Αγξνηηθή παξαγσγή θαη βηνπνηθηιόηεηα Προστασία αγροτικής βιοποικιλότητας μέσω τοσ ν.3937/2011. Δπγελία Αλδξνπθάθε Γξαθείν Γ.

Transcript

1 Αγξνηηθή παξαγσγή θαη βηνπνηθηιόηεηα Προστασία αγροτικής βιοποικιλότητας μέσω τοσ ν.3937/2011 Δπγελία Αλδξνπθάθε Γξαθείν Γ.Γξακκαηέα ΥΠΔΚΑ

2 Βηνπνηθηιόηεηα θαη αγξνηηθή παξαγσγή Αγξνηηθή βηνπνηθηιόηεηα Αγξνηηθά νηθνζπζηήκαηα (πρ. παιηνί ειαηώλεο, νξπδώλεο ζε πγξά ιηβάδηα, θηι.) Μέζνδνη γεσξγίαο ζπκβαηέο κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο Βηνινγηθή γεσξγία Οινθιεξσκέλε δηαρείξηζε Γηαηήξεζε θπηνθξαθηώλ Μηθξέο εθηάζεηο κε πνηθηιία παξαγσγήο Καιιηεξγνύκελα θπηά ζπγγελή άγξησλ πνηθηιηώλ Απηόρζνλεο θπιέο αγξνηηθώλ δώσλ Άιιεο

3 Νόκνο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο βηνπνηθηιόηεηαο (λ.3937/2011) θαη αγξνηηθή παξαγσγή Είδε ζπγγελή θαιιηεξγνύκελσλ εηδώλ θαη απηόρζνλεο θπιέο αγξνηηθώλ δώσλ πξνζηαηεύνληαη σο ζηνηρεία βηνπνηθηιόηεηαο «Η βηνπνηθηιόηεηα, ε θύζε θαη ην ηνπίν πξνζηαηεύνληαη θαη δηαηεξνύληαη, ώζηε λα δηαζθαιίδνληαη νη θπζηθέο δηεξγαζίεο, ε απνδνηηθόηεηα ησλ θπζηθώλ πόξσλ, ε ηζνξξνπία θαη ε εμέιημε ησλ νηθνζπζηεκάησλ, θαζώο θαη ε πνηθηινκνξθία, ε ηδηαηηεξόηεηα ή ε κνλαδηθόηεηα ησλ ζπληζησζώλ ηνπο. Αληηθείκελα πξνζηαζίαο θαη δηαηήξεζεο απνηεινύλ επίζεο ηα ζεκαληηθά είδε ηεο απηνθπνύο ρισξίδαο, ζηα νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη ηα άγξηα είδε θαη είδε ζπγγελή ησλ θαιιηεξγνύκελσλ εηδώλ, ηεο άγξηαο παλίδαο, ησλ απηόρζνλσλ θπιώλ αγξνηηθώλ δώσλ θαη άιισλ νκάδσλ νξγαληζκώλ.»

4 Σρέδηα δηαρείξηζεο πξνζηαηεπόκελσλ πεξηνρώλ, όπνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη αγξνηηθέο πεξηνρέο Τα ζρέδηα δηαρείξηζεο ησλ πεξηνρώλ ζηηο νπνίεο πεξηιακβάλνληαη ξπζκίζεηο πνπ αθνξνύλ ζηε γεσξγηθή δξαζηεξηόηεηα, εγθξίλνληαη κε απόθαζε ησλ Υπνπξγώλ Πεξηβάιινληνο, Ελέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο θαη Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ. Οη πξνδηαγξαθέο θαη ην πεξηερόκελν ησλ ζρεδίσλ δηαρείξηζεο θαζνξίδνληαη κε απόθαζε ηνπ Υπνπξγνύ Πεξηβάιινληνο, Ελέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο, ε νπνία εθδίδεηαη ην αξγόηεξν κέζα ζε έλα έηνο από ηελ έλαξμε ηζρύνο ηνπ παξόληνο λόκνπ. Οη πξνδηαγξαθέο πνπ αθνξνύλ ηελ άζθεζε ηεο γεσξγηθήο ρξήζεο, θαζνξίδνληαη από ην ΥΠΑΑΤ.

5 Πεξηθεξεηαθά πάξθα / αγξνηηθέο πεξηνρέο πςειήο θπζηθήο αμίαο Ωο πεξηθεξεηαθά πάξθα ραξαθηεξίδνληαη πεξηνρέο πνπ είηε ιόγσ ηεο ζέζεο ηνπο είηε ιόγσ ηεο νηθνινγηθήο ζπνπδαηόηεηάο ηνπο ζεσξνύληαη ζεκαληηθέο ζε πεξηθεξεηαθό επίπεδν. Σηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο πςειήο θπζηθήο αμίαο πνπ ραξαθηεξίδνληαη σο πεξηθεξεηαθά πάξθα, σο θύξηα πξνζηαηεπηέα αμία κπνξεί λα νξίδεηαη ε δηαηήξεζε ησλ ηνπηθώλ πνηθηιηώλ θαη ησλ απηόρζνλσλ θπιώλ αγξνηηθώλ δώσλ, θαζώο θαη ησλ δνκηθώλ ζηνηρείσλ ηνπ αγξνηηθνύ ηνπίνπ, όπσο θπηνθξάρηεο, αθαιιηέξγεηεο ισξίδεο ζηα όξηα αγξώλ θαη λεζίδεο θπζηθήο βιάζηεζεο. Εηδηθά γηα ηνλ ραξαθηεξηζκό αγξνηηθώλ πεξηνρώλ πςειήο θπζηθήο αμίαο σο πεξηθεξεηαθώλ πάξθσλ, ην π.δ. εθδίδεηαη κε πξόηαζε ησλ Υπνπξγώλ ΥΠΑΑΤ θαη ΥΠΕΚΑ

6 Πεξηνρέο Natura Οη γεσξγηθέο θαη θηελνηξνθηθέο δξαζηεξηόηεηεο ππόθεηληαη ζε πεξηνξηζκνύο, νη νπνίνη ππνρξεσηηθά πεξηιακβάλνπλ ηα νξηδόκελα ζηνλ θαλνληζκό πεξί θαζεζηώηνο ηεο πνιιαπιήο ζπκκόξθσζεο. Σηηο πεξηπηώζεηο όπνπ θξίλεηαη αλαγθαίν, εθαξκόδνληαη ζπκπιεξσκαηηθέο θαηά πεξίπησζε δηαηάμεηο κε επζύλε ηνπ Υπνπξγνύ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ.

7 Σεκαληηθά είδε ρισξίδαο θαη παλίδαο Τν Υπνπξγείν Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο, ζε ζπλεξγαζία κε ζπλαξκόδηα Υπνπξγεία θαη άιινπο αξκόδηνπο θνξείο, εθπνλεί θαη εθαξκόδεη ζρέδηα δξάζεο, δίλνληαο πξνηεξαηόηεηα: α) Σηα είδε ησλ νπνίσλ ε πξνζηαζία θαη δηαρείξηζε επηβάιιεηαη από ηηο δηεζλείο ζπκβάζεηο β) Σηα είδε πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο θαηεγνξίεο θηλδύλνπ ησλ θόθθηλσλ θαηαιόγσλ. γ) Σηα ελδεκηθά είδε. δ) Σηα είδε πνπ παξνπζηάδνπλ ηδηαίηεξα θαηαθεξκαηηζκέλε θαηαλνκή. ε) Σηα είδε πνπ είλαη ζεκαληηθά γηα ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο (ηξνθή, πξώηεο ύιεο, παξαδνζηαθά θάξκαθα), αθόκα θαη αλ δελ πεξηιακβάλνληαη ζηνπο θόθθηλνπο θαηαιόγνπο. ζη) Σηηο απηόρζνλεο θπιέο αγξνηηθώλ δώσλ θαη ηηο ηνπηθέο πνηθηιίεο θπηηθώλ εηδώλ.

8 Μέηξα πξνζηαζίαο γηα ζεκαληηθά αγξνηηθά είδε Με απόθαζε ηνύ Υπνπξγνύ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ θαζνξίδνληαη κέηξα γηα ηελ επηηόπηα πξνζηαζία ησλ απηόρζνλσλ θπιώλ αγξνηηθώλ δώσλ θαη ησλ απηνθπώλ άγξησλ θπηηθώλ εηδώλ, ζπγγελώλ θαιιηεξγνύκελσλ, πνπ απεηινύληαη. Ωο δώλεο πξνζηαζίαο νξίδνληαη νη πεξηνρέο πνπ απηνθύνληαη άγξηα ζπγγελή ησλ θαιιηεξγνύκελσλ θπηηθώλ εηδώλ. Μέζα ζηελ ίδηα απόθαζε νξίδνληαη θαη κέηξα πξνζηαζίαο, ηδίσο πεξηνξηζκνί ζηε ζπιινγή θαη θνπή ησλ θπηώλ απηώλ, πεξηνξηζκνί ζηε βόζθεζε, πξνζηαζία από ππξθαγηέο, πεξηνξηζκόο ηεο δηάβξσζεο ηνπ εδάθνπο, εθηόο ηόπνπ (ex situ) δηαηήξεζή ηνπο ζε βνηαληθνύο θήπνπο ή/θαη ζε ηξάπεδεο γελεηηθνύ πιηθνύ θαη θάζε άιιε αλαγθαία ιεπηνκέξεηα.

9 Δηδηθέο ξπζκίζεηο γηα ηα εηζβάιινληα μεληθά είδε Με επζύλε ηνπ Υπνπξγείνπ Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο, ζε ζπλεξγαζία κε ην Υπνπξγείν Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ ή ην Υπνπξγείν Θαιαζζίσλ Υπνζέζεσλ, Νήζσλ θαη Αιηείαο θαηά πεξίπησζε εθπνλείηαη έξεπλα επηθηλδπλόηεηαο θαη ζπληάζζεηαη θαηάινγνο ησλ εηζβαιιόλησλ μεληθώλ εηδώλ ζηα νηθνζπζηήκαηα ηεο ρώξαο. Ο θαηάινγνο απηόο απνηειεί παξάξηεκα ηεο εζληθήο απνγξαθήο ηεο ειιεληθήο βηνπνηθηιόηεηαο. Τα Υπνπξγεία Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο θαη Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ, θαζώο θαη ηα θαηά πεξίπησζε αξκόδηα ππνπξγεία, εθδίδνπλ εθιατθεπκέλνπο νδεγνύο αλαγλώξηζεο ησλ εηζβαιιόλησλ μεληθώλ εηδώλ πνπ αμηνινγνύληαη σο ηδηαίηεξα επηθίλδπλα γηα ηελ θαηάζηαζε δηαηήξεζεο ησλ ηζαγελώλ εηδώλ θαη νηθνηόπσλ.

10 Πεξηβαιινληηθή βηναζθάιεηα Η δηαηήξεζε ηεο βηνπνηθηιόηεηαο είλαη αζύκβαηε κε ηελ επηκόιπλζε ησλ θπζηθώλ εηδώλ από γελεηηθά ηξνπνπνηεκέλνπο νξγαληζκνύο. Οη έιεγρνη γηα ηελ παξνπζία πξνζκίμεσλ ζην πνιιαπιαζηαζηηθό πιηθό θαιιηεξγνύκελσλ θπηηθώλ εηδώλ δηελεξγνύληαη ζύκθσλα κε ηα νξηδόκελα ζηελ θνηλή ππνπξγηθή απόθαζε ησλ Υπνπξγώλ Πεξηβάιινληνο, Φσξνηαμίαο θαη Γεκνζίσλ Έξγσλ θαη Γεσξγίαο / (Β' 176). Με απόθαζε ηνπ Υπνπξγνύ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ επηβάιινληαη θπξώζεηο ζε εηαηξείεο, όηαλ ζε δύν θαη πιένλ ζπλερείο ειέγρνπο δηαπηζηώλνληαη επηκνιύλζεηο ζην πιηθό πνπ δηαθηλνύλ.

11 Επηζηεκνληθή έξεπλα Οη άδεηεο γηα ηελ εθπόλεζε εξεπλώλ γηα πξνζηαηεπόκελα αγξνηηθά είδε, θπιέο θαη πνηθηιίεο εθδίδνληαη από ηηο αξκόδηεο ππεξεζίεο ηνπ Υπνπξγείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ. Οη άδεηεο γηα ηελ εθπόλεζε εξεπλώλ γηα αγξνηηθά είδε πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηε Γηεζλή Σπλζήθε ζρεηηθά κε ηνπο Φπηνγελεηηθνύο Πόξνπο, ηε δηαηξνθή θαη ηε γεσξγία όπσο θπξώζεθε κε ην λ.3165/2003, γηα ηηο θπιέο θαη πνηθηιίεο εγθξίλνληαη από ηηο αξκόδηεο ππεξεζίεο ηνπ Υπνπξγείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ. Γηα ηα άγξηα είδε θαη ζπγγελή ησλ θαιιηεξγνύκελσλ εηδώλ, νη άδεηεο εθδίδνληαη από ηελ Γ/λζε Φσξνηαμίαο θαη Πξνζηαζίαο Πεξηβάιινληνο κεηά από ηε ζύκθσλε γλώκε ηεο Δζληθήο Τξάπεδαο Φπηνγελεηηθνύ Υιηθνύ (Δ.Τ.Φ.Υ.) ηνπ Υπνπξγείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ.

12 Δπζύλε γηα ηελ πξνζηαζία ηεο βηνπνηθηιόηεηαο Η πξνζηαζία ηεο αγξνηηθήο βηνπνηθηιόηεηαο, ζηελ νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη ηα άγξηα θαη ζπγγελή ησλ θαιιηεξγνπκέλσλ εηδώλ, θαη ε εθαξκνγή ηεο ζρεηηθήο λνκνζεζίαο αλήθεη ζηελ αξκνδηόηεηα ηνπ Υπνπξγείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ. Τν ζύλνιν ησλ γελεηηθώλ πόξσλ ηεο Διιάδαο ινγίδεηαη σο πξνζηαηεπόκελν εζληθό θεθάιαην θαη ε ρξήζε ησλ γελεηηθώλ πόξσλ ξπζκίδεηαη κε θνηλή απόθαζε ησλ Υπνπξγώλ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο θαη βάζεη ησλ δηεζλώλ ζπκβάζεσλ θαη θαλνληζκώλ.

13 Πξνζηαζία θπηνγελεηηθώλ πόξσλ Με πξνεδξηθό δηάηαγκα πνπ εθδίδεηαη κεηά από πξόηαζε ηνπ Υπνπξγνύ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ, θαζνξίδνληαη νη όξνη πξνζηαζίαο θαη αεηθόξνπ δηαρείξηζεο ησλ θπηνγελεηηθώλ πόξσλ γηα ηε δηαηξνθή θαη ηε γεσξγία, θαζώο θαη ε δηαδηθαζία απνγξαθήο ηεο αγξνηηθήο βηνπνηθηιόηεηαο ηεο Διιάδαο απνγξαθήο ησλ ηδησηηθώλ θαη δεκόζησλ επηζηεκνληθώλ ή κε ζπιινγώλ, δειαδή ηεο Δζληθήο Τξάπεδαο Φπηνγελεηηθνύ Υιηθνύ (Δ.Τ.Φ.Υ.) ησλ Γηαπηζηεπκέλσλ Τξαπεδώλ Φπηνγελεηηθνύ Υιηθνύ (Γ.Τ.Γ.Υ.), θαη ησλ Γηαηεξεηώλ Φπηνγελεηηθνύ Υιηθνύ (Γ.Γ.Υ.), θαζώο θαη ησλ βνηαληθώλ θήπσλ πνπ δηαηεξνύλ ηέηνην πιηθό. θαηαρώξηζεο όισλ ησλ παξαπάλσ ζε κηα βάζε δεδνκέλσλ γηα ηελ αγξνηηθή βηνπνηθηιόηεηα ηεο Διιάδαο, ε νπνία ζα αλαξηεζεί ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ Υπνπξγείνπ.

14 Πξνζηαηεπόκελα αγξνηηθά ηνπία Ωο πξνζηαηεπόκελα ηνπία (Protected landscapes / seascapes) ραξαθηεξίδνληαη πεξηνρέο κεγάιεο νηθνινγηθήο, γεσινγηθήο, αηζζεηηθήο ή πνιηηηζκηθήο αμίαο θαη εθηάζεηο πνπ είλαη ηδηαίηεξα πξόζθνξεο γηα αλαςπρή ηνπ θνηλνύ ή ζπκβάιινπλ ζηελ πξνζηαζία θπζηθώλ πόξσλ ιόγσ ησλ ηδηαίηεξσλ θπζηθώλ ή αλζξσπνγελώλ ραξαθηεξηζηηθώλ ηνπο. Σηα πξνζηαηεπόκελα ηνπία κπνξεί λα δίλνληαη κε βάζε ηα θύξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, εηδηθόηεξεο νλνκαζίεο, όπσο αηζζεηηθό δάζνο, γεσπάξθν, ηνπίν άγξηαο θύζεο, ηνπίν αγξνηηθό, αζηηθό. Ωο πξνζηαηεπόκελα ζηνηρεία ηνπ ηνπίνπ ραξαθηεξίδνληαη ηκήκαηα ή ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ ηνπίνπ πνπ έρνπλ ηδηαίηεξε νηθνινγηθή, αηζζεηηθή ή πνιηηηζκηθή αμία ή ζπκβάιινπλ ζηελ πξνζηαζία θπζηθώλ πόξσλ ιόγσ ησλ ηδηαίηεξσλ θπζηθώλ ή αλζξσπνγελώλ ραξαθηεξηζηηθώλ ηνπο, όπσο αιζύιηα, παξαδνζηαθέο θαιιηέξγεηεο, αγξνηθίεο, κνλνπάηηα, μεξνιηζηέο θαη αλαβαζκίδεο, θξήλεο.

15 Γεληθά Σεκεία ζπδήηεζεο Η βηνπνηθηιόηεηα είλαη αιιειέλδεηε κε ηελ αγξνηηθή παξαγσγή Δίλαη απαξαίηεηε ε ελζσκάησζε ηεο έλλνηαο ηεο βηνπνηθηιόηεηαο ζηελ αγξνηηθή πνιηηηθή Με ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο πξνζηαηεύεηαη θαη ε αγξνηηθή δξαζηεξηόηεηα Η δηαθνξεηηθόηεηα ηεο παξαγσγήο ηνπηθώλ θπηώλ, κεθήησλ ή απηόρζνλσλ θηελνηξνθηθώλ εηδώλ απνηειεί ζπγθξηηηθό πιενλέθηεκα γηα ηνπο παξαγσγνύο. Πξνζηαζία από γελεηηθά ηξνπνπνηεκέλνπο νξγαληζκνύο Δλζάξξπλζε αγξνηηθώλ θαιιηεξγεηώλ θαη θηελνηξνθηθώλ κνλάδσλ βηώζηκσλ θαη ζπκβαηώλ κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο