το πω έτσι απλά, άχρηστο. Προκλήθηκε από τις ανάγκες του συντηρητικού Κόμματος να θεραπεύσει σε κάποιο βαθμό τις μεγάλες και μακροχρόνιες πληγές του που είχαν να κάνουν με τις εσωτερικές του διαιρέσεις. Σε κάθε περίπτωση ήταν ένα δημοψήφισμα άχρηστο για τους υπόλοιπους. Δεν θέλω να πάρω εγώ όλα τα φώτα της δημοσιότητας διότι αμέσως πιο μετά θα έχουμε τον John Bruton ο οποίος θα μας μιλήσει για το θέμα αυτό, θα μας πει περισσότερα για τις προεκτάσεις του δημοψηφίσματος, διότι αν ψηφιστεί η παραμονή τα πράγματα θα συνεχίσουν περίπου ως είναι. Αλλά αν όχι, τότε για τα επόμενα δύο χρόνια μάλλον για τις επόμενες δύο εβδομάδες και σίγουρα για τα επόμενα δυο χρόνια, θα έχουμε προεκτάσεις. Τι θα αναμένουμε να δούμε ως αντίκτυπο στην Ελλάδα; Θεωρώ ότι η πρώτη αντίδραση από τις Κυβερνήσεις των υπολοίπων 27 μελών θα είναι να το παίξουν σκληροί. Διότι θα φοβηθούν τα ένστικτα του λαού, ενδεχομένως φαινόμενα λαϊκισμού. Θεωρώ ότι θα υπάρξει όμως και σταδιακά αν συμβεί κάτι τέτοιο, μια αποσύνθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρα το βήμα αυτό είναι ένα πολύ επικίνδυνο βήμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Άρα το Βrexit είναι μεγαλύτερη απειλή αυτή τη στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν κάνουμε δημοψήφισμα στην Ολλανδία έχουμε δημοψηφίσματα σε διάφορες χώρες ακόμη και στην Ολλανδία που δεν ασχολήθηκαν τόσο πολύ και στην Ιρλανδία, όμως το ζήτημα είναι ότι οι 8

9 λαϊκιστικές δυνάμεις αντιτίθενται στο οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι Βρυξέλλες δεν βλέπω να αντιδρούν δυναμικά. John, έχετε προβλέψει τι θα συμβεί σε περίπτωση εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη και στα νούμερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης; J. HOEY: Όσον αφορά την Ευρώπη ο οικονομικός αντίκτυπος θα είναι μικρότερος από τον πολιτικό. Μεσοπρόθεσμα η πρόβλεψη είναι ότι θα είναι ένα περίπου 0,3 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως της ανάπτυξης. Στην πενταετία αυτός θα είναι ο αντίκτυπος στην ανάπτυξη. Ο πολιτικός όμως αντίκτυπος θα είναι μεγαλύτερος, θα έχει και δευτερεύουσες προεκτάσεις, σίγουρα θα είναι ένα τεράστιο σοκ και χτύπημα, πλήγμα αν θέλετε στο prestige της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα υπάρχει μια επιθυμία να επαναδηλωθεί ο σκοπός αυτού του project αυτού του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Θα δώσει ώθηση στους ευρωσκεπτικιστές, στις δυνάμεις του λαϊκισμού, σίγουρα θα τεθεί ένα θέμα για την Ιρλανδία όπως θα ακούσουμε. Θεωρώ ότι θα υπάρξουν σαφώς προεκτάσεις για το μέλλον της διεύρυνσης, το οποίο ήδη τίθενται εν αμφιβόλω ειδικά για τις βαλκανικές χώρες. Θα επιβεβαιώσει ότι η διεύρυνση θα μπει για τα καλά στην ημερήσια διάταξη της συζήτησης και θα τεθούν ερωτήματα. D. FRANKLIN: Αφού σας ζητήσουμε συγνώμη που προχωρήσαμε λίγο παραπάνω την κουβέντα μας, θεωρώ ότι ήταν ενδιαφέρον να ακούσουμε όλες αυτές τις κουβέντες μια μέρα πριν το δημοψήφισμα. Θα ήθελα να κάνουμε κι ένα δημοψήφισμα εδώ! Το ερώτημα που θα θέσουμε στο κοινό είναι το εξής: Πρέπει η Βρετανία να ψηφίσει υπέρ της εξόδου; Ερώτηση: ποιος θέλει να δει ψήφο των Βρετανών υπέρ της εξόδου; Μόνο ένας; Μόνο ένας μπορεί να ψηφίσει, ο κύριος που σηκώνει το χέρι είναι αυτός που έχει και δικαίωμα ψήφου. Ποιος θέλει να δει το Μεγάλο Βασίλειο να παραμένει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Πολύ ωραία, πολύ αισιόδοξο αυτό. Έχουμε και κάποιους αναποφάσιστους ακόμη! Το ερώτημα είναι το εξής: αν το Grexit έχει βγει από την ημερήσια διάταξη, να το ψηφίσουμε εδώ. Σηκώστε τα χέρια σας, ποιοι πιστεύετε ότι πλέον το Grexit δεν είναι ζήτημα της ημερήσιας διάταξης; Ας πούμε στα επόμενα πέντε χρόνια, το Grexit βρίσκεται εκτός ημερήσιας 9

10 διάταξης; Άρα θα ρωτήσουμε το κοινό: ποιος πιστεύει ότι θα έχουμε Grexit μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια; Δύο μόνο. Αλλά η άποψη του Λάζα είναι ότι θα υπάρξει και Βrexit και Grexit! Ας προχωρήσουμε. 10