HUMANIN: Ένα αμινοπεπτίδιο προστατευτικό έναντι του οξειδωτικού στρες. Μπορεί να υπάρξουν εφαρμογές της στη Γυναικολογία- Μαιευτική;

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "HUMANIN: Ένα αμινοπεπτίδιο προστατευτικό έναντι του οξειδωτικού στρες. Μπορεί να υπάρξουν εφαρμογές της στη Γυναικολογία- Μαιευτική;"

Transcript

1 HUMANIN: Ένα αμινοπεπτίδιο προστατευτικό έναντι του οξειδωτικού στρες. Μπορεί να υπάρξουν εφαρμογές της στη Γυναικολογία- Μαιευτική; Νικολακόπουλος Ν. Παναγιώτης Γυναικολογική κλινική 424 ΓΣΝΕ (Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Εκπαιδεύσεως), Ευκαρπία, Τ.Κ ,Θεσσαλονίκη Α Μαιευτική και Γυναικολογική κλινική Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου, Περιφερειακή Οδός Θεσσαλονίκης, Τ.Κ Αλληλογραφία: Παναγιώτης Ν. Νικολακόπουλος, Τηλ / Περίληψη Η humanin αποτελεί ένα 24- αμινοπεπτίδιο που κωδικοποιείται από το μιτοχονδριακό 16SRNA. Αρχικά απομονώθηκε από τον ινιακό λοβό ασθενών με νόσο Alzheimer. Παρόλο που ο πρώτος ρόλος που αποδόθηκε στη humanin ήταν η προστασία των νευρικών κυττάρων από την απόπτωση, ένας μεγάλος αριθμός μελετών υποδεικνύει τη humanin ως έναν παράγοντα επιβίωσης ευρέος φάσματος. Μέχρι σήμερα έχει αποδειχθεί ότι η humanin δρα κυτταροπροστατευτικά σε μια ποικιλία ιστών πέρα από το νευρικό σύστημα. Οι μελέτες αυτές διευρύνουν το επίπεδο δράσης της humanin και δημιουργούν προοπτικές για καινοτόμες έρευνες. Περαιτέρω μελέτες απαιτούνται για την αποσαφήνιση των μηχανισμών δράσης της humanin, καθώς και για τη διερεύνηση του πιθανού διαγνωστικού και θεραπευτικού της ρόλου στα νοσήματα που συναντώνται στη Μαιευτική- Γυναικολογία. Λέξεις κλειδιά: humanin, οξειδωτικό στρες, προεκλαμψία, ενδοθήλιο Εισαγωγή Η humanin ανακαλύφθηκε το 2001 από τον καθηγητή Nishimoto και την ομάδα του. Αποτελεί το πρώτο πεπτίδιο που βρέθηκε να προέρχεται από το μιτοχονδριακό γονιδίωμα 1. Ο όρος humanin επινοήθηκε από τον ίδιο, με σκοπό να υποδηλώσει τη δυνατότητα αυτού του μορίου να προσφέρει πιο ανθρώπινες συνθήκες ζωής σε ασθενείς με νόσο Alzheimer (AD- Alzheimer s Disease) 2. Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές έψαχναν κλώνους γονιδίων επιβίωσης σε μια βάση δεδομένων συμπληρωματικού DNA (cd- NA). Η βάση αυτή δεδομένων δημιουργήθηκε από τμήματα εγκεφάλου (ινιακό λοβό) ασθενών με νόσο Alzheimer που έμειναν ανεπηρέαστα από το στρες της νόσου. Αναζητώντας, λοιπόν, κλώνους γονιδίων με ικανότητα να προστατεύουν τους νευρώνες από τον κυτταρικό θάνατο, προσδιορίστηκαν κλώνοι των οποίων η αλληλουχία ήταν πανομοιότυπη με ένα τμήμα μιτοχονδριακού 16S rrna. Ο κυτταρικός θάνατος των νευρώνων αυτών προκαλείται από μία μεταλλαγμένη μορφή της πρόδρομης πρωτεΐνης του αμυλοειδούς (ΑΡΡ- amyloid precursor protein), μετάλλαξη που συνδέεται με την πρώιμη έναρξη της οικογενούς AD (FAD- Familial Alzheimer s Disease). Περαιτέρω μελέτη των κλώνων αυτών, αποκάλυψε την αλληλουχία που παράγει ένα πεπτίδιο 24 αμινοξέων, το οποίο στη συνέχεια ονομάσθηκε humanin 3, 4. Το γονίδιο, επομένως, της humanin περιλαμβάνεται στην αλληλουχία του 16sR- NA γονιδίου. Πρόκειται δηλαδή για ένα γονίδιο μέσα σε ένα άλλο γονίδιο 1. Μέχρι σήμερα δεν είναι σαφές κατά πόσο η humanin μεταφράζεται στο μιτοχόνδριο ή στο κυτταρόπλασμα. Τα μιτοχόνδρια χρησιμοποιούν ένα γενετικό κώδικα ελαφρώς διαφορετικό από αυτόν που χρησιμοποιείται στη μετάφραση που γίνεται στο κυτταρόπλασμα, παράγοντας ένα ξεχωριστό πεπτίδιο από την ίδια ακολουθία 2. Για το λόγο αυτό, το ακριβές μέγεθος της humanin δεν είναι ακόμα γνωστό. Η μετάφραση στα μιτοχόνδρια παράγει ένα 21- αμινοπεπτίδιο, ενώ στο κυτταρόπλασμα παράγει ένα 24- αμινοπεπτίδιο 1. Παρόλα αυτά, έχει απο- 31

2 HUMANIN: Ένα αμινοπεπτίδιο προστατευτικό έναντι του οξειδωτικού στρες Νικολακόπουλος Π. δειχθεί ότι η humanin είναι βιολογικά αποτελεσματική χρησιμοποιώντας, είτε τους μιτοχονδριακούς κώδικες, είτε τους κυτταροπλασματικούς, με αποτέλεσμα η περιοχή μετάφρασης να παραμένει ακόμα απροσδιόριστη 5. Ο μηχανισμός δράσης της humanin Σε ένα μεγάλο αριθμό μελετών έχει ερευνηθεί ο μηχανισμός δράσης της humanin. Η humanin μπορεί να βρίσκεται ελεύθερη στην κυκλοφορία (πλάσμα), καθώς και συνδεδεμένη στις κυτταρικές μεμβράνες 6. Η προστατευτική της δράση επάγεται αλληλεπιδρώντας με τους ειδικούς υποδοχείς- στόχους της. Έχει αναφερθεί ότι αλληλεπιδρά με τρεις τύπους υποδοχέων. Η κυτταροπλασματική humanin συνδέεται με την Bax πρωτεΐνη, ουδετεροποιώντας το επαγόμενο από αυτήν προ-αποπτωτικό σηματοδοτικό μονοπάτι. Η εκκρινόμενη humanin συνδέεται με τον διαμεμβρανικό υποδοχέα FPRL1 (formyl-peptide receptor-like-1). Τέλος, η νευροπροστατευτική της δράση στη νόσο Alzheimer επάγεται μέσω ενός διαμεμβρανικού υποδοχέα, που ονομάζεται ετεροτριμερής υποδοχέας της humanin (hthtr- hetero trimeric Humanin receptor) 7. Ενδοκυττάρια, η αντι-αποπτωτική δράση της humanin επάγεται με την αλληλεπίδρασή της με πρωτεΐνες του αποπτωτικού μονοπατιού. Συνδεόμενη με την Bax πρωτεΐνη, αποτρέπει τη μετακίνησή της από το κυτταρόπλασμα στα μιτοχόνδρια. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αναστολή του κυτταρικού θανάτου μέσω της απελευθέρωσης του κυτοχρώματος c και άλλων αποπτωτικών πρωτεϊνών. Επομένως, το σύμπλοκο humanin-bax συγκρατείται στο κυτταρόπλασμα και η αλληλεπίδραση αυτή προστατεύει το κύτταρο από την απόπτωση 5. Η humanin συνδέεται ακόμα με τις tbid και BimEL (μια ισομορφή της Bim) προαποπτωτικές πρωτεΐνες, εμποδίζοντας την ενεργοποίηση των Bax και Bak πρωτεϊνών και καταργώντας την αγωνιστική δράση της BimEL στα προαποπτωτικά μέλη της Bcl-2 οικογένειας 8, 9. Οι μελέτες αυτές διευρύνουν το πεδίο δράσης της humanin, προτείνοντας ένα σημαντικό ενδοκυττάριο ρόλο, εκτός από την εξωκυττάρια δράση της 2. Εξωκυττάρια, η δράση της humanin επάγεται από δύο διαμεμβρανικούς υποδοχείς. Ο πρώτος υποδοχέας της humanin που περιγράφηκε, ήταν ένας διαμεμβρανικός υποδοχέας συζευγμένος με G πρωτεΐνη, ο FPRL1 (formyl-peptide receptor-like-1), ο οποίος έχει συνδεθεί με την νόσο Alzheimer. Παρατηρήθηκε ότι, τόσο η μορφή του πεπτιδίου του β-αμυλοειδούς με τα 42 αμινοξέα (Ab₄₂), όσο και η humanin, ήταν σε θέση να ενεργοποιήσουν τον FPRL1, προκαλώντας επιστράτευση των μονοπύρηνων. Από τους δύο συνδέτες, μόνο το Ab₄₂ ήταν κυτταροτοξικό και μπορούσε να προκαλέσει κυτταρικό θάνατο μέσω της απόπτωσης. Η κυτταροτοξικότητα αυτή μπορεί να αναστραφεί από τη humanin η οποία, ανταγωνιζόμενη το Ab₄₂ στη σύνδεση με τον υποδοχέα FPRL1, επιτυγχάνει τη νευροπροστατευτική της δράση. Επιπλέον, η humanin δρα ως ένας αγωνιστής του FPRL1 υποδοχέα, επάγοντας την κινητοποίηση του Ca²+ και την ταχεία ενεργοποίηση του ERK1/2 σηματοδοτικού μονοπατιού, ενός μονοπατιού το οποίο επάγεται από αυτού του είδους τους υποδοχείς και θα μπορούσε να συμβάλει στον κυτταροπροστατευτικό ρόλο της humanin 10. Ο δεύτερος υποδοχέας της humanin που περιγράφηκε, είναι ο hthtr που ανήκει στην οικογένεια των υποδοχέων της ιντερλευκίνη-6 (IL-6). Ο υποδοχέας αυτός ανακαλύφθηκε μετά από τη διαπίστωση των ερευνητών ότι η humanin ασκεί νευροπροστατευτική δράση, ανεξάρτητα από τον FPRL1 υποδοχέα, προκαλώντας την ενεργοποίηση του STAT3 μονοπατιού. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε στην υπόθεση ότι ο υποδοχέας της humanin θα μπορούσε να ανήκει στην οικογένεια των υποδοχέων κυτοκίνης [11]. Πρόκειται για ένα τριμερές σύμπλοκο που αποτελείται από την CNT- FR (ciliary neurotrophic factor receptor) υπομονάδα, από έναν υποδοχέα κυτοκίνης τον WSX-1 και από μια διαμεμβρανική γλυκοπρωτεΐνη την gp130 (CNTFR/WSX- 1/gp130). Η gp130 αποτελεί μια κοινή υπομονάδα των υποδοχέων της IL-6, που είναι υπεύθυνη για την επαγωγή των σηματοδοτικών μονοπατιών JAK/ STAT και ERK1/2. Η CNTF είναι μία γνωστή κυτοκίνη της οικογένειας της IL-6. Όλες οι παραπάνω υπομονάδες εκφράζονται στους νευρώνες. Η humanin, επίσης, φαίνεται να προωθεί τον ετεροολιγομερισμό των CNTFR, WSX-1 και gp130 12, 13. Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των διαφορετικών δράσεων που έχει η humanin, θεωρείται πιθανό και οι δύο τύποι των υποδοχέων, που περιγράφηκαν παραπάνω, να είναι σημαντικοί στη διαμεσολάβηση των ποικίλων δράσεών της. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες και πιο εξειδικευμένες μελέτες προκειμένου να διασαφηνιστούν οι ρόλοι των μονοπατιών που επάγουν 2. 32

3 Επιπρόσθετα, η δράση και η έκφραση της humanin επηρεάζεται και από τη σύνδεσή της με άλλες πρωτεΐνες, όπως για παράδειγμα η IGFBP-3, η TRIM11 και η VSTM2L 7. Η IGFBP-3 (insulin-like growth factor-binding protein-3) αλληλεπιδρά με τη humanin, άλλοτε με ανταγωνιστική και άλλοτε με συναγωνιστική δράση 14. Η TRIM11 (tripartite motif-containing protein 11) συμμετέχει στην ενδοκυττάρια ρύθμιση των επιπέδων της humanin, οδηγώντας την σε αποδόμηση μέσω του συστήματος της ουβικουϊτίνης 15. Τέλος, η VSTM2L (V-set and transmembrane domain containing 2 like) πρωτεΐνη ανταγωνίζεται την επαγόμενη από τη humanin προστασία των νευρώνων έναντι της απόπτωσης 16. Δράσεις της humanin Όπως προαναφέρθηκε, η humanin ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια της έρευνας, για την ανεύρεση παραγόντων επιβίωσης, σε περιοχές εγκεφάλου ασθενών με νόσο Alzheimer που δεν έχουν επηρεαστεί από τη νόσο. Για το λόγο αυτό, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι την πιο καλά μελετημένη πτυχή της βιολογίας της humanin αποτελεί η ευεργετική της δράση στην προστασία από το στρες που σχετίζεται με τη νόσο Alzheimer 1. Αρχικά, οι μελέτες πραγματοποιήθηκαν σε κυτταροκαλλιέργειες 4, 17. Οι μελέτες αυτές έδειξαν ότι η humanin προστατεύει τα νευρικά κύτταρα, όχι μόνο από τη νευροτοξικότητα που προκαλείται από το β αμυλοειδές (Αβ)₁ ₄₃, αλλά από όλα τα, μέχρι τώρα γνωστά, μεταλλαγμένα γονίδια που προκαλούν την οικογενή μορφή της νόσου Alzheimer (APP, presenilin 1 και presenilin 2) 4, 17. Στη συνέχεια, ακολουθήσαν in vivo μελέτες με χρήση παραγώγων humanin σε ζωικά μοντέλα της νόσου Alzheimer. Με τις μελέτες αυτές διαπιστώθηκε βελτίωση της απώλειας μνήμης στα ζωικά μοντέλα, επιβεβαιώνοντας τα προηγούμενα ευρήματα Η προστατευτική δράση της humanin αποδείχθηκε αργότερα ότι οφείλεται σε μείωση της φλεγμονώδους απάντησης και της απόπτωσης 21, καθώς και σε βελτίωση της λειτουργικότητας των συνάψεων, παράγοντες που επηρεάζονται από το β αμυλοειδές και στους οποίους οφείλονται τα συμπτώματα της νόσου 22. Οι πιο πρόσφατες μελέτες εξέτασαν τη θεραπευτική χρήση της humanin και των παραγώγων της σε διαγονιδιακά ζωικά μοντέλα της νόσου, παρατηρώντας μείωση της συσσώρευσης του β αμυλοειδούς καθώς και βελτίωση της μνήμης 20, 23. Σύμφωνα με τις μελέτες αυτές, διαφαίνεται ο θεραπευτικός και προφυλακτικός ρόλος της humanin στη αντιμετώπιση της νόσου Alzheimer. Παρά το γεγονός ότι η νόσος Alzheimer αποτελεί τη νούμερο ένα αιτία άνοιας στους ενήλικες, υπάρχουν και πολλές άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος του Huntington. Λαμβάνοντας υπόψη την αντι-αποπτωτική δράση της humanin, πολλά εργαστήρια εξέτασαν τη χρήση της για την πρόληψη των νευροεκφυλιστικών νόσων, με αντικρουόμενα αποτελέσματα 4, 24. Συνεπώς, περισσότερες μελέτες απαιτούνται για να εξακριβωθεί ο ρόλος της humanin σε αυτές τις νόσους 1. Πέρα όμως από τη δράση της humanin στο νευρικό σύστημα, ο κυτταροπροστατευτικός της ρόλος αποδείχθηκε ότι επεκτείνεται και σε άλλους ιστούς. Η humanin βρέθηκε να εκφράζεται σε κύτταρα Leydig και να προάγει την επιβίωσή τους, αποτελώντας έναν αντιαποπτωτικό παράγοντα με παρουσία και στους όρχεις ποντικιών 25. Η humanin εκφράζεται και στους σκελετικούς μυς. Μελέτες σε ασθενείς με σύνδρομο MELAS (mitochondrial encephalomyopathy with lactic acidosis and stroke-like episodes) 26 και σε ασθενείς με χρόνια προοδευτική εξωτερική οφθαλμοπληγία (CPEO- chronic progressive external ophthalmoplegia) 27, έδειξαν ότι τα επίπεδα της humanin είναι σημαντικά αυξημένα στους σκελετικούς μύες των ασθενών αυτών. Πρόκειται για δύο, μιτοχονδριακής αιτιολογίας, νόσους που χαρακτηρίζονται από ελαττωματική σύνθεση ΑΤΡ, λόγω μιτοχονδριακής διαταραχής. Η humanin μπορεί και αποκαθιστά τα επίπεδα του ΑΤΡ σε λεμφοκύτταρα, μυϊκά και νευρικά κύτταρα προστατεύοντάς τα από τον κυτταρικό θάνατο- απόπτωση λόγω ενεργειακής κρίσης 28. Είναι πιθανό, το στρες που οφείλεται σε αυτές τις παθολογικές καταστάσεις να επάγει τα αυξημένα επίπεδα της humanin 2. Επιπρόσθετα, όπως παρατηρήθηκε σε in vitro πειράματα, η humanin εκφράζεται και στα νησίδια του Langerhans, ασκώντας προστατευτικό ρόλο έναντι της επαγόμενης από τις κυτοκίνες απόπτωση των β-κυττάρων του παγκρέατος. Βελτίωσε, επίσης, την ανοχή γλυκόζης και καθυστέρησε την εκδήλωση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 (T1DM- type 1 diabetes mellitus) σε in vivo μελέτες, καταστέλλοντας σημαντικά τη φλεγμονή και τη λεμφοκυτταρική διήθηση εντός των παγκρεατικών νησιδίων του 33

4 HUMANIN: Ένα αμινοπεπτίδιο προστατευτικό έναντι του οξειδωτικού στρες Νικολακόπουλος Π. Langerhans. Θα μπορούσε, επομένως, η humanin να θεωρηθεί ένας νέος θεραπευτικός στόχο για μία χρόνια αυτοάνοση νόσο, τον T1DM 29. Η humanin, όμως, φαίνεται να έχει και μεταβολική δράση. Λαμβάνοντας υπόψη τη σχέση της αντίστασης της ινσουλίνης με τη νόσο Alzheimer 30, μελετήθηκε, όπως ήταν φυσικό, η δράση της humanin στο μεταβολισμό της γλυκόζης. Η χορήγηση humanin και των παραγώγων της βελτίωσε σημαντικά την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μείωσε την παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ ζωικών μοντέλων. Οι δράσεις αυτές οφείλονται, εν μέρει, στην ενεργοποίηση του STAT3 μονοπατιού στον υποθάλαμο, υποδηλώνοντας μία κεντρική δράση της humanin στο μεταβολισμό της γλυκόζης. Το αποτέλεσμα αυτό, πιθανό να επάγεται από τον CNTFR/WSX-1/gp130 υποδοχέα της humanin 31. Τέλος, αναδεικνύεται ο ρόλος της humanin στο καρδιαγγειακό και κεντρικό νευρικό σύστημα. Εξασθενεί το στρες, που προκαλείται από την ισχαιμία και στη συνέχεια την επαναιμάτωση των ιστών, στο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και στο έμφραγμα του μυοκαρδίου. Σε in vivo μελέτες, αποδείχθηκε η ικανότητα της humanin να μειώνει το μέγεθος της εγκεφαλικής βλάβης, μετά από απόφραξη της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας σε πειραματόζωα 32, καθώς και να ασκεί καρδιοπροστατευτικό ρόλο σε ζωικά μοντέλα μυοκαρδιακής ισχαιμίας, μετά από απόφραξη της αριστερής στεφανιαίας αρτηρίας 6. Humanin και οξειδωτικό στρες Εκτενής βιβλιογραφία συνδέει την παθογένεση της νόσου Alzheimer με τις βλάβες που προκαλούνται από το οξειδωτικό στρες. Έχει δειχθεί ότι η οξείδωση σημαντικών βιομορίων συμβαίνει νωρίς στην έναρξη της νόσου Alzheimer και προηγείται των κλινικών της συμπτωμάτων 33. Επιπλέον, το οξειδωτικό στρες έχει εμπλακεί σε ένα πλήθος ασθενειών. Η επιτυχία της humanin στη θεραπεία του στρες που προκαλείται από το Αβ αμυλοειδές, οδήγησε αρκετούς ερευνητές στη μελέτη της ικανότητας της humanin να προστατεύει και από το οξειδωτικό στρες γενικότερα 1. Πράγματι, η χορήγηση humanin σε καλλιέργειες αμφιβληστροειδούς έδειξε ότι μπορεί να προστατέψει τα κύτταρα αυτά από τον κυτταρικό θάνατο που οφείλεται στις δραστικές μορφές οξυγόνου (ROS- Reactive Oxygen Species) και συγκεκριμένα στο υπεροξείδιο του υδρογόνου (H₂O₂) και κατά συνέπεια στο οξειδωτικό στρες. Η παρατήρηση αυτή προτείνει τη humanin ως έναν πιθανό θεραπευτικό στόχο για τις αμφιβληστροειδοπάθειες που συνδέονται με τον κυτταρικό θάνατο 34. Στη συνέχεια, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι το οξειδωτικό στρες παίζει σημαντικό ρόλο και στην αθηροσκλήρυνση, μελετήθηκε η ικανότητα της humanin να προστατεύει τα ενδοθηλιακά κύτταρα από το οξειδωτικό στρες (υψηλά επίπεδα ROS) και την απόπτωση, καταστάσεις που σχετίζονται με την αθηρογένεση 35. Σε in vitro μελέτη που ακολούθησε, αποδείχθηκε ότι η humanin εκφράζεται στο στρώμα των ενδοθηλιακών κυττάρων του αγγειακού τοιχώματος των ανθρώπινων αρτηριών και φλεβών και ότι τα προστατεύει από το οξειδωτικό στρες. Πιο συγκεκριμένα, η χορήγηση humanin εξασθένησε τον ox-ldl επαγόμενο σχηματισμό ROS και την απόπτωση κατά 50% 36. Η οξειδωμένη μορφή της LDL (ox-ldl) παράγεται από τις αντιδραστικές μορφές οξυγόνου (ROS), ενώ ταυτόχρονα ενισχύει (μετά την παραγωγή της) το οξειδωτικό στρες, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο με τελικό αποτέλεσμα τη δημιουργία της αθηροσκληρωτικής πλάκας 37. Επιπλέον, τα επίπεδά της humanin βρέθηκαν να μειώνονται με την αύξηση της ηλικίας, ενός παράγοντα που συνήθως συνδέεται με αύξηση στο οξειδωτικό στρες και με μείωση στην ενδοθηλιακή κυτταρική λειτουργία. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, υποστηρίζεται ένας δυνητικός ρόλος της humanin στο μηχανισμό αντι-οξειδωτικής άμυνας στην καρδιαγγειακή νόσο και κατά συνέπεια ανοίγονται νέες προοπτικές στην ανακάλυψη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση της αθηροσκλήρωσης. 36 Προς επιβεβαίωση των παραπάνω δεδομένων ακολούθησε in vivo μελέτη. Οι ερευνητές χορήγησαν σε πειραματόζωα, που τρέφονταν με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε χοληστερόλη, ένα ανάλογο της humanin (HNGF6A). Με την παραπάνω μελέτη παρουσιάστηκε η ικανότητα της HNGF6A να μειώνει το μέγεθος της αθηρωματικής πλάκας, να εμποδίζει την ανάπτυξη ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας, ενώ διατηρεί την έκφραση της συνθετάσης του ενδοθηλιακού νιτρικού οξειδίου ΝΟ (enos) στην αορτή. Συνεπώς, η χορήγηση της HNGF6A οδήγησε σε σημαντική βελτίωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας σε ζωικά μοντέλα, 34

5 ασκώντας προστατευτική δράση στην ενδοθηλιακή λειτουργία και στην εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης 38. Η ίδια μελέτη προτείνει ότι οι μηχανισμοί που ευθύνονται εν μέρει για την προστατευτική δράση της humanin στην αθηροσκλήρωση, είναι η δράση έναντι του οξειδωτικού στρες και της απόπτωσης καθώς και η διατήρηση της enos 38. Με βάση τα δεδομένα αυτά, το ερευνητικό ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στη μελέτη της humanin σε σχέση με την αθηροσκλήρωση στον άνθρωπο. Για το σκοπό αυτό μελετήθηκαν ανθρώπινα δείγματα καρωτιδικών αθηρωματικών πλακών. Με τη μελέτη αυτή, διαπιστώθηκε για πρώτη φορά η παρουσία της humanin σε καρωτιδικές αθηροσκληρωτικές πλάκες. Βρέθηκε ότι η έκφρασή της είναι μεγαλύτερη, περίπου διπλάσια, σε ασθενείς με συμπτωματική νόσο (ιστορικό ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου) σε σύγκριση με τους ασυμπτωματικούς. Επιπρόσθετα, ο ρυθμός της απόπτωσης σε αυτές τις συμπτωματικές πλάκες είναι μεγαλύτερος 39. Η ευεργετική επίδραση της αναστολής της απόπτωσης στην αθηροσκλήρωση είναι αμφιλεγόμενη. Η απόπτωση μπορεί να βοηθήσει στην καταστολή της εξέλιξης των πρώιμων πλακών, μέσω της απόπτωσης των μακροφάγων στα αρχικά στάδια της αθηρωματικής νόσου. Αντίθετα, σε προχωρημένα στάδια της νόσου, η απόπτωση των μακροφάγων ευθύνεται για την ανάπτυξη του νεκρωτικού πυρήνα, ενός σημαντικού παράγοντα που συμβάλλει στην αστάθεια των αθηρωματικών πλακών 40. Με δεδομένο αυτές τις παρατηρήσεις, η humanin αποτελεί ένα ενδογενώς εκφραζόμενο πεπτίδιο στην αρτηριοσκληρωτική πλάκα, που φαίνεται να έχει κυτταροπροστατευτικές ιδιότητες με έναν ξεχωριστό ρόλο στην καταστολή της απόπτωσης 39. Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, η έκφραση της humanin στο ενδοθήλιο και στις αθηρωματικές πλάκες, και η ικανότητά της να ανακουφίζει τα καταστροφικά αποτελέσματα της ROS-επαγόμενης ενδοθηλιακής βλάβης, είναι καλά τεκμηριωμένη. Διαφαίνεται, επομένως, μια θετική δομική και λειτουργική επίδραση της humanin στο αγγειακό σύστημα. Tο οξειδωτικό στρες σχετίζεται με την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, ενώ η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία αποτελεί προάγγελο της αθηροσκλήρυνσης 41. Συνεπώς, μεταβολές των επιπέδων της humanin στον άνθρωπο, θα έπρεπε να σχετίζονται με ενδοθηλιακή δυσλειτουργία. Πράγματι, σε ασθενείς με παρουσία ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας των στεφανιαίων αγγείων, τα επίπεδα της humanin ήταν χαμηλότερα από εκείνους με φυσιολογικό ενδοθήλιο. Άρα, τα κυκλοφορούντα επίπεδα humanin συνδέονται με βελτίωση της μικροαγγειακής ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας. Αυτό το εύρημα που συνδέει έναν αντιαποπτωτικό παράγοντα με τη διατήρηση της ενδοθηλιακής λειτουργίας, θα μπορούσε, ενδεχομένως, να κρύβει ένα νέο μηχανισμό που εμπλέκεται στη ρύθμιση της αγγειακής λειτουργίας 42. Με την παραπάνω μελέτη περιγράφηκε και μία άμεση συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των λευκοκυττάρων και την ενδοθηλιακή λειτουργία στα στεφανιαία αγγεία, καθώς και μια ταυτόχρονη θετική συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων της humanin, του BMI και τον αριθμό των κυκλοφορούντων μονοκύτταρων και λεμφοκυττάρων. Αυτή η αντανακλαστική αύξηση θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια προστατευτική απάντηση σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου για αθηροσκλήρωση. Συμπερασματικά, υπάρχει μια δυνητικά διαγνωστική ή και θεραπευτική σχέση μεταξύ των χαμηλών ενδογενών κυκλοφορούντων επιπέδων humanin και της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας στον άνθρωπο. Δεν είναι απίθανο, η humanin να χρησιμεύει στη σταθεροποίηση του ενδοθηλίου, αναιρώντας τις ανεπιθύμητες συνέπειες της αγγειακής φλεγμονής 42. Συνδυάζοντας τα στοιχεία που προέκυψαν από τις παραπάνω μελέτες, συμπεραίνεται ότι τα αυξημένα επίπεδα της humanin που βρέθηκαν σε αθηρωματικές πλάκες, αποτελούν μία προστατευτική απάντηση στο στρες και ότι η humanin θα μπορούσε να προστατεύει έναντι του οξειδωτικού στρες 1. Humanin και προεκλαμψία Παρόμοια με τις προηγούμενες μελέτες, το οξειδωτικό στρες έχει αποδειχθεί ότι παίζει σημαντικό ρόλο και σε νοσήματα που αφορούν τη Γυναικολογία- Μαιευτική. Η ενδομητρίωση 43, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών 44, η πρόπτωση πυελικών οργάνων 45, η υπογονιμότητα 46 και η προεκλαμψία 47 είναι μερικά από αυτά. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα βιβλιογραφικά δεδομένα ως προς τη συσχέτισή τους με την Humanin. Η προεκλαμψία, ειδικότερα, αποτελεί μία σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνητότητας κατά τη διάρκεια της κύησης και του τοκετού. Χαρακτηρίζεται από υπέρταση και αυξημένη συστημική φλεγμονώδη απάντηση, που πι- 35

6 HUMANIN: Ένα αμινοπεπτίδιο προστατευτικό έναντι του οξειδωτικού στρες Νικολακόπουλος Π. θανώς ξεκινά από την εκτεταμένη ενδοθηλιακή βλάβη. Οι ασθενείς με προεκλαμψία παρουσιάζουν, επίσης, αυξημένο οξειδωτικό στρες, αυξημένη συσσώρευση αιμοπεταλίων και ενεργοποίηση του πηκτικού μηχανισμού και εμφανή στοιχεία δυσλιπιδαιμίας 48. Τις τελευταίες δεκαετίες γίνεται, ολοένα και περισσότερο, εμφανές ότι οι γυναίκες με ιστορικό προεκλαμψίας βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου στη μετέπειτα ζωή τους Η διαπίστωση αυτή, ενισχύει την υπόθεση ότι η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία που παίζει σημαντικότατο ρόλο στην παθογένεση, τόσο της αθηροσκλήρυνσης, όσο και της προεκλαμψίας, πιθανότατα προκαλείται από τους ίδιους μεσολαβητές και παράγοντες φλεγμονής 52. Η humanin, επομένως, παρόμοια με την αθηροσκλήρυνση, στην οποία δρα ως ένας κυτταροπροστατευτικός παράγοντας, θα μπορούσε να υποτεθεί ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία των ενδοθηλιακών κύτταρων, έναντι του οξειδωτικού στρες που λαμβάνει χώρα στην προεκλαμψία. Συνεπώς, τα επίπεδα της humanin θα μπορούσαν να σχετίζονται με τη διατήρηση της φυσιολογικής ενδοθηλιακής λειτουργίας στην προεκλαμψία, εισάγοντας έναν πιθανώς νέο διαγνωστικό και θεραπευτικό στόχο. Επιπλέον, θα μπορούσαν να αποτελούν δείκτη της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας που συμβαίνει στην προεκλαμψία και κατ επέκταση να χρησιμοποιηθούν, ίσως, ως προγνωστικός βιοχημικός δείκτης της νόσου. Επίλογος Η humanin αποτελεί το πρώτο περιγραφόμενο πεπτίδιο που προέρχεται από τα μιτοχόνδρια και έχει νευροπροστατευτική δράση. Η προστατευτικής της δράση επεκτάθηκε ραγδαίως από τη νόσο Alzheimer σε άλλα μοντέλα ασθενειών, διευρύνοντας το ρόλο καθώς και τις δράσεις της. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις περισσότερες από τις νόσους που έχει μελετηθεί η humanin, το οξειδωτικό στρες αποτελεί τον κοινό παρονομαστή, θέτοντας το ερώτημα στους ερευνητές αν η humanin αποτελεί ένα γενικότερο κυτταροπροστατευτικό παράγοντα κατά του οξειδωτικού στρες. Συνδυάζοντας τα μέχρι τώρα δεδομένα, η συσχέτιση της humanin με τα γυναικολογικά- μαιευτικά νοσήματα και ιδιαίτερα με την προεκλαμψία, λόγω της αιτιολογικής της σχέση με την καρδιαγγειακή νόσο, θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο μελλοντικής μελέτης. Η επιβεβαίωση της συμμετοχής της humanin στην παθογένεση της προεκλαμψίας, ασκώντας προστατευτικό ρόλο έναντι του οξειδωτικού στρες και της φλεγμονώδους αντίδρασης σε επίπεδο αγγείων, θα ανοίξει νέους ορίζοντες στην αντιμετώπιση και κατανόηση της νόσου. Η ανασκόπηση αυτή έγινε στα πλαίσια διδακτορικής διατριβής στην Ά Μαιευτική και Γυναικολογική κλινική του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. HUMANIN: a cytoprotective peptide against oxidative stress. Is it possible to play a role in Gynecology- Obstetrics? Nikolakopoulos P. Department of Gynecology, 424 General Military Hospital of Thessaloniki- GREECE First department of Obstetrics and Gynecology, Aristotle University of Thessaloniki- Papageorgiou Hospital Correspondence: Panagiotis N. Nikolakopoulos Τel.: pnikolakopoulos@yahoo.gr Summary Humanin is a 24-amino acid peptide encoded by mitochondrial 16SRNA, that firstly isolated from the occipital lobe of patients with Alzheimer s disease. Although it was identified as an antineuronal death factor, extensive literature indicates humanin as a wide spectrum survival factor. To date, humanin has been shown to play a role in preventing cell death among various tissues outside of the nervous system. These studies have broadened the scope of humanin activity and opened up a new field of research. Further studies are needed to clarify the mechanisms underlying these findings and explore the diagnostic and or therapeutic implications of humanin in obstetrics- gynecology. Key words: humanin, oxidative stress, preeclampsia, endothelium Βιβλιογραφίαµµµµµµµµµµµµ 1.Yen, K., et al., The Emerging Role of the Mitochondria-Derived Peptide Humanin in Stress Resistance. J Mol Endocrinol, Lee, C., K. Yen, and P. Cohen, Humanin: a harbinger of mitochondrial-derived peptides? Trends in Endocrinology and Metabolism, Hashimoto, Y., et al., Mechanisms of neuroprotection by a novel rescue factor humanin from Swedish mutant amyloid precursor protein. Biochem Biophys Res Commun, (2): p Hashimoto, Y., et al., A rescue factor abolishing neuronal cell death by a wide spectrum of familial Alzheimer's disease genes and Abeta. Proc Natl Acad Sci U S A, (11): p Guo, B., et al., Humanin peptide suppresses apoptosis by interfering with Bax activation. Nature, (6938): p Muzumdar, R.H., et al., Acute humanin therapy attenuates myocar- 36

7 dial ischemia and reperfusion injury in mice. Arterioscler Thromb Vasc Biol, (10): p Hashimoto, Y., et al., Secreted calmodulin-like skin protein inhibits neuronal death in cell-based Alzheimer's disease models via the heterotrimeric Humanin receptor. Cell Death Dis, : p. e Luciano, F., et al., Cytoprotective peptide humanin binds and inhibits proapoptotic Bcl-2/Bax family protein BimEL. J Biol Chem, (16): p Zhai, D., et al., Humanin binds and nullifies Bid activity by blocking its activation of Bax and Bak. J Biol Chem, (16): p Ying, G., et al., Humanin, a newly identified neuroprotective factor, uses the G protein-coupled formylpeptide receptor-like-1 as a functional receptor. J Immunol, (11): p Hashimoto, Y., et al., Involvement of tyrosine kinases and STAT3 in Humanin-mediated neuroprotection. Life Sci, (24): p Hashimoto, Y., et al., Humanin inhibits neuronal cell death by interacting with a cytokine receptor complex or complexes involving CNTF receptor alpha/wsx-1/gp130. Mol Biol Cell, (12): p Hashimoto, Y., M. Kurita, and M. Matsuoka, Identification of soluble WSX-1 not as a dominant-negative but as an alternative functional subunit of a receptor for an anti-alzheimer's disease rescue factor Humanin. Biochem Biophys Res Commun, (1): p Ikonen, M., et al., Interaction between the Alzheimer's survival peptide humanin and insulin-like growth factor-binding protein 3 regulates cell survival and apoptosis. Proc Natl Acad Sci U S A, (22): p Niikura, T., et al., A tripartite motif protein TRIM11 binds and destabilizes Humanin, a neuroprotective peptide against Alzheimer's disease-relevant insults. Eur J Neurosci, (6): p Rossini, L., et al., VSTM2L is a novel secreted antagonist of the neuroprotective peptide Humanin. FASEB J, (6): p Hashimoto, Y., et al., Detailed characterization of neuroprotection by a rescue factor humanin against various Alzheimer's disease-relevant insults. J Neurosci, (23): p Mamiya, T. and M. Ukai, [Gly(14)]-Humanin improved the learning and memory impairment induced by scopolamine in vivo. Br J Pharmacol, (8): p Krejcova, G., J. Patocka, and J. Slaninova, Effect of humanin analogues on experimentally induced impairment of spatial memory in rats. J Pept Sci, (10): p Niikura, T., et al., A humanin derivative reduces amyloid beta accumulation and ameliorates memory deficit in triple transgenic mice. PLoS ONE, (1): p. e Miao, J., et al., S14G-Humanin ameliorates Abeta25-35-induced behavioral deficits by reducing neuroinflammatory responses and apoptosis in mice. Neuropeptides, (5-6): p Zhang, W., et al., Protective effect of S14G-humanin against betaamyloid induced LTP inhibition in mouse hippocampal slices. Peptides, (6): p Zhang, W., et al., S14G-humanin improves cognitive deficits and reduces amyloid pathology in the middle-aged APPswe/PS1dE9 mice. Pharmacol Biochem Behav, (3): p Kariya, S., et al., Humanin attenuates apoptosis induced by DRPLA proteins with expanded polyglutamine stretches. J Mol Neurosci, (2): p Colon, E., et al., Anti-apoptotic factor humanin is expressed in the testis and prevents cell-death in leydig cells during the first wave of spermatogenesis. J Cell Physiol, (2): p Kariya, S., et al., Humanin detected in skeletal muscles of MELAS patients: a possible new therapeutic agent. Acta Neuropathol, (4): p Kin, T., et al., Humanin expression in skeletal muscles of patients with chronic progressive external ophthalmoplegia. J Hum Genet, (6): p Kariya, S., et al., Effect of humanin on decreased ATP levels of human lymphocytes harboring A3243G mutant mitochondrial DNA. Neuropeptides, (2): p Hoang, P.T., et al., The neurosurvival factor Humanin inhibits betacell apoptosis via signal transducer and activator of transcription 3 activation and delays and ameliorates diabetes in nonobese diabetic mice. Metabolism, (3): p Craft, S., Insulin resistance syndrome and Alzheimer's disease: ageand obesity-related effects on memory, amyloid, and inflammation. Neurobiol Aging, Suppl 1: p Muzumdar, R.H., et al., Humanin: a novel central regulator of peripheral insulin action. PLoS ONE, (7): p. e Xu, X., et al., Humanin is a novel neuroprotective agent against stroke. Stroke, (10): p Lovell, M.A. and W.R. Markesbery, Oxidative damage in mild cognitive impairment and early Alzheimer's disease. J Neurosci Res, (14): p Yang, Z., et al., Protective effects of tetramethylpyrazine on rat retinal cell cultures. Neurochem Int, (6): p Madamanchi, N.R., A. Vendrov, and M.S. Runge, Oxidative stress and vascular disease. Arterioscler Thromb Vasc Biol, (1): p Bachar, A.R., et al., Humanin is expressed in human vascular walls and has a cytoprotective effect against oxidized LDL-induced oxidative stress. Cardiovasc Res, (2): p Galle, J., et al., Impact of oxidized low density lipoprotein on vascular cells. Atherosclerosis, (2): p Oh, Y.K., et al., Humanin preserves endothelial function and prevents atherosclerotic plaque progression in hypercholesterolemic ApoE deficient mice. Atherosclerosis, (1): p Zacharias, D.G., et al., Humanin, a cytoprotective peptide, is expressed in carotid atherosclerotic [corrected] plaques in humans. PLoS ONE, (2): p. e Seimon, T. and I. Tabas, Mechanisms and consequences of macrophage apoptosis in atherosclerosis. J Lipid Res, Suppl: p. S Bonetti, P.O., L.O. Lerman, and A. Lerman, Endothelial dysfunction: a marker of atherosclerotic risk. Arterioscler Thromb Vasc Biol, (2): p Widmer, R.J., et al., Circulating humanin levels are associated with preserved coronary endothelial function. Am J Physiol Heart Circ Physiol, Polak, G., et al., Increased levels of oxidative stress markers in the peritoneal fluid of women with endometriosis. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol, Hilali, N., et al., Increased prolidase activity and oxidative stress in PCOS. Clin Endocrinol (Oxf), Kim, E.J., et al., Involvement of oxidative stress and mitochondrial apoptosis in the pathogenesis of pelvic organ prolapse. J Urol, (2): p Naher, Z.U., et al., Effect of oxidative stress in male infertility. Mymensingh Med J, (1): p Gohil, J.T., P.K. Patel, and P. Gupta, Evaluation of oxidative stress and antioxidant defence in subjects of preeclampsia. J Obstet Gynaecol India, (6): p Fan, P., et al., Maternal and fetal plasma platelet-activating factor acetylhydrolase activity and distribution in pre-eclampsia. Pediatr Res, (4): p Carty, D.M., C. Delles, and A.F. Dominiczak, Preeclampsia and future maternal health. J Hypertens. 28(7): p Garovic, V.D. and P. August, Preeclampsia and the Future Risk of Hypertension: The Pregnant Evidence. Current Hypertension Reports, 2013: p Schausberger, C.E., et al., Hypertensive Disorders of Pregnancy - A Life-Long Risk?! Geburtshilfe und Frauenheilkunde, (1): p Craici, I., S. Wagner, and V.D. Garovic, Preeclampsia and future cardiovascular risk: formal risk factor or failed stress test? Ther Adv Cardiovasc Dis, (4): p ΚΑΤΑΤΕΘΗΚΕ 17/02/2013 ΕΓΙΝΕ ΑΠΟΔΕΚΤΗ 14/03/

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Τμήμα ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: Humanin- Ένα αμινοπεπτίδιο προστατευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1], Τρ. Διδάγγελος[1], Ι. Γιώβος[3], Δ. Καραμήτσος[1]

Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1], Τρ. Διδάγγελος[1], Ι. Γιώβος[3], Δ. Καραμήτσος[1] Ολόγοςλεπτίνης/αδιπονεκτίνης ως ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας 10ετούς καρδιαγγειακού κινδύνου σε ινσουλινοθεραπευόμενους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1],

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμία και άνοια Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Επιδημιολογία άνοιας Υπολογίζεται ότι 24,3 εκατομμύρια άτομα στον

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΖΑΪΥΟΥ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Κ.

ΠΑΖΑΪΥΟΥ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Κ. Γιατί μας απασχολεί Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 και 2 συνοδεύονται από μικρο και μακροαγγειακές επιπλοκές Σημαντικότερη αιτία νοσηρότητας και θνητότητας του διαβητικού πληθυσμού Ο κίνδυνος για καρδιαγγειακή

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό σύνδρομο και νόσος Alzheimer

Μεταβολικό σύνδρομο και νόσος Alzheimer Μεταβολικό σύνδρομο και νόσος Alzheimer Καλλιόπη Παζαΐτου -Παναγιώτου Ενδοκρινολόγος Τμήμα Ενδοκρινολογίας- Ενδοκρινικής Ογκολογίας ΑΝΘ «Θεαγένειο» Μεταβολικό σύνδρομο και νόσος Alzheimer Ορισμός μεταβολικού

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Β'ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Θ.

ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Β'ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Θ. ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Β'ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ 1 ΙΕΡΙΛΗΨΗ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ: ΕΡΙΦΥΛΗ ΚΥΡΙΑΖΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΧΑΓΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΘΗΝΑ, 16/11/10 A.M. :

ΚΕΧΑΓΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΘΗΝΑ, 16/11/10 A.M. : ΚΕΧΑΓΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΘΗΝΑ, 16/11/10 A.M. : 2010336 ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ Μ.Π.Σ. ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΟΣΤΩΝ ΚΥΤΟΚΙΝΕΣ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ Τ-ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΜΠΛΕΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΟΣΤΕΟΚΛΑΣΤΟΓΕΝΕΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 12 : Απόπτωση ή Προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ

Κυτταρική Βιολογία. Ενότητα 12 : Απόπτωση ή Προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος. Παναγιωτίδης Χρήστος Τμήμα Φαρμακευτικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Κυτταρική Βιολογία Ενότητα 12 : Απόπτωση ή Προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος Παναγιωτίδης Χρήστος ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος

Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος Σύγκριση Λιποκινών μεταξύ παιδιών και εφήβων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 με παχυσαρκία και φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος Κ.Κώστα, Κ.Τσιρουκίδου, Μ.Παπαγιάννη, Α.Βαμβάκης, Ι.Τσανάκας Παιδοενδοκρινολογική

Διαβάστε περισσότερα

Διαβητική περιφερική αρτηριοπάθεια και νευροπάθεια Οφέλη από τη ρύθμιση των λιπιδίων. Σ. Λιάτης

Διαβητική περιφερική αρτηριοπάθεια και νευροπάθεια Οφέλη από τη ρύθμιση των λιπιδίων. Σ. Λιάτης Διαβητική περιφερική αρτηριοπάθεια και νευροπάθεια Οφέλη από τη ρύθμιση των λιπιδίων Σ. Λιάτης Δομή της παρουσίασης Διαβητική δυσλιπιδαιμία Περιφερική αρτηριοπάθεια και δυσλιπιδαιμία Περιφερική νευροπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

Η στεφανιαία νόσος : πρώτη αιτία θανάτου στις Δυτικές Κοινωνίες

Η στεφανιαία νόσος : πρώτη αιτία θανάτου στις Δυτικές Κοινωνίες Η επίδραση του πολυμορφισμού 3872 Α>G του γονιδίου της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης στους μηχανισμούς φλεγμονής και θρόμβωσης σε ασθενείς με σταθερή στεφανιαία νόσο Γ. Χατζής, Δ. Τούσουλης, Ν. Παπαγεωργίου,

Διαβάστε περισσότερα

Kυτταρική Bιολογία. Απόπτωση, ή Προγραμματισμένος Κυτταρικός Θάνατος ΔIAΛEΞΗ 20 (9/5/2017) Δρ. Xρήστος Παναγιωτίδης, Τμήμα Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.

Kυτταρική Bιολογία. Απόπτωση, ή Προγραμματισμένος Κυτταρικός Θάνατος ΔIAΛEΞΗ 20 (9/5/2017) Δρ. Xρήστος Παναγιωτίδης, Τμήμα Φαρμακευτικής Α.Π.Θ. Kυτταρική Bιολογία ΔIAΛEΞΗ 20 (9/5/2017) Απόπτωση, ή Προγραμματισμένος Κυτταρικός Θάνατος Τι είναι απόπτωση; Απόπτωση είναι ο προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος Η καταστροφή του κυττάρου γίνεται «ήπια»

Διαβάστε περισσότερα

Βαβουγυιός Γ¹., Παστάκα Χ. ¹, Τσιλιώνη Ε. ¹, Νάτσιος Γ. ¹, Σεϊτανίδης Γ. ¹, Φλώρου Ε. ¹, Γουργουλιάνης Κ.Ι. ¹

Βαβουγυιός Γ¹., Παστάκα Χ. ¹, Τσιλιώνη Ε. ¹, Νάτσιος Γ. ¹, Σεϊτανίδης Γ. ¹, Φλώρου Ε. ¹, Γουργουλιάνης Κ.Ι. ¹ Βαβουγυιός Γ¹., Παστάκα Χ. ¹, Τσιλιώνη Ε. ¹, Νάτσιος Γ. ¹, Σεϊτανίδης Γ. ¹, Φλώρου Ε. ¹, Γουργουλιάνης Κ.Ι. ¹ Πνευµονολογική Κλινική Πανεπιστηµιακού Γενικού Νοσοκοµείου Λάρισας Σύνδρομο Αποφρακτικής Υπνικής

Διαβάστε περισσότερα

Φαρµακολογική αξιολόγηση της επίδρασης ελληνικών οινοποιητικών προϊόντων στο καρδιαγγειακό σύστηµα ασθενών µε στεφανιαία νόσο.

Φαρµακολογική αξιολόγηση της επίδρασης ελληνικών οινοποιητικών προϊόντων στο καρδιαγγειακό σύστηµα ασθενών µε στεφανιαία νόσο. Φαρµακολογική αξιολόγηση της επίδρασης ελληνικών οινοποιητικών προϊόντων στο καρδιαγγειακό σύστηµα ασθενών µε στεφανιαία νόσο. Iωάννα Ανδρεάδου Τοµέας Φαρµακευτικής Χηµείας, Τµήµα Φαρµακευτικής, ΕΚΠΑ,

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων. Χρυσούλα Νικολάου

Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων. Χρυσούλα Νικολάου Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων Χρυσούλα Νικολάου Νευροεκφυλιστικά Νοσήματα Νοσολογικές οντότητες, συχνά κληρονομικής αρχής, με προσβολή συγκεκριμένων ανατομικών δομών του Ν.Σ, (επηρεάζουν

Διαβάστε περισσότερα

Αγγειακή λειτουργία και διατροφή Κ. Καράτζη, MSc, PhD

Αγγειακή λειτουργία και διατροφή Κ. Καράτζη, MSc, PhD Αγγειακή λειτουργία και διατροφή Κ. Καράτζη, MSc, PhD ΕΔΙΠ Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ανθρώπινη τρίχα (~60μm) Τριχοειδές αγγείο (~8μm) 96000 χιλιόμετρα 400m 2 Αναστέλλει

Διαβάστε περισσότερα

Ρόλος των βακτηριακών λιποπολυσακχαριτών στη Νόσο Alzheimer

Ρόλος των βακτηριακών λιποπολυσακχαριτών στη Νόσο Alzheimer 10 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών και 2 ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων Παρασκευή, 3/2/2017 Ρόλος των βακτηριακών λιποπολυσακχαριτών στη Νόσο Alzheimer

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιαγγειακή νόσος και νόσος του Alzheimer: κοινοί µοριακοί µηχανισµοί

Καρδιαγγειακή νόσος και νόσος του Alzheimer: κοινοί µοριακοί µηχανισµοί Καρδιαγγειακή νόσος και νόσος του Alzheimer: κοινοί µοριακοί µηχανισµοί Αγγελική Χρόνη Ερευνήτρια Β Ινστιτούτο Βιολογίας, ΕΚΕΦΕ «ηµόκριτος» Ηµερίδα «ΗΣυµβολή των Ερευνητικών Κέντρων στην Έρευνα, την Τεχνολογική

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες και σακχαρώδης διαβήτης Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακός κίνδυνος Μετα-ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΧΕΣΗ. Κ. ΜΑΚΕΔΟΥ, Ιατρός Βιοπαθολόγος

ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΧΕΣΗ. Κ. ΜΑΚΕΔΟΥ, Ιατρός Βιοπαθολόγος ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΧΕΣΗ Κ. ΜΑΚΕΔΟΥ, Ιατρός Βιοπαθολόγος ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ Απόδοση λιπαρών οξέων μετά από υδρόλυση των τριγλυκεριδίων, σε περίοδο νηστείας, με σκοπό: Την παραγωγή ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Μοριακή μελέτη της νόσου Αlzheimer σε δείγματα εγκεφαλικού ιστού. Κωνσταντινίδου Πολυάνθη

Μοριακή μελέτη της νόσου Αlzheimer σε δείγματα εγκεφαλικού ιστού. Κωνσταντινίδου Πολυάνθη Μοριακή μελέτη της νόσου Αlzheimer σε δείγματα εγκεφαλικού ιστού. Κωνσταντινίδου Πολυάνθη 1 Περιεχόμενα Εισαγωγή Κλινικά συμπτώματα Παθογένεια της νόσου Αβ αμυλοειδείς πλάκες Νευροϊνιδιακές αλλοιώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι MK1118 ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΚΛΙΝΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΔΙΑΛΕΞΗ 4 ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΑΛΤΣΑΤΟΥ, PHD ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΑΝΑΤΩΝ 450,000 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000

Διαβάστε περισσότερα

Τελικό κείμενο της Μελέτης. Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: Διατροφή και Υγεία

Τελικό κείμενο της Μελέτης. Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: Διατροφή και Υγεία Τελικό κείμενο της Μελέτης Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: Διατροφή και Υγεία Τα τελικά προϊόντα προχωρημένης γλυκοζυλίωσης (Advanced Glycation End products, ) είναι μόρια υψηλής δραστικότητας, τα οποία

Διαβάστε περισσότερα

CHADS&ή CHADSVASc στην προληψη θροµβοεµβολικων επεισοδιων σε ασθενεις µε κολπικη µαρµαρυγη;

CHADS&ή CHADSVASc στην προληψη θροµβοεµβολικων επεισοδιων σε ασθενεις µε κολπικη µαρµαρυγη; CHADS&ή CHADSVASc στην προληψη θροµβοεµβολικων επεισοδιων σε ασθενεις µε κολπικη µαρµαρυγη; Α.Μπουγας, Β.Τερπος, Δ.Γκολιδακης, Χ.Παπαδοπουλος, Χ.Κυρπιζιδης, ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Σ. Θ. Λιάτης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ «Λαϊκό»

Διαβάστε περισσότερα

Β. Μαμαρέλη 1, Μ. Κυριακίδου 2, Ο. Τάνης 2, Ι. Μαμαρέλης 1, Χ. Κωτούλας 3, Ε. Κουτουλάκης 4, Ι. Κασσικού 1, Ι. Αναστασοπούλου 5

Β. Μαμαρέλη 1, Μ. Κυριακίδου 2, Ο. Τάνης 2, Ι. Μαμαρέλης 1, Χ. Κωτούλας 3, Ε. Κουτουλάκης 4, Ι. Κασσικού 1, Ι. Αναστασοπούλου 5 Β. Μαμαρέλη 1, Μ. Κυριακίδου 2, Ο. Τάνης 2, Ι. Μαμαρέλης 1, Χ. Κωτούλας 3, Ε. Κουτουλάκης 4, Ι. Κασσικού 1, Ι. Αναστασοπούλου 5 1 Καρδιολογική Κλινική ΝΙΜΤΣ, 2 Σχολή Χημικών Μηχανικών, Πολυτεχνειούπολη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΟΚΙΝΕΣ, ΜΥΟΚΙΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Χαρά Κ. Δελή, PhD

ΚΥΤΟΚΙΝΕΣ, ΜΥΟΚΙΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Χαρά Κ. Δελή, PhD Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΚΥΤΟΚΙΝΕΣ, ΜΥΟΚΙΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Χαρά Κ. Δελή, PhD Εργαστήριο Φυσιολογίας, Βιοχημείας και Διατροφής της Άσκησης Σχολή Επιστήμης Φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

Οι πλειοτροπικές δράσεις των αγωνιστών του υποδοχέα GLP-1 Tο παράδειγµα της Λιραγλουτίδης

Οι πλειοτροπικές δράσεις των αγωνιστών του υποδοχέα GLP-1 Tο παράδειγµα της Λιραγλουτίδης Οι πλειοτροπικές δράσεις των αγωνιστών του υποδοχέα GLP-1 Tο παράδειγµα της Λιραγλουτίδης Σταύρος Λιάτης Επιµελητής Α ΕΣΥ Παθολόγος Α προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών ΓΝΑ «Λαϊκό» Σύγκρουση

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα επικοινωνίας Ανθρωπίνου σώματος. ενδοκρινολογικό νευρικό σύστημα

Συστήματα επικοινωνίας Ανθρωπίνου σώματος. ενδοκρινολογικό νευρικό σύστημα Κύτταρο Το κύτταρο αποτελείται από μέρη τα οποία έχουν συγκεκριμένη δομή και επιτελούν μία συγκεκριμένη λειτουργία στην όλη οργάνωση του κυττάρου. Δομή κυτταροπλασματικής μεμβράνης Συστήματα επικοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ Κολέτσα Τριανταφυλλιά Eπικ. Καθηγήτρια Παθολογικής Ανατομικής ΑΠΘ Aρτηριοσκλήρωση * Αρτηριδιοσκλήρωση (Υπερτασική) * Τύπου Mockemberg

Διαβάστε περισσότερα

Οφέλη από την σταφυλοθεραπεία

Οφέλη από την σταφυλοθεραπεία Οφέλη από την σταφυλοθεραπεία Οφέλη από την σταφυλοθεραπεία 1.Μακροζωία-αντιγήρανση Ποιος δεν θέλει να φάει τρόφιμα που θα τον βοηθήσουν να ζήσει περισσότερα χρόνια με ποιότητα ζωής χωρίς πόνους και αρρώστιες

Διαβάστε περισσότερα

Ινσουλίνη και καρδιά. Ηλιάδης Φώτης Λέκτορας Α.Π.Θ.

Ινσουλίνη και καρδιά. Ηλιάδης Φώτης Λέκτορας Α.Π.Θ. Ινσουλίνη και καρδιά Ηλιάδης Φώτης Λέκτορας Α.Π.Θ. Επίδραση ινσουλίνης στο ήπαρ, στους μυς και στον λιπώδη ιστό : Διατήρηση ευγλυκαιμίας Nature 2001;414:799 806 Ινσουλίνη? Λειτουργικότητα Μορφολογία Βιωσιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

TIMI SCORE ΣΕ NSTEMI, ΗΜΕΡΕΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ, ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗ

TIMI SCORE ΣΕ NSTEMI, ΗΜΕΡΕΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ, ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗ TIMI SCORE ΣΕ NSTEMI, ΗΜΕΡΕΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ, ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗ Χατζηελευθερίου Χ., Σαατσόγλου Β., Τσαουσίδης Α., Ουζουνίδης Ι., Λαζαρίδης Χ., Μπακόπουλος Χ., Σαββίδου Ε., Ρωμανίδου Ν., Ματζινού

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ Από την καρδιοπνευμονική στην καρδιοεγκεφαλική αναζωογόνηση ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ Μαρία Ι. Σεφέρου Ειδικευόμενη Καρδιολογίας Σισμανόγλειο Γ.Ν.Α. ΑΝΑΚΟΠΗ Ηλεκτρική Φάση Κυκλοφορική Φάση Μεταβολική Φάση ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Malamidou A., Pantazaki A.A. *, Koliakos G., Tsolaki M.

Malamidou A., Pantazaki A.A. *, Koliakos G., Tsolaki M. 10th Panhellenic Conference of Alzheimer's Disease and Related Disorders (PICAD) and 2nd Mediterranean Conference of Neurodegenerative Diseases (MeCOND) Malamidou A., Pantazaki A.A. *, Koliakos G., Tsolaki

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Ερευνητικό Κέντρο Αθηροθρόμβωσης. Σ. Παπαδάκη 1, Σ. Σιδηροπούλου 1, Β. Χαντζηχρήστος 1, Μ. Πασχόπουλος 2, Α.

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Ερευνητικό Κέντρο Αθηροθρόμβωσης. Σ. Παπαδάκη 1, Σ. Σιδηροπούλου 1, Β. Χαντζηχρήστος 1, Μ. Πασχόπουλος 2, Α. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Ερευνητικό Κέντρο Αθηροθρόμβωσης Σ. Παπαδάκη 1, Σ. Σιδηροπούλου 1, Β. Χαντζηχρήστος 1, Μ. Πασχόπουλος 2, Α. Τσελέπης 1 1 Ερευνητικό Κέντρο Αθηροθρόμβωσης/Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Κ. Παπαδοπούλου-Λεγμπέλου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής- Παιδοκαρδιολογίας ΑΠΘ Νοσ. «Παπαγεωργίου» Δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων Η καρδιαγγειακή

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος κυτταρικού κύκλου-απόπτωση Πεφάνη Δάφνη Επίκουρη καθηγήτρια, Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ Μιχαλακοπούλου 176, 1 ος όροφος

Έλεγχος κυτταρικού κύκλου-απόπτωση Πεφάνη Δάφνη Επίκουρη καθηγήτρια, Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ Μιχαλακοπούλου 176, 1 ος όροφος Έλεγχος κυτταρικού κύκλου-απόπτωση Πεφάνη Δάφνη Επίκουρη καθηγήτρια, Ιατρική σχολή ΕΚΠΑ Μιχαλακοπούλου 176, 1 ος όροφος Κυτταρικός κύκλος Φάσεις του κυτταρικού κύκλου G1:Αύξηση του κυττάρου και προετοιμασία

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του λιπώδους ιστού

Ο ρόλος του λιπώδους ιστού Ο ρόλος του λιπώδους ιστού Γιώργος Βαλσαμάκης Ενδοκρινολόγος Eπιστημονικός συνεργάτης Ενδοκρινολογικήs Μονάδαs Β Μαιευτικής και Γυναικολογικής κλινικής Αρεταίειο Νοσοκομείο Θέματα συζήτησης Α. Ο λιπώδης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΛΑΙΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ.

Η ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΛΑΙΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. Η ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΛΑΙΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. Σταματελάτου Mαρία¹, Τζιόμαλος Γεώργιος¹, Δασενάκη Μαρία¹, Κουτσοβασίλης Αναστάσιος². 1.Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ hs-crp ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΉ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΝΙΝΗΣ ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ hs-crp ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΉ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΝΙΝΗΣ ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ hs-crp ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΉ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΝΙΝΗΣ ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Φ Τρυποσκιάδης 1, Α Κουτσοβασίλης 2, Δ Λεβισιανού 2, Γ Κουκούλης 1, Ι Σκουλαρίγκης

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικές ανάγκες ανοσοκυττάρων

Μεταβολικές ανάγκες ανοσοκυττάρων Μεταβολικές ανάγκες ανοσοκυττάρων Στέργιος Κατσιουγιάννης PhD Μεταδιδακτορικός συνεργάτης Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο Τµήµα Επιστήµης ιαιτολογίας και ιατροφής Μεταβολισµός και Ανοσολογία Ιστορικά το καλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

Προεκλαμψία. Έγκαιρη εκτίμηση κινδύνου στις 11 13+6 εβδομάδες

Προεκλαμψία. Έγκαιρη εκτίμηση κινδύνου στις 11 13+6 εβδομάδες Προεκλαμψία Έγκαιρη εκτίμηση κινδύνου στις 11 13+6 εβδομάδες Ο έλεγχος για προεκλαμψία μεταξύ των εβδομάδων 11 έως 13+6 μπορεί να εντοπίσει κυήσεις υψηλού κινδύνου, επιτρέποντας τη θεραπεία με α σπιρίνη

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων. Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό

Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων. Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό Μέτρηση του κνημοβραχιόνιου δείκτη, ΤcPO 2, δακτυλικών πιέσεων Ιωάννα Ελευθεριάδου Επιστημονικός Συνεργάτης Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Λαϊκό Περιφερική αγγειοπάθεια και σακχαρώδης διαβήτης Μια από τις κύριες

Διαβάστε περισσότερα

Το σύστημα τελομερών/τελομεράσης στις χρόνιες φλεγμονώδεις διαταραχές

Το σύστημα τελομερών/τελομεράσης στις χρόνιες φλεγμονώδεις διαταραχές Το σύστημα τελομερών/τελομεράσης στις χρόνιες φλεγμονώδεις διαταραχές Βιβλιογραφική Ανασκόπηση Κορδίνας Βασίλειος Μοριακός Βιολόγος και Γενετιστής Ειδικευόμενος Παθολόγος Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας-Πειραιά

Διαβάστε περισσότερα

Μονάδα Λιπιδίων Α Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο Νοσοκομείο

Μονάδα Λιπιδίων Α Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Κωνσταντίνα Μασούρα, Κωνσταντίνος Αζναουρίδης, Χρήστος Πίτσαβος, Ιωάννης Σκούμας, Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Αικατερίνη Βελέντζα, Αικατερίνη Λιόντου, Κωνσταντίνος Ψαρρός, Χριστόδουλος Στεφανάδης, Δημήτρης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος»

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Νικολούδη Μαρία Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» Ο όρος δυσλιπιδαιμία εκφράζει τις ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος. Τα λιπίδια όπως η χοληστερόλη και

Διαβάστε περισσότερα

Μ. Δρακοπούλου*, Κ. Τούτουζας*, Γ. Μπενέτος*, Α. Συνετός*, Φ. Mητροπούλου*, Α. Μιχελόγγονα*, Α. Παπανικολάου*, Κ. Πρέκας, Η. Σιώρης, Δ.

Μ. Δρακοπούλου*, Κ. Τούτουζας*, Γ. Μπενέτος*, Α. Συνετός*, Φ. Mητροπούλου*, Α. Μιχελόγγονα*, Α. Παπανικολάου*, Κ. Πρέκας, Η. Σιώρης, Δ. Μ. Δρακοπούλου*, Κ. Τούτουζας*, Γ. Μπενέτος*, Α. Συνετός*, Φ. Mητροπούλου*, Α. Μιχελόγγονα*, Α. Παπανικολάου*, Κ. Πρέκας, Η. Σιώρης, Δ. Τούσουλης* *A Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Ιπποκράτειο Γενικό

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. και η σχέση του με τη νόσο Alzheimer. Αθανάσιος Μουσιώλης

Σακχαρώδης Διαβήτης. και η σχέση του με τη νόσο Alzheimer. Αθανάσιος Μουσιώλης Σακχαρώδης Διαβήτης και η σχέση του με τη νόσο Alzheimer Αθανάσιος Μουσιώλης Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού, Α Παθολογική Κλινική, Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ Eπιδημιολογία ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΑΝΟΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αυτοφαγία & Ανοσολογικό Σύστημα. Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος

Αυτοφαγία & Ανοσολογικό Σύστημα. Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος Αυτοφαγία & Ανοσολογικό Σύστημα Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος Απρίλιος 2018 Αυτοφαγία & Ανοσολογικό Σύστημα Ευκαρυωτικά κύτταρα: Δυο μηχανισμούς αποδόμησης και ανακύκλωσης κυτταροπλασματικών αποβλήτων Πρωτεάσες

Διαβάστε περισσότερα

«Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012»

«Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012» «Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012» ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1942 Ηλίας Ν. Μυγδάλης Συντονιστής Διευθυντής Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκοµείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα 9o Πανελλήνιο Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

«Τρώτε μήλα για δέκα λόγους υγείας!», από την Χριστίνα Ι. Μπουντούρη, Γενικό Οικογενειακό Ιατρό και τo iatropedia.gr!

«Τρώτε μήλα για δέκα λόγους υγείας!», από την Χριστίνα Ι. Μπουντούρη, Γενικό Οικογενειακό Ιατρό και τo iatropedia.gr! «Τρώτε μήλα για δέκα λόγους υγείας!», από την Χριστίνα Ι. Μπουντούρη, Γενικό Οικογενειακό Ιατρό και τo iatropedia.gr! Όλοι γνωρίζουν την παροιμία»ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα». Πλέον έχει

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοποντίνη στο υπερκείµενο των προκλητών πτυέλων σε ασθµατικούς καπνιστές: συσχετίσεις µε δείκτες φλεγµονής και αναδιαµόρφωσης των αεραγωγών

Οστεοποντίνη στο υπερκείµενο των προκλητών πτυέλων σε ασθµατικούς καπνιστές: συσχετίσεις µε δείκτες φλεγµονής και αναδιαµόρφωσης των αεραγωγών Οστεοποντίνη στο υπερκείµενο των προκλητών πτυέλων σε ασθµατικούς καπνιστές: συσχετίσεις µε δείκτες φλεγµονής και αναδιαµόρφωσης των αεραγωγών Γ. Χειλάς, Σ. Λουκίδης, Κ. Κωστίκας, D. Simoes, Κ. Κοντογιάννη,

Διαβάστε περισσότερα

Περιφερικά Αγγεία-Σύγχρονοι προβληματισμοί

Περιφερικά Αγγεία-Σύγχρονοι προβληματισμοί Περιφερικά Αγγεία-Σύγχρονοι προβληματισμοί Ποιος είναι οι ενδείξεις και ο κατάλληλος χρόνος παρέμβασης σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο και σημαντική νόσο καρωτίδων; Ιωάννης Δ. Κακίσης Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής

Διαβάστε περισσότερα

Αποφρακτική αρτηριακή νόσος που εντοπίζεται στον καρωτιδικό διχασμό ή στην αρχική μοίρα της έσω καρωτίδας και χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό

Αποφρακτική αρτηριακή νόσος που εντοπίζεται στον καρωτιδικό διχασμό ή στην αρχική μοίρα της έσω καρωτίδας και χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό Αποφρακτική αρτηριακή νόσος που εντοπίζεται στον καρωτιδικό διχασμό ή στην αρχική μοίρα της έσω καρωτίδας και χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας που προκαλεί στένωση του αγγειακού αυλού,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου

Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου Οι δυσλιπιδαιμίες είναι παθολογικές καταστάσεις με διαταραχές των λιπιδίων του αίματος ποσοτικές αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ. Γαργάνη Κωνσταντίνα: ΤΕ Νοσηλεύτρια Σ/Μ ΓΝΘ Παπανικολάου

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ. Γαργάνη Κωνσταντίνα: ΤΕ Νοσηλεύτρια Σ/Μ ΓΝΘ Παπανικολάου Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ Γαργάνη Κωνσταντίνα: ΤΕ Νοσηλεύτρια Σ/Μ ΓΝΘ Παπανικολάου Η στεφανιαία νόσος είναι µία πάθηση των αρτηριών της καρδιάς που οφείλεται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΕΣΙΜΗ ΤΟΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΜΕΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΕΣΙΜΗ ΤΟΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΕΣΙΜΗ ΤΟΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιούμε μόνο ενέσιμα φάρμακα και μόνο στο σημείο που πάσχει. ΜΕΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Ξεκίνησε στη λογική του γιατί να μη χορηγήσω ένα αντιφλεγμονώδες

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες στην πρωτογενή πρόληψη Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων Πρωτογενής πρόληψη : το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Βιοδείκτες οξειδωτικού στρες

Βιοδείκτες οξειδωτικού στρες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΔΠΜΣ Ιατρική Χημεία Βιοδείκτες οξειδωτικού στρες Αλέξανδρος Δ. Τσελέπης, MD, PhD Καθηγητής Βιοχημείας Κλινικής Χημείας Generation of superoxide ( O 2 ) and H 2 O 2 from O 2 in vascular

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ Απλά

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη καρδιοπαθειών στις γυναίκες ΜΟΥΣΙΑΜΑ ΤΕΡΕΖΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER

Πρόληψη καρδιοπαθειών στις γυναίκες ΜΟΥΣΙΑΜΑ ΤΕΡΕΖΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER Πρόληψη καρδιοπαθειών στις γυναίκες ΜΟΥΣΙΑΜΑ ΤΕΡΕΖΑ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER Διαφορές γένους (gender) και φύλου (sex) Οι διαφορές στην υγεία των

Διαβάστε περισσότερα

Διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση ασθενoύς με νεφραγγειακή υπέρταση

Διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση ασθενoύς με νεφραγγειακή υπέρταση Διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση ασθενoύς με νεφραγγειακή υπέρταση Γκαλιαγκούση Ευγενία MD, PhD Medical School, King s College University of London Νεφραγγειακή νόσος Safian RD,NEJM,2001 Αιτίες στένωσης

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλιπιδαιμία και θρόμβωση. Από την παθοφυσιολογία στη θεραπεία

Δυσλιπιδαιμία και θρόμβωση. Από την παθοφυσιολογία στη θεραπεία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΡΟΘΡΟΜΒΩΣΗΣ Δυσλιπιδαιμία και θρόμβωση. Από την παθοφυσιολογία στη θεραπεία Αλέξανδρος Δ. Τσελέπης, MD, PhD Καθηγητής Βιοχημείας - Κλινικής Χημείας ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ψαλλίδας Ιωάννης, Μαγκούτα Σοφία, Παππάς Απόστολος, Μόσχος Χαράλαµπος, Βαζακίδου Μαρία Ελένη, Χαράλαµπος Ρούσσος, Σταθόπουλος Γέωργιος, Καλοµενίδης

Ψαλλίδας Ιωάννης, Μαγκούτα Σοφία, Παππάς Απόστολος, Μόσχος Χαράλαµπος, Βαζακίδου Μαρία Ελένη, Χαράλαµπος Ρούσσος, Σταθόπουλος Γέωργιος, Καλοµενίδης Ψαλλίδας Ιωάννης, Μαγκούτα Σοφία, Παππάς Απόστολος, Μόσχος Χαράλαµπος, Βαζακίδου Μαρία Ελένη, Χαράλαµπος Ρούσσος, Σταθόπουλος Γέωργιος, Καλοµενίδης Ιωάννης µορφή κακοήθειας που αναπτύσεται από

Διαβάστε περισσότερα

Εύρυθμη λειτουργία ζωτικών οργάνων Κυτταρικούς μηχανισμούς Ενζυμικές αντιδράσεις Πολλοί μηχανισμοί ομοιοστασίας του Ρύθμιση ομοιοστασίας του

Εύρυθμη λειτουργία ζωτικών οργάνων Κυτταρικούς μηχανισμούς Ενζυμικές αντιδράσεις Πολλοί μηχανισμοί ομοιοστασίας του Ρύθμιση ομοιοστασίας του Κυριότερο ενδοκυττάριο ιόν Βασικό συστατικό οργανισμού Εύρυθμη λειτουργία ζωτικών οργάνων Κυτταρικούς μηχανισμούς Ενζυμικές αντιδράσεις Πολλοί μηχανισμοί ομοιοστασίας του Ρύθμιση ομοιοστασίας του Ζωτικής

Διαβάστε περισσότερα

Β. Ράπτης, 1,2 Χ. Λουτράδης, 3 Κ. Μπακογιάννης, 4 Α. Κ. Μπούτου, 5 Μ. Ε. Αλεξάνδρου, 6 Μ. Σχοινά, 3 Α. Σιούλης, 1 Η. Μπαλάσκας, 1 Π. Α.

Β. Ράπτης, 1,2 Χ. Λουτράδης, 3 Κ. Μπακογιάννης, 4 Α. Κ. Μπούτου, 5 Μ. Ε. Αλεξάνδρου, 6 Μ. Σχοινά, 3 Α. Σιούλης, 1 Η. Μπαλάσκας, 1 Π. Α. ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΩΝ ENDOCAN, ANGIOPOIETIN-2 ΚΑΙ HIF-1A ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΥΤΟΣΩΜΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟ ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Β. Ράπτης, 1,2 Χ. Λουτράδης, 3 Κ. Μπακογιάννης,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΣΜΟΥ RS ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ

ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΣΜΟΥ RS ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΣΜΟΥ RS2200733 ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Ν. ΦΡΑΓΚΑΚΗΣ(1), Κ. ΚΑΛΛΙΝΔΕΡΗ(2), Κ. ΚΟΣΚΙΝΑΣ(1), Κ. ΡΩΣΣΙΟΣ(1), Ε. ΠΑΓΚΟΥΡΕΛΙΑΣ1), Π. ΚΥΡΙΑΚΟΥ(1), Μ. ΜΑΥΡΟΥΔΗ(1),

Διαβάστε περισσότερα

Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ

Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ LDL-C : μείζων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο

ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Β Καρδιολογική Κλινική Ενηµερωτικό Έντυπο ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Οι γυναίκες σήµερα πληρώνουν (όπως και οι άνδρες) το τίµηµα της σύγχρονης ζωής. Η παράταση

Διαβάστε περισσότερα

Κ.ΚΙΤΣΙΟΣ, Ε.ΓΕΩΡΕΛΗ, Ν.ΚΑΔΟΓΛΟΥ 1, Β.ΣΤΟΥΠΑΣ, Ι.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ν.ΣΑΙΛΕΡ 2, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ

Κ.ΚΙΤΣΙΟΣ, Ε.ΓΕΩΡΕΛΗ, Ν.ΚΑΔΟΓΛΟΥ 1, Β.ΣΤΟΥΠΑΣ, Ι.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ν.ΣΑΙΛΕΡ 2, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 24o ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ Κ.ΚΙΤΣΙΟΣ, Ε.ΓΕΩΡΕΛΗ, Ν.ΚΑΔΟΓΛΟΥ 1, Β.ΣΤΟΥΠΑΣ, Ι.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ν.ΣΑΙΛΕΡ 2, Α.ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ, ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, EUROMEDICA

Διαβάστε περισσότερα

Μοριακή βάση της νόσου Alzheimer. Δαρδιώτης Ε. Λέκτορας Νευρολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Μοριακή βάση της νόσου Alzheimer. Δαρδιώτης Ε. Λέκτορας Νευρολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας University of Thessaly School of Medicine Μοριακή βάση της νόσου Alzheimer Δαρδιώτης Ε. Λέκτορας Νευρολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Νόσος Alzheimer Πληθυσμό >65 ετών Επίπτωση: 1.275 νέα περιστατικά/100.000/έτος

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικά Δεδομένα για τη βιοχημική δράση της αντιοξειδωτικής Βιταμίνης C.

Επιστημονικά Δεδομένα για τη βιοχημική δράση της αντιοξειδωτικής Βιταμίνης C. Βιταμίνη C - Ενισχύει το ανοσοποιητικό με 20 διαφορετικούς τρόπους - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMP Επιστημονικά Δεδομένα για τη βιοχημική δράση της αντιοξειδωτικής Βιταμίνης C. Η βιταμίνη C, γνωστή και ως ασκορβικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΛΟΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΛΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙ ΗΣ ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ ΑΓΑΘΟΚΛΕΙΑ ΜΗΤΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 1 ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ Φ.Τ:2008670839 Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Η εντόπιση του οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου και η σχέση της με τη φλεγμονή της ένοχης αθηρωματικής πλάκας

Η εντόπιση του οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου και η σχέση της με τη φλεγμονή της ένοχης αθηρωματικής πλάκας Η εντόπιση του οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου και η σχέση της με τη φλεγμονή της ένοχης αθηρωματικής πλάκας Η. Σανίδας, Δ. Δάμπασης, Κ. Τσάκαλης, Α. Αθανασίου, Μ. Βέλλιου, Γ. Αναστασιάδης, Δ. Παπαδόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

Dyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση δυσλιπιδαιμιών

Dyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση δυσλιπιδαιμιών Dyslipidemia: Updated Guidelines Διαχείριση δυσλιπιδαιμιών Σπύρου Αλκέτα Θεοδώρα, Νοσηλεύτρια ΠΕ, Msc, Καρδιολογική Μονάδα Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Οι κατευθυντήριες οδηγίες συνοψίζουν και αξιολογούν

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΑΚΧΑΡΟΥ

ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΗΝΑ 2010 1 ΣΚΟΠΟΣ Η ανάλυση και μελέτη της μοριακής δομής των καρωτίδων αρτηριών με υπέρυθρη φασματοσκοπία. Η εξαγωγή συμπερασμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιολογική κλινική Γ.Ν Παπανικολάου. Μιχαήλ Σιάρκος Ειδικός καρδιολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρας Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ

Καρδιολογική κλινική Γ.Ν Παπανικολάου. Μιχαήλ Σιάρκος Ειδικός καρδιολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρας Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ Καρδιολογική κλινική Γ.Ν Παπανικολάου Μιχαήλ Σιάρκος Ειδικός καρδιολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρας Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ Διερεύνηση της συσχέτισης μεταξύ των αιμοδυναμικών, υπερηχογραφικών και βιοχημικών δεικτών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ. Νικολέτα Καρτάλη Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ. Νικολέτα Καρτάλη Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Νικολέτα Καρτάλη Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ Burwell et al, Am J Med 1956 SLEEP BREATHING DISORDERS ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΩΝ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλιπιδαιμία και καρδιαγγειακός κίνδυνος

Δυσλιπιδαιμία και καρδιαγγειακός κίνδυνος Ομοιότητες και διαφορές στην αντιμετώπιση ασθενή υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου με πρωτοπαθή υπερχοληστερολαιμία έναντι ασθενή με μεικτή αθηρογόνο δυσλιπιδαιμία Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Disclosure : No conflict of interest Non contrast Cardiac CT Μέτρηση αθηρωµατικού φορτίου Μέτρηση επικαρδιακού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ (ΠΑΝ): Ο Σφυρο-Βραχιόνιος Δείκτης (ΣΒΔ) ως βασικό διαγνωστικό µέσο της ΠΑΝ

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ (ΠΑΝ): Ο Σφυρο-Βραχιόνιος Δείκτης (ΣΒΔ) ως βασικό διαγνωστικό µέσο της ΠΑΝ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ (ΠΑΝ): Ο Σφυρο-Βραχιόνιος Δείκτης (ΣΒΔ) ως βασικό διαγνωστικό µέσο της ΠΑΝ Dr. ΜΕΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, PhD ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ - ΑΓΓΕΙΟΛΟΓΟΣ Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Στρατιωτικός Ιατρός

Διαβάστε περισσότερα

Αθηροθρόμβωση και σακχαρώδης διαβήτης. Παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί

Αθηροθρόμβωση και σακχαρώδης διαβήτης. Παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί 22 ο Συνέδριο ΔΕΚΕ, Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος 2008 Αθηροθρόμβωση και σακχαρώδης διαβήτης. Παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί Γεώργιος Γιαννόγλου Καθηγητής Καρδιολογίας Ο σακχαρώδης διαβήτης θεωρείται από τους σημαντικότερους

Διαβάστε περισσότερα

Υποψήφιος διδάκτορας: Καββαδάς Παναγιώτης. Έτος ολοκλήρωσης διδακτορικής διατριβής: 2010

Υποψήφιος διδάκτορας: Καββαδάς Παναγιώτης. Έτος ολοκλήρωσης διδακτορικής διατριβής: 2010 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Υποψήφιος διδάκτορας: Καββαδάς Παναγιώτης Έτος ολοκλήρωσης διδακτορικής διατριβής: 2010 Μελέτη τοπ ρόλοπ της ιντεγκρινοσπνδεόμενης κινάσης στην πνεπμονική ίνσση, Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ANOΣΟΓΗΡΑΝΣΗ. Ιωάννα Οικονοµίδου. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών

ANOΣΟΓΗΡΑΝΣΗ. Ιωάννα Οικονοµίδου. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών ANOΣΟΓΗΡΑΝΣΗ Ιωάννα Οικονοµίδου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών Το ανοσιακό σύστηµα θεωρείται αποφασιστικός παράγοντας για την διατήρηση της υγείας και την επιβίωση στους ηλικιωµένους

Διαβάστε περισσότερα

Φλεγμονή. Α. Χατζηγεωργίου Επίκουρος Καθηγητής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Φλεγμονή. Α. Χατζηγεωργίου Επίκουρος Καθηγητής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Φλεγμονή Α. Χατζηγεωργίου Επίκουρος Καθηγητής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Μη ειδική ανοσολογική άμυνα ΑΝΑΤΟΜΙΚΟΙ ΦΡΑΓΜΟΙ Φυσικοί: δέρμα, βλεννογόνοι, βλέννα, βήχας Χημικοί: λυσοζύμη, αντιμικροβιακά

Διαβάστε περισσότερα

Η φυσιολογία του αμυλοειδούς και η επαγωγή της μυοκαρδιακής ιστικής βλάβης

Η φυσιολογία του αμυλοειδούς και η επαγωγή της μυοκαρδιακής ιστικής βλάβης Η φυσιολογία του αμυλοειδούς και η επαγωγή της μυοκαρδιακής ιστικής βλάβης Νικολάου Παναγιώτα Ευσταθία BPharm, Msc in Pharmacology Εργαστήριο Φαρμακολογίας του τμήματος Φαρμακευτικής, Σχολή Θετικών Επιστημών

Διαβάστε περισσότερα

Ευάγγελος Π. Δημακάκος Παθολόγος Αγγειολόγος MD, PhD, EDA/VM, MLD/CDT

Ευάγγελος Π. Δημακάκος Παθολόγος Αγγειολόγος MD, PhD, EDA/VM, MLD/CDT Ευάγγελος Π. Δημακάκος Παθολόγος Αγγειολόγος MD, PhD, EDA/VM, MLD/CDT Υπεύθυνος του Αγγειολογικού Ιατρείου της Γ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινική του Νοσοκομείου Η ΣΩΤΗΡΙΑ UEMS Angiology/ Vascular Medicine

Διαβάστε περισσότερα

Επιταχυνόμενη αθηρωμάτωση σε ασθενείς με αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα

Επιταχυνόμενη αθηρωμάτωση σε ασθενείς με αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα 8 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής εταιρείας Αθηροσκλήρωσης Αθήνα 29/11-1/12 2018 Επιταχυνόμενη αθηρωμάτωση σε ασθενείς με αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα Πέτρος Π. Σφηκάκης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Επιβλέπων Καθηγητής: Δρ. Νίκος Μίτλεττον Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Ονοματεπώνυμο: Ιωσηφίνα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 12 (Ιατρική Γενετική) Μοριακή, Βιοχημική και κυτταρική βάση γενετικών νοσημάτων

Κεφάλαιο 12 (Ιατρική Γενετική) Μοριακή, Βιοχημική και κυτταρική βάση γενετικών νοσημάτων Κεφάλαιο 12 (Ιατρική Γενετική) Μοριακή, Βιοχημική και κυτταρική βάση γενετικών νοσημάτων Ποικιλομορφία κλινικού φαινοτύπου -ετερογένεια αλληλόμορφου (αλληλόμορφα που σχετίζονται με εναπομένουσα λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ. Δ. Κιόρτσης. Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ. Δ. Κιόρτσης. Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ 1 Δ. Κιόρτσης Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων PRECISION MEDICINE ΥΛΙΚΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΑΙΔΙΑ-ΕΦΗΒΟΙ: (2-19

Διαβάστε περισσότερα

Aρτηριακή σκληρία και μακροζωία:

Aρτηριακή σκληρία και μακροζωία: Aρτηριακή σκληρία και μακροζωία: Δεδομένα από την μελέτη ΙΚΑΡΙΑ. Π. Πιέτρη, Χ. Βλαχόπουλος, Δ. Τερεντές-Πρίντζιος, Ν. Ιωακειμίδης, Ν. Αλεξόπουλος, Π. Ξαπλαντέρης, Κ. Αζναουρίδης, Μ. Abdelrasoul, Ι. Γουργούλη,

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα. Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ.

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα. Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και καρδιαγγειακά νοσήματα Κ. Γαργάνη, Δ. Παπαδοπούλου, Κ. Καραγιαννάκη: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο «ΓΝ Γ. Παπανικολάου» Η καρδιά αποτελεί το κέντρο της νόησης και των συναισθημάτων

Διαβάστε περισσότερα

O ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΨΩΡΙΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ

O ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΨΩΡΙΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ O ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΨΩΡΙΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ Δελαπόρτα Στεφανία ΜSc, Μιχαλοπούλου Θεοδώρα ΜSc, Tριανταφύλλου Γεωργία MSc, PhD A Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο

Διαβάστε περισσότερα

Αρτηριακή Υπέρταση Λειτουργικός έλεγχος βλαβών οργάνων στόχων. Σταμάτης Μακρυγιάννης, Καρδιολόγος Επιμελητής Α Καρδιολογικής Κλινικής ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ»

Αρτηριακή Υπέρταση Λειτουργικός έλεγχος βλαβών οργάνων στόχων. Σταμάτης Μακρυγιάννης, Καρδιολόγος Επιμελητής Α Καρδιολογικής Κλινικής ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ» Αρτηριακή Υπέρταση Λειτουργικός έλεγχος βλαβών οργάνων στόχων Σταμάτης Μακρυγιάννης, Καρδιολόγος Επιμελητής Α Καρδιολογικής Κλινικής ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ» Τίτλος της εφημαρίδας St. Louis Post-Dispatch, 13 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

Ασκησιογενές οξειδωτικό και αναγωγικό στρες: το ζήτημα των βιοδεικτών Αριστείδης Βεσκούκης, Ph.D Βιοχημικός & Βιοτεχνολόγος

Ασκησιογενές οξειδωτικό και αναγωγικό στρες: το ζήτημα των βιοδεικτών Αριστείδης Βεσκούκης, Ph.D Βιοχημικός & Βιοτεχνολόγος Ασκησιογενές οξειδωτικό και αναγωγικό στρες: το ζήτημα των βιοδεικτών Αριστείδης Βεσκούκης, Ph.D Βιοχημικός & Βιοτεχνολόγος Email: veskoukis@uth.gr Προσωπική ιστοσελίδα: http://veskoukis.weebly.com Θεσσαλονίκη,

Διαβάστε περισσότερα