Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗ ΠΟΡΕΙΑ ΜΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑΣ. ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ.

Transcript

1 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗ ΠΟΡΕΙΑ ΜΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑΣ. ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ. y ΜΑΡΙΑ Γ. ΚΑΤΣΩΝΗ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ Π.Σ.Ε ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004

2 β>ι ;s \

3 Στην αδερφή μου Αναστασία

4 -3 - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΑΥΣΗ 1.1 ΕΝΝΟΙΑ 1.2 ΣΚΟΠΟΣ 1.3 ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 2.1 ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ 2.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ Ε.Γ.Λ.Σ 2.3 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΟΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑ ΒΙΒΑΙΟΓΡΑΦΙΑ 2.4 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ 2.5 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΑΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΙΝΗΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΠΑΓΙΩΝ 25 26

5 2.5.7 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 2.6 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΜΙΚΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΑΠΑΝΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΠΑΓΙΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ ΠΡΟ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΠΡΟ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΔΑΝΕΙΑΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΠΑΓΙΑ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΓΙΩΝ ΠΡΟΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΘΧΡΕΩΣΕΙΣ ΑΡΙΘΜΘΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΤΟΚΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΕΡΔΗ ΚΑΤΑ ΜΕΤΟΧΗ ΜΕΡΙΣΜΑ ΚΑΤΑ ΜΕΤΟΧΗ Η ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΜΕΡΙΣΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ 45 46

6 TO ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΩΝ ΔΙΑΝΕΜΟΜΕΝΩΝ ΚΕΡΔΩΝ Η ΜΕΡΙΣΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ 50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ «ΣΤΡΑΤΟΝΙΚΟΣ ΤΟΜΠΟΥΛΙΔΗΣ Α.Β.Ε.Ε.» 51 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 52 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑΤΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 53 ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΡΙ0ΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 58 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 60

7 Σκοπός της εργασίας αυτής που έχει θέμα: «Η συμβολή της ανάλυσης Οικονομικών Καταστάσεων με αριθμοδείκτες για την επιτυχή πορεία μιας Οικονομική Μονάδας. Σχετική Εφαρμογή» είναι η παρουσίαση των σύγχρονων μεθόδων χρηματοοικονομικής αναλύσεως των λογιστικών καταστάσεων των επιχειρήσεων, προκειμένου τα πορίσματά της να αποτελέσουν γνώμονα στη λήψη αποφάσεων οικονομικού περιεχομένου, βασιζόμενων σε επιστημονικά κριτήρια. Η χρηματοοικονομική ανάλυση ενδιαφέρει πολλές κατηγορίες μεμονωμένων ατόμων και οικονομικών οργανισμών, ανάλογα με τη θέση που κατέχει και το ρόλο που παίζει καθένα από αυτά στην οικονομία. Η εργασία αυτή απευθύνεται σε όλους εκείνους που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τη χρήση των σύγχρονων μεθόδων χρηματοοικονομικής αναλύσεως των λογιστικών καταστάσεων των επιχειρήσεων. Τελειώνοντας θα ήθελα να εκφράσω θερμές ευχαριστίες στον καθηγητή του Τ.Ε.Ι. Καβάλας κ. Μπαλτσή Κων/νο, κατ αρχάς γιατί μου ανέθεσε σα θέμα της πτυχιακής μου διατριβής ένα τόσο σημαντικό και πρακτικό θέμα και στη συνέχεια γιατί με τις οδηγίες και τη βοήθειά του συνέβαλε στην ολοκλήρωση αυτής της εργασίας, καθώς επίσης και τον υπεύθυνο λογιστηρίου της εταιρίας «ΣΤΡΑΤΟΝΙΚΟΣ ΤΟΜΠΟΥΛΙΔΗΣ Α.Β.Ε.Ε.» κ. Ιωάννη Τομπουλίδη για την παραχώρηση στοιχείων της εταιρίας που θα γίνει η σχετική εφαρμογή. Δράμα Ιούλιος 2004 Μαρία Κατσώνη Φοιτήτρια Τ.Ε.Ι. Καβάλας

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 1.1 ΕΝΝΟΙΑ Η χρηματοοικονομική ανάλυση είναι ένα σύστημα πληροφόρησης που αντλεί τα δεδομένα του από τις δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις και άλλες πηγές (άλλα συμπληρωματικά στοιχεία που δεν παρέχονται από τις καταστάσεις αλλά συνδέονται με τις διάφορες πτυχές της επιχείρησης), δημιουργεί την πληροφόρηση με την μελέτη, αξιολόγηση και ερμηνεία των σχέσεων και τάσεων μεταξύ των διαφόρων χρηματοοικονομικών δεδομένων που γίνεται με ποσοτικά και ποιοτικά μέσα και παρέχει την πληροφόρηση που αναφέρεται σε προβλέψεις σχετικά με την μελλοντική κατάσταση και επίδοση της επιχείρησης στους εκτός της επιχείρησης λαμβάνοντες αποφάσεις. 1.2 ΣΚΟΠΟΣ Τρεις είναι σι βασικοί σκοποί της χρησιμοποίησης των χρηματσσικονσμικών δεδομένων, ανεξάρτητα από τον συγκεκριμένο υπεύθυνο λήψης αποφάσεων. Οι βασικοί αυτοί σκοποί είναι οι ακόλουθοι: Α) Μέτρηση της προηγούμενης επίδοσης της επιχείρησης (measurement of past performance). Αυτός που είναι υπεύθυνος για τη λήψη αποφάσεων πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζει ποια είναι η επίδοση της επιχείρησης στο παρελθόν. Για το σκοπό αυτό, πληροφόρηση που αναφέρεται σε στοιχεία όπως, καθαρό εισόδημα, όγκος πωλήσεων, ροή μετρητών, κεφάλαιο κίνησης και ποσοστό απόδοσης πάνω στο επενδυμένο κεφάλαιο, βοηθάει να εκτιμηθεί η επιτυχής ή μη απόδοση της επιχείρησης και η αποτελεσματικότητα της διοίκησης της επιχείρησης. Επίσης η πληροφόρηση δίνει τη δυνατότητα στον υπεύθυνο λήψης ' ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΔΗΧ ΚΛΕΑΝΘΗΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ, σελ 1

9 αποφάσεων να προχωρήσει σε συγκριτική ανάλυση της μιας επιχείρησης με τις άλλες. Β) Μέτρηση της παρούσας κατάστασης της επιχείρησης (measurement of the present condition of the business). O υπεύθυνος λήψης αποφάσεων θα πρέπει να έχει δεδομένα για τη σημερινή κατάσταση της επιχείρησης. Για το σκοπό αυτό πληροφόρηση σχετικά με τα είδη των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, την ταμειακή της θέση, το ύψος των κερδών που παρακρατήθηκαν, τη σχέση ιδίων και ξένων κεφαλαίων, βοηθάει τον υπεύθυνο λήψης αποφάσεων να εκτιμήσει τις επιτυχίες και αποτυχίες του παρελθόντος. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η πληροφόρηση αυτή βοηθάει στην εκτίμηση των μελλοντικών δυνατοτήτων της επιχείρησης. Γ) Πρόβλεψη των μελλοντικών δυνατοτήτων της επιχείρησης (prediction of the future potentials of the business). Τα άτομα που χρησιμοποιούν τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις λαμβάνουν αποφάσεις επιλέγοντας από αρκετές εναλλακτικές πορείες δράσης. Κάθε πσρεία δράσης θα προκαλέσει διαφορετικά αποτελέσματα στο μέλλον, πολλά δε από αυτά τα αποτελέσματα είναι χρηματοοικονομικής φύσης. Κατά τη διαδικασία λσιπόν λήψης απόφασης, τα υπεύθυνα άτομα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της πρόβλεψης της πιθανής μελλοντικής επίδρασης. Όλες οι αποφάσεις λοιπόν έχουν μελλοντικό προσανατολισμό. Δεν επηρεάζουν το παρελθόν. Παρόλα αυτά κατά την πρόβλεψη της πιθανής μελλοντικής επίδρασης μιας απόφασης θα πρέπει να τονισθεί ότι αξιόπιστες μετρήσεις του τι συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν, είναι πολύτιμες. Αυτό είναι ιδιαίτερα αληθές όταν η απόφαση σχετίζεται με την επιχείρηση. Οι τάσεις στις πρόσφατες πωλήσεις και το κέρδος μιας επιχείρησης είναι καλοί δείκτες του τι είναι δυνατόν λογικά να αναμένεται στο μέλλον. Η πρωταρχική αξία του πρώτου και του δεύτερου σκοπού είναι να βοηθήσει στην πραγματοποίηση του τρίτου σκοπού. Κατά συνέπεια, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων πρέπει να στηρίζσνται ουσιαστικά στα προηγούμενα δεδομένα που

10 εμφανίζονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις για την πραγματοποίηση εκτιμήσεων και προβλέψεων των πιθανών μελλοντικών δυνατοτήτων^. 1.3 ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Το σετ των ετήσιων λογιστικών καταστάσεων σήμερα περιλαμβάνει συνήθως και το γράμμα του προέδρου της εταιρίας στο οποίο συνοψίζονται οι δραστηριότητες της προηγούμενης χρήσης και πρσβάλλονται επίσης και οι προοπτικές της επιχείρισης για το άμεσο μέλλον. Περιγράφονται επίσης στοιχεία, εικονογραφημένα πολλές φορές, για τα προϊόντα και τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης και άλλες ενδιαφέρουσες μη τυποποιημένες πληροφορίες. Το τμήμα που περιέχει τις απαραίτητες λογιστικές καταστάσεις περιλαμβάνει τις εξής τουλάχιστον πληροφορίες: Α) Ισολογισμός Β) Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης Γ) Πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων Δ) Κατάσταση λογαριασμού γενικής εκμετάλλευσης Ε) Προσάρτημα Α) ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ο ισολογισμός παρέχει πληροφορίες για τους οικονομικούς πόρους μιας επιχείρησης και τις απαιτήσεις / δικαιώματα σε αυτές των πιστωτών ή τους ιδιοκτήτες, σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ο ισσλογισμός, δηλ. συνιστά την οικονομική φωτογραφία της μονάδας σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ο ισολογισμός θεωρείται το πιο σημαντικό από άποψη οικονομικής πληροφόρησης έγγραφο γι αυτό ακόμη και σήμερα σ όρος «ισολογισμός» επικράτησε να π. ΠΕΤΡΟΥΛΑΣ, Ανάλυσιι οικονομικών καταστάσεων Επιχ/σεων -Χρηματοδότιισιι τι κίνησιις

11 σημαίνει συχνά και τα τέσσερα έγγραφα μαζί (αποτελέσματα χρήσης, πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων, προσάρτημα).. Πρόκειται για το λογαριασμό 89 «Ισολογισμός»^, του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, που χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης, οπότε καταρτίζεται υποχρεωτικά η κατάσταση του ισολογισμού της χρήσης. Χρησιμοποιείται στο τέλος κάθε χρήσης και μετά την έναρξη της νέας χρήσης που ακολουθεί για τις «εγγραφές κλεισίματος και ανοίγματος των λογαριασμών του ισολογισμού». Η κατάσταση του ισολογισμού: Καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών των οικονσμικών μονάδων, όπου για κάθε οικονομικό μέγεθος γίνεται συσχέτιση με τον ή τους κωδικούς αριθμούς των αντίστοιχων λογαριασμών. Δημοσιεύεται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε χρήσης, μαζί με την κατάσταση του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης, τον πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων και το προσάρτημά τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας που ισχύει κάθε φορά. Στο ενεργητικό του ισολογισμού εμφανίζονται τα περιουσιακά στοιχεία της οικονομικής μονάδας σύμφωνα με το βαθμό ρευστότητας και κινητικότητάς τους, όπου βραδέως ρευστοποιήσιμα τοποθετούνται πρώτα (πάγια, συμμετοχές) και ακολουθούν τα ευκολότερα ρευστοποιήσιμα (αποθέματα, απαιτήσεις), με την ακόλουθη σειρά: Α, Οφειλόμενο κεφάλαιο. Β. Έξοδα εγκατάστασης. Γ. Πάγιο ενεργητικό. Δ. Κυκλοφορούν Ενεργητικό Ε. Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού. ΚΩΣΤΑΣ Ε. ΜΠΑΛΤΣΗΣ. ΑΝΑΑΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, σελ. 27

12 Στο παθητικό του ισολογισμού εμφανίζονται οι υποχρεώσεις της σικονομικής μονάδας σύμφωνα με το βαθμό ληκτότητάς (χρονολογικής λήξης) τους. Οι πάγιες υποχρεώσεις αυτές προς τους φορείς της οικονομικής μονάδας (ίδια κεφάλαια), τοποθετούνται πρώτα και ακολουθούν οι μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες υπσχρεώσεις με την ακόλουθη σειρά: Β. Προβλέψεις για κινδύνους και έξοδα. Γ. Υποχρεώσεις. Δ. Μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού. Η διαφορά ανάμεσα στα περιουσιακά στσιχεία του ενεργητικού (Ε) και τις υποχρεώσεις της σικσνομικής μονάδας (Υ) δίνει την καθαρή περιουσία (ΚΠ) ή καθαρή θέση (ΚΘ). Η σχέση αυτή είναι θεμελιώδους σημασίας για τη Λσγιστική και εκφράζεται από τις ισότητες; Ε = Π Και Ε = Υ + ΚΘ Β) ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης είναι η οικονομική κατάσταση που εμφανίζει τα συνολικά καθαρά αποτελέσματα τα οποία πραγματοποιούνται, μέσα στη χρήση που κλείνει, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της οικονομικής μονάδας'*. ΥΠΕΘΟ, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ, Β έκδοση ΑΘΗΝΑ 1987, σελ

13 - 12- Πρόκειται για το λογαριασμό 86 «Αττοτελέσματα Χρήσης», του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, που χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης, οπότε καταρτίζεται υποχρεωτικά η κατάσταση των αποτελεσμάτων χρήσης. Καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών αμέσως μετά τον ισολογισμό. Η κατάσταση του λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσης; Περιλαμβάνει και τα έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα (έσοδα, κέρδη - έξοδα, ζημίες Τις μη ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος αποσβέσεις παγίων, Δημοσιεύεται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε χρήσης, μαζί με τον ισολογισμό και Εμφανίζει τα συνολικά καθαρά αποτελέσματα της κλειόμενης χρήσης, πριν από την αφαίρεση των φόρων που αναλογούν στα κέρδη. Γ) ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Ο Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων είναι η οικονομική κατάσταση που εμφανίζει τον τρόπο διάθεσης των καθαρών αποτελεσμάτων της χρήσης που κλείνει από το σύνολο των δραστηριοτήτων μιας οικονομικής μονάδας. Πρόκειται για το λογαριασμό 88 «Αποτελέσματα προς Διάθεση» τσυ Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, που χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης^, όταν γίνεται διάθεση κερδών, οπότε καταρτίζεται υποχρεωτικά πίνακας διάθεσης καθαρών κερδών. ' ΥΠΕΘΟ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ, Β έκδοση ΑΘΗΝΑ 1987, σελ,

14 ο Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων; Καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών αμέσως μετά τον ισολογισμό και την κατάσταση του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης όπου για κάθε οικονομικό μέγεθος γίνεται συσχέτιση με τον ή τους κωδικούς αριθμούς των αντίστοιχων λογαριασμών του σχεδίου λογαριασμών. Δημοσιεύεται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε χρήσης, μαζί με τον ισολογισμό και τα αποτελέσματα χρήσης. Εμφανίζει εκτός από τα καθαρά αποτελέσματα της χρήσης και τα υπόλοιπα της προηγούμενης ή προηγούμενων χρήσεων, τις διαφορές φορολογικού ελέγχου προηγούμενων χρήσεων και στην περίπτωση κερδών προς διάθεση, τον τρόπο διανομής των. Δ) ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ Η Κατάσταση Λογαριασμού Γενικής Εκμετάλλευσης είναι η οικονομική κατάσταση που εμφανίζει τα καθαρά τακτικά και ανόργανα αποτελέσματα τα οποία πραγματοποιούνται, μέσα στη χρήση που κλείνει, από την εκμετάλλευση των διαφόρων δραστηριοτήτων της οικονομικής μονάδας. Πρόκειται για το λογαριασμό 80 «Γενική Εκμετάλλευση», του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, που χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης, οπότε καταρτίζεται υποχρεωτικά η κατάσταση του λογαριασμού Γενικής Εκμετάλλευσης. Αποτελεί αναπόσπαστο συμπλήρωμα του ισολογισμού και καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών αμέσως μετά την καταχώριση του ισολογισμού, του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης και του πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων. Η κατάσταση λογαριασμού γενικής εκμετάλλευσης δε δημοσιεύεται υποχρεωτικά.

15 Ε) ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Το Προσάρτημα του Ισολογισμού και των Αποτελεσμάτων Χρήσης είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα των οικονομικών αυτών καταστάσεων, με το οποίο δίνονται διάφορες πρόσθετες ή επεξηγηματικές πληροφορίες. Οι πληροφορίες αυτές έχουν σκοπό να διευκολύνουν όλους τους παράγοντες προς τους οποίους απευθύνονται οι οικονομικές καταστάσεις, στο να κατανοούν το περιεχόμενό τους, να προσδιορίζουν την αληθινή οικονομική κατάσταση και τα ακριβή αποτελέσματα των οικονομικών μονάδων. Το προσάρτημα χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης, οπότε καταρτίζεται και δημοσιοποιείται υποχρεωτικά με την καταχώρησή του στο Μητρώο Εταιριών και Εταιριών Περιορισμένης Ευθύνης του Υπουργείου Εμπορίου. Δε δημοσιεύεται στις εφημερίδες, όπως συμβαίνει με τις οικονομικές καταστάσεις του ισολογισμού, αποτελεσμάτων χρήσης και πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων. Στο προσάρτημα περιλαμβάνονται οι ακόλουθες πληροφορίες: 1. οι μέθοδοι αποτίμησης, αποσβέσεων, προβλέψεων και αναπροσαρμογής αξιών στοιχείων του ενεργητικού. 2. οι πρόσθετες αποσβέσεις του πάγιου ενεργητικού. 3. συμμετοχές της οικονομικής μονάδας >= 10% 4. ο αριθμός και η ονομαστική αξία των νέων μετοχών της εταιρίας, για τις οποίες έγινε εγγραφή κατά τη διάρκεια της χρήσης. 5. οι υποχρεώσεις της οικονομικής μονάδας που καλύπτονται με εμπράγματες ασφάλειες, με αναφορά της φύσης και της μορφής τους. 6. οι καθαρές πωλήσεις κατά κατηγορίες δραστηριοτήτων και κατά γεωγραφικές περιοχές. 7. ο μέσος αριθμός του προσωπικού που απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια της χρήσης, με ανάλυση αμοιβών, κοινωνικών επιβαρύνσεων. 8. οι κάθε μορφής εγγυήσεις που δεν εμφανίζονται στο παθητικό. 9. οι μεταβολές των πάγιων στοιχείων: ΑΔΑΜΙΔΗΣ Α. ΑΡΓΥΡΗΣ. ΑΝΑΑΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, σελ. 67

16 αξία κτήσης αγορές εξαγωγές αποό^έσεις της χρήσης συνολικές αποσβέσεις αναπόσβεστη αξία, στο τέλος της χρήσης

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 2.1. ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ Η χρήση των αριθμοδεικτών στην οικονομική ανάλυση δίνει στον αναλυτή μία γενική εικόνα της οικονομικής κατάστασης μίας επιχείρησης, έτσι ώστε ο αναλυτής να μπορεί στη συνέχεια ν' αποφασίσει ποιες πρόσθετες πληροφορίες πρέπει να ερευνήσει για να καταλήξει στη λήψη μίας ορθολογικής απόφασης. Αριθμοδείκτης είναι κατ αρχήν η σχέση μεταξύ δύο μεγεθών, η οποία εκφράζεται είτε σαν λόγος είτε σαν εκατοστιαία αναλογία αυτών. Επειδή δε τα μεγέθη μίας επιχείρησης είναι πολλά, είναι και πάρα πολλοί οι αριθμοδείκτες που μπορούν να παρουσιαστούν. Έτσι για να έχουν κάποια αξία οι αριθμοδείκτες θα πρέπει να γίνει σωστή επιλογή των μεγεθών που συσχετίζονται. Δεν είναι αρκετό να συνδυάσουμε δύο οποιαδήποτε μεγέθη για να έχουμε ένα νέο στοιχείο, αλλά θα πρέπει να υπάρχει και μία λογική συσχέτιση των δύο όρων του αριθμοδείκτη. Τα μεγέθη τα οποία χρησιμοποιούνται για εξαγωγή των αριθμοδεικτών είναι είτε λογιστικά δεδομένα, τα οποία μπορεί κανείς να βρει στον Ισολογισμό και τα αποτελέσματα χρήσης, είτε διάφορα στατιστικά δεδομένα της επιχείρησης όπως ο αριθμός απασχολούμενων, το ύψος των μονάδων παραγωγής κ.λ.π. Θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα, ότι ο υπολογισμός και η αξιολόγηση ενός μόνο αριθμοδείκτη καμιά πληροφορία δεν μπορεί να μας δώσει για την πλήρη εικόνα της οικονομικής θέσης της επιχείρησης. Θα πρέπει να συγκριθεί και συσχετισθεί με άλλους αντιπροσωπευτικούς ή πρότυπους αριθμοδείκτες και τους αντίστοιχους μιας σειράς προηγούμενων χρήσεων. Τέτοια πρότυπα συγκρίσεων μπορούν να είναι; α) αριθμοδείκτες για μια σειρά παλιότερων οικονομικών δεδομένων των λογιστικών καταστάσεων της συγκεκριμένης επιχείρησης, τα οποία είναι και τα καλύτερα πρότυπα σύγκρισης β)αριθμοδείκτες ορισμένων ανταγωνιστριών επιχειρήσεων, γ) αριθμοδείκτες που να αναφέρονται στο μέσο όρο του κλάδου στον οποίο ανήκει η μελετώμενη επιχείρηση, και δ) λογικά πρότυπα του αναλυτή τα οποία πολλές φορές βασίζονται στην εμπειρία του.

18 Τέλος θα πρέπει να τονιστεί, ότι οι αριθμοδείκτες δεν έχουν απόλυτη αξία σαν αριθμοί και δεν μπορούν να οδηγήσουν αυτόματα σε καταφατική ή αρνητική απάντηση για κάποια χρηματοδότηση. Έτσι, αν και η εμπειρία έχει αποδείξει ότι ορισμένοι δείκτες είναι ενδεικτικοί του κινδύνου που διατρέχει μία δεδομένη χρηματοδότηση, παρόλα αυτά η χρησιμοποίηση των δεικτών με μηχανικό τρόπο δεν μπορεί ποτέ να υποκαταστήσει την υγιή κρίση που θα βγει από την ικανότητά μας να δώσουμε σωστή διάσταση και περιεχόμενο στα στοιχεία αυτά για κάθε συγκεκριμένη επιχείρηση ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ Ε.Γ.Λ.Σ Σύμφωνα με τσ ισχύον Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο οι κατηγορίες των αριθμοδεικτών συνοψίζονται, ανάλογα με τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται στην κατάρτισή τους και τον τύπο της επιχειρηματικής έρευνας και ανάλυσης που επιδιώκεται, στις τρεις παρακάτω^: Α) Οικονομικής Διάρθρωσης Αξιολογείται η οικονομική θέση της οικονομικής μονάδας. Καταρτίζεται από τους λογαριασμούς του ισολογισμού, ομάδες 1-5 του σχεδίου λογαριασμών. Στην κατηγορία αυτή μπορεί να υπαχθούν οι αριθμοδείκτες ρευστότητας και διάρθρωσης κεφαλαίων και βιωσιμότητας. Β) Απόδοσης και Αποδοτικότητας. Αναλύεται η δυναμική οικονομική εικόνα της επιχειρηματικής προσπάθειας και του αποτελέσματος που προκύπτει από τη λειτουργία της οικονομικής μονάδας. Βασικά καταρτίζονται από λογαριασμούς οργανικών, κατά είδος, εξόδων και εσόδων (ομάδες 6-7 του σχεδίου λογαριασμών), γενικής εκμετάλλευσης και αποτελεσμάτων (ομάδα 8 του σχεδίου λογαριασμών). ΚΩΣΤΑΣ Ε. ΜΠΑΛΤΣΗΣ. ΑΝΑΑΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, σελ 79

19 Γ) Διαχειριστικής Πολιτικής Συσχετίζονται τα στατικά στοιχεία της εκμετάλλευσης, με σκοπό τον προσδιορισμό της ορθολογικής ή μη χρησιμοποίησης των μέσων της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Στην κατηγορία αυτή μπορεί να υπαχθούν μέρος των αριθμοδεικτών δραστηριότητας και οι επενδυτικοί αριθμοδείκτες ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ, ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑ Οι κυριότεροι και οι περισσότερο χρησιμοποιούμενοι αριθμοδείκτες στην χρηματοοικονομική ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων μπορούν να καταταγούν στις εξής κατηγορίες : 1) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (Liquidity ratios). Χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό τόσο της βραχυχρόνιας οικονομικής θέσης της επιχείρησης όσο και της ικανότητάς της να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. 2) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (Activity ratios). Χρησιμοποιούνται προκειμένου να μετρηθεί ο βαθμός αποτελεσματικότητας της επιχείρησης στη χρησιμοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων, κατά πόσο δηλαδή γίνεται ικανοποιητική ή όχι χρησιμοποίηση αυτών. 3) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (Profitability ratios). Με αυτούς μετριέται η αποδοτικότητα μιας επιχείρησης η δυναμικότητα των κερδών της και η ικανότητα της διοίκησής της. Δηλαδή με τους αριθμοδείκτες αποδοτικότητας μετρούν το βαθμό επιτυχίας ή αποτυχίας μιας επιχείρησης σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. ΝΙΑΡΧΟΣ Α. ΝΙΚΗΤΑΣ. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, έκτη έκδοση, σελ..*)0-.^ι

20 19-4) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ (Financial structure and viability ratios). Με αυτούς εκτιμάται η μακροχρόνια ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της και ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της. 5) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (Investment ratios). Οι αριθμοδείκτες αυτοί συσχετίζουν τον αριθμό των μετοχών μιας επιχείρησης και τη χρηματιστηριακή τους τιμή με τα κέρδη τα μερίσματα και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία της. Όπως είναι φανερό τα διάφορα είδη αριθμοδεικτών αλληλοσυνδέονται οπότε είναι απαραίτητη μια συνολική θεώρηση αυτών, προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης κατανόηση της χρηματοοικονομικής και λειτουργικής καταστάσεως της επιχειρήσεως. Η ταξινόμηση των αριθμοδεικτών κατά κατηγορίες είναι επίσης χρήσιμη διότι βοηθά στο να επικεντρώνεται η ανάλυση σε ορισμένα σημεία που ενδιαφέρουν τον αναλυτή.

21 2.4 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (Liquidity ratios) Οι αριθμοδείκτες που χρησιμοποιούνται περισσότερο για τον προσδιορισμό της βραχυχρόνιας οικονομικής θέσης μιας επιχείρησης και της ικανότητάς της να ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της και που απαντούν στα ερωτήματα, όσον αφορά, α) την ύπαρξη επαρκών διαθεσίμων για την ομαλή λειτουργία της επιχείρησης, β) στην ύπαρξη επαρκών κυκλοφοριακών στοιχείων και συνέπειας των υποχρεώσεών της γ) στην ύπαρξη υπερβολικών αποθεματοποιήσεων δ) στον αν χορηγούνται μεγάλες πιστώσεις στους πελάτες της και ε) στο αν οι απαιτήσεις της είναι υπέρογκες, είναι οι εξής: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (Current ratio) Ο αριθμοδείκτης αυτός εκφράζεται με την σχέση των κονδυλίων του κυκλοφορούντος ενεργητικού, προς τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της δηλ: Αριθμ. Γεν. ρευστ. = Διαθέσιμα + απαιτήσεις + αποθέματα Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Είναι ο πλέον χρησιμοποιούμενος δείκτης και απεικονίζει τη γενική ρευστότητα της οικονομικής μονάδας. Μας δείχνει πόσες φορές καλύπτουν τα κυκλοφοριακά της στοιχεία τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Κατά τη μελέτη του αριθμοδείκτη αυτού, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι διάφορες κατηγορίες που συνθέτουν το κυκλοφορούν ενεργητικό και το ποσοστό συμμετοχής κάθε μιας στο σύνολο αυτού. Θεωρείται γενικά ικανοποιητικό ο δείκτης να είναι >2 για όλες τις οικονομικές μονάδες.

22 2.4.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (Quick ratio) Δίνετε από τη σχέση: Αριθμ. Ειδ. Ρευστ. = Διαθέσιμα + απαιτήσεις Βραχυχρόνιες υποχρεώσεις Όλα τα περιλαμβανόμενα στον αριθμητή του κλάσματος στοιχεία είναι δυνατόν να μετατραπούν γρήγορα σε χρήμα, πράγμα που δεν είναι πάντα εύκολο να συμβεί με το σύνολο των κυκλοφοριακών στοιχείων όπως στον αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας. Αποτελεί ένδειξη της ικανότητας μιας οικονομικής μονάδας να εξοφλεί τις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Ο δείκτης ειδικής ρευστότητας όταν είναι >1 θεωρείται ικανοποιητικός ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ( Acid-test ratio) Αυτός εκφράζει την ικανότητα της επιχείρησης για την εξόφληση των τρεχουσών και ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών της με μετρητά και δίνεται από τη σχέση: Αριθμ. Ταμ. Ρευστ.= Διαθέσιμο ενεργητικό Ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις Πρακτικά το επίπεδο του αριθμοδείκτη ταμειακής ρευστότητας μπορεί να είναι κάτω της μονάδας <1, ειδικά όταν υπάρχει σωστή οικονομική διαχείριση.

23 2.4.4 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ { Defensive interval ratio) Οι αριθμοδείκτες γενικής και ειδικής ρευστότητας εκφράζουν μια στατική εικόνα της επιχείρησης, δηλ. υπολογίζονται με βάση τα οικονομικά στοιχεία του ισολογισμού δεδομένης χρονικής στιγμής, τα οποία στοιχεία μπορεί να είναι και σκόπιμα ή μη διογκωμένα ή και χαμηλότερα των πραγματικών ώστε να δίνεται παραπλανητική εικόνα για την ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Έτσι πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο καλύτερος δείκτης του βαθμού ρευστότητας είναι ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος, ο οποίος αποτελεί ένα πολύ συντηρητικό μέτρο του βαθμού ικανότητας μιας επιχείρησης να καταβάλλει τις λειτουργικές της δαπάνες από τα αμυντικά της στοιχεία χωρίς να βασίζεται στα λειτουργικά της έσοδα. Είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των αμέσως ρευστοποιήσιμων στοιχείων μιας επιχείρησης με τις προβλεπόμενες ημερήσιες λειτουργικές της δαπάνες. Αριθμ. Αμυντ. Χρον. Διαστ. = Διαθέσιμα + απαιτήσεις Προβλεπόμενες ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες Δεν υπάρχει συγκεκριμένο αντιπροσωπευτικό μέγεθος. Δείκτης μεγαλύτερος του αριθμοδείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων σε ημέρες θεωρείται καλός. 2.5 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (Activity ratios) Οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας βοηθούν στον προσδιορισμό του βαθμού μετατροπής ορισμένων περιουσιακών στοιχείων (αποθεμάτων, απαιτήσεων) σε ρευστά. Ωστόσο το αποτέλεσμα του αριθμοδείκτη αυτού μπορεί για κάποιες επιχειρήσεις να παρουσιάζει μια καλή εικόνα, ενώ για κάποιες άλλες το ίδιο

24 αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και αυτό να οφείλεται στη φύση των εργασιών της επιχείρησης, γιατί ενώ η ένδειξη ύπαρξης π.χ. μεγάλου ποσοστού αποθεμάτων στα κυκλοφοριακά στοιχεία μιας επιχείρησης δείχνει ότι τα στοιχεία αυτά δεν μετατρέπονται σε ρευστά με την απαιτούμενη ταχύτητα και ευκολία, σε κάποιες άλλες επιχειρήσεις με διαφορετικό αντικείμενο εργασιών και με ανάγκη ύπαρξης μεγάλων αποθεμάτων πρώτων υλών και ετοίμων προϊόντων, ο αριθμοδείκτης αυτός προσδίδει το ίδιο αποτέλεσμα. Είναι απαραίτητο λοιπόν, παράλληλα με τους αριθμοδείκτες ρευστότητας να προσδιορίζονται και οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας, οι οποίοι είναι οι εξής; ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ( Accounts receivable turnover ratio) Βρίσκεται αν διαιρέσουμε τις καθαρές πωλήσεις μιας επιχείρησης μέσο όρο των απαιτήσεών της. με τον Αριθμ. Ταχύτητας Είσπραξης Απαιτήσεων = - Καθαρές Πωλήσεις Μέσος όρος απαιτήσεων Δείχνει πόσες φορές κατά μέσο όρο ειοπράττονται κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης οι απαιτήσεις της επιχείρησης. Για την εύρεση της μέσης πραγματικής δέσμευσης των κεφαλαίων μιας επιχείρησης από τους πελάτες της σε αριθμό ημερών διαιρούμε το σύνολο των ημερών του έτους με τον αριθμοδείκτη ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων. Όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων τόσο μικρότερος είναι ο χρόνος παραμονής αυτών στην επιχείρηση. Μ αυτόν τον τρόπο παρέχονται πληροφορίες για την ποιότητα και τον βαθμό ρευστότητας των απαιτήσεων μιας επιχείρησης καθώς επίσης και του κατά πόσο υπήρξε επιτυχής η διοίκηση αυτής στην είσπραξη των απαιτήσεών της.

25 - 24- Δεν υπάρχει συγκεκριμένο αντιπροσωπευτικό μέγεθος. Γ ενικά όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων μιας οικονομικής μονάδας τόσο καλύτερη είναι η θέση της ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ( Accounts payable turnover ratio). Βρίσκεται αν διαιρέσουμε το σύνολο των αγορών της χρήσεως με το μέσο ύψος των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της επιχείρησης προς τους προμηθευτές της. Κόστος πωλήσεων-ενσωματωμένες αποσβέσεις Αριθ. Ταχυτ. Εξοφλ. Βραχ. Υποχρ.= - Μέσο ύψος βραχυπρ. υποχρεώσεων Διαιρώντας τον αριθμό των ημερών του έτους (365 ημέρες) με τον αριθμοδείκτη αυτό, βρίσκουμε σε ημέρες το χρονικό διάστημα που οι υποχρεώσεις της επιχείρησης μένουν απλήρωτες. Επειδή όμως συνήθως το σύνολο των αγορών δεν δημοσιοποιείται, αντί να χρησιμοποιούμε το σύνολο των αγορών χρησιμοττοιούμε το κόστος πωληθέντων, δηλαδή: Κόστος πωληθέντων Αριθμ. Ταχυτ. Εξοφλ. Βραχυπρ. Υποχρ. = - Μέσο ύψος βραχυπρ. Υποχρεώσεων Ο αριθμοδείκτης αυτός εκφράζει το πόσες φορές το κόστος πωληθέντων καλύπτει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης. Η παρακολούθησή του για μια σειρά ετών δείχνει την πολιτική της επιχείρησης ως προς την χρηματοδότηση των αγορών της. Μια μεταβολή του διαχρονικά δείχνει ότι η επιχείρηση αλλάζει την πιστοληπτική της πολιτική. Συγκρίνοντσς πάλι την ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων με την ταχύτητα βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και ο πρώτος αριθμοδείκτης είναι μεγαλύτερος από τον δεύτερο.

26 μας δίνει το συμττέρασμα ότι οι υττοχρεώσεις της επιχείρησης εξοφλούνται με βραδύτερο ρυθμό από ότι εισπράττονται οι απαιτήσεις της. Έτσι η επιχείρηση δεν χρειάζεται να διατηρεί μεγάλα ποσά σε κυκλοφοριακά στσιχεία, αφού υπάρχει μια κάποια χρηματοδότηση από τους πιστωτές της. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο πρότυπο ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ (lnventot7 turnover ratio). Βρίσκεται αν διαιρέσουμε το κόστος πωληθέντων με το μέσο απόθεμα προϊόντων, αν πάλι δεν μας είναι γνωστό το κόστος πωληθέντων, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις καθαρές πωλήσεις: Κόστος πωληθέντων ή καθαρές πωλήσεις Αριθμ. Ταχυτ. Κυκλοφ. Αποθεμάτων = - Μέσο απόθεμα προϊόντων Δείχνει πόσες φορές ανανεώθηκαν τα αποθέματα της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της μέσα στη χρήση. Διαιρώντας μάλιστα τον αριθμό των ημερών του έτους (365 ημέρες) με τον αριθμοδείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων, βρίσκουμε τον αριθμό ημερών παραμονής των αποθεμάτων στην επιχείρηση μέχρι να πουληθούν. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης αυτός τόσο πιο αποτελεσματικά λειτουργεί η επιχείρηση. Ελέγχεται μ αυτόν τον τρόπο αν υπάρχει κάποια υπεραποθεματοποίηση, η οποία μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους για την οικονομική εξέλιξη της επιχείρησης, ιδίως όταν τα αποθέματα των προϊόντων έχουν αγοραστεί με πίστωση ή με δανειακά τραπεζικά κεφάλαια για τα σποία η επιχείρηση πληρώνει τόκους. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων τόσο πιο αποτελεσματικά λειτουργεί η οικονομική μονάδα.

27 2.5.4 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΙΝΗΣΗΣ ( Net working capital turnover ratio). O αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πιο είναι το ύψος των πωλήσεων που επιτεύχθηκε από κάθε μονάδα καθαρού κεφαλαίου κίνησης και αν η επιχείρηση διατηρεί μεγάλα κεφάλαιο κίνησης, σε σχέση με τις πωλήσεις της. Εκφράζεται από την διαίρεση των καθαρών πωλήσεων με το καθαρό κεφάλαιο κίνησης: Αριθμ. Ταχυτ. Καθ. Κεφ. Κίνησης = - Καθαρές πωλήσεις Καθαρό κεφάλαιο κίνησής Όσσ περισσότερες είναι οι πωλήσεις σε σχέση με το καθαρό κεφάλαιο κίνησης τόσο λιγότερο ευνοϊκή είναι η κατάσταση της επιχείρησης, αν η ταχύτητα κυκλοφορίας των κεφαλαίων κίνησης επιτεύχθηκε με τη χρησιμοποίηση αυξημένων βραχυπρόθεσμων πιστώσεων. Όσσ μεγαλύτερος είναι ο δείκτης τόσο πιο εντατική είναι η εκμετάλλευση του κεφαλαίου κίνησης, ενώ ένας μικρός δείκτης μπορεί να σημαίνει μικρό όγκο πωλήσεων ή πλεονάζον καθαρό κεφάλαιο κίνησης ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (Total assets turnover ratio) Ο αριθμοδείκτης αυτός εκφράζει το βαθμό χρησιμοποίησης του συνόλου του ενεργητικού σε σχέση με τις πωλήσεις της επιχείρησης. Δίνεται από τη σχέση: Αριθμ. Ταχυτ. Κυκλ. Ενεργητικού = Καθαρές πωλήσεις Σύνολο ενεργητικού

28 Αν ο αριθμοδείκτης αυτός είναι υψηλός αυτό σημαίνει ότι η επιχείρηση χρησιμσποιεί εντατικά τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να επιτύχει την πραγματοποίηση των πωλήσεών της ενώ στην περίπτωση ενός χαμηλού δείκτη έχουμε ενδείξεις μη εντατικής χρησιμοποίησης των περιουσιακών της στοιχείων, με λίγα λόγια ο αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας του ενεργητικού δείχνει, εάν υπάρχει υπερεπένδυση κεφαλαίων στην επιχείρηση σε σχέση με το ύψος των πωλήσεων που πραγματοποιεί. Στις οικονομικές μονάδες εντάσεως κεφαλαίων (παγίων περιουσιακών στοιχείων) συνήθως είναι κατώτερος από τη μονάδα, <1. Στις οικονομικές μονάδες εντάσεως κυκλοφορούντων περιουσιακών στοιχείων είναι ανώτερος από την μονάδα, > ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΠΑΓΙΩΝ (Fixed assets turnover ratio). Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων στοιχείων εκφράζεται από τη σχέση: Καθαρές πωλήσεις Αριθμ. Ταχυτ. Κυκλοφ. Παγίων = Καθαρό πάγιο ενεργητικό Δείχνει το βαθμό χρησιμοποίησης των παγίων περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της, καθώς επίσης παρέχει ένδειξη του αν υπάρχει υπερεπένδυση σε πάγια σε σχέση με τις καθαρές πωλήσεις.

29 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ (Owners equity turnover ratio). ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Δείχνει το βαθμό χρησιμοποίησης των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της δηλαδή τις πωλήσεις που πραγματοποίησε η επιχείρηση με κάθε μονάδα ιδίων κεφαλαίων και είναι: Αριθμ. Ταχυτ. Κυκλοφ. Ιδίων κεφαλαίων = - Καθαρές πωλήσεις Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης αυτός τόσο καλύτερη είναι η θέση της επιχείρησης γιατί πραγματοποιεί μεγάλες πωλήσεις σε σχετικά μικρό ύψος ιδίων κεφαλαίων, που μπορεί να σημαίνει αυξημένα κέρδη, από πλευράς ασφάλειας όμως ο υψηλός αυτός ο αριθμοδείκτης μπορεί να σημαίνει και όχι ευνοϊκή θέση της επιχείρησης γιατί ενδεχομένως να λειτουργεί βασιζόμενη κυρίως σε ξένα κεφάλαια.

30 2.6 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ( Profitability ratios) Η κάθε επιχείρηση προκειμένου να λειτουργήσει καταναλώνει διάφορα εμπράγματα αγαθά, εργασίες, υπηρεσίες και κεφάλαιο. Η παραγωγική διαδικασία πραγματοποιείται με τη διάθεση ενός ορισμένου κεφαλαίου από μέρους της επιχείρησης. Η χρησιμοποίηση του κεφαλαίου αυτού είναι που επιτρέπει την πραγματοποίηση του κύκλου εργασιών και τη δημιουργία ενός αποτελέσματος. Οι κάτοχοι του κεφαλαίου αυτού, έκαναν την επένδυσή τους αυτή στην επιχείρηση, αποσκοπώντας στο κέρδος. Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας σκοπό έχουν να δώσουν από τη μια το μέτρο σύγκρισης της σχέσεως κέρδη προς απασχολούμενο κεφάλαιο και από την άλλη τις σχέσεις μεταξύ κερδών και πωλήσεων. Οι αριθμοδείκτες αυτοί δείχνουν πόσο αποτελεσματικά λειτούργησε η επιχείρηση κατά τη διάρκεια μιας ή και περισσότερων χρήσεων και απαντούν σε ερωτήματα σχετικά με το αν τα κέρδη της ήταν ικανοποιητικά, ποια ήταν η απόδοση από τις κύριες δραστηριότητές της κ.λ.π. Υπολογίζονται είτε με βάση τις πωλήσεις της επιχείρησης κατά τη διάρκεια μιας χρήσης, είτε με βάση τις επενδύσεις της. Οι κυριότεροι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας είναι οι εξής: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΜΙΚΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ( Gross profit ratio). Ο αριθμοδείκτης αυτός βρίσκεται αν διαιρέσουμε τα μικτά κέρδη της χρήσης, με τις καθαρές πωλήσεις και δείχνει τα μικτά κέρδη πσυ έχει η επιχείρηση από την πώληση προϊόντων αξίας 100 δραχμών: Μικτά αποτελέσματα Αριθμ. Μικτσύ κέρδους = - Πωλήσεις αποθεμάτων και υπηρεσιών Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει την λειτουργική αποτελεσματικότητα της επιχείρησης, καθώς και την πσλιτική των τιμών της. Μια επιχείρηση για να

31 θεωρηθεί επιτυχημένη θα πρέπει να έχει αρκετά υψηλό ποσοστό μικτού κέρδους που να της επιτρέπει να καλύπτει τα λειτουργικά της έξοδα και ταυτόχρονα να της μένει ένα ικανοποιητικό καθαρό κέρδος σε σχέση με τις πωλήσεις και τα ίδια κεφάλαια που απασχολεί. Για τις εμπορικές και τις βιομηχανικές επιχειρήσεις είναι πολύ σημαντικός ο υπολογισμός αυτού του αριθμοδείκτη, γιατί μέσω αυτού μπορεί να αξιολογηθεί η αποδοτικότητά τους. Το κόστος πωληθέντων είναι το σημαντικότερο μέγεθος και γγ αυτό ο προσεκτικός έλεγχός του είναι απαραίτητος για να εξασφαλιστεί η κερδοφόρα δραστηριότητα της επιχείρησης. Ο αριθμοδείκτης αυτός καθιστά δυνατή τη σύγκριση μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων αρκεί βέβαια τα χρησιμοποιούμενα στοιχεία να είναι συγκρίσιμα μεταξύ τους. Επιθυμητό είναι ο δείκτης να είναι γενικά >40% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ( Net profit ratio). Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το ποσοστό καθαρού κέρδους των πωλήσεων μιας επιχείρησης, αφού αφαιρεθούν από τις καθαρές πωλήσεις το κόστος πωληθέντων και τα λοιπά έξοδα. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους τόσο πιο επικερδής είναι η επιχείρηση. Είναι πολύ χρήσιμος γιατί τόσο η διοίκηση όσο και πολλοί αναλυτές βασίζουν τις προβλέψεις τους για τα μελλοντικά καθαρά κέρδη της επιχείρησης επί του προβλεπόμενου ύψους των πωλήσεων και του ποσοστού καθαρού κέρδους. Ο αριθμοδείκτης περιθωρίου καθαρού κέρδους βρίσκεται αν διαιρέσουμε τα καθαρά λειτουργικά κέρδη μιας περιόδου με το σύνολο των καθαρών πωλήσεων: Αριθμ. Περιθ. Καθαρού κέρδους = 100 X Καθαρά αποτελέσματα εκμετάλλευσης Πωλήσεις αποθεμάτων & υπηρεσιών

32 Πρέπει να αναφερθεί ότι συγκρίνοντας τον αριθμοδείκτη καθαρού περιθωρίου και μικτού περιθωρίου ο αναλυτής μπορεί να εμβαθύνει στην εσωτερική λειτουργία της επιχείρησης π.χ. εάν ο αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου δεν μεταβάλλεται διαχρονικά ενώ κατά την ίδια χρονική περίοδο ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους παρουσιάζει κάμψη, η εξέλιξη αυτή δείχνει μια δυσανάλογη αύξηση των εξόδων λειτουργίας σε σχέση με τις πωλήσεις της επιχείρησης. Επιθυμητό θα ήταν ο δείκτης να είναι γενικά >10% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ( Return on capital employed). Ο αριθμοδείκτης αυτός μετρά την κερδοφόρα δυναμικότητα του συνόλου των απασχολούμενων στην επιχείρηση κεφαλαίων (ιδίων και ξένων) και μπορεί να υπολογιστεί είτε για το σύνολο μιας επιχείρησης είτε για τα τμήματά της. Βρίσκεται αν διαιρέσουμε τα καθαρά κέρδη μιας επιχείρησης, πριν από την αφαίρεση των τόκων και των λοιπών χρηματοοικονομικών εξόδων, με το σύνολο των απασχολούμενων κεφαλαίων κατά την εξεταζόμενη χρήση: Καθαρά Χρηματοοικ/μικά Κέρδη Εκμετάλλευσης + έξοδα Αποδοτικότητα απασχολούμενων = 100 X - κεφαλαίων συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια Ένας χαμηλός δείκτης μπορεί να σημαίνει ότι: α) η επιχείρηση δεν χρησιμοποιεί σωστά τα κεφάλαια που υπάρχουν, β) Χαμηλά μερίσματα στους μετόχους, γ) Ζημιές σε περίοδο ύφεσης, δ) κακή πολιτική της διοίκησης κ.λ.π.

33 2.6.4 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ { Return to total assets) Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει την απόδοση του ενεργητικού της επιχείρησης, δηλαδή τη σχέση του ενεργητικού με τις πωλήσεις, αποτελεί βασικό σύστημα ελέγχου της διοίκησης της επιχείρησης σχετικά με την απόδοση των διαφόρων επιμέρους δραστηριοτήτων αλλά και των διαφόρων τμημάτων της επιχείρησης και φυσικά μέσο παρακολούθησης (ελέγχου) της ίδιας της διοίκησης της επιχείρησης. Ο αριθμοδείκτης αυτός προσδιορίζεται από τη σχέση: Αριθμ αποδοτικότ. ενεργητικού = 100 X - Καθαρά αποτελέσματα εκμετάλλευσης Σύνολο ενεργητικού ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ( The Du Pont equation) Ο αριθμοδείκτης αυτός πήρε το όνομά του από την επιχείρηση Ε.Ι. du pont de Nemours and Company, η οποία πρώτη υιοθέτησε τη σχέση κέρδους και επενδυθέντος κεφαλαίου και χρησιμοποίησε το σύνολο των μικτών περιουσιακών στοιχείων. Χρησιμοποιείται για να βρούμε την αποδοτικότητα του ενεργητικού ως συνδυασμό, από τη μία, της αποδοτικότητας των πωλήσεων (καθαρού κέρδους) και αφ' ετέρου του αριθμοδείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού. Το ποσοστό επί της επένδυσης είναι το γινόμενο του αριθμοδείκτη καθαρού περιθωρίου με την κυκλοφοριακή ταχύτητα του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων. Αυτό το γινόμενο καλείται επίσης και τριγωνική σχέση. Βρίσκεται από την παρακάτω σχέση, που ονομάζεται εξίσωση Du Pont: Συνδ. Αριθμ. Αποδοτικ. Ενεργητ. = Καθ. Περιθώριο X Αριθμ. Ταχύτ. Ενεργητικού

34 Συνδυασμένος καθαρά κέρδη εκμ/σης Αριθμοδείκτης (προ τόκων) αποδοτικότητας = 100 X - ενεργητικού καθαρές πωλήσεις καθαρές πωλήσεις X μέσο ύψος ενεργητικού Ο αριθμοδείκτης αυτός επιτρέπει κατά τη διενέργεια της συγκριτικής ανάλυσης τόσο μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων όσο και μεταξύ επιχειρήσεων διαφόρων κλάδων δραστηριότητας, τον εντοπισμό των παραγόντων που οδηγούν στην πραγματοποίηση διαφορετικών ποσοστών απόδοσης μεταξύ των επιχειρήσεων ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ( Return on net worth) Ο αριθμοδείκτης αυτός επιτρέπει την μέτρηση της καθαρής αποδοτικότητας της επιχείρησης δηλαδή τη δυνατότητά της να πραγματοποιεί κέρδη με τα δικά της κεφάλαια. Ο αριθμοδείκτης αυτός εκφράζεται με το πηλίκο της διαίρεσης των καθαρών λειτουργικών κερδών χρήσης, με το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων (μετοχικό κεφάλαιο + αποθεματικά): Καθαρά κέρδη εκμετάλλευσης Αριθμ. Αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων = 100 X Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Σε περίπτωση που τα ίδια κεφάλαια διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, για να βρεθεί το πραγματικό κεφάλαιο που απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια της χρήσης χρησιμοποιούμε τον μέσο όρο των κεφαλαίων αυτών. Σε περίπτωση όμως που είναι γνωστός ο ακριβής χρόνος μεταβολής των ιδίων κεφαλαίων και για μεγαλύτερη ακρίβεια, τότε προσθέτουμε στο αρχικό κεφάλαιο την μεταβολή του κεφαλαίου πολλαπλασιαζόμενη με τον αριθμό των μηνών ή των ημερών μέχρι το τέλος της χρήσης και διαιρούμενη δια 12 ή 365. Ένας χαμηλός δείκτης είναι ενδεικτικός του ότι η επιχείρηση πάσχει σε κάποιο τομέα της (ανεπαρκής

35 διοίκηση, χαμηλή παραγωγικότητα, υπερεπένδυση κεφαλαίων τα οποία δεν απασχολούνται πλήρως παραγωγικά, δυσμενείς οικονομικές συνθήκες κ.λ.π) χωρίς όμως να προσδιορίζει στον εξωτερικό ελεγκτή το ή τα αδύνατα σημεία της επιχείρησης, μέσω του αριθμοδείκτη αυτού. Έτσι για να προσδιοριστεί ο βαθμός επιδράσεως καθενός από τους παράγοντες που επηρεάζουν την αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων χρησιμοποιείται η παρακάτω σχέση: Αριθμοδείκτης καθαρό ταχύτητα Αποδοτικότητας = περιθώριο X κυκλοφορίας Ιδίων κέρδους ενεργητικού Κεφαλαίων καθαρό ενεργητικό προς ίδια κεφάλαια Η σχέση αυτή καλείται «τροποποιημένη ή διευρυμένη εξίσωση Du Pont». Η εξίσωση αυτή εκφράζει την αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων ως αποτέλεσμα του συνδυασμού: Α) του καθαρού περιθωρίου ή του καθαρού κέρδους Β) της ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού και Γ) της σχέσεων του ενεργητικού προς τα ίδια κεφάλαια Η αποδοτικότητα του ιδίου κεφαλαίου είναι επαρκής όταν εκτός από το ισχύον κανονικό τραπεζικό επιτόκιο επιτυγχάνεται επιπλέον 2% - 8% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ( Financial leverage ratio) Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει την επίδραση των δανειακών κεφαλαίων στα κέρδη μιας επιχείρησης. Όταν η αποδοτικότητα των συνολικών κεφαλαίων είναι μεγαλύτερη από το κόστος των δανειακών της κεφαλαίων, τότε η επιχείρηση επωφελείται από τον δανεισμό ενώ της είναι ασύμφορος ο δανεισμός στην περίπτωση που η αποδοτικότητα των συνολικών της κεφαλαίων είναι μικρότερη

36 από το κόστος των δανειακών της κεφαλαίων. 0 αριθμοδείκτης αυτός εκφράζεται ως εξής; Αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων Αριθμ. Οικονομικής μόχλευσης = - Αποδ/τητα συνολικών απασχ/μενων κεφαλαίων Με τον αριθμοδείκτη αυτό ο αναλυτής μετράει το ποσοστό της μεταβολής των καθαρών λειτουργικών κερδών προς διάθεση στους μετόχους από την κατά 1 % μεταβολή των καθαρών κερδών προ φόρων και χρηματοοικονομικών εξόδων. Όταν ο αριθμοδείκτης αυτός είναι μεγαλύτερος της μονάδας, τότε η επίδραση από τη χρήση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της επιχείρησης είναι θετική και επωφελής. Όταν είναι ίσος με τη μονάδα, τότε δεν υπάρχει καμία επίδραση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της επιχείρησης καμία οικονομική ωφέλεια. Όταν πάλι ο δείκτης αυτός είναι μικρότερος από την μονάδα τότε η επίδραση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της επιχείρησης είναι αρνητική.

37 2.7 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΑΠΑΝΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ( Operating expenses ratios) Οι αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργίας θεωρούνται τμήμα της κατηγορίας των αριθμοδεικτών απόδοσης και αποδοτικότητας του Ε.Γ.Λ.Σ. και δίνουν πληροφορίες στον αναλυτή για την πολιτική που ακολουθεί η διοίκηση της επιχείρησης, όσον αφορά τις διάφορες δαπάνες λειτουργίας της και της αποτελεσματικότητας έναντι των επί μέρους δαπανών. Δείκτες αυξημένων λειτουργικών δαπανών πρέπει να προβληματίσουν την διοίκηση της επιχείρησης μήπως δεν καταβάλλονται προσπάθειες συμπίεσης των δαπανών αυτών ή μήπως οι δαπάνες αυξάνονται δυσανάλογα σε σχέση με τις πωλήσεις ή τα άλλα οικονομικά μεγέθη της επιχείρησης ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ ΠΑΓΙΩΝ (Depreciation to fixed assets ratio) O αριθμοδείκτης απόσβεσης παγίων δείχνει το ποσοστό των πάγιων στοιχείων το οποίο αποσβένει μια οικονομική μονάδα από κάθε μονάδα παγίων μέσα σε μια χρονική περίοδο. Παρέχει ένδειξη αν μια οικονομική μονάδα ακολουθεί ομοιόμορφη πολιτική αποσβέσεων διαχρονικά και προσδιορίζεται από τη σχέση : Αριθμοδ. Απόσβεσης παγίων = 100 X Αποσβέσεις χρήσης Πάγια προ αποσβέσεων Ο αριθμοδείκτης απόσβεσης παγίων παρακολουθείται διαχρσνικα και συγκρίνεται με το μέσο όρο του κλάδου και των σπουδαιότερων ομοειδών οικονομικών μονάδων. ΜΠΛΛΤΣΗΧ ΚΩΝ/ΝΟΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, σελ. 154

38 2.7.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ ΠΡΟ ΠΩΛΗΣΕΙΣ { Depreciation to sales ratio) Προσδιορίζεται από τη σχέση: Αριθμ. Αποσβ/εων προ πωλήσεις =100 X - Αποσβέσεις χρήσης Πωλήσεις αποθεμάτων και υπηρεσιών Δείχνει το ποσοστό των συνολικών πωλήσεων που απορροφάται από τις αποσβέσεις ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ { Operating expenses ratio) Ο δείκτης αυτός βρίσκεται αν διαιρέσουμε το σύνολο των λειτουργικών εξόδων (διοικήσεως, διαθέσεως και γενικών εξόδων) και του κόστους των πωληθέντων με τις καθαρές πωλήσεις : Κόστος πωληθέντων + λειτουργικά έξοδα Αριθμοδ, λειτουργικών εξόδων = 100 X - Καθαρές πωλήσεις Μας δείχνει το ποσοστό των καθαρών πωλήσεων, που απορροφάται από τα λειτουργικά έξοδα και το κόστος των πωληθέντων. Ενας υψηλός αριθμοδείκτης λειτουργικών εξόδων δείχνει χαμηλή αποδοτικότητα της επιχείρησης, γιατί το ποσοστό λειτουργικών κερδών που παραμένει σ αυτή βρίσκεται σε τέτοιο ΣΙΩΤΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ, ΣΕΡΡΕΣ 1991

39 επίπεδο που ίσως να μην επαρκεί για την εξυπηρέτηση των χρηματοοικονομικών και των άλλων εξόδων της ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΠΡΟΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ( Operating expenses to net sales ratio) Για να βρούμε τον αριθμοδείκτη αυτό διαιρούμε τα λειτουργικά έξοδα της επιχείρησης με τις καθαρές πωλήσεις της χρήσης: Λειτουργικά έξοδα Αριθμοδ. Λειτουργικών Εξόδων Προς Πωλήσεις = 100 X - Καθαρές πωλήσεις Αναλύοντας τα επιμέρους στοιχεία που συνθέτουν τα λειτουργικά έξοδα, σε σχέση με τις πωλήσεις της, μπορούμε να δούμε την ικανότητα της διοίκησης της επιχείρησης να προσαρμόζει τα έξοδά της ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες στσν τομέα των πωλήσεων ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ( Accumulated depreciation to new investments ratio) O αριθμοδείκτης αυτός δίνεται από τη σχέση: Συνολικές αποσβέσεις περιόδου Αριθμοδ. Κάλυψης επενδύσεων = 100 X Μεταβολή αξίας ακαθαρίστων παγίων Δείχνει το ποσοστό των νέων επενδύσεων που χρηματοδοτήθηκε από τις αποσβέσεις.

40 2.8 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ( Financial Structure and Viability Ratios ) H διαδικασία προσδιορισμού της οικονομικής κατάστασης μιας επιχείρησης από μακρσχρόνια σκοπιά, περιλαμβάνει την ανάλυση της διάρθρωσης των κεφαλαίων της. Με τον όρο διάρθρωση κεφαλαίων μιας επιχείρησης εννοούμε τα διάφορα είδη και τις μορφές των κεφαλαίων που χρησιμοποιεί για τη χρηματοδότησή της. Κύριος σκοπός τους είναι να δείξουν ποια είναι η σχέση μεταξύ ιδίων και ξένων κεφαλαίων της επιχείρησης, καθώς επίσης και το αν συμφέρει στην επιχείρηση ο δανεισμός από ξένα κεφάλαια και σε πιο σημείο πρέπει να σταματήσει αυτός ο δανεισμός. Έτσι έχουμε τα μόνιμα (ίδια) κεφάλαια, ως και τις βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Οι διάφορες μορφές δανειακών κεφαλαίων μιας επιχείρησης περικλείουν και διαφορετικά ποσοστά κινδύνου για τους πιστωτές της. Ουσιαστική διαφορά υπάρχει μεταξύ των ιδίων και δανειακών κεφαλαίων. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις μιας επιχείρησης για τη διατήρηση μιας δεδομένης διάρθρωσης κεφαλαίων είναι οι εξής: 1) ο επιχειρηματικός κίνδυνος όσο μεγαλύτερος είναι τόσο χαμηλότερος πρέπει να είναι ο αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης. 2) Η θέση της επιχείρησης από άποψη φορολογίας, -έρουμε ότι οι τόκοι αφαιρούνται από τα κέρδη, από τα ξένα κεφάλαια με αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους δανεισμού. 3) Η ικανότητα της επιχείρησης να αντλεί κεφάλαια με επωφελείς γγ αυτήν όρους, ακόμη και κάτω από δύσκολες συνθήκες. Επιχειρήσεις με αμετάβλητο κύκλο εργασιών έχουν ανάγκη συνεχούς ροής κεφαλαίων για την επίτευξη μακροχρόνιας ανόδου.

41 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (Ratio of owners equity to total assets ) H σχέση αυτή μας δείχνει τσ ποσοστό του συνόλου των ενεργητικών στοιχείων μιας επιχείρησης, που έχει χρηματοδοτηθεί από τους φορείς της (από τα δικά της κεφάλαια). Ο προσδιορισμός του δείκτη αυτού προσδιορίζεται από τη σχέση. Αριθμοδ. Ιδίων προς συνολικά κεφάλαια = 100 X Ίδια Κεφάλαια Συνολικά Κεφάλαια Ως ίδια κεφάλαια λαμβάνονται υπόψη το μετοχικό κεφάλαιο, αποθεματικά, αποτελέσματα εις νέο ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΔΑΝΕΙΑΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (Ratio of owners equity to liabilities) 0 δείκτης αυτός δείχνει τη σχέση ανάμεσα στα κεφάλαια της επιχείρησης και στα ξένα κεφάλαιά της. Κάποιοι συγγραφείς στο σύνολο των ξένων κεφαλαίων βάζουν και τις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης, ενώ άλλοι λένε ότι είναι μόνο τα δάνεια των τραπεζών. Εάν, ο δείκτης είναι μεγαλύτερος της μονάδας αυτό σημαίνει ότι η επιχείρηση έχει περισσότερα δικά της κεφάλαια (ίδια κεφάλαια), αν είναι μικρότερος της μονάδας τότε συμβαίνει το αντίθετο. Αριθμοδ. Ιδίων προς Δανειακά Κεφάλαια = 100 X Ίδια Κεφάλαια Ξένα Κεφάλαια

42 2.8.3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΠΑΓΙΑ ( Ratio of owners equity to fixed assets) Δείχνει το ποσοστό που καλύπτουν τα πάγια στα ίδια κεφάλαια. Η σχέση αυτή εκφράζεται από το πηλίκο της διαίρεσης των ιδίων κεφαλαίων προς τα πάγια. Αριθμοδ. Ιδίων Κεφαλαίων προς Πάγια = 100 X Ίδια Κεφάλαια Πάγια Όταν τα ίδια κεφάλαια μιας επιχείρησης είναι μεγαλύτερα των επενδύσεων της σε πάγια, τότε ένα μέρος των κεφαλαίων κίνησης αυτής προέρχονται από τους μετόχους της. Στην αντίθετη όμως περίπτωση όταν δηλαδή τα ίδια κεφάλαια είναι μικρότερα των επενδύσεων σε πάγια, τότε για την χρηματοδότηση των παγίων στοιχείων της έχουν χρησιμοποιηθεί, εκτός από τα ίδια και ξένα κεφάλαια. Η πορεία του δείκτη αυτού δείχνει την πολιτική που ακολουθεί μια επιχείρηση ως προς τον τρόπο χρηματοδότησης των παγίων στοιχείων της. Έτσι ένας ανοδικός δείκτης σημαίνει ότι η αύξηση του Παγίου Κεφαλαίου χρηματοδοτείται κατά μεγαλύτερο ποσοστό από τα ίδια κεφάλαια παρά από δανεισμό. Στην αντίθετη περίπτωση δείχνει ότι τα πσσά που διατέθηκαν για την αύξηση τσυ επενδυμένου Παγίου Κεφαλαίου έχουν αντληθεί, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, από δανεισμό και όχι από τη χρησιμοποίηση ιδίων πηγών κεφαλαίων. Η μεταβολή του δείκτη αυτού διαχρονικά μπορεί να οφείλεται: Α) στην αγορά νέων παγίων περιουσιακών στοιχείων. Β) στην πώληση παγίων στσιχείων. Γ) στη διενέργεια απσσβέσεων. Δ) στην παρακράτηση κερδών με τη μορφή αποθεματικών. Ε) στην εμφάνιση εκτάκτων ζημιών. Στ) στη διανομή μερισμάτων. Ζ) στην αύξηση κεφαλαίων με έκδοση νέων τίτλων.