`±±a³ a `Â ²`¼ca a. nlutvopæu vlv. 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης με διεθνή συμμετοχή Οκτωβρίου 2010

Transcript

1 `±±a³ a `Â ²`¼ca a ²acµ ±ac¼ a ISSN Τόμος 1 Τεύχος 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Volume 1 No 1 SEPTEMBER-DECEMBER 2010 `±±a³ a `Â ²`¼ca a nlutvopæu vlv Τόμος 1 Τεύχος 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης με διεθνή συμμετοχή Οκτωβρίου 2010 Συνεδριακό Κέντρο Ξενοδοχείου Du Lac Ιωάννινα Περιλήψεις Προφορικών και Αναρτημένων Ανακοινώσεων aellenic journal of Atherosclerosis

2 `±±a³ a `Â ²`¼ca a ²acµ ±ac¼ a ISSN Τόμος 1 Τεύχος 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Volume 1 No 1 SEPTEMBER-DECEMBER 2010 `±±a³ a `Â ²`¼ca a nlutvopæu vlv Τόμος 1 Τεύχος 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης με διεθνή συμμετοχή Οκτωβρίου 2010 Συνεδριακό Κέντρο Ξενοδοχείου Du Lac Ιωάννινα Περιλήψεις Προφορικών και Αναρτημένων Ανακοινώσεων aellenic journal of Atherosclerosis

3

4

5 Τετραμηνιαία Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS Four-monthly Journal of the Hellenic Atherosclerosis Society Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης Μαιάνδρου 9, Αθήνα Τηλ.: , Fax: Τσελέπης Αλέξανδρος OWNER Hellenic Atherosclerosis Society 9 Meandrou str., Athens, Greece Tel.: (+30) , Fax: (+30) PUBLISHER Tselepis Alexandros EXECUTIVE COMMITTEE Πρόεδρος Άθυρος Βασίλειος Ταμίας Μπιλιανού Ελένη Chairman Athyros Vassilios Treasurer Bilianou, Eleni Αντιπρόεδρος Γανωτάκης Εμμανουήλ Γεν. Γραμματέας Παναγιωτάκος Δημοσθένης Ειδ. Γραμματέας Νικολάου Βασίλειος Μέλη Ελισάφ Μωϋσής Καραγιάννης Αστέριος Λυμπερόπουλος Ευάγγελος Πίτσαβος Χρήστος Τζιόμαλος Κωνσταντίνος Τσελέπης Αλέξανδρος Vice-Chairman Ganotakis Emmanouil Secretary General Panagiotakos Demosthenes Secretary Special Nikolaou Vasileios Members Elisaf Moses Karagiannis Asterios Liberopoulos Evangelos Pitsavos Christos Tziomalos Konstantinos Tselepis Alexandros EDITORIAL BOARD Διευθυντής Σύνταξης Τσελέπης Αλέξανδρος Αναπληρωτής Διευθυντής Σύνταξης Παναγιωτάκος Δημοσθένης Μέλη Άθυρος Βασίλειος Αχείμαστος Απόστολος Γανωτάκης Εμμανουήλ Δεδούσης Γεώργιος Ελισάφ Μωϋσής Καραγιάννης Αστέριος Λιονής Χρήστος Λυμπερόπουλος Ευάγγελος Μανωλόπουλος Ευάγγελος Μηλιώνης Χαράλαμπος Μπιλιανού Ελένη Μυγδάλης Ηλίας Νικολάου Βασίλειος Πίτσαβος Χρήστος Τζιόμαλος Κωνσταντίνος Χρυσοχόου Χριστίνα Editor-in-Chief Tselepis Alexandros Associate Editor Panagiotakos Demosthenes Members Athyros Vassilios Achimastos Apostolos Bilianou Eleni Chrysohoou Christina Dedousis Georgios Elisaf Moses Ganotakis Emmanouil Karagiannis Asterios Liberopoulos Evangelos Lionis Christos Manolopoulos Evangelos Migdalis Ilias Milionis Charalambos Nikolaou Vasileios Pitsavos Christos Tziomalos Konstantinos Αδριανείου 3 & Κατεχάκη, Αθήνα (Ν. Ψυχικό) Τηλ.: , Fax: BetaMedArts@hol.gr, Ε-shop: EN ISO 9001:2000 Υπεύθυνος τυπογραφείου Α. Βασιλάκου, Αδριανείου Αθήνα, Τηλ.: , Adrianiou str., GR Αthens-Greece Τel.: (+30) (+30) , Fax: (+30) BetaMedArts@hol.gr, E-shop: EN ISO 9001:2000 Printing supervision A. Vassilakou 3, Adrianiou str. GR Athens, Tel.: (+30) info@atherosclerosis-gr.org

6 Clopidogrel 75mg / 300mg (Hydrogen Sulphate)

7 Τετραμηνιαία Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS Four-monthly Journal of the Hellenic Atherosclerosis Society ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ CONTENTS Άρθρο Σύνταξης Προφορικές Ανακοινώσεις Αναρτημένες Ανακοινώσεις Ευρετήριο Συγγραφέων Editorial...11 Oral Presentations Poster Presentations Index of Αuthors

8 Όταν οι πρότυπες θεραπείες δεν είναι επαρκείς ή καλώς ανεκτές Για περαιτέρω µείωση της LDL- χοληστερόλης απουσία συστηµατικής έκθεσης ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ Cholestagel 625mg δισκία επικαλυµµένα µε λεπτό υµένιο. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Κάθε δισκίο περιέχει 625 mg υδροχλωρικής κολεσεβελάµης (αναφεροµένη καθ εξής ως κολεσεβελάµη). ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝ ΕΙΞΕΙΣ Το Cholestagel συγχορηγούµενο µε έναν αναστολέα της HMG-CoA ρεδουκτάσης (στατίνη) ενδείκνυται ως συµπληρωµατική θεραπεία στη δίαιτα για την περαιτέρω ελάττωση των επιπέδων της LDL χοληστερόλης (LDL-C) σε ασθενείς µε πρωτοπαθή υπερχοληστερολαι- µία, οι οποίοι δεν είναι επαρκώς ρυθµισµένοι µε τη µονοθεραπεία µε στατίνη. Το Cholestagel ως µονοθεραπεία ενδείκνυται ως συµπληρωµατική θεραπεία στη διαίτα για την ελάττωση των αυξηµένων επιπέδων της ολικής και LDL χοληστερόλης σε ασθενείς µε αµιγή πρωτοπαθή υπερχοληστερολαιµία οι οποίοι δεν µπορούν να λάβουν ή να ανεχθούν καλά τις στατίνες. Το Cholestagel µπορεί επίσης να χρησιµοποιηθεί σε συνδυασµό µε εζετιµίµπη, µε ή χωρίς στατίνη, σε ενήλικες ασθενείς µε πρωτοπαθή υπερχοληστερολαιµία, συµπεριλαµβανοµένων ασθενών µε οικογενή υπερχοληστερολαιµία. ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Οι ανεπιθυµήτες ενέργειες ήταν σε γενικές γραµµές ήπιες ή µέτριας βαρύτητας. Σε κλινικές µελέτες στις οποίες συµµετείχαν περίπου 1400 ασθενείς, στη θεραπευτική οµάδα του Cholestagel, δυσκοιλιότητα και δυσπεψία αναφέρθηκαν σε ποσοστά 10% και 6% αντιστοίχως. Ποσοστό 2% των ασθενών που έλαβαν Cholestagel εµφάνισαν αύξηση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων 6 mmol/l ποσοστό 7% εµφάνισε αύξηση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων 4 mmol/l. Αύξηση των επιπέδων των τρανσαµινασών ορού 3 φορές των ανώτερων φυσιολογικών ορίων παρατηρήθηκε σε ποσοστό 0,1% των ασθενών που έλαβαν µονοθεραπεία µε Cholestagel. Επιπρόσθετα, ποσοστό 0,4% των ασθενών µετά από θεραπεία µε Cholestagel εµφάνισε µυαλγία. Το Cholestagel σε συνδυασµό µε κάποια στατίνη δεν προκάλεσε την εµφάνιση κάποιας συχνής ανεπιθύµητης ενέργειας συγκριτικά µε τη µονοθεραπεία µε στατίνη. ΕΙ ΙΚΕΣ ΠΡΟΕΙ ΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ Πριν από την έναρξη της αγωγής µε Cholestagel, δευτεροπαθείς αιτίες υπερχοληστερολαιµίας (δηλαδή, κακά ελεγχόµενος σακχαρώδης διαβήτης, υποθυρεοειδισµός, νεφρωσσικό σύνδροµο, δυσπρωτεϊναιµίες, αποφρακτική ηπατική νόσος, άλλες φαρµακευτικές θεραπείες, αλκοολισµός) θα πρέπει να εξαιρούνται.. Όταν το Cholestagel συγχορηγείται µε κάποια στατίνη, θα πρέπει να µελετάται το SPC της συγκεκριµένης στατίνης για την ύπαρξη κάποιας προειδοποίησης ή προφύλαξης κατά τη χορήγηση. Ασθενείς µε επίπεδα τριγλυκεριδίων µεγαλύτερα των 3,4 mmol/l (300mg/dL) θα πρέπει να αντιµετωπίζονται µε προσοχή, λόγω της αυξητικής δράσης που ασκεί στα τριγλυκερίδια το Cholestagel. Η ασφάλεια και η αποτελεσµατικότητα σε ασθενείς µε επίπεδα τριγλυκεριδίων µεγαλύτερα των 3,4 mmol/l (300mg/dL) δεν έχει αποδειχθεί, καθώς οι συγκεκριµένοι ασθενείς εξαιρέθηκαν των κλινικών µελετών. Η ασφάλεια και η αποτελεσµατικότητα του Cholestagel σε ασθενείς µε δυσφαγία, διαταραχές κατάποσης, φλεγµονώδη νόσο του εντέρου, ηπατική ανεπάρκεια ή ιστορικό µεγάλης επέµβασης στο γαστρεντερικό σύστηµα δεν έχουν αποδειχθεί. Κατά συνέπεια, η χορήγηση Cholestagel σε ασθενείς µε τις συγκεκριµένες διαταραχές θα πρέπει να γίνεται µε προσοχή. Το Cholestagel µπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει προϋπάρχουσα δυσκοιλιότητα. Ο κίνδυνος εµφάνισης δυσκοιλιότητας θα πρέπει να λαµβάνεται σοβαρά υπόψιν ειδικά σε ασθενείς µε στεφανιαία νόσο και στηθάγχη. Η αντιπηκτική θεραπεία θα πρέπει να παρακολουθείται στενά σε ασθενείς που λαµβάνουν ουαρφαρίνη ή παρόµοια φάρµακα, καθώς έχει αποδειχθεί ότι τα δεσµευτικά των χολικών οξέων ελαττώνουν την απορρόφηση της βιταµίνης Κ και παρεµβαίνουν στην αντιπηκτική δράση της ουαρφαρίνης. ΑΝΤΕΝ ΕΙΞΕΙΣ Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα Εντερική ή χολική απόφραξη. Όταν το Cholestagel συγχορηγείται µε κάποια στατίνη, θα πρέπει να µελετάται το SPC της συγκεκριµένης στατίνης για την ύπαρξη κάποιας αντένδειξης. ιαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης προτού αρχίσετε να παίρνετε αυτό το φάρµακο. Κάτοχος άδειας κυκλοφορίας: Genzyme Europe B.V. Gooimeer 10, NL-1411DD Naarden, Ολλανδία Αρ. Αδείας Κυκλοφορίας: EU/1/03/268/ CHOL/07/09/10 Genzyme Eλλάς EΠΕ Λεωφόρος Βουλιαγµένης 599, Αργυρούπολη Τ.Κ , Αθήνα, Ελλάδα Τηλ , , , Φαξ:

9 Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Zodin 1000mg καψάκιο, μαλακό. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Ένα καψάκιο, μαλακό περιέχει: Αιθυλεστέρες των ω 3 λιπαρών οξέων 90, 1000mg που περιλαμβάνουν 840mg του αιθυλεστέρα του eicosapentaenoic acid (EPA) (460mg) και του αιθυλεστέρα του docosahexaenoic acid (DHA) (380mg). Θεραπευτικές ενδείξεις: Μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου: Επικουρική αγωγή για δευτερογενή πρόληψη μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου ως συμπλήρωμα της κύριας αγωγής (π.χ. στατίνες, αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα, β-αποκλειστές, αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (α- ΜΕΑ)). Υπερτριγλυκεριδαιμία: Ενδογενής υπερτριγλυκεριδαιμία ως συμπλήρωμα στη δίαιτα όταν τα διαιτητικά μέτρα από μόνα τους κρίνονται ανεπαρκή για να προσφέρουν ικανοποιητική απόκριση: τύπου IV σε μονοθεραπεία, τύπου IIb/III σε συνδυασμό με στατίνες, όταν ο έλεγχος των τριγλυκεριδίων είναι ανεπαρκής. Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία, στη σόγια ή σε οποιοδήποτε από τα έκδοχα. Ιδιαίτερες προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη χρήση: Λόγω της μέτριας αύξησης του χρόνου ροής (στην υψηλή δοσολογία, δηλ. 4 καψάκια) οι ασθενείς που λαμβάνουν αγωγή με αντιπηκτικά πρέπει να παρακολουθούνται και, αν χρειαστεί, η δοσολογία του αντιπηκτικού να προσαρμόζεται (βλ. Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης). Η χρήση του Zodin δεν καταργεί την ανάγκη παρακολούθησης που συνήθως απαιτείται για ασθενείς αυτού του τύπου. Να λαμβάνεται υπ όψη ο αυξημένος χρόνος ροής στους ασθενείς με υψηλό κίνδυνο για αιμορραγία (εξαιτίας σοβαρού τραύματος, χειρουργικής επέμβασης, κλπ). Επειδή δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας, δεν συνιστάται η χορήγηση του Zodin σε παιδιά και εφήβους. Το Zodin δεν ενδείκνυται στην εξωγενή υπερτριγλυκεριδαιμία (τύπου 1 υπερχυλομικροναιμίας). Δεν υπάρχει επαρκής εμπειρία σε δευτερογενή ενδογενή υπερτριγλυκεριδαιμία (ιδιαίτερα μη ρυθμισμένο διαβήτη). Δεν υπάρχει εμπειρία όσον αφορά την αντιμετώπιση της υπερτριγλυκεριδαιμίας σε συνδυασμό με φιμπράτες. Απαιτείται τακτική παρακολούθηση της ηπατικής λειτουργίας (ASAT και ALAT) σε ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία (ειδικά στις υψηλές δόσεις, δηλ. 4 καψάκια). Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Από του στόματος αντιπηκτικά: Βλ. Παράγραφο Ιδιαίτερες προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη χρήση. Το Zodin έχει συγχορηγηθεί με βαρφαρίνη χωρίς να παρουσιαστούν αιμορραγικές επιπλοκές. Πρέπει, όμως, να ελέγχεται ο χρόνος προθρομβίνης όταν το Zodin συγχορηγείται με βαρφαρίνη ή όταν διακόπτεται η αγωγή με Zodin. Ανεπιθύμητες Ενέργειες: Οι συχνότητες των ανεπιθύμητων ενεργειών ιεραρχούνται σύμφωνα με τα ακόλουθα: πολύ συχνές (>1/10), συχνές (>1/100, <1/10), όχι συχνές (>1/1000, <1/100), σπάνιες (>1/10000, <1/1000), πολύ σπάνιες (<1/10000), περιλαμβανομένων μεμονωμένων αναφορών. Λοιμώξεις και παρασιτώσεις: Όχι συχνές: γαστρεντερίτις. Διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος: Όχι συχνές: υπερευαισθησία. Διαταραχές του μεταβολισμού και της θρέψης: Σπάνιες: υπεργλυκαιμία. Διαταραχές του νευρικού συστήματος: Όχι συχνές: ζάλη, δυσγευσία Σπάνιες: κεφαλαλγία. Αγγειακές διαταραχές: Πολύ σπάνιες: υπόταση. Διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος, του θώρακα και του μεσοθωρακίου: Πολύ σπάνιες: ξηρότητα ρινικού βλεννογόνου. Διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος: Συχνές: δυσπεψία, ναυτία. Όχι συχνές: κοιλιακό άλγος, διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος, γαστρίτις, άλγος άνω κοιλιακής xώρας. Σπάνιες: γαστρεντερικό άλγος. Πολύ σπάνιες: αιμορραγία του κατώτερου γαστρεντερικού σωλήνα. Διαταραχές ήπατος και των χοληφόρων: Σπάνιες: ηπατικές διαταραχές. Διαταραχές του δέρματος και του υποδόριου ιστού: Σπάνιες: ακμή, κνησμώδες εξάνθημα. Πολύ σπάνιες: κνίδωση. Γενικές διαταραχές και καταστάσεις της οδού χορήγησης: Σπάνιες: ασαφώς καθοριζόμενες διαταραχές. Παρακλινικές εξετάσεις: Πολύ σπάνιες: αυξημένος αριθμός λευκοκυττάρων, αυξημένη γαλακτική αφυδρογονάση του αίματος. Μέτρια αύξηση των τρανσαμινασών έχει αναφερθεί σε ασθενείς με υπερτριγλυκεριδαιμία. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Δικαιούχος σήματος: Pronova BioPharma Norge AS, Norway. Υπεύθυνος Κυκλοφορίας: Ferrer Galenica A.E., Ελευθερίας 4, Κηφισιά , τηλ.: ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: / Τρόπος Διάθεσης: Το φάρμακο αυτό χορηγείται με ιατρική συνταγή. Για πλήρεις συνταγογραφικές πληροφορίες παρακαλείσθε να απευθύνεστε στην Galenica A.E. Αθήνα: Ελευθερίας 4, Κηφισιά , τηλ.: , Θεσσαλονίκη: Κουντουριώτου & Φασιανού 2, τηλ.: Επιστημονικό Τμήμα: τηλ.: , Τμήμα Φαρμακοεπαγρύπνησης: τηλ.: Bοηθείστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή: Συμπληρώστε την ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ Aναφέρατε: ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Nέα φάρμακα N Tις ΣOBAPEΣ ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Γνωστά φάρμακα

10 R rosuvastatin CRE/00095/0/0110 Η Περίληψη Χαρακτηριστικών του Προϊόντος δημοσιεύεται εντός του παρόντος εντύπου Θεοτοκοπούλου 4 & Αστροναυτών, Μαρούσι, Αθήνα Τηλ.: , Fax: , Τηλ. παραγγελιών: , Fax:

11 ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Editorial Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1):11 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1):11 Αγαπητοί Συνάδελφοι, Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή σας καλωσορίζω στο πρώτο τεύχος της «ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΑΘΗ- ΡΟ ΣΚΛΗΡΩΣΗΣ», επίσημης έκδοσης της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης. Η σημαντική πρόοδος που συνεχώς συντελείται στην κατανόηση της παθοφυσιολογίας της αθηροσκλήρωσης και της καρδιαγγειακής νόσου, έχει οδηγήσει σε νέες προσεγγίσεις ως προς τις μεθόδους πρόληψης, διάγνωσης και θεραπευτικής αντιμετώπισης της νόσου. Παράλληλα έχει αναδείξει την πολυπλοκότητα των μηχανισμών που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου. Προκειμένου να καταστεί δυνατή η πολύπλευρη και ολοκληρωμένη προσέγγιση του επιστημονικού πεδίου της Αθηροσκλήρωσης, είναι σήμερα αναγκαία η σύνθεση και η συμπληρωματική δραστηριότητα επιστημόνων που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών εξειδικεύσεων, όπως βιοχημεία, μοριακή βιολογία, φαρμακολογία, διαιτολογία, επιδημιολογία, καρδιολογία, υπέρταση, διαβητολογία, λιπιδιολογία, κ.λπ. Για το λόγο αυτό το ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης, ακολουθώντας τη διεθνή πρακτική, αποφάσισε να προχωρήσει στην έκδοση του επίσημου επιστημονικού περιοδικού της με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ», πιστεύοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα συμπληρώσει ένα μεγάλο κενό στο χώρο των επιστημονικών εκδόσεων στη χώρα μας. Η συντακτική επιτροπή θα κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε η ύλη του περιοδικού να είναι υψηλού επιστημονικού επιπέδου και να καλύπτει όλο το φάσμα των εξειδικεύσεων που σχετίζονται με την αθηροσκλήρωση, καθιστώντας το περιοδικό χρήσιμο σε επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων. Απώτερος στόχος της συντακτικής επιτροπής είναι η δημιουργία της αγγλικής έκδοσης της «ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ», έτσι ώστε το περιοδικό αυτό να ενταχθεί στις διεθνείς βάσεις δεδομένων και να αποκτήσει συντελεστή απήχησης και διεθνή αναγνώριση. Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ» θα κυκλοφορήσει αρχικά σε τρία τεύχη ετησίως, παράλληλα όμως θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε ο ετήσιος αριθμός τευχών να αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου, διατηρώντας το υψηλό επιστημονικό επίπεδο. Το πρώτο τεύχος του περιοδικού θα φιλοξενήσει τις περιλήψεις του 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης. Η συντακτική επιτροπή του περιοδικού καλεί όλους τους επιστήμονες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της αθηροσκλήρωσης και της καρδιαγγειακής νόσου να συμμετέχουν ενεργά στη νέα αυτή προσπάθεια της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης, καθιστώντας την «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ» ένα από τα εγκυρότερα ελληνικά επιστημονικά περιοδικά με διεθνή εμβέλεια. Αλέξανδρος Τσελέπης Διευθυντής Σύνταξης

12 12 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ε Σ Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Ε Ι Σ Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1):12 29 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1):12 29 ΠΑ1 Μεσογειακή διατροφή, μεταβολικό σύνδρομο και παράγοντές του: Μετα-ανάλυση 50 μελετών με συμμετέχοντες Χ. Καστορίνη, 1,2 Χ. Μηλιώνης, 1 K. Esposito, 3 D. Giugliano, 3 Ι. Γουδέβενος, 1 Δ. Παναγιωτάκος 2 1 Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, Ελλάδα, 2 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, Ελλάδα, 3 Τμήμα Γηριατρικής και Μεταβολικών Νοσημάτων, Δεύτερο Πανεπιστήμιο Νάπολης, Νάπολη, Ιταλία Εισαγωγή-Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μετα-ανάλυση επιδημιολογικών μελετών και κλινικών δοκιμών που έχουν εξετάσει τη σχέση μεταξύ της Μεσογειακής Διατροφής και του μεταβολικού συνδρόμου, καθώς και των παραγόντων αυτού. Υλικό-Μέθοδος: Μετά από αναζήτηση στη διεθνή βιβλιογραφία (Pubmed, Scopus, SCI) στην ανάλυση εντάχθηκαν 50 μελέτες (2 προοπτικές, 13 συγχρονικές και 35 κλινικές δοκιμές), με συμμετέχοντες. Η ανάλυση τυχαίων επιδράσεων εφαρμόσθηκε για να εξαχθεί το συνολικό αποτέλεσμα. Αποτελέσματα: Το συνολικό αποτέλεσμα δείχνει ότι η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή προστατεύει όσον αφορά στην εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου [log (ΣΚ): 0,36, 95% ΔΕ: 0,63 έως 0,09)]. Επίσης, το συνολικό αποτέλεσμα από τα ευρήματα επιδημιολογικών μελετών δείχνει ότι η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή προστατεύει όσον αφορά στους επιμέρους παράγοντες του συνδρόμου: περιφέρεια μέσης: 4,87 cm, 95% ΔΕ: 6,21 έως 3,53, HDL-χοληστερόλη: 2,04 mg/dl, 95% ΔΕ: 1,01 έως 3,07, τριγλυκερίδια: 8,63 mg/dl, 95% ΔΕ: 14,89 έως 2,36, ΣΑΠ: 1,41 mmhg, 95% ΔΕ: 4,08 έως 1,27, ΔΑΠ: 1,88 mmhg, 95% CI: 5,42 έως 1,67, γλυκόζη: 3,32 mg/dl, 95% ΔΕ: 5,90 έως 0,74. Επιπλέον, τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών επιβεβαιώνουν αυτά των επιδημιολογικών μελετών, δηλαδή ότι η Μεσογειακή Διατροφή συσχετίζεται με μικρότερη περιφέρεια μέσης: 0,42 cm, 95% ΔΕ: 0,82 έως 0,02, χαμηλότερες τιμές HDL-χοληστερόλης: 1,17 mg/dl, 95% ΔΕ: 0,38 έως 1,96, τριγλυκεριδίων: 6,14 mg/dl, 95% ΔΕ: 10,35 έως 1,93, συστολικής (ΣΑΠ): 2,35 mmhg, 95% ΔΕ: 3,51 έως 1,18 και διαστολικής αρτηριακής πίεσης (ΔΑΠ): 1,58 mmhg, 95% ΔΕ: 2,02 έως 1,13, γλυκόζης: 3,89 mg/dl, 95% CI: 5,84 έως 1,95. Συμπεράσματα: Η Μεσογειακή Διατροφή ασκεί προστατευτικό ρόλο όσον αφορά στην εμφάνιση του μεταβολικού συνδρόμου καθώς και των επιμέρους παραγόντων αυτού. ΠΑ2 Διαχρονική εξέλιξη ( ) του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας, σε όλα τα παιδιά ηλικίας 8 9 ετών, αστικών και αγροτικών περιοχών K. Τάμπαλης, Δ. Παναγιωτάκος, Λ. Συντώσης Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Να διερευνηθεί η 12ετής ( ) διαχρονική εξέλιξη του επιπολασμού του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας σε παιδιά από αστικές και αγροτικές περιοχές της Ελλάδας. Υλικό-Μέθοδος: Τα πληθυσμιακά δεδομένα προήλθαν από την ετήσια σχολική μελέτη υγείας η οποία διεξάχθηκε μεταξύ του 1997 και του 2008, σε >80% του συνόλου των σχολείων. Το ύψος και το βάρος από παιδιά ηλικίας 8 έως 9 ετών (αγόρια: 51,2%) αναλύθηκαν. Για τον προσδιορισμό των cut-off points του Δείκτη Μάζας Σώματος χρησιμοποιήθηκαν τα κριτήρια του International Obesity Task Force ανά φύλο. Η κατανομή μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών βασίστηκε στα κριτήρια της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (απογραφή 2001). Αποτελέσματα: Ο πίνακας 1 παρουσιάζει τον επιπολασμό του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας σε αστικές και αγροτικές περιοχές ανά φύλο. Τα τελευταία δύο χρόνια ( ) τα παιδιά των αγροτικών περιοχών παρουσιάζουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας (p<0,05) σε σχέση με τους συνομηλίκους τους των αστικών περιοχών, ενώ για τα προηγούμενα χρόνια ( ) δεν καταγράφηκαν σημαντικές διαφορές. Επιπροσθέτως, περαιτέρω ανάλυση ανέδειξε ότι, το τελευταίο έτος της έρευνάς μας (2008), οι περιοχές με τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας ήταν η Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και τα νησιά του νοτίου Αιγαίου. Συμπεράσματα: Καθώς ο επιπολασμός της παχυσαρκίας μεταξύ των παιδιών της χώρα μας είναι ήδη ανησυχητικά υψηλός, στις αγροτικές περιοχές συνεχίζεται η αυξητική του τάση αντίθετα από την τάση σταθεροποίησης των αστικών, ενώ παράλληλα περιοχές οι οποίες παραδοσιακά ήταν πιο κοντά στη Μεσογειακού τύπου διατροφή όπως η Κρήτη εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας. Πίνακας 1. Διαχρονική εξέλιξη του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας μεταξύ των παιδιών αστικών και αγροτικών περιοχών. Αγόρια Κορίτσια % υπέρβαρων % παχύσαρκων % υπέρβαρων % παχύσαρκων Έτος Αστικές Αγροτικές p Αστικές Αγροτικές p Αστικές Αγροτικές p Αστικές Αγροτικές p ,7 17,7 0,013 8,1 8,2 0,884 20,2 19,4 0,335 7,2 7,0 0, ,5 23,6 0,017 12,6 14,1 0,017 29,5 28,6 0,381 11,4 13,0 <0,001

13 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 13 ΠΑ3 Μακροβιότητα και παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου σε υπερήλικες με υψηλά ποσοστά επιβίωσης: Επιδημιολογικά στοιχεία. Η μελέτη Ικαρία Χ. Χρυσοχόου, Γ. Τσιτσινάκης, Κ. Ζήσιμος, Γ. Λάζαρος, Μ. Ζαρομυτίδου, Ν. Γαλιατσάτος, Θ. Δερμάτης, Σ. Μαματάς, Χ. Πίτσαβος, Χ. Στεφανάδης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε τα επίπεδα των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου στην Ικαρία, πραγματοποιήθηκε μια πληθυσμιακή έρευνα υγείας και διατροφής, η μελέτη ΙΚΑΡΙΑ. Σε αυτή την εργασία παρουσιάζεται ο σχεδιασμός και η μεθοδολογία της μελέτης, όπως τα κλινικά χαρακτηριστικά και οι συνήθειες τρόπου ζωής των συμμετεχόντων. Υλικό-Μέθοδος: Από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο του 2009 συμπεριελήφθηκαν τυχαία 673 υπερήλικες (μέση ηλικία 75±6,5, 49% άνδρες) και 657 άτομα <65 ετών (μέση ηλικία 54±7,46% άνδρες) μόνιμοι κάτοικοι Ικαρίας. Καταγράφηκαν πάνω από 300 δημογραφικές, τρόπου ζωής, συμπεριφοράς, διατροφικές, κλινικές και βιοχημικές παράμετροι. Αποτελέσματα: Οι υπερήλικες είχαν χαμηλότερη επίπτωση καπνίσματος (17% έναντι 42%), υψηλότερη συχνότητα υπέρτασης (65% έναντι 29%), διαβήτη (23% έναντι 13%), καρδιαγγειακής νόσου (21% έναντι 4%), υπερλιπιδαιμίας (42% έναντι 40%), μεγαλύτερη συχνότητα μεταβολικού συνδρόμου (58% έναντι 45%) σε σχέση με τους μεσήλικες (όλα p<0,05). Οι υπερήλικες είχαν υψηλότερα επίπεδα συστολικής αρτηριακής πίεσης (143±19 έναντι 134±19, p=0,001), χαμηλότερα επίπεδα διαστολικής αρτηριακής πίεσης (79±11 έναντι 82±11, p=0,01) χαμηλότερο δείκτη μάζα σώματος (28±4 έναντι 29±5, p=0,01), χαμηλότερη χοληστερίνη (197±41 έναντι 207±42, p=0,001), LDL χοληστερόλη (123,7±33 έναντι 133±35, p=0,001), τριγλυκερίδια (140±73 έναντι 144±96, p=0,001) και υψηλότερες τιμές γλυκόζης (108±33 έναντι 100±26, p=0,001). Οι υπερήλικες κατανάλωναν πιο συχνά ψάρι, λαχανικά, όσπρια και τσάι και λιγότερο συχνά κόκκινο κρέας, αλκοόλ, καφέ και ζυμαρικά και παρουσίαζαν υψηλότερο μεσογειακό διατροφικό σκορ (p=0,001), διέθεταν περισσότερο χρόνο για μεσημεριανό ύπνο (p=0,001), είχαν χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης (p=0,01), ενώ παρουσίαζαν τα ιδία επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, και συμμετείχαν λιγότερο συχνά στα κοινωνικά δρώμενα (p=0,02) σε σχέση με τους μεσήλικες. Συμπεράσματα: Η συχνότητα των συνήθων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου στον πληθυσμό υπερηλίκων της νήσου Ικαρίας είναι υψηλή παρόλο που οι υπερήλικες ακολουθούν πιο υγιεινή διατροφή, καπνίζουν λιγότερο και έχουν λιγότερη καταθλιπτική διάθεση σε σχέση με τους μεσήλικες. ΠΑ4 O ρόλος των διατροφικών υπηρεσιών στο βαθμό υιοθέτησης της μεσογειακής διατροφής μεταξύ ηλικιωμένων ατόμων που ζουν σε επιλεγμένα νησιά της Μεσογείου Σ. Τυροβολάς, 1 Ε. Πολυχρονόπουλος, 1 Γ. Τούντας, 2 Δ. Παναγιωτάκος 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2 Τμήμα Δημόσιας Υγείας, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ο ρόλος των διατροφικών υπηρεσιών, και η επίδρασή τους στις διατροφικές συνήθειες ηλικιωμένων ατόμων έχει ελάχιστα διερευνηθεί. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνηθεί η σχέση μεταξύ των παρεχόμενων διατροφικών υπηρεσιών και του βαθμού υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής του ηλικιωμένου πληθυσμού. Υλικό-Μέθοδος: Το 2010, συλλέχθηκαν πληροφορίες που αφορούσαν στις διατροφικές υπηρεσίες από 9 ελληνικά νησιά (Σαμοθράκη, Λέσβος, Λήμνος, Νάξος, Σύρος, Κρήτη, Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Ζάκυνθος) και την Κύπρο, μέσω συνεντεύξεων από όλους σχεδόν τους διαιτολόγους (n=89, ποσοστό συμμετοχής ανά νησί: Νάξος 100%, Σύρος 67%, Λέσβος 100%, Ζάκυνθος 100%, Κρήτη 60%, Κέρκυρα 55%, Κύπρος 39%, Σαμοθράκη και Λήμνος 0%, τα δυο αυτά νησιά δε διέθεταν διαιτολόγους) που εργάζονταν στα νησιά αυτά. Ο βαθμός υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής (MedDietScore 0 55) βασίστηκε στην επιδημιολογική μελέτη MEDIS. Αποτελέσματα: Η πλειοψηφία των ηλικιωμένων που επισκέπτονται το διαιτολόγο για τη θεραπεία της παχυσαρκίας (p=0,04) φάνηκε να βρίσκονται στο χαμηλότερο τριτημόριο υιοθέτησης Μεσογειακής διατροφής, αντίστοιχα τα μεγαλύτερα ποσοστά των ατόμων με υπερχοληστερολαιμία φάνηκαν να βρίσκονται στο μεσαίο και το υψηλό τριτημόριο του βαθμού υιοθέτησης (p=0,008). Η πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση έδειξε, ύστερα από προσαρμογή για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες, ότι η παρουσία δέκα χρόνων και περισσότερο ενός διαιτολόγου στο νησί σχετίζεται με 2,2% (1,2 βαθμούς) αύξηση του βαθμού υιοθέτησης της Μεσογειακής διατροφής (p=0,03). Συμπεράσματα: Ενισχύοντας το ρόλο των διατροφικών υπηρεσιών μέσα στο σύστημα υγείας, μπορεί να συνεισφέρουμε στην καλύτερη διατήρηση υγιεινών διατροφικών προτύπων, μεταξύ των ηλικιωμένων, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα ζωής τους.

14 14 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ5 Διατροφική συμπεριφορά και παράγοντες μεταβολικού συνδρόμου Β. Μπουντζιούκα, 1 Χ. Κατσαγώνη, 1 Α. Γιωτοπούλου, 1 Ε. Βογιατζάκης, 2 Μ. Μπόνου, 3 Ν. Βαλλιάνου, 3 Ι. Μπαρμπετσέας, 3 Π. Αυγερινός, 3 Δ. Παναγιωτάκος 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2 Αιματολογικό Εργαστήριο, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Πολυκλινική», Αθήνα, 3 Τομέας Παθολογίας, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Πολυκλινική», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνηθεί η σχέση της διατροφικής συμπεριφοράς με τους παράγοντες που εμπλέκονται στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου. Υλικό- Μέθοδος: Υγιείς ενήλικες προσερχόμενοι για τακτικό επανέλεγχο στο ΓΝΑ «Πολυκλινική», συμμετείχαν στη μελέτη (ν=490, 46±16 ετών, 40% άνδρες). Η διατροφική συμπεριφορά αποτιμήθηκε μέσω ενός δείκτη (Healthy Behavior Index, HBI) ο οποίος αφορά σε πρακτικές και συνήθειες των συμμετεχόντων (κατανάλωση ορατού λίπους τροφίμων, κατανάλωση τροφίμων εκτός σπιτιού, λήψη πρωινού και αριθμός συνολικών γευμάτων), στα πλαίσια των διατροφικών τους συνηθειών (εύρος τιμών 0 15, υψηλές τιμές: καλή διατροφική συμπεριφορά). Ανθρωπομετρικά (περιφέρεια μέσης), κλινικά (συστολική/διαστολική αρτηριακή πίεση) και βιοχημικά χαρακτηριστικά (γλυκόζη, HDL-χοληστερόλη, τριγλυκερίδια) μετρήθηκαν με τυποποιημένες διαδικασίες. Αποτελέσματα: Άτομα τα οποία χαρακτηρίζονται από καλή διατροφική συμπεριφορά, είναι μεγαλύτερης ηλικίας (48±17 vs 44±14, p=0,002), έχουν αυξημένες τιμές HDL-χοληστερόλης (52±14 vs 48±13, p=0,012) και χαμηλότερες τιμές τριγλυκεριδίων (105±59 vs 118±71, p=0,04). Αναφορικά με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου, δε φαίνεται να υπάρχει διαφορά στην περιφέρεια μέσης, στη συστολική/ διαστολική αρτηριακή πίεση και στα επίπεδα γλυκόζης, έναντι των ατόμων που δε χαρακτηρίζονται από καλή διατροφική συμπεριφορά. Παρόλα αυτά, αύξηση του ΗΒΙ κατά μία μονάδα, μειώνει την περιφέρεια μέσης κατά 0,5 εκ (β± ΤΣ: -0,47±0,21, p=0,024) και τη συστολική και διαστολική πίεση κατά 0,5 και 0,3 μονάδες αντίστοιχα (β±τσ: -0,49±0,30, p=0,10, β± ΤΣ: -0,32±0,19, p=0,09), λαμβάνοντας υπόψη το φύλο, την ηλικία και τις καπνιστικές συνήθειες. Συμπεράσματα: Η συνύπαρξη των προαναφερθέντων μεταβολικών διαταραχών οδηγεί σε αυξημένη επίπτωση κυρίως καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η υιοθέτηση απλών, υγιεινών διατροφικών πρακτικών φαίνεται να βελτιώνει κάποιους ενοχοποιητικούς παράγοντες. ΠΑ6 Διατροφικό και κλινικό προφίλ των ατόμων που καταναλώνουν συμπληρώματα διατροφής Β. Μπουντζιούκα, 1 Α. Γιωτοπούλου, 1 Χ. Κατσαγώνη, 1 Ε. Βογιατζάκης, 2 Α. Ευαγγελόπουλος, 1 Μ. Μπόνου, 3 Ν. Βαλλιάνου, 3 Ι. Μπαρμπετσέας, 3 Π. Αυγερινός, 3 Δ. Παναγιωτάκος 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2 Αιματολογικό Εργαστήριο, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Πολυκλινική», Αθήνα, 3 Τομέας Παθολογίας, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Πολυκλινική», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ο σύγχρονος τρόπος ζωής επιτάσσει τη λήψη διατροφικών σκευασμάτων, με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνηθεί το διατροφικό, κλινικό και βιοχημικό προφίλ των ατόμων που λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής. Υλικό-Μέθοδος: Υγιείς ενήλικες προσερχόμενοι για τακτικό επανέλεγχο στο ΓΝΑ «Πολυκλινική», συμμετείχαν στη μελέτη (ν=490, 46±16 ετών, 40% άνδρες). Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα αναλυτικό ερωτηματολόγιο συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων, ενώ παράλληλα ρωτήθηκαν για το εάν λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής. Ανθρωπομετρικά (δείκτης μάζας σώματος, περιφέρεια μέσης) και κλινικά (λιπιδαιμικό προφίλ, πρωτεΐνες οξεία φάσης) μετρήθηκαν με τυποποιημένες διαδικασίες. Αποτελέσματα: Το 15% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής, με τις γυναίκες να αποτελούν το 12% αυτών (p<0,001). Διαφορές μεταξύ των ατόμων που λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής και αυτών που δε λαμβάνουν δεν παρατηρήθηκαν για το βαθμό παχυσαρκίας (p=0,47), την κεντρικού τύπου παχυσαρκία (p=0,99), τη φυσική δραστηριότητα (p=0,17) και το κάπνισμα (p=0,23). Άτομα που καταναλώνουν συμπληρώματα διατροφής φαίνεται να καταναλώνουν περισσότερα λαχανικά (p=0,03), φρούτα (p=0,02), γαλακτοκομικά προϊόντα (p=0,03), ψάρι (p=0,02) και λιγότερα αλκοολούχα ποτά (p=0,01). Διαφορές δεν παρατηρήθηκαν μεταξύ των ομάδων αναφορικά με το λιπιδαιμικό προφίλ και τις πρωτεΐνες οξείας φάσεως (όλες οι τιμές p>0,05). Συμπεράσματα: Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής φαίνεται να συνοδεύεται με καλύτερες διατροφικές επιλογές και ενδείκνυται στις περιπτώσεις όπου δεν ακολουθείται ισορροπημένη διατροφή, ώστε να προληφθεί η ανάπτυξη χρόνιων νοσημάτων.

15 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 15 ΠΑ7 Επίδραση φλαβονοειδών στην έκκριση λιποκινών από ανθρώπινα λιποκύτταρα Χ. Δερδεμέζης, 1,2 Μ. Πετράκη, 2 Μ. Ελισάφ, 3 Δ. Κιόρτσης, 1 Α. Τσελέπης 2 1 Εργαστήριο Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 3 Τομέας Παθολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. O λιπώδης ιστός συμμετέχει στη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης με διάφορους μηχανισμούς, στους οποίους κεντρικό ρόλο διαδραματίζει η παραγωγή και η έκκριση λιποκινών. Τα φλαβονοειδή είναι πολυφαινολικές ουσίες με αντιαθηρογόνες και καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες. Σκοπός της μελέτης είναι η διερεύνηση της επίδρασης των φλαβονοειδών στην έκκριση λιποκινών από ανθρώπινα λιποκύτταρα, σε καλλιέργεια. Υλικό-Μέθοδος: Καλλιεργήθηκαν ανθρώπινοι ινοβλάστες τύπου SGBS και διαφοροποιήθηκαν σε ώριμα λιποκύτταρα. Στη συνέχεια έγινε επίδραση διαφορετικών συγκεντρώσεων (10 και 25 μm) κουερσετίνης, γαλλικού εστέρα επιγαλλοκατεχίνης (EGCG) και ρεσβερατρόλης για 24 και 48 ώρες. Στο υπερκείμενο προσδιορίστηκαν στις αντίστοιχες χρονικές στιγμές οι συγκεντρώσεις λεπτίνης, αδιπονεκτίνης και βισφατίνης με ELISA και στο κυτταρόλυμα οι συγκεντρώσεις τριγλυκεριδίων και ολικής πρωτεΐνης. Αποτελέσματα: Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας των ώριμων SGBS απουσία των φλαβονοειδών παρατηρήθηκε έκκριση όλων των παραπάνω λιποκινών. Ο EGCG δεν επηρέασε την έκκριση βισφατίνης, ενώ η κουερσετίνη στη συγκέντρωση των 10 μμ την ανέστειλε σημαντικά κατά 16,6% και 18% σε 24 και 48 ώρες αντίστοιχα, και κατά 47% και 48% στις αντίστοιχες χρονικές στιγμές στη συγκέντρωση των 25 μμ. Επίσης, η ρεσβερατρόλη μείωσε την έκκριση βισφατίνης μόνο στη μεγαλύτερη δόση των 25 μμ κατά 28% και 38%, σε 24 και 48 ώρες αντίστοιχα. Κανένα από τα παραπάνω φλαβονοειδή δεν επηρέασε την έκκριση των λιποκινών λεπτίνη και αντιπονεκτίνη. Συμπεράσματα: Από τα φλαβονοειδή που μελετήθηκαν, η κουερσετίνη και η ρεσβερατρόλη μείωσαν την έκκριση βισφατίνης. Το φαινόμενο αυτό πιθανά αποτελεί μία ευεργετική επίδραση των παραπάνω φλαβονοειδών στο λιπώδη ιστό και συμβάλλει στις αντιαθηρογόνες δράσεις αυτών των ουσιών. ΠΑ8 Διατροφικές συνήθειες ασθενών με Οξύ Στεφανιαίο Σύνδρομο (ΟΣΣ), σε δείγμα ασθενών τριτοβάθμιου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης Α. Μπουφίδου, 1 Κ. Καδόγλου, 2 Π. Χαραλαμπίδης, 1 Ζ. Παπά, 1 Γ. Παπασωζόμενος, 1 Α. Παρισιάδου, 1 Μ. Καραμούζης, 2 Ι.Χ. Στυλιάδης 1 1 Α Καρδιολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη, 2 Βιοχημικό Εργαστήριο, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Καταγράφηκαν οι διατροφικές συνήθειες ασθενών με ΟΣΣ σε σχέση με τη Μεσογειακή Δίαιτα (ΜΔ), συσχετίσθηκαν με την προΰπαρξη ή μη ΣΝ, και μελετήθηκαν τα επίπεδα LDL-C σε σχέση με διατροφή και λήψη στατίνης. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν προοπτικά, 95 συνεχόμενοι ασθενείς με ΟΣΣ. Καταγράφηκαν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, ερωτηματολόγιο με την εβδομαδιαία συχνότητα κατανάλωσης τροφών στο πλαίσιο ΜΔ. Το score διατροφικών συνηθειών κυμάνθηκε από 0 έως 5, όταν η συχνότητα κατανάλωσης τροφών ήταν η βέλτιστη για ΜΔ. Προσδιορίστηκαν οι λιποπρωτεΐνες ορού μετά 12ωρη νηστεία την επομένη της εισαγωγής. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, ΠΣΝ: Το ΟΣΣ ήταν η πρώτη εκδήλωση ΣΝ, ΓΣΝ: Όταν υπήρχε γνωστή ΣΝ. Αποτελέσματα: Δε διέφερε σημαντικά το ποσοστό ασθενών που κατανάλωνε κρέας μέχρι 2 φορ/εβδ, ούτε >4 φορ/εβδ μεταξύ ΠΣΝ και ΓΝΣ (66,7% vs 60% και 33,3% vs 32% αντίστοιχα). Η κατανάλωση λαχανικών μέχρι 2 φορ/εβδ (68,9% vs 60%) ή >4 φορ/εβδ (31,1% vs 38%) δε διέφερε σημαντικά μεταξύ ΠΣΝ και ΓΣΝ. Σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ασθενών με ΓΣΝ έκανε χρήση ψαριών >4 φορ/εβδ (16 % vs 2,2%, p=0,046). Η καθημερινή κατανάλωση φρούτων ήταν χαμηλή και στις 2 ομάδες (0% vs 6%, p=ns). Δε διέφερε σημαντικά η χρήση αλκοόλ μέχρι 3 ποτήρια/ημ μεταξύ ΠΣΝ και ΓΣΝ (48,9% vs 42%). Η χρήση ελαιολάδου ήταν καθολική στον πληθυσμό. Το score ΜΔ ήταν οριακά σημαντικά υψηλότερο στην ΓΣΝ (8,8±2,6 vs 7,9±1,7, p=0,056). Η κατανάλωση κρέατος συνδεόταν με σημαντικά χαμηλότερη LDL-C στους λαμβάνοντες στατίνη (77±11,5 vs 121,25±23 p<0,01). Συμπεράσματα: Οι ασθενείς με ΟΣΣ και γνωστή ΣΝ, είχαν υιοθετήσει οριακά καλύτερη Μεσογειακή Διατροφή, και σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό, κατανάλωναν ψάρια >4 φορ/εβδ συγκρινόμενοι με την ομάδα ΠΣΝ. Η λήψη στατίνης στους συχνά καταναλίσκοντες κρέας εξασφάλιζε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα LDL-C.

16 16 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ9 Επίδραση ενός «μεσογειακού» τύπου πρωινού στην επακόλουθη ενεργειακή πρόσληψη και σε αισθήματα που σχετίζονται με την όρεξη Σ. Κοϊνάκη, 1 Δ. Αγγελοπούλου, 1 Ν. Γιαννακούρης, 2 Μ. Γιαννακούλια 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2 Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Κλινικές μελέτες που αξιολογούν την επίδραση διατροφικών παραγόντων στα αισθήματα που σχετίζονται με την όρεξη και την επακόλουθη διαιτητική πρόσληψη, εστιάζουν στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών ή τροφίμων, ενώ ελάχιστα δεδομένα υπάρχουν για την επίδραση συνολικών διατροφικών προτύπων. Στόχος της παρούσας διασταυρούμενης μελέτης, ήταν η διερεύνηση της επίδρασης ενός «Μεσογειακού» τύπου πρωινού γεύματος στα υποκειμενικά αισθήματα που σχετίζονται με την όρεξη, καθώς και στην επακόλουθη ενεργειακή πρόσληψη υγιών εθελοντών. Υλικό-Μέθοδος: Στην έρευνα συμμετείχαν 16 υγιείς άνδρες, μη παχύσαρκοι και μη-καπνιστές, ηλικίας 25±4 ετών. Οι εθελοντές προσήλθαν 2 διαφορετικές μέρες στη Μεταβολική Μονάδα του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και κατανάλωσαν 2 διαφορετικά πρωινά γεύματα. Τα γεύματα ήταν ισοθερμιδικά, παρόμοιας περιεκτικότητας σε μακροθρεπτκά συστατικά: το ένα ήταν «Μεσογειακού» τύπου πρωινό (ΜΠ), με χαρακτηριστικά τρόφιμα της Κρητικής δίαιτας, πλούσιο σε διαιτητικές ίνες, και το άλλο «Δυτικού» τύπου πρωινό (ΔΠ). Τέσσερις ώρες μετά την κατανάλωση κάθε πρωινού, οι εθελοντές κλήθηκαν να καταναλώσουν «κατά βούληση» από ποικιλία τροφίμων και η διαιτητική τους πρόσληψη καταγράφηκε. Πριν, αμέσως μετά και κάθε 30 λεπτά μετά τη λήψη του πρωινού και μέχρι το «κατά βούληση» γεύμα, οι εθελοντές κατέγραφαν τα αισθήματα της πείνας, της πληρότητας και της επιθυμίας για λήψη τροφής σε 10-βάθμιες αναλογικές κλίμακες. Αποτελέσματα: Στατιστικά σημαντική διαφορά βρέθηκε μεταξύ των δύο τύπων πρωινού γεύματος αναφορικά με την επιθυμία για λήψη τροφής, με τους εθελοντές να σημειώνουν μικρότερη βαθμολογία μετά την κατανάλωση του ΜΠ (p=0,016). Επιπλέον, μετά από έλεγχο για την ενεργειακή πρόσληψη την προηγούμενη ημέρα, η ενεργειακή πρόσληψη στο «κατά βούληση» γεύμα ήταν μεγαλύτερη μετά την κατανάλωση του ΔΠ σε σχέση με το ΜΠ (1674±416 kcal και 1488±468 kcal, αντίστοιχα, p=0,045). Συμπεράσματα: Η κατανάλωση ενός «Μεσογειακού» πρωινού οδηγεί σε μικρότερη ενεργειακή πρόσληψη στο μεσημεριανό γεύμα σε σχέση με ένα «Δυτικό» πρωινό. Το αποτέλεσμα αυτό ενδέχεται να οφείλεται στην υψηλότερη περιεκτικότητα του «Μεσογειακού» πρωινού σε διαιτητικές ίνες. ΠΑ10 H κατανάλωση ψαριών βελτιώνει την καταθλιπτική συμπτωματολογία σε ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες. Η μελέτη Ικαρία Κ. Ζήσιμος, Ι. Σκούμας, Σ. Μαματάς, Ι. Φελέκος, Β. Μεταξά, Β. Ψαρουδάκη, Β. Ζούλια, Ε. Γιακουμή, Χ. Πίτσαβος, Χ. Στεφανάδης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η κατάθλιψη αποτελεί συχνή αιτία νοσηρότητας και σχετίζεται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η κατανάλωση ψαριών, μέσω ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, έχει ευεργετική επίδραση στην κατάθλιψη. Η νήσος Ικαρία έχει αναγνωριστεί ως τόπος με υψηλά ποσοστά μακροζωίας. Στην παρούσα μελέτη εξετάστηκε η συσχέτιση της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας με τις διατροφικές συνήθειες, σε ηλικιωμένα άτομα. Υλικό-Μέθοδος: Από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2009, μελετήσαμε 343 άνδρες και 330 γυναίκες, ηλικίας 65 έως 100 ετών. Μετρήθηκαν παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου και η κατάθλιψη αξιολογήθηκε με την κλίμακα γηριατρικής κατάθλιψης (GDS 0 15), ενώ οι διατροφικές συνήθειες αξιολογήθηκαν μέσω ενός ερωτηματολογίου συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων. Αποτελέσματα: Οι γυναίκες είχαν υψηλότερες τιμές GDS συγκριτικά με τους άνδρες (4,8±3,4 έναντι 3,2±3, p=0,001). Τα άτομα στο ανώτερο τριτημόριο της GDS είχαν υψηλότερο επιπολασμό μεταβολικού συνδρόμου (67% έναντι 53%, p=0,01), χαμηλότερη σωματική δραστηριότητα (p=0,001) και υψηλότερο επιπολασμό καρδιαγγειακών νοσημάτων (25% έναντι 17%, p=0,05). Όσοι βρίσκονταν στο ανώτερο τριτημόριο της GDS έτρωγαν λιγότερο συχνά λαχανικά, φρούτα, ψάρια και συχνότερα δημητριακά ολικής αλέσεως. Κατανάλωναν επίσης μεγαλύτερες ποσότητες αλκοόλ, σε σύγκριση με όσους βρίσκονται στο χαμηλότερο τριτημόριο της GDS (για όλα p<0,05). Το 50% των συμμετεχόντων ανέφεραν κατανάλωση ψαριών 1 2 φορές εβδομαδιαίως, 32% 3 5 φορές εβδομαδιαίως, 11% 2 3 φορές μηνιαίως, 4,5% σπάνια και 2,5% καθημερινά. Όσοι κατανάλωναν ψάρι 3 5 φορές εβδομαδιαίως είχαν χαμηλότερη βαθμολογία κατάθλιψης (1,8±0,8 έναντι 2,5±0,8, p=0,001) και χαμηλότερο επιπολασμό γνωστών καρδιαγγειακών νοσημάτων (20% έναντι 30%, p=0,05), σε σύγκριση με όσους έτρωγαν ψάρι σπάνια ή ποτέ. Η πολλαπλή λογαριθμιστική παλινδρόμηση, μετά προσαρμογή για πολλούς συγχυτικούς παράγοντες αποκάλυψε αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης ψαριών και καταθλιπτικής συμπτωματολογίας (β= 0,166, p=0,003). Λογαριθμιστική παλινδρόμηση έδειξε ότι η σπάνια κατανάλωση ψαριών τριπλασιάζει την πιθανότητα υψηλής βαθμολογίας στην κλίμακα κατάθλιψης [Exp(b)=3,42, p=0,037], μετά από προσαρμογή για γνωστούς συγχυτικούς παράγοντες. Συμπεράσματα: Συχνή κατανάλωση ψαριών φαίνεται να δρα ευεργετικά στην καταθλιπτική διάθεση ηλικιωμένων ατόμων.

17 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 17 ΠΑ11 Η κατανάλωση τσαγιού έχει ευεργετική επίδραση στην ενδοθηλιακή λειτουργία των μέσης και μεγάλης ηλικίας μη διαβητικών ανδρών και γυναικών. Η μελέτη Ικαρία Ε. Οικονόμου, Γ. Σιάσος, Δ. Τούσουλης, Μ. Ζαρομυτίδου, Κ. Ζήσιμος, Γ. Μαρίνος, Α. Πλαστήρας, Θ. Παρασκευόπουλος, Χ. Πίτσαβος, Χ. Στεφανάδης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία αποτελεί πρωταρχικό στάδιο της αθηροσκλήρωσης και σχετίζεται με αυξημένη επίπτωση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η κατανάλωση τσαγιού, μέσω αντιοξειδωτικών δράσεων, φαίνεται να σχετίζεται με θετικές δράσεις στο καρδιαγγειακό. Αξιολογήσαμε τη συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης τσαγιού και της ενδοθηλιακής λειτουργίας, σε ένα δείγμα μέσης και μεγάλης ηλικίας, διαβητικών και μη, κατοίκων της Ικαρίας, που έχει αναγνωρισθεί παγκοσμίως ως τόπος με χαμηλά ποσοστά καρδιαγγειακής θνητότητας. Υλικό-Μέθοδος: Από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο του 2009 επιλέχθηκε τυχαία ένα δείγμα του πληθυσμού της μελέτης ΙΚΑΡΙΑΣ, αποτελούμενο από 135 άνδρες και 145 γυναίκες, μέσης ηλικίας 63 ετών που εξετάστηκε υπερηχογραφικά με τη μέθοδο της ενδοθηλιοεξαρτώμενης αγγειοδιαστολής (FMD) για την εκτίμηση της ενδοθηλιακής λειτουργίας. Οι διατροφικές συνήθειες αξιολογήθηκαν μέσω ερωτηματολογίου συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων. Η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη ετέθη όταν η γλυκόζη νηστείας ήταν μεγαλύτερη από 125 mg/dl ή επί ιστορικού χρήσης αντιδιαβητικών φαρμάκων. Αποτελέσματα: 22% των ανδρών και 15% των γυναικών ήταν διαβητικοί, 15% των ανδρών και 10% των γυναικών ανέφεραν γνωστή καρδιαγγειακή νόσο, 69% των ανδρών και 72% των γυναικών είχαν υπερχοληστερολαιμία, 58% των ανδρών και 63% των γυναικών είχαν υπέρταση. Το 54% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι καταναλώνουν τσάι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Στους μη διαβητικούς ασθενείς βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης τσαγιού και του FMD (r=0,157, p=0,082), ενώ δε βρέθηκε αντίστοιχη συσχέτιση σε διαβητικούς ασθενείς. Στους μη διαβητικούς συμμετέχοντες, ακόμα και μετά από προσαρμογή για διάφορους συγχυτικούς παράγοντες (ηλικία, καπνιστά, υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, ιστορικό ύπαρξης καρδιαγγειακής νόσου), βρέθηκε η κατανάλωση τσαγιού να βελτιώνει την ενδοθηλιακή λειτουργία (beta=0,220, p=0,02). Συγκεκριμμένα βρέθηκε ότι στους μη διαβητικούς αύξηση της κατανάλωσης τσαγιού κατά 100 ml/ημέρα οδηγεί σε κατά μέσο όρο βελτίωση του FMD κατά 0,6%. Συμπεράσματα: Η κατανάλωση τσαγιού σχετίζεται με βελτίωση της ενδοθηλιακής λειτουργίας αποτυπώνοντας άλλη μία καρδιοπροστατευτική διατροφική παράμετρο των μέσης και μεγάλης ηλικίας κατοίκων, με υψηλά ποσοστά μακροζωίας, της νήσου Ικαρίας. ΠΑ12 Η επίδραση του καφέ και της περιεχόμενης καφεΐνης σε δείκτες φλεγμονής υγιών εθελοντών Α. Γαβριέλη, 1 Μ. Γιαννακούλια, 1 Ε. Φραγκοπούλου, 1 Δ. Μαργαριτόπουλος, 1 J. Chamberland, 2 Χ. Μαντζώρος 2 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, Ελλάδα 2 Beth Isreal Deaconess Medical Center, Harvard Medical School, Boston, USA Εισαγωγή-Σκοπός: Ο καφές είναι ένα από τα δημοφιλέστερα ποτά παγκοσμίως. Τα ερευνητικά δεδομένα, όμως, σχετικά με την επίδρασή του μεταγευματικά σε μεταβολικούς δείκτες είναι περιορισμένα. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του καφέ με ή χωρίς καφεΐνη σε δείκτες που σχετίζονται με τη φλεγμονή σε υγιείς εθελοντές. Υλικό-Μέθοδος: Δεκαέξι, υγιείς άνδρες (ηλικία: 27,8±5,2 έτη, ΒΜΙ: 25,5±2,3 kg/m 2 ) συμμετείχαν σε τρεις δοκιμασίες μιας ημέρας με τυχαία σειρά. Σε κάθε δοκιμασία οι εθελοντές λάμβαναν ένα τυποποιημένο πρωινό γεύμα μαζί με 200 ml είτε καφεϊνούχου καφέ (3 mg καφεΐνης/kg σωματικού βάρους), είτε ντεκαφεϊνέ καφέ ή νερού (πρωινό αναφοράς). Σε διάστημα 3 ωρών και 15 λεπτών, εννέα δείγματα αίματος λήφθηκαν στη νηστεία και σε τακτά χρονικά διαστήματα μετά το πρωινό γεύμα. Τα αίματα αναλύθηκαν για τις συγκεντρώσεις κορτιζόλης, ιντερλευκίνης-6 (IL-6), ιντερλευκίνης-18 (IL-18) και αδιπονεκτίνης. Αποτελέσματα: Όσον αφορά στις αλλαγές στα επίπεδα της κορτιζόλης, βρέθηκε στατιστικά σημαντική αλληλεπίδραση του χρόνου με τις δοκιμασίες (p=0,02). Οι επιμέρους αναλύσεις στις χρονικές στιγμές έδειξαν ότι τα επίπεδα της κορτιζόλης μετά την κατανάλωση του πρωινού γεύματος με καφεϊνούχο καφέ ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερα στα 60, 90, 120, 150 και 180 λεπτά σε σχέση με τα αντίστοιχα μετά την κατανάλωση του πρωινού γεύματος αναφοράς (όλα τα p<0,05). Οι τιμές της κορτιζόλης στο αίμα μετά την κατανάλωση πρωινού με ντεκαφεϊνέ καφέ διέφεραν σε σχέση με τις αντίστοιχες του πρωινού αναφοράς μόνο στα 90 λεπτά (p=0,04). Για τους υπόλοιπους δείκτες, αδιπονεκτίνη, IL-6 και IL-18, δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική συνολική επίδραση ούτε στατιστικά σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ χρόνου και δοκιμασιών. Συμπεράσματα: Η κατανάλωση πρωινού γεύματος με καφεϊνούχο καφέ οδηγεί σε υψηλότερα μεταγευματικά επίπεδα κορτιζόλης σε σχέση με την κατανάλωση πρωινού γεύματος χωρίς καφέ. Η επίδραση του ντεκαφεϊνέ καφέ δεν ήταν αντίστοιχα σημαντική, υποδεικνύοντας πιθανή δράση περισσότερο της καφεΐνης, και λιγότερο των άλλων συστατικών του καφέ, στα μεταγευματικά επίπεδα της κορτιζόλης.

18 18 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ13 Η περιεκτικότητα σε σφιγγομυελίνη των ερυθροκυτταρικών μεμβρανών είναι αυξημένη σε ασθενείς με οξέα στεφανιαία σύνδρομα και σε γραμμική συσχέτιση με το φορτίο χοληστερόλης της μεμβράνης Δ. Τζιακάς, 1 Γ. Χαλικιάς, 1 Δ. Στάκος, 1 Ι. Τέντες, 2 Α. Θωμαΐδη, 1 Π. Κίκας, 1 Κ. Μητρούση, 1 Α. Λαντζουράκη, 1 Χ. Μπουντούλας, 3 Σ. Κωνσταντινίδης 1 1 Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη, 2 Εργαστήριο Βιοχημείας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη, 3 Κέντρο Κλινικών Ερευνών, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών, Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Κλινικές μελέτες έχουν δείξει αυξημένα επίπεδα ολικής χοληστερόλης (CEM) στις ερυθροκυτταρικές μεμβράνες ασθενών με οξέα στεφανιαία σύνδρομα (ΟΣΣ) συγκριτικά με αυτά ασθενών με σταθερή στηθάγχη (ΣΣ). Η σφιγγομυελίνη (SM) «αιχμαλωτίζει» τη χοληστερόλη εντός της μεμβράνης εμποδίζοντας την κίνησή της εντός και εκτός του κυττάρου. Οι μηχανισμοί με τους οποίους η ερυθροκυτταρική μεμβράνη φορτίζεται με χοληστερόλη είναι ακόμη άγνωστοι. Με την παρούσα μελέτη διερευνήσαμε τη συσχέτιση της περιεκτικότητας των ερυθροκυτταρικών μεμβρανών σε SM (SMEM) με τη CEM. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήσαμε 72 ασθενείς εκ των οποίων 21 με ΣΣ, 39 με ΟΣΣ και 12 με φυσιολογικά στεφανιαία αγγεία (ομάδα ελέγχου). Τα επίπεδα SMEM και CEM προσδιορίσθηκαν με ενζυματικές μεθόδους. Αποτελέσματα: Τα επίπεδα SMEM ήταν υψηλότερα στην υπο-ομάδα με ΟΣΣ (156,8 ±60,9 ug/mg) συγκριτικά με την υπο-ομάδα με ΣΣ (127,7±28,8 ug/mg, p=0,028) και την ομάδα ελέγχου (108,5±8,6 ug/mg, p=0,003). Τα επίπεδα SMEM ήταν παρόμοια μεταξύ ασθενών με ΣΣ και την ομάδα ελέγχου (p=0,271). Παρατηρήθηκε μια θετική γραμμική συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων CEM και SMEM (r=0,476, p<0,001). Σε πολυπαραγοντικό μοντέλο γραμμικής συσχέτισης (R=0,608) τα επίπεδα SMEM παρέμειναν ανεξάρτητα σε θετική συσχέτιση με τα επίπεδα CEM (b=0,444, p=0,001). Δεν παρατηρήθηκε συσχέτιση των επίπεδων TCEM και SMEM με τα επίπεδα λιπιδίων πλάσματος. Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη έδειξε ότι τα επίπεδα SMEM είναι αυξημένα σε ασθενείς με ΟΣΣ συγκριτικά με ασθενείς με ΣΣ. Επιπροσθέτως, αναδείχθηκε μια ανεξάρτητη και θετική γραμμική συσχέτιση μεταξύ των επίπεδων SMEM και CEM η οποία καταδεικνύει έναν παθοφυσιολογικό ρόλο της SM στη διαχείριση της χοληστερόλης μεταξύ ερυθροκυττάρων και πλάσματος. ΠΑ14 Βέλτιστη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 (ΔΤ2) συμπεριλαμβανομένης της συγκριτικής αξιολόγησης και της καθιερωμένης θεραπείας. Τα ελληνικά δεδομένα έναρξης της μελέτης Optimise Μ. Ελισάφ, 1 Γ. Γουργιώτη, 2 Ν. Νίκας 2 1 Β Παθολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Ιατρικό Τμήμα, Astrazeneca AΕ, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: O ΔΤ2 εξελίσσεται σε μία παγκόσμια πανδημία. Παρά τη διαθεσιμότητα θεραπειών για την αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου, είναι φανερό ότι ο ΔΤ2 δεν ελέγχεται επαρκώς. Έχουν προταθεί διάφοροι τρόποι βελτίωσης της παρεχόμενης περίθαλψης. Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση του ρόλου της συγκριτικής αξιολόγησης (benchmarking, η διαδικασία σύγκρισης της απόδοσης ενός ατόμου με αυτή άλλων) σε επίπεδο πρωτοβάθμιας περίθαλψης, αναφορικά με τον έλεγχο του ΔΤ2, ως προς το ποσοστό των ασθενών οι οποίοι επιτυγχάνουν προκαθορισμένους στόχους για την HbA1c, την LDL-C και τη Συστολική Αρτηριακή Πίεση (ΣΑΠ). Υλικό-Μέθοδος: Η OPTIMISE (NCT ) ήταν μία Ευρωπαϊκή μελέτη παρατήρησης (προοπτική, κοορτής), η οποία διεξήχθη σε 6 χώρες. Συμπεριέλαβε ασθενείς με ΔΤ2 οι οποίοι παρακολουθήθηκαν 4 φορές για ένα διάστημα 12 μηνών. Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων, μεταξύ άλλων εξετάσεων ρουτίνας, οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε μέτρηση της ΑΠ, ενώ έγινε αιμοληψία για μέτρηση των γλυκαιμικών και λιπιδαιμικών παραμέτρων από κεντρικό εργαστήριο. Οι ερευνητές τυχαιοποιήθηκαν (3:1) στην ομάδα συγκριτικής αξιολόγησης ή στην ομάδα ελέγχου. Όλοι τους λάμβαναν ενημέρωση για τους παράγοντες κινδύνου των ασθενών τους. Επιπρόσθετα, οι ιατροί της ομάδας της συγκριτικής αξιολόγησης λάμβαναν ενημέρωση αναφορικά με τον έλεγχο της HbA1c, της LDL-C και της ΣΑΠ σε σύγκριση με τους συναδέλφους τους, ανώνυμα. Παρουσιάζονται τα δεδομένα έναρξης της Ελλάδας. Αποτελέσματα: 84 ιδιώτες ιατροί (61 ομάδα συγκριτικής αξιολόγησης/23 ομάδα ελέγχου) ενέταξαν 796 ασθενείς (57,29% άνδρες, 24,37% καπνιστές). Στο σύνολο της κοορτής, η μέση ηλικία ήταν 63,79±10,72 έτη και ο μέσος BMI ήταν 29,61±4,97 kg/m 2. Υπέρταση, ΣΝ, ΠΑΝ, εγκεφαλικό και αμφιβληστροειδοπάθεια αναφέρθηκαν σε 77,23%, 23,79%, 11,1%, 6,29% και 7,21% των ασθενών, αντίστοιχα. Η μέση ΣΑΠ ήταν 138,31±17,24 mmhg, η μέση HbA1c ήταν 7,17±1,31% και η μέση LDL-C ήταν 111,79±35,47 mg/dl. Κατά την έναρξη, τα ποσοστά των ασθενών στην Ελλάδα οι οποίοι είχαν πετύχει τους στόχους σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες για τη ΣΑΠ (<130 mmhg), την HbA1c (<7%) και την LDL-C (<100 mg/dl) ήταν 27,35%, 52,9% και 30,89%. Μόνον 5% των ασθενών στην Ελλάδα είχαν πετύχει και τους 3 προκαθορισμένους στόχους. Συμπεράσματα: Τα δεδομένα έναρξης έδειξαν ανεπαρκή έλεγχο του ΔΤ2 στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα στους 12 μήνες θα δώσουν απάντηση για το ρόλο της συγκριτικής αξιολόγησης στην ποιότητα περίθαλψης του ΔΤ2. Χορηγός της μελέτης ήταν η AstraZeneca.

19 Hellenic Journal of Atherosclerosis 1(1) 19 ΠΑ15 Υψηλός επιπολασμός επιμενουσών διαταραχών των λιπιδίων σε ασθενείς που θεραπεύονται με στατίνες στην Ελλάδα: Αποτελέσματα από τη μελέτη Dysis (Dyslipidemia International Study) Φ. Βλασερού, 1 Ι. Παπαγεωργαντάς, 1 Ζ. Μητρογιάννη, 2 Μ. Δούμας, 2 Μ. Ελισάφ 2 1 Ιατρικό Τμήμα, VIANEX/MSD, Αθήνα, 2 Β Παθολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Η πλειονότητα των ασθενών με δυσλιπιδαιμία αντιμετωπίζεται με στατίνες. Ωστόσο, πολλοί ασθενείς δεν επιτυγχάνουν τους θεραπευτικούς στόχους και οι συνυπάρχουσες λιπιδαιμικές διαταραχές πιθανά συμβάλλουν στον αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο αυτών των ασθενών. Υλικό-Μέθοδος: Έγινε επιδημιολογική καταγραφή των ασθενών με δυσλιπιδαιμία που αντιμετωπίζονται με στατίνες. Συλλέχθηκαν στοιχεία 775 διαδοχικών ασθενών (μέση ηλικία 63,3 έτη, 62,7% άνδρες), που προσέρχονταν στο ιατρείο 78 παθολόγων και καρδιολόγων. Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε κλινική εξέταση και καταγράφηκαν οι πιο πρόσφατες (3 μηνών) τιμές λιπιδίων υπό αγωγή με στατίνη. Αποτελέσματα: Από τους ασθενείς, το 22,4% ήταν καπνιστές, το 68,6% είχε υπέρταση, το 28,7% διαβήτη και το 29,5% θετικό οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου. Το 72,6% ήταν ασθενείς υψηλού κινδύνου. Το 29% είχε ΒΜΙ >30 kg/m 2 και το 61,8% είχε μεταβολικό σύνδρομο. Συμπεράσματα: Η πλειονότητα των υπό στατίνη ασθενών στην Ελλάδα ήταν εκτός στόχου όσον αφορά στην LDL CHOL και/ή είχαν παθολογικές τιμές HDL-CHOL και τριγλυκεριδίων. Τα αποτελέσματα αυτά καταδεικνύουν ένα χάσμα μεταξύ των συστάσεων των κατευθυντήριων οδηγιών και της κλινικής πρακτικής, καθώς και την ανάγκη πιο εντατικού και εμπεριστατωμένου ελέγχου των λιπιδίων σε αυτό τον υψηλού κινδύνου πληθυσμό. Πίνακας 1. Διαταραχές λιπιδίων, σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες (ESC). Όλοι οι ασθενείς Υψηλού κινδύνου ασθενείς* με ΣΝ με ΣΔ χωρίς ΣΝ ESC-Score 5% ESC-Score <5% N=755 N=548 N=349 N=91 N=108 N=207 LDL-C εκτός στόχου (%) + 62,8 61,0 53,5 64,0 82,9 67,3 Χ αμηλή HDL-C (<40/45 mg/dl άνδρες/γυναίκες) (%) 30,6 32,9 37,1 28,6 22,9 24,3 Υψηλά TG (>150 mg/dl) (%) 39,9 41,7 42,3 46,1 36,2 35,2 * Υψηλού κινδύνου: ΣΝ, ΣΔ και/ή κίνδυνος βάσει ESC-Score 5%, + LDL 115 mg/dl σε ασθενείς με ESC-Score <5% και LDL 100 mg/dl σε ασθενείς με ESC-Score 5% ΣΔ και/ή ΣΝ ΠΑ16 The effect of simvastatin versus combined simvastatin/ezetimibe treatment on the concentration of small dense low-density lipoprotein particles in patients with primary hypercholesterolemia M. Florentin, 1 E. Liberopoulos, 1 E. Moutzouri, 1 C. Rizos, 1 C. Kostara, 1 A. Tselepis, 2 M. Elisaf 1 1 Department οf Internal Medicine, Medical School, University οf Ioannina, Ioannina 2 Laboratory οf Biochemistry, School of Chemistry, University οf Ioannina, Ioannina Aim: To compare the effects of simvastatin 40 mg versus simvastatin/ ezetimibe 10/10 mg on small dense low-density lipoprotein cholesterol (sdldl-c) concentration in patients with primary hypercholesterolemia. Methods: After a 3-month period of lifestyle changes patients with LDL- C levels above those recommended by the National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III (NCEP-ATP III) based on each patient risk factors were randomly allocated to open-label simvastatin 40 mg (n=50) or simvastatin/ezetimibe 10/10 mg (n=50) daily. Small dense LDL-C levels, LDL particle size and lipid profile were blindly assessed at baseline and 3 months post-treatment. Results: Both simvastatin/ ezetimibe 10/10 mg and simvastatin 40 mg decreased total cholesterol ( 36% and 31%, respectively), LDL-C ( 49% and 43%, respectively), triglycerides ( 19% and 17%, respectively), non-high-density lipoprotein cholesterol (non-hdl-c; 46% and 40%, respectively) and sdldl-c levels ( 46% and 42%, respectively, all p<0.000) and increased LDL particle size (+0.7% and +0.5%, respectively, both p<0.05) compared with baseline. The changes in total cholesterol, LDL- C and non-hdl-c were more pronounced with simvastatin/ezetimibe treatment (all p<0.05). To determine the factors affecting the changes in sdldl-c levels we performed multivariate analysis including several parameters (age, gender, smoking, waist circumference, body mass index, choice of lipid-lowering agent as well as baseline levels and changes in triglycerides, LDL-C and non-hdl-c) as predictors. The only significant predictors were the baseline levels of sdldl-c and triglycerides but not the choice of hypolipidaemic agent. Similarly, baseline LDL particle size and triglyceride levels were the only significant predictors for the alterations in LDL size. Conclusions: The combination of low-dose simvastatin (10 mg) plus ezetimibe (10 mg) is at least equally effective in improving sdldl-c concentration and LDL particle size with simvastatin 40 mg in patients with primary hypercholesterolemia.

20 20 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 1(1) ΠΑ17 Επίδραση της HIV λοίμωξης και της αντιρετροϊκής θεραπείας στον παράγοντα ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων και συσχέτισή της με τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών Α.Β. Τσούπρας, 1 Β.Δ. Παπακωνσταντίνου, 1 Μ. Χίνη, 2 Ν. Μαγκαφάς, 2 Α. Λιονή, 2 Σ. Αντωνοπούλου, 3 Κ.Α. Δημόπουλος, 1 Π. Γαργαλιάνος-Κακολύρης, 4 Μ.Κ. Λαζανάς 2 1 Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, 2 Γ Παθολογικό Τμήμα-Μονάδα Λοιμώξεων, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθήνα, 3 Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 4 Α Παθολογικό Τμήμα-Μονάδα Λοιμώξεων, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ο Παράγοντας Ενεργοποίησης Αιμοπεταλίων (PAF) εμπλέκεται στην παθογένεση της αθηροσκλήρωσης και ορισμένων εκδηλώσεων της HIV-λοίμωξης. Σκοπός ήταν η διερεύνηση πιθανών διαταραχών του μεταβολισμού του PAF, η αλληλεπίδραση αντιρετροϊκής θεραπείας (HAART) και PAF και ο ρόλος τους στην αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε ασθενείς με HIV-λοίμωξη. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν: Οι in vitro επιδράσεις των αντιρετροϊκών σε δράσεις/μεταβολισμό του PAF σε πλυμένα αιμοπετάλια κουνελιού (WRPs) και καλλιέργειες ανθρώπινων μεσαγγειακών κυττάρων (HMCs). Ο μεταβολισμός του PAF στο αίμα 8 μη προθεραπευμένων (naive) ασθενών με πρώιμη HIV-λοίμωξη που δεν έχρηζαν θεραπείας, 19 naive ασθενών αμέσως πριν την έναρξη HAART και 18 υγιών μαρτύρων. Τα επίπεδα/μεταβολισμός του PAF στο αίμα naive ασθενών με HIV-λοίμωξη πριν την έναρξη HAART και 1,3,6 μήνες μετά με τα σχήματα tenofovir-df/emtricitabine/efavirenz (ομάδα Α, n=8) και abacavir/lamivudine/efavirenz (ομάδα Β, n=10). Έλεγχος κανονικής κατανομής έγινε με τη μέθοδο Kolmogorov-Smirnov, η στατιστική ανάλυση με τις μεθόδους t-test, ANOVA και Repeated-Measures-ANOVA. Αποτελέσματα: Παρατηρήθηκε ισχυρή in vitro ανασταλτική δράση ορισμένων αντιρετροϊκών έναντι του PAF στα WRPs, τα οποία ανέστειλαν τη βιοσύνθεση και ενεργοποίησαν την αποικοδόμηση του PAF στα HMCs. Στους naive ασθενείς, σε σχέση με υγιείς μάρτυρες, διαπιστώθηκε αυξημένη βιοσύνθεση του PAF, η οποία ήταν πιο ενεργοποιημένη σε πιο προχωρημένη HIV-λοίμωξη. Η αποικοδόμηση του PAF βρέθηκε επίσης αυξημένη, πιθανόν ως απόκριση στα ανωτέρω. Χορήγηση σχήματος HAART ισχυρής αντι-paf δράσης στην ομάδα Α προκάλεσε μείωση τόσο στη βιοσύνθεση όσο και στα επίπεδα του PAF. Αντίθετα, στην ομάδα Β η χορήγηση σχήματος με abacavir, που έχει ενοχοποιηθεί για την αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου, οδήγησε σε αύξηση της βιοσύνθεσης και των επιπέδων του PAF. Συμπεράσματα: Κατά την εξέλιξη της HIV-λοίμωξης παρατηρείται ενεργοποίηση της βιοσύνθεσης του PAF, που μεταβάλλεται περαιτέρω ανάλογα με το είδος της HAART. Η γνώση της αντι-paf δράσης της HAART μπορεί να συμβάλλει στην επιλογή ευνοϊκότερου σχήματος όσον αφορά στον καρδιαγγειακό κίνδυνο σε ασθενείς με HIV-λοίμωξη. ΠΑ18 Σφυροβραχιόνιος δείκτης: Ένας ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας θνητότητας σε ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Α. Σκαφίδα, Π. Σάββαρη, Α. Βέμμου, Α. Μέλλου, Ι. Ζαφειρίου, Κ. Ψυχογιός, Κ. Βέμμος Θεραπευτική Κλινική Εθνικό και Καποδιαστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αλεξάνδρα», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ο σφυροβραχιόνιος δείκτης (ABI) αποτελεί δείκτη αθηρωμάτωσης με σημαντικό ρόλο στην εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου και της θνησιμότητας στο γενικό πληθυσμό. Παρόλα αυτά, λίγα είναι γνωστά για την προγνωστική του αξία σε ασθενείς με οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (AEE). Σκοπός: Στόχος της μελέτης είναι να εκτιμηθεί η πιθανή συσχέτιση του ABI με τη θνητότητα σε ασθενείς με οξύ AEE. Υλικό-Μέθοδος: Προοπτική μελέτη 565 ασθενών, με οξύ πρώτο ΑΕΕ που νοσηλεύτηκαν στη μονάδα οξέων ΑΕΕ του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» για μία περίοδο 5 ετών. Εκτίμηση της νευρολογικής βαρύτητας στην είσοδο με την κλίμακα National Institute of Health Stroke Scale (NIHSS), καταγραφή παραγόντων κινδύνου, δημογραφικών στοιχείων και διερεύνηση της αιτίας του ΑΕΕ. Ο ΑΒΙ μετρήθηκε κατά τη νοσηλεία του ασθενούς, ενώ τιμές του <0,9 θεωρήθηκαν παθολογικές. Παρακολούθηση των ασθενών για 5 έτη και στατιστική ανάλυση με καμπύλες επιβίωσης και Cox proportional hazards model. Αποτελέσματα: Μελετήθηκαν 565 ασθενείς, μέσης ηλικίας 67,5±11,8 (387 άνδρες και 178 γυναίκες). Μέσος χρόνος παρακολούθησης 30,7±21,5 μήνες. ABI<0,9 είχαν 112 (19,8%) ασθενείς. Κατά την παρακολούθηση των ασθενών συνέβησαν 46 θάνατοι. Η πολυπαραγοντική ανάλυση, περιλαμβάνοντας μία σειρά παραγόντων (ηλικία, φύλο, νευρολογική βαρύτητα μέσω της κλίμακας NIHSS, παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, κατηγορίες ΑΕΕ) ανέδειξε ως ανεξάρτητους προγνωστικούς παράγοντες πενταετούς επιβίωσης την ηλικία (HR 1,11, 95% CI 1,07 1,14) για κάθε 10 έτη αύξηση της ηλικίας, την κλίμακα NIHSS (HR 1,14, 95% CI 1,10 1,18) για κάθε μονάδα αύξησης και τoν ΑΒΙ. Ασθενείς με ΑΒΙ<0,9 είχαν HR 2,34, 95% CI 1,30 4,19. Η πενταετής επιβίωση ήταν σημαντικά χαμηλότερη για τους ασθενείς με ΑΒΙ<0,9 συγκρινόμενοι με τους ασθενείς με ΑΒΙ>0,9 (75% έναντι 94,1% αντιστοίχως, Long rank=24,1, p<0,0001). Συμπεράσματα: Ο σφυροβραχιόνιος δείκτης είναι ισχυρός ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας θνητότητας σε ασθενείς με ΑΕΕ. Μπορεί επομένως να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο τόσο στην αναγνώριση ασθενών με εγκεφαλικό υψηλού κινδύνου όσο και στην καλύτερη αντιμετώπισή τους.