Χαρίτων Σαρλ Χιντήρογλου Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ

Transcript

1 Χαρίτων Σαρλ Χιντήρογλου Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ

2

3 14 13, ,70 8,21 8, ,03 0,06 0,69 0,71 0,76 0,80 1,10 1,10 1,26 1,37 1,45 1,48 Ludwig Josef Johann Wittgenstein 1,70 Søren Aabye Kierkegaard 1,74 Carl von Clausewitz 2,08 Eratosthenes 2,20 Arthur Schopenhauer 2,38 Roland Barthes 2,43 Friedrich Engels 2,64 Martin Heidegger 3,04 Hippocrates 3,97 Socrates 4,57 Rene Descartes 4,63 Michel Foucault 5,86 Bertrand Russell Pericles Franz Kafka Jean-Jacques Rousseau Benedisctus de Spinoza Immanuel Kant Friedrich Nietzche Sigmund Freud Jurgen Habermas Pythagoras Aristotle Karl Marx Charles Darwin Thales Plato Albert Einstein

4 «Ο άνθρωπος που άλλαξε τα δεδομένα της αντίληψης του ανθρώπου για την έννοια της ζωής και όχι μόνο.» ( ) Σε ηλικία 27 ετών

5 ΔΙΑΦΩΤΣΙΣΜΟΣ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

6 Σρούσμπερι ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ

7 Ο πατέρας του έλεγε «Εσύ δεν θα ντροπιάσεις μόνο τον εαυτό σου αλλά και την οικογένειά σου». Εντυπωσιάστηκε με την Ευκλείδεια γεωμετρία γιατί κατανόησε την έννοια της ξεκάθαρης απόδειξης. Μπορεί να μην ήμουν καλός μαθητής αλλά διάβαζα πολύ. Λάτρευε τα βιβλία της φυσικής ιστορίας, όπως τα θαύματα του κόσμου.

8 16 ετών βρέθηκε φοιτητής στο Εδιμβούργο για να σπουδάσει ιατρική.

9 Το 1828 βρέθηκε στο Κέιμπριτζ για να σπουδάσει θεολογία. Πιέστηκε για να δεχτεί το δόγμα της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του το Παρακολουθούσε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις παραδόσεις βοτανικής του Henslow, ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη ζωή.

10 Συχνά διοργάνωνε εκπαιδευτικές εξορμήσεις, κάτι σαν την περιπατητική σχολή των αρχαίων Ελλήνων. Έτσι μαθαίναμε τα φυτά και τα ζώα που συναντούσαμε στους περιπάτους αυτούς. Μια φορά την εβδομάδα διοργάνωνε συνάντηση όπου καθηγητές και φοιτητές συζητούσαμε θέματα της επιστήμης. Ήταν πολύ καλός και με πολλές γνώσεις γεωλογίας, ορυκτολογίας, εντομολογίας, χημείας πέραν της βοτανικής. Ήταν όμως βαθύτατα θρήσκος.

11 Frizt Roy «Αν καταφέρεις να βρεις έστω κι έναν λογικό άνθρωπο που να θεωρεί πως πρέπει να πας, τότε θα δώσω τη συγκατάθεσή μου».

12 Triatoma infestans Στις Άνδεις τον τσίμπησε το ημίπτερο Triatoma infestans. Η μόλυνση που είχε υποστεί του σημάδεψε την υπόλοιπη ζωή του. Πολλές φορές αισθανόταν μεγάλη ατονία με έντονα εντερικά ενοχλήματα, συχνούς εμετούς και αϋπνίες. Σήμερα εικάζουν πως επρόκειτο για την ασθένεια «Σάγκα», η οποία ακόμα και σήμερα, η χρόνια μορφή της δεν θεραπεύεται.

13 «ενενήντα μοίρες 90 ο δυτικά και 1 ο μία μοίρα νότια»

14

15

16 Οι σπίνοι των Γκαλαπάγκος αποτελούν ίσως το πιο εύκολο παράδειγμα για να κατανοήσει κανείς τη φυσική επιλογή, ως μια βιολογική διεργασία, ένα νόμο της βιολογίας.

17 Υπάρχουν σπίνοι με χονδρά και ισχυρά ράμφη που τρέφονται με σπόρους, σπίνοι με ράμφη λεπτά μακριά και κοφτερά που τρέφονται με άνθη, σπίνοι με λεπτά και μυτερά ράμφη που ξετρυπώνουν ζωύφια από τους βράχους. Μέχρι και σπίνους που συμπεριφέρονται σαν δρυοκολάπτες παρατήρησα. Σπίνος - δρυοκολάπτης δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο.

18 Η φυσική επιλογή προϋποθέτει ορισμένες άλλες βιολογικές διεργασίες για να λειτουργήσει. Οι λέξεις-κλειδιά των διεργασιών αυτών είναι η παραλλαγή -για ορισμένους η ατομική μεταβλητότητα-, η κληρονομικότητα και, τέλος, η ύπαρξη ενός υποσυνόλου κάποιου πληθυσμού που δύναται να πολλαπλασιάζεται με καλύτερα αποτελέσματα από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Και όλα αυτά γιατί ο αγώνας για επιβίωση πάντα επηρεάζει, επιδρά στη φυσική επιλογή.

19 Οι περιορισμοί όμως φάνηκαν στους χώρους αναπαραγωγής. Εκεί κάποια στιγμή τα πράγματα δυσκόλεψαν. Κάποια άτομα δεν έβρισκαν χώρους αναπαραγωγής αλλά και τροφής. Έτσι στράφηκαν σε άλλους πόρους του περιβάλλοντος. Και εν τέλει ανέπτυξαν τους δικούς τους πληθυσμούς που δεν αναπαράγονταν με τους άλλους γιατί δεν συναντιόντουσαν συχνά.

20 Ο ανταγωνισμός παραμένει μια κυρίαρχη διαδικασία στην εξελικτική πορεία της ζωής, που όμως έχει πολλές όψεις και διαφορετική ένταση στα διάφορα είδη. Ο ανταγωνισμός μπορεί να εμφανίζεται πιο έντονος μεταξύ των ατόμων του ιδίου είδους, παρά μεταξύ των ατόμων διαφορετικών ειδών.

21 Η έννοια του ανταγωνισμού διαστρεβλώνεται όταν ο άνθρωπος θέλει να δικαιολογήσει κάθε μορφή βίας με βάση αυτόν. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Η συνύπαρξη των οργανισμών όπως για παράδειγμα η συμβίωση συνέβαλαν καθοριστικά στην εξελικτική πορεία της ζωής.

22 Οι αντιδράσεις στο πρόσωπό του συνεχίζονται. Το 1925 στο Τενεσί των ΗΠΑ και το 1995 στην Αλαμπάμα οι θεωρίες του καταδικάστηκαν. Στην πρώτη δίκη που ονομάστηκε «η δίκη των πιθήκων», ήταν κατηγορούμενος ένας νεαρός καθηγητής βιολογίας. Στη δεύτερη, ο εκδότης ενός βιβλίου βιολογίας υποχρεώθηκε να προσθέσει ένα αυτοκόλλητο στο εξώφυλλο, στο οποίο αναγραφόταν ότι η θεωρία της εξέλιξης βρίσκεται υπό αμφισβήτηση. Αντίπαλός σας πάντα ήταν η θεωρία της ανεξάρτητης δημιουργίας.

23

24 Μετά τα σαράντα του οι δραστηριότητές μου περιορίζονταν γύρω από την οικία μου στο Ντάουν. Είχε μια ζωή όπως την ήθελε. Ρουτινιάρικη. Δουλειά, οικογένεια, δουλειά, ξεκούραση, γεύμα και ύπνος.

25 Συνήθως ξυπνούσε πριν ανατείλει ο ήλιος για να κάνει ένα σύντομο περίπατο. Έπαιρνε ένα λιτό πρωινό και από τις 8:00 μέχρι τις 9:30 εργαζόμουν συστηματικά. Έλεγε πως ήταν οι πιο παραγωγικές στιγμές της ημέρας. Για μια ώρα περίπου έκανα διάλειμμα προκειμένου να του διαβάσουν την αλληλογραφία και ακολουθούσε άλλη μιάμιση ώρα μελέτης και εργασίας.

26

27 Του άρεζε να διαβάζει τα πολιτικά σκάνδαλα, ενώ συνήθιζε να πειράζει τους φίλους του με αφορμή τα πολιτικά δρώμενα. Πολλές φορές στο σαλόνι του διάβαζαν μυθιστορήματα ή τους υπαγόρευα να μου γράψουν μια επιστολή.

28 Πάντως από τις 4:30 έως τις 5:30 το απόγευμα εργαζόμουν. Το βράδυ άκουγα λίγο πιάνο. Η σύζυγός μου έπαιζε καλό πιάνο. Μου άρεσε ιδιαίτερα ο Μπετόβεν. Στις δέκα το βράδυ βρισκόμουν στο κρεβάτι για ύπνο. Το ημερήσιο αυτό πρόγραμμα μπορεί να ακούγεται βαρετό αλλά σας διαβεβαιώνω πως σε ένα σπίτι όπου κινούνται ένα τσούρμο παιδιά ποτέ δεν νοιώθεις πλήξη.

29 Κοινωνικός Δαρβινισμός Αρχή της ανταποδοτικότητας. Αρχή της επιβράβευσης ή της τιμωρίας. Αρχή της επιλογής της ομάδας.

30 Αρχή της ανταποδοτικότητας. Η αλληλοϋποστήριξη είτε στο μοίρασμα της τροφής είτε στις αντιθηρευτικές συμπεριφορές ευνοεί την ανάπτυξη του αλτρουισμού. Πρόκειται για τη ρήση του Γκαίτε: «όποιος δεν κάνει τίποτε για τους άλλους δεν κάνει τίποτε για τον εαυτό του».

31 Αρχή της επιβράβευσης ή της τιμωρίας Συνήθως οι συνοδοιπόροι των ατόμων με αυτοθυσιαστική συμπεριφορά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εκδήλωσης της ευαισθησίας τους προς το κοινωνικό σύνολο επιβραβεύονται. Η επιβράβευση μπορεί να είναι η καλύτερη αναπαραγωγή αλλά και η καλύτερη διατροφή. Σε αντίθετες καταστάσεις η τιμωρία είναι δεδομένη.

32 Αρχή της επιλογής της ομάδας Η διαμόρφωση των ομάδων εντός μιας φυλής μιας αποικίας, στη βάση της αναδεικνυόμενης αλτρουιστικής ή εγωιστικής συμπεριφοράς κατά το Δαρβίνο παίζει καθοριστικό ρόλο στη βιωσιμότητα της φυλής, της αποικίας. Η απώλεια αλτρουιστικών ατόμων από τις ομάδες τους προσδίδουν στα εναπομείναντα άτομα της ομάδας καλύτερες συνθήκες διατροφής και αναπαραγωγής.

33 Υπόθεση επιλογής των συγγενών του Hamilton, που είναι επαληθεύσεις της υπόθεσης των Fisher και Ηaldane αναφορικά με την άποψη πως οι οργανισμοί εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους, δηλαδή των γονιδίων τους, εφόσον φροντίζουν περισσότερο τους κοντινότερους συγγενείς, παραμένουν επίκαιρες. Τελικά η αυτοθυσιαστική συμπεριφορά ενός ατόμου ευνοεί τους υπόλοιπους συγγενείς διαιωνίζοντας τη γονιδιακή δεξαμενή κατά 50% διαμέσου των αδελφών και κατά 25% των ξαδέλφων.

34