Περιγραφή Μαθήματος. Επ. Καθηγητής ΦλάμοςΑλέξανδρος Επ. Καθηγητής ΦλάμοςΑλέξανδρος 1

Transcript

1 Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμ. Βιομηχανικής Διοίκησης & Τεχνολογίας + Περιγραφή Μαθήματος Τίτλος - Κωδικός Αριθμός του Μαθήματος : Ενεργειακή & Κλιματική Πολιτική Επίπεδο - Τύπος του Μαθήματος : Μάθημα Επιλογής Διαλέξεις Έτος Σπουδών - Εξάμηνο : 4 ο Z Αριθμός Ευρωπαϊκών Πιστωτικών Μονάδων : 5,5 (ECTS) Προαπαιτήσεις : - Γλώσσα Διδασκαλίας : Ελληνικά Διδάσκων : Επ. Καθηγητής Φλάμος Αλέξανδρος Επικοινωνία : Τηλ aflamos@unipi.gr Ώρες Γραφείου : Δευτέρα Παρασκευή, * *κατόπιν συνεννόησης μέσω Αντικείμενο του Μαθήματος : Για την ολοκληρωμένη μελέτη των ενεργειακών συστημάτων απαιτείται η γνώση των επιδράσεων τους στο περιβάλλον και ειδικότερα στην επιδείνωση του φαινομένου του θερμοκηπίου, για την αντιμετώπιση της οποίας λαμβάνονται διαρκώς νέες δεσμευτικές αποφάσεις με άμεση επίπτωση στην δομή και την ανάπτυξη τους. Οι δεσμεύσεις αυτές έχουν σημαντική επίπτωση στη βιομηχανία. Υπό αυτές τις συνθήκες, η βιομηχανία για να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της θα πρέπει να ανταποκριθεί με τις κατάλληλες επιλογές τεχνολογίας, διαχείρισης ενεργειακών πόρων και χρήσης των καταλλήλων εργαλείων ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο, το συγκεκριμένο μάθημα αναλύει τις βασικές τυπολογίες εργαλείων πολιτικής (επιδοτήσεις τιμολογίων, εφαρμογή προτύπων, πιστοποιητικά, εμπορία εκπομπών κ.α) και εξετάζει τις αλληλεπιδράσεις που προκύπτουν από την εφαρμογή τους. Στόχοι του Μαθήματος: Ανάπτυξη του κατάλληλου γνωστικού υποβάθρου σε θέματα σχεδιασμού και εφαρμογής βασικών εργαλείων ενεργειακής και κλιματικήςπολιτικής, το οποίο θα επιτρέπει στους αποφοίτους να: Αντιλαμβάνονται την εξέλιξη του ευρύτερου πλαισίου ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο Κατανοούν τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά και την λειτουργία βασικών εργαλείων ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής Αξιολογούν τα διαθέσιμα εργαλεία πολιτικής όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα και τις δυνατότητες αξιοποίησής τους από επιχειρήσεις & οργανισμούς. Περιεχόμενα του Μαθήματος: Ενεργειακή και Κλιματική Πολιτική, Εμπλεκόμενοι Φορείς, Ομάδες Συμφερόντων, Σχεδιαστικά χαρακτηριστικά και λειτουργία εργαλείων ενεργειακής & κλιματικής πολιτικής, Εφικτότητα, αποτελεσματικότητα & αποδοτικότητα εργαλείων πολιτικής, Ταξινόμηση των μέσων πολιτικής, Επιδοτήσεις (κόστους κεφαλαίου και σταθερά τιμολόγια), φορολογία άνθρακα, Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης, Εμπορία Εκπομπών, λευκά πιστοποιητικά, πράσινα πιστοποιητικά. Εθελοντικές συνεργασίες. Συνδυασμός εργαλείων πολιτικής. Σύγκριση πολιτικών και αλληλεπιδράσεις. Μελέτη περιπτώσεων. Επ. Καθηγητής ΦλάμοςΑλέξανδρος Επ. Καθηγητής ΦλάμοςΑλέξανδρος 1

2 Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμ. Βιομηχανικής Διοίκησης & Τεχνολογίας Συνιστώμενη Βιβλιογραφία: 1. Subhes C, Bhattacharyya, Energy Economics: Concepts, Issues, Markets and Governance, Springer, Nick Hanley, Jason F. Shogren, Benedikt White, Environmental Economics in Theory and Practice, Oxford University Press, Mohan Munasinghe, Peter Meier, Energy Policy Analysis and Modelling, Cambridge University Press, Dieter Helm, Environmental Policy: Objectives, Instruments and Implementation, Oxford University Press, Simon Dresner, Environmental Policy (Routledge Introductions to Environment), Earthscan 2nd edition, ΣυμπλυρωματικάΕγχειρίδια: Σημειώσειςεισηγητών Επιλογή επιστημονικών άρθρων. Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Το αντικείμενο κάθε ενότητας παρουσιάζεται από τον διδάσκοντα με την υποστήριξη οπτικού υλικού (powerpoint). Κατά την διάρκεια των διαλέξεων ενθαρρύνεται η συμμετοχή των φοιτητών προκειμένου να αυξάνεται το επίπεδο κατανόησης των διαπραγματευόμενων θεμάτων. Πολύ σημαντική είναι η συμμετοχή στην διαβούλευση η οποία υλοποιείται στο πλαίσιο της εργασίας του μαθήματος. Μέθοδοι Αξιολόγησης/Βαθμολόγησης: Βαρύτητα 60% έχει η βαθμολογία στις τελικές εξετάσεις και40% η συμμετοχή στην εργασία του μαθήματος, σε συνδυασμό με την συμμετοχή στην προσομοίωση διαβούλευσης. Παράρτημα- Περιεχόμενα Εβδομαδιαίου Προγράμματος Εβδομάδα Περιεχόμενα Μαθήματος 1 η Εισαγωγή & ανάπτυξη πλαισίου: Ο τριπλός στόχος της ευρωπαϊκής ενεργειακής & κλιματικής πολιτικής -Τύποι εργαλείων ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής και περιγραφή της λειτουργίας των βασικών τους μηχανισμών (από την θεωρία στην πράξη) -Βασικά στοιχεία της ενεργειακής & κλιματικής πολιτικής (μελέτη περίπτωσης: Ελλάδα) 2 η & 3 η Εργαλεία πολιτικής: Ανάλυση των όρων «Πολιτική, Εργαλείο Πολιτικής» - Τύποι ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής (κατηγοριοποίηση) -Κύρια παραδείγματα πολιτικών και χρήση τους - Εφαρμογή στην Ευρώπη ανά κατηγορία (γιατί ορισμένες πολιτικές είναι πιο συνηθισμένες) - Αρχές αξιολόγησης πολιτικών - Αποτελεσματικότητα των πολιτικών (Πως ορίζεται)αποτελεσματικότητα κόστους ωφελειών των πολιτικών (Πως ορίζεται και πως υπολογίζεται: για την επιχείρηση, τον καταναλωτή, το κράτος) 4 η Κανονισμοί (regulations): Κανονισμοί σε διάφορους ενεργειακούς τομείς -Ενεργειακή αποδοτικότητα κτιρίων -Εμπλεκόμενα μέρη -Αποτελεσματικότητα της πολιτικής - Θετικές/Αρνητικές επιπτώσεις -Άσκηση στον κτιριακό τομέα, εξοικονόμηση και τελικό αποτέλεσμα όσον αφορά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου Επ. Καθηγητής ΦλάμοςΑλέξανδρος Επ. Καθηγητής ΦλάμοςΑλέξανδρος 2

3 Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμ. Βιομηχανικής Διοίκησης & Τεχνολογίας 5 η & 6 η Χρηματοοικονομικά εργαλεία πολιτικής & Επιδοτήσεις:Επιδοτήσεις για ενεργειακή εξοικονόμηση -Επιδοτήσεις (σταθερά τιμολόγια) για ανανεώσιμες ενέργειες - Θετικές/Αρνητικές επιπτώσεις - Μελέτη περιπτώσεων 7 η Χρηματοοικονομικά εργαλεία πολιτικής& Φόροι: Ενεργειακοί και περιβαλλοντικοί φόροι - Παραδείγματα φόρων και διαφορές ανά κράτος μέλος -Φόρος άνθρακα -Θετικές/Αρνητικές επιπτώσεις -Μελέτη περίπτωσης 8 η Πολιτικές αγοράς & Σύστημα αδειών εμπορίας αερίων του θερμοκηπίου: Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών -Εμπλεκόμενοι τομείς - Εθνικό Σχεδίο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΚΔΕ) - Θετικές/Αρνητικές επιπτώσεις - Μελέτη περίπτωσης 9 η Πολιτικές αγοράς & πιστοποιητικά: Λευκά πιστοποιητικά για ενεργειακή εξοικονόμηση - Θετικές/Αρνητικές επιπτώσεις - Μελέτη περίπτωσης 10 η Πολιτικές αγοράς & πιστοποιητικά: Πράσινα πιστοποιητικά - Εφαρμογές στην Ευρωπαϊκή Ένωση - Θετικές/Αρνητικές επιπτώσεις - Μελέτη περίπτωσης 11 η Εθελοντικές συνεργασίες: Μορφές συμφωνιών -Εθελοντικές συμφωνίες για ενεργειακή εξοικονόμηση - Παραδείγματα συμφωνιών και ανάλυση επιπτώσεων - Μελέτη περίπτωσης 12 η & 13 η Σύγκριση πολιτικών και αλληλεπιδράσεις: Σύγκριση πολιτικών και ανάλυση επιπτώσεων - Αλληλεπιδρούσες πολιτικές - Αξιοποίηση από επιχειρήσεις και οργανισμούς - Μελέτη περίπτωσης Επ. Καθηγητής ΦλάμοςΑλέξανδρος Επ. Καθηγητής ΦλάμοςΑλέξανδρος 3

4 University of Piraeus Department of Industrial Management and Technology Course Description: Course - CourseID : Energy & Climate Policy Level - Typeofcourse: Elective Lectures Year of Study - Semester : 4 th G Specialization: - Number of credits allocated: ECTS: 5.5 (ECTS) Prerequisites: - LanguageofInstruction: Greek Nameoflecturer: Ass. Professor Alexandros Flamos Contact Details : Tel aflamos@unipi.gr Office Hours: Monday Friday, * *upon request In order to study anenergy systems, knowledge of its impacts on the environment and climate change in particular,is required. The binding decisions for climate change mitigation have a direct impact on the structure and development of the energy systems. These commitments have a significant impact on the industry. Under such conditions, the industry in order to maintain its competitiveness should respond with appropriate choices regarding adopted technology, management of energy resources and use of the appropriate energy and climate policy instruments. In this context, this course analyzes the main typologies of policy instruments (tariffs subsidies, adoption of standards, certificates, emissions trading, etc.) and examines the interactions resulting from their application. Objectives of the course: Development of the appropriate knowledge base for the design and application of main energy and climate policy tools, which will enable graduates to: Understand the evolution of the broader framework of energy and climate policy at a national, European and international level Understand the design features and operation of key energy and climate policyinstruments Assess available policy instrumentsin terms of effectiveness, efficiency and potential utilization by businesses and organizations. Course contents: Energy and Climate Policy, Stakeholders, Interest groups, Design features and operation of energy and climate policy tools.feasibility, effectiveness and efficiency of policy tools.classification of policy instruments, Subsidies (capital cost and fixed tariffs), carbon taxation, Clean Development Mechanism, Emissions Trading, white certificates, green certificates.voluntary partnerships.a mix of policy tools.comparison of policies and interactions.case studies. Suggested Reading: Course Description 1. Subhes C, Bhattacharyya, Energy Economics: Concepts, Issues, Markets and Governance, Springer, Assistant Professor Flamos Alexandros 4

5 University of Piraeus Department of Industrial Management and Technology 2. Nick Hanley, Jason F. Shogren, Benedikt White, Environmental Economics in Theory and Practice, Oxford University Press, Mohan Munasinghe, Peter Meier, Energy Policy Analysis and Modelling, Cambridge University Press, Dieter Helm, Environmental Policy: Objectives, Instruments and Implementation, Oxford University Press, Simon Dresner, Environmental Policy (Routledge Introductions to Environment), Earthscan 2nd edition, Supplementary Material: Instructors notes Selection of scientific articles Teaching methods: The subjects that each module covers are presented by the Instructors with the support of visualized material (power point). During the lectures, students are encouragedto raise questions and take positions in order to increase the level of interaction and understanding of the topics that are discussed/ studiedtheactiveparticipation of students in the simulation of a formal consultation is consideredof significantimportnce. Assessment Methods: The score on the final exam is weighted 60%, while the participation in the projects of the courseandthe active participation in the simulation of the consultation, 40%. Appendix Weekly schedule of Course Contents Week Course Contents 1 Introduction & framework development: The triple objective of European energy and climate policy Types of energy and climate policy tools and description of their basic mechanisms function (from theory to practice) - Basic elements of energy and climate policy (case study: Greece) 2&3 Policy instruments: Analysis of the concepts of policy and policy means (instruments)- Types of energy and climate policy (categorization) - Main examples of policies and their use - Application in Europe per category (why certain policies are more common) Fundamentals of policy assessment - Effectiveness of policies (how is itdefined) - Cost Effectiveness of policies (How is itdetermined and how it can be calculated: for the perspective of an enterprise, the consumer and the government) 4 Regulations: Regulations in various energy sectors - Energy efficiency of buildings - Stakeholders - Effectiveness of policy - Positive / Negative effects - Application in the building sector, savings and the final result in terms of greenhouse gas emissions 5&6 Financial policy instruments & Subsidies: Subsidies for energy savings - Subsidies (fixed tariffs) for renewable energies - Positive / Negative impacts -Case studies 7 Financial policy instruments & Taxes: Energy and environmental taxes Examples of taxes and differences per Member State carbontax -positive / negative impacts Case study 8 Market Policies &greenhouse gas emissions allowance trading system: Emissions Trading Assistant Professor Flamos Alexandros 5

6 University of Piraeus Department of Industrial Management and Technology System (ETS) Stakeholders - National Allocation Plan (NAP) - Positive / Negative impacts - Case Study 9 Market based Policies & certificates: white certificates for energy savings-positive / negative impact - Case Study 10 Market based Policies & certificates: Green certificates - Applications in the European Union - Positive / Negative impacts - Case Study 11 Voluntary partnerships: Agreement forms Voluntary agreements on energy saving - Examples of agreements and Effect Analysis - Case Study 12&13 Comparison of policies and interactions: Comparison of policies and impact analysis - Interactive policies Exploitation by companies and organizations - Case Study Assistant Professor Flamos Alexandros 6