Συνοδευτικό υλικό για την ταινία «Οι εικόνες του Lunar»

Transcript

1 Παρουσίαση της κυρίας Gudrun Sommer (Γκούντρουν Ζόµερ), επιµελήτριας και συµβούλου προγραµµάτων για ντοκιµαντέρ. Από το 2002 διευθύνει το Φεστιβάλ doxs! ντοκιµαντέρ για παιδιά και νέους ( στο Duisburg. Στις 22 Σεπτεµβρίου 2011 στα πλαίσια του σεµιναρίου για εκπαιδευτικούς «Το ντοκιµαντέρ ως εκπαιδευτικό εργαλείο», µια συνεργασία του Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου για Ντοκιµαντέρ Story Doc και Goethe-Institut Athen, η κυρία Sommer παρουσίασε δυο ντοκιµαντέρ από το πρόγραµµα «Μικροί Ήρωες», καταθέτοντας και το ακόλουθο υλικό για την παρουσίαση και τη συζήτηση των ταινιών στην τάξη. Συνοδευτικό υλικό για την ταινία «Οι εικόνες του Lunar» Doxs! Το συνοδευτικό υλικό συνέλεξαν οι Jana Wiechers και Aycha Riffi 1. Στοιχεία ταινίας / ιακρίσεις Γερµανικός τίτλος ταινίας LUNARS BILDER [ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ LUNAR] Πρωτότυπος τίτλος ταινίας A dios Χώρα, Έτος Γαλλία, 2000 ιάρκεια 4:30 Σκηνοθεσία / Σενάριο Jean-Stéphane Sauvaire Κάµερα Jean-Stéphane Sauvaire Μοντάζ Franck Arblade Παραγωγή Killers Film (Παρίσι) ιακρίσεις 2002 Καλύτερης ταινίας ντοκιµαντέρ µικρού µήκους, Άσπεν, ΗΠΑ Βραβείο κριτικής επιτροπής, Κινηµατογραφικό Φεστιβάλ Ολύµπια, Ελλάδα Βραβείο κριτικής επιτροπής στην κατηγορία ντοκιµαντέρ, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ 2001 Βραβείο CANAL+, Γκρενόµπλ, Γαλλία Βραβείο καλύτερου Videoclip F.I.M.I., Ιταλία Βραβείο κριτικής επιτροπής, Jeunes Filmvideo, Μοντεκατίνι, Ιταλία Βραβείο κριτικής επιτροπής, Φεστιβάλ L Avis de Château, Γαλλία Βραβείο Fuji, Φεστιβάλ Tous Courts, Γαλλία

2 2. Περιεχόµενο Ο Lunar είναι ένα αγόρι από την Κολοµβία. Μιλά µε λίγα λόγια και µε εντελώς ιδιαίτερο τρόπο για το σπίτι του: τον τόπο όπου ζουν αυτός, η οικογένεια και οι φίλοι του. Ένα πορτρέτο µε εικόνες. Lunar: «Ονοµάζοµαι Lunar, είµαι Κολοµβιανός. Αυτή εδώ είναι η µητέρα µου. Ονοµάζεται Gloria. Μια µητέρα είναι αγία, επειδή είναι µοναδική Πατέρας µπορεί να γίνει ο καθένας. Ο δικός µου είναι εκείνος εκεί. Αυτή είναι η αδελφή µου». 3. Γενικά θέµατα-κλειδιά Οικογένεια, άλλες χώρες, τηλεόραση, φτώχεια, κινηµατογραφική φόρµα Οι ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ LUNAR είναι µια ταινία για ένα αγόρι που ζει στην Κολοµβία... για χαρούµενους ανθρώπους Ιδέες για το µάθηµα: Επέκταση του καταλόγου θεµάτων. Κατά τη γνώµη σας ποια άλλα θέµατα περιέχει η ταινία; Τι δείχνει η ταινία (ανθρώπους, κτήρια); Για ποια θέµατα θα θέλατε να συζητήσουµε; 4. Ανάπτυξη του προβληµατισµού και της θεµατολογίας Πρόταση θέµατος 1: άλλες χώρες / καθηµερινότητα σε άλλες χώρες Στην αρχή της ταινίας ο Lunar λέει στους θεατές ότι ζει στην Κολοµβία. Ακούσατε ποτέ την Κολοµβία; Γνωρίζετε πού βρίσκεται αυτή η χώρα; Τι µαθαίνετε στην ταινία για την Κολοµβία; Είδατε πράγµατα που είναι «διαφορετικά» απ ό,τι εδώ; Ποιες δυνατότητες υπάρχουν για να συλλέξουµε πληροφορίες για άλλες χώρες και για το τι συµβαίνει σε αυτές; Ξέρετε διευθύνσεις στο διαδίκτυο όπου µπορείτε να βρείτε πληροφορίες; Ποιες άλλες πηγές πληροφόρησης (όπως π.χ. η εφηµερίδα) µπορείτε να χρησιµοποιείστε; Γνωρίζετε παιδιά ή ενήλικους που ζουν ή έζησαν σε άλλες χώρες και θα µπορούσαν να σας πουν για τη ζωή εκεί; Ο Lunar χρησιµοποιεί στην ταινία το πλαίσιο από µια παλιά τηλεόραση για να µας δείξει την οικογένειά του και τη γειτονιά του. Πώς συµπεριφέρονται τα άτοµα όταν ο Lunar κρατά µπροστά τους το πλαίσιο της τηλεοπτικής οθόνης; Αλλάζουν ξαφνικά συµπεριφορά ;

3 Ο Lunar επιχειρεί να δείξει και ζώα στις «τηλεοπτικές εικόνες του», Πώς αντιδρούν τα ζώα στο πλαίσιο; Τι θα δείχνατε από τη ζωή σας ή τον «κόσµο σας» αν έπρεπε να µιλήσετε σε κάποιον γι αυτόν µόνο µε εικόνες; Πώς επιλέγετε τι θα δείξετε; Μπορείτε µε µια φωτογραφική µηχανή να φωτογραφίσετε ανθρώπους και µέρη που θεωρείτε σηµαντικά. Ή να βιντεοσκοπήστε το δρόµο σας και τους γείτονες. Σας είναι εύκολο να αποφασίσετε τι θέλετε να δείξετε; Πρόταση θέµατος 2: οικογένεια / κοινότητα Ο Lunar µας παρουσιάζει εν συντοµία την οικογένειά του, χωρίς ωστόσο να µας την περιγράφει περισσότερο και χωρίς να µαθαίνουµε επακριβώς τις µεταξύ τους σχέσεις. Πώς πιστεύετε ότι είναι οι σχέσεις µεταξύ των µελών της οικογένειας; Υπάρχουν ερείσµατα στην ταινία; Ποιοι θα µπορούσαν να είναι οι υπόλοιποι άνθρωποι στην ταινία; Έχετε την αίσθηση ότι είναι ξένοι ή ότι ο Lunar γνωρίζει τον καθένα από αυτούς; Στο σύντοµο παράθεµα στην αρχή πληροφορούµαστε τη γνώµη του Lunar για τον πατέρα και τη µητέρα του. Τι σκέφτεται ο Lunar για τους γονείς του; Ποια είναι η διαφορά µεταξύ µητέρας και πατέρα; Καταλαβαίνετε τη γνώµη του; Θα συµφωνούσατε µε αυτή ή έχετε εντελώς διαφορετική γνώµη; Τι θα λέγατε στον Lunar για την οικογένειά σας; Πρόταση θέµατος 3: Φτώχεια Στην Κολοµβία, την πατρίδα του Lunar, περίπου οι µισοί από τους 42 εκατοµµύρια κατοίκους ζουν µέσα στη φτώχεια. Γνωρίζετε τον όρο «φτώχεια»; Τι ακριβώς σηµαίνει από τη δική σας οπτική γωνία το να είσαι «φτωχός»; Από ποιο σηµείο και πέρα είναι κάποιος «φτωχός», πότε είναι κάποιος «πλούσιος»; Σε ποια µέρη της γης ζουν πολλοί άνθρωποι µέσα στη φτώχεια και σε ποια λιγότεροι; Υπόδειξη για σχολική αναζήτηση (έρευνα) στο διαδίκτυο: Πληκτρολογήστε τη λέξη «φτώχεια» (ή και «παιδική φτώχεια». Μπορείτε επίσης να ανατρέξετε και σε λεξικό. Υπάρχουν στο ντοκιµαντέρ ενδείξεις ότι η Κολοµβία είναι µια χώρα όπου πάρα πολλοί άνθρωποι ζουν µέσα στη φτώχεια; Από πού το καταλάβατε; Υπάρχουν διαφορές µεταξύ της ζωής στην πόλη του Lunar και δικής σας ζωής εδώ; Μπορείτε να φανταστείτε πράγµατα που στη ζωή σας είναι αυτονόητα και πιθανόν δεν τα έχουν (ή δεν θα τα έχουν ποτέ) ο Lunar και η οικογένειά του; 5. Γενικές λέξεις-κλειδιά για τον τρόπο υλοποίησης / τρόπο αφήγησης της ταινίαας

4 ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ LUNAR είναι ένα ντοκιµαντέρ... όπου µιλούν ελάχιστα... µε µουσική Και αυτός ο κατάλογος µπορεί να διευρυνθεί. Τι άλλο προσέξατε στον τρόπο υλοποίησης της ταινίας; Σε σύγκριση µε άλλες ταινίες τι είναι αυτό που έµεινε στο νου σας ως κάτι το «ιδιαίτερο», το «ξεχωριστό»; Πώς είναι η αφήγηση και η δοµή της ταινίας; 6. Κινηµατογραφική αφήγηση και µέσα διαµόρφωσης (παραδείγµατα) Μέσο διαµόρφωσης 1: εικόνες και γλώσσα Μόνο στην αρχή της ταινίας ο Lunar εξηγεί στο θεατή κάποια πράγµατα: πώς τον λένε, πού ζει και ποια πρόσωπα ανήκουν στην οικογένειά του. Ωστόσο µαθαίνουµε πολύ περισσότερα για το χωριό όπου ζει. Επειδή στην ταινία οι εικόνες µεταφέρουν πολλές πληροφορίες. Τι µαθαίνετε στη ταινία για τη ζωή του Lunar και το χωριό του; Πώς το µαθαίνετε; Συνοψίστε όσα ξέρετε για τον Lunar µετά την παρακολούθηση της ταινίας. Πιστεύατε ποτέ ότι θα µπορούσατε να µάθατε τόσο πολλά γι αυτόν παρότι στην ταινία ο ίδιος δεν µιλά σχεδόν καθόλου; Βλέπετε κάποια διαφορά στο αν µαθαίνετε για τα πράγµατα µέσω εικόνας ή µέσω γλώσσας; Από την άλλη υπάρχουν ανοιχτά ερωτήµατα που θα θέλατε να απαντηθούν; Μπορείτε να φανταστείτε γιατί ο σκηνοθέτης αποφάσισε να µη θέσει στον Lunar µερικές ακόµη ερωτήσεις; Μέσο διαµόρφωσης 2: οι εικόνες του Lunar και οι εικόνες της κάµερας Για τη «µορφή» ή το «ύφος» µιας ταινίας είναι σηµαντικό αυτό που δείχνει η κάµερα (δηλαδή η επιλογή των αποσπασµατικών εικόνων ή καδράρισµα) και ο τρόπος κινηµατογράφησης (δηλαδή η οπτική γωνία). Για παράδειγµα, παίζει σηµαντικό ρόλο το πόσο µικρό ή πόσο µεγάλο είναι το κάδρο, αν η οπτική γωνία βρίσκεται ψηλά πάνω ή χαµηλά κάτω, αλλά και πώς είναι η αλληλουχία των εικόνων (πώς είναι το µοντάζ). Στην ταινία ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ LUNAR ο θεατής έχει τη δυνατότητα να βλέπει εικόνες σε δύο διαφορετικά επίπεδα: τις εικόνες που ο Lunar αποµονώνει µε το κάδρο του και τις εικόνες του κάµεραµαν. Ποια αποσπάσµατα εικόνων επιλέγει ο Lunar; Πόσο κοντά ή µακριά είναι από τους ανθρώπους και τα αντικείµενα; Τι δείχνει ο κάµεραµαν της ταινίας; Υπάρχουν κοινά σηµεία; Ή υπερτερούν στην εκάστοτε επιλογή οι διαφορές; Με το να δείχνει συχνά η κάµερα ένα µεγαλύτερο απόσπασµα απ ό,τι ο Lunar, µπορούµε να δούµε ταυτόχρονα την εικόνα του Lunar και τον «περίγυρό» της.

5 Όπως ο Lunar επέλεξε ανθρώπους και τόπους από τη ζωή του, έτσι και ο κάµεραµαν αποφάσισε ποιο απόσπασµα θα δείξει. Βλέπουµε, βέβαια, κάτι από την πόλη (σπίτια, µια γωνιά του δρόµου κ.λπ.), αλλά στον Lunar.δεν µπορούµε να ξέρουµε πώς είναι ακριβώς. Υπάρχουν κατά τη γνώµη σας πράγµατα που δεν σας δείχνει η ταινία; Πιστεύετε ότι µια ταινία µπορεί πραγµατικά να δείξει πώς ακριβώς είναι ένας τόπος και πώς είναι η ζωή εκεί; Η ίδια η ταινία έχει ένα ασυνήθιστο σχήµα (µέγεθος) εικόνας. Προσέξατε ότι η εικόνα στην ταινία δεν είναι όπως µια «κανονική» εικόνα στην τηλεόραση; Πώς θα περιγράφατε το σχήµα της εικόνας στην ταινία; Σας θυµίζει ίσως κάτι; Πώς το βρίσκετε; Το ασυνήθιστο σχήµα έχει αντίκτυπο στην επίδραση της ταινίας; Μέσο διαµόρφωσης 3: µουσική Όλη η ταινία ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ LUNAR έχει την υπόκρουση ενός τραγουδιού. Γνωρίζετε αυτό το είδος µουσικής; Σας φαίνεται γνωστή ή τη βρίσκετε ασυνήθιστη; Πώς πιστεύετε ότι επηρεάζει η µουσική την ταινία; Μπορείτε να φανταστείτε πώς θα ήταν η ταινία χωρίς µουσική; Μπορείτε να κάνετε µια δοκιµή και να δείτε την ταινία χωρίς ήχο. Τι αλλάζει; Μπορείτε επίσης να δοκιµάσετε πώς είναι αν η ταινία έχει µια εντελώς διαφορετική υπόκρουση. Αντιλαµβάνεστε ότι η µουσική αλλάζει το χαρακτήρα και την ατµόσφαιρα της ταινίας; Είναι για σας η ταινία σαν τα µουσικά βίντεο που γνωρίζετε από την τηλεόραση; Προσπαθήστε να τεκµηριώστε την άποψή σας. Τι κοινό και ποιες διαφορές έχει η ταινία µε τα γνωστά σας µουσικά κλιπ; 7. Αναφορές σε µέσα Ταινίες: Ταινία χωρίς λόγια: Σαφάρι. Szafari. Ντοκιµαντέρ των Boglárka και Róbert Pölcz. Ουγγαρία Από 6 ετών και άνω. Το ΣΑΦΑΡΙ µας βυθίζει στο παρελθόν. Εδώ δεν χρειάζεται καµιά εξήγηση, οι εικόνες µιλούν από µόνες τους: η ζωή στην εξοχή είναι κεφάτη! Μπορείς να καβαλήσεις βόδια, να πας για κολύµπι και να περάσεις τη ζεστή µέρα µε πολλούς φίλους. Η ταινία δείχνει πολύ παλιά. Τελικά όλα είναι όπως τα παλιά χρόνια αλλά µπορείς να πιστέψεις τα µάτια σου; Παιδιά σε άλλες χώρες:

6 FREMDE KINDER: MIGUEL, DER RENNFAHRER [ΞΕΝΑ ΠΑΙ ΙΑ: MIGUEL, Ο ΡΑΛΙΣΤΑΣ]. Ντοκιµαντέρ των Heike Fritz και Stephan Krause. Γερµανία Από 14 ετών και άνω. Ένα θέµα καθορίζει τη ζωή του Miguel: ο δρόµος. Βέβαια ο εννιάχρονος Κολοµβιανός αρνείται επίµονα ότι είναι παιδί του δρόµου. Ωστόσο µένει σ ένα κατάλυµα από πλαστικό στον κεντρικό δρόµο που συνδέει την Μπογκοτά µε το Κάλι, ζει από τα φορτηγά που κυκλοφορούν εκεί και δεν ονειρεύεται τίποτε άλλο από το να µπορέσει µε ένα Carrito, ένα χαρτόκουτο σαπουνιών, να βιοποριστεί κάποτε µόνος. TOM W. Tomek W. Ντοκιµαντέρ της Anna Wieckowska. Πολωνία Από 14 ετών και άνω. Ο Tom είναι 12 ετών και ζει στην Πολωνία. Μετά το σχολείο φροντίζει την οικογένειά του: αναλαµβάνει διάφορες δουλειές, ετοιµάζει τη µετακόµιση στο καινούριο σπίτι, αγοράζει χριστουγεννιάτικα δώρα. Όλα αυτά δεν αποτελούν πρόβληµα για τον Tom εξάλλου ποιος θα τα έκανε; Αντιθέτως η καθηµερινότητα των άλλων µελών της οικογένειας είναι πολύ διαφορετική. KINDSEIN IM IRAN [ΤΟ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΠΑΙ Ι ΣΤΟ ΙΡΑΝ]. Ντοκιµαντέρ του Behrooz Karamizade. Γερµανία Από 14 ετών και άνω. Ο δηµιουργός µας παίρνει µαζί του στο Ιράν και σε τρία µέρη µας αφήνει να συµµετάσχουµε στα πρώτα κείµενα και στις ανακαλύψεις των πρωταγωνιστών. Βιβλία Παιδιά σε άλλες χώρες: KINDER IN FERNEN LÄNDERN - FÜR UNS ERZÄHLT [ΠΑΙ ΙΑ ΣΕ ΜΑΚΡΙΝΕΣ ΧΩΡΕΣ ΑΦΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΕΜΑΣ]. δοκίµιο των Caroline και Martine Laffon Από 10 ετών και άνω. Με αυτό το βιβλίο µπορούµε να ανακαλύψουµε πώς ζουν τα παιδιά σε µακρινές χώρες, τι τρώνε, πώς ντύνονται και ποιες γλώσσες µιλούν. Και µαθαίνοντας τι είναι το ιδιαίτερο στους ξένους πολιτισµούς κατανοούµε ποιοι είµαστε εµείς και από πού προερχόµαστε. KINDER DIESER WELT [ΠΑΙ ΙΑ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ]. Εικονογραφηµένο δοκίµιο σε συνεργασία µε τη UNICEF Από 6 ετών και άνω. «Πόσες βρύσες υπάρχουν στο σπίτι σου; Τι θα γινόταν αν έπρεπε να βγεις έξω για να κουβαλήσεις νερό, αν βρύση υπήρχε µόνο κάποιους δρόµους παρακάτω;» Για τα περισσότερα παιδιά οι προσωπικές συνθήκες ζωής είναι αυτονόητες και σχεδόν αδιανόητο ότι στην άλλη πλευρά της γης είναι εντελώς διαφορετικές.

7 SO LEBT DIE WELT. VOLKERVERSTÄNDNIS FÜR KINDER [ΕΤΣΙ ΖΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ. ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΑΙ ΙΑ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ]. οκίµιο της Christine Schulz-Reiss Από 9 ετών και άνω. Στον Thordís από την Ισλανδία αρέσει να τρώει ψάρια. Στη Lily από τη Νέα Ζηλανδία αρέσει το hangi, το παραδοσιακό φαγητό των Μαορί. Και ο Piranto από την Κένυα θα προτιµούσε να τρέφεται καθηµερινά µε ugali, ένα χυλό από αφρικανικό καλαµπόκι. Κάθε παιδί στη γη έχει τις δικές του ιδιαίτερες προτιµήσεις του και κάθε παιδί µεγαλώνει µέσα στις δικές του ιδιαίτερες συνθήκες ζωής.. Το ΕΤΣΙ ΖΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ αναφέρεται στις διαφορές αλλά και στα πολλά κοινά σηµεία που έχουµε να ανακαλύψουµε, αν επισκεφτούµε παιδιά των πέντε ηπείρων. ιαδίκτυο Μηχανές αναζήτησης / Ιστοσελίδες µε ειδήσεις για παιδιά: - µηχανή αναζήτησης για παιδιά - ιστοσελίδα για παιδιά που ανοίγει την όρεξη για την πολιτική. - ιστοσελίδα των παιδιών - εκποµπή ειδήσεων Logo - διαδικτυακή σελίδα της εκποµπής ειδήσεων για παιδιά neuneinhalb ιαδικτυακές σελίδες για το θέµα «ικαιώµατα των παιδιών» / «Παιδική φτώχεια»: Eδώ και δέκα χρόνια οµάδες παιδιών και εφήβων από χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αµερικής είναι καθ οδόν προς τη Γερµανία και µε καλλιτεχνικά projects παρουσιάζουν τον εαυτό τους και τη χώρα τους. Στην αρχική σελίδα υπάρχουν πολυάριθµες πληροφορίες για το θέµα «Κολοµβία». Η Terre des hommes Deutschland e.v. είναι µια οργάνωση που αναπτύσσει πολιτικές βοήθειας για παιδιά. Στην αρχική σελίδα υπάρχουν πληροφορίες που, µεταξύ άλλων, είναι καταχωρισµένες ανά χώρα. Υπάρχουν πολυάριθµα άρθρα και υλικό για την Κολοµβία.

8 Η οργάνωση µάχεται παγκοσµίως για την εφαρµογή των παιδικών δικαιωµάτων. Στη σελίδα για νεαρά άτοµα υπάρχει στα αριστερά το κουµπί «For Kids». Εδώ θα βρείτε στο «Kinder der Welt» µεταξύ άλλων και µικρά comics για την καθηµερινότητα άλλων παιδιών του κόσµου.