ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ. Φάττα Μαρίνα ΑΕΜ: 863 ΑΠΡΙΛΗΣ ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Πασχαλίδης Αθανάσιος

Transcript

1 Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Φάττα Μαρίνα ΑΕΜ: 863 ΑΠΡΙΛΗΣ 2008 ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Πασχαλίδης Αθανάσιος Εκπονηθείσα πτυχιακή εργασία απαραίτητη για την κτήση του βασικού πτυχίου

2 Αφιερωμένο στους γονείς μου που μου έδωσαν την ευκαιρία να σπουδάσω και στον αρραβωνιαστικό μου που ήταν η αφορμή. Θερμές ευχαριστίες στον καθηγητή μου κ.πασχαλίδη για την πολύτιμη βοήθεια.

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Έννοια της εργασίας Τα πρόσωπα της εργασίας Εργαζόμενος Υπάλληλος Ιδιωτικός Υπάλληλος Δημόσιος Υπάλληλος Έννοια του μισθού Διακρίσεις μισθού... 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΧΡΟΝΟΣ ΕΡΓΑΣΕΔΣ Ώρες εργασίας Νόμιμο ωράριο Ωράρια εργασίας και Διαλείμματα Ε)^.εύθερα απογεύματα ή Πρωινά Εβδομαδιαία Ανάπαυση Έννοια Υπερωρίας Υπερωρία Νυκτερινή Εργασία...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΣΦΑΛΙΣΗ Ιστορική Αναδρομή Εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών Σκοπός της νομοθεσίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ Σκοποί των συντεχνιών Μέλη συντεχνιών Οι συντεχνίες της Κ ύπρου Ο ρόλος των συντεχνιών στις ετήσιες άδειες των εργαζομένων 23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Νομοθεσία Ετησίων Αδειών Νομοθεσία Τερματισμού Απασχολήσεως... 31

4 5.3 Νομοθεσία Κοινωνικής Σύνταξης Νομοθεσία Ταμείου Προνοίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΑΜΕΙΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Ωφελήματα του σχεδίου Παροχές Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων Βοήθημα γάμου Βοήθημα τοκετού Επίδομα μητρότητας Βοήθημα κηδείας Επίδομα ασθενείας Επίδομα ανεργίας Σύνταξη γήρατος Σύνταξη χηρείας Σύνταξη ανικανότητας Θ Επίδομα ορφάνιας Επίδομα αγνοούμενου...55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΕΠΙΒΟΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ...58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΑΜΟΙΒΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κατώτατοι μισθοί Σύγκριση κατώτατων μισθών Ελλάδας-Κύπρου Ανώτατοι μισθοί...64 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ Δημόσιος Τομέας Ιδιωτικός Τομέας...71 ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...73

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στα πλαίσια της πτυχιακής μου εργασίας, μου ανατέθηκε να διαπραγματευτώ το θέμα «Εργασιακό καθεστώς και Διαχείριση Μισθοδοσίας στην Κύπρο». Το υλικό αντλήθηκε από βιβλία εργατικού δικαίου, από ιδιωτικές εταιρείες καθώς και από δημόσιες υπηρεσίες. Κύρια και σημαντικότερη πηγή του υλικού, ήταν προσωπικές συνεντεύξεις με δημόσιους υπαλλήλους αρμόδιους για το θέμα. Το εργατικό δίκαιο βρίσκεται σε συνεχή εξελικτική τάση και παίρνει νέα μορφή, όπως διατηστώνουμε τα τελευταία χρόνια με την καθιέρωση νέων ρυθμίσεων που επιβάλουν την διαρκή παρακολούθηση του για την νέα επίλυση των διαφορών που ανακύπτουν κάθε φορά στις εργασιακές σχέσεις, κατά τρόπο δίκαιο και δημιουργικό μέσα σε τυνεύμα τήρησης των υποχρεώσεων πίστεως και πρόνοιας καθώς και της κοινωνικής προστασίας. Η γνώση του δίκαιου της εργασίας καθώς και της μισθοδοσίας είναι δύσκολη και κάποιες φορές προβληματική λόγω της συνεχής επέμβασης της πολιτείας με νόμους -διατάγματα-αποφάσεις. Έχοντας γνώση των δυσχερειών και προβλημάτων που δημιουργούνται στις εργασιακές σχέσεις, καταβλήθηκε κάθε προσπάθεια ώστε η εργασία αυτή να περιέχει όλες τις μέχρι σήμερα μεταβολές των διατάξεων του εργασιακού καθεστώτος που εφαρμόζεται στην Κύπρο σήμερα. Εττίσης, λόγω της εισαγωγής του Ευρώ στην Κύπρο από Θ8 όλα τα στοιχεία της παρούσας εργασίας, μετατράττηκαν από λίρες σε Ευρώ σύμφωνα με την συναλλαγματική ισοτιμία λίρας-ευρώ όπως αυτή καθορίστηκε τη 10η Ιουλίου 2007(1Ευρώ= ). Η μετατροπή έγινε βάση του ενημερωτικού δελτίου το οποίο είχε εκδοθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στις 15 Οκτωβρίου 2007, σχετικά με την εισαγωγή του ευρώ στην Κύπρο. Για τυχόν παραλείψεις ή αδυναμίες ζητώ την ανοχή και την ευμενή κρίση του εττιβλέποντα καθηγητή καθώς και των υπόλοιπων καθηγητών.

6 1 ΠΤΥΧΙΑΚΗ πργαστα ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ Μ.4ΡΙΝΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εργασία αποτελεί δικαίωμα όλων και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για την δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζομένου πληθυσμού. Ολοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από το φύλο ή άλλη διάκριση, έχουν το δικαίωμα ίσης αμοιβής η οποία λέγεται μισθός για παρεχόμενη εργασία ίσης αξίας. 1.1 ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η εργασία' είναι αντικείμενο της εργασιακής σχέσεως ως ενέργεια ορισμένης μορφής ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της, γι αυτό και μετριέται κυρίως με το χρόνο. Οι οικονομολόγοι μάλιστα που ασχολούνται με την κοστολόγηση ή τη μέτρηση της παραγωγικότητας της εργασίας χρησιμοποιούν τους τεχνικούς όρους ανθρωποώρα, ανθρωποημέρα. 1.2 ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τα πρόσωπα της εργασίας είναι ο εργαζόμενος και ο εργοδότης οι οποίοι συμφωνούν εγγράφως ή προφορικά, να αναλάβει ο εργαζόμενος την υποχρέωση για ορισμένο ή αόριστο χρόνο να παρέχει εργασία στον εργοδότη και ο εργοδότης να καταβάλλει τον συμφωνηθέντα μισθό. Αυτή η συμφωνία ονομάζεται σύμβαση εργασίας η οποία είναι έγκυρη αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του Νόμου. Οι εργαζόμενοι αλλιώς μισθωτοί διακρίνονται σε εργάτες και υπάλληλους Εργαζόμενος θεωρείται το φυσικό πρόσωπο το οποίο έναντι αμοιβής παρέχει εξαρτημένη εργασία στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο που τον απασχολεί. ^ Συμβάσεις εργασίας μισθωτών και νόμιμο ωράριο στο πλαίσιο της πενθήμερης εργασίας, Μανώλη Σοφία-Καρατζάη Δήμητρα

7 πτνυ Τ ΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ Ως μισθωτοί χαρακτηρίζονται όλοι ανεξαιρέτως οι εργαζόμενοι είτε αυτοί ονομάζονται υπάλληλοι, είτε εργάτες, είτε μαθητευόμενοι αρκεί βεβαίως να παρέχουν επ αμοιβής εξαρτημένη εργασία 1.2.2Υπάλληλος θεωρείται ο μισθωτός που απασχολούμενος παρέχει ττνευματική εργασία. Αντίθετα εργάτης νοείται ο μισθωτός ο οποίος παρέχει αποκλειστικά χειρονακτική(σωματική) εργασία Ιδιωτικός υπάλληλος θεωρείται κάθε πρόσωπο που ασχολείται κατά κύριο επάγγελμα και έναντι αμοιβής σε υπηρεσία ιδιωτικού καταστήματος ή εταχείρησης και δεν παρέχει αποκλειστικά σωματική ενέργεια Ο εργοδότης στη σχέση του με τον μισθωτό εμφανίζει 2 ιδιότητες. ^ Με την ιδιότητα του αντισυμβαλλόμενου στην εργασία και να καταβάλει μισθό ^ Με την ιδιότητα του φορέα των λειτουργικών εξουσιών στην εκμετάλλευση, που είναι προσδιοριστικές για τη λειτουργία της σχέσης εργασίας Δημόσιος υπάλληλος ^θεωρείται κάθε πρόσωπο που ασχολείται κατά κύριο λόγο και έναντι αμοιβής, μόνιμα ή προσωρινά σε δημόσια υττηρεσία(άρθρο 122). 1.3 ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΙΣΘΟΥ Μισθός θεωρείται κάθε παροχή του εργοδότη προς τον εργαζόμενο που καταβάλλεται ως αντάλλαγμα για την παρεχόμενη από αυτόν εργασία η οποία παρουσιάζει οικονομική αξία Διακρίσεις μισθού > Βασικός ή Νόμιμος μισθός είναι αυτός που ορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ο βασικός μισθός δεν είναι τίποτε άλλο παρά τα κατώτατα όρια αμοιβών των εργαζομένων υπό την έννοια ότι δεν είναι δυνατό να ορισθεί συμβατικός μισθός μικρότερος από τον νόμιμο. Η επιλογή της ρυθμιστικής πηγής από την οποία προκύπτει ο νόμιμος μισθός του κάθε εργαζόμενου γίνεται καταρχήν με βάση την εκτελεσιμη εργασία ή με βάση τον κλάδο παραγωγής ή υπηρεσίας στον οποίο ν Α ν λ ν.ιώ ΐ5 Ϊ. 0 ν.0 ν /3 Ϊά

8 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΐ^ΡΓΑΣΪΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ εντάσσεται η επιχειρησιακή δραστηριότητα της εργασίας του ή σε σχέση με την ίδια την επιχείρηση στην οποία απασχολείται, ανάλογα με το αν υφίσταται η συγκεκριμένη περίπτωση ομοιοεπαγγελματική ή και κλαδική ή και ετηχειρησιακή ΣΣΕ που τον καταλαμβάνει. > Πραγματικός ή Καταλαμβανόμενος μισθός είναι αυτός που έχει καθοριστεί και οφείλεται στο μισθωτό κατά μήνα σύμφωνα με τις οικείες ΣΣΕ στην περίπτωση που ο μισθωτός αμείβεται με βάση το νόμιμο μισθό ή με βάση την ατομική σύμβαση εργασίας στην περίπτωση που ο καταβαλλόμενος μισθός είναι ανώτερος του νόμιμου. Άρα καταβαλλόμενος είναι ο τυχόν μεγαλύτερος του καταβαλλόμενου μισθού που οφείλεται κάθε μήνα στον μισθωτό. Στον εντοπισμό του συνηθισμένου μισθού καταφεύγει κανείς μόνο στην περίπτωση κατά την οποία για την συγκεκριμένη εργασία που παρέχει ο εργαζόμενος δεν έχει προβλεφθεί συμβατικός μισθός και για οποιοδήποτε λόγο δεν δικαιούται για την εργασία αυτή να λάβει ούτε κάποιο νόμιμο μισθό. > Τακτικές αποδοχές είναι το σύνολο του πραγματικού ή καταβαλλόμενου μισθού προσαυξημένου με την αναλογική συμμετοχή κάθε άλλης παροχής που καταβάλλεται στον μισθωτό τακτικά και νόμιμα στη διάρκεια ενός έτους. Οι τακτικές αποδοχές δεν αφορούν άμεση αμοιβή μιας συγκεκριμένης απασχόλησης ενός μισθωτού, απλά χρησιμεύουν για τον υπολογισμό κάποιων πρόσθετων παροχών που δεν συνιστούν αμοιβή μιας συγκεκριμένης εργασίας και οι οποίες καταβάλλονται στο μισθωτό κατά την διάρκεια της εργασιακής του σχέσης, όπως για παράδειγμα επίδομα εορτών και αποζημίωση για απόλυση. > Εκτάκτως καταβαλλόμενες αποδοχές θεωρούνται οι αποδοχές που χορηγούνται σε τακτικά χρονικά διαστήματα όπως π.χ. η έκτακτη υπερωριακή αποδοχή ενός μισθωτού, η εργασία κατά την Κυριακή κλπ.

9 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΚΡΓ.ΑΧΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΧΡΟΝΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο Νόμος για την Ρύθμιση της Λειτουργίας και των Όρων Απασχόλησης των Υπαλλήλων Καταστημάτων Νόμος του 2006 (Ν.155(1)/2006) τέθηκε σε ισχύ στην Κύπρο στις και αντικατέστησε την περί Βοηθών Καταστημάτων Νομοθεσία. 2.1 ΩΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ώρες εργασίας ^θεωρούνται οι ώρες που επιτρέπεται να προσφέρει ο εργαζόμενος τις υττηρεσίες του σε ημερήσια και εβδομαδιαία βάση Νόμιμο ωράριο είναι εκείνο που καθορίζεται με διάταξη νόμου ή κατόπιν εξουσιοδότησης του νόμου. Οι διατάξεις αυτές ορίζουν μόνο το ανώτατο όριο νόμιμης απασχόλησης των μισθωτών και είναι υποχρεωτικές(άρθρο 52). Το ανώτατο ωράριο εργασίας στην Κύπρο όσον αφορά τους υπαλλήλους στον ιδιωτικό τομέα και δημόσιο τομέα, δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 38 ώρες την εβδομάδα και τις 8 ημερησίως. Συμπεριλαμβανομένων και των υπερωριών ο χρόνος εργασίας ανά εβδομάδα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 48 ώρες κατά μέσο όρο. 2.2 ΩΡΑΡΙΟ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑΤΑ Το ημερήσιο ωράριο κάθε υπαλλήλου είναι συνεχές με μόνο ένα διάλειμμα, του οποίου η διάρκεια πρέπει να είναι μεταξύ 15 λεπτών και \\α ώρας. Ο εργαζόμενος δικαιούται διάλειμμα όταν ο χρόνος εργασίας του υπερβαίνει τις 6 ώρες. Η περίοδος του διαλείμματος είναι συνεχής περίοδος τουλάχιστον 15 λεπτών κατά τη διάρκεια του οποίου οι εργαζόμενοι δικαιούνται να απομακρυνθούν από τη θέση της εργασίας τους. Τα διαλείμματα δεν επιτρέπεται να χορηγούνται με την έναρξη ή τη λήξη της ημερήσιας εργασίας. Οι τεχνικές λεπτομέρειες του Οδηγός για το νόμο που Ρυθμίζει τη Λειτουργία των Καταστημάτων και τους Ορους Απασχόλησης των Υπαλλήλων τους. Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών

10 πτυχτλκη ΓΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ διαλείμματος στο οποίο δικαιούται ο εργαζόμενος περιλαμβανόμενης της διάρκειας του και των όρων υπό τους οποίους παρέχεται, εφόσον δεν ρυθμίζονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή από την κείμενη νομοθεσία, καθορίζονται στο επίπεδο της επιχείρησης στα πλαίσια της διαβούλευσης μεταξύ του εργοδότη και των εκπρόσωπων των εργαζομένων. Στην περίπτωση ο εργοδότης αποφασίσει να εφαρμόσει μεταμεσημβρινή ανάπαυση, το διάλειμμα πρέπει να δίνεται κατά την περίοδο μεταξύ 2:00μ.μ και 5:00μ.μ. Η διάρκεια της περιόδου της μεταμεσημβρινής ανάπαυσης περιορίζεται μεταξύ 15 Ιουνίου και 31 Αυγούστου. 2.3 ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΑ Ή ΠΡΩΙΝΑ Οι εργαζόμενοι 5 ημέρες την εβδομάδα δικαιούνται 1 απόγευμα την εβδομάδα ελεύθερο, ενώ οι εργαζόμενοι 6 ημέρες την εβδομάδα δικαιούνται 1 απόγευμα ελεύθερο και μια μέρα την εβδομάδα άδεια. 2.4 ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΑΝΑΠΑΥΣΗ Κάθε εργαζόμενος δικαιούται ανά εβδομάδα συνεχή ελάχιστη ανάπαυση 24 ωρών. Εάν ο εργοδότης το αποφασίσει ο εργαζόμενος δικαιούται είτε δύο περιόδους ανάπαυσης 24 συνεχόμενων ωρών σε περίοδο 14 ημερών ή μία συνεχή περίοδο ελάχιστης ανάπαυσης 48 ωρών ανά περίοδο 14 ημερών. 2.5 ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΩΡΙΑΣ Υπερωρία είναι η επιπλέον του νομίμου ωραρίου απασχόληση. Οι υπάλληλοι μπορεί με την συγκατάθεση τους, να εργαστούν υπερωριακά μέχρι και 2 ώρες ημερησίως ή/και μέχρι 8 εβδομαδιαίως το μέγιστο. Κάθε 1 ώρα εργασίας αμείβεται με Ιχα ώρα, κάθε ώρα αργίας, Κυριακής και ελεύθερων απογευμάτων ή πρωινών με 2 ώρες. Το Σάββατο θεωρείται αργία και οι εργαζόμενοι κατά την ημέρα του Σαββάτου πρέπει να αμείβονται κατά 50% τιερισσότερο ή να παίρνουν μία άλλη μέρα της εβδομάδας άδεια.

11 πτυχτακη ΓΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. 2.6 ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η \'υκτερινή περίοδος αρχίζει από τις 23:00 και λήγει στις 06:00. Ο χρόνος εργασίας των εργαζομένων τη νύκτα δεν πρέπει να υπερβαίνει κατά μέσο όρο τις δώρες ανά εικοσιτετράωρο.

12 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΑΣΦΑΛΙΣΗ 3.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝ.4ΔΡΟΜΗ Το πρώτο Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων εφαρμόστηκε στην Κύπρο το 1957 και κάλυπτε υποχρεωτικά τους μισθωτούς με εξαίρεση ορισμένες κατηγορίες γεωργικών εργατών. Οι εξαιρούμενοι από την υποχρεωτική ασφάλιση του Σχεδίου μισθωτοί και αυτοτελώς εργαζόμενοι είχαν το δικαίωμα να ασφαλιστούν προαιρετικά. Τόσο οι εισφορές όσο και οι παροχές καθορίζονταν σε πάγιο εβδομαδιαίο ύψος, ανεξάρτητα από τις αποδοχές των ασφαλισμένων. Η χρηματοδότηση των παροχών γινόταν από ισομερείς εισφορές των ασφαλισμένων, των εργοδοτών και του κράτους. Τον Οκτώβριο του 1964 έγιναν ουσιαστικές αλλαγές στο Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων τόσο από απόψεως ασφαλιζομένων προσώπων όσο και από απόψεως παροχών. Έτσι η υποχρεωτική ασφάλιση επεκτάθηκε σε όλο τον εργαζόμενο πληθυσμό. Από τις 16 Ιουλίου 1980 ψηφίστηκε στην Κύπρο ο Νόμος περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Νόμος 41 του και σχετικοί Κανονισμοί) και ισχύει από την ημερομηνία αυτή, μέχρι σήμερα με τις τροποποιήσεις που έγιναν κατά καιρούς. Ο Νόμος αυτός αποτελεί την εξελιγμένη μορφή των Κοινωνικών Ασφαλίσεων που ίσχυαν μέχρι το Εισάγοντας το αναλογικό σύστημα, ο κάθε ασφαλισμένος απολαμβάνει παροχές ανάλογα με τις ασφαλιστέες του αποδοχές, οι οποίες υπολογίζονται ως ποσοστό πάνω στα εισοδήματα των ασφαλισμέν-ων από την εργασία τους. Στις 6 Οκτωβρίου τέθηκε σε εφαρμογή το Αναλογικό Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Το Αναλογικό Σχέδιο αποτελεί το σημαντικότερο σταθμό στην ιστορία των κοινωνικών ασφαλίσεων στην Κύπρο, γιατί απάλλαξε τον εργαζόμενο από το φόβο της ανάγκης και της ανασφάλειας, εξασφαλίζοντας του ένα ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης όταν δεν είναι σε θέση να εργάζεται. 10

13 ΓττνντΑΚΠ ΕΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ 3.2 ΕΙΣΦ Ο ΡΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ Η συμμετοχή στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι υποχρεωτικιί για όλο τον ενεργά απασχολούμε\'θ πληθυσμό στην Κύπρο, είτε ως μισθωτοί είτε ως αυτοτελώς εργαζόμενοι. Οι ασφαλισμένοι του Σχεδίου κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες, σε μισθωτούς, αυτοτελώς εργαζομένους και προαιρετικά ασφαλισμένους. Επιπρόσθετα της καταβολής εισφορών κοινωνικών ασφαλίσεων, οι εργοδότες είναι υποχρεωμένοι να καταβάλουν 1,2% στο Ταμείο για Πλεονάζον Προσωπικό, 0,5% στο Ταμείο Ανάπτυξης Ανθρωπίνου Δυναμικού και 2% στο Ταμείο Κοινωνικής Συνοχής. Το Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων παρέχει ποικίλα ωφελήματα όπως το επίδομα μητρότητας, εττίδομα ασθένειας, επίδομα ανεργίας, σύνταξη γήρατος, σύνταξη ανικανότητας, σύνταξη χηρείας, επίδομα ορφάνιας και παροχές για εργατικά ατυχήματα. Από την 1η Μαΐου 2004, ημέρα ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων εφαρμόζουν τον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΟ 1408/71), ο οποίος συντονίζει τα Σχέδια Κοινωνικών Ασφαλίσεων των κρατών μελών της Ε.Ε. Η Κύπρος έχει επίσης συνάψει Διμερείς Συμφωνίες για Κοινωνικές Ασφαλίσεις με το Ηνωμένο Βασϋ^ιο, την Ελλάδα, την Αίγυπτο, τον Καναδά, το Κεμπέκ, την Αυστραλία, την Αυστρία, τη Σλοβακία, τη Τσεχία, την Ολλανδία και τη Βουλγαρία. Το Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων καλύπτει υποχρεωτικά κάθε πρόσωπο που ασκεί βιοποριστικό επάγγελμα στην Κύπρο. Άτομα που εργάζονται στο εξωτερικό για εξυττηρέτηση Κυπρίων εργοδοτών και άτομα που διακόπτουν την υποχρεωτική ασφάλιση τους, έχουν το δικαίωμα να ασφαλιστούν εθελοντικά. Το Σχέδιο χρηματοδοτείται από εισφορές των εργοδοτών, των ασφαλισμένων και του Κράτους. Η ολική εισφορά για τους μισθωτούς είναι 16,6% των αποδοχών τους μέχρι ένα ανώτατο όριο το οποίο για το 2007 είναι 496 ( 847,46) την εβδομάδα ή ( 3671,78) το μήνα. Από την ολική εισφορά του 16,6%, 6,3% πληρώνεται από τον ίδιο το μισθωτό, 6,3% από τον εργοδότη του και 4% από το Κράτος. Η εισφορά για τους αυτοτελώς εργαζομιένους είναι ίση με 15,6% των εισοδημάτων τους, από το οποίο 11,6% πληρώνεται από τον αυτοτελώς εργαζόμενο και 4% από το Κράτος. Η εισφορά για τους προαιρετικά 11

14 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΓΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ ασφαλισμένους (εσωτερικού) είναι 13,5%, από το οποίο 10% πληρώνεται από τον προαιρετικά ασφαλισμένο και 3,5% από το Κράτος. Το ποσό των ασφαλιστέων αποδοχών για το οποίο πληρώνει εισφορές ο προαιρετικά ασφαλισμένος επιλέγεται από τον ίδιο, δεν μπορεί όμως να είναι πιο ψηλό από το εβδομαδιαίο ποσό των ασφαλιστέων αποδοχών του στον προηγούμενο χρόνο ή το μέσο όρο των ασφαλιστέων αποδοχών του τα τρία προηγούμενα χρόνια. Η εισφορά για τους ασφαλισμένους οι οποίοι απασχολούνται στην υπηρεσία Κύπριου εργοδότη στο εξωτερικό είναι 16,6% των αποδοχών τους μέχρι του ανώτατου όριου. Από την ολική εισφορά του 16,6%, 12,6% πληρώνεται από τον προαιρετικά ασφαλισμένο και 4% από το Κράτος. Κατηγορία Εργαζομένου Μισθωτοί Αυτοτελώς Εργαζόμενοι Εθελοντικά Ασφαλισμένοι Εισφορά Εισφορά Μισθωτού Εισφορά Εργοδότη Εισφορά Κράτους Εισφορά Αυτοτελώς Εργαζομένου Εισφορά Κράτους Εισφορά Ασφαλισμένου Εισφορά Κράτους Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων 6,3% Πλεονάζον Προσωπικό Κοινωνική Συνοχή Ταμείο Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού 6,3% 1,2% 2% 0,5% 4% 11,6% 4% 10% 3,5% Πίνακας 1: Ποσοστά εισφορών εργαζόμενων και εργοδοτών Το Σχέδιο παρέχει χρηματικά ωφελήματα για γάμο, μητρότητα, ασθένεια, ανεργία, χηρεία, ανικανότητα, ορφάνια, γήρας, αγνοούμενο σύζυγο, θάνατο, εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες. Παρέχει επίσης δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους δικαιούχους σύνταξης ανικανότητας και σε 12

15 1 πτυχτακη ΚΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. ασφαλισμένους που υφίστανται σωματική βλάβη από εργατικό ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια. 3.3 ΣΚΟΠΟΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ Σύμφωνα με την Νομοθεσία στην Κύπρο η νομοθεσία Ετησίων Αδειών μετ Απολαβών (Νόμος 8 του και σχετικοί Κανονισμοί), έχει ως σκοπό: ^ να εξασφαλίσει την παροχή ετήσιας άδειας με απολαβές σε εργοδοτουμένους που δεν απολάμβαναν τέτοια άδεια γιατί δεν μπόρεσαν να εξασφαλίσουν αυτό το ωφέλημα μέσα στα πλαίσια του συστήματος ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων, ^ να παρέχει τα μέσα για καλύτερη αξιοποίηση της ετήσιας ανάπαυσης των εργαζομένων, ιδιαίτερα των χαμηλά αμειβομένων. Η Νομοθεσία Τερματισμού Απασχολήσεως (Νόμος 24 του και σχετικοί Κανονισμοί), έχει ως σκοπό: ^ να προστατεύει όλους τους εργοδοτουμένους από αυθαίρετες απολύσεις και να εξουδετερώνει τις συνέπειες του πλεονασμού, με την καταβολή αποζημιώσεως ή πληρωμής λόγω πλεονασμού, ανάλογα με την περίπτωση, > να καθορίζει ελάχιστη περίοδο προειδοποιήσεως σε περιπτώσεις τερματισμού απασχολήσεως, > να βοηθήσει τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένης και της Κυβέρνησης, να μελετήσουν και να θέσουν σε εφαρμογή ειδικά νομοθετικά μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του πλεονασμού, και > να καθιδρύσει Ταμείο για Πλεονάζον Προσωπικό στο οποίο οι εργοδότες θα καταβάλλουν εισφορές με σκοπό τη συλλογική ανάληψη των κινδύνων του πλεονασμού. 13

16 πτυχτακη Τ7ΡΓΑΣΤΑ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ Οι κυριότερες πρόνοιες της Νομοθεσίας Ταμείων Προνοίας (Νόμος 44 του και σχετικοί Κανονισμοί) είναι: > όλα τα Ταμεία Προνοίας εγγράφονται σε ειδικό μητρώο και αποκτούν νομική προσωπικότητα την οποία διατηρούν μέχρι τη διάλυση τους, > η διαχείριση των υποθέσεων κάθε Ταμείου Προνοίας γίνεται από Διαχειριστική Επιτροπή η οποία εκπροσο^πεί το Ταμείο δικαστικώς και εξωδίκως, > καθιερώνεται υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή εισφορών στο Ταμείο Προνοίας αναφορικά με τις περιόδους για τις οποίες παρακράτησε εισφορές από τους εργοδοτουμένους του, > δίδεται εξουσία στον Υπουργό Οικονομικών να εκδίδει γενικές οδηγίες ύστερα από διαβουλεύσεις με το Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα, αναφορικά με την επενδυτική πολιτική των αποθεμάτων των Ταμείων Πρόνοιας, και > οι διαφορές μεταξύ των Ταμείων Προνοίας και των μελών τους υπάγονται στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών 14

17 1 πτυχτακη ΓΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ Η αγορά εργασίας της Κύπρου έχει παράδοση στον κοινωνικό διάλογο και στην καλά αναπτυγμένη οργάνωση συλλογικών διαπραγματεύσεων. Οι όροι και οι συνθήκες εργασίας διαπραγματεύονται είτε άμεσα ανάμεσα στον εργοδότη και τον εργοδοτούμενο, είτε διαμέσου συλλογικών διαπραγματεύσεων μεταξύ συντεχνιών και οργανισμών εργοδοτών. Περίπου 65%-70% του εργατικού δυναμικού ανήκει σε συντεχνίες και7ή είναι καλυμμένο από συλλογικές συμβάσεις. Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις καθορίζουν τις συνθήκες εργασίας, όπως είναι οι απολαβές, τα ωράρια εργασίας, η ασφάλεια και η υγεία στην εργασία, οι ετήσιες άδειες και το ταμείο προνοίας. Οι συντεχνίες έχουν ένα κοινό στοιχείο. Η προσφορά εξυπηρέτησης και προστασίας των εργοδοτούμενών μελών των συντεχνιών για διασφάλιση και εξασφάλιση των δικαιωμάτων και των ωφελημάτων που προνοούν οι συλλογικές συμβάσεις, η εργατική νομοθεσία, οι κανονισμοί και οι θεσμοί που διέπουν τους όρους και τις συνθήκες απασχόλησης του κλάδου ή της εττιχείρησης. 4.1 Σκοποί της Συντεχνίας Η συντεχνία ενδιαφέρεται για την οργάνωση και για τα προβλήματα των εργαζομένων που απασχολούνται στους κλάδους που δραστηριοποιείται. Κύριοι σκοποί της Συντεχνίας είναι: 1) Η ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών 2) Η ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ των εργαζομένων 3) Η βελτίωση των όρων και των συνθηκών εργασίας και η βελτίωση της ζωής των εργαζομένων μέσω: ^ εξασφάλισης και διατήρησης των μισθών και ημερομισθίων στο επίπεδο, όπου θα αναβαθμίζεται το βιοτικό τους επίπεδο και θα τους δίδεται η ευκαιρία να ανταπεξέλθουν στις σύγχρονες απαιτήσεις της ζωής 15

18 πτνχτακη ΓΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. > ίσης πληρωμής για ίση εργασία που αυτό εξυπακούει την καταπολέμηση και εξάλειψη κάθε διάκρισης όσον αφορά την πληρωμή των γυναικών, των νέων και των αλλοδαπών που απασχολούνται στους κλάδους που δραστηριοποιείται η συντεχνία. > προσαρμογής των μισθών στο κόστος ζωής (Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή) > εφαρμογής της 3 δώρης πενθήμερης εργασίας > της εξασφάλισης και της εφαρμογής πλήρης Νομοθεσίας όπου θα διασφαλίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων. ^ της πλήρης εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων που έχουν υπογραφεί από τη συντεχνία. Άλ>νθΐ σκοποί της Συντεχνίας 1) Η βελτίωση του επιπέδου της επαγγελματικής κατάρτισης των εργαζομένων, έτσι ώστε να μπορούν να προσαρμοσθούν καλύτερα στις απαιτήσεις της αγορας εργασίας. Η βελτίωση του επιπέδου των υφιστάμενων Τεχνικών Σχολών, Συστημάτων Μαθητείας, των προγραμμάτων του Κέντρου Παραγωγικότητας και η βελτίωση του συστήματος Επαγγελματικού Προσανατολισμού των νέων είναι μέσα στους στόχους της Συντεχνίας. 2) Η Συντεχνία μέσα από τους μηχανισμούς που διαθέτει ετηδιώκει να πετύχει την επαγγελματική, κοινωνική, μορφωτική και πολιτιστική πρόοδο των μελών της. Αυτό γίνεται εφικτό μέσα από σεμινάρια που οργανώνονται από την Συντεχνία ή άλλων ειδών μορφωτικής δουλειάς. Μέσω του Ταμείου Αρωγής επιχορηγούνται σχέδια ανάπαυσης μελών, διοργανώνονται συναυλίες ή άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. 3) Η ηθική και η οικονομική ενίσχυση νόμιμων απεργιών άλλων συντεχνιών οι οποίες αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. 4) Η συμμετοχή και η συμβολή σε δραστηριότητες οποιουδήποτε νόμιμου συνδέσμου, ομοσπονδίας ή συνομοσπονδίας Συντεχνιών στην Κύπρο και στο Εξωτερικό, που έχουν σαν σκοπό την εξασφάλιση και την προαγωγή των συμφερόντων της εργατικής τάξης, των συντεχνιών και των μελών τους. 16

19 1 πτυχτακη πργαστα ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ 5) Η παροχή στα μέλη ωφελημάτων όπως: > Επιδόματα απεργίας στα μέλη τα οποία απεργούν μετά από απόφαση των αρμοδίων οργάνων της Συντεχνίας ή βρίσκονται χωρίς εργασία λόγω εργοδοτικού λοκ άουτ. > Νομική βοήθεια στα μέλη, στις περιπτώσεις που θα τη χρειαστούν. > Παροχή βοηθημάτων ενδείας στα μέλη που χρειάζονται τέτοια βοήθεια. ΚΥΡΙΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΣΥΝΤΕΧΝΙΩΝ Ρύθμιση σχέσεων μεταξύ εργαζομένων Η ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών Η βελτίωση των όρων και των συνθηκών εργασίας και η βελτίωση της ζωής των εργαζομένων ΑΛΛΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ Επιδόματα σε περίπτωση απεργίας Ψυχαγωγία με χαμηλές τιμές Εφαρμογής 38 ωρών πενθήμερης εργασίας Αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή Ίση πληρωμή για όλους Βοήθεια μέσω των συμβάσεων Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη Πίνακας 2: Σκοποί τΐίς ύπαρξης των συντεχνιών 4.2 ΜΕΛΗ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑΣ Μέλος της συντεχνίας μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε κάτοικος Κύπρου ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, θρησκεύματος, εθνικότητας εάν αυτός εξασκεί το επάγγελμα με το οποίο σχετίζεται η συντεχνία και περιγράφεται από το καταστατικό. Οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα να εγγραφούν σε οποιαδήποτε συντεχνία επιθυμούν και δηλώνοντας το αποκόπτεται μηνιαίως ένα ποσό από τον μισθό τους. 17

20 1 πτυχτακη ΐ^ΡΓΑΣΤΑ ΤΗ?: ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ Στους δημόσιους υπαλλήλους αποκόπτεται έτσι κι αλλιώς το ποσο του 1% για την συντεχνία των δημοσίων υπαλλήλων την ΠΑΣΥΔΥ. Οι ωρομίσθιοι δημόσιοι υπάλληλοι μπορούν να εγγραφούν σε όποια συντεχνία επιθυμούν. Αν όμως δεν εγγραφούν σε κάποια συντεχνία το ποσό του 1% αποκόπτεται ούτως ή άλλως και μοιράζεται στις τρεις συντεχνίες. 4.3 ΟΙ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Στην Κύπρο οι συντεχνίες είναι τρεις και διαφέρουν βάση της πολιτικής τους ταυτότητας. Η ΠΕΟ όπως ονομάζεται η Παγκύπρια Εργατική Ομοσπονδία η οποία άρχισε να κάνει τα πρώτα της βήματα από τη δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα. Οι πρώτες προσπάθειες για ίδρυση Συντεχνιών στην Κύπρο αρχίζουν από το Αυτό το χρόνο ιδρύονται στη Αεμεσό δύο εργατικοί σύλλογοι των κτιστών και λιμενεργατών. Και οι δύο αυτοί σύλλογοι δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν περισσότερο από δύο χρόνια. Δεν μπόρεσαν ν αναπτύξουν συνδικαλιστική δράση αλλά περιορίστηκαν στο φιλανθρωπισμό και ερασιτεχνισμό. Η ηγεσία τους δεν αποτελείτο από εργάτες αλλά από ορισμένα στοιχεία της προοδευτικής διανόησης της εποχής εκείνης, που παρέμειναν μόνο στη θεωρία του Συνδικαλισμού. Η πολύ νεαρή και αριθμητικά μικρή εργατική τάξη της εποχής εκείνης, δεν είχε αποκτήσει ακόμα συνείδηση οργάνωσης-ταξική συνείδηση. Μια άλλη σοβαρή προσπάθεια για δημιουργία συνδικαλιστικών εργατικών οργανώσεων στην Κύπρο γίνεται το Με την πρωτοβουλία και τη συνεχή δράση, μέσα σε αντίξοες συνθήκες των πρώτων κομμουνιστών από το ιδρύονται εργατικά σωματεία, εργατικές λέσχες, συντεχνίες και πανεργατικοί σύνδεσμοι στη Αεμεσό και τη Αευκωσία. Το 1926 ιδρύεται το Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου που θα διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στην συνδικαλιστική οργάνωση της εργατικής τάξης. Το Σχέδιο Υγείας του Κινήματος 18

21 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ Μέσα στα πλαίσια της δράσης και προσφοράς της ΠΕΟ στον ευρύτερο κοινωνικό τομέα, προτεραιότητα έχει η υγεία των μελών και των οικογενειών τους αλλά και γε\'ΐκότερα του κυπριακού λαού. Το Συνδικαλιστικό Κίνημα της ΠΕΟ από την ίδρυση του έθετε θέμα για εφαρμογή Γει-ικού Σχεδίου Υγείας μέσα από το οποίο θα κάλυπτε τα προβλήματα υγείας ολόκληρου του πληθυσμού της Κύπρου. Συνέχισαν οι πιέσεις στις εκάστοτε Κυβερνήσεις για προώθηση και εφαρμογή Γενικού Σχεδίου Υγείας. Ταυτόχρονα απαιτούσε από τις εκάστοτε Κυβερνήσεις όπως τα Κρατικά Νοσηλευτήρια αναβαθμίσουν τις υπηρεσίες τους και να τις προσφέρουν δωρεάν στους χαμηλά αμειβόμενους και ειδικότερα στους συνταξιούχους. Τον Ιούλιο του 2000 η τότε Κυβέρνηση ασκώντας τις εξουσίες που τις παρέχει ο νόμος έκδωσε νέους κανονισμούς για έκδοση ταυτότητας νοσηλείας και νέα τέλη χρέωσης των Κρατικών Νοσοκομείων. Τα αναπαυτήρια της ΠΕΟ Η ΠΕΟ διαθέτει αναπαυτήρια στα Περβόλια και στο Πελέντρι όπου τα μέλη της μπορούν να περάσουν ευχάριστα τις διακοπές τους με χαμηλές τιμές. Επίσης η ΠΕΟ εδώ και μερικά χρόνια, διοργανώνει παιδικές κατασκηνώσεις στα ιδιόκτητα αναπαυτήρια της στα Περβόλια Λάρνακας. Η κατασκήνωση διαρκεί τρεις εβδομάδες, δηλαδή καλύπτει τρεις περιόδους. Ως υπεύθυνοι καθοδηγητές των ομάδων αναλαμβάνουν φοιτητές, μαζί με εργαζόμενους εθελοντές. Την γενική όμως ευθύνη της διοργάνωσης και λειτουργίας της κατασκήνωσης έχουν έμμισθα στελέχη της ΠΕΟ. Την κατασκήνωση επισκέπτεται καθημερινά γιατρός ενώ και στις τρεις εβδομάδες διεξαγωγής της κατασκήνωσης εργοδοτείται ναυαγοσώστης. Η Συνομοσπονδία Εργατών Κύπρου (ΣΕΚ) είναι το ανώτατο καθοδηγητικό και συντονιστικό σώμα των Ελεύθερων Εργατικών Συνδικάτων στην Κύπρο. Ιδρύθηκε στις 29 Οκτωβρίου 1944 στη Λεμεσό, από Παγκύπρια σύσκεψη που έγινε στο οίκημα των Νέων Συντεχνιών Λεμεσού και στην οποία πήραν μέρος αντιπρόσωποι από 20 νέες Συντεχνίες από τη Λευκωσία, Λεμεσό και Αμμόχωστο. 19

22 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ Το Σχέδιο Υγείας του Κινήματος Η ΣΕΚ από χρόνια έχει καθορίσει μια γνωστή πολιτική για το θέμα της υγείας των εργαζομένων. Στόχος ήταν, είναι και παραμένει, το Γενικό Σχέδιο Υγείας. Γνωρίζοντας όμως ότι ένα τέτοιο σχέδιο δεν εφαρμόζεται από τη μια μέρα στην άλλη και ότι υπάρχουν πολλά εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν αποφάσισε και δημιούργησε εσωτερικό ταμείο που επιχορηγεί τα μέλη του τόσο για ιατρική παρακολούθηση όσο και για παροχή φαρμάκων. Το ταμείο αυτό χρηματοδοτείται μόνο από εισφορές των μελών και ισόποσες εισφορές των εργοδοτών τους. Τα ταμεία αυτά λειτουργούν πάνω σε επαρχιακή βάση. Σε κάθε επαρχία υπάρχουν Συμβούλια που τα διοικούν. Ό λα ανεξαίρετα λειτουργούν με βάση κανονισμούς. Υπογραμμίζεται ότι τα ταμεία αυτά δε παρέχουν πλήρη κάλυψη. Τα ωφελήματα των μελών καθορίζοναι από τους κανονισμούς. Είναι όμως κατά κοινή ομολογία πολύ χρήσιμα για τους εργοδοτούμενους. Τα ταμεία λειτουργούν πάνω στη βάση της κοινωνικής αλληλεγγύης και οι πόροι τους είναι μόνο οι εισφορές των μελών και των εργοδοτών τους. Μία από τις κύριες φροντίδες των επιτροπών είναι μέσα από τη διοίκηση να έχουν την δυνατότητα να βοηθούν τους έχοντας ανάγκη. Τα ταμεία λειτουργούν για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και η πείρα απέδειξε πόσο χρήσιμα είναι για τα μέλη. Πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι για καλύτερη εξυπηρέτηση των μελών τα ταμεία ίδρυσαν μετοχικά φαρμακεία που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση πόρων. Σήμερα λειτουργούν τέτοια φαρμακεία με πολύ καλα αποτελέσματα σε όλες τις πόλεις, Λευκοισία, Λεμεσό, Λάρνακα, Πάφο και Παραλίμνι. Στη Λευκωσία λειτουργεί επίσης άρτια εξοπλισμένο χημείο για αναλύσεις. Αξιοποίηση της ετήσιας άδειας Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ουσιαστική βελτίωση στην αξιοποίηση της άδειας. Συνεχώς και περισσότερα άτομα λαμβάνουν μέρος σε ομαδικές εκδρομές και περνούν την περίοδο των αδειών σε χώρες του εξωτερικού. Η μεγάλη πλειοψηφία των μελών αξιοποιούν την άδεια τους παραμένοντας σε 20

23 πτυχτακη ΓΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. κατασκηνωτικούς χώρους, στα αναπαυτήρια του Κινήματος και σε ξενοδοχεία που άρχισαν να προσφέρουν ειδικές τιμές για το σκοπό αυτό. Τα αναπαυτήρια της ΣΕΚ Η πρώτη φάση των αναπαυτηρίων στον Κάτω Αμίαντο συμπληρώθηκε το 1995 και άρχισαν τη λειτουργία τους τον Σεπτέμβριο του ιδίου χρόνου. Τα αναπαυτήρια είναι προγραμματισμένα για να δέχονται κατά το μήνα Ιούλιο παιδιά μελών για κατασκήνωση. Παράλληλα δέχονται και οικογένειες μελών για τις ετήσιες άδειες τους. Σήμερα στη ΣΕΚ πέρα από τα αναπαυτήρια στον Κάτω Αμίαντο λειτουργούν, όπως είναι γνωστό, τα αναπαυτήρια της Ομοσπονδίας Οικοδόμων, το Σχέδιο της Ομοσπονδίας Κυβερνητικών και Στρατιωτικών, της Ομοσπονδίας των Ιδιωτικών Υπαλλήλων και των διαφόρων Συντεχνιών Ημικρατικών Υπαλλήλων όπως για τους υπαλλήλους της ΑΗΚ(Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου). Με τα αναπαυτήρια και τα διάφορα σχέδια εξυπηρετείται κάθε χρόνο ένας μεγάλος αριθμός οικογενειών μελών. Επίσης τα Εργατικά Κέντρα διοργανώνουν εκδρομές σε χώρες του εξωτερικού για όλα τα μέλη ανεξαρτήτως ηλικίας. Παράλληλα τα Τμήματα Νεολαίας, Γυναικών και Συνταξιούχων, οργανώνουν τις δικές τους εκδρομές. Η ΔΕΟΚ όπως ονομάζεται η Δημοκρατική Εργατική Ομοσπονδία Κύπρου δραστηριοποιήθηκε από αριθμό εργατικών ενώσεων που ήθελαν να προσφέρουν την «τρίτη εττιλογή» στους εργαζόμενους ενθαρρύνοντας τους να ασκούν ελεύθερα το δικαίωμα τους να συνδικαλίζονται, για να εξασφαλίσουν την ύπαρξη ενός υγιούς περιβάλλοντος πολυφωνίας στο χώρο των εργατικών ενώσεων του τόπου. Υπηρεσίες Απασχόλησης - Εύρεση Εργασία Η Ομοσπονδία αναπτύσσει περιορισμένη δραστηριότητα στο τομέα εύρεσης εργασίας σε ανέργους που ζητούν τέτοια βοήθεια στα επαρχιακά γραφεία. Ιδιαίτερα αποτελεσματική είναι αυτή η υπηρεσία για εξασφάλιση εργοδότη στον ιδιωτικό τομέα λόγω των γνωριμιών και της σχέσης που έχουν τα επαγγελματικά στελέχη, οι 21

24 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΐ^ΡΓΑΣΤΑ ΤΗΤ: ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝ.λΣ αξιωματούχοι και στελέχη της ΔΕΟΚ με εργοδότες και επιχειρήσεις που εργοδοτούν μέλη των συντεχνιών της. Επιπλέον τα στελέχη της Ομοσπονδίας παρέχουν πληροφορίες σε ενδιαφερόμενους να εργοδοτηθούν στο δημόσιο ή σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης κλπ. Από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης της επισημαίνοντας τη σημασία που πρέπει να δοθεί στην εργαζόμενη νεολαία προχώρησε στη σύσταση του Τμήματος Εργατικής Νεολαίας ΔΕΟΚ. Στόχος η αξιοποίηση των ανθρώπων αυτών που είναι το μέλλον κοινωνίας μας. Το Τμήμα Εργατικής Νεολαίας ΔΕΟΚ επικεντρώνεται στα σοβαρά προβλήματα της εργαζόμενης νεολαίας όπως η ανεργία, η υποαπασχόληση, επαγγελματικός προσανατολισμός, ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων, κατάρτιση/επιμόρφωση κ.α. Το Σχέδιο Υγείας του Κινήματος Η ΔΕΟΚ όπως και τα άλλα Κινήματα παρέχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Τα μέλη μπορούν να επισκεφθούν συγκεκριμένους ιατρούς οι οποίοι έχουν συμφωνία με τις συντεχνίες με πολύ χαμηλότερες τιμές. Επίσης διαθέτουν δικό τους φαρμακείο. Αξιοποίηση της ετήσιας άδειας Στα πλαίσια της προσφοράς κοινωνικών υπηρεσιών στους εργοδοτούμενους μέλη των συντεχνιών της, η Ομοσπονδία διασφαλίζει και προσφέρει χαμηλού κόστους ευκαιρίες για ξεκούραση των μελών και των οικογενειών τους. Το Κέντρο διαθέτει εγκαταστάσεις για φιλοξενία οικογενειών κατά ττερίπτωση/αίτηση καθ όλη την διάρκεια του χρόνου, εκτός τον Αύγουστο. Τον Αύγουστο φιλοξενούνται οικογένειες πάνω σε οργανωμένη βάση για περίοδο μιας εβδομάδας. Τα αναπαυτήρια της ΔΕΟΚ 22

25 πτυχτακη ΓΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. Η Ομοσπονδία διαθέτει το εργατικό πολιτιστικό κέντρο στις Κάτω Πλάτρες όπου οργανώνει φιλοξενία οικογενειών σε παραθαλάσσια τουριστικά διαμερίσματα επιδοτημένα ή χαμηλού κόστους κατά προτεραιότητα για τα μέλη των συντεχνιών της. Κάθε χρόνο διοργανώνεται επίσης η καλοκαιρινή κατασκήνωση στον ιδιόκτητο χώρο της ΔΕΟΚ στις κάτω Πλάτρες, όπου έχουν την ευκαιρία οι νέοι/ες να λειτουργήσουν μέσα σε ένα παραγωγικό πρόγραμμα που ικανοποιεί τις ανάγκες των νέων. ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΑΨΗ ΑΝΑΠΑΥΤΗΡΙΑ ΣΕ ΧΑΜΗΑΕΣ ΤΙΜΕΣ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ >/ ΠΕΟ ΣΕΚ ΔΕΟΚ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΝΟΜΙΜΗ ΑΠΕΡΓΙΑ Πίνακας 3: Συγκριτικός πίνακας συντεχνιών / 4.4 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΧΝΙΩΝ ΣΤΙΣ ΕΤΗΣΙΕΣ ΑΛΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Το Κεντρικό Ταμείο Αδειών ιδρύθηκε με βάση τον Περί Ετησίων Αδειών μετ Απολαβών Νόμο (Νόμος 8 του και σχετικοί Κανονισμοί), που θεσπίστηκε στις 3/3/1967. Ο Νόμος προνοεί ότι όλοι οι εργοδότες υποχρεούνται να πληρώνουν εισφορές στο Ταμείο για διασφάλιση των αδειών των εργοδοτουμένων τους. Ταυτόχρονα ο Νόμος δίνει δικαίωμα εξαίρεσης σ όσους εργοδότες παρέχουν άδεια μετ απολαβών σε πιο ευνοϊκούς όρους από αυτούς που προβλέπει ο Νόμος. 23

26 πτνχτλκη ΚΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο Νόμος κατοχυρώνει το κατώτατο οριο ετήσιων αδειών, που τώρα είναι τρεις πλήρεις εβδομάδες. Η ΣΕΚ μέσα στην πολιτική που έχει όπως οι άδειες συσχετίζονται με την υπηρεσία των εργοδοτουμένων, μαζί με τις ά}^νες οργανώσεις πέτυχε ώστε στις συλλογικές συμβάσεις να προνοειται μεγαλύτερη άδεια ανάπαυσης από ότι στο Νόμο. Σήμερα πολλοί εργοδότες έχουν πετύχει εξαίρεση γιατί παρέχουν άδεια με ευνοϊκότερους όρους από ότι ο Νόμος. Χάριν της ιστορίας πρέπει να αναφέρουμε για μια ακόμα φορά ότι το Κεντρικό Ταμείο Αδειών που βρίσκεται υπό τη διαχείριση της Κυβέρνησης διαδέχθηκε το 1967 τα συντεχνιακά ταμεία αδειών τα οποία λειτούργησαν με πολλή εττιτυχία για διάστημα πέραν των είκοσι χρόνων. Επιχορήγηση άδειας εργαζομένων Από την ίδρυση του το Κεντρικό Ταμείο Αδειών υποβοηθά εργοδοτούμενους που παίρνουν μέσω του την άδεια για ορθή αξιοποίηση της ετήσιας τους άδειας. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου σε συνεργασία με τις εργατικές και εργοδοτικες οργανώσεις καθόρισε κριτήρια και επιχορηγεί τη διαμονή κατά την περίοδο της άδειας σε ξενοδοχεία των ορεινών θερέτρων της χώρας μας. Με την πάροδο του χρόνου το Σχέδιο επεξετάθη και επιχορηγείται επίσης η διαμονή για σκοπούς αδείας και σε παραθαλάσσια ξενοδοχεία. Τα κριτήρια έχουν καθορισθεί με τρόπο που αφενός μεν να δίνεται ενθάρρυνση στους εργοδοτούμενους να κάνουν χρήση του σχεδίου και αφετέρου να δίνεται ουσιαστική προτεραιότητα στους χαμηλά αμειβομένους. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στο χρόνο που καλύπτει το Σχέδιο ώστε να είναι βολική η χρησιμοποίηση και του βουνού αλλά και της θάλασσας. Για ενθάρρυνση του εσωτερικού τουρισμού εφαρμόστηκε και δεύτερο σχέδιο μικρής διάρκειας διαμονής σε ξενοδοχεία δηλαδή Σαββατοκύριακα. Το Κεντρικό Ταμείο Αδειών επιχορηγεί τις κατασκηνώσεις και αναπαυτήρια των Εργατικών Συνδικάτων. Πέραν από τα σχέδια επιχορήγησης αδειών που αναφέραμε ήδη επιχορηγεί κάθε χρόνο και τα προγράμματα των Εργατικών Συνδικάτων για κατασκηνώσεις και φιλοξενία οικογενειών και συνταξιούχων στις εγκαταστάσεις τους. Η 24

27 πτνχτακη ΓΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. επιχορήγηση παραχωρείται στις οργανώσεις που τα μέλη τους παίρνουν την άδεια τους μέσω του Κεντρικού Ταμείου Αδειών. 25

28 πτυχτλκη Τ-ΡΓΑΣΐΑ ΤΗ^ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΏΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ 5.1 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΕΤΗΣΙΩΝ ΑΔΕΙΩΝ Ο τιερί Ετησίων Αδειών μετ Απολαβών Νόμος (Νόμος 8 του και σχετικοί Κανονισμοί)^ θεσπίστηκε στις 3 Μαρτίου 1967 και τέθηκε σε εφαρμογή την 1η Αυγούστου Σκοπός του νόμου είναι. > η εξασφάλιση ετήσιας άδειας με απολαβές σε όλους τους εργοδοτούμενους και > η παροχή των μέσων για καλύτερη αξιοποίηση της ετήσιας αναπαυσης των εργαζομένων, ιδιαίτερα των χαμηλά αμειβομένων. Η νομοθεσία περί Ετησίων Αδειών μετ Απολαβών καλύπτει όλους τους εργοδοτούμενους τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα περλαμβανομένων των μαθητευομένων. Κάθε εργοδοτούμένος που εργάστηκε 48 εβδομάδες, δικαιούται ετήσια άδεια με απολαβές για τέσσερις εργάσιμες εβδομάδες. Δηλαδή οι εργοδοτούμενοι που έχουν πενθήμερη εβδομάδα εργασίας δικαιούται ετήσια άδεια 20 εργάσιμες μέρες και οι εργοδοτούμενοι που έχουν εξαήμερη εβδομάδα εργασίας 24 εργάσιμες ημέρες. Προσωρινή απουσία εργοδοτούμενου από την εργασία του λόγω ατυχήματος, ασθενείας, μητρότητας ή γονικής άδειας ή άδειας για λόγους ανωτέρας βίας θεωρείται ως περίοδο υπηρεσίας. Η άδεια των τεσσάρων εβδομάδων μειώνεται ανάλογα αν ο εργοδοτουμενος εργάστηκε τον προηγούμενο χρόνο για περίοδο μικρότερη των 48 εβδομάδων. Σε περίπτωση εργοδοτουμένων που δικαιούνται, με βάση νόμο, συλλογική σύμβαση, έθιμο ή ειδική συμφωνία, ετήσια άδεια μεγαλύτερη των τεσσάρων εβδομάδων, ο περί Ετησίων Αδειών μετ Απολαβών Νόμος κατοχυρώνεται το δικαίωμα αυτό σε μεγαλύτερη περίοδο άδειας. Κατά τον υπολογισμό της ετήσιας άδειας, οι πιο κάτω ημέρες δεν θεωρούνται ως ημέρες άδειας; * ναν\ν.γηΐ5ϊ.2ον.ον/5ϊά 26

29 πτυχτακη νργαστα ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. (α) δημόσιες αργίες καθιερωμένες με νόμο, έθιμο ή σύμβαση, (β) άδεια λόγω μητρότητας, (γ) ημέρες ανικανότητας για εργασία λόγω ατυχήματος ή ασθένειας, (δ) ημέρες απεργίας ή ανταπεργίας (ε) οποιαδήποτε περίοδος προειδοποίησης για τερματισμό απασχόλησης σύμφωνα με τον περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμο, και (στ) το χρονικό διάστημα γονικής άδειας και το χρονικό διάστημα άδειας για λόγους ανωτέρας βίας. Ο εργοδοτούμενος, κατά τη διάρκεια της ετήσιας άδειας του, πληρώνεται αποδοχές είτε απευθείας από τον εργοδότη του είτε από το Κεντρικό Ταμείο Αδειών, το οποίο ιδρύθηκε ειδικά για το σκοπό αυτό από τη νομοθεσία και στο οποίο υποχρεούνται να πληρώνουν εισφορές όλοι οι εργοδότες. Όταν ο εργοδότης εφαρμόζει σχέδιο αδειών για τους εργοδοτούμενους του με πιο ευνοϊκούς όρους από αυτούς που προβλέπει ο Νόμος περί Ετησίων Αδειών μετ Απολαβών, τότε μπορεί, ύστερα από αίτηση του, να εξαιρεθεί από την υποχρέωση για πληρωμή εισφορών στο Κεντρικό Ταμείο Αδειών. Σε τέτοια περίπτωση πληρώνει ο ίδιος τους εργοδοτούμενους του το κανονικό ημερομίσθιο ή το μισθό τους κατά τη διάρκεια της άδειας τους. Η αίτηση για εξαίρεση από την υποχρέωση πληρωμής εισφορών υποχρεούται να χορηγήσει σ οποιοδήποτε εργοδοτούμενο του τερματίσει τις υπηρεσίες του την άδεια που του οφείλει ή να του πληρώσει τα ανάλογα ημερομίσθια. Εργοδότης που δεν έχει εξαίρεση από την υποχρέωση πληρωμής εισφορών, υποχρεούται να πληρώνει εισφορές στο Κεντρικό Ταμείο Αδειών. Οι εργοδοτούμενοι του κατά την διάρκεια της ετήσιας άδειας τους πληρώνονται τις απολαβές τους από το Ταμείο αυτό. Το ύψος της εισφοράς που καταβάλλεται από τον εργοδότη στο Κεντρικό Ταμείο Αδειών είναι ανάλογο με τη διάρκεια της άδειας που παρέχει στους εργοδοτούμενους του. Για άδεια 20 εργάσιμων ημερών σε περίπτωση εξαημερης εβδομάδας εργασίας, η εισφορά του εργοδότη στο Κεντρικό Ταμείο Αδειών είναι 8% πάνω στις αποδοχές του εργοδοτούμενου. Οι αποδοχές περιλαμβάνουν το 27

30 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ Μ ΑΡΙΝΑ^ βασικό μισθό, το τιμαριθμικό επίδομα, τις προμήθειες, το 13 /14ο μισθό ή 53η/56η εβδομάδα, τις υπερωρίες, το επίδομα βάρδιας, το δικαίωμα υπηρεσίας. Για σκοπούς πληρωμής στο Κεντρικό Ταμείο Αδειών λαμβάνεται υπόψη το ακαθάριστο ποσό αποδοχών, δηλαδή οι αποδοχές προτού αφαιρεθούν τυχόν φόροι, εισφορές ή άλλες κρατήσεις, μέχρι ενός ανώτατου ορίου που καθορίζεται κάθε χρόνο. Το 2007 το ανώτατο αυτό όριο είναι 496 ( 847,46) την εβδομάδά ή 2149 ( 3.671,78) το μήνα. Σε τιερίπτωση που εργοδοτούμενοι δικαιούνται άδεια περισσότερη των τεσσάρων εβδομάδων, η εισφορά του εργοδότη στο Κεντρικό Ταμείο Αδειων αυξάνεται ανάλογα όπως φαίνεται στον Πίνακα που ακολουθεί. Ημέρες άδειας Ποσοστό εισφοράς πενθήμερης εβδομάδας εργασίας (% ) Ποσοστό εισφοράς εξαήμερης εβδομάδας εργασίας (%) ί20) (8) (24) 9,5 (8) , , ,5 9, , , , , , , , , , , ,5 28

31 πτυχτ ΑΚΗ ΚΡΓ ΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑ^ εισφοράς στο Κεντρικό Ταμείο Αδειών για εργοδοτούμενους με πενθήμερη και εξαήμερη εβδομάδα εργασίας Το ποσοστό της εβδομαδιαίας εισφοράς για άδεια διάρκειας πέραν των 40 ημερών σε πενθήμερη εργασία όπως και το ποσοστό της εβδομαδιαίας εισφοράς για άδεια διάρκειας πέραν των 48 ημερών σε εξαήμερη εργασία αυξανεται αναλογα. Εργοδοτούμενος, ο οποίος εργάστηκε λιγότερες από 13 εβδομάδες μέσα στον προηγούμενο χρόνο, δεν πληρώνεται οποιοσδήποτε απολαβές άδειας από το Κεντρικό Ταμείο Αδειών. Το ποσό που πληρώνεται σε κάθε εργοδοτούμενο από το Κεντρικό Ταμείο Αδειών είναι ίσο με τις εισφορές που πληρώθηκαν προς όφελος του από τον εργοδότη ή τους εργοδότες του κατά τον προηγούμενο χρόνο, ανεξάρτητα αν ο εργοδοτούμενος παίρνει ολόκληρη την άδεια του μέσα σε μια συνεχή περίοδο ή όχι. Για να πάρει, όμως τις απολαβές της άδειας του, θα πρέπει η άδεια του να είναι διάρκειας 9 τουλάχιστον συνεχών ημερών. Σε περίπτωση που ο εργοδοτούμενος εργάστηκε για λιγότερες από 48 εβδομάδες μέσα στον προηγούμενο χρόνο, η περίοδος άδειας του θα πρέπει να είναι διάρκειας 4 τουλάχιστον συνεχών ημερών. Με συμφωνία που γίνεται μεταξύ εργοδότη και εργοδοτούμενου, η ετήσια άδεια μπορεί να συσσωρευτεί για περίοδο δύο χρόνων. Στις περιπτώσεις αυτές οι εργοδοτούμενοι, που πληρώνονται την άδεια τους από το Κεντρικό Ταμείο Αδειών, πληρώνονται ταυτόχρονα τις απολαβές τους και για τα δύο χρόνια. Για να πάρει τις απολαβές άδειας του από το Κεντρικό Ταμείο Αδειών, ο εργοδοτούμενος πρέπει να υποβάλει αίτηση πάνω σε ειδικό έντυπο το οποίο μπορεί να εξασφαλίσει από οποιοδήποτε Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η αίτηση αφού συμπληρωθεί κατάλληλα από τον αιτητή και τον εργοδότη του, πρέπει να παραδοθεί σε Επαρχιακό Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η αίτηση για πληρωμή απολαβών άδειας πρέπει να υποβληθεί πριν από την έναρξη της άδειας και το αργότερο μέσα σε επτά μήνες από την ημέρα που ο εργοδοτούμενος πήρε την άδεια του. 29

32 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ^ Οι απολαβές άδειας πληρώνονται μ ταχυδρομική επιταγή που στέλνεται στη διεύθυνση του εργοδοτούμενου. Η επιταγή πρέπει να εξαργυρώνεται το αργότερο μέσα σε έξι μήνες από την ημερομηνία έκδοσης της. Οι εργοδοτούμενοι που απασχολούνται κατά τη διάρκεια της άδειας τους είτε στο συνήθη εργοδότη τους είτε σε άλλο εργοδότη, διαπράττουν αδίκημα και δυνατό να υποχρεωθούν να επιστρέψουν στο Κεντρικό Ταμείο Αδειών ολόκληρο ή μέρος του ποσού των απολαβών άδειας που πληρώθηκαν από το Ταμείο. Σε περίπτωση που εργοδοτούμενος, που δικαιούται σε πληρωμή απολαβών άδειας από το Κεντρικό Ταμείο Αδειών αποβιώσει, το δικαίωμα του σε απολαβές μεταβιβάζεται στη χήρα ή στον χήρο. Οι επιθεωρητές των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχουν το δικαίωμα να ελέγχουν κάθε εργοδότη με σκοπό να εξακριβώσουν κατά ποσο αυτός τηρεί τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από τη νομοθεσία περί Ετησίων Αδειών. Ο έλεγχος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, εξέταση από τον επιθεωρητή του βιβλίου αποδοχών και οποιουδήποτε άλλου εγγράφου που σχετίζεται με την απασχόληση, τις αποδοχές των μισθωτών και την πληρωμή εισφορών. Παράλειψη οποιουδήποτε εργοδότη να πληρώσει εισφορές ή να τηρήσει οποιαδήποτε υποχρέωση του που επιβάλλεται από τη νομοθεσία περί Ετησίων Αδειών μετ Απολαβών, αποτελεί αδίκημα για το οποίο προβλέπεται χρηματική ποινή μέχρι 2000 ( 3417,20)ή φυλάκιση ένα χρόνο ή χρηματική ποινή μέχρι 2000 ( 3417,20)και φυλάκιση ένα χρόνο. Το Κεντρικό Ταμείο Αδειών έχει εξουσία, με τη συγκατάθεση του Υπουργικού Συμβουλίου, να διαθέτει χρηματικά ποσά για την επιχορήγηση των αδειών των εργοδοτουμένων και την ίδρυση και συντήρηση καταλυμάτων για τις διακοπές τους. Με βάση την πρόνοια αυτή, λειτουργεί από το 1972 Σχέδιο Επιχορήγησης Αδειών. Το Κεντρικό Ταμείο Αδειών επιχορηγεί εργοδοτούμενους για διαμονή σε ξενοδοχεία τόσο των ορεινών θερέτρων όσο και των παραθαλάσσιων περιοχών. Επίσης το Κεντρικό Ταμείο Αδειών επιχορηγεί τη συντήρηση και τα λειτουργικά έξοδα των αναπαυτηρίων τους. 30

33 πτνχτλκη ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΓ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ. Οποιαδήποτε διαφορά εγείρεται από την εφαρμογή της νομοθεσίας περί Ετησίων Αδειών μετ Απολαβών, αποφασίζεται από το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών. Το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών αποτελείται από ένα Πρόεδρο, που είναι νομικός και διορίζεται από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο και από τα δύο μέλη που εκπροσωπούν την εργοδοτική πλευρά αντίστοιχα. Τα μέλη για κάθε υπόθεση ορίζονται από τον Πρόεδρο από πίνακα μελών που καταρτίζεται απο τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σε συνεννόηση με την εργοδοτική και εργατική πλευρά. 5.2 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟΥ ΑΠΑΣΧΟΑΗΣΕΩΣ Η περί Τερματισμού Απασχολήσεως νομοθεσία (Νόμος 24 του και σχετικοί Κανονισμοί)^ θεσπίστηκε στις 27 Μαΐου 1967 και τεθηκε σε εφαρμογή την 1η Φεβρουαρίου Βασικός σκοπός της είναι η προστασία των εργοδοτουμένων σε περίπτωση απόλυσης. Η περί Τερματισμού Απασχολήσεως νομοθεσία καλύπτει όλους τους εργοδοτούμενους του ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, περιλαμβανομένων των μαθητευομένων. Καλύπτει επίσης τους μετόχους ιδιωτικών εταιρειών οι οποίοι απασχολούνται στην εταιρεία τους. Κατ εξαίρεση, οι εργδοτούμενοι της Κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ν.Α.Α.Ρ.Ι. στην Κύπρο δεν καλύπτονται από τις πρόνοιες της νομοθεσίας που αφορούν πληρωμές λογω πλεονασμού, γιατί οι εργοδότες τους εφαρμόζουν δικά τους σχέδια για τετοιες πληρωμές. Εργοδότης που προτίθεται να τερματίσει την απασχόληση εργοδοτουμένους του, ύστερα από συνεχή υττηρεσία 26 τουλάχιστον εβδομάδων, πρέπει να δώσει στον εργοδοτούμενο ελάχιστη περίοδο προειδοποίησης ανάλογα με τη διάρκεια της υττηρεσίας του, όπως φαίνεται πιο κάτω: ιν ν Α ν.η ιΐ5 Ϊ. ο ν.ο ν /5 Ϊ(1 31

34 πτνχτακη ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ, Περίοδος συνεχούς απασχόλησης Ελάχιστη περίοδος προειδοποίησης Από 26 μέχρι 51 εβδομάδες Από 52 μέχρι 103 εβδομάδες Από 104 μέχρι 155 εβδομάδες Από 156 μέχρι 207 εβδομάδες Από 208 μέχρι 259 εβδομάδες Από 260 μέχρι 311 εβδομάδες Από 312 και άνω Μια εβδομάδα Δύο εβδομάδες Τέσσερις εβδομάδες Πέντε εβδομάδες Έξι εβδομάδες Επτά εβδομάδες Οκτώ εβδομάδες Πίνακας 5: Ελάχιστη προειδοποίηση για απόλυση από την εργασία Η προειδοποίηση για τερματισμό της απασχόλησης πρέπει να είναι γραπτή. Το δικαίωμα του εργοδοτούμενου σε μακρότερη περίοδο προειδοποίησης, αν εχει τέτοιο δικαίωμα με βάση έθιμο, νόμο συλλογική σύμβαση ή ειδική συμφωνία, κατοχυρώνεται από τη νομοθεσία. Ο εργοδότης δεν είναι υπόχρεος να δώσει προειδοποίηση αν η απασχόληση του εργοδοτούμενου ήταν πάνω σε δοκιμαστική βάση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τις 104 εβδομάδες. Όταν η δοκιμαστική περίοδος είναι μεγαλύτερη απο τις 26 εβδομάδες τότε μόνο δεν απαιτείται προειδοποίηση, αν η περίοδος της δοκιμαστικής υπηρεσίας καθορίστηκε με γραπτή σύμβαση μεταξύ του εργοδότη και του εργοδοτούμενου κατά το χρόνο της πρόσληψης του. Ο εργοδότης έχει το δικαίωμα, αντί να δηλώσει προειδοποίηση, να πληρώσει στον εργοδοτούμενο τα ημερομίσθια του για την περίοδο προειδοποίησης την οποία δικαιούται. Κατά τη διάρκεια της προειδοποίησης, ο εργοδοτούμενος μπορεί, υστέρα απο συμφωνία με τον εργοδότη του, να απουσιάζει από την εργασία του μέχρι οκτώ ώρες την εβδομάδα με ανώτατο όριο σαράντα ώρες, χωρίς να χάνει απολαβές, για σκοπούς αναζήτησης νέας εργασίας. Εργοδοτούμενος στον οποίο δόθηκε προειδοποίηση δικαιούται, αν βρει νέα απασχόληση, να αποχωρήσει από την υπηρεσία του εργοδότη του χωρίς 32

35 πτνχτλκη ΡΡΓΑΣΤΑ ΤΗΣ ΦΑΤΤΑ ΜΑΡΙΝΑΣ ^ οποιαδήποτε προειδοποίηση. Σε τέτοια όμως περίπτωση ο εργοδοτούμένος δεν έχει δικαίωμα να πληρωθεί για το υπόλοιπο της περιόδου προειδοποίησης. Η παροχής προειδοποίησης σε εργοδοτούμενο ο οποίος απουσιάζει απο την εργασία του λόγω ανικανότητας για εργασία, απαγορεύεται για περίοδο μέχρι εξι μήνες από την πρώτη ημέρα της απουσίας του. Πρόσθετα η περίοδος προειδοποίησης εργοδοτούμενου, ο οποίος καθίσταται ανίκανος προς εργασία σονεπεία επαγγελματικού ατυχήματος το οποίο συμβαίνει κατά τη διάρκεια της προειδοποίησης, αναστέλλεται. Οι όροι ανίκανος για εργασία και επαγγελματικό ατύχημα έχουν την ίδια έννοια όπως και στη νομοθεσία Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Δεν υπάρχει υποχρέωση για προειδοποίηση, αν η διαγωγή του εργοδοτούμενου είναι τέτοια που δικαιολογεί την απόλυση του, όπως π.χ. -διάπραξη σοβαρού παραπτώματος στην εκτέλεση των καθηκόντων του, -διάπραξη ποινικού αδικήματος στην εκτέλεση των καθηκόντων του, χωρίς τη ρητή ή σιωττηρή συγκατάθεση του εργοδότη του, -απρεπής διαγωγή κατά το χρόνο της εκτέλεσης των καθηκόντων του, και -σοβαρή ή επαναλαμβανόμενη παράβαση ή παραγνώριση κανονισμών εργασίας ή άλλων κανονισμών σε σχέση με την απασχόληση Σε περιπτώσεις, όπως τις πιο πάνω, ο εργοδότης πρέπει να ασκήσει το δικαίωμα του για απόλυση μέσα σε λογικό χρονικό διάστημα, διαφορετικά η απόλυση θα θεωρηθεί ως αδικαιολόγητη. Εργοδότης ο οποίος προτίθεται να προβεί σε οποιεσδήποτε πράξεις ή ενέργειες που θα έχουν ως αποτέλεσμα τη μετάθεση ή μεταφορά εροδοτούμενου του σε άλλο εργοδότη, είτε μόνιμα είτε προσωρινά, οφείλει να προειδοποιήσει τον εργοδοτούμενο γραπτώς και όσο το δυνατό πιο έγκαιρα αναφορικά με τις προθέσεις του, έστω και αν η μετάθεση ή μεταφορά δε θα συνεπάγεται αλλαγή των καθηκόντων ή του τόπου εργασίας του εργοδοτούμενου. Εργοδοτούμενος, που προτίθεται να τερματίσει την απασχόληση του, πρέπει να δώσει στον εργοδότη του ελάχιστη περίοδο προειδοποίησης ανάλογα με τη διάρκεια της υπηρεσίας του, όπως φαίνεται πιο κάτω: 33