Ο φυσικός κόσμος στα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ο φυσικός κόσμος στα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας"

Transcript

1 Ο φυσικός κόσμος στα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας Το βασίλειο των ζώων Ο κόσμος των φυτών Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας Ηγουμενίτσα, Μάιος 2015

2 Το έντυπο Ο φυσικός κόσμος στα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του εορτασμού για τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων 2015 με θέμα «Μουσεία για μια κοινωνία με προοπτικές» Γενική επιμέλεια Ιωάννης Χουλιαράς, αρχαιολόγος - προϊστάμενος Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Γεωργία Πλιάκου, αρχαιολόγος - προϊσταμένη του Τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων, Αρχαιολογικής Έρευνας Έρευνα - Κείμενα - Επιλογή εποπτικού υλικού - Γραφιστική επεξεργασία Αντωνία Τζωρτζάτου - Δήμητρα Δρόσου, αρχαιολόγοι Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας

3 Ο φετινός εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, που διοργανώνεται από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), έχει ως θέμα «Μουσεία για μια κοινωνία με προοπτικές» και βασικό άξονα το όραμα για μία βιώσιμη ανάπτυξη. Προς την κατεύθυνση αυτή τα μουσεία δύναται και επιβάλλεται να έχουν ουσιαστικό ρόλο, προβάλλοντας πρότυπα για μια κοινωνία με σεβασμό στα οικοσυστήματα, λιγότερο καταναλωτική και ανοικτή σε συνεργασίες. Γραπτό φυτικό μοτίβο σε κάλυμμα πήλινης κοσμηματοθήκης 2ος αι. π.χ., Ρίζιανη Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα Στο πλαίσιο αυτό το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας αξιοποιεί τη Μόνιμη Έκθεση Αρχαιοτήτων για μία διαφορετική περιήγηση, εστιάζοντας την προσοχή του επισκέπτη σε επιλεγμένα εκθέματα που είτε απεικονίζουν είτε διακοσμούνται με θέματα εμπνευσμένα από τον φυσικό κόσμο: οικόσιτα και άγρια ζώα, πτηνά, ερπετά, θαλάσσια θηλαστικά, μαλάκια και οστρακοειδή, αλλά και αντιπροσωπευτικά δείγματα χλωρίδας, όπως ελιά, άμπελος, δάφνη, μυρτιά κ.α. Ευρήματα τα οποία, πέραν της αρχαιολογικής πληροφορίας και του καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος που παρουσιάζουν, αποκαλύπτουν τη στενή και πολυεπίπεδη σχέση ανθρώπου και «περιβάλλοντος» στην αρχαιότητα, δίνοντας το έναυσμα για επαναπροσδιορισμό του ρόλου μας μέσα στον κόσμο στον οποίο ανήκουμε. Πτηνόμορφη λαβή σιδερένιου ξίφους 4ος αι. π.χ., Προδρόμι Αίθουσα 3 - Δημόσιος βίος: Πόλεμος και οπλισμός

4

5 Ο φυσικός κόσμος στα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας Το βασίλειο των ζώων

6 Από τις απαρχές του ανθρώπινου πολιτισμού τα ζώα κατείχαν σημαντικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων. Παρείχαν τροφή καθώς και πρώτη ύλη για τα είδη ένδυσης, χρησίμευαν στην εργασία, στις μεταφορές, στο κυνήγι, στη μάχη, στους αθλητικούς αγώνες, ήταν φύλακες και σύντροφοι, γίνονταν θυσιαστήρια θύματα προς τιμή των θεών, προσφέρονταν ως ερωτικά δώρα, αποτελούσαν μέσο ψυχαγωγίας, αντιμετωπίζονταν ως επικίνδυνοι θηρευτές και εισβολείς από την άγρια φύση ή ενοχλητικά παράσιτα μέσα στις πόλεις. Οπισθότυπος ασημένιου νομίσματος Κορίνθου: φτερωτός Πήγασος Τέλη 4ου αι. π.χ., Ελέα Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Οικονομική οργάνωση Η σχέση, ωστόσο, του ανθρώπου με τα άλλα ζώα και τη φύση εν γένει στην αρχαιότητα, δεν αντανακλά καθόλου μια ανθρωποκεντρική θεώρηση του κόσμου, σε αντίθεση με τις σύγχρονες κοινωνίες. Και αν εξαιρέσουμε τον Αριστοτέλη, για τον οποίο τα ζώα πλάστηκαν με σκοπό να εξυπηρετούν τον άνθρωπο, εκτενείς πραγματείες άλλων φιλοσόφων και ιστορικών αναδεικνύουν τα ζώα σε ισότιμες οντότητες, προικισμένες με νοημοσύνη και σοφία, υπόδειγμα ζωής σύμφωνα με τη φύση. Άνθρωποι, θεοί και ζώα παρουσιάζουν μια άρρηκτη σχέση στον χώρο του μύθου και της θρησκείας, κυρίως μέσω των ζωϊκών μεταμορφώσεων θνητών και αθανάτων ή φανταστικών υβριδικών μορφών που γεννά η ανθρώπινη φαντασία, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη βαθιά ανάγκη κατανόησης και ερμηνείας της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης και του φυσικού κόσμου. Παρόλο που η λατρεία ζώων είναι άγνωστη στην αρχαία Ελλάδα, ο άνθρωπος έβλεπε τα φυσικά φαινόμενα σαν μυστηριακές φανερώσεις, προσδίδοντας έναν ιερό χαρακτήρα σε όλη την πλάση. Τα ζώα κατέχουν περίοπτη θέση στον ανθρωπομορφικό κόσμο των θεών και συχνά παρουσιάζονται να έχουν υπερφυσικές ιδιότητες. Εμφανίζονται ως σύντροφοι ή προστατευόμενοι των θεών, τροφοί ή απόγονοί τους, αλλά και ως προσωποποιήσεις τους. Πήλινη σίμη με υδρορροή σε σχήμα λεοντοκεφαλής Ελληνιστικοί χρόνοι, Γίτανα

7 Πήλινο σφράγισμα με μορφή αετού και την επιγραφή του εθνικού ΜΟΛΟΣΣΩΝ Ελληνιστικοί χρόνοι, Γίτανα Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Οικονομική οργάνωση Ως έμψυχες εκδηλώσεις της φύσης, την οποία ο άνθρωπος αντιμετώπιζε με δέος, περιέργεια και θαυμασμό, τα ζώα αποτέλεσαν πεδίο συστηματικής μελέτης σε επίπεδο ανατομίας και συμπεριφοράς. Από την άλλη, η ποικιλία των χαρακτηριστικών των ζώων, όπως η δύναμη, η αγριότητα, η σωματική αρμονία, η χάρη, προσέλκυσε το βλέμμα του αρχαίου καλλιτέχνη προσφέροντας ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης. Απεικονίσεις ζώων εμφανίζονται σε όλες τις μορφές της τέχνης, όπως αρχιτεκτονική, γλυπτική, ειδωλοπλαστική, αγγειογραφία, μικροτεχνία κ.α. και αποδίδονται με κάθε δυνατό καλλιτεχνικό μέσο, ακολουθώντας τα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά και τις καλλιτεχνικές συμβάσεις της εκάστοτε εποχής.

8 σκύλος Το πρώτο ζώο που εξημερώθηκε από τον άνθρωπο και αποτέλεσε από την απώτατη αρχαιότητα σύμβολο αφοσίωσης. Από τον ομηρικό Άργο, τον πιστό σύντροφο του Οδυσσέα, έως τον Περίτα, τον αγαπημένο σκύλο του Μ. Αλέξανδρου προς τιμή του οποίου ίδρυσε ομώνυμη πόλη στην Ινδία, πλείστες είναι οι αναφορές στον μύθο και την ιστορία για την αμοιβαία σχέση αγάπης που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον άνθρωπο και τον σκύλο. Πολυδιάστατη είναι η παρουσία του σκύλου στην αρχαία ελληνική μυθολογία και θρησκεία, καθώς συνδέεται με πολλές διαφορετικές θεότητες και ήρωες (Άρτεμη, Απόλλωνας, Ασκληπιός, Ερμής, Άρης, Ήρα, Δίας, Εκάτη, Ήφαιστος, Αταλάντη, Ακταίωνας κ.α.), ενώ παρουσιάζεται και ως μιξογενές ον, όπως ο φοβερός τρικέφαλος Κέρβερος που φύλαγε τις πύλες του Άδη. Ο σκύλος ήταν παρών σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, καλύπτοντας πρακτικές και συναισθηματικές ανάγκες. Συνοδός στο κυνήγι (θηρευτικός), φρουρός στα κοπάδια (ποιμενικός), φύλακας (πυλωρός) σε σπίτια και σε ιερά, βοηθός και αγγελιοφόρος στο πεδίο της μάχης, αλλά και ζώο συντροφιάς για άτομα κάθε ηλικίας και φύλου, που ακολουθούσε τον κάτοχό του στον περίπατο, στο σχολείο, στην παλαίστρα, στο παιχνίδι, στα συμπόσια. Περισσή φροντίδα επιδείκνυαν κατά την αρχαιότητα στη σωστή ανατροφή και την καλή υγεία των σκύλων τους, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τους απέδιδαν, μετά θάνατον, ταφικές τιμές ανάλογες με εκείνες σε προσφιλή πρόσωπα. Πήλινο λυχνάρι με ανάγλυφη μορφή κυνηγετικού σκύλου Ρωμαϊκοί χρόνοι, Νεκροταφείο Μαζαρακιάς Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα Χρυσή αλυσίδα με κεφαλές κυνηγετικών σκύλων Ελληνιστικοί χρόνοι, Ταφικό Μνημείο Ρίζιανης Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα Στην αρχαία γραμματεία εξυμνούνται οι αρετές και η ευφυΐα του ζώου, ενώ καταγράφονται 65 διαφορετικές φυλές, με βάση τη γεωγραφική τους καταγωγή, κάθε μία με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Στην περιοχή της Ηπείρου αναφέρονται οι ξακουστοί μολοσσοί (Μολοττικοί κύνες, Μολοττίδες), ιδανικοί για τη φύλαξη των κοπαδιών και οι χαονίδες κύνες. Σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν απόγονοι του σκύλου που έφτιαξε ο Ήφαιστος για τον Δία.

9 άλογο Ο θαυμασμός και η αγάπη του ανθρώπου για το ακαταπόνητο και περήφανο αυτό ζώο με την αρμονική σωματική διάπλαση, τη δύναμη, την ταχύτητα και την εξαιρετική ευφυΐα, αντικατοπτρίζεται στη συχνότητα με την οποία απεικονίζεται στην τέχνη, αλλά και στη σημαντική θέση που κατέχει στον χώρο του μύθου και της θρησκείας. Ταυτίστηκε, ως ζώο-σύμβολο, με θεούς όπως ο Ποσειδώνας και η Αθηνά, άλλοτε τελούσε στη υπηρεσία τους, όπως τα άλογα που έσερναν το άρμα του Ήλιου και της Σελήνης ή ο θεϊκής καταγωγής φτερωτός Πήγασος, ενώ θεϊκά, με ξεχωριστές ιδιότητες, άλογα συνδέθηκαν και με ομηρικούς ήρωες. Συχνά στην ομηρική παράδοση αποδίδονται στα άλογα αυτά ανθρώπινα χαρακτηριστικά: μιλούν με ανθρώπινη λαλιά, προαισθάνονται επερχόμενες συμφορές και θρηνούν για τον θάνατο του αφεντικού τους. Η άρρηκτη σχέση του αλόγου με τον άνθρωπο φανερώνεται με τον πιο εύγλωττο τρόπο στην υβριδική μορφή των μυθικών Κενταύρων όπου συνενώνονται τα δύο όντα. Πήλινο ρυτό (τελετουργικό σκεύος) με μορφή αλόγου 1ος αι. π.χ., Ταφικό Μνημείο Φράγμα Καλαμά Αίθουσα 1 - Οικισμοί ιστορικών χρόνων: Γίτανα Ιππευόμενο ή ζώο έλξης για άρματα και άμαξες, το άλογο χρησίμευε στις μεταφορές, στον πόλεμο, στο κυνήγι, στα ιππικά αγωνίσματα. Η κατοχή αλόγων ήταν προνόμιο της αριστοκρατίας λόγω του μεγάλου κόστους συντήρησης. Κατά συνέπεια το άλογο ήταν, κατεξοχήν, σύμβολο γοήτρου, πλούτου και κοινωνικής θέσης. Πήλινο λυχνάρι με ανάγλυφη παράσταση ζεύγους αλόγων σε καλπασμό και έφιππης ανδρικής μορφής Ρωμαϊκοί χρόνοι, Νεκροταφείο Μαζαρακιάς Αίθουσα 1 - Ιστορική αναδρομή Την εκτενέστερη πραγματεία για τη φροντίδα και τη σωστή εκπαίδευση των αλόγων γράφει ο Ξενοφώντας (Περί Ιππικής), ενώ ο Ιπποκράτης κάνει την πρώτη αναφορά στις θεραπευτικές ιδιότητες της ιππασίας. Καταγράφονται οκτώ διαφορετικές φυλές που εκτρέφονταν στην αρχαία Ελλάδα, μεταξύ αυτών και η φυλή της Πίνδου, η πλέον αντιπροσωπευτική του ορεινού τύπου ίππου. Κεφαλή πήλινου ειδωλίου αλόγου Ελληνιστικοί χρόνοι, Δυμόκαστρο Αίθουσα 3 - Ιδιωτικός βίος: Στο εργαστήριο του κεραμέα

10 λιοντάρι Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, τον οποίο ακολουθεί και ο Αριστοτέλης, το μόνο μέρος στην Ευρώπη που υπήρχαν λιοντάρια κατά τον 5ο αι. π.χ., ήταν στη βόρεια Ελλάδα. Αναφέρεται, μάλιστα, ότι το 480 π.χ. λιοντάρια επιτέθηκαν στις καμήλες του στρατού του Ξέρξη. Σταδιακά, από τον 4ο αι. π.χ., συνέπεια της υπερθήρευσης και εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων λόγω της αύξησης του πληθυσμού, παρατηρείται μείωση του αριθμού των λιονταριών, μέχρι την πλήρη εξαφάνισή τους από την περιοχή της Μακεδονίας στα τέλη του 1ου αι. μ.χ.,, όπως αναφέρει ο Δίων ο Χρυσόστομος. Πέρα από το οργανωμένο κυνήγι λιονταριού, το οποίο ήταν μία ξεχωριστή ενασχόληση για τους ευγενείς νέους στο Βασίλειο της Μακεδονίας, τα λιοντάρια θηρεύονταν από τους χωρικούς, καθώς αποτελούσαν απειλή για τα κοπάδια, ενώ η εκτεταμένη χρήση τους σε αιματηρά θεάματα στις ρωμαϊκές αρένες έπληξε και τους πληθυσμούς του είδους στην Ασία και τη Β. Αφρική. Μαρμάρινη σαρκοφάγος Ρωμαϊκοί χρόνοι, Λαδοχώρι Αύλειος χώρος μουσείου Σύμβολο δύναμης, αγριότητας, θάρρους και υπεροχής, το λιοντάρι αποτελεί ιδιαίτερα συχνό και αγαπητό θέμα στην τέχνη. Ενσαρκώνοντας όσο κανένα άλλο ζώο την πολεμική ανδρεία, το λιοντάρι εμφανίζεται συνεχώς, ως παρομοίωση των γενναίων ομηρικών ηρώων, στις περιγραφές της Ιλιάδας, ενώ η όψη του, που συχνά διακοσμεί ως επίσημα τις ασπίδες των πολεμιστών, τρομάζει τον εχθρό στη μάχη. Υιοθετείται ως έμβλημα βασιλικής εξουσίας ή λειτουργεί αποτροπαϊκά με την παρουσία του στην αρχιτεκτονική και ταφική γλυπτική. Πήλινο ρυτό (τελετουργικό σκεύος) με μορφή καθιστού λέοντα 1ος αι. π.χ., Ταφικό Μνημείο Φράγμα Καλαμά Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα Στη θρησκεία συνδέθηκε με τη, φρυγικής καταγωγής, Μητέρα των Θεών και θεά της φύσης Κυβέλη, αλλά και με την κυνηγέτιδα Άρτεμη, την κυρά των αγριμιών. Πέρα από τον γνωστό άθλο του Ηρακλή με το λιοντάρι της Νεμέας, η παρουσία του στον χώρο του μύθου είναι περιορισμένη. Σχετίζεται, ωστόσο, με μυθολογικά τέρατα όπως η Σφίγγα και η Χίμαιρα που είχαν εν μέρει σώμα λιονταριού. Χρυσά σκουλαρίκια με λεοντοκεφαλές Ελληνιστικοί χρόνοι, Ταφικό Μνημείο Ρίζιανης Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα

11 φίδι Από την κρητομυκηναϊκή παράδοση μέχρι τους λαϊκούς μύθους και δοξασίες, το φίδι ενσωματώνει αρχετυπικές δυνάμεις της φύσης και συνδυάζει όσο κανένα άλλο ζώο ιδιότητες που συνδέονται με τη ζωή και τον θάνατο. Ζώο που προκαλεί φόβο, τρομακτικό στην όψη και με τη δύναμη να σκοτώνει, αλλά και αγαθός δαίμων, φύλακας του σπιτιού και της ιδιωτικής περιουσίας (οικουρός όφις), χρήσιμο για την καταπολέμηση των τρωκτικών που απειλούσαν τις σοδειές. Συνδέεται με τους μυθικούς βασιλείς της αθηναϊκής ακροπόλεως -τον Κέκροπα που ήταν μισός άνθρωπος μισός φίδι και τον Εριχθόνιο-Ερεχθέα- και την προστάτιδα της πόλης θεά Αθηνά, γίνεται σύμβολο χθόνιων θεών όπως ο ψυχοπομπός Ερμής, ενώ συμβολίζει και τους ίδιους τους νεκρούς, οι οποίοι παρουσιάζονται με τη μορφή φιδιών. Το ζώο αυτό βρίσκεται πίσω από τη γένεση και την άσκηση της αρχαίας μαντικής. Η θέση που ο Απόλλωνας ίδρυσε το ιερό μαντείο του στους Δελφούς κατοικούταν από τον Πύθωνα, το φοβερό φίδι που έδινε χρησμούς, το οποίο εκείνος σκότωσε. Φιδόσχημο χρυσό δακτυλίδι Ελληνιστικοί χρόνοι, Ταφικό Μνημείο Ρίζιανης Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα Ξακουστοί μάντεις, όπως ο Ίαμος και ο Μελάμποδας, απέκτησαν τις ικανότητές τους μετά από επεισόδια συνάντησης με φίδια, ενώ ο Κάλχας προφήτευσε την έκβαση του Τρωϊκού Πολέμου παρατηρώντας τις ενέργειες ενός φιδιού στο δένδρο. Φιδόσχημο βραχιόλι από κράμα μετάλλου Ελληνιστικοί χρόνοι, Ταφικό Μνημείο Φράγμα Καλαμά Αίθουσα 3 - Ιδιωτικός βίος: Καλλωπισμός και ένδυση Το φίδι σχετίζεται με την ίαση και την ανάσταση, όπως δηλώνουν οι δύο παραλλαγές του μύθου του Γλαύκου, γιου του Μίνωα και της Πασιφάης, σύμφωνα με τις οποίες ο νέος αναστήθηκε χάρη στη θεραπευτική ιδιότητα του δηλητηρίου του φιδιού ή με τη χρήση ενός φυτού που το φίδι υπέδειξε. Θα γίνει σύμβολο του θεού θεραπευτή Ασκληπιού, ο οποίος συχνά εμφανίζεται με τη μορφή του φιδιού, αλλά και ζώο που κατοικούσε στο ιερό του. Το φίδι ως προσωποποίηση της αρχέγονης φύσης απηχεί ο μύθος του μάντη Τειρεσία, του μοναδικού θνητού ανδρός που είχε την εμπειρία να βιώσει και τη θηλυκή πλευρά της ζωής, όταν, μετά από το δάγκωμα ενός φιδιού, μεταμορφώθηκε σε γυναίκα. Σημαντική είναι η παρουσία των φιδιών και στα Θεσμοφόρια, τη γιορτή των γυναικών προς τιμή της θεάς Δήμητρας, που σχετίζονταν με τον έρωτα, τη γονιμότητα και τον θάνατο.

12 κατσίκα Εκτός από οικόσιτο ζώο παραγωγής, πολύτιμο στον άνθρωπο για το κρέας, το γάλα, το μαλλί, το δέρμα και τα κέρατα, η κατσίκα (αρχ. αίγα) εμφανίζεται στην αρχαία και ρωμαϊκή εικονογραφία και ως αγαπητό κατοικίδιο ζώο συντροφιάς σε παιδιά και γυναίκες. Οπισθότυπος χάλκινου νομίσματος Φιλίππου Ε : ζεύγος αιγάγρων /2 π.χ., Ελέα Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Οικονομική οργάνωση Το ζώο αυτό περιβάλλεται με ιερότητα, καθώς αποτέλεσε την τροφό του μικρού Δία στη σπηλιά της Ίδης. Το κέρατο της μυθικής αίγας ο Δίας θα το δωρίσει στη νύμφη Αμάλθεια που τον συντρόφευε και θα το προικίσει με ξεχωριστές ιδιότητες («Κέρας Αμάλθειας»), ενώ με το δέρμα της θα φτιάξει έναν θώρακα, την παντοδύναμη αιγίδα του, που τον έκανε άτρωτο στη μάχη με τους Τιτάνες. Ξακουστή είναι και η αιγίδα της Αθηνάς, την οποία έφτιαξε η ίδια από το δέρμα μιας τερατόμορφης αίγας-γοργούς. Στον μύθο της Ιφιγένειας η Άρτεμη απαιτεί τη θυσία παρθένου που την τελευταία στιγμή αντικαθίσταται από μία αίγα. Γι αυτό και η θυσία αιγών θα αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία στις τελετουργίες στα ιερά της θεάς. Φημισμένος, ως ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, ήταν ο μεγάλος βωμός της στη Δήλο, κατασκευασμένος εξολοκλήρου από κέρατα αιγών. χοίρος Ήδη από την αρχαιότητα οι άνθρωποι πίστευαν ότι το ζώο αυτό έφερνε τύχη και συνήθιζαν να χαρίζουν στα νεογέννητα παιδιά μια κουδουνίστρα ή έναν κουμπαρά σε σχήμα γουρουνιού. Μέσω του επεισοδίου της αρπαγής της Περσεφόνης ο χοίρος συνδέεται με τη γονιμότητα και τον Κάτω Κόσμο και γίνεται αγαπητό θύμα της θεάς Δήμητρας: η Κόρη παρασύρθηκε από τον Άδη σε ένα χάσμα στο σημείο όπου βρισκόταν ο χοιροβοσκός Ευβουλέας και μαζί της εξαφανίστηκε ένα μέρος από το κοπάδι. Κεντρικό στοιχείο στα τελούμενα κατά τη διάρκεια της γιορτής των Θεσμοφορίων και των Ελευσίνιων Μυστηρίων θα αποτελέσει η θυσία μικρών χοίρων τους οποίους έριχναν σε υπόγεια ρήγματα, ένα είδος αναπαράστασης του παραπάνω μύθου. Πήλινη ειδώλιο - κουδουνίστρα σε σχήμα χοίρου Ελληνιστικοί χρόνοι, Ταφικό Μνημείο Φράγμα Καλαμά Αίθουσα 3 - Ιδιωτικός βίος: Παιχνίδια για μικρούς και μεγάλους

13 κριάρι Στις θρησκευτικές τελετουργίες της αρχαιότητας το κριάρι αποσκοπούσε στον εξαγνισμό και οι θυσίες του ζώου συχνά περιλάμβαναν ένδυση των συμμετεχόντων με δέρμα κριαριού. Ο Ερμής, προστάτης των ποιμένων, απάλλαξε την Τανάγρα από έναν θανατηφόρο λοιμό περιφερόμενος στην πόλη έχοντας στους ώμους ένα κριάρι. Την απεικόνιση του θεού με ένα νεαρό αρνί στους ώμους ή την αγκαλιά («Ερμής Κριοφόρος») θα ακολουθήσει αργότερα και η χριστιανική εικονογραφία στη μορφή του Χριστού ως «Καλού Ποιμένα». Εξορκισμός των νεκρών μέσω της θυσίας του ζώου αναφέρεται στο σχετικό επεισόδιο του ομηρικού έπους όπου ο Οδυσσέας, κατεβαίνοντας στον Άδη, θυσιάζει ένα κριάρι και ένα μαύρο πρόβατο για να συγκεντρωθούν οι ψυχές των θανόντων και να αποκτήσουν για λίγο συνείδηση. Στον μύθο, η σωτήρια επέμβαση του φτερωτού κριαριού με τη χρυσή προβιά θα αποτρέψει τη θυσία του Φρίξου μεταφέροντάς τον στην Κολχίδα και θα αποτελέσει την απαρχή της Αργοναυτικής εκστρατείας προς αναζήτηση του χρυσόμαλλου δέρατος. Χρυσά σκουλαρίκια με κεφαλές κριαριών Ελληνιστικοί χρόνοι, Τύμβος Παραποτάμου Αίθουσα 3 - Ιδιωτικός βίος: Καλλωπισμός και ένδυση ταύρος/αγελάδα Εμπροσθότυπος ασημένιας δραχμής Απολλωνίας: αγελάδα που θηλάζει το μοσχαράκι της π.χ., Ελέα Πήλινο σφράγισμα με παράσταση ταύρου Ελληνιστικοί χρόνοι, Γίτανα Αίθουσα 2 - Δημόσιος Βίος: Οικονομική οργάνωση Ο ταύρος, σύμβολο δύναμης και γονιμοποιούς ενέργειας, παρουσιάζεται, όπως και το θηλυκό ταίρι του, με μεγάλη συχνότητα σε θεϊκές μεταμορφώσεις που σχετίζονται με ερωτικές αποπλανήσεις και συνευρέσεις. Ο Δίας μεταμορφωμένος σε ταύρο απήγαγε την Ευρώπη και απέκτησε μαζί της τον Μίνωα, ενώ μεταμόρφωσε σε αγελάδα μία άλλη ερωμένη του, την Ιώ, για να την προφυλάξει από τη ζήλια της Ήρας. Πέρα από το θεϊκό ζεύγος Δία-Ήρας, ο ταύρος συνδέθηκε με τον Διόνυσο, που συχνά απεικονίζεται με κέρατα ταύρου, αλλά και με τον Ποσειδώνα («Ταύρεος»). Ο Ποσειδώνας έστειλε στον Μίνωα έναν λευκό ταύρο με τον οποίο η Πασιφάη ζευγάρωσε κρυμμένη σε ένα ομοίωμα αγελάδας, έχοντας χάσει τα λογικά της εξαιτίας της θεϊκής οργής, και απόκτησε τον Μινώταυρο. Ο ταύρος κατέχει σημαντικό ρόλο στις θρησκευτικές τελετουργίες ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους. Στη μινωική Κρήτη, όπου υπάρχουν ενδείξεις για λατρεία του ζώου αυτού, τελούνταν τα ταυροκαθάψια, ακροβατικά άλματα πάνω από τα κέρατα ταύρου που εκτελούνταν από γυναίκες και άνδρες. Καθόλη τη διάρκεια της αρχαιότητας ο ταύρος ήταν το πιο επίλεκτο ζώο για θυσία.

14 πτηνά Πέραν της προφανούς χρησιμότητας των πτηνών για το κρέας και τα αυγά τους, ορισμένα είδη εξημερώνονταν και εκπαιδεύονταν για ειδικούς σκοπούς, όπως περιστέρια για να στέλνουν μηνύματα ή γεράκια για το κυνήγι (ιερακοθηρία). Σε αντίθεση με τη σημερινή εποχή, πολλά είδη, όπως πάπιες, χήνες, πετεινοί, κύκνοι, γερανοί, ερωδιοί, ορτύκια, πέρδικες, περιστέρια, αηδόνια, ήταν αγαπημένα κατοικίδια παιδιών και γυναικών και εμφανίζονται συχνά σε σκηνές καθημερινής ζωής στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή εικονογραφία. Τα διάφορα πτηνά, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τους βαθύτερους συμβολισμούς που το καθένα εκπροσωπεί, κατέχουν σημαντική θέση στη μυθολογία και τη θρησκεία. Οι θεοί μεταμορφώνονται συχνά σε πουλιά ή τα υιοθετούν ως σύμβολα, όπως η Αθηνά την κουκουβάγια, ο Δίας τον αετό, η Ήρα το παγώνι, η Αφροδίτη το περιστέρι. Είναι, επίσης, ενδιαφέρον ότι στη μυθολογία οι περισσότερες μεταμορφώσεις ανθρώπων σε ζώα έχουν να κάνουν με πουλιά και τις προκαλούν οι θεοί, συνήθως από οίκτο, για να απαλλάξουν τον άνθρωπο από κάποια μεγάλη στεναχώρια. Πήλινο ειδώλιο περιστεριού Ελληνιστική περίοδος, Ντόλιανη Αίθουσα 1 - Οικισμοί ιστορικών χρόνων: Ντόλιανη Οπισθότυπος ασημένιου νομίσματος του Κοινού των Ηπειρωτών: αετός πάνω σε κεραυνό π.χ., Ελέα Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Οικονομική οργάνωση Για του άρρενες νέους διασκεδαστική ενασχόληση ήταν οι κοκορομαχίες. Άλλωστε ο πετεινός, που διακρίνεται για την ετοιμότητα, την αγωνιστικότητα και τη σεξουαλική ορμή, ήταν το σύνηθες δώρο που προσέφεραν για την προσέλκυση του ερωτικού συντρόφου. Χρυσό σκουλαρίκι που απολήγει σε μορφή πτηνού 2ος αι. π.χ., Ταφικό Μνημείο Ρίζιανης Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα Τα πουλιά θεωρούνταν, επίσης, φορείς μαντικών μηνυμάτων. Το πέταγμα και οι κρωγμοί τους, το σημείο από το οποίο έρχονταν κλπ., αποτελούσαν αίσια ή δυσοίωνα σημάδια, τα οποία εξετάζονταν και ερμηνεύονταν από τους οιωνοσκόπους. Κεντρικό στοιχείο στον μύθο της ίδρυσης του μαντείου της Δωδώνης αποτελεί ένα μαύρο περιστέρι: ξεκίνησε από την Αίγυπτο και αφού στάθηκε επάνω στη βελανιδιά υπέδειξε, μιλώντας με ανθρώπινη φωνή, το σημείο όπου έπρεπε να ιδρυθεί το μαντείο του Διός.

15 θαλάσσιος κόσμος Τα ψάρια και τα υπόλοιπα θαλασσινά (μαλάκια, οστρακοειδή) κατείχαν πρωτεύουσα θέση στη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων. Πολλά είδη, όπως οι σαρδέλες, οι μαρίδες, ο γαύρος, ήταν προσιτά σε κοινωνικές ομάδες με περιορισμένα οικονομικά μέσα, ενώ άλλα αλιεύματα, όπως ο τόννος, η τσιπούρα, το σαλάχι, ικανοποιούσαν τις γαστρονομικές προτιμήσεις των ανώτερων τάξεων. Τον μυστηριώδη κόσμο της θάλασσας αφέντευαν ο Ποσειδώνας, που είχε ως σύμβολα το δελφίνι και τον τόννο, άλλες θεότητες (Νηρέας, Νηριίδες), υβριδικά όντα (Τρίτωνες, ιχθυοκένταυρος), σαρκοβόρα κήτη. Αν και δεν ήταν ιδιαίτερα συχνές στην αρχαιότητα, αναφέρονται θυσίες ψαριών για τον Ποσειδώνα, την Εκάτη και -στη γιορτή των Δαιδάλων στη Βοιωτία- προς τιμή του Δία και της Ήρας. Πρώτη θέση κατείχαν ο τόννος και το χέλι, επειδή είναι ψάρια που αιμορραγούν, καθώς το αίμα στις θυσίες ήταν μέρος της προσφοράς προς τους θεούς. Όστρακο εφυαλωμένου πινακίου με εγχάρακτη μορφή ιχθύος Ύστερη Βυζαντινή περίοδος, Λαδοχώρι Αίθουσα 1 - Οικισμοί ιστορικών xρόνων Τα ψάρια κατέχουν σημαντικό ρόλο και στον χώρο της μαντείας. Όποιος αναζητούσε απαντήσεις στα ερωτήματά του πήγαινε στον ιχθυομάντη με ένα ψάρι που είχε αλιεύσει ο ίδιος και εκείνος διάβαζε τα σπλάχνα του. Πήλινο λυχνάρι με ανάγλυφη διακόσμηση ζεύγους μαλακίων 1ος αι. μ.χ., Νεκροταφείο Μαζαρακιάς Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα Από τα ζώα της θάλασσας εκείνο που έχει ιδιαίτερους συμβολισμούς και εξέχουσα θέση στη μυθολογία είναι το δελφίνι. Συνδέεται με τους θεούς Ποσειδώνα, Απόλλωνα και Διόνυσο, ενώ εμφανίζεται στην εικονογραφία ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους. Οι αρχαίοι συγγραφείς εξαίρουν την ευφυΐα του, την ιδιαίτερη έλξη του για τη μουσική καθώς και την αγάπη του για τον άνθρωπο και αναφέρουν ιστορίες και μυθολογικά επεισόδια σωτηρίας ανθρώπων από δελφίνια. Όπως η θάλασσα θεωρούταν ένας τόπος που σημειοθετούσε τον θάνατο, το δελφίνι συμβόλιζε κατά κάποιον τρόπο την ασφαλή μετάβαση από τον κόσμο των ζώντων στον κόσμο των νεκρών. Χάλκινο ολόγλυφο δελφίνι, εξάρτημα επίπλου Ελληνιστικοί χρόνοι, Γίτανα Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Τα δημόσια κτίρια

16 Ο φυσικός κόσμος στα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας Ο κόσμος των φυτών

17 Η δυναμική επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος είναι έκδηλη και πολυποίκιλη τόσο στη σφαίρα της λατρευτικής πρακτικής των εθίμων και των δοξασιών όσο και στις κοινωνικοοικονομικές πραγματικότητες της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής των αρχαίων Ελλήνων. Οι βασικές αρχές της σύγχρονης βοτανικής θεμελιώθηκαν από τον Θεόφραστο στο έργο του «Περί Φυτών Ιστορίαι», ενώ στο πεντάτομο έργο του Διοσκουρίδη «Περί Ύλης Ιατρικής» περιλαμβάνονται 506 περιγραφές φυτών και συνταγές φαρμάκων. Παρά τη συνεχόμενη επίδραση της ανθρώπινης επέμβασης στο φυσικό περιβάλλον, πάνω από φυτά υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα καθιστώντας την ένα από τα μέρη της Ευρώπης με την πλουσιότερη χλωρίδα. Θραύσμα υάλινου αγγείου με φυτική διακόσμηση Ελληνιστικοί χρόνοι, Γίτανα Η ζωοδότρα ενέργεια της φύσης αποτελούσε μέρος μυστηρίων και τελετών και εκφράστηκε με την κατανάλωση φυτών και καρπών ή με τη χρήση τους ως τελετουργικών αντικειμένων. Στα Ελευσίνια Μυστήρια έπιναν τον «κυκεώνα», μείγμα βρασμένου κριθαριού και νερού που το αρωμάτιζαν με φλισκούνι, μέντα ή θυμάρι. Στα Θεσμοφόρια, γιορτή προς τιμή της θεάς Δήμητρας για την αναγέννηση της γης και τη γονιμότητα, οι γυναίκες μαστιγώνονταν με πράσινα κλαδιά, έτρωγαν φρούτα και σπόρους Πήλινα ομοιώματα καρπών ροδιού, ενώ στα Πυανέψια, γιορτή για τα σπαρτά, Ελληνιστικοί χρόνοι, Ρίζιανη προσέφεραν στη θεά ένα κλαδί ελιάς, την «ειρεσιώνη», τυλιγμένο με μαλλί και φορτωμένο με τους πρώτους καρπούς της γης. Μεγάλη σημασία είχαν τα δέντρα για την υποδήλωση του ιερού χώρου, κάτι που προέρχεται από την κρητομυκηναϊκή παράδοση. Τα περισσότερα ιερά είχαν το καθένα το δικό του χαρακτηριστικό δέντρο. Στην Ακρόπολη των Αθηνών η ελιά ξαναβλάστησε μετά την πυρπόληση από τους Πέρσες το 480 π.χ., αποτελώντας για τους Αθηναίους σημαντική απόδειξη της ζωτικής δύναμης της Αθήνας. Στη Δήλο έδειχναν τον φοίνικα, όπου στηρίχθηκε η Λητώ για να γεννήσει τους δίδυμους θεούς Άρτεμη και Απόλλωνα, ενώ εξαιρετικά παλιά και ιερή ήταν η δρυς (φηγός) της Δωδώνης. Πήλινος σκύφος με ανάγλυφη φυτική διακόσμηση Ελληνιστικοί χρόνοι, Ντόλιανη

18 Πήλινη πυξίδα με διακόσμηση άνθους Ελληνιστικοί χρόνοι, Ρίζιανη Με βάση ιστορικές πηγές, αλλά και σύγχρονες παλυνολογικές αναλύσεις, αποδεικνύεται ότι η βλάστηση της αρχαίας Ηπείρου δε διέφερε σημαντικά από τη σημερινή. Χλωριδικά ανήκει στη λοφώδη και υποορεινή ευμεσογειακή ζώνη βλάστησης, με χαρακτηριστικά είδη τη βελανιδιά, τη δάφνη, τη μυρτιά. Η ύπαρξη των παραπάνω φυτών στην περιοχή της Ηπείρου κατά την αρχαιότητα συνδέθηκε από τους κατοίκους της με τους επικρατέστερους θεούς. Αυτά τα φυτά χρησιμοποιήθηκαν σε νομίσματα, είδη καθημερινής χρήσης, κοσμήματα, δείχνοντας έτσι ότι υπάρχει μεταξύ του φυτικού κόσμου και του ανθρώπινου ένας σύνδεσμος τόσο παλιός όσο και η ανθρωπότητα. Οι ζωτικές δυνάμεις που χαρακτηρίζουν τα φυτά στον αιώνιο κύκλο της αναγέννησης των λουλουδιών, των φύλλων και των καρπών τους, αποτυπώνονται στην αρχαία τέχνη. Το φυτικό κόσμημα ως διακοσμητικό μοτίβο γίνεται ο καθαυτός τρόπος έκφρασης μορφής και κίνησης. Στα μινωικά και μυκηναϊκά χρόνια οι φυτικές διακοσμήσεις αποδίδονται με σχετικό ρεαλισμό, ενώ αργότερα υιοθετούνται περισσότερο στυλιζαρισμένες φόρμες με σχηματοποιημένη απόδοση των φυτικών προτύπων. Στην κεραμική οι φυτικές διακοσμήσεις περιλαμβάνουν κυρίως περικοκλάδες κισσού, κληματίδες, φύλλα φοίνικα και άνθη λωτού, που συχνά προσαρμόζονται στη φόρμα του αγγείου. Θραύσματα υάλινου και πήλινου αγγείου με φυτική διακόσμηση Ελληνιστικοί χρόνοι, Ντόλιανη Στην αρχιτεκτονική επιδιώκεται η κλασσική γραμμή και η εναρμόνιση με το περιβάλλον. Η διακόσμηση αρχιτεκτονικών μελών με φυτικά στοιχεία όπως, έλικες, πέταλα, φύλλα ακάνθου, επέτρεπε ένα σχέδιο ζωντανό και δυναμικό. Αρχιτεκτονικά μέλη με φυτική διακόσμηση Ελληνιστικοί χρόνοι, Γίτανα

19 aμπέλι/κλήμα Οπισθότυπος χάλκινου νομίσματος Κέρκυρας: βότρυς (τσαμπί σταφυλιού) Ελληνιστικοί χρόνοι, Δυμόκαστρο Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Οικονομική οργάνωση Το αμπέλι ήταν γνωστό ήδη από την Παλαιολιθική Εποχή. Η καλλιέργειά ξεκίνησε κατά τη Εποχή του Χαλκού, όπως διαπιστώνεται από κουκούτσια σταφυλιών που βρέθηκαν σε κατοικίες της εποχής αυτής, αλλά και από τοιχογραφίες που απεικονίζουν ανθρώπους να καλλιεργούν αμπέλια και να μαζεύουν σταφύλια. Η ανακάλυψη της ζύμωσης ήταν μάλλον τυχαία, αλλά η επίδραση που είχε η κατανάλωση κρασιού αποδόθηκε σε θεϊκή εκδήλωση και δημιούργησε τη σχέση μεταξύ κρασιού και θεών. Οι Έλληνες και οι Φοίνικες μετέφεραν αμπέλια στην ιταλική χερσόνησο και η Σικελία έγινε κέντρο παραγωγής σταφυλιών. Το κλήμα (vitis vinifera) ήταν ανακάλυψη του Διονύσου και αφιερωμένο στον ίδιο. Η ιστορία του κρασιού χάνεται στο μύθο. Τα πρώτα κλήματα τα χάρισε ο Διόνυσος σε έναν νεαρό που ονομαζόταν Άμπελος και ήταν γιος σατύρου και νύμφης, ή κατά άλλο μύθο, στον βασιλιά της Καλυδώνας Οινέα, από τον οποίο πήρε και το όνομά του ο οίνος. Σύμφωνα με μια παράδοση που αναφέρει ο Παυσανίας (2.38), τις ευεργετικές επιδράσεις του κλαδέματος στην άμπελο υπέδειξε στους κατοίκους τους Ναυπλίου ένας γάιδαρος, ο οποίος «ψαλίδισε» τα κλαδιά ενός κλήματος με αποτέλεσμα την αυξημένη παραγωγή την επόμενη χρονιά. Μετά το γεγονός αυτό τιμούσαν το ζώο σκάλισαν τη μορφή του ζώου σε ένα βράχο για να τιμήσουν το ζώο. Στο Ναύπλιο οι κάτοικοι του έδειξαν έναν βράχο με σκαλισμένη παράσταση ενός γαϊδάρου, που έφαγε κλαριά από κλήμα και το έκανε την επόμενη χρονιά να αποδώσει περισσότερα σταφύλια. Πήλινος λύχνος με διακοσμητική ζώνη αμπέλου Ρωμαϊκή περίοδος, Μαζαρακιά Αίθουσα 1 - Ιστορική αναδρομή

20 βελανιδιά Η βελανιδιά, με το σκληρό ξύλο της και τη μεγαλοπρεπή και επιβλητική της ανάπτυξη, αποτελούσε σύμβολο δύναμης και υπεροχής και συνδέθηκε από την αρχή με τη λατρεία του ισχυρότερου θεού του Ολύμπου, τον Δία. Οι εκτεταμένοι δρυμώνες που κάλυπταν όλη την Ήπειρο, από την περιοχή της Δωδώνης μέχρι τα παράλια του Αμβρακικού κόλπου και του Ιονίου, ήταν ιδανικός τόπος για τη λατρεία του Δία. Αργυρό περίαπτο σε σχήμα βελανιδιού Βυζαντινή περίοδος, Σμέρτος Αίθουσα 3 - Ιδιωτικός βίος: Καλλωπισμός και ένδυση Πήλινος σκύφος με ζώνη φύλλων και καρπών βελανιδιάς Ελληνιστικοί χρόνοι, Ελέα Αίθουσα 1 - Οικισμοί. ιστορικών χρόνων. Είναι δέντρα ψηλά, αιωνόβια, που βρίσκονται είτε σε πεδινές είτε σε ορεινές περιοχές. Ο καρπός της βελανιδιάς το βελανίδι, ήταν χρήσιμο για ζωοτροφές και στη βυρσοδεψία. Το ξύλο όλων των ειδών είναι βαρύ, σκληρό και δε σαπίζει εύκολα. Χρησιμοποιείται στην οικοδομική, ναυπηγική, επιπλοποιία. Τα στεφάνια δρυός στα νομίσματα του Ηπειρωτικού κοινού περιθέουν τα σύμβολα του Δία ή στεφανώνουν τον ίδιο τον θεό, ενώ η ρεαλιστική απόδοση των λοβών των φύλλων φανερώνει τη βαθιά παρατήρηση και γνώση της φυσιολογίας τους, αλλά και τις υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικές δεξιότητες των χαρακτών. Η οξιά ή φηγός (Fagus) είναι ένα γένος δέκα ειδών φυλλοβόλων δέντρων με κορμό ευθύ, λείο, ομαλό, με λεπτό φλοιό, γκριζωπό και κόμη που αφήνει το φως να περνάει. Η πιο διάσημη φηγός ήταν αυτή του μαντείου της Δωδώνης. Από το θρόισμα των φύλλων του δένδρου και από το πέταγμα των πουλιών που φώλιαζαν σε αυτό, οι μάντεις ερμήνευαν τη βούληση του Δία, ο οποίος, κατά τρόπο σπάνιο, κατοικούσε σύμφωνα με τον Ησίοδο "εν πυθμένι φηγού", στις ρίζες της ιερής βελανιδιάς. Η χρήση των κλάδων βελανιδιάς ως θέμα στην κατασκευή μεταλλικών στεφανιών συνδέεται με το γεγονός ότι παρόλο που η βελανιδιά δεν είναι αειθαλές δέντρο, διατηρεί το φύλλωμά της, συμβολίζοντας έτσι την αιωνιότητα και την αθανασία. Στεφάνι με επιχρυσωμένους πήλινους καρπούς βελανιδιάς και μυρτιάς Ελληνιστικοί χρόνοι, Προδρόμι Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Πόλεμος και οπλισμός Οπισθότυπος ασημένιου νομίσματος του Κοινού των Ηπειρωτών: κεραυνός που περιβάλλεται από στεφάνι βελανιδιάς Ελληνιστικοί χρόνοι, Ελέα Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Οικονομική οργάνωση

21 μυρτιά Με τα καταπράσινα φύλλα της, το λεπτό άσπρο λουλούδι και την ευχάριστη μυρωδιά, η μυρτιά (myrtus communis) ήταν σύμβολο της ομορφιάς και της νεότητας. Ήταν αφιερωμένη στην Πάφιο Αφροδίτη, που, όταν βγήκε από τη θάλασσα, έκρυψε την ακάλυπτη ομορφιά της πίσω από έναν θάμνο μυρτιάς. Ήταν ένας από τους πιο γνωστούς θάμνους της ζώνης των πλατύφυλλων δέντρων και τη φύτευαν συχνά κοντά στους ναούς σαν καλλωπιστικό φυτό. Χρυσό στεφάνι με φύλλα μυρτιάς Ελληνιστικοί χρόνοι, Γίτανα Αίθουσα 1 - Ιστορική αναδρομή Ο γάμος και η μυρτιά έχουν προστάτιδα την Αφροδίτη, γι αυτό και οι νύφες φορούσαν στεφάνια μυρτιάς. Ο Αθήναιος περιγράφει τους καλεσμένους στο δείπνο του στολισμένους με τέτοια στεφάνια, που επιπλέον εμπόδιζαν τη μέθη. Χρυσά φύλλα μυρτιάς και βελανιδιάς από ταφικό στεφάνι Ελληνιστικοί χρόνοι, Ταφικό Μνημείο Φράγμα Καλαμά. Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα Ο Διοσκουρίδης έκανε διάκριση ανάμεσα σε μια ποικιλία με τους γνωστούς μπλε καρπούς και σε μια άλλη με άσπρους, που είχαν φαρμακευτικές ιδιότητες, ενώ ο Ιπποκράτης χρησιμοποίησε το αιθέριο έλαιό της σε λιποθυμίες, πόνους των αυτιών, υστερία κλπ. Ο χυμός από τους σκούρους καρπούς χρησιμοποιούταν ως μαύρη βαφή για τα μαλλιά. Όταν βλέπουμε ένα φύλλο μυρτιάς στο φως μοιάζει να είναι τρυπημένο με βελόνες. Τις τρύπες αυτές απέδιδαν κατά την αρχαιότητα στη δυστυχισμένη Φαίδρα, τη σύζυγο του Θησέα, που από στεναχώρια για την περιφρόνηση του προγονού της Ιππόλυτου, τρύπησε τα φύλλα για να εκδικηθεί την Αφροδίτη στο ναό της, γιατί δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την ερωτική εύνοια του Ιππόλυτου. Η σύγχρονη βιολογία ερμηνεύει τα στίγματα που φαίνονται σαν τρύπες στα φύλλα ως αδένες γεμάτους με αιθέριο έλαιο, που δίνουν και τη μυρωδιά στο φυτό.

22 ελιά Το σημαντικότερο και ένα από τα αρχαιότερα καρποφόρα δέντρα στη Μεσόγειο είναι η ελιά (olea europaea). Δωρήθηκε στην πόλη της Αθήνας από τη θεά Αθηνά, στον καυγά που είχε με τον Ποσειδώνα για την κυριαρχία της Αττικής. Από τότε το κλαδί της ελιάς μαζί με την κουκουβάγια ήταν το έμβλημα της πόλης και σύμβολο της νίκης και της ειρήνης. Ο Όμηρος γνώριζε μόνο την αγριελιά που μπολιάστηκε αργότερα με ήμερα είδη. Ελαιόδεντρα απεικονίζονται και στις τοιχογραφίες της Κνωσσού. Η καλλιεργημένη ελιά ήρθε από τη νότια Ασία, όπου οι σημιτικοί λαοί είχαν μπολιάσει το δέντρο από πολύ νωρίς. Την οικονομική της σημασία αποκτά η ελιά μετά τα ομηρικά χρόνια. Έως τότε το λάδι χρησίμευε μόνο στους ευγενείς και βρίσκεται, σαν πανάκριβο άρωμα, στα θησαυροφυλάκια των τρωικών ηρώων. Στην Αθήνα τα ελαιόδεντρα συντελούσαν στον πλούτο της πόλης στα χρόνια του Περικλή. Με λάδι πλήρωναν το στάρι που εισήγαγαν και η αξία του ήταν τέτοια που η εξαγωγή του αποτελούσε μονοπώλιο του κράτους. Ο Σόλων μάλιστα είχε ρυθμίσει με νομοθέτημα ακόμη και τις ελάχιστες αποστάσεις που έπρεπε να φυτεύεται το ένα δέντρο από το άλλο για να εξασφαλίζεται καλή σοδειά. Το λάδι είχε πολλές χρήσεις: το πρώτο πρεσάρισμα έδινε το φαγώσιμο λάδι, το δεύτερο το λάδι για τις αλοιφές και το τρίτο το λάδι φωτισμού. Λίθινη σαρκοφάγος με ανάγλυφη διακόσμηση στεφανιού ελιάς Ελληνιστικοί χρόνοι, Ταφικό Μνημείο Φράγμα Καλαμά Αίθουσα 4 - Ταφικά έθιμα Μυροδοχεία από πηλό και γυαλί για αρωματικά έλαια Ελληνιστικοί & Ρωμαϊκοί χρόνοι, Γίτανα, Ελέα, Νεοχώρι Αίθουσα 3 - Ιδιωτικός βίος: Καλλωπισμός και ένδυση

23 δάφνη Η δάφνη (laurus mobilis) είναι αειθαλές φυτό, πολύκλαδο, με λεία πράσινα φύλλα και χαρακτηριστικό άρωμα, αυτοφυές στην Ελλάδα. Το συναντούμε συχνά σε ασβεστολιθικά βραχώδη εδάφη και ακόμη πιο συχνά κοντά σε ποτάμια και τρεχούμενα νερά. Οι πολυάριθμες ιδιότητες της δάφνης οδήγησαν τους αρχαίους Έλληνες να τη χρησιμοποιήσουν ως σύμβολο δόξας, τιμής, ευζωίας και αιώνιας νεότητας. Μάλιστα από αρχαίους συγγραφείς συχνά αναφέρεται ότι μια δάφνη φυτεμένη δίπλα στην πόρτα προστατεύει το σπίτι από τις ασθένειες. Στη μυθολογία προσωποποιήθηκε με την ομώνυμη Νύμφη, την οποία ερωτεύτηκε ο Απόλλωνας. Εκείνη, έχοντας αφιερώσει τη ζωή της στην αγνότητα ως ιέρεια της Άρτεμης, απέφυγε με κάθε τρόπο την ερωτική προσέγγιση του θεού και με τη βοήθεια της μητέρας της Γαίας μεταμορφώθηκε στο φυτό δάφνη. Ο Απόλλωνας, θλιμμένος, έπλεξε στεφάνι με τα φύλλα της. Η δάφνη ονομάστηκε απολλώνια, ενώ ο Απόλλωνας λατρεύτηκε σε πολλές πόλεις ως Δαφναίος, Δαφνηφόρος και Δαφνίτης. Η χρησιμοποίηση της δάφνης στα ηπειρωτικά νομίσματα οφείλεται είτε στη σύνδεσή της με τον Απόλλωνα, όπως στα νομίσματα της Αμβρακίας, είτε εν μέρει στο γεγονός ότι είναι ένα από τα φυτά με τους ισχυρότερους συμβολισμούς στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Οπισθότυπος χάλκινου νομίσματος Αμβρακίας με τα σύμβολα του Απόλλωνα, προστάτη της πόλης (οβελίσκος, στεφάνι δάφνης) Ελληνιστική περίοδος, Ελέα Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Οικονομική οργάνωση Τα αειθαλή φύλλα της δάφνης συμβολίζουν την αιωνιότητα και την αθανασία. Έτσι το δάφνινο στεφάνι έγινε σύμβολο της αναγνωρισμένης επιτυχίας, της υψηλής απόδοσης, της νίκης, της φήμης στους αρχαίους Έλληνες και στους Ρωμαίους. Στους Δελφούς η δάφνη χρησιμοποιούταν και στη διαδικασία της χρησμοδοσίας από την Πυθία, στον ναό της οποίας καίγονταν ως θυμίαμα κριθάρι και φύλλα δάφνης στη διαρκώς αναμμένη εστία. Εμπροσθότυπος χάλκινου και ασημένιου νομίσματος με παράσταση Αυτοκρατόρων που φέρουν δάφνινο στεφάνι Αυτοκρατορική περίοδος (31 π.χ μ.χ.), Νεοχώρι, Λαδοχώρι Αίθουσα 2 - Δημόσιος βίος: Οικονομική οργάνωση

24 Βιβλιογραφία Ανδροβιτσανέα Ι., Ο σκύλος στην αρχαία Ελλάδα (αδημοσίευτη μεταπτυχιακή εργασία), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη Arnott G., Birds in the Ancient World from A to Z, Routledge, London Burkert W., Αρχαία Ελληνική Θρησκεία. Αρχαϊκή και Κλασσική Εποχή, εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα Grimal P., Λεξικό της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Μυθολογίας, University Studio Press, Θεσσαλονίκη Κακριδής Ι., Ελληνική Μυθολογία, τ.1-5, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα Kenneth F.K. Jr., Animals in the Ancient World from A to Z, Routledge, London Lazenby F.D., Greek and Roman Household Pets, The Classical Journal, Vol. 44, No. 4 (Jan. 1949), σσ , Μπάουμαν E., Η ελληνική χλωρίδα στο μύθο, στην τέχνη, στην λογοτεχνία (ελλ. μτφ. Π. Μπρούσαλης), Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Αθήνα Μπέλλου Ε., «Η φυτική διακόσμηση των νομισμάτων από την κλασική εποχή έως τη ρωμαιοκρατία από το ανασκαφικό έργο στο νομό Θεσπρωτίας», στο ΚΕΡΜΑ ΙΙΙ, Πρακτικά του 1 ου Διεθνούς Συνεδρίου «Νομισματική και Οικονομική Ιστορία στην Ήπειρο κατά την Αρχαιότητα», εκδ. Εταιρεία Νομισματικής και Οικονομικής Ιστορίας, Αθήνα 2013, σσ ΥΠ.ΠΟ. - Α ΕΠΚΑ, Μουσείο Αρχαίας Αγοράς. Ο φυτικός κόσμος μέσα από τα μάτια των αρχαίων (τρίπτυχο φυλλάδιο), Αθήνα. Χρυσουλάκη, Στ. (επιμ.), Το δέντρο της ζωής σε τέσσερις εποχές, Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, Αθήνα Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Αιλιανός, Περί ζώων Αριστοτέλης, Περί ζώων ιστορίας Περί ζώων μορίων Περί ζώων γενέσεως Διοσκουρίδης, Περί ύλης ιατρικής Θεόφραστος, Περί φυτών ιστορίαι Ξενοφών, Κυνηγετικός Ξενοφών, Περί ιππικής Πολυδεύκης, Ονομαστικόν Πλούταρχος, Ηθικά Βιβλία για παιδιά Πλασσαρά Κ., Οι φίλοι που χάνουμε. Ελληνικά κατοικίδια ζώα από την αρχαιότητα ως σήμερα: Σημειωματάριο, εκδ. Μίλητος, Αθήνα Όστρακο αγγείου με ανάγλυφη παράσταση ζεύγους αλόγων σε καλπασμό που σέρνουν άρμα Ελληνιστικοί χρόνοι, Δυμόκαστρο

25

Ο φυσικός κόσμος στα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας

Ο φυσικός κόσμος στα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας Ο φυσικός κόσμος στα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηγουμενίτσας Το βασίλειο των ζώων Ο κόσμος των φυτών Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας Ηγουμενίτσα, Μάιος 2015 Το

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΦΥΛΛΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΦΥΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. Φυτολόγιο ΜΑΙΟΣ 2013

ΞΕΦΥΛΛΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΦΥΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. Φυτολόγιο ΜΑΙΟΣ 2013 Φυτολόγιο ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: «Ξεφυλλίζοντας το φυτολόγιο του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων» ΚΟΙΝΟ: Νηπιαγωγείο ΧΩΡΟΣ ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ: Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων ΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: 60 λεπτά ΑΡΙΘΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Το μουσείο της Ερέτριας. Τα εκθέματα στη δεύτερη αίθουσα του μουσείου. Αναστασία Αγιώτη Αναστασία Βογιατζή Ασημίνα Αγγελή Μαρία Γκεοργκίεβα

Το μουσείο της Ερέτριας. Τα εκθέματα στη δεύτερη αίθουσα του μουσείου. Αναστασία Αγιώτη Αναστασία Βογιατζή Ασημίνα Αγγελή Μαρία Γκεοργκίεβα Το μουσείο της Ερέτριας Τα εκθέματα στη δεύτερη αίθουσα του μουσείου. Αναστασία Αγιώτη Αναστασία Βογιατζή Ασημίνα Αγγελή Μαρία Γκεοργκίεβα Προθήκη 16 1-5 χάλκινα όπλα,αιχμές και βέλη. 6, 7 και 12 εργαλεία,καρφιά

Διαβάστε περισσότερα

Μιλώντας με τα αρχαία

Μιλώντας με τα αρχαία Επίσκεψη στο μαντείο της Δωδώνης Πώς έβλεπαν το μέλλον οι αρχαίοι; Πώς λειτουργούσε το πιο αρχαίο μαντείο της Ελλάδας; Τι μορφή, σύμβολα και ρόλο είχε ο κύριος θεός του, ο Δίας; Τι σημασία είχαν εκεί οι

Διαβάστε περισσότερα

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1 το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 2 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 3 ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΥΡΡΟΣ αντίγραφο από πρωτότυπο του 3ου π.χ. αι. της

Διαβάστε περισσότερα

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας Το φυλλάδιο αυτό είναι του/της... που επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας στις... Το φυλλάδιο που κρατάς στα χέρια σου

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από

Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Ο Ιπποκράτης υποστηρίζει πως η τροφή μπορεί να γίνει και φάρμακο. Τα βότανα χρησιμοποιήθηκαν σε θεραπευτικές πρακτικές ως φαρμακευτικά είδη αλλά και ως φορείς της θεϊκής ευλογίας. Οι

Διαβάστε περισσότερα

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

Η Νίκη ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα. Είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία.

Η Νίκη ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα. Είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία. Η Νίκη σε νομίσματα Νίκη: θεά της ελληνικής μυθολογίας προσωποποιούσε τη δόξα του ελληνικού πολιτισμού. Η Νίκη στέλνονταν από το Δία για να εξυμνήσει μία νίκη, να προσφέρει σπονδές ή να στεφανώσει ένα

Διαβάστε περισσότερα

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Τα πιο γνωστά ανάκτορα είναι της Κνωσού και της Φαιστού. 2. Οι τρίτωνες ήταν μεγάλα κοχύλια που ίσως χρησιμοποιούνταν

Διαβάστε περισσότερα

Μιλώντας με τα αρχαία

Μιλώντας με τα αρχαία Μιλώντας με τα αρχαία Μέσα στο μουσείο θα συναντήσετε παράξενα αντικείμενα άλλων εποχών. Μπορείτε να τα κάνετε να μιλήσουν για πανάρχαιους ανθρώπους και πολιτισμούς; Πάρτε φακούς, μέτρα, μολύβι και χαρτί

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ: Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟΥ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ. www.zero-project.gr

ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ: Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟΥ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ. www.zero-project.gr ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ: Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟΥ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ www.zero-project.gr Πολύ πριν τη δική µας εποχή, όταν τον κόσµο κυβερνούσαν ακόµα οι Ολύµπιοι Θεοί, γεννήθηκε η Περσεφόνη, κόρη του θεού ία

Διαβάστε περισσότερα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Ανάβρυτα 2015 2016 Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Γεωργική Οικονομία Τα πρώτα βήματα στην γεωργική οικονομία γίνονται κατά την Μυκηναϊκήεποχή. Τηνεποχήαυτή:

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης

Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης Εναλλασσόμενες θεματικές παρουσιάσεις Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης Εναλλασσόμενες θεματικές παρουσιάσεις Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΗΝΑ. Η Αθηνά είναι η θεά της σοφίας Γονείς:Δίας Παππούς:Κρόνος Γιαγιά: Ρέα

ΑΘΗΝΑ. Η Αθηνά είναι η θεά της σοφίας Γονείς:Δίας Παππούς:Κρόνος Γιαγιά: Ρέα ΑΘΗΝΑ Η Αθηνά είναι η θεά της σοφίας Γονείς:Δίας Παππούς:Κρόνος Γιαγιά: Ρέα Τι προστάτευε Προστάτευε τους αδικημένους και τους ήρωες Σύμβολα Ελιά Κουκουβάγια Κόκορας Φίδι Ομάδα Μαρσέλ Τρίφκας Νίκος Λιάγκας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! Η Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ.

ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! Η Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ. ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ, 2012-2013 ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Α. ΑΡΖΟΓΛΟΥ & Ε. ΤΖΗΜΟΥΛΗ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ-ΣΥΝΟΔΟΙ: Τ. ΚΥΡΙΑΖΙΚΙΔΟΥ & Δ. ΤΖΟΒΑΝΑΚΗΣ Παρασκευή,

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Η Αγορά ήταν η μεγαλύτερη πλατεία της πόλης. Η πλατεία άρχισε να χρησιμοποιείται ως δημόσιος χώρος από τα αρχαϊκά χρόνια. Μέχρι τότε στην περιοχή υπήρχαν σπίτια και τάφοι. Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΙΒ ΕΠΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΚΑΙ ΖΩΑ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΙΒ ΕΠΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΚΑΙ ΖΩΑ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΙΒ ΕΠΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΚΑΙ ΖΩΑ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Μάιος 2010-2011 Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων Πλατεία 25 ης Μαρτίου 6 45221, Ιωάννινα τηλ.2651001089, fax: 2651001051

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

Το φως αναφέρεται σε σχετικά έντονο βαθμό στη μυθολογία, τόσο στην ελληνική όσο και στη μυθολογία άλλων αρχαίων λαών που το παρουσιάζουν σε διάφορες

Το φως αναφέρεται σε σχετικά έντονο βαθμό στη μυθολογία, τόσο στην ελληνική όσο και στη μυθολογία άλλων αρχαίων λαών που το παρουσιάζουν σε διάφορες Το φως αναφέρεται σε σχετικά έντονο βαθμό στη μυθολογία, τόσο στην ελληνική όσο και στη μυθολογία άλλων αρχαίων λαών που το παρουσιάζουν σε διάφορες μορφές (ήλιος, σελήνη, αστέρια, κ.ά) και σε ένα μέρος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΗ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΗ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΗ ΑΝΤΡΕΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Εστία Η Εστία ήταν η μεγαλύτερη κόρη και το πρώτο παιδί του Κρόνου και της Ρέας, γι' αυτό και τέθηκε επικεφαλής όλων των μεγάλων Θεοτήτων. Προστάτιδα της οικογενειακής

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα ζώα του Μουσείου»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα ζώα του Μουσείου» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα ζώα του Μουσείου» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές συνήθειες στον αρχαίο πολιτισμό της Ελλάδας

Διατροφικές συνήθειες στον αρχαίο πολιτισμό της Ελλάδας Διατροφικές συνήθειες στον αρχαίο πολιτισμό της Ελλάδας Επιμέλεια, παρουσίαση : Παντελάκη Μαργαρίτα (ΠΕ08, καλλιτεχνικών μαθημάτων, 3ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών ) Δευτέρα, 12 Νοεμβρίου 12 Τι σχέση μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

ΗΡΑΚΛΗΣ. Fotografias del Artista canadiense Gregory Colbert

ΗΡΑΚΛΗΣ. Fotografias del Artista canadiense Gregory Colbert ΗΡΑΚΛΗΣ. Fotografias del Artista canadiense Gregory Colbert ΟΙ ΑΘΛΟΙ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ ΗΡΑΚΛΗΣ Γονείς Ηρακλή (γιος του Δία) και τον Ιφικλή Αμφιτρύωνας + Αλκμήνη Η Αλκμήνη γέννησε δυο παιδιά. . Η Ήρα θύμωσε όταν

Διαβάστε περισσότερα

THE CLASH OF TITANS Η ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ

THE CLASH OF TITANS Η ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ THE CLASH OF TITANS Η ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ Η ΤΑΙΝΙΑ Ο απόλυτος αγώνας για εξουσία και δύναμη στρέφει τους ανθρώπους ενάντια στους βασιλείς και τους βασιλείς ενάντια στους θεούς. Ο πόλεμος όμως, ανάμεσα στους ίδιους

Διαβάστε περισσότερα

Myrtus communis. Μύρτος η κοινή - κν. μυρτιά, μυρσίνη, μυρρίνη. Mυρρίνη, Μύρρινος, Μύρτος, Μυρτίνη και Μυρσίνη των αρχαίων

Myrtus communis. Μύρτος η κοινή - κν. μυρτιά, μυρσίνη, μυρρίνη. Mυρρίνη, Μύρρινος, Μύρτος, Μυρτίνη και Μυρσίνη των αρχαίων Myrtus communis Μύρτος η κοινή - κν. μυρτιά, μυρσίνη, μυρρίνη Mυρρίνη, Μύρρινος, Μύρτος, Μυρτίνη και Μυρσίνη των αρχαίων ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Αειθαλής μεσογειακός αρωματικός θάμνος ή δενδρύλλιο, με καρπούς

Διαβάστε περισσότερα

Greither Elias. "Icarus" Fresco Munchen 1616

Greither Elias. Icarus Fresco Munchen 1616 Greither Elias. "Icarus" Fresco Munchen 1616 Η θρησκεία των Μινωιτών Στην είσοδο του Ιδαίου Αντρου φαίνεται ο βωμός λαξευμένος στο βράχο σπήλαιο Καμαρών Δικταίο άντρο τριμερές ιερό ανακτόρωνφαιστού Μινωική

Διαβάστε περισσότερα

http://www.namuseum.gr/object-month/2012/jul/jul12-en.html

http://www.namuseum.gr/object-month/2012/jul/jul12-en.html Ο Οινοπίωνας, ήταν γιος του θεού Διόνυσου και της Αριάδνης, κόρης του Μίνωα και θεωρείται ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Χίου. Δίδαξε στους κατοίκους την τέχνη της αμπελουργίας και την παραγωγή του καλύτερου

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Η γυναίκα ως σύζυγος και μητέρα Η γυναίκα ως πολεμικό λάφυρο Γυναίκα και επιτάφιες τιμές ηρώων Η τύχη του γυναικείου πληθυσμού μετά την άλωση μιας πόλης

Διαβάστε περισσότερα

1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού:

1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού: ΕΠΟΧΗ ΧΑΛΚΟΥ 1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού: 3000 1100 π. Χ. 1100-800 πχ 800-500 πχ 500-323 πχ 323-146 πχ 146πΧ-330 μχ 2. Καταγράφω τους τρεις (3) σημαντικότερους πολιτισμούς που

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος http://www.latsis-foundation.org/ell/ekpaidefsiepistimi-politismos/politismos/o-kyklos-ton-mouseion

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασόπουλος Ανδρέας Αρβανίτη Νικολέτα Τάξη: Α1 3 ο ΓΕΛ Πάτρας Σχολ. Έτος: 2013-14 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ντούμα Μαρία

Αναστασόπουλος Ανδρέας Αρβανίτη Νικολέτα Τάξη: Α1 3 ο ΓΕΛ Πάτρας Σχολ. Έτος: 2013-14 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ντούμα Μαρία Αναστασόπουλος Ανδρέας Αρβανίτη Νικολέτα Τάξη: Α1 3 ο ΓΕΛ Πάτρας Σχολ. Έτος: 2013-14 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ντούμα Μαρία Μεταλλικά νομίσματα αρχίζουμε να συναντάμε από το 2000 π.χ. στην Μεσόγειο. Συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης 6ο Γυµνάσιο Νέας Ιωνίας Τάξη:Α Τµήµα:2 Μάθηµα:Αρχαία Ιστορία ιδάσκουσα:ελ.σάρδη Η ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:ΣΕΒΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΪΟΣ 2015 Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Τίτλος: «Η αιώνια αναζήτηση του Ωραίου» Προτεινόμενες τάξεις: Α και Β Γυμνασίου Χώροι διεξαγωγής: Στο σχολείο: προετοιμασία Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: έρευνα Προτεινόμενος

Διαβάστε περισσότερα

Ας μελετήσουμε. Ιστορία Γ τάξης. Ιωάννης Ε. Βρεττός Επιμέλεια: Ερμιόνη Δελή

Ας μελετήσουμε. Ιστορία Γ τάξης. Ιωάννης Ε. Βρεττός Επιμέλεια: Ερμιόνη Δελή Ας μελετήσουμε Ιστορία Γ τάξης Ιωάννης Ε. Βρεττός Επιμέλεια: Ερμιόνη Δελή ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ http://www.pi-schools.gr/programs/depps/ 1. Σκοπός της διδασκαλίας του

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας ελληνιστικός ονομάστηκε o πολιτισμός που προήλθε από τη σύνθεση ελληνικών και ανατολικών στοιχείων κατά τους τρεις

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός πολιτισμός. Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ.

Μινωικός πολιτισμός. Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ. Μινωικός πολιτισμός Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ. Μινωικός πολιτισμός Στην ανάπτυξή του συντέλεσαν το εύκρατο - θερμό κλίμα, το εύφορο έδαφος, η μακροχρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Η ζωή χωρίς ηλεκτρικό!

Η ζωή χωρίς ηλεκτρικό! Η ζωή χωρίς ηλεκτρικό! Στα αρχαία χρόνια δεν υπήρχε ηλεκτρισμός, όπως σήμερα. Όμως οι άνθρωποι της εποχής ήθελαν να φωτίσουν τα σπίτια τους και τους ναούς τους! Χρησιμοποιούσαν, λοιπόν, τα., μικρά πήλινα,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΘΕΟΣ ΗΛΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΑΖΤΕΚΟΙ ΙΝΚΑΣ

Ο ΘΕΟΣ ΗΛΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΑΖΤΕΚΟΙ ΙΝΚΑΣ Ο ΘΕΟΣ ΗΛΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΑΖΤΕΚΟΙ ΙΝΚΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΜΑΚΟΛΑΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 14/3/2014 1 Ο ΗΛΙΟΣ ΜΑΣ Ο Ήλιος είναι ένα άστρο, όμοιο με τα υπόλοιπα

Διαβάστε περισσότερα

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Σε παραστάσεις τοιχογραφιών και σφραγίδων απεικονίζονται μόνο τελετουργικοί χοροί. 2. Κατά την Ύστερη Εποχή

Διαβάστε περισσότερα

«Οι Οδύσσειες της Προϊστορίας» και το «Αίνιγμα 7000 χρόνων»

«Οι Οδύσσειες της Προϊστορίας» και το «Αίνιγμα 7000 χρόνων» 8 Φεβρουαρίου 2017 «Οι Οδύσσειες της Προϊστορίας» και το «Αίνιγμα 7000 χρόνων» Άρθρα / Πολιτισμός Κατερίνα Χουζούρη Ένα νέο κύκλο κυριακάτικων περιπάτων, οργανώνει τη δεύτερη Κυριακή κάθε μήνα, στις 12.00

Διαβάστε περισσότερα

Ογάµοςκαιηθέσητηςγυναίκας στηναρχαίααθήνα

Ογάµοςκαιηθέσητηςγυναίκας στηναρχαίααθήνα Ογάµοςκαιηθέσητηςγυναίκας στηναρχαίααθήνα 4 ο ΓυµνάσιοΗρακλείου σχολικόέτος 2012 13 Τµήµα : Α4 Επιµέλεια : Μυρτώ Παγωµενάκη, Νίκη Μαραζάκη, Ευγενία Ορφανουδάκη Φιλόλογος :Ευαγγελία Σερδάκη 1 ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΜΑΡΙΖΑ ΝΤΕΚΑΣΤΡΟ

ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΜΑΡΙΖΑ ΝΤΕΚΑΣΤΡΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΜΑΡΙΖΑ ΝΤΕΚΑΣΤΡΟ Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σχεδίασε η Μαρίζα Ντεκάστρο, παιδαγωγός-συγγραφέας, για την πολιτιστική εταιρεία Η ΠΥΡΝΑ. Οι χάρτες είναι

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Εικονογραφία

Εισαγωγή στην Εικονογραφία Επιμορφωτικό Σεμινάριο Εισαγωγή στην Εικονογραφία Διάρκεια 20 ώρες Ημέρες και ώρες διεξαγωγής: Συνάντηση 1 η Σάββατο 29/09/18 (10:00-14:00) Συνάντηση 2 η Κυριακή 30/09/18 (10:00-14:00) Συνάντηση 3 η Σάββατο

Διαβάστε περισσότερα

600 π.χ. - 300 π.χ. Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΟΠΛΙΤΗΣ

600 π.χ. - 300 π.χ. Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΟΠΛΙΤΗΣ 600 π.χ. - 300 π.χ. Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΟΠΛΙΤΗΣ ΠΛΗΣΙΑΣΕ, ΝΥΞΕ ΜΕ ΤΗ ΜΑΚΡΙΑ ΛΟΓΧΗ Ή ΤΟ ΞΙΦΟΣ ΕΚ ΤΟΥ ΣΥΝΕΓΓΥΣ ΚΑΙ ΦΟΝΕΥΣΕ ΕΝΑΝ ΑΝΔΡΑ. ΑΝΤΙΤΑΞΕ ΠΕΛΜΑ ΣΤΟ ΠΕΛΜΑ, ΘΕΣΕ ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΗΝ ΑΣΠΙΔΑ, ΠΡΟΤΑΞΕ ΛΟΦΙΟ ΣΤΟ ΛΟΦΙΟ, ΚΡΑΝΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο γνωστός πελασγικός μύθος αναφέρεται στον αγώνα της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την προστασία και την ονομασία της Αθήνας. Βασιλιάς της Αθήνας ήταν

Ο γνωστός πελασγικός μύθος αναφέρεται στον αγώνα της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την προστασία και την ονομασία της Αθήνας. Βασιλιάς της Αθήνας ήταν Πολλές μυθολογικές εκδοχές υπάρχουν για την προέλευση της ελιάς στον ελλαδικό χώρο. Έτσι αντιλαμβανόμαστε τη σημασία του δέντρου της ελιάς για τον αρχαίο κόσμο. Ο πολιτισμός που δημιούργησε είναι συνδεδεμένος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τα φύλλα εργασίας προέρχεται εξολοκλήρου από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Διαβάζουμε: Οι Κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στη γεωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενα - Εικονογράφηση. Διονύσης Καραβίας ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ ΑΘΗΝΑ

Κείμενα - Εικονογράφηση. Διονύσης Καραβίας ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ ΑΘΗΝΑ Κείμενα - Εικονογράφηση Διονύσης Καραβίας ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ ΑΘΗΝΑ 6 Τα πολύ παλιά χρόνια, η πανέμορφη θαλασσονεράιδα Θέτιδα αγάπησε το βασιλιά της Φθίας Πηλέα. Ο λαμπρός γάμος τους έγινε στο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Α ΤΑΞΗ ΓΕΛ ΣΕΡΒΙΩΝ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-2015

ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Α ΤΑΞΗ ΓΕΛ ΣΕΡΒΙΩΝ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-2015 ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Α ΤΑΞΗ ΓΕΛ ΣΕΡΒΙΩΝ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-2015 ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η καταγραφή και ανάδειξη των τοπικών προϊόντων Η μελέτη παραγωγής, συντήρησης, μεταποίησης, τυποποίησης, διακίνησης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Τίτλος: Αν η ομορφιά μιλούσε Προτεινόμενες τάξεις: Νήπια, Α και Β Δημοτικού Χώροι διεξαγωγής: Στο σχολείο: προετοιμασία Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: έρευνα Προτεινόμενος

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα Εργασία Ιστορίας U«Μυκηναϊκός Πολιτισµός» UΜε βάση τις πηγές και τα παραθέµατα Ελένη Ζέρβα Α1 Μελετώντας τον παραπάνω χάρτη παρατηρούµε ότι τα κέντρα του µυκηναϊκού κόσµου ήταν διασκορπισµένα στον ελλαδικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Ο ΙΚΙΑ «ΔΙΟΝΥΣΟΥ» 2. Ο ΙΚΙΑ «ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ» 3. Δ Η Μ Ο Σ ΙΟ ΑΡΧΕΙΟ 4. ΑΓΟΡΑ 5. ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Τίτλος: Η «ομορφιά» ντύνεται και στολίζεται Προτεινόμενες τάξεις: Γ, Δ, Ε και Στ Δημοτικού Χώροι διεξαγωγής: Στο σχολείο: προετοιμασία Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: έρευνα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΩΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΩΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΩΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Τίτλος Ημερομηνία και διάρκεια Περιγραφή Άλλοι Θεοί της 1 Φεβρουαρίου 2014 Ποιοι άλλοι θεοί και ήρωες υπήρξαν αντικείμενο λατρείας στην Ακρόπολη της θεάς

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο Ιερό του Ολυμπίου Διός και τα Παριλίσσια Ιερά

Ακολούθησέ με... στο Ιερό του Ολυμπίου Διός και τα Παριλίσσια Ιερά Ακολούθησέ με... στο Ιερό του Ολυμπίου Διός και τα Παριλίσσια Ιερά Ακολούθησέ με... στο Ιερό του Ολυμπίου Διός και τα Παριλίσσια Ιερά ΣΤΑΔΙΟ ΖΑΠΠΕΙΟ 2 ΙΕΡΟΟΛΥΜΠΙΟΥΔΙΟΣΚΑΤΒΑΛΑΝΕΙΟΤΡΟΛΥΜΠΙΑΓΗΤΟΖΠΥΛΗΑΔΡΙΑΝΟΥΜΠΕΠΙΔΕΛΦΙΝΙΩΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΒΕΑΤΟΔΕΥΚΑΛΙΩΝΑΣΥΖΠΥΡΡΑΠΟΡΘΗΣΕΑΣΧΡΥΣΕΛΕΦΑΝΤΙΝΟΑΓΑΛΜΑΙΛΙΣΣΟΣΟΡΑΣΤΥΠΟΚΕΚΙΟΝΕΣΙΡΙΚΕΤΗΡΙΑΚΛΑΔΟΣΥΒΟΤΕΜΕΝΟΣΑΝΤΑΨΙΔΑΜΕΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣΩΚΕΒΑΛΕΡΙΑΝΟΣΓΑΔΕΛΦΙΝΙΟΣΑΠΟΛΛΩΝΑΣΜοτΕιΝΟΜΙΝΩΤΑΥΡΟΣΤΥΡΚΡΟΝΟΣΗΡΕΑΠΥΡΝΕΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος

Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος ΑΠΛΟΤΗΤΑ και ΜΕΓΑΛΕΙΟ... Στο θέατρο τα δύο αυτά χαρακτηριστικά συνδυάζονται με τον καλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

1. Λίθινοι ναοί 2. Λίθινα αγάλματα σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος

1. Λίθινοι ναοί 2. Λίθινα αγάλματα σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος ΑΡΧΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 1. Λίθινοι ναοί 2. Λίθινα αγάλματα σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος Επίδραση από τέχνη Ανατολής και Αιγύπτου μνημειακοί ναοί Πέτρα, μάρμαρο Το σχήμα θυμίζει μέγαρο ΜΕΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 2011 «ΦΩΝΕΣ ΝΕΡΟΥ ΜΥΡΙΑΔΕΣ»

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 2011 «ΦΩΝΕΣ ΝΕΡΟΥ ΜΥΡΙΑΔΕΣ» ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 2011 «ΦΩΝΕΣ ΝΕΡΟΥ ΜΥΡΙΑΔΕΣ» Τίτλος εκπαιδευτικού προγράμματος: ΘΕΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Ηλικία παιδιών: 9-12 ετών (Δ, Ε, ΣΤ Δημοτικού) Χώρος διεξαγωγής:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΛΛΑΓΈΣ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ ΜΈΧΡΙ ΣΉΜΕΡΑ

ΣΥΝΑΛΛΑΓΈΣ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ ΜΈΧΡΙ ΣΉΜΕΡΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΈΣ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ ΜΈΧΡΙ ΣΉΜΕΡΑ Αρχαία 2016-2017 ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ? Η ιστορία των χρημάτων δείχνει ότι είναι ένα μέσο ανταλλαγής για το εμπόριο. Μπορούν να αποτελέσουν μέσο ανταλλαγής γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Μυκηναϊκή θρησκεία. 3. Από την ανασκαφή θρησκευτικών κτηρίων στα ανάκτορα και ιερών σε οικίες

Μυκηναϊκή θρησκεία. 3. Από την ανασκαφή θρησκευτικών κτηρίων στα ανάκτορα και ιερών σε οικίες Μυκηναϊκή θρησκεία Τα στοιχεία που διαθέτουμε για αυτήν προέρχονται: 1.Από την εικονογραφία σφραγιστικών δακτυλιδιών, σφραγίδων, τοιχογραφιών και αντικειμένων μικροτεχνίας (ελεφαντουργίας κλπ). Κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ )

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ ) 2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ. 20-23) 2.1. Η Χώρα. Νείλος : Πηγές από Αιθιοπία και δέλτα. Δυτικά : Η Λιβυκή έρημος. Ανατολικά : Η έρημος του Σινά έως Ερυθρά Θάλασσα. Λάσπη Ευφορία. Άνω Αίγυπτος-Κάτω Αίγυπτος. 2.2.

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα 1 Απριλίου 2014 Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα Πολιτισμός / Μουσεία Αναστασία Ματσαρίδου, Εικαστικός Νέο μουσείο Ακρόπολης Αθηνών Το μουσείο χαράζει μια μακραίωνη

Διαβάστε περισσότερα

Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη

Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη Πηγή πληροφόρησης: e-selides.gr 1. Κυκλώνω το σωστό. Α. Βασιλιάς του Ορχομενού της Βοιωτίας ήταν ο: α. Αθάμας β. Φρίξος γ. Αιήτης Β. Ο Αιήτης τοποθέτησε το

Διαβάστε περισσότερα

Μαντείο της Δωδώνης. Πριν την επίσκεψη

Μαντείο της Δωδώνης. Πριν την επίσκεψη 1 Μαντείο της Δωδώνης Πριν την επίσκεψη Αλήθεια ποιος δεν θα ήθελε να ξέρει το μέλλον του; Από τα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν τρόπους να ανακαλύψουν αυτό που κρύβει το αύριο. Να πάρουν

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η κεραμική, μια πανάρχαια τέχνη, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το αργιλόχωμα. Όταν αναμείξουμε το αργιλόχωμα με νερό θα προκύψει μία πλαστική μάζα

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές Ασκήσεις Ιστορία Γ - 2 η Ενότητα: Ηρακλής. Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη. Πηγή πληροφόρησης: e-selides.

Επαναληπτικές Ασκήσεις Ιστορία Γ - 2 η Ενότητα: Ηρακλής. Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη. Πηγή πληροφόρησης: e-selides. Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη Πηγή πληροφόρησης: e-selides.gr 1. Τι ανέθεσε ο Ευρυσθέας στον Ηρακλή και γιατί; 2. Πώς σκότωσε ο Ηρακλής το λιοντάρι της Νεμέας; 3. Η ακροστιχίδα του λιονταριού.

Διαβάστε περισσότερα

Μυκηναϊκός πολιτισμός η τέχνη Η μυκηναϊκή τέχνη διαμορφώθηκε υπό την άμεση επίδραση του μινωικού πολιτισμού. Μετά την παρακμή της μινωικής Κρήτης

Μυκηναϊκός πολιτισμός η τέχνη Η μυκηναϊκή τέχνη διαμορφώθηκε υπό την άμεση επίδραση του μινωικού πολιτισμού. Μετά την παρακμή της μινωικής Κρήτης Μυκηναϊκός πολιτισμός η τέχνη Η μυκηναϊκή τέχνη διαμορφώθηκε υπό την άμεση επίδραση του μινωικού πολιτισμού. Μετά την παρακμή της μινωικής Κρήτης (αρχές του 14ου αι. π.χ.) διαφαίνεται μια απελευθέρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΑΣ

ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΑΣ ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΑΣ Ο Μύθος ΑΦΑΙΑ Η θεότητα ταυτίζεται µε την κρητική ίκτυνναή Βριτόµαρτη. Σύµφωνα µε µια σύµπτυξη µύθων από την ελληνική µυθολογία, ο βασιλιάς της Κρήτης Μίνωαςερωτεύθηκε τη Βριτόµαρτη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΑ ΣΑΛΑΪ ΜΑΡΙΦΙΛΙΑ ΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΚΟΡΜΠΑΚΗ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

ΜΑΡΙΑ ΣΑΛΑΪ ΜΑΡΙΦΙΛΙΑ ΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΚΟΡΜΠΑΚΗ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ Η ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΑΛΑΪ ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΚΟΡΜΠΑΚΗ ΜΑΡΙΦΙΛΙΑ ΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΕΛΟΣ ΜΑΡΙΑ ΣΑΛΑΪ ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΚΟΡΜΠΑΚΗ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ Μέλι το νέκταρ

Διαβάστε περισσότερα

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος 1. Η μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας Η τεράστια αυτή πυραμίδα είναι το αρχαιότερο από τα εφτά θαύματα του Αρχαίου Κόσμου, αλλά είναι το μόνο που διασώζετε 4.000χ.Όταν

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Με τον όρο Μυκηναϊκός Πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1600-1100 π. Χ., κυρίως στην

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ. Σίλια Βιδάκη

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ. Σίλια Βιδάκη ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Σίλια Βιδάκη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Διατροφή στην Αρχαία Αίγυπτο 2. Διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα 2.1 Διατροφή των αρρώστων στην Αρχαία Ελλάδα 2.2 Διατροφή των αθλητών στην Αρχαία Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιάζοντας μία εκπαιδευτική περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών

Σχεδιάζοντας μία εκπαιδευτική περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών Σχεδιάζοντας μία εκπαιδευτική περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών Αθηνά Παπαδάκη Αρχαιολόγος Εφορείας Αρχαιοτήτων Βοιωτίας Επιμορφωτικό Σεμινάριο Θήβα 8 Σεπτεμβρίου 2016 Διαχρονικά ο πολιτισμός της

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ (ΚΑΒΙΡΕΙΟ) Καβίρειο

ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ (ΚΑΒΙΡΕΙΟ) Καβίρειο ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ (ΚΑΒΙΡΕΙΟ) Καβίρειο Ιερό τοπικής λατρείας αφιερωμένο στον θεό Κάβιρο (γενειοφόρο θεό με στεφάνι κισσού στο κεφάλι και κάνθαρο στο χέρι υπόσταση του Διονύσου) και το Θεό Παίδα (θεϊκό παιδί

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΚΟΠΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΛΟΓΙΚΗ. Μιχάλης Αρφαράς

ΙΑΚΟΠΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΛΟΓΙΚΗ. Μιχάλης Αρφαράς ΙΑΚΟΠΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΛΟΓΙΚΗ Μιχάλης Αρφαράς «ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ΓΕΝΝΑΕΙ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΚΙΕΣ, Ο ΗΛΙΟΣ ΤΙΣ ΕΠΙΜΟΝΕΣ.» Η προσωπική διαδροµή του Μιχάλη Αρφαρά έχει να κάνει µε τη ΣΚΙΑ. Η γέννησή του σε µια χώρα σαν την Ελλάδα,

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA12] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Β Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Τι είναι Aρχαιολογία; Η επιστήμη της αρχαιολογίας: Ασχολείται με την περισυλλογή,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΤΑ: α. Γιατί μετακινούνταν οι άνθρωποι της Κύπρου κατά την Αρχαϊκή Εποχή; Ποιοι μετακινούνταν; Πού μετακινούνταν; Πώς μετακινούνταν;

ΚΑΡΤΑ: α. Γιατί μετακινούνταν οι άνθρωποι της Κύπρου κατά την Αρχαϊκή Εποχή; Ποιοι μετακινούνταν; Πού μετακινούνταν; Πώς μετακινούνταν; ΚΑΡΤΑ: α Πηγή 1: Κείμενο αρχαιολόγου Χιλιάδες ειδώλια, μικρά και μεγάλα, βρέθηκαν σε διάφορα ιερά της Κύπρου. Οι προσκυνητές αφιέρωναν τα ειδώλια στους θεούς και τις θέες τους. Πολλοί άνθρωποι όπως αγρότες,

Διαβάστε περισσότερα

Τα τυχερά παιχνίδια στην Αρχαιότητα

Τα τυχερά παιχνίδια στην Αρχαιότητα Τα τυχερά παιχνίδια στην Αρχαιότητα Στην αρχαία ιστορία οι έννοιες της τύχης και της τυχαιότητας διαπλέκονταν με αυτήν της μοίρας. Πολλοί αρχαίοι λαοί έριχναν ζάρια ώστε να καθορίσουν την μοίρα, και αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΎ ΓΕΝΙΚΉ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΉΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆΣ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΊΩΝ ΤΜΉΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΚΑΙ

ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΎ ΓΕΝΙΚΉ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΉΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆΣ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΊΩΝ ΤΜΉΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΎ ΓΕΝΙΚΉ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΉΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆΣ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΊΩΝ ΤΜΉΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ Η λατρεία του δέντρου Δ έντρα με ξεχωριστή

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ [www.philosophical-research.org] ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ. Μελέτη Ελληνισμού

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ [www.philosophical-research.org] ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ. Μελέτη Ελληνισμού ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ [www.philosophical-research.org] ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Λ. ΠΙΕΡΡΗΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΖ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2013-2014 Μελέτη Ελληνισμού Ιδέα 5ης Χωρολογικής Εκδρομής: Ολυμπία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β έως ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΡΙΝΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 2014

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β έως ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΡΙΝΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 2014 Κυριακή, 6 Ιουλίου Άφιξη στην Αθήνα. Μεταφορά στο Ξενοδοχείο Κέρασμα και συνάντηση με τους υπέυθυνους των Θερινών Σχολείων Δείπνο - Διανυκτέρευση 08:30-09.30 Πρωϊνό 09:30-10:00 του Ιδρύματος Ωνάση. Η Στέγη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

ΟΙ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΟΙ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Πανελλήνιοικαιτοπικοίαγώνες.

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit

ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit 1 ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ Master Card Classic Credit Προχοΐσκη Ερυθροστιλβωτού ΙΙΙ Ρυθμού Προχοΐσκη, δείγμα κεραμικής του Ερυθροστιλβωτού

Διαβάστε περισσότερα

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ της Σταυρούλας Σδρόλια Το κρασί έπαιζε τεράστιο ρόλο στην οικονομία της περιοχής του Δήμου Μελιβοίας από την αρχαιότητα μέχρι το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Οι αρχαιότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Η Κρήτη έχει μια από τις αρχαιότερες και πιο εύγευστες γαστριμαργικές παραδόσεις στον κόσμο, μια παράδοση γεύσεων, αρωμάτων, υλικών και τεχνοτροπιών που ξεκινά

Διαβάστε περισσότερα

Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό μνημείο της Αθήνας

Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό μνημείο της Αθήνας ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΎ ΓΕΝΙΚΉ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΉΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆΣ ΔΙΕΎΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΊΩΝ/ΤΜΉΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ Αναζητώντας το Δέντρο της Ζωής σ ένα βυζαντινό

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογικό μυστήριο στα Γρεβενά. Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Κυριακή, 14 Αύγουστος :09 -

Αρχαιολογικό μυστήριο στα Γρεβενά. Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Κυριακή, 14 Αύγουστος :09 - Μετά τη σύλληψη την περασμένη Δευτέρα τριών μελών μιας οικογένειας από τη Μερσίνα, στην κατοχή των οποίων βρέθηκαν 366 (!) σπάνια και πολύτιμα αρχαία αντικείμενα, χθες συνελήφθη ένας 62χρονος στο ίδιο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ 6 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ Ν.ΙΩΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: Α2 ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Ι ΑΣΚΟΥΣΑ : ΕΛ. ΣΑΡ Η ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΜΠΑΡΛΙΚΑ ΜΑΙΟΣ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥ 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

Διαβάστε περισσότερα

4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ 4. Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ Οι Αθηναίοι πολίτες ~120.000 Ήταν η μοναδική κυρίαρχη δύναμη στην πόλη. Από αυτούς πήγαζε κάθε εξουσία. Κατάγονταν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 1 Χρυσή νεκρική προσωπίδα, γνωστή ως «προσωπίδα του Αγαμέμνονα», 16 ος αι. π.χ., Μυκήνες, Ταφικός Κύκλος Α, Photo ΥΠ.ΠΟ.Α./ΤΑΠ, Εθνικό 2 Επιτύμβια στήλη από πωρόλιθο με ανάγλυφη παράσταση

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ 4 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ - ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012 13 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΤΜΗΜΑ : Α4 ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΑΖΑΚΗ, ΜΑΡΙΑ ΜΕΡΑΜΒΕΛΙΩΤΑΚΗ, ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑ ΑΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ : ΕΥ. ΣΕΡ ΑΚΗ 1 Ο ρόλος του οίκου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ. Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου Α.. Β.. Γ...

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ. Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου Α.. Β.. Γ... Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου 1) Καταγράφω τους τρεις (3) σημαντικότερους πολιτισμούς που εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο κατά την εποχή του χαλκού: Α.. Β.. Γ... 2) Επιλέξτε ποιες λέξεις της στήλης Β

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016-2017 ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β : Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100 π.χ.) 1. ΟΙ ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ (σελ.

Διαβάστε περισσότερα