Αριθμ. Απόφασης 143/2016 Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η Έγκριση του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων Δήμου Καλαμαριάς.

Transcript

1 Π.Τ. Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από το πρακτικό της 06/ συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμαριάς. Αριθμ. Απόφασης 143/2016 Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η Έγκριση του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων Δήμου Καλαμαριάς. Καλαμαριά, , ημέρα Τετάρτη και ώρα 20:30 στο Συνεδριακό Κέντρο του κτιρίου των Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων της Πλατείας Σκρα, στην οδό Καραμαούνα 1, συνήλθε στην 6η τακτική συνεδρίαση το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμαριάς, ύστερα από την υπ αριθμ. πρωτ.: 7694/ έγγραφη πρόσκληση του Προέδρου κ. Γεώργιου Τελίδη και το με αριθμ. πρωτ.: 8162/ συμπλήρωμα αυτής, που γνωστοποιήθηκαν σε καθένα από τους Δημοτικούς Συμβούλους, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 65 και 67 παρ. 2 του N. 3852/2010. Αφού διαπιστώθηκε ότι υπάρχει η νόμιμη απαρτία δεδομένου ότι από τα σαράντα ένα (41) μέλη παραβρέθηκαν και τα τριάντα τέσσερα (34), δηλαδή: ΠΑΡΟΝΤΕΣ 1. Αγγελοπούλου Δέσποινα 2. Αμπατζίδης Ματθαίος 3. Αντωνάκης Βικέντιος 4. Γεωργιάδης Σωτήριος 5. Ζαμπέτογλου Σταύρος 6. Ζώης Κωνσταντίνος 7. Θεοδοσιάδης Παναγιώτης 8. Καζάρα Τριανταφυλλιά 9. Καϊμακτσίδης Ιωάννης 10. Καριπίδης Φίλιππος 11. Κιφωνίδου Θεοδώρα 12. Κοταλακίδου Ελένη 13. Κώστας Ζαχαρίας 14. Λαμτζίδης Εμμανουήλ 15. Μαβίδης Σταύρος 16. Ματσαρίδης Στυλιανός 17. Μαζουλουκτσής Ιωάννης 18. Μουράτης Στέφανος 19. Νικολέττου Σκάρλιου Βασιλική 20. Ντιντή Λεμονιά 21. Ξανθόπουλος Χαράλαμπος 22. Παναγιωτίδης Μιχάλης 23. Παπαδόπουλος Γεώργιος 24. Παπουτσίδης Θεόδωρος 25. Πασαλίδου Αμαλία 26. Παυλίδου Βασιλειάδου Μαρία 27. Πενόπουλος Ιωάννης 28. Πετκάκης Σωκράτης 29. Τελίδης Γεώργιος 30. Τεμεκενίδης Αριστοτέλης 31. Τσαμπαρλής Παντελής 32. Τσαπακίδου-Τσομπανάκη Αγγελική 33. Τσαπικίδου Αικατερίνη 34. Φωτόπουλος Στυλιανός ΑΠΟΝΤΕΣ 1. Αντωνούδη-Ιωαννίδου Ολυμπία 2. Βουλγαράκης Νεκτάριος 3. Δαρδαμανέλης Ιωάννης 4. Ματσαρίδου Κυριακή 5. Μπαλτατσή-Φοροπούλου Κυριακή 6. Μύρτσος Γεώργιος 7. Σαρήπουλος Δημήτριος Οι Δ.Σ. κ. κ. Ε. Κοταλακίδου, Χ. Ξανθόπουλος, Θ. Παπουτσίδης και Α. Τεμεκενίδης προσήλθαν στην συνεδρίαση κατά τη συζήτηση των προ ημερησίας διάταξης θεμάτων. Ο Δ.Σ. κ. Χ. Ξανθόπουλος αποχώρησε από τη συνεδρίαση κατά τη συζήτηση του 3 ου θέματος της ημερησίας διάταξης θεμάτων, το οποίο συζητήθηκε 4ο. Ο Δ.Σ. κ. Μ. Παναγιωτίδης αποχώρησε από τη συνεδρίαση κατά τη συζήτηση του 15 ου θέματος της ημερησίας διάταξης θεμάτων, το οποίο συζητήθηκε 16ο.

2 Πριν από τη συζήτηση του θέματος της ημερήσιας διάταξης, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα για τη συζήτησή τριών έκτακτων θεμάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 67 του παρ. 7 N. 3852/2010. Άρχισε η συνεδρίαση με την Προεδρία του Προέδρου του Δ.Σ. κ. Γεώργιου Τελίδη. Ο Δήμαρχος κ. Θεοδόσιος Μπακογλίδης προσκλήθηκε και παρέστη στη συνεδρίαση. Ο Δ.Σ. της μειοψηφίας από το συνδυασμό «Ανεξάρτητη Παράταξη Καλαμαριά για Όλους» κ. Σ. Ματσαρίδης δήλωσε ότι: «Σε όλα τα θέματα δηλώνω παρών, λόγω της ανάρμοστης συμπεριφοράς της συμπολίτευσης ως προς την ερώτησή μου στα προ ημερησίας διάταξης θέματα, θεωρώντας ότι δεν είναι σοβαρό το θέμα να κάνουν μάθημα οι μαθητές σε αίθουσα του σχολείου που έχει διαρροή από υπόνομο και έχει μούχλα και δεν έχει τακτοποιηθεί το θέμα.» Ο Πρόεδρος, αφού εισηγήθηκε το 33o θέμα της ημερήσιας διάταξης έθεσε υπόψη του Δημοτικού Συμβουλίου τη με αριθμ. πρωτ.: 8084/ εισήγηση του Αντιδημάρχου κ. Σ. Ζαμπέτογλου, η οποία έχει ως εξής: Με το υπ αριθ. Πρωτ. Οικ. 258/ του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας τέθηκε σε ισχύ το «Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων» (ΕΣΔΑ), το οποίο εγκρίθηκε με την υπ αριθ.49 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου της (ΦΕΚ 174/Α/ ). Ο Δήμος Καλαμαριάς, όπως κι οι υπόλοιποι Δήμοι της χώρας, όφειλαν να ολοκληρώσουν άμεσα το Τοπικό Σχέδιο Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων (Τ.Σ.Δ) του Δήμου, προκειμένου αυτό να συμπεριληφθεί στον υπό αναθεώρηση Περιφερειακό Σχεδιασμό (ΠΕΣΔΑ) Κ. Μακεδονίας. Βασικό εργαλείο για την υλοποίηση της αποκεντρωμένης διαχείρισης είναι τα τοπικά σχέδια διαχείρισης, οι προβλέψεις και τα αποτελέσματα των οποίων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαμόρφωση των περιφερειακών σχεδιασμών και του εθνικού σχεδιασμού, που, σύμφωνα με το ν. 4042/2012, περιλαμβάνει και τη διαχείριση, σε εθνικό επίπεδο, ειδικών ρευμάτων αποβλήτων. Στόχος του Τοπικού Σχεδίου Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων (Τ.Σ.Δ) είναι η διαχείριση του μεγαλύτερου μέρους των απορριμμάτων να γίνεται σε επίπεδο Δήμου, με συνέπεια τη δραστική μείωση των αποβλήτων που παραμένουν σε σύμμεικτη μορφή και οδηγούνται σε επεξεργασία και σε τελική διάθεση. Με την υπ αριθ. 30/2016 απόφασή της, η Ε.Π.Ζ. εισηγήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο τη σύνταξη του Τ.Σ.Δ. του Δ. Καλαμαριάς. Με την υπ αριθ. 63/2016 απόφαση του Δ.Σ. Καλαμαριάς εγκρίθηκε η σύνταξη του Τ.Σ.Δ. του Δήμου και αναλυτικότερα ορίστηκαν: Η συγκρότηση της ομάδας έργου υπεύθυνης για τον συντονισμό των συναρμόδιων υπηρεσιών κατά την διαδικασία εκπόνησης του Τ.Σ.Δ καθώς και για την παρακολούθηση, και ενημέρωση του Δημοτικού Συμβουλίου ως προς την εξέλιξη υλοποίησης Η Παρασκευή 11/03/2016 ως καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης και υποβολής της εκπόνησης του Τ.Σ.Δ. προς τελική έγκριση από το Δ.Σ. Η υποχρέωση ένταξης του Τ.Σ.Δ στον επιχειρησιακό σχεδιασμό του Δήμου. Η διαδικασία διαβούλευσης (ανάρτηση στο διαδίκτυο και Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης) πριν την οριστική έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο, προκειμένου να γίνουν παρατηρήσεις και εναλλακτικές προτάσεις. Το Τ.Σ.Δ. παρουσιάστηκε από την Ομάδα Έργου στη συνεδρίαση του Δ.Σ. που πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα, 22/02/2016 στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης κατατέθηκαν παρατηρήσεις και δόθηκαν διευκρινίσεις από τους μελετητές στα θέματα που τέθηκαν. Με σκοπό την υποβολή παρατηρήσεων και προτάσεων από το ευρύ κοινό, το Τ.Σ.Δ. αναρτήθηκε στις 23/02/2016 στο διαδίκτυο, στον ιστοχώρο του Δήμου ( ορίζοντας ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής παρατηρήσεων την Τετάρτη, 09/03/2016. Παράλληλα την Τετάρτη, 09/03/2016 συγκλήθηκε η Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης του Δ. Καλαμαριάς σε τακτική συνεδρίαση με θέμα την «Συζήτηση και διατύπωση γνώµης σχετικά με τη σύνταξη Τοπικού Σχεδίου Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων Δ. Καλαμαριάς». Λόγω

3 έλλειψης απαρτίας, η συνεδρίαση αναβλήθηκε για την Πέμπτη, 10/03/2016 και εκδόθηκε η υπ αριθ. 1/2016 Γνωμοδότηση της Δ.Ε.Δ. Η Ομάδα Έργου λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις, προτάσεις, διευκρινίσεις που κατατέθηκαν στην ηλεκτρονική διαβούλευση και στη συνεδρίαση της Δ.Ε.Δ., οριστικοποίησε το Τοπικό Σχέδιο Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων του Δήμου Καλαμαριάς, το οποίο και ζητούμε να εγκριθεί. Παρακαλούμε για τη λήψη της σχετικής απόφασης. Ακολούθησε διαλογική συζήτηση στη διάρκεια της οποίας ακούσθηκαν διάφορες απόψεις των Δημοτικών Συμβούλων, όπως αυτές αναλυτικότερα αναγράφονται στα απομαγνητοφωνημένα πρακτικά. Στη συνέχεια το θέμα τέθηκε σε ψηφοφορία. Υπέρ αυτού ψήφισαν 29 Δ.Σ., κατά ψήφισαν 2 Δ.Σ. και 1 Δ.Σ. δήλωσε παρόν. Οι Δ.Σ. της μειοψηφίας από το συνδυασμό «Λαϊκή Συσπείρωση Καλαμαριάς» κ. κ. Β. Αντωνάκης και Λ. Ντιντή καταψήφισαν το θέμα. Ο Δ.Σ. της μειοψηφίας από το συνδυασμό «Ανεξάρτητη Παράταξη Καλαμαριά για Όλους» κ. Σ. Ματσαρίδης δήλωσε παρών. Το Δ.Σ. αφού πήρε υπόψη: 1. Την εισήγηση του Αντιδημάρχου 2. Τις διατάξεις του άρθρου 65 του Ν. 3852/ Το υπ αριθ. Πρωτ. Οικ. 258/ του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας τέθηκε σε ισχύ το «Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων» (ΕΣΔΑ). 4. Την υπ αριθ.49 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου της (ΦΕΚ 174/Α/ ). 5. Το ν. 4042/ Την υπ αριθ. 30/2016 απόφαση Ε.Π.Ζ. 7. Την υπ αριθ. 63/2016 απόφαση Δ.Σ. 8. Την υπ αριθ. 1/2016 Γνωμοδότηση της Δ.Ε.Δ. 9. Το συνημμένο Τοπικό Σχέδιο Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων Α Α Π Ο Φ Α Σ Ι Ζ Ε Ι με Π Λ Ε Ι Ο Ψ Η Φ Ι Α (με 29 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 1 παρόν) Εγκρίνει το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Δήμου Καλαμαριάς, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της παρούσης. Η απόφαση αυτή πήρε αριθμό 143/2016 Το πρακτικό υπογράφουν οι εξής : Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ. ΤΑ ΜΕΛΗ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΛΙΔΗΣ

4

5 ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΑΡΤΙΟΣ 2016 ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΕΘΝ.ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΖΕΥΓΑΡΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΠΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΩΝ ΤΗΛ

6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενικά Στοιχεία Αποκεντρωμένη διαχείριση με έμφαση στην προδιαλογή ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης Αστικών Στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) Αρμοδιότητες Δήμων ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ Βασικά Χαρακτηριστικά του Δήμου Καλαμαριάς Γεωγραφική θέση, διοικητικά όρια Δημογραφικά δεδομένα Χαρακτήρας της περιοχής Οικονομικές δραστηριότητες Σημεία ειδικού ενδιαφέροντος, που σχετίζονται με την ποσότητα, αλλά και το είδος των παραγόμενων ΑΣΑ Προσδιορισμός της ποσότητας και της σύνθεσης των παραγόμενων ΑΣΑ στον Δήμο Καλαμαριάς Γενικά Είδος και Ποσότητα των Συλλεγόμενων Αποβλήτων Ποιοτική Σύνθεση Αστικών Στερεών Αποβλήτων Δράσεις Συλλογικών ή Ατομικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης και Λοιπά προγράμματα ανακύκλωσης Ανακυκλώσιμα Στερεά απόβλητα (Συσκευασίες) Γυαλί Απόβλητα Ηλεκτρικού / Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (Α.Η.Η.Ε.) Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.) και Ογκώδη Στερεά Απόβλητα Χρησιμοποιημένα ελαστικά οχημάτων Οχήματα στο Τέλος Κύκλου Ζωής τους (Ο.Τ.Κ.Ζ.) Απόβλητα Ελαίων (ΑΕ) Χρησιμοποιημένοι συσσωρευτές οχημάτων Χρησιμοποιημένες φορητές ηλεκτρικές στήλες Λοιπά Προγράμματα Ανακύκλωσης Υφιστάμενη Υποδομή και Ανθρώπινο Δυναμικό Υπηρεσιακή Δομή Στόλος Μηχανολογικός εξοπλισμός Διεύθυνσης Καθαριότητας - Ανακύκλωσης Αποκομιδή πράσινων κάδων Αποκομιδή μπλε κάδων Μέσα Συλλογής Χώροι και κτίρια ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 0

7 3.6 Εκτίμηση Κόστους Υφιστάμενης Διαχείρισης Αποβλήτων Λοιπά στοιχεία Συμμετοχές και Συνεργασίες του Δήμου Συμμετοχή του Δ. Καλαμαριάς σε συγχρηματοδοτούμενα Εθνικά και ΕυρωπαΪκά προγράμματα Αξιολόγηση (Ανάλυση SWOT) Διαδημοτική Συνεργασία ΣΤΟΧΟΙ ΤΣΔ Δ. ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ Γενικοί Στόχοι Οι Στόχοι του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων Δ. Καλαμαριάς Διαλογη στην Πηγή ανακυκλώσιμων υλικών (χαρτί, μέταλλο, πλαστικό, γυαλί) Βιοαπόβλητα Ρεύματα Εναλλακτικής Διαχείρισης Σύμμεικτα Απορρίμματα ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΣΔ Δ.ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΓΕΝΙΚΑ ΑΞΟΝΑΣ 1: Δίκτυο Πράσινων Σημείων Κέντρο Επιμόρφωσης Δραση 1.1: Δημιουργία Βασικού Πράσινου Σημείου δραση 1.2: Δημιουργία Περιφερειακών Πράσινων Σημείων Συλλογής Δραση 1.3: Δημιουργία Κέντρου Επιμόρφωσης ΑΞΟΝΑΣ 2: Δράσεις Χωριστής Συλλογής Ρευμάτων Δραση 2.1: Xωριστή συλλογή βιοαποβλήτων Δραση 2.2: Χωριστή συλλογή χαρτιού - χαρτονιού Δραση 2.3: Χωριστή συλλογή γυάλινων συσκευασιών Δραση 2.4: Χωριστή συλλογή πλαστικών - μετάλλων Δραση 2.5: Χωριστή συλλογή ΑΕΚΚ - Ογκωδών Δραση 2.6: Χωριστή συλλογή ρευμάτων εναλλακτικής διαχείρισης ΑΞΟΝΑΣ 3: Δράσεις Eνημέρωσης - Eυαισθητοποίησης Δραση 3.1: Εκστρατεία Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης γενικού πληθυσμού του Δήμου Δραση 3.2: Εκστρατεία Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης συγκεκριμένων ομάδων στόχων Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ - ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Kόστος επένδυσης Πηγές χρηματοδότησης Λειτουργικό Κόστος Σενάριο «DO NOTHING» Σενάριο Α: Αξιοποίηση ΣΜΑ Πυλαίας -Υλοποίηση Δράσεων Χωριστής Συλλογής και Ενημέρωσης - Ευαισθητοποίησης Σενάριο Β: Πλήρης ανάπτυξη Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων Δ. Καλαμαριάς ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 1

8 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Με το υπ αριθ. πρωτ. 258/ έγγραφο του ΥΠΑΠΕΝ τέθηκε σε ισχύ το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), το οποίο κυρώθηκε με την υπ αριθ. Οικ /4684/2015 ΚΥΑ (ΦΕΚ 2706/Β/ ) και εγκρίθηκε με την υπ αριθ.49 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου της (ΦΕΚ 174/Α/ ). Στο πλαίσιο του εγκεκριμένου ΕΣΔΑ καθορίζεται η υποχρέωση των Δήμων να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν Τοπικά Σχέδια Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔ), τα οποία θα ληφθούν υπόψη για την επικαιροποίηση των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) που εκπονούνται από τους οικείους Περιφερειακούς Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.). Σε συνέχεια του υπ αριθ. πρωτ.7798/ εγγράφου του Φο.Δ.Σ.Α. Κ. Μακεδονίας, γνωστοποιήθηκε στους Δήμους της Περιφέρειας η έναρξη επικαιροποίησης του ΠΕΣΔΑ Κ.Μακεδονίας. Ο Δήμος Καλαμαριάς, σε συμμόρφωση με το εγκεκριμένο ΕΣΔΑ, υλοποιεί το παρόν ΤΣΔ, με χρονικό ορίζοντα ως το 2020 και βασικό άξονα τον σχεδιασμό μίας ολοκληρωμένης και ορθολογικής διαχείρισης των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ), η οποία στηρίζεται στην ιεραρχία διαχείρισης αποβλήτων όπως ορίζεται στην Οδηγία Πλαίσιο για τα απόβλητα (2008/98/ΕΚ): Πρόληψη Ελαχιστοποίηση Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση Άλλου είδους ανάκτηση Διάθεση. Στο πλαίσιο του σχεδιασμού προτείνεται η δραματική μείωση των ποσοτήτων που οδηγούνται για ταφή, με ταυτόχρονη αύξηση της χωριστής συλλογής των ανακυκλώσιμων υλικών και των βιοαποβλήτων (Διαλογή στην Πηγή). Το ΤΣΔ του Δ. Καλαμαριάς αναπτύσσεται στις ακόλουθες επτά ενότητες: 1. Εισαγωγή 2. Θεσμικό πλαίσιο, αρμοδιότητες Δήμων και Προβλήματα 3. Αποτύπωση υφιστάμενης κατάστασης διαχείρισης αποβλήτων Δ.Καλαμαριάς 4. Στόχοι ΤΣΔ 5. Ανάπτυξη δράσεων ΤΣΔ 6. Οικονομικά στοιχεία - Χρηματοδότηση ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 2

9 7. Παρακολούθηση Υλοποίηση ΤΣΔ. 1.2 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΔΙΑΛΟΓΗ Η πρόταση της αποκεντρωμένης διαχείρισης των αποβλήτων στηρίζεται στις βασικές αρχές της εγγύτητας και της μικρής κλίμακας, που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση μιας οικονομικής και φιλικής περιβαλλοντικά διαχείρισης, σε όφελος των πολιτών και της κοινωνίας. Συνοπτικά: Υιοθετεί και ενσωματώνει, στην πράξη, τις διεθνείς εμπειρίες και τις καλές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης και της ιεράρχησης στη διαχείριση, που εισάγει η οδηγία 2008/98/ΕΕ. Μπορεί να εφαρμοστεί ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη μέθοδο διαχείρισης γιατί απαιτεί απλά μέσα και εγκαταστάσεις μικρής κλίμακας. Παράγει ανακυκλώσιμα προϊόντα υψηλότερης ποιότητας και αξίας. Είναι δραστηριότητα εντάσεως εργασίας και μπορεί να συμβάλει άμεσα στη μείωση της ανεργίας. Μπορεί να υποστηρίξει συμπληρωματικά επαγγέλματα στην επαναχρησιμοποίηση και στην ανακύκλωση των υλικών, στην ενημέρωση κλπ. Έχει το χαμηλότερο κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας και εξασφαλίζει τα χαμηλότερα δημοτικά τέλη. Είναι η ασφαλέστερη περιβαλλοντικά λύση, αφού δημιουργεί τη μικρότερη δυνατή περιβαλλοντική επιβάρυνση και η ενεργειακά αποδοτικότερη, αφού εξοικονομεί τα μεγαλύτερα ποσοστά ενέργειας. Ενεργοποιεί και ευαισθητοποιεί τους πολίτες, αφού απαιτεί τη συμμετοχή τους. Έτσι, επιτυγχάνονται ευρύτεροι στόχοι περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και συμμετοχής. Εξασφαλίζει τον καλύτερο κοινωνικό έλεγχο του κυκλώματος διαχείρισης των αποβλήτων και την αντιμετώπιση φαινόμενων παράνομης διάθεσης. Βασικό εργαλείο για την υλοποίηση της αποκεντρωμένης διαχείρισης είναι τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης, οι προβλέψεις και τα αποτελέσματα των οποίων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαμόρφωση των περιφερειακών σχεδιασμών και του εθνικού σχεδιασμού, που, σύμφωνα με το Ν. 4042/2012, περιλαμβάνει και τη διαχείριση, σε εθνικό επίπεδο, ειδικών ρευμάτων αποβλήτων. Οι στόχοι ενός τοπικού σχεδίου αφορούν: Στην ικανοποίηση των στόχων του ΠΕΣΔΑ, ΕΣΔΑ και του Εθνικού Σχεδίου Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων. Στην μείωση του κόστους διαχείρισης των αποβλήτων. Στη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών ως προς τους πολίτες. Στην ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα πρόληψης και διαχείρισης αποβλήτων. Στην αύξηση της απασχόλησης και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 3

10 Τα τοπικά σχέδια διαχείρισης οφείλουν να συνεργάζονται με τα περιφερειακά και το εθνικό σχέδιο διαχείρισης, στο βαθμό που ένα μέρος των αποβλήτων ή των προϊόντων της επεξεργασίας τους, στο πλαίσιο της αποκεντρωμένης διαχείρισης, θα οδεύει αναγκαστικά στις περιφερειακές υποδομές ή στις υποδομές των εθνικών συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης. Οι στόχοι των τοπικών σχεδίων διαχείρισης δεν πρέπει να υπολείπονται, σε καμία περίπτωση, των αντίστοιχων στόχων των περιφερειακών και του εθνικού σχεδίου διαχείρισης. Τέλος το νέο εθνικό σχέδιο πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων περιλαμβάνει και δράσεις, που θα έχουν τοπικό χαρακτήρα με την συνεργασία των Δήμων. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 4

11 2. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 2.1 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΑΣΑ) Η παρούσα Ενότητα περιλαμβάνει μία συνοπτική παρουσίαση της βασικής εθνικής νομοθεσίας για θέματα διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Νόμος 4042/2012 «Ποινική προστασία του περιβάλλοντος Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής» Με το Νόμο, τροποποιείται ριζικά η τρέχουσα νομοθεσία για τα απόβλητα και ενθαρρύνεται σημαντικά η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση των αποβλήτων. Μερικές ουσιαστικές αλλαγές που προκύπτουν είναι οι εξής: 1. Ιεράρχηση των αποβλήτων. Εφαρμόζεται μια νέα ιεράρχηση αναφορικά με τις προτιμώμενες μεθόδους διαχείρισης των αποβλήτων, ώστε να λαμβάνονται μέτρα για τις επιλογές που παράγουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από περιβαλλοντικής απόψεως, όπως π.χ. μεθόδους επεξεργασίας που συνοδεύονται από υψηλά ποσοστά ανάκτησης υλικών ή ενέργειας. Η ιεράρχηση των μεθόδων διαχείρισης αποβλήτων, που εισάγεται, είναι η εξής: (α) πρόληψη-αποτροπή δημιουργίας (προτιμώμενη επιλογή) (β) επαναχρησιμοποίηση (γ) ανακύκλωση (δ) ανάκτηση (συμπεριλαμβανομένης και της ενεργειακής ανάκτησης) (ε) ασφαλής εναπόθεση (ως ύστατο μέτρο). 2. Νέοι ποσοτικοί στόχοι επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης. Ως το 2015 θα έπρεπε να έχει καθιερωθεί χωριστή συλλογή τουλάχιστον για τα ακόλουθα: χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί και ενθαρρύνεται η χωριστή συλλογή των βιολογικών αποβλήτων. Επίσης, ως το 2020 θα πρέπει, να έχουν επιτευχθεί οι παρακάτω στόχοι: α) Η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων, όπως τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προέλευσης, στο βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, πρέπει να αυξηθεί τουλάχιστον στο 50%, και β) η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση άλλων υλικών, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών επίχωσης, όπου γίνεται χρήση αποβλήτων για την υποκατάσταση άλλων υλικών, μη επικίνδυνων αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων, εξαιρουμένων των υλικών που απαντούν στη φύση, πρέπει να αυξηθεί τουλάχιστον στο 70%. 3. Στόχος χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων. Έως το 2015, το ποσοστό χωριστής συλλογής των βιολογικών αποβλήτων θα έπρεπε να ανέλθει, κατ ελάχιστο, στο 5% του συνολικού τους βάρους και έως το 2020, κατ ελάχιστο, στο 10% του συνολικού τους βάρους. Ο στόχος αυτός αναθεωρήθηκε στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ). 4. Σχέδια διαχείρισης και πρόληψης παραγωγής αποβλήτων. Θεσμοθετείται η κατάρτιση σχεδίων και προγραμμάτων για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, τα οποία όμως θα εστιάζονται πλέον στις βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και θα λαμβάνουν υπόψη ολόκληρο τον κύκλο ζωής των προϊόντων και των υλικών. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 5

12 5. Ειδικό τέλος ταφής. Καθιερώνεται από το 2014 (αναβλήθηκε η εφαρμογή του έως ) το ειδικό τέλος ταφής για τις κατηγορίες αποβλήτων που κατατάσσονται στους παρακάτω κωδικούς ΕΚΑ: , , , , , , 17 01, 17 02, , , , , όταν οδηγούνται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής χωρίς προηγούμενη επεξεργασία. Το ειδικό τέλος ταφής ανά τόνο αποβλήτων που διατίθεται ορίζεται σε 35 /τόνο και αυξάνεται ετησίως και 5 /τόνο έως του ποσού των 60 /τόνο. 6. Παρακράτηση ποσών. Θεσπίζεται η παρακράτηση των ποσών, που επιβάλλονται ως χρηματικά πρόστιμα στη χώρα μας για παραβιάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, κατά τη διαδικασία κατανομής των κεντρικών αυτοτελών πόρων στους ΟΤΑ και στα νομικά τους πρόσωπα, τα οποία χρησιμοποιούν χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, ή στα οποία υπάρχουν ανενεργοί αλλά μη αποκατεστημένοι τέτοιοι χώροι, ή/και τα οποία επανειλημμένως και σκοπίμως ή όχι εμποδίζουν ή ματαιώνουν τα αναγκαία έργα υποδομής σε δίκτυα αποχέτευσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών λυμάτων. Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) εγκρίθηκε με την υπ αριθ.49 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου της (ΦΕΚ 174/Α/ ). Η αναθεώρηση του ΕΣΔΑ αφορά στη διαχείριση όλων των ρευμάτων αποβλήτων (αστικών στερεών αποβλήτων, των βιομηχανικών αποβλήτων, των ρευμάτων που υπόκεινται σε εναλλακτική διαχείριση, των ιλύων από επεξεργασία αστικών λυμάτων και υγρών αποβλήτων, των αδρανών αποβλήτων από κατασκευές και κατεδαφίσεις, των ιατρικών και των γεωργικών αποβλήτων κ.α.). Στην αναθεώρηση του ΕΣΔΑ ενσωματώνεται το σύνολο των νέων δεδομένων με βάση την Οδηγία 2008/99/ΕΚ όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το Νόμο Πλαίσιο 4042/2012 και υιοθετείται ενιαία στρατηγική σε εθνικό επίπεδο για όλο το φάσμα της παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων. Παράλληλα καθορίζονται οι προοπτικές διαχείρισης για τα επόμενα χρόνια σύμφωνα με τις τάσεις που διαγράφονται στην ΕΕ και σήμερα προσεγγίζονται με τη Στρατηγική «Ευρώπη 2020», την πρόταση για το 7ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον, το Χάρτη Πορείας για την αποδοτικότητα των πόρων, καθώς και την προγραμματιζόμενη «επανεξέταση της ευρωπαϊκής πολιτικής και νομοθεσίας για τα απόβλητα». Το ΕΣΔΑ παρέχει όλες τις βασικές κατευθύνσεις για την κατάρτιση των Περιφερειακών Σχεδίων. Σύμφωνα με το εγκεκριμένο ΕΣΔΑ, η εθνική πολιτική για τα απόβλητα είναι προσανατολισμένη στους εξής στόχους ορόσημα για το 2020: τα κατά κεφαλή παραγόμενα απόβλητα να έχουν μειωθεί δραστικά, η προετοιμασία προς επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση με χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων βιοαποβλήτων να εφαρμόζεται στο 50% του συνόλου των ΑΣΑ, η ανάκτηση ενέργειας να αποτελεί συμπληρωματική μορφή διαχείρισης, όταν έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια κάθε άλλου είδους ανάκτησης και η υγειονομική ταφή να αποτελεί την τελευταία επιλογή και να έχει περιοριστεί σε λιγότερο από το 30% του συνόλου των ΑΣΑ. Στον τομέα της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο προβλέπονται μεταξύ άλλων τα εξής: 1. Καθιέρωση της χωριστής συλλογής και ανάκτησης βιοαποβλήτων 2. Καθιέρωση της χωριστής συλλογής χαρτιού, γυαλιού, μετάλλων και πλαστικών ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 6

13 3. Ανάπτυξη δικτύου «Πράσινων Σημείων» και Κέντρων Ανακύκλωσης Εκπαίδευσης για την Διαλογή στην Πηγή (ΚΑΕΔΙΣΠ). Τα πράσινα σημεία πρέπει να συνδέονται με τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό διαχείρισης των αποβλήτων στους ΠΕΣΔΑ. 4. Εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών για τη χωριστή συλλογή. 5. Προγράμματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης των αρμόδιων φορέων για τη διαχείριση των ΑΣΑ με έμφαση στα βιοαπόβλητα. 6. Θεσμοθέτηση των αρμοδιοτήτων των δήμων, ώστε να μπορούν να υλοποιούν όλο το φάσμα των δράσεων των Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης. 7. Ανάπτυξη προγραμμάτων οικιακής και επιτόπιας μηχανικής κομποστοποίησης. 8. Διεύρυνση δικτύου χωριστής συλλογής αποβλήτων βρώσιμων ελαίων και λιπών. 9. Ένταξη νέων ρευμάτων στην εναλλακτική διαχείριση. 10. Εκπόνηση μελετών βελτιστοποίησης δικτύων συλλογής και μεταφοράς και βελτιώσεις αναβαθμίσεις στα δίκτυα συλλογής και μεταφοράς. Τα δίκτυα συλλογής θα πρέπει να επανασχεδιαστούν από τους υπόχρεους φορείς, ώστε να ενσωματωθούν τα προγράμματα χωριστής συλλογής των ειδικών ρευμάτων Ολοκλήρωση κατασκευής δικτύου υποδομών ΣΜΑ. 11. Ολοκλήρωση του δικτύου επεξεργασίας ΑΣΑ. Κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας σύμμεικτων ή/ και προδιαλεγμένων ΑΣΑ σύμφωνα με το διαχειριστικό σχέδιο κάθε περιφέρειας. Οι Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) που θα υλοποιηθούν θα πρέπει να σχεδιάζονται με σχετική ευελιξία ώστε να υπάρχει δυνατότητα σχετικής προσαρμογής σε περίπτωση ενδεχόμενης αναθεώρησης των εθνικών στόχων διαχείρισης μετά το 2020 λόγω αναθεώρησης της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας. Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να ενσωματωθούν στους ΠΕΣΔΑ και να υλοποιηθούν το αργότερο έως το έτος 2020 ή νωρίτερα ανάλογα με τις ιδιαίτερες προβλέψεις για κάθε ρεύμα αποβλήτου. Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων Σύμφωνα με την οδηγία πλαίσιο 2008/99/ΕΚ, η οποία έχει ως όραμα την αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από την παραγωγή των αποβλήτων και την πρόκληση αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και στον άνθρωπο στοχεύοντας σε μια οικονομία μηδενικών αποβλήτων, τον Δεκέμβριο του 2014 ολοκληρώθηκε το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων, το οποίο εγκρίθηκε με την υπ αριθ.49 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου της (ΦΕΚ 174/Α/ ). Η Οδηγία πλαίσιο 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα, στο άρθρο 3 δηλώνει ότι ως «πρόληψη» νοούνται τα μέτρα που λαμβάνονται πριν μία ουσία, υλικό ή προϊόν καταστούν απόβλητα, επιτυγχάνοντας α) Τη μείωση της ποσότητας των αποβλήτων, μεταξύ άλλων μέσω της επαναχρησιμοποίησης προϊόντων ή την παράταση της διάρκειας ζωής των προϊόντων β) Τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των παραγόμενων αποβλήτων στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία γ) τη μείωση του περιεχομένου των επιβλαβών ουσιών στα υλικά και προϊόντα. Λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση, το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων θέσπισε ποιοτικούς στόχους για τους ακόλουθους τομείς και ρεύματα αποβλήτων: ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 7

14 Απόβλητα τροφίμων / κουζίνας Υλικά / απόβλητα συσκευασίας Χαρτί Απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού. 2.2 ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΩΝ Οι Δήμοι διατηρούν την πλήρη αρμοδιότητα διαχείρισης των αποβλήτων από το στάδιο της πρόληψης μέχρι και αυτό της τελικής διάθεσης. Συγκεκριμένα, οι αρμοδιότητες των δήμων προσδιορίζονται ως εξής: Στο ν. 3463/2006 (κώδικας δήμων και κοινοτήτων), άρθρο 75: «Η καθαριότητα όλων των κοινόχρηστων χώρων της εδαφικής τους περιφέρειας, η αποκομιδή και διαχείριση των αποβλήτων, καθώς και η κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση συστημάτων αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού και η λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία των κοινόχρηστων χώρων και ιδιαίτερα των χώρων διάθεσης απορριμμάτων από εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με την κείμενη σχετική νομοθεσία.» στο ν. 3852/2010 (Καλλικράτης), άρθρο 94: - πρόσθετες αρμοδιότητες δήμων 25. «Η διαχείριση στερεών αποβλήτων, σε επίπεδο προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, επεξεργασίας, ανακύκλωσης και εν γένει αξιοποίησης, διάθεσης, λειτουργίας σχετικών εγκαταστάσεων, κατασκευής μονάδων επεξεργασίας και αξιοποίησης, καθώς και αποκατάστασης υφιστάμενων χώρων εναπόθεσης (Χ.Α.Δ.Α.). Η διαχείριση πραγματοποιείται, σύμφωνα με τον αντίστοιχο σχεδιασμό, που καταρτίζεται από την Περιφέρεια κατά την ειδικότερη ρύθμιση του άρθρου 186 παρ. ΣΤ αριθμ. 29 του παρόντος νόμου.» Σύμφωνα με το ν. 3536/2007 (Άρθρο 30, παρ. 1α, «Στερεά απόβλητα»): Η προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, επεξεργασία, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων σε κάθε Περιφέρεια της χώρας διενεργείται με ευθύνη των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.), που προβλέπονται στο άρθρο 7 παρ. 2 της Κ.Υ.Α /2727/ 2003 (ΦΕΚ 1909 Β / ), οι οποίοι αντιστοιχούν στις διαχειριστικές ενότητες κάθε Περιφέρειας και οι οποίοι οργανώνονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις επόμενες παραγράφους. Ακόμα, σύμφωνα με το ν. 4071/2012 (Άρθρο 13 «Σύσταση Περιφερειακών Συνδέσμων Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων», παρ.1): Εντός των διοικητικών ορίων κάθε περιφέρειας πλην της Αττικής και υπό την επιφύλαξη της παραγράφου 2 του παρόντος και του επόμενου άρθρου, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, συνίσταται περιφερειακός σύνδεσμος Φο.Δ.Σ.Α., ως Ν.Π.Δ.Δ., στον οποίο μετέχουν υποχρεωτικά όλοι οι δήμοι των διαχειριστικών ενοτήτων της περιφέρειας. Στο σύνδεσμο που δημιουργείται συγχωνεύονται υποχρεωτικά, κατά τη διαδικασία των διατάξεων του άρθρου 16 του παρόντος, οι σύνδεσμοι που έχουν συσταθεί ως Φο.Δ.Σ.Α. ή ανώνυμες εταιρείες ή άλλες επιχειρήσεις και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου των Ο.Τ.Α. κατά κλάδο ή τομέα που ασκούν αρμοδιότητες Φο.Δ.Σ.Α. Με την ίδια διαδικασία, του άρθρου 16 του παρόντος στον ανωτέρω σύνδεσμο περιέρχεται υποχρεωτικά η διαχείριση των εγκαταστάσεων προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 8

15 επεξεργασίας και διάθεσης στερεών αποβλήτων δήμων που ασκούν αρμοδιότητες Φο.Δ.Σ.Α. Σκοπός του περιφερειακού συνδέσμου Φο.Δ.Σ.Α. είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, σύμφωνα με το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), και ειδικότερα η εξειδίκευση και η υλοποίηση των στόχων και των δράσεων αυτού για την προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, θαλάσσια μεταφορά ΑΣΑ, επεξεργασία, ανάκτηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων της χωρικής τους αρμοδιότητας. Σύμφωνα και με την Κ.Υ.Α. 2527/2009 (Α 83). «Σύμφωνα με το ν.4042/2012 (άρθρο 35, παρ. 2), το ΠΕΣΔΑ αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης του συνόλου των αποβλήτων, τα οποία παράγονται σε μία Περιφέρεια, προσδιορίζει τις γενικές κατευθύνσεις για τη διαχείρισή τους, σε συμφωνία με τις κατευθύνσεις του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων και των άρθρων 22 και 23 και υποδεικνύει τα κατάλληλα μέτρα που προωθούν ιεραρχικά και συνδυασμένα: α) την πρόληψη, β) την επαναχρησιμοποίηση, γ) την ανακύκλωση, δ) άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας, και ε) την ασφαλή τελική διάθεση σε επίπεδο Περιφέρειας. Ειδικότερα, για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, λειτουργεί Φο.Δ.Σ.Α. που συστάθηκε με την υπ. αρ / απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης και στον οποίο μετέχουν υποχρεωτικά όλοι οι Δήμοι των διαχειριστικών ενοτήτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Το ΠΕΣΔΑ Κεντρικής Μακεδονίας εκπονείται και υλοποιείται από τον Περιφερειακό Σύνδεσμο Φο.Δ.Σ.Α. Κεντρικής Μακεδονίας, σύμφωνα με το εδάφιο β της παραγράφου 2 του άρθρου 35 του Ν. 4042/2012 που ισχύει για όλους τους Φο.Δ.Σ.Α. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 9

16 3. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 3.1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ, ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΟΡΙΑ Η Καλαμαριά είναι περιοχή και ομώνυμος Δήμος της Θεσσαλονίκης. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης (Π.Σ.Θ.), καταλαμβάνοντας έκταση στρεμμάτων και η περίμετρός του κατά τα 2/3 είναι παραθαλάσσια, με συνολική ακτογραμμή περίπου 6,5 χλμ. Ο πληθυσμός του Δήμου σύμφωνα με την τελευταία απογραφή το 2011, ανέρχεται σε κατοίκους, με μεικτή πυκνότητα κατ./χλμ 2. Η εκτιμούμενη χωρητικότητα σε πληθυσμό είναι κάτοικοι, ενώ οι εκτιμήσεις του Δήμου είναι ότι στην περιοχή κατοικούν περίπου κάτοικοι. Ο Δήμος χωρίζεται σε γεωγραφικές ενότητες «Συνοικίες», στις περισσότερες εκ των οποίων έχουν δοθεί κυρίως ονομασίες των Πατρίδων των προσφύγων - πρώτων κατοίκων της Καλαμαριάς. Σήμερα αυτές οι συνοικίες είναι οι ακόλουθες: Κηφισιά Καραμπουρνάκι Κουρί-Κατιρλί Αρετσού Νέα Κρήνη Αγ. Ιωάννης Βυζάντιο Αγ.Παντελεήμονας Ναύαρχος Βότσης Φοίνικας Δέρκων. Ο Δήμος Καλαμαριάς χωροταξικά βρίσκεται πάνω στον άξονα της Ανατολικής εξόδου του ΠΣΘ, στο νότιο όριο του Δήμου Θεσσαλονίκης και μέχρι τα όρια του Δήμου Πυλαίας. Στο βόρειο τμήμα συνορεύει με το Δήμο Θεσσαλονίκης ενώ βορειοδυτικά βρέχεται από θάλασσα. Ανατολικά και νοτιοανατολικά συνορεύει με το Δήμο Πυλαίας, με τον οποίο χωρίζεται από την Ανατολική Περιφερειακή Τάφρο και δυτικά και νότια βρέχεται από θάλασσα ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο πληθυσμός του Δήμου Καλαμαριάς σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ανέρχεται στους κατοίκους και η πληθυσμιακή του πυκνότητα είναι κατ./χλμ 2. Σε γενικές γραμμές η περιοχή του Δήμου Καλαμαριάς παρουσίασε πληθυσμιακή έξαρση κατά τις τελευταίες δεκαετίες και ιδιαίτερα την ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 10

17 δεκαετία , κατά την οποία ο πληθυσμός αυξήθηκε πάνω από το μισό. Η αύξηση που παρουσίασε ο Δήμος Καλαμαριάς τα τελευταία χρόνια τον κατατάσσει στην δεύτερη θέση στο σύνολο των δήμων του πολεοδομικού συγκροτήματος και ένας από τους μεγαλύτερους σε όλη την Ελλάδα. Το συμπέρασμα που προκύπτει από την πληθυσμιακή ανάλυση του Δήμου τις δύο τελευταίες δεκαετίες είναι ότι εμφανίζει ανοδικούς ρυθμούς αύξησης του πληθυσμού. Αυτό οφείλεται κύρια στις τάσεις αποκέντρωσης του αστικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, αλλά και στα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει σε σχέση με άλλες περιοχές της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης όπως το φυσικό περιβάλλον και η γειτνίαση με τη θάλασσα και η απουσία έντονων κοινωνικών προβλημάτων ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Η περιοχή του Δήμου Καλαμαριάς χαρακτηρίζεται σήμερα βασικά ως τόπος κατοικίας. Η εγγύτητα της περιοχής με το ΠΣΘ, η εύκολη πρόσβαση, η σχεδιασμένη ρυμοτομία, η θάλασσα, το φυσικό περιβάλλον και η ποιότητα ζωής, αποτέλεσαν τους κυριότερους παράγοντες που συντέλεσαν στην οικιστική ανάπτυξη της περιοχής. Η περιοχή του Δήμου Καλαμαριάς ξεκίνησε να διαμορφώνεται μετά το 1920 με την εγκατάσταση των πρώτων προσφύγων στην περιοχή. Ουσιαστικά όμως η οικιστική ανάπτυξη ξεκινά το 1927, οπότε και δημιουργείται ο αρχικός πυρήνας του οικισμού που στη συνέχεια επεκτάθηκε. Ο κόσμος, αρχικά εγκαταστάθηκε σε τυποποιημένες μονώροφες και διώροφες κατοικίες, που κτίσθηκαν μαζικά από τους φορείς αποκατάστασης προσφύγων. Μέχρι το 1965 οι οικιστικές ανάγκες ικανοποιούνταν είτε με οργανωμένη δόμηση εργατικών κατοικιών, είτε με τη σταδιακή αυτοστέγαση κατοίκων σε ιδιόκτητα ή παραχωρημένα οικόπεδα. Τη δεκαετία του 1970, με την ανάπτυξη της ανοικοδόμησης με τη μέθοδο της αντιπαροχής, άρχισε να συγκεντρώνεται στην περιοχή σημαντικό τμήμα του πληθυσμού του ΠΣΘ. Η παραπάνω τάση οφείλονταν τόσο στην υποβάθμιση περιοχών του ΠΣΘ, όσο και στις ευνοϊκές συνθήκες κατοικίας που προσέφερε η περιοχή (κοντά στη θάλασσα, γειτνίαση με το κέντρο της πόλης κλπ.). Η διαδικασία αυτή του μετασχηματισμού του αρχικού προσφυγικού οικισμού σε σύγχρονη περιοχή κατοικίας, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα με τελευταία την περιοχή του Αγίου Ιωάννη να αποτελεί χωροταξικά το σημείο της οικιστικής επέκτασης. Η σημερινή οικιστική μορφή του δήμου είναι αποτέλεσμα της σταδιακής ένταξης στο σχέδιο πόλεως περιοχών με διαφορετικό προβλεπόμενο τρόπο ανάπτυξης, διαφορετικό ιδιοκτησιακό καθεστώς και διαφορετικές χρονικές στιγμές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την έντονη διαφοροποίηση της περιοχής στη δόμηση αλλά και στο οδικό δίκτυο, τις κοινωφελείς και κοινόχρηστες εγκαταστάσεις. (ΓΠΣ, 1987). Παράλληλα με την ταχύτατη ανάπτυξη της κατοικίας, η περιοχή προσδιορίζεται και από την συγκέντρωση σημαντικών παραγωγικών δραστηριοτήτων και κυρίως αυτών που έχουν ως πυρήνα τις τουριστικές εκμεταλλεύσεις, ιδιαίτερα στην παραλιακή ζώνη. Έτσι, αναπτύσσονται εμπορικές και παροχής υπηρεσιών επιχειρήσεις τόσο στο ιστορικό κέντρο του Δήμου όσο και στην παραλιακή ζώνη. Ακόμη και ο δευτερογενής τομέας με τις βιοτεχνικές μονάδες που αναπτύσσονται περιφερειακά του Δήμου εμφανίζει μία σταθερή πορεία. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 11

18 Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του τριτογενή τομέα είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μία ζώνη αναψυχής με έντονο υπερτοπικό χαρακτήρα στον τομέα της ψυχαγωγίας και της διασκέδασης, ιδιαίτερα στην παραλιακή ζώνη της Αρετσούς. Η Ζώνη αυτή που εκτείνεται από την περιοχή του Μικρού Εμβόλου έως την περιοχή του «εξοχικού κέντρου Ρέμβη», αποτελούσε και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σημεία του θαλάσσιου μετώπου του Δήμου Καλαμαριάς και μαζί με το μέτωπο της οδού Θεμιστοκλή Σοφούλη και το μέτωπο από τη «Ρέμβη» έως τις αθλητικές εγκαταστάσεις της Μίκρας, συγκεντρώνει δραστηριότητες υπερτοπικού χαρακτήρα στον τομέα της ψυχαγωγίας και της διασκέδασης. Η παραπάνω ανάπτυξη της περιοχής έχει ως αποτέλεσμα την σημαντική επιβάρυνση των οδικών αξόνων που διοχετεύουν την κυκλοφορία από το κέντρο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος προς τις περιοχές ψυχαγωγίας και ειδικότερα των οδών Θ. Σοφούλη, Τ. Οικονομίδη, Μεταμορφώσεως, Χηλής, Ι. Πασσαλίδη, Πόντου και Ν. Πλαστήρα, ενώ με τη λειτουργία του κόμβου της Περιφερειακής Κ13 έχει επιβαρυνθεί και η φόρτιση των οδικών αξόνων που διοχετεύουν την κίνηση από τον Κ13 προς την παραλιακή ζώνη. (Σχέδιο Αξιοποίησης Παραλιακής Ζώνης Αρετσούς, ). Παράλληλα η δημιουργία σημείων πολιτιστικών δραστηριοτήτων στο κέντρο της Καλαμαριάς (θέατρο Μελίνα Μερκούρη), η ζώνη αναψυχής στο κέντρο της Καλαμαριάς (πεζόδρομος Κομνηνών), οι αθλητικές εγκαταστάσεις του Απόλλωνα Καλαμαριάς, το δημοτικό κλειστό γυμναστήριο, το κολυμβητήριο και η προοπτική αξιοποίησης του στρατοπέδου Κόδρα, συνθέτουν ένα πλέγμα δράσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη του τομέα της ψυχαγωγίας με τοπικά αλλά και υπερτοπικά χαρακτηριστικά. Ως προς τις εκπαιδευτικές υποδομές, στο Δήμο Καλαμαριάς, σε πρωτοβάθμιο επίπεδο λειτουργούν είκοσι έξι (26) Νηπιαγωγεία και δέκα οκτώ (18) Δημοτικά Σχολεία, ενώ σε δευτεροβάθμιο επίπεδο υπάρχουν δέκα (10) Γυμνάσια και οκτώ (8) Λύκεια. Στα όρια του Δήμου Καλαμαριάς λειτουργούν επίσης δύο (2) Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, ένα (1) Εργαστήριο Ελευθέρων Σπουδών, επτά (7) Ιδιωτικές Σχολές Πληροφορικής, είκοσι επτά (27) Φροντιστήρια Ξένων Γλωσσών και δέκα τέσσερα (14) Φροντιστήρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Το εκπαιδευτικό επίπεδο των κατοίκων σαφώς χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα ανεβασμένο σημειώνοντας τον υψηλότερο δείκτη αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανάμεσα στους δήμους του πολεοδομικού συγκροτήματος και ταυτίζεται με αυτό των περιαστικών Δήμων Πυλαίας, Ωραιοκάστρου και του Δήμου Μίκρας. Αναλυτικά απόφοιτοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης δηλώνουν το 26,7% των κατοίκων, δευτεροβάθμιας 39,7% και τριτοβάθμιας 25,8%. Η γενικότερη οικονομική κρίση που έπληξε το σύνολο της χώρας και η ύφεση της οικονομίας δεν άφησε αλώβητο το Δήμο Καλαμαριάς. Ήδη συγκρίνοντας τα στοιχεία του 2001 όπου η ανεργία ήταν 9,7% σήμερα εκτιμάται ότι έχει εκτοξευθεί πάνω από το 19%. Χαρακτηριστικά η ανεργία εκτοξεύτηκε από το 15,9% που ήταν το πρώτο τρίμηνο του 2011 στο 22,6% το πρώτο τρίμηνο του Αλλά και τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της ανεργίας έτσι όπως αποτυπώνονται σε εθνικό επίπεδο από την Ελληνική Στατιστική Αρχή δίνουν μία εικόνα για την εξέλιξη της και σε τοπικό επίπεδο. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι το ποσοστό ανεργίας των γυναικών (26,5%) είναι σημαντικά υψηλότερο από τα αντίστοιχο των ανδρών (19,7%). Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας παρατηρείται στους νέους ηλικίας ετών (52,7%), το οποίο στις νέες γυναίκες φθάνει στο 60,4%. Το ποσοστό των «νέων ανέργων», δηλαδή όσων εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας αναζητώντας απασχόληση, ανέρχεται στο 23,8% του συνόλου των ανέργων ενώ οι μακροχρόνια άνεργοι (αυτοί που αναζητούν από 12 μήνες ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 12

19 και άνω εργασία, ανεξάρτητα αν είναι «νέοι» ή «παλαιοί» άνεργοι), αποτελούν αντίστοιχα το 56,5%. Η κατανομή της ανεργίας, λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο εκπαίδευσης, έχει ως εξής: Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας παρατηρείται σε όσους δεν έχουν πάει καθόλου σχολείο (34,3%). Ακολουθούν τα άτομα που έχουν τελειώσει μερικές τάξεις δημοτικού (33,1%) και οι απόφοιτοι τριτάξιας μέσης εκπαίδευσης (25,2%). Τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρούνται σε όσους έχουν διδακτορικό ή μεταπτυχιακό (12%) και στους πτυχιούχους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (15,7%). Το ποσοστό ανεργίας των ατόμων με ξένη υπηκοότητα είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο των Ελλήνων υπηκόων (30,5% έναντι 21,8%). Επίσης, το 71,7% των ξένων υπηκόων είναι οικονομικά ενεργό, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το αντίστοιχο των Ελλήνων, το οποίο είναι 51,7%. Ο Δήμος Καλαμαριάς βρίσκεται κοντά στη Ζώνη Καινοτομίας του ΠΣΘ, η οποία δημιουργείται με σκοπό την έρευνα και τη χρήση καινοτομίας ως μέσο προώθησης της κοινωνικό οικονομικής ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής. Στην συγκεκριμένη περιοχή λειτουργούν σήμερα εργαστήρια έρευνας και τεχνολογίας, τα οποία ανήκουν σε διάφορες σχολές (ΑΠΘ, ΕΚΕΤΑ, Αμερικανική Γεωργική Σχολή) αλλά και ιδιώτες. Ακόμη υπάρχουν σχολές και ιδρύματα που ασχολούνται με την εκπαίδευση και την επιμόρφωση, καθώς και η παρουσία θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων (Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης, κλπ.) του Κέντρου διάδοσης των Επιστημών και του Μουσείου Τεχνολογίας, καθώς και πολλών ιδιωτικών Εταιριών υψηλής τεχνολογίας. Η περιοχή διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με το ΠΣΘ τα οποία συμβάλουν στην ανάπτυξή της. Η παραλιακή ζώνη της Αρετσούς αποτελεί προτιμητέο προορισμό για τους κατοίκους όχι μόνο του Δήμου αλλά και για αυτούς του ευρύτερου ΠΣΘ. Πλεονεκτική θέση σε σχέση με κύριες υποδομές μεταφορών όπως το αεροδρόμιο Μακεδονία, η Περιφερειακή Οδός, ο οδικός άξονας Θεσσαλονίκης Μουδανιών και κύριες οδικές συνδέσεις με το ΠΣΘ. Η ύπαρξη πολιτιστικών υποδομών μέσα στον Δήμο Καλαμαριάς (Δημοτικό Θέατρο «Μελίνα Μερκούρη», Πολιτιστικά Κέντρα, Βιβλιοθήκες, κ.ά.) και στην ευρύτερη περιοχή (Μέγαρο Μουσικής). Η ύπαρξη αθλητικών υποδομών μέσα στο Δήμο Καλαμαριάς (Γήπεδο«Απόλλωνα», Ναυτικοί Όμιλοι Θεσσαλονίκης και Καλαμαριάς, κλειστό Δημοτικό Γυμναστήριο, Αθλητικές Εγκαταστάσεις Μίκρας, κ.ά.) και στην ευρύτερη περιοχή (Αθλητικές Εγκαταστάσεις «Ποσειδωνίου», κλειστό γήπεδο μπάσκετ της ομάδας ΠΑΟΚ, κλπ.) Η ύπαρξη βιοτεχνικών και εμπορικών δραστηριοτήτων μέσα στο Δήμο Καλαμαριάς (Εμπορικό κέντρο Καλαμαριάς, Βιοτεχνική Ζώνη ΕΜΟ) και στην ευρύτερη περιοχή (Εμπορικό κέντρο «Μακεδονία», Makro cash & carry, κ.ά.). Η ύπαρξη σημαντικών ιατρικών υποδομών μέσα στο Δήμο Καλαμαριάς (Νοσοκομείο Αγίου Παύλου) και στην ευρύτερη περιοχή (Διαβαλκανικό Ιατρικό Κέντρο). Η γειτνίαση με εξειδικευμένα κρατικά και ευρωπαϊκά ινστιτούτα και οργανισμούς όπως το ΚΔΕΟΔ, το ΕΚΒΥ, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης CEDEFOP, οι εγκαταστάσεις του ΑΠΘ Σχολή Μουσικολογίας και Καλών Τεχνών, ΤΕΦΑΑ, κ.ά. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 13

20 Ωστόσο, υπάρχουν και αρνητικές επιπτώσεις από τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη της περιοχής. Τέτοιες είναι: Η πυκνή δόμηση και η οικιστική ανάπτυξη της περιοχής τροποποιεί προς το δυσμενέστερο τους όρους της ποιότητας ζωής και της λειτουργίας του αστικού ιστού (έλλειψη ελεύθερων χώρων και πρασίνου, μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα, κ.ά.). Οι περιβαλλοντικές πιέσεις που δέχεται η περιοχή τόσο από το αεροδρόμιο όσο και από οδικούς άξονες που αποτελούν κύρια πηγή θορύβου και ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ορισμένες από τις βιοτεχνικές μονάδες που βρίσκονται περιφερειακά του Δήμου προκαλούν περιβαλλοντική ρύπανση και παραγωγή αποβλήτων (αέριων, υγρών και στερεών). Η συνεχιζόμενη αύξηση του πληθυσμού και η προσέλκυση νέων οικογενειών από άλλες περιοχές του αστικού ιστού της Θεσσαλονίκης δημιουργούν πιέσεις σε έργα υποδομών. Η ύπαρξη κοινωνικών προβλημάτων στην περιοχή του Φοίνικα. (Στρατηγικό Σχέδιο Ένταξης Έργων/ Δράσεων στο Γ ΚΠΣ). Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο Δήμος Καλαμαριάς έχει χαρακτηριστικά υπερτοπικού κέντρου του τριτογενούς τομέα. Η ύπαρξη των παραγωγικών δραστηριοτήτων και των προσφερόμενων υπηρεσιών στην περιοχή, το καλύτερο φυσικό περιβάλλον, η καλύτερη ποιότητα ζωής σε συνδυασμό με τους ανοδικούς ρυθμούς αύξησης του πληθυσμού, θα συμβάλλουν ακόμη περισσότερα στην οικιστική ανάπτυξη και στη συγκέντρωση δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Με δεδομένα τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής µελέτης και τον αστικό χαρακτήρα της, ο πρωτογενής τοµέας στο σύνολό του δεν συνεισφέρει καθόλου στην ανάπτυξη της περιοχής. Ο µόνος κλάδος του πρωτογενούς τοµέα που, ενδεχομένως, έχει µια µικρή συµµετοχή είναι η αλιεία λόγω της γειτνίασης της περιοχής µε το Θερµαϊκό κόλπο και την παράδοση στον κλάδο αυτό. Ο Δήµος Καλαµαριάς καθαυτός δεν είχε ποτέ χαρακτήρα περιοχής µε κάποιου είδους βιοµηχανικήβιοτεχνική συγκέντρωση, καθώς αποτελούσε κατά πρώτο λόγο περιοχή κατοικίας, τµήµα του πολεοδοµηµένου ιστού της πόλης της Θεσσαλονίκης. Έτσι, σύµφωνα µε τις προηγούµενες µελέτες του ΓΠΣ Καλαµαριάς ούτε παλαιοτέρα καταγραφόταν συγκεντρώσεις βιοµηχανικών ή βιοτεχνικών δραστηριοτήτων στο Δήµο και γενικώς οι δραστηριότητες του δευτερογενούς τοµέα ήταν ελάχιστες. Σήµερα, οι µονάδες του δευτερογενούς τοµέα παραµένουν λίγες και διάσπαρτες και κυρίως αφορούν εργαστήρια, όπως σιδηρουργεία, αλουµινοκατασκευές, ραφεία και εργαστήρια επίπλων, τα οποία χωροθετούνται στα υπόγεια ή ισόγεια των κτιρίων µε κύρια χρήση την κατοικία. Βασικός κλάδος της οικονοµίας της περιοχής είναι ο τριτογενής τοµέας και ειδικότερα οι κλάδοι του εµπορίου, των υπηρεσιών και της αναψυχής. Σηµαντική εµπορική δραστηριότητα παρατηρείται κυρίως στους βασικούς οδικούς άξονες αλλά και στο παραδοσιακό πολεοδοµικό κέντρο γύρω από τις οδούς Κοµνηνών, Μεταµορφώσεως και Ι. Πασσαλίδη. Αρκετές εµπορικές επιχειρήσεις, εκθέσεις αυτοκινήτων ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 14

21 και επίπλων, πολυκαταστήµατα και υπεραγορές τροφίµων και οικιακού εξοπλισµού, καθώς επίσης δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών υγείας (ιδιωτικά ιατρεία και κέντρα υγείας), εκπαίδευσης και σωµατικής άσκησης είναι υπερτοπικού χαρακτήρα. Οι δραστηριότητες αυτές συγκεντρώνονται στους οδικούς άξονες µε µεγάλη διαµπερή κίνηση που συνδέουν την πόλη της Θεσσαλονίκης µε τη ζώνη εµπορίου και αναψυχής υπερτοπικού χαρακτήρα, η οποία έχει δηµιουργηθεί τα τελευταία χρόνια νότια της Καλαµαριάς, και έτσι αναπτύσσονται ουσιαστικά ως µέρος της δυναµικής ανάπτυξης του τριτογενούς τοµέα στη Θεσσαλονίκης συνολικά. Στο πολεοδοµικό κέντρο οι δραστηριότητες που καταγράφονται είναι εµπορικά καταστήµατα, επιχειρήσεις, υπεραγορές τροφίµων, υπηρεσίες υγείας (ιδιωτικά ιατρεία), υπηρεσίες εκπαίδευσης και χώροι αναψυχής. Ιδιαίτερη θέση κατέχει ο κλάδος της αναψυχής και εστίασης που συγκεντρώνεται στην παραλιακή ζώνη του Δήµου (ένα από τα παραδοσιακά κέντρα αναψυχής του ΠΣΘ). Συγκέντρωση χώρων αναψυχής, διασκέδασης και εστίασης παρατηρείται µε µεγαλύτερη ένταση επί της οδού Πλαστήρα και δευτερευόντως στην οδό Θ. Σοφούλη. Η παραλιακή ζώνη αποτελεί έναν υπερτοπικό τόπο αναψυχής και διασκέδασης κυρίως κατά τους ζεστούς µήνες του χρόνου. Ακόµη στον Δήµο Καλαµαριάς είναι εγκατεστηµένες υπηρεσίες κοινωνικής υποδοµής υπερτοπικού χαρακτήρα, όπως το Γενικό Νοσοκοµείο «Άγιος Παύλος», το αθλητικό κέντρο της Μίκρας και το τµήµα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ., υπηρεσίες οι οποίες εξυπηρετούν το σύνολο της πόλης της Θεσσαλονίκης. Τέλος, αξιοσηµείωτος είναι και ο κλάδος των ιδιωτικών υπηρεσιών και εξυπηρετήσεων που αναπτύσσεται τόσο στο παραδοσιακό πολεοδοµικό κέντρο της Καλαµαριάς όσο και σε κτίρια κατά µήκος των µεγάλων οδικών αξόνων, υπηρεσίες οι οποίες καθιστούν την περιοχή της Καλαµαριάς αλλά και του ευρύτερου νοτιοανατολικού ΠΣΘ αυτάρκη από την άποψη των εξυπηρετήσεων, στοιχεία ιδιαίτερα σηµαντικό για τη βιώσιµη ανάπτυξη της πόλης συνολικά. Γενικά, οι οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην περιοχή είναι αποτέλεσμα των γενικότερων τάσεων της οικονομίας της πόλης της Θεσσαλονίκης και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που αποκτά η χωροθέτηση οικονομικών δραστηριοτήτων τόσο στον αστικό χώρο (γραµµική ανάπτυξη κατά µήκος των βασικών αρτηριών) όσο και στον περιαστικό χώρο (διάχυση αλλά και δηµιουργία πυρήνων εκτός πόλης κέντρων) ειδικότερα του νοτιοανατολικού τµήµατος της πόλης της Θεσσαλονίκης. 3.2 ΣΗΜΕΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ, ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ ΑΣΑ Στον Πίνακα 1 αποτυπώνονται τα σημεία ειδικού ενδιαφέροντος του Δήμου τα οποία χρήζουν ειδικής διερεύνησης σε ότι αφορά την παραγωγή αποβλήτων. Στην παρούσα μελέτη πραγματοποιείται αναλυτική καταγραφή των σημείων αυτών με παραδοχές για τη σύνθεση των αποβλήτων ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας. Η Διεύθυνση Καθαριότητας Ανακύκλωσης έχει ολοκληρώσει ήδη επιτόπιες επισκέψεις στα δημοτικά σχολεία, γυμνάσια και λύκεια του Δήμου, έχοντας καταγράψει τα είδη των αποβλήτων που συλλέγονται και τον τρόπο διαχείρισης τους. Σε αυτή τη φάση γίνονται δειγματοληπτικές επισκέψεις στα σούπερ μάρκετ προκειμένου να διαπιστωθεί επίσης ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζονται τα απόβλητα τους. Η έρευνα πεδίου θα συνεχιστεί δειγματοληπτικά σε όλες τις κατηγορίες δραστηριοτήτων που καταγράφονται. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 15

22 Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, εξαιτίας του είδους αλλά και της ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων, παρουσιάζουν α) οι λαϊκές αγορές και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (μεγάλες ποσότητες βιοαποβλήτων), και β) τα εμπορικά καταστήματα και οι υπηρεσίες (μεγάλες ποσότητες χαρτιού χαρτονιού). ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΣΗΜΕΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Είδος χώρου Σύνθεση χαρακτηρισμός αποβλήτων Δημόσιες υπηρεσίες Δημαρχείο και Υπηρεσίες Δ.Καλαμαριάς Κεντρικό Δημαρχείο, Κομνηνών 58 Κτίριο στην Πλατεία Σκρα, Καραμαούνα 1 Κτίριο Πολιτικής Προστασίας Έργων Συντήρησης και Σημάνσεων, Πόντου με Αιγαίου Κτίριο Μελίνα Μερκούρη, Μεταμορφώσεως 7-9 Κτίριο Καθαριότητας Ανακύκλωσης, Εθνικής Αντίστασης 128 Κτίριο Κοινωνικής Πολιτικής, Αλληλεγγύης & Δημόσιας Τάξης, Αμισού & Παπανικόλα Κτίριο Πρασίνου και Προσωπικού, 2 Κτίρια Αγ, Νικολάου & Μικρουλέα Τα απόβλητα προσομοιάζουν τα αστικά οικιακά απόβλητα με μεγαλύτερα ποσοστά χαρτιού και μειωμένες ποσότητες βιοαποβλήτων Χαρτί έντυπο 80%, Συσκευασίες 15%, Λοιπά 5% ΚΕΠ Δ. Καλαμαριάς ΚΕΠ, Πόντου 85 & Κωνσταντινουπόλεως ΚΕΠ, Πλατεία Σκρα Αθλητικά Κέντρα Κλειστό Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο Τριπόλεως & Σουρμενών Αθλητικό Κέντρο Μίκρας Αθλητικό κέντρο Φοίνικα Δημοτικό Γήπεδο Ποδοσφαίρου «Αριστοτέλης» Ανοιχτό Δημοτικό Κολυμβητήριο, Χηλής Βιβλιοθήκες Δ. Καλαμαριάς Κεντρική Βιβλιοθήκη, Αργυρουπόλεως 34 Δαήδειος Παιδική Βιβλιοθήκη, Ελλησπόντου 15 Δανιηλίδειος Παιδική Βιβλιοθήκη, Γρεβενών & Καρολίδου 10 Βιβλιοθήκη Φοίνικα, Εθν.Αντιστάσεως & Θησέως 8 Παιδική Βιβλιοθήκη Συνοικισμού Καραμπουρνάκι, ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 16

23 Κούσκουρα 32 Παιδική Βιβλιοθήκη Συνοικισμού Κηφισιάς, Σολωμού 10 Αστυνομικά Τμήματα Αστυνομικό Τμήμα Καλαμαριάς, Ταξιαρχών 1 Λοιπά ΔΟΥ Καλαμαριάς, Εθν. Αντιστάσεως 110 Αμαξοστάσιο ΟΑΣΘ Φοίνικα, Εθν. Αντιστάσεως 167 Βιβλιοθήκη Αγ. Γεωργίου Ν. Κρήνης, Ησιόδου 10 & Πολυβίου ΔΕΤΕΚ ΑΕ, Πλαζ Αρετσούς 5 Αναψυκτήρια Μουσείο Φωτογραφίας Καλεμκερή, Παπανδρέου 48 & Αγ. Ιωάννη ΙΑΠΕ Α., Παπανδρέου 29Α-29Β ΣΥΠΑΖΑΘ, Κυζίκου 39 & Παπαδιαμάντη Τράπεζες και Λοιπές Υπηρεσίες Τράπεζες Εθνική (3 καταστήματα) Eurobank (4 καταστήματα) Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (1 κατάστημα) ΠΕΙΡΑΙΩΣ (7 καταστήματα) ALPHA BANK (4 καταστήματα) ΑΤΤΙΚΗΣ (1 κατάστημα) Λοιπές Υπηρεσίες ΔΕΗ ΟΤΕ ΕΛΤΑ Εμπορικός Σύλλογος Τα απόβλητα προσομοιάζουν τα αστικά οικιακά απόβλητα με μεγαλύτερα ποσοστά χαρτιού και μειωμένες ποσότητες βιοαποβλήτων Χαρτί έντυπο 80%, Συσκευασίες 15%, Λοιπά 5% Δομές εκπαίδευσης Σχολεία Νηπιαγωγεία (21) Δημοτικά σχολεία (18) Γυμνάσια (9) Λύκεια (8) Νηπιακοί παιδικοί σταθμοί Α' Παιδικός σταθμός, Παπακυρίτση και Χειμωνίδου Β' Παιδικός σταθμός, Ριζούντος-Αμισσού (ισόγειο) Τα απόβλητα προσομοιάζουν τα αστικά οικιακά απόβλητα με μεγαλύτερα ποσοστά χαρτιού και μειωμένες ποσότητες βιοαποβλήτων Χαρτί έντυπο 50%, ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 17

24 Γ' Παιδικός σταθμός, Ριζούντος-Αμισσού (1ος όροφος) Δ' Παιδικός σταθμός, Ερατύρας και Αντιγόνης Παιδικός σταθμός Ν. Κρήνης, Λυκούδη 2 Παιδικός σταθμός Βότση, Ερυθρού Σταυρού και Ζηργάνου Παιδικός σταθμός Φοίνικα, Εθν.Αντίστασης - Θησέως- Πινδάρου Μπίλλειος Στέγη Νηπίων, Χαλκιδώνος-Λευκωσίας Παιδικός Σταθμός «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Α», Κολοτούρου 14 Παιδικός Σταθμός «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ B», Κολοτούρου 14 Παιδικός Σταθμός ΚΕΔΚΑ, Καλαβρύτων 17 Βρεφικός Σταθμός ΚΕΔΚΑ, Αντιγόνης & Ερατύρας 35 Σχολές, Τμήματα ΑΕΙ Σχολή Δικαστών Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ Συσκευασίες 25%, Λοιπά 25% Νοσοκομεία ιατρικά κέντρα κλπ., κοινωνικά ιατρεία Νοσοκομεία, δημοτικά ιατρεία Νοσοκομείο Αγ. Παύλος Δημοτικό Ιατρείο Δήμου Καλαμαριάς Ιδιωτικά Ιατρικά Κέντρα : ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, Αδριανουπόλεως 32, ΝΕΦΡΟΜΕΝΤΙΚΑ, Εθνικής Αντιστάσεως 74 ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ, Εθνικής Αντιστάσεως ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ, Εθνικής Αντιστάσεως ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗ, Παλαμά Κ. 33 & Περικλέους ΠΛΑΤΩΝ, Κ. Καραμανλή 64, Άγ.Ιωάννης EXPRESS SERVICE. Καθ. Ρωσσίδου Απόβλητα που προσομοιάζουν τα δημοτικά απόβλητα πλην των επικίνδυνων (μολυσματικών) αποβλήτων που διατίθενται σε αδειοδοτημένες εταιρίες διαχείρισης επικίνδυνων μολυσματικών αποβλήτων ΙΚΑ ΙΚΑ ΒΟΤΣΗ, Εθν. Αντίστασης 62 ΙΚΑ (Μικροβιολογικό), Καλαντίδου ΙΚΑ 25ης Μαρτίου, Τ. Οικονομίδη 1 ΙΚΑ ΦΟΙΝΙΚΑ, Πλατεία Φοίνικα ΙΚΑ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ, Μεταμορφώσεως 16 Λοιπές κοινωνικές δομές, δομές σίτισης απόρων, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ κλπ. Κ.Α.Π.Η. Κεντρικό Κ.Α.Π.Η., κτίριο του Αριστοτέλη Κ.Α.Π.Η. Κηφισιάς, Καππαδοκίας 38 Κ.Α.Π.Η. Κρήνης, Λυκούδη 2 Κ.Α.Π.Η. Φοίνικα, Εθνικής Αντιστάσεως - Άρεως 1 Απόβλητα που προσομοιάζουν τα δημοτικά απόβλητα ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 18

25 Κ.Α.Π.Η. Καραμπουρνάκι, Καλλίδου 108 Κ.Α.Π.Η. Αγίου Ιωάννη, Ίριδος & Ισμήνης Λοιπές δομές Βοήθεια στο σπίτι, Κοινωνικό Παντοπωλείο, Τράπεζα ιματισμού, Αμισού& Παπανικόλα Στρατόπεδα Στρατόπεδο Νταλίπη, πρώην στρατόπεδο Κόδρα Απόβλητα που προσομοιάζουν τα δημοτικά απόβλητα Ξενοδοχεία, χώροι εστίασης, χώροι διασκέδασης, super market, καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος Ξενοδοχεία (1) Εστιατόρια (300) Καφετέριες (365) Super market (40) Κρεοπωλεία ιχθυοπωλεία -κατεψυγμένα (88) Οπωροπωλεία (11) Πρατήρια άρτου (161) Παντοπωλεία (386) Καφεκοπτεία (23) Κομμωτήρια (148) Κάβες (21) Λαϊκές αγορές Βιολογική Αγορά Αγ. Παντελεήμονα (1 φορά/εβδομάδα, Τετάρτη) Βιολογική Αγορά Γήπεδο Απόλλωνα (1 φορά/εβδομάδα, Σάββατο) Λαϊκή Αγορά Φοίνικα (1 φορά/εβδομάδα, Πέμπτη) Λαϊκή Αγορά Κηφισιάς (1 φορά/εβδομάδα, Παρασκευή) Λαϊκή Αγορά Καλαμαριάς (1 φορά/εβδομάδα, Πέμπτη) Λαϊκή Αγορά Ν. Κρήνης Αγ. Γιώργη (1 φορά/εβδομάδα, Τρίτη) Λαϊκή Αγορά Ν. Κρήνης (1 φορά/εβδομάδα, Σάββατο) Χαρτί/χαρτόνι 20%, βιοαπόβλητα 65%, λοιπά 15% Εμπορικά, παροχή υπηρεσιών Εμπορικά καταστήματα (335) Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών (99) 3.3 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ ΑΣΑ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΓΕΝΙΚΑ Η διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της χώρας με σημαντικές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 19

26 Με δεδομένη την υφιστάμενη οικονομική κρίση, και με σκοπό τον, κατά το μέτρον του δυνατού, περιορισμό των αυξήσεων των δημοτικών τελών (ως συνέπεια αύξησης του κόστους διαχείρισης) ο Δήμος δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση και εφαρμογή δράσεων προς την κατεύθυνση της επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης μέρους των ΑΣΑ. Στο πλαίσιο αυτό ο Δήμος Καλαμαριάς έχει ξεκινήσει από το 2007 την εφαρμογή προγραμμάτων εναλλακτικής διαχείρισης στις ακόλουθες οκτώ κατηγορίες υλικών: Απόβλητα συσκευασιών Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) Χρησιμοποιημένα ελαστικά οχημάτων Εγκαταλελειμμένα οχήματα Απόβλητα Ελαίων (ΑΕ) δημοτικών οχημάτων και λιμενικών εγκαταστάσεων Χρησιμοποιημένοι Συσσωρευτές Μολύβδου-Οξέος και Ni-Cd οχημάτων Χρησιμοποιημένες Φορητές Ηλεκτρικές Στήλες. Παράλληλα με τις δράσεις εναλλακτικής διαχείρισης, ο Δήμος Καλαμαριάς προωθεί πρόγραμμα οικιακής κομποστοποίησης και ανακύκλωσης χρησιμοποιημένων μαγειρικών λαδιών, ενώ συνεργάζεται με αδειοδοτημένες εταιρίες για τη διαχείριση των ογκωδών και ΑΕΚΚ (Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων). Στην παρούσα Ενότητα θα καταγραφεί το σύνολο των πληροφοριών που αφορούν στην υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης των αστικών αποβλήτων του Δήμου. Ειδικότερα θα αναλυθούν: Το είδος και η ποσότητα των συλλεγόμενων αποβλήτων Η ποιοτική σύνθεση των αποβλήτων Οι συνεργασίες του Δήμου με τα συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης Η υπηρεσιακή δομή της Διεύθυνσης Καθαριότητας Ανακύκλωσης Η υφιστάμενη διαδικασία συλλογής, μεταφοράς, επεξεργασίας, διάθεσης. Ο υφιστάμενος εξοπλισμός διαχείρισης των αποβλήτων ΕΙΔΟΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΕΓΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Στην παρούσα Ενότητα πραγματοποιείται καταγραφή του είδους των αποβλήτων που συλλέγονται από την Υπηρεσία καθαριότητας του Δήμου, καθώς επίσης και τα αντίστοιχα ποσοτικά στοιχεία των αποβλήτων. Τα δεδομένα που αξιοποιήθηκαν προέρχονται από τα στοιχεία που τηρούνται από την Υπηρεσία Καθαριότητας, από επίσημα στοιχεία του Φο.Δ.Σ.Α. Κ.Μακεδονίας, καθώς επίσης από τα αδειοδοτημένα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 20

27 Σύμφωνα με την υπ αριθ. πρωτ. 7029/ απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης, ο Δήμος Καλαμαριάς διαθέτει άδεια συλλογής μεταφοράς στερεών (μηεπικίνδυνων αποβλήτων) για το σύνολο των δημοτικών αποβλήτων όπως αυτά κωδικοποιούνται στον ΕΚΑ (κωδικός 20 του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων), καθώς επίσης και για ορισμένα απόβλητα από: συσκευασίες, απορροφητικά υλικά κλπ (κωδικός 15 του ΕΚΑ) οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους κλπ (κωδικός του ΕΚΑ) ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό (κωδικός του ΕΚΑ) κατασκευές και κατεδαφίσεις (κωδικός 17 του ΕΚΑ). Στο ακόλουθο διάγραμμα απεικονίζεται σχηματικά η υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης των δημοτικών στερεών αποβλήτων. Σύμμεικτα απορρίμματα (περιλαμβάνονται τα επεξεργασμένα ογκώδη και το υπόλειμμα) X.Y.T.A. Μαυροράχης ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Ειδικά ρεύματα εναλλακτικής διαχείρισης Είδος αποβλήτου Συσκευασίες ΑΕΚΚ ΑΗΗΕ ΑΕ Συσσωρευτές οχημάτων Εγκαταλειμμένα οχήματα Ελαστικά Συνεργαζόμενο Σύστημα ΕΕΑΑ Α.Ε. ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε. ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε. ΕΝ.ΔΙ.Α.Λ.Ε. Α.Ε. ΣΥΔΕΣΥΣ Α.Ε. ΕΔΟΕ Α.Ε. ECO-ELASTIΚA Οικιακά Στερεά Απόβλητα Η συλλογή και μεταφορά των οικιακών στερεών αποβλήτων πραγματοποιείται από το Τμήμα Καθαριότητας Ανακύκλωσης σύμφωνα με πρόγραμμα αποκομιδής που παρουσιάζεται σε επόμενη ενότητα. Στην παρούσα ενότητα θα εξεταστούν τα απόβλητα τα οποία συλλέγονται στους πράσινους κάδους και όχι τα ανακυκλώσιμα στερεά απόβλητα τα οποία συλλέγονται στους μπλε κάδους. Η διάθεση των αποβλήτων πραγματοποιείται στον Χ.Υ.Τ.Α. Μαυροράχης. Στο Γράφημα 1 απεικονίζονται οι ετήσιες ποσότητες αστικών αποβλήτων που οδηγήθηκαν σε υγειονομική ταφή από το 2006 ως το 2014 (τα στοιχεία προέρχονται από τα ζυγολόγια του Φο.Δ.Σ.Α. Κ. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 21

28 Μακεδονίας). Είναι εμφανές ότι από το 2006 ως και το 2009, έτη κατά τα οποία ξεκίνησε η εφαρμογή των προγραμμάτων εναλλακτικής διαχείρισης στον Δήμο Καλαμαριάς, οι ποσότητες των αποβλήτων που διατέθηκαν στον Χ.Υ.Τ.Α. είναι μειωμένες σε ποσοστό 43% (λόγω αύξησης του αντίστοιχου ποσοστού εναλλακτικής διαχείρισης). Στη συνέχεια, τα έτη 2009 και 2010, παρουσιάζεται μία σταθερότητα, ενώ τα έτη 2011 ως 2014 οι ποσότητες των αποβλήτων που οδηγήθηκαν στον Χ.Υ.Τ.Α. Μαυροράχης εμφανίζονται σημαντικά μειωμένες (συνολικά την τελευταία τριετία η μείωση ανέρχεται σε 24%). Η παραπάνω μείωση αποτελεί συνέπεια της γενικότερης οικονομικής κρίσης της χώρας η οποία έχει οδηγήσει σε περιορισμό της κατανάλωσης και κατ επέκταση στον περιορισμό παραγωγής αποβλήτων σε πανελλαδική κλίμακα. Σημειώνεται ότι σε άλλους Δήμους της επικράτειας οι ποσότητες των αστικών αποβλήτων που οδηγήθηκαν σε χώρους υγειονομικής ταφής την τελευταία διετία έχει εμφανίσει μείωση της τάξης του 20% περίπου. ΓΡΑΦΗΜΑ 1: ΕΤΗΣΙΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΘΗΚΑΝ ΠΡΟΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΤΑΦΗ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ (ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ) Στο ακόλουθο Γράφημα 2 παρουσιάζονται οι ημερήσιες ποσότητες αστικών αποβλήτων που οδηγήθηκαν στο Χ.Υ.Τ.Α. ανά κάτοικο του Δήμου για τα έτη 2006 ως και Ο υπολογισμός των ανωτέρω ποσοτήτων για τα έτη 2006 ως 2010 βασίστηκε στην απογραφή του πληθυσμού των ετών 2001, ενώ για τις ποσότητες του 2011 ως 2014 χρησιμοποιήθηκαν τα στοιχεία της απογραφής Το 2006, πριν την έναρξη εφαρμογής των προγραμμάτων εναλλακτικής διαχείρισης, η ημερήσια ποσότητα αστικών αποβλήτων η οποία οδηγούνταν σε Χ.Υ.Τ.Α. ήταν 1,97 Kg/κάτοικο, ενώ η αντίστοιχη ποσότητα το 2014 ανήλθε σε 0,84 Kg/κάτοικο, εμφανίζει δηλαδή μείωση της τάξης του 57%. Μέχρι και το 2010 η μείωση ήταν αποτέλεσμα της αύξησης της εκτροπής των αστικών αποβλήτων λόγω της εφαρμογής συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης, ενώ για τα έτη 2011 ως και 2014 η μείωση οφείλεται κυρίως στην οικονομική κρίση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 22

29 ΓΡΑΦΗΜΑ 2: ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΟΙΚΟ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΘΗΚΑΝ ΠΡΟΣ ΤΑΦΗ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ (ΣΕ ΚΙΛΑ) Στο Γράφημα 3 απεικονίζονται οι μηνιαίες ποσότητες οικιακών μη ανακυκλώσιμων αποβλήτων για τα έτη 2006 ως 2014 σε τόνους. Παρατηρώντας το γράφημα προκύπτει το συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει ουσιαστική μηνιαία διακύμανση στην ποσότητα των αποβλήτων που συλλέγονται, καθώς επίσης ότι τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο οι ποσότητες εμφανίζονται μειωμένες εξαιτίας της μετακίνησης του πληθυσμού εκτός της πόλης σε θερινούς προορισμούς. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 23

30 ΓΡΑΦΗΜΑ 3: ΜΗΝΙΑΙΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΜΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ (ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ) Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στις ποσότητες των αποβλήτων των Γραφημάτων 1, 2 και 3 περιλαμβάνεται το υπόλειμμα το οποίο προκύπτει α) από την επεξεργασία των ανακυκλώσιμων αποβλήτων συσκευασίας που παραδίδονται στο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.) Θέρμης και β) από την επεξεργασία των ογκωδών αποβλήτων από την συνεργαζόμενη με τον Δήμο εταιρία. Ανακυκλώσιμα Στερεά Απόβλητα (Συσκευασίες) Σχετικά με την εναλλακτική διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας (χάρτινες, πλαστικές, μεταλλικές και γυάλινες), ο Δήμος Καλαμαριάς συνεργάζεται από το 2005 με το συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΊΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Α.Ε. (Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε.)». Η συλλογή των συσκευασιών πραγματοποιείται στους μπλε κάδους ανακύκλωσης και στη συνέχεια η αποκομιδή εκτελείται από απορριμματοφόρα που έχουν διατεθεί στον Δήμο από την Ε.Ε.Α.Α. Οι ποσότητες των ανακυκλώσιμων αποβλήτων συσκευασίας που συλλέγονται, παραδίδονται στο Κ.Δ.Α.Υ. Θέρμης που λειτουργεί υπό την εποπτεία της Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε. Στο Γράφημα 4 απεικονίζονται οι ποσότητες των αποβλήτων συσκευασίας τα οποία συλλέχθηκαν από την Υπηρεσία Καθαριότητας κατά τα έτη 2008 ως Στο ίδιο γράφημα παρουσιάζονται επίσης οι ποσότητες των αξιοποιημένων αποβλήτων συσκευασίας. Όπως μπορεί να διαπιστωθεί από την παρατήρηση του γραφήματος, το ποσοστό αξιοποίησης των συσκευασιών που συλλέγονται ανέρχεται σε 65% περίπου, με το υπόλειμμα που προκύπτει μετά τη διαλογή και οδηγείται στον Χ.Υ.Τ.Α. να φτάνει στο 35%. Το ποσοστό του υπολείμματος εμφανίζει ανοδικές τάσεις τα τελευταία χρόνια εξαιτίας εν μέρει και της «λεηλασίας» των μπλε κάδων από τους γυρολόγους η οποία έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις. ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 24

31 Σε αντιστοιχία με τα αστικά απόβλητα που οδηγούνται προς υγειονομική ταφή, στις ποσότητες των οποίων παρατηρήθηκε μείωση την τελευταία πενταετία κατά 25% περίπου, και οι συσκευασίες που οδηγούνται προς ανακύκλωση μειώθηκαν σε ποσοστό 20% περίπου. ΓΡΑΦΗΜΑ 4: ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΣΥΛΛΕΧΘΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ (ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ) Ογκώδη ΑΕΚΚ (Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων) Μεγάλο ποσοστό των δημοτικών αποβλήτων αποτελούν τα ογκώδη απόβλητα και τα ΑΕΚΚ, τα οποία είτε βρίσκονται εγκαταλειμμένα σε κοινόχρηστους χώρους, είτε συλλέγονται από την Υπηρεσία Καθαριότητας κατόπιν ειδοποίησής της από τους δημότες. Η αποκομιδή των εν λόγω αποβλήτων πραγματοποιείται από τον Δήμο με ανοιχτά φορτηγά τα οποία στη συνέχεια οδηγούνται σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις διαχείρισης ΑΕΚΚ (συνεργαζόμενες με συλλογικά συστήματα διαχείρισης ΑΕΚΚ). Στον ακόλουθο πίνακα παρατίθενται ποσοτικά στοιχεία που αφορούν στη συλλογή ογκωδών αποβλήτων και ΑΕΚΚ του Δήμου Καλαμαριάς κατά την πενταετία 2010 ως ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΟΓΚΩΔΩΝ ΚΑΙ ΑΕΚΚ ΠΟΥ ΣΥΛΛΕΧΘΗΚΑΝ ΤΗΝ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ (ΣΕ ΤΟΝΟΥΣ) Ογκώδη ΑΕΚΚ Συνολική ποσότητα για την πενταετία (σε τόνους) Μέση ετήσια ποσότητα για την πενταετία (σε τόνους) Σημειώνεται ότι στα ογκώδη περιλαμβάνονται και τα κλαδιά τα οποία προέρχονται τόσο από εργασίες της Διεύθυνσης Πρασίνου του Δήμου όσο και από δημότες. Τα κλαδιά αποτελούν περίπου το 20% των ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ 25