ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων & Διοίκησης ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 8 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ι. Ψαρράς ΜΑΡΤΙΟΣ 2012

2 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 1. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ (FINANCIAL MANAGEMENT) Γενικά Η χρηματοοικονομική διοίκηση αποτελεί ξεχωριστή λειτουργία μίας επιχείρησης, η οποία όμως είναι πολύ στενά συνδεδεμένη περισσότερο από κάθε άλλη - με τις λοιπές λειτουργίες της επιχείρησης (παραγωγική, εμπορική, κλπ). Το αντικείμενο της συνίσταται κατά βάση στη λήψη χρηματοοικονομικών αποφάσεων, οι οποίες μπορούν να καταταγούν σε δύο κύριες κατηγορίες: 1. στην εύρεση / εξασφάλιση των απαιτούμενων χρηματικών πόρων για να λειτουργήσει η επιχείρηση (χρηματοδότηση) 2. στη σωστή αξιοποίηση των πόρων αυτών (επενδύσεις) Σε παρόμοια προσέγγιση, η χρηματοοικονομική διοίκηση ασχολείται με τα εξής δύο προβλήματα: Πόσα κεφάλαια η επιχείρηση θα πρέπει να επενδύσει και σε ποια συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία; Από ποιες πηγές θα πρέπει να αντληθούν τα απαιτούμενα για το σκοπό κεφάλαια; Η απάντηση στο πρώτο πρόβλημα συνιστά την επενδυτική απόφαση, ενώ η απάντηση στο δεύτερο πρόβλημα αποτελεί τη χρηματοδοτική απόφαση. Ο στόχος της χρηματοοικονομικής διοίκησης είναι η μεγιστοποίηση της αξίας της επιχείρησης με την παράλληλη ικανοποίηση ορισμένων κοινωνικών περιορισμών, όπως π.χ. η προστασία του περιβάλλοντος. Προκειμένου να λάβει τις σωστές χρηματοοικονομικές αποφάσεις, το αρμόδιο στέλεχος βασίζεται σε κατάλληλα εργαλεία που παρέχονται από τη χρηματοοικονομική λογιστική καθώς και τη χρηματοοικονομική ανάλυση, οι οποίες τελικά ως ξεχωριστά πεδία μελέτης ενσωματώνονται στη χρηματοοικονομική διοίκηση. Λογιστική Η χρηματοοικονομική λογιστική (financial accounting) αποτελεί ξεχωριστή λειτουργία μέσα στα πλαίσια της χρηματοοικονομικής διοίκησης και έχει ως αντικειμενικό σκοπό την παροχή χρηματοοικονομικών κατά κύριο λόγο πληροφοριών σχετικών με τις δραστηριότητες της επιχείρησης προς τους εξωτερικούς χρήστες (π.χ. κρατικές υπηρεσίες, τράπεζες, πελάτες, προμηθευτές, κλπ.). Οι πληροφορίες αυτές γνωστοποιούνται στους ενδιαφερόμενους με γραπτές εκθέσεις, οι οποίες καλούνται λογιστικές ή χρηματοοικονομικές καταστάσεις (financial statements). ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 2

3 Ανάλυση Η χρηματοοικονομική ανάλυση (financial analysis) προχωράει ένα βήμα πέρα: Αξιολογεί τόσο την κατάσταση της επιχείρησης (όπως αυτή αποτυπώνεται από τη χρηματοοικονομική λογιστική) όσο και τις μεμονωμένες δραστηριότητες της (πιθανές επενδύσεις ή τρόπους χρηματοδότησης), χρησιμοποιώντας ποσοτικά μεγέθη που συναρτώνται με αυτά της λογιστικής. Σκοπός της είναι ο αντικειμενικός προσδιορισμός των δυνατών και αδύνατων σημείων της επιχείρησης και η αξιολόγηση του κατά πόσο είναι χρηματοοικονομικά ισχυρή και επικερδής σε σχέση με άλλες επιχειρήσεις του κλάδου της και του κατά πόσο βελτιώνεται ή επιδεινώνεται διαχρονικά η θέση της. Προγραμματισμός& Έλεγχος Επίσης, στην ευθύνη της χρηματοοικονομικής διοίκησης περιλαμβάνεται τόσο ο προγραμματισμός των χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων (financial planning) της επιχείρησης όσο και ο έλεγχος αυτών (financial control). Ο πρώτος αποσκοπεί στην πρόβλεψη των χρηματοδοτικών αναγκών της επιχείρησης στο μέλλον, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, προκειμένου να ληφθούν έγκαιρα οι κατάλληλες αποφάσεις, και ο δεύτερος αποσκοπεί στην εύρεση των δραστηριοτήτων εκείνων που ενδεχομένως αποκλίνουν από τις προβλέψεις. 2. ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ» Το μάθημα απευθύνεται σε σπουδαστές του 8 ου εξαμήνου του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών και εντάσσεται, ως προαιρετικό, στη ροή. Στόχοι Ο βασικός στόχος του μαθήματος είναι η επαφή σπουδαστών μελλοντικών μηχανικών με ένα τομέα που παίζει σημαντικό ρόλο, όχι μόνο στη συνολική διοίκηση μιας επιχείρησης αλλά πολλές φορές και σε αποφάσεις που συνδέονται με φαινομενικά αμιγώς τεχνικά θέματα, όπως για παράδειγμα ο εκσυγχρονισμός της παραγωγικής διαδικασίας μιας επιχείρησης. Μετά την παρακολούθηση του μαθήματος αυτού, στόχος είναι αφ ενός ο σπουδαστής να έχει εμπλουτίσει τις γνώσεις του σχετικά με τον τρόπο διοίκησης μιας επιχείρησης όσον αφορά τη χρηματοοικονομική λειτουργία αυτής και αφ ετέρου να του καλλιεργηθεί ένας συμπληρωματικός τρόπος σκέψης, αυτός που ενσωματώνει τον χρηματοοικονομικό παράγοντα στη λήψη οποιασδήποτε απόφασης, ακόμα και τεχνικού αντικειμένου. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 3

4 3. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ενότητες Το μάθημα περιλαμβάνει 5 ενότητες : 1. Χρηματοοικονομική Λογιστική. Θα περιγραφούν οι βασικές αρχές της λογιστικής και η εφαρμογή τους στην πράξη, καθώς και οι βασικές λογιστικές εκθέσεις (Ισολογισμός/Αποτελέσματα Χρήσης) και οι αρχές σύνταξής τους. 2. Χρηματοοικονομική Ανάλυση. Θα περιγραφούν τεχνικές αξιολόγησης της κατάστασης μιας επιχείρησης και της χρηματοοικονομικής της επίδοσης (Δείκτες). 3. Λογιστική Κόστους & Προϋπολογισμοί. Θα περιγραφούν οι βασικές αρχές κοστολόγησης καθώς και κατάρτισης προϋπολογισμών. 4. Χρηματοοικονομικές Αποφάσεις. Θα παρουσιαστούν αφ ενός οι πιθανοί τρόποι χρηματοδότησης και αφ ετέρου οι πιθανές επενδυτικές επιλογές μιας επιχείρησης και μέθοδοι αξιολόγησής τους. Γίνεται φανερό ότι το μάθημα αποσκοπεί στην παρουσίαση όλων των τομέων της χρηματοοικονομικής διοίκησης, έτσι ώστε ο σπουδαστής να αποκομίσει μία όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα του περιεχομένου της. 4. Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Πρακτική κατεύθυνση Θα καταβληθεί προσπάθεια ούτως ώστε το μάθημα να συμπεριλαμβάνει τόσο την απαιτούμενη κάθε φορά θεωρία, όσο και ασκήσεις και μελέτες περιπτώσεων (case studies) που προέρχονται ως επί το πλείστον από πραγματικές περιπτώσεις επιχειρήσεων. Τέλος, η παρουσίαση των ασκήσεων θα συνδυαστεί με αυτή της αντίστοιχης θεωρίας για την καλύτερη εμπέδωση της διδακτέας ύλης. 5. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 13 τρίωρα, το περιεχόμενο καθενός από τα οποία φαίνεται στον παρακάτω Πίνακα. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 4

5 α/α ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ (Αντικείμενο χρηματοοικονομικής διοίκησης, Χρηματοοικονομική λειτουργία μέσα στην επιχείρηση, Περιεχόμενα του μαθήματος, Αρχές λογιστικής, Λογιστικά συστήματα, Εφαρμογές) 2 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ (Ισολογισμός, Αποτελέσματα Χρήσης, αρχές κατάρτισής τους, εφαρμογές) 3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ 4 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (Αξιολόγηση επιχειρήσεων, Δείκτες) 5 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (Εφαρμογές) 6 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ 7 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ (Στοιχεία κοστολόγησης) 8 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ 9 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ (Πρόβλεψη αναγκών, κατάρτιση προϋπολογισμών) 10 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 11 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (Κατάταξη επενδύσεων, κριτήρια) 12 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ (Τρόποι χρηματοδότησης επιχειρήσεων, επενδυτικές δυνατότητες) 13 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (Επαναληπτικές Ασκήσεις) 6. Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ Η αξιολόγηση των σπουδαστών θα βασιστεί αφ ενός στη γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου και αφ ετέρου σε ατομική εργασία (προαιρετική) με βαρύτητα 20% - που θα δοθεί μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου του μαθήματος, με θέμα την ανάλυση και αξιολόγηση της κατάστασης μιας επιχείρησης με βάση τις λογιστικές της εκθέσεις. Ο τελικός βαθμός του μαθήματος (ΒΜ) προκύπτει με βάση τον ακόλουθο αλγόριθμο: ΒΜ = α Βεργ + (1-α)Βεξετ όπου: Βεργ : Ο βαθμός της εργασίας. Βεξετ: Ο βαθμός τελικής εξέτασης Α: 0,20 για όσους σπουδαστές συμμετάσχουν στην εργασία και 0 για τους υπόλοιπους ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 5

6 6. ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το υλικό του μαθήματος θα είναι αναρτάται στο ακόλουθο site: Η ηλεκτρονική διεύθυνση του μαθήματος είναι η ακόλουθη: ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 6