ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΥΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΥΠΟΓΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΡΕΝΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟ ΟΜΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΥΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΥΠΟΓΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΡΕΝΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ Ονοµατεπώνυµο Σπουδαστή : Χουβαρδάς Κυριάκος Υπεύθυνη Καθηγήτρια : Κα άλλα Φανή Εξάµηνο : 2009 Ε 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή Γενικά... 4 Ελληνική εµπειρία... 4 Στατιστικά στοιχεία εργατικών ατυχηµάτων... 4 Υγιεινή και ασφάλεια... 5 Εργατικό ατύχηµα... 6 Κύρια αίτια σοβαρών ατυχηµάτων στα εργοτάξια Κίνδυνοι ολισθήµατος ή παραπατήµατος... 6 Μηχανήµατα και εργαλεία... 6 Ανυψωτικός εξοπλισµός... 7 Μεταφορές µε οχήµατα... 7 Ηλεκτρικό ρεύµα... 7 Συγκολλήσεις... 7 Φωτισµός-Θερµοκρασία... 8 Θόρυβος... 8 ονήσεις... 8 Χειρωνακτική διακίνηση φορτίων... 8 Υποχρεώσεις κυρίου του έργου Υποχρεώσεις εργοδότη... 9 Υποχρεώσεις εργολάβων... 9 Υποχρεώσεις επιβλέποντα µηχανικού... 9 Τεχνικός Ασφαλείας Γιατρός Ασφαλείας Ηµερολόγιο Μέτρων Ασφαλείας Μέσα Ατοµικής Προστασίας Προστατευτικά µέσα κεφαλιού Προστατευτικά µέσα ακοής Προστατευτικά µέσα οφθαλµών και προσώπου

3 Ασφάλεια εργασίας ανέγερσης κτιρίου δύο καταστηµάτων µε υπόγειο στην περιοχή του Ρέντη Αττικής Στοιχεία του έργου Γενικά Οδηγός οργάνωσης και µέτρων ασφαλείας εργοταξίου 1. Οργάνωση και υποδοµή εργοταξίου Μέτρα ασφαλείας οικοδοµικών εργασιών 2.1 Εκσκαφές (κίνδυνοι και µέτρα ασφαλείας) Χρήση µηχανηµάτων και οχηµάτων (κίνδυνοι και µέτρα ασφαλείας) Θεµελιώσεις, σκυροδετήσεις, ανέγερση κτιρίου (κίνδυνοι-µέτρα ασφαλείας) Εργασίες επί του κτιρίου Σήµανση ασφαλείας και υγείας εργοταξίου Γενικά περί εργοταξίου Γενικές οδηγίες επισκεπτών εργοταξίου Βιβλιογραφία Παράρτηµα 1 ΣΑΥ Παράρτηµα 2 Ηµερολόγιο Μέτρων Ασφαλείας Παράρτηµα 3 Γενικές οδηγίες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας για όλες τις ειδικότητες, κατάλογοι ΜΑΠ, Σήµα Επιθεώρησης Εργασίας Παράρτηµα 4 Γενικοί κανόνες παροχής πρώτων βοηθειών 3

4 ΓΕΝΙΚΑ Η έκθεση των εργαζοµένων σε επαγγελµατικούς κινδύνους, κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, είναι δυνατό να έχει σοβαρότατες επιπτώσεις στην ασφάλεια και την υγεία τους. Οι επιπτώσεις αυτές µπορούν να εκδηλωθούν µε τη µορφή εργατικών ατυχηµάτων ή επαγγελµατικών ασθενειών και πρόωρης φθοράς της υγείας. Είναι επιτακτική ανάγκη, για συνεχή προσαρµογή της εργασίας και του περιβάλλοντος της, σε πιο φιλική προς τον άνθρωπο µορφή. Η απουσία µέτρων ασφάλειας και υγείας στην εργασία, σε κάθε περίπτωση, έχει σαν αποτέλεσµα τη διαµόρφωση ενός επικίνδυνου εργασιακού περιβάλλοντος, µε ότι συνέπεια µπορεί να έχει αυτό στους εργαζόµενους, την επιχείρηση, την κοινωνία και την εθνική οικονοµία. Η αντίληψη που διαµορφώνει σήµερα, για την βελτίωση των συνθηκών εργασίας δεν έχει να κάνει µόνο µε την πρόληψη του εργατικού ατυχήµατος ή της επαγγελµατικής ασθένειας, αλλά και µε τη δηµιουργία ευχάριστου κλίµατος στο χώρο εργασίας. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ Ο άνθρωπος, από την αρχαιότητα, προσπαθούσε να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας του, για το σκοπό αυτό συνήθιζε να παίρνει µέτρα προστασίας από τους κίνδυνους που υπήρχαν. Στην Αρχαία Ελλάδα για πρώτη φορά παρουσιάζονται αναφορές, καταγραφές και σκέψεις για τα εργατικά ατυχήµατα και τις συνθήκες υγιεινής που είχαν σχέση µε την εργασία. Στην νεότερη Ελλάδα, ουσιαστικά βήµατα για την βελτίωση των συνθηκών εργασίας άρχισαν να γίνονται µετά το 1911, µε την έκδοση πολλών νοµοθετηµάτων για τους κίνδυνους και τα µέτρα προστασίας από αυτούς. Σήµερα σηµαντική παράµετρος που επηρεάζει το επίπεδο των συνθηκών εργασίας είναι η υποχρεωτική τήρηση Ενιαίας Νοµοθεσίας από τις χώρες της Ε.Ε. Στην Ελλάδα, η νοµοθεσία για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την προστασία των εργαζοµένων, εµφανίστηκε για πρώτη φορά µετά τις αρχές του 20 ου αιώνα. Σήµερα η χώρα µας αναπτύσσει µε γρήγορους ρυθµούς, το δικό της σύστηµα, για την ασφάλεια και την υγεία στο χώρο της εργασίας. Σύµφωνα µε τις έρευνες που γίνονται στη χώρα µας, σε αρκετούς εργασιακούς χώρους, οι συνθήκες ασφάλειας και υγείας δεν είναι ικανοποιητικές και πρέπει να βελτιωθούν περαιτέρω. Ο τοµέας κατασκευής των τεχνικών έργων, είναι αυτός στον οποίο παρατηρούνται ανέκαθεν εργατικά ατυχήµατα. Τα στατιστικά στοιχεία, συνήθως αναφέρονται στα εργατικά ατυχήµατα γενικότερα και όχι συγκεκριµένα σε όσα συµβαίνουν στους χώρους κατασκευής τεχνικών έργων. Παρακάτω παρατίθενται πίνακες µε στατιστικά στοιχεία εργατικών ατυχηµάτων 4

5 ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Οι λέξεις, Υγιεινή και Ασφάλεια, στην σκέψη των περισσότερων ανθρώπων παραπέµπουν στη εργασία και στους κινδύνους για την υγεία και την σωµατική ακεραιότητα των εργαζοµένων. Στην πραγµατικότητα όµως ο όρος, υγιεινής και ασφάλειας, είναι ευρύτερος και δεν περιλαµβάνει µόνο την εξασφάλιση ασφαλών συνθηκών εργασίας αλλά και την πολιτική της επιχείρησης και της πολιτείας στα θέµατα αυτά, τις αντιλήψεις που υπάρχουν, τη διάθεση οικονοµικών πόρων και ανθρώπινου δυναµικού κλπ. Η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου συνθηκών εργασίας, δεν εξαρτάται µόνο από την τήρηση κάποιων κανόνων γιατί αποτελεί πολυσύνθετο πρόβληµα. ιαµορφώνεται από ενέργειες παραλήψεις, πρωτοβουλίες και αντιλήψεις κυρίως των εργοδοτών και της πολιτείας. Σηµαντικός είναι ο ρόλος των εργαζοµένων, οι προτεραιότητες που θέτουν και ο βαθµός συµµετοχής τους. Η γνώση και η ενηµέρωση συµβάλει σηµαντικά στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και στην πρόσληψη των εργατικών ατυχηµάτων και των επαγγελµατικών ασθενειών. 5

6 ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ Εργατικό ατύχηµα είναι κάθε βίαιο, ξαφνικό και απρόβλεπτο γεγονός που συµβαίνει στον εργαζόµενο κατά τη διάρκεια ή µε αφορµή την εργασία του. Τα εργατικά ατυχήµατα συνήθως οφείλονται σε περισσότερες από µια αιτίες. Είναι χρήσιµο να ερευνούµε τα αίτια ενός ατυχήµατος µε τη µεγαλύτερη δυνατή αντικειµενικότητα. Στόχος µας είναι να βρούµε τα πραγµατικά αίτια των ατυχηµάτων, ώστε να αποκλείσουµε την περίπτωση να ξανασυµβεί στο µέλλον ατύχηµα µε τις ίδιες αιτίες. Οι αιτίες που συµβάλλουν στο να προκληθούν εργατικά ατυχήµατα µπορεί να οµαδοποιούνται στις παρακάτω: Ο ανθρώπινος παράγοντας Ο εξοπλισµός εργασίας Οι συνθήκες που επικρατούν στην εργασία ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΣΟΒΑΡΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΑ ΕΡΓΟΤΑΞΙΑ Κίνδυνοι ολισθήµατος ή παραπατήµατος Η πιο συχνή αιτία ατυχήµατος στη δουλειά είναι το γλίστρηµα ή το παραπάτηµα. Η πτώση που συνήθως ακολουθεί µπορεί να είναι επικίνδυνη. Η τάξη και η σωστή διάταξη των µηχανηµάτων, του εξοπλισµού, των διαφόρων υλικών και των προϊόντων, τα οµαλά και ελεύθερα προσκρούσεων δάπεδα των διαδρόµων κυκλοφορίας είναι τα ελάχιστα µέτρα που πρέπει να λαµβάνονται για την αποφυγή των πτώσεων των εργαζοµένων. Αυτά συµβαίνουν σε όλα τα είδη των επιχειρήσεων, το θέµα όµως αποκτά ακόµα µεγαλύτερη σηµασία εάν µέρος του χώρου της επιχείρησης χρησιµοποιείται από το κοινό. Οι αποτελεσµατικές λύσεις είναι συχνά απλές και φθηνές και µάλιστα αποφέρουν διάφορα άλλα οφέλη. Μηχανήµατα και εργαλεία Τα είδη µηχανηµάτων και εργαλείων καλύπτουν µια τεράστια ποικιλία από συσκευές και εργαλεία πάσης φύσεως, όπως ηλεκτροκίνητα εργαλεία χειρός, πρέσες, τόρνους, κοπτικά ψαλίδια, στράντζες, ηλεκτρικά τρυπάνια, συσκευές πλύσεως µε πίεση κλπ. Η σωστή επιλογή των µηχανηµάτων, η εγκατάσταση, η χρήση και σωστή συντήρησή τους, σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή, καθώς και η εκπαίδευση και ενηµέρωση των εργαζοµένων για τη σωστή χρήση τους θα βοηθήσουν στη µείωση ή και εξάλειψη των ατυχηµάτων από αυτά. Όλα τα µηχανήµατα και εργαλεία που διατίθενται στην αγορά πρέπει να φέρουν τη Σήµανση «CE». 6

7 Ανυψωτικός εξοπλισµός Ο ανυψωτικός εξοπλισµός αποτελείται κυρίως από ανελκυστήρες, ανυψωτικά µηχανήµατα (γερανοί, βαρούλκα κλπ.) και τα ανυψωτικά εξαρτήµατα ( αλυσίδες, σαµπάνια, άγκιστρα, περόνες, αρπάγες, κάδους κλπ). Τα συνηθέστερα ατυχήµατα κατά τη χρήση αυτού του εξοπλισµού είναι τραυµατισµοί από σύνθλιψη και πτώση φορτίων. Ο εξοπλισµός αυτός πρέπει να έχει όλους τους απαραίτητους µηχανισµούς ασφαλείας, να χειρίζεται από κατάλληλα εκπαιδευµένα και έµπειρα άτοµα, να µην υπερφορτώνεται, να ελέγχεται και να συντηρείται σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Είναι επίσης σηµαντικό οι εργασίες µε ανυψωτικά µηχανήµατα να συντονίζονται µε τις υπόλοιπες εργασίες. Μεταφορές µε οχήµατα Κάθε χρόνο πολλοί άνθρωποι σκοτώνονται και ακόµη περισσότεροι τραυµατίζονται σοβαρά σε ατυχήµατα που έχουν σχέση µε τα µεταφορικά οχήµατα, τα οποία χρησιµοποιούνται στο χώρο εργασίας. Το να χτυπηθεί ή να πατηθεί κάποιος από κινούµενο όχηµα ή πτώση από όχηµα ή ανατροπή του ίδιου του οχήµατος είναι τα πιο συχνά αίτια ατυχηµάτων. Τα οχήµατα που χρησιµοποιούνται στο χώρο εργασίας µπορεί να είναι αυτοκίνητα, φορτηγάκια, περονοφόρα οχήµατα, βαριά φορτηγά, υδροφόρες, ειδικά οχήµατα. Πολλές φορές υπάρχει µεγαλύτερος κίνδυνος από τα οχήµατα στο χώρο εργασίας, παρά στους δηµόσιους δρόµους, γιατί οι συνθήκες λειτουργίας είναι διαφορετικές. Ηλεκτρικό ρεύµα Το ηλεκτρικό ρεύµα µπορεί να γίνει αιτία ατυχηµάτων και πυρκαγιών. Ηλεκτροπληξία µπορεί να συµβεί όταν κάποιο άτοµο αγγίξει το µεταλλικό µέρος µιας µη καλά γειωµένης συσκευής που συνδέεται µε ηλεκτρικό ρεύµα και υπάρχει διαρροή ή έλθει σε επαφή µε γυµνούς ηλεκτροφόρους αγωγούς. Σε περίπτωση ελαττωµατικής µόνωσης και βραχυκυκλώµατος είναι δυνατόν να αναπτυχθεί σπινθήρας ή έντονη θερµότητα, µε αποτέλεσµα την πρόκληση σοβαρής πυρκαγιάς ή έκρηξης όταν στο περιβάλλον έχουµε εκρηκτικό µίγµα αερίου και αέρα. Ο κίνδυνος ηλεκτροπληξίας είναι ακόµη µεγαλύτερος στις περιπτώσεις χρήσης φορητών ηλεκτροκίνητων εργαλείων χειρός µε ελαττωµατική µόνωση ή µε φθαρµένα καλώδια και κακή γείωση της ηλεκτρικής εγκατάστασης. Συγκολλήσεις Εργασίες συγκόλλησης πραγµατοποιούνται σε πολλούς χώρους εργασίας. Οι κίνδυνοι από τις συγκολλήσεις δεν αφορούν µόνο τους συγκολλητές αλλά και τα άτοµα που εργάζονται στον ίδιο χώρο. Οι κίνδυνοι αυτοί είναι: βλάβη της όρασης, τραύµατα του δέρµατος, εγκαύµατα και εισπνοή τοξικών αερίων. Η συγκόλληση µέσα ή κοντά σε χώρους όπου αποθηκεύονται εύφλεκτα υλικά δεν πρέπει να επιτρέπεται ποτέ, γιατί υπάρχει κίνδυνος πυρκαγιάς. Στους συγκολλητές πρέπει να διατίθενται τα κατάλληλα µέσα ατοµικής προστασίας (γυαλιά ή µάσκα προσώπου, γάντια, ποδιά κλπ). Επίσης πρέπει να λαµβάνεται πρόνοια για την αποµάκρυνση των καπναερίων. 7

8 Φωτισµός Θερµοκρασία Ο φωτισµός σε ένα εργασιακό χώρο είναι συνδυασµός του φυσικού φωτισµού που µπαίνει από τα παράθυρα ή τα ανοίγµατα και του τεχνητού φωτισµού. Σε περιπτώσεις που θα πρέπει να φωτίζεται καλύτερα η θέση και το αντικείµενο της εργασίας, χρησιµοποιείται και τοπικός φωτισµός. Γενικά κάθε εργασία απαιτεί συγκεκριµένο επίπεδο φωτισµού, ώστε να εκτελείται µε άνεση και ασφάλεια. Η βρωµιά στους λαµπτήρες και στις εγκαταστάσεις αποτελεί την πιο απλά αιτία µείωσης του φωτισµού. Ο συνδυασµός υψηλής θερµοκρασίας και υγρασίας σηµαίνει δύσκολες συνθήκες εργασίας µε δυσµενή αποτελέσµατα, τόσο στην υγεία των εργαζοµένων όσο και στην απόδοσή τους. Οι µηχανές και ορισµένες κοπιαστικές εργασίες συµβάλλουν ιδιαίτερα στη θερµική καταπόνηση του εργαζόµενου. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να διατηρήσουµε τους χώρους εργασίας σε ανεκτές θερµοκρασίες. Θόρυβος Οι υψηλές στάθµες θορύβου στην εργασία µπορούν να προκαλέσουν απώλεια της ακοής. Αυτό µπορεί να πάρει κάποιο χρόνο για να γίνει µόνιµο. Οι νέοι προσβάλλονται τόσο όσο και οι µεγαλύτεροι, αλλά η πρόωρη κώφωση είναι η χειρότερη. Οι παθόντες αρχίζουν να αντιλαµβάνονται τη δυσκολία τους να ακούν όταν πλέον δε µπορούν να παρακολουθήσουν καλά τη συνοµιλία που γίνεται ανάµεσα σε µια οµάδα ανθρώπων ή όταν τα υπόλοιπα µέλη της οικογένειάς τους παραπονιούνται ότι η τηλεόραση είναι πολύ δυνατά. Η κώφωση µπορεί να κάνει τους παθόντες να αισθάνονται αποµονωµένοι από την οικογένειά τους, τους φίλους τους και τους συναδέλφους τους. ονήσεις Η δόνηση από ηλεκτροκίνητα εργαλεία, από εργαλεία λειτουργίας µε αέρα, από άλλο εξοπλισµό ή ακόµα και από κάποιες διαδικασίες µπορεί να προκαλέσει προβλήµατα στα χέρια και στους βραχίονες των χρηστών, δηµιουργώντας το «σύνδροµο Raynaud». Αυτό είναι µια οδυνηρή και µη αναστρέψιµη κατάσταση, η οποία συµπεριλαµβάνει το σύµπτωµα των «άσπρων δακτύλων» και τα αποτελέσµατα µπορεί να είναι κακή κυκλοφορία του αίµατος, βλάβες στα νεύρα και στους µύες και απώλεια της φυσιολογικής αίσθησης της αφής και συλληπτικής ικανότητας των χεριών. Η δόνηση ολόκληρου του σώµατος όταν οδηγούµε ή επιβαίνουµε σε οχήµατα που κινούνται πάνω σε ανώµαλο έδαφος µπορεί να οδηγήσει σε προβλήµατα της σπονδυλικής στήλης. Χειρωνακτική διακίνηση φορτίων Χειρωνακτική διακίνηση φορτίων σηµαίνει µεταφορά ή υποστήριξη φορτίων µε τα χέρια ή µε τη δύναµη του σώµατος. Πολλοί άνθρωποι καταπονούν την πλάτη τους, τα µπράτσα, τα χέρια ή τα πόδια τους. Ένα µόνο σήκωµα φορτίου µε άσχηµο τρόπο, µπορεί να οδηγήσει σε τραυµατισµό. Ακόµα και η ανύψωση ελαφρότερων φορτίων µε κακό τρόπο, µπορεί αθροιστικά µε το χρόνο να επιφέρει βλάβες. Επίσης προβλήµατα των άνω άκρων του σώµατος µπορεί να δηµιουργηθούν και κατά την εργασία γραφείου, αν οι απασχολούµενοι εργάζονται σε αφύσικη στάση λόγω κακού 8

9 σχεδιασµού της θέσης εργασίας ή του εξοπλισµού εργασίας, καθώς και σαν αποτέλεσµα επαναλαµβανόµενων ή απότοµων κινήσεων. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Υποχρεώσεις εργοδότη 1) Να λαµβάνει κάθε µέτρο που απαιτείται ώστε να εξασφαλίζονται οι εργαζόµενοι και οι τρίτοι που παραβρίσκονται στους τόπους εργασίας από κάθε κίνδυνο που µπορεί να απειλήσει την υγεία ή τη σωµατική τους ακεραιότητα. 2) Να εφαρµόζει κάθε υπόδειξη των τεχνικών και υγειονοµικών επιθεωρητών εργασίας και γενικά να διευκολύνει το έργο τους µέσα στην επιχείρηση. 3) Να επιβλέπει την ορθή εφαρµογή των µέτρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. 4) Να λαµβάνει συλλογικά µέτρα προστασίας των εργαζοµένων 5) Να γνωστοποιεί στους εργαζόµενους τον επαγγελµατικό κίνδυνο από την εργασία τους. 6) Να ενθαρρύνει την εκπαίδευση των εργαζοµένων σε θέµατα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. 7) Να ενηµερώνει τους εργαζόµενους για τη νοµοθεσία που ισχύει σχετικά µε την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και µε τον τρόπο εφαρµογής της από την επιχείρηση. 8) Να καταρτίζει πρόγραµµα προληπτικής δράσης και βελτίωσης των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση. 9) Να τηρεί ειδικό βιβλίο ατυχηµάτων στο οποίο να αναγράφονται τα αίτια και η περιγραφή του ατυχήµατος. Υποχρεώσεις εργολάβων Οι εργολάβοι και υπεργολάβοι τµηµάτων του έργου οφείλουν να λαµβάνουν και να τηρούν όλα τα µέτρα ασφάλειας και τις οδηγίες του επιβλέποντα µηχανικού για το τµήµα του έργου που έχουν αναλάβει. Υποχρεώσεις επιβλέποντα Μηχανικού Να δίνει οδηγίες ασφαλούς κατασκευής αντιστηρίξεων, σκαλωσιών και πίνακα διανοµής ηλεκτρικού ρεύµατος και να επιβλέπει την τήρηση των οδηγιών αυτών. Να συντάσσει ΣΑΥ για έργα άνω των 500 εργατοηµεροµισθίων, και σε κάθε περίπτωση Φάκελο Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ). Να υποδεικνύει και εγγράφως στον κύριο του έργου τα απαιτούµενα µέτρα ασφάλειας κατά περίπτωση και φάση του έργου και να ενηµερώνει, όταν απαιτείται µε τις υποδείξεις και τις παρατηρήσεις του, το Ηµερολόγιο Μέτρων Ασφαλείας κατά τη διάρκεια των εργασιών. Πρέπει να διευκρινιστεί πως ο νόµος, και το Σώµα Επιθεώρησης Εργασίας, δεν απαιτούν από τον ιδιοκτήτη της οικοδοµής να υποκαθιστά τον επιβλέπονται µηχανικό ή να αναλάβει τις ευθύνες των εργολάβων. Παρ όλα αυτά, ο κύριος του έργου έχει ευθύνη γιατί πρέπει να ελέγχει, να ενηµερώνεται και να απαιτεί από τους άλλους συντελεστές του έργου να λαµβάνουν διαρκώς υπόψη την ασφάλεια των εργαζοµένων. Ο κύριος του έργου οφείλει, εάν η κατάσταση στο εργοτάξιο δεν είναι η 9

10 πρέπουσα να κρίνει ότι κινδυνεύουν εργαζόµενοι, να ειδοποιεί τον επιβλέποντα ή και να σταµατά τις εργασίες µέχρι ο τελευταίος να δώσει τις απαιτούµενες οδηγίες για την ασφαλή συνέχισή τους. Η ανθρώπινη υγεία και η ανθρώπινη ζωή έχουν αξία που δεν µπορεί να µετρηθεί σε µέρες καθυστέρησης ή σε µεροκάµατα. Ακόµη όµως και στην ευτυχή περίπτωση που δεν υπάρξει εργατικό ατύχηµα, οι ανασφαλείς συνθήκες εργασίας µπορεί σε περίπτωση ελέγχου από επιθεωρητές εργασίας, να οδηγήσουν σε επιβολή κυρώσεων (µηνύσεις, υψηλά πρόστιµα και διακοπή εργασιών). Τεχνικός Ασφαλείας Ο ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ παρέχει στον εργοδότη, στους εργαζόµενους και στους εκπροσώπους τους, υποδείξεις και συµβουλές (γραπτά ή προφορικά) σε θέµατα σχετικά µε την Υγιεινή και Ασφάλεια στους χώρους εργασίας και την πρόληψη των εργατικών ατυχηµάτων, ελέγχει τα µέτρα ασφαλείας και επιβλέπει την εφαρµογή των µέτρων αυτών. Ο Τεχνικός Ασφαλείας, συµβουλεύει τον εργοδότη στα παρακάτω θέµατα: 1. Σχεδιασµού, προγραµµατισµού, κατασκευή και συντήρησης των εγκαταστάσεων. 2. Εισαγωγής νέων παραγωγικών διαδικασιών. 3. Προµήθειας µέσων και εξοπλισµού εργασίας. 4. Επιλογής και ελέγχου της αποτελεσµατικότητας των Μέσων Ατοµικής Προστασίας. 5. ιαµόρφωσης και διευθέτησης των θέσεων εργασίας. 6. Οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας. Στις αρµοδιότητες του Τεχνικού Ασφαλείας ανήκουν τα εξής: Ο έλεγχος της ασφάλειας των εγκαταστάσεων και των τεχνικών µέσων πριν τη λειτουργία τους. Ο έλεγχος των παραγωγικών διαδικασιών και των µεθόδων εργασίας, πριν την εφαρµογή τους. Η επίβλεψη της εφαρµογής των µέτρων Υγιεινής και Ασφάλειας της εργασίας και την πρόληψης του επαγγελµατικού κινδύνου. Η ενηµέρωση των αρµόδιων προϊσταµένων των τµηµάτων ή της διεύθυνσης της επιχείρησης για τα θέµατα εκτίµησης και διαχείρισης του επαγγελµατικού κινδύνου. 10

11 Υποχρεώσεις Τεχνικού Ασφαλείας Ο Τεχνικός Ασφαλείας έχει τις παρακάτω υποχρεώσεις κατά την άσκηση των καθηκόντων του: 1. Να επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας και να αναφέρει στον εργοδότη οποιαδήποτε παράλειψη για τα θέµατα Υγιεινής και Ασφάλειας της εργασίας που ελέγχει. 2. Να προτείνει µέτρα για την αντιµετώπιση του επαγγελµατικού κινδύνου και να επιβλέπει την εφαρµογή τους. 3. Να επιβλέπει την ορθή χρήση του εξοπλισµού ατοµικής προστασίας. 4. Να ερευνά τα αίτια των εργατικών ατυχηµάτων και να προτείνει µέτρα για την αποτροπή παρόµοιων ατυχηµάτων. 5. Να εποπτεύει την εκτέλεση ασκήσεων πυρασφάλειας και συναγερµού στους χώρους εργασίας. 6. Να µεριµνά για την τήρηση των κανόνων για την Υγιεινή και Ασφάλεια της εργασίας από τους εργαζόµενους. 7. Να ενηµερώνει και να καθοδηγεί τους εργαζόµενους για την αποτροπή κάθε επαγγελµατικού κινδύνου. 8. Να συµµετέχει στην κατάρτιση και εφαρµογή προγραµµάτων εκπαίδευσης των εργαζοµένων σε θέµατα Υγιεινής και Ασφάλειας της εργασίας. Για να θεωρείται κάποιος Τεχνικός Ασφαλείας θα πρέπει να έχει τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω προσόντα: α) Πτυχίο πολυτεχνείου ή πολυτεχνικής σχολής ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύµατος του εσωτερικού ή ισότιµων σχολών του εξωτερικού, που το αντικείµενο σπουδών έχει σχέση µε τις εγκαταστάσεις και την παραγωγική διαδικασία και άδεια άσκησης επαγγέλµατος, που χορηγείται από το Τεχνικό Επιµελητήριο της Ελλάδος (TEE). β) Πτυχίο πανεπιστηµιακής σχολής εσωτερικού ή ισότιµων σχολών του εξωτερικού, που το αντικείµενο σπουδών έχει σχέση µε τις εγκαταστάσεις και την παραγωγική διαδικασία και άδεια άσκησης επαγγέλµατος, όταν αυτή προβλέπεται από την κείµενη νοµοθεσία. γ) Πτυχίο τεχνολογικού εκπαιδευτικού ιδρύµατος ή ισότιµων σχολών του εξωτερικού ή πτυχίο των πρώην σχολών υποµηχανικών και των KATEE. δ) Απολυτήριο τεχνικού λυκείου η µέσης τεχνικής σχολής ή άλλης αναγνωρισµένης τεχνικής επαγγελµατικής σχολής του εσωτερικού ή ισότιµων σχολών του εξωτερικού ή άδεια άσκησης επαγγέλµατος εµπειροτέχνη. Kάτοχοι των παραπάνω προσόντων θεωρούνται και όσοι έχουν τίτλους ή πιστοποιητικά της αλλοδαπής από τα οποία προκύπτει ότι είναι τεχνικοί ασφάλειας. Ο ελάχιστος χρόνος απασχόλησής του µε τα καθήκοντα του ΤΑ ανά έτος είναι 250 (εργαζόµενοι) * 2,5 (ώρες/ εργαζόµενο) = 626 ώρες ανά έτος ή 625/12= 52 ώρες ανά µήνα. 11

12 Ο εργοδότης µπορεί να αναθέσει άλλα καθήκοντα στον ΤΑ για τον υπόλοιπο χρόνο εργασίας µέχρις ότου συµπληρωθεί το πλήρες ωράριο απασχόλησής του ανά ηµέρα. Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας (Σ.Α.Υ.) και Φάκελος Ασφάλειας και Υγείας (Φ.Α.Υ.) Με τη µελέτη κάθε τεχνικού έργου συντάσσεται υποχρεωτικά: Το Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας (Σ.Α.Υ.) Ο Φάκελος Ασφάλειας και Υγείας (Φ.Α.Υ.) Αντικείµενο του Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (Σ.Α.Υ.) στο στάδιο της µελέτης, είναι η καταγραφή και αξιολόγηση των κινδύνων, που ενδέχεται να εµφανιστούν κατά την υλοποίηση της µελέτης, η αναφορά σε κανόνες και µέτρα ασφαλείας, που θα εφαρµόζονται στο εργοτάξιο και γενικά η παροχή κάθε είδους πληροφορίας, που έχει στη διάθεση του ο µελετητής και που µπορεί να περιορίσει την πιθανότητα εργατικού ατυχήµατος, κατά την κατασκευή του έργου. Αντίστοιχα ο Φάκελος Ασφάλειας και Υγείας (Φ.Α.Υ.) στο στάδιο της µελέτης, περιέχει τα βασικά στοιχεία του έργου καθώς και χρήσιµες πληροφορίες µε θέµατα ασφάλειας και υγείας, τα οποία πρέπει να λαµβάνονται υπόψη σε µεταγενέστερες εργασίες, καθ όλη τη διάρκεια ζωής του έργου, όπως οδηγίες συντήρησης, επισκευής, κτλ. Με αφετηρία τις επισηµάνσεις και προτάσεις του Σ.Α.Υ. της µελέτης, συντάσσεται και το Σ.Α.Υ. του εργολάβου, αφού ληφθούν υπόψη και κατασκευαστικές επιλογές, που δεν είναι εκ των προτέρων γνωστές στο µελετητή, συµπληρώνονται και εξειδικεύονται οι κανόνες λειτουργίας του εργοταξίου, τα γενικά και ειδικά µέτρα ασφαλείας, οι οδηγίες ασφαλούς εργασίας, οι αρµοδιότητες των στελεχών σε θέµατα ασφαλείας και υγείας και οι διαδικασίες εκτάκτου ανάγκης. Υπεύθυνος για τη σύνταξη του Σ.Α.Υ. και του Φ.Α.Υ. κατά το στάδιο της µελέτης, είναι ο συντονιστής για θέµατα ασφάλειας και υγείας κατά την εκπόνηση της µελέτης, ο οποίος ορίζεται κατά περίπτωση από τον εργολάβο, τον κύριο του έργου ή από τον ανάδοχο µελετητή. 12

13 Γιατρός Ασφαλείας Οι υπάρχοντες σήµερα Γιατροί Εργασίας στη χώρα µας είναι ελάχιστοι σε σχέση µε αυτούς που απαιτούνται, ώστε να καλύψουν τις θέσεις αυτές σε όλες τις επιχειρήσεις που έχουν υποχρέωση να απασχολούν Γιατρό Εργασίας. Για το λόγο αυτό η νοµοθεσία δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις, εφόσον δεν υπάρχουν διαθέσιµοι ιατροί µε αυτήν την ειδικότητα, να καλύψουν την υποχρέωσή τους αυτή µε ιατρούς άλλων ειδικοτήτων. Ο Γιατρός Εργασίας παρέχει στον εργοδότη, στους εργαζόµενους και στους εκπροσώπους τους, υποδείξεις και συµβουλές (γραπτά ή προφορικά) σε θέµατα σχετικά µε τη σωµατική και ψυχική υγεία των εργαζοµένων. O Γιατρός Εργασίας πρέπει να διαθέτει εκτός από την άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλµατος και την ειδικότητα της ιατρικής της εργασίας. Μέχρι την καθιέρωση της ειδικότητας της ιατρικής της εργασίας και την απόκτηση της ειδικότητας από ικανό αριθµό γιατρών, µπορούν να ασκούν το αντικείµενο αυτό, στο επίπεδο της επιχείρησης οι παρακάτω: α) Οι κάτοχοι τίτλου ή πτυχίου ειδικότητας ιατρικής της εργασίας της αλλοδαπής. β) Οι γιατροί που έχουν την ειδικότητα της παθολογίας, σύµφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις και έχουν παρακολουθήσει ειδικό σεµινάριο ιατρικής της εργασίας, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 13 ή διαθέτουν διετή τουλάχιστον εµπειρία σε επιχείρηση. γ) Όσοι έχουν ασκήσει καθήκοντα γιατρού εργασίας στο Υπουργείο Εργασίας για πέντε χρόνια τουλάχιστον και µετά την παραίτηση τους από την υπηρεσία. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει γιατρός µε την παραπάνω ειδικότητα είναι δυνατό να προσληφθεί γιατρός οποιασδήποτε ειδικότητας (όχι όµως γιατρός χωρίς ειδικότητα). Συµβουλευτικές αρµοδιότητες Ο Γιατρός Εργασίας συµβουλεύει τον εργοδότη στα θέµατα που σχετίζονται µε: 1. Το σχεδιασµό, προγραµµατισµό, κατασκευή και συντήρηση των εγκαταστάσεων. 2. Την τροποποίηση των παραγωγικών διαδικασιών των επιχειρήσεων. 3. Την προµήθεια υλικών, µέσων και εξοπλισµού των επιχειρήσεων. 4. Τη φυσιολογία, ψυχολογία, εργονοµία και υγιεινή της εργασίας. 5. Τη διαµόρφωση και διευθέτηση των θέσεων εργασίας. 6. Την οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας. 7. Την οργάνωση υπηρεσίας παροχής Α βοηθειών. 13

14 8. Την αρχική τοποθέτηση και αλλαγή (προσωρινά ή µόνιµα) θέσεων εργασίας, για λόγους υγείας, των εργαζοµένων που παρουσιάζουν προβλήµατα υγείας. Υποχρεώσεις του Γιατρού Εργασίας Ο Γιατρός Εργασίας, κατά την άσκηση των καθηκόντων του επιβλέπει την υγεία των εργαζοµένων ακολουθώντας την ιατρική δεοντολογία. Συνοπτικά µεταξύ των άλλων έχει και τις παρακάτω αρµοδιότητες και υποχρεώσεις: 1. Προβαίνει σε ιατρικό έλεγχο εργαζοµένων, σχετικά µε τη θέση εργασίας τους, µετά την πρόσληψη ή την πιθανή αλλαγή θέσης εργασίας και περιοδικά κατά την κρίση των Επιθεωρητών Εργασίας µετά από αίτηµα της Επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας. 2. Παραπέµπει τους εργαζόµενους για συγκεκριµένες ιατρικές εξετάσεις όταν το κρίνει σκόπιµο. 3. Μεριµνά για την διενέργεια µετρήσεων των διαφόρων παραγόντων ( φυσικών, χηµικών, βιολογικών). 4. Επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας, αναφέροντας στον εργοδότη οποιαδήποτε παράλειψη, προτείνοντας µέτρα στα πλαίσια των αρµοδιοτήτων του και επιβλέποντας την εφαρµογή τους. 5. Ερευνά τις αιτίες των ασθενειών που οφείλονται στην εργασία, αναλύει και αξιολογεί τα αποτελέσµατα των ερευνών αυτών και προτείνει µέτρα για την πρόληψή τους. 6. Επιβλέπει τη συµµόρφωση των εργαζοµένων µε τους κανόνες για την Υγιεινή και Ασφάλεια της εργασίας. 7. Ενηµερώνει και καθοδηγεί τους εργαζόµενους για την αντιµετώπιση του επαγγελµατικού κινδύνου, στο χώρο εργασίας. 8. Παρέχει επείγουσα θεραπεία σε περίπτωση ατυχήµατος ή ξαφνικής ασθένειας. 9. Εκτελεί προγράµµατα εµβολιασµού των εργαζοµένων, µε εντολή της αρµόδιας /νσης Υγιεινής, της Νοµαρχίας στην οποία υπάγεται η επιχείρηση. Ο Γιατρός Εργασίας δεν επιτρέπεται να χρησιµοποιείται για να επαληθεύει την απουσία του εργαζόµενου λόγω ασθένειας, άλλωστε είναι υποχρεωµένος να τηρεί το ιατρικό απόρρητο. Για κάθε εργαζόµενο ο Γιατρός Εργασίας, εκτός του ιατρικού φακέλου που είναι υποχρεωµένος να τηρεί στην επιχείρηση, τηρεί και ατοµικό βιβλιάριο επαγγελµατικού κινδύνου. Στο βιβλιάριο αυτό, αναγράφονται όλα τα αποτελέσµατα των ιατρικών και εργαστηριακών εξετάσεων κάθε φορά που ο εργαζόµενος υποβάλλεται σε αντίστοιχες εξετάσεις. Σε περίπτωση διακοπής της σχέσης εργασίας µε την επιχείρηση για οποιοδήποτε λόγο, το βιβλιάριο παραδίδεται στον εργαζόµενο. Ο ελάχιστος χρόνος απασχόλησης του Γιατρού Εργασίας ανά έτος είναι: 250 (εργαζόµενοι) * 0,6 (ώρες/ εργαζόµενο) = 150 ώρες ανά έτος ή 150/ 12 = 12,5 ώρες ανά µήνα. 14

15 Ηµερολόγιο Μέτρων Ασφαλείας Το Ηµερολόγιο µέτρων ασφαλείας κατά το αρθ. 8 Ν 1396/83 αφορά τα Ιδιωτικά Τεχνικά Έργα. Έχει συγκεκριµένο τύπο και υποχρέωση προµήθειάς του έχει ο εργολάβος ή ο υπεργολάβος ολόκληρου του έργου. Θεωρείται από τα Κ.Ε.Π.Ε.Κ. ή Επιθεωρήσεις Εργασίας (στις περιοχές που δεν υπάρχουν Κ.Ε.Π.Ε.Κ.). Ενηµερώνεται από τον Επιβλέποντα Μηχανικό µε τις υποδείξεις του για τη λήψη και τήρηση των µέτρων ασφαλείας και τηρείται στο εργοτάξιο µε ευθύνη του Εργολάβου ή του Υπεργολάβου ολόκληρου του έργου. Απαιτείται για έργα που εκτελούνται σε οικισµούς άνω των κατοίκων ή σε έργα µε συµβατικό προϋπολογισµό µεγαλύτερο από αυτό που αντιστοιχεί σε οικοδοµή όγκου m 3. Σύµφωνα µε το Π /81 αρθ.113 Ηµερολόγιο µέτρων ασφαλείας τηρείται µε τη φροντίδα του Εργοδότη σε όλα τα εργοτάξια (Ιδιωτικά και ηµόσια Έργα). Αυτό δεν έχει συγκεκριµένο τύπο ούτε απαιτείται θεώρηση. Σε αυτό αναγράφονται οπωσδήποτε τα κατωτέρω όπως και όποιες άλλες απαιτήσεις προκύπτουν από συναφείς διατάξεις ή κανόνες ασφαλείας. Η βεβαίωση πληρότητας και ευστάθειας ικριωµάτων από τον Επιβλέποντα Μηχανικό. Οι Επιθεωρήσεις προ της επαναλήψεως των εργασιών που διεκόπησαν εξαιτίας θεοµηνίας. Οι Επιθεωρήσεις των πρανών ορυγµάτων και των αντιστηρίξεών τους. Η άδεια του Επιβλέποντα Μηχανικού για την εγκατάσταση ανυψωτικής µηχανής επικριώµατος. Οι Επιθεωρήσεις συρµατόσχοινων και οι επανέλεγχοί τους. Οι έλεγχοι και ο επανέλεγχος των ανυψωτικών µηχανηµάτων. Σε περίπτωση ατυχήµατος, οι κατά το νόµο εργοδότες και οι εκπρόσωποι αυτών αναγγέλλουν αυτό εντός 24 ωρών στην οικεία Υπηρεσία του Υπουργείου Εργασίας και διατηρούν αµετάβλητες τις συνθήκες του ατυχήµατος. Άµεση αναγγελία στην Αστυνοµική Αρχή και παροχή ανάλογων υπηρεσιών στον παθόντα. 15

16 ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Μέσο Ατοµικής Προστασίας αποκαλούµε τον οποιοδήποτε εξοπλισµό µαζί µε τα εξαρτήµατά του, τον οποίο ο εργαζόµενος πρέπει να φορά ή να κρατά για να προστατεύεται από τους κινδύνους που υπάρχουν στην εργασία Τα Μέσα Ατοµικής Προστασίας για την αντιµετώπιση του επαγγελµατικού κινδύνου, πρέπει να αποτελούν την τελευταία ή συµπληρωµατική επιλογή. Πριν καταλήξουµε σ αυτά, πρέπει να εξετάσουµε τη δυνατότητα αντιµετώπισης του κινδύνου στην πηγή του ή τη διαδροµή του. Τα ΜΑΠ εργαζοµένων πρέπει να χρησιµοποιούνται εφόσον οι κίνδυνοι δε µπορούν να αποφευχθούν µε άλλα µέσα (τεχνικά µέτρα, οργάνωση εργασίας κλπ). Οι εργοδότες οφείλουν να τα παρέχουν δωρεάν, για ατοµική χρήση και να φροντίζουν ώστε µε την κατάλληλη ενηµέρωση και την παροχή των αναγκαίων διευκολύνσεων να εξασφαλίζεται η χρήση τους από τους εργαζόµενους. Οι κατασκευαστές, εισαγωγείς και προµηθευτές οφείλουν να διακινούν µόνο ΜΑΠ πιστοποιηµένου τύπου, που φέρουν το σήµα ΕΕ CE. Μαζί µε τη διάθεση του ΜΑΠ πρέπει να δίδονται και οι οδηγίες χρήσεώς τους στην Ελληνική γλώσσα. Στα τεχνικά έργα απαιτείται γενικά η χρήση των παρακάτω µέσων ατοµικής προστασίας: 1. Προστατευτικά κράνη 2α. Προστατευτικά υποδήµατα µε σόλα κατά της διάτρησης σε βασικές οικοδοµικές εργασίες, ικριώµατα, κατεδαφίσεις, προκατασκευασµένα και στέγες. 2β. Προστατευτικά υποδήµατα χωρίς σόλα κατά της διάτρησης σε µεταλλικές γέφυρες, κτίρια µε µεταλλικό σκελετό µεγάλου ύψους, εγκαταστάσεις υψικαµίνων κλπ. 2γ. Υποδήµατα ασφαλείας µε ειδικό τακούνι ή σόλα (αντιολισθητικά) και σόλα κατά της διάτρησης σε στέγες. 3. Προστατευτικά γυαλιά, διαφράγµατα ή οθόνες, προστασίας προσώπου σε εργασίες συγκόλλησης, λείανσης και κοπής µε τροχό. 4. Μέσα προφύλαξης ακοής σε εργασίες έµπηξης πασσάλων. 5. Ενδυµασίες προστασίας από τις κακοκαιρίες για εργασίες στο ύπαιθρο µε βροχή ή κρύο. 6. Μέσα προστασίας από πτώσεις για εργασίες σε ικριώµατα και γενικά σε ύψη. 7. Προστατευτικά µέσα δέρµατος για εργασίες επιχρισµάτων. Εννοείται ότι ο πιο πάνω κατάλογος εργασιών δεν είναι εξαντλητικός και σε κάθε συγκεκριµένη περίπτωση θα πρέπει µε προσοχή να εξετάζεται το είδος του παρεχόµενου µέσου, ανάλογα µε την προβλεπόµενη χρήση του.. Τα Μέσα Ατοµικής Προστασίας χρησιµοποιούµε όταν: 1. Έχει εξαντληθεί κάθε µέτρο οποιαδήποτε άλλης µορφής, για την εξάλειψη ή τον περιορισµό των κινδύνων. 2. Χρησιµοποιούνται σαν προσωρινό µέτρο, σε περίπτωση έκτακτου κινδύνου. 3. Χρησιµοποιούνται σαν προσωρινό µέτρο µέχρι να ολοκληρωθεί η λήψη µόνιµων µέτρων. 16

17 Προστατευτικά Μέσα Κεφαλιού Σε αυτά περιλαµβάνονται: 1. Τα προστατευτικά κράνη (ορυχείων, βιοµηχανίας, εργοταξίων). Είναι κατασκευασµένα από ανθεκτικά υλικά στην κρούση και προστατεύουν το κεφάλι από χτυπήµατα κατά την πτώση των αντικειµένων από ύψος, την πρόσκρουση του κεφαλιού πάνω σε αντικείµενα κλπ. 2. Τα ελαφρά προστατευτικά για την προστασία του κεφαλιού (σκούφοι κλπ) 17

18 Προστατευτικά Μέσα Ακοής Σε αυτά περιλαµβάνονται: 1. Σφαιρίδια και ωτοβίσµατα για τα αυτιά. Αποτελούνται από ειδικό βαµβάκι ή κάποιας µορφής πλαστική ύλη και µπορούν να πάρουν το σχήµα του αυτιού του χρήστη. Έχουν το µειονέκτηµα ότι εάν τα χέρια του χρήστη δεν είναι καθαρά κατά την τοποθέτησή τους, µπορεί να µεταφέρουν µικρόβια στο εσωτερικό του αυτιού. Είναι επικίνδυνο να χρησιµοποιούµε απλό βαµβάκι γιατί δεν παρέχει καµιά προστασία. 2. Ωτοασπίδες, που καλύπτουν όλο το αυτί ή που προσαρµόζονται στα προστατευτικά κράνη. 3. Προστατευτικά µέσα για το θόρυβο µε συστήµατα ενδοεπικοινωνίας. 18

19 Προστατευτικά Μέσα των Οφθαλµών και του Προσώπου Προστατεύουν τα µάτια από τα εκτοξευόµενα αντικείµενα, υλικά (π.χ. ρινίσµατα µετάλλων, σκόνες, καυστικά υγρά) κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας, µεταφοράς τους κλπ. Τα είδη αυτών των προστατευτικών µπορεί να είναι: 1. Γυαλιά µε βραχίονες. 2. Γυαλιά προσωπίδες που καλύπτουν τµήµα του προσώπου. 3. Γυαλιά προστασίας από ακτινοβολίες (Χ, λέιζερ, υπεριώδεις, υπέρυθρες κλπ). 4. Γυαλιά προσωπίδες και κράνη για συγκολλήσεις. 19

20 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΥΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΥΠΟΓΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΡΕΝΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ 1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Έργο : Κτίριο Καταστηµάτων µε υπόγειο Ιδιοκτησία : HOUSE MARKET Α.Ε. Θέση : Οδός Πειραιώς, Φλέµινγκ & Ν. Φαλήρου ( Ο.Τ ) ήµος Αγ. Ιωάννη Ρέντη Εταιρία Κατασκευής : ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ 2. ΓΕΝΙΚΑ Αντικείµενο της µελέτης είναι η κατασκευή διωρόφου Κτιρίου δύο Καταστηµάτων, µε υπόγειο όροφο στάθµευσης και η διαµόρφωση του περιβάλλοντα χώρου του οικοπέδου. Το διατιθέµενο οικόπεδο έχει επιφάνεια ,90M2 και καταλαµβάνει µεγάλη επιφάνεια του οικοδοµικού τετραγώνου 24-25, του ήµου Αγ. Ιωάννη Ρέντη. Το οικόπεδο έχει πρόσωπα επί των οδών Πειραιώς, Φλέµιγκ και Ν. Φαλήρου, καθώς και επί της µη διανοιγµένης αδιέξοδης οδού, που εξικνείται από την οδό Φλέµιγκ. Η ευρύτερη περιοχή κατά µήκος της οδού Πειραιώς χαρακτηρίζεται από µεσαία και µεγάλα οικόπεδα, που στεγάζουν κυρίως κτίρια γραφείων, εµπορικών καταστηµάτων, αποθηκών και παλαιών χώρων παραγωγής. Αντίθετα µικρότερες ιδιοκτησίες συναντώνται στους παράπλευρους δρόµους και στεγάζουν κυρίως κατοικίες, αλλά και γραφεία και αποθήκες. Το οικόπεδο δεν παρουσιάζει σηµαντικές υψοµετρικές διαφορές, είναι ελεύθερο από κτίσµατα και περιλαµβάνει µόνον την καµινάδα παλαιού εργοστασίου, η οποία και θα διατηρηθεί, στην θέση που υπάρχει σήµερα, στο Βόρειο όριο του οικοπέδου, παράπλευρα της οδού Ν. Φαλήρου. Το νέο Κτίριο εντάσσεται στην κλίµακα των κτιρίων της περιοχής και συµµετέχει στη διαµόρφωση του νέου προσώπου της οδού Πειραιώς. 20

21 Παρακάτω παρατίθεται χάρτης όπου δείχνει την ακριβή θέση του οικοπέδου 21

22 Ο ΗΓΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 1. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟ ΟΜΗ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ ικαιολογητικά Τεχνικού Ασφαλείας, Συντονιστή Ασφαλείας και Ιατρού Εργασίας Απαραίτητα έγγραφα νοµιµοποίησης εργοταξίου (Εκ των προτέρων Γνωστοποίηση, Αναγγελία Τεχνικού Ασφαλείας στο ΚΕΠΕΚ, Βιβλίο Υποδείξεων θεωρηµένο, Ηµερολόγιο Μέτρων Ασφαλείας). Τήρηση βιβλίων και εγγραφές Μηχανικού Ασφαλείας (Ηµερολόγιο Μέτρων Ασφαλείας, Βιβλίο Υποδείξεων, Βιβλία Ατυχηµάτων). Στο Βιβλίο Υποδείξεων τουλάχιστον 2-3 εγγραφές το µήνα από τον Τεχνικό Ασφαλείας ή και τον Γιατρό Εργασίας. Στο ΗΜΑ καταγράφετε υποδείξεις προς τους υπεργολάβους, υπογράφουν ότι έλαβαν γνώση και τους παραδίδεται ένα αντίγραφο. Στο Ειδικό βιβλίο ατυχηµάτων καταγράφετε κάθε ατύχηµα που δηλώνεται στο ΚΕΠΕΚ και στον κατάλογο εργασιακών ατυχηµάτων τα ατυχήµατα που δηλώσατε και ο εργαζόµενος πήρε άδεια περισσότερες από 3 µέρες (Βλ. Παράρτηµα 2) Βεβαιώσεις χορήγησης ΜΑΠ & Εκπαίδευσης Προσωπικού ( και Υπεργολάβων) Πρέπει να υπάρχουν βεβαιώσεις για κάθε εργαζόµενο µε την υπογραφή του. (Βλ. Παράρτηµα 3) ηµιουργία Οµάδας Πυρασφάλειας και Πυροσβεστικά Μέσα. Οργάνωση Α Βοηθειών, Φαρµακείο και δηµιουργία χώρου Ιατρείου (όπου απαιτείται) (Βλ. Παράρτηµα 4) Σύνταξη σχεδίου εκτάκτων αναγκών Σύνταξη Σ.Α.Υ. και Φ.Α.Υ. (Βλ. Παράρτηµα 1) Πιστοποιητικά εγκατάστασης οικοδοµικών γερανών. Πιστοποιητικά ικριωµάτων (Τεχνικός Φάκελος, Πιστοποίηση από Φορέα, Βεβαίωση καλής Εγκατάστασης) Βιβλία συντήρησης γερανών, µηχανηµάτων, οχηµάτων Άδειες χειριστών µηχανηµάτων και οχηµάτων, συγκολλητών κτλ. Σήµανση εργοταξίου, σήµανση πυροσβεστικών µέσων, Α Βοηθειών, αναρτηµένος πίνακας τηλεφώνων ανάγκης. Περίφραξη εργοταξίου, έλεγχος εισερχοµένων. Εγκατάσταση χώρων υγιεινής (τουαλέτες, νιπτήρες, αποδυτήρια κλπ.) Χηµικός έλεγχος πόσιµου νερού. Εντοπισµός και σήµανση υπογείων δικτύων. Έλεγχος των διαδρόµων των εναέριων καλωδίων της ΕΗ για τον εντοπισµό πιθανών προβληµάτων που µπορεί να προκαλέσουν στην εγκατάσταση µηχανηµάτων ή στην ανέγερση του κτιρίου. ηµιουργία εντύπων άδειας πρόσβασης και επικίνδυνων εργασιών ανάλογα µε τη φύση του έργου (π.χ. χώροι αποξήλωσης αµιάντου, υπόγειες δεξαµενές, εκσκαφή πηγαδιών κτλ.) Έντυπα δήλωσης ατυχήµατος. Κάθε ατύχηµα θα πρέπει να αναγγέλλεται στο ΚΕΠΕΚ και την Αστυνοµία και να ενηµερώνεται το Τµήµα Ασφάλειας και Υγείας της Εταιρίας. 22

23 2. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 2.1 Εκσκαφές α. Κίνδυνοι Πτώσεις εργαζοµένων από ύψος Πτώση µηχανήµατος από ύψος Ανατροπή µηχανήµατος Αποκόλληση εδάφους από τα τοιχώµατα της εκσκαφής και εγκλωβισµός εργαζοµένου Καταστροφή υπαρχόντων υπογείων δικτύων β. Μέτρα Ασφαλείας Ελέγξτε τα πρανή των εκσκαφών να έχουν την κατάλληλη γωνία ανάλογα µε τη σύσταση του εδάφους και σύµφωνα µε την νοµοθεσία. Περιφράξτε την περιοχή γύρω από την εκσκαφή µε σταθερή περίφραξη. Χρησιµοποιείστε πλαστική κορδέλα µόνο για χαµηλά βάθη ή εφόσον δεν κυκλοφορούν οχήµατα ή εργαζόµενοι πλησίον του χείλους και µόνο για µικρό χρονικό διάστηµα. Τοποθετήστε σήµανση περιµετρικά της περίφραξης που να προειδοποιεί εργαζόµενους και οδηγούς οχηµάτων για τον κίνδυνο πτώσης. Εφόσον θεωρείτε απαραίτητο τοποθετείστε φωτεινά σήµατα επισήµανσης κινδύνου. Οριοθετείστε της οδούς κίνησης των οχηµάτων. Ελέγχετε το χώρο εναπόθεσης των προϊόντων εκσκαφής (ελάχιστη απόσταση από το χείλος εκσκαφής 60cm) Ελέγχετε τα τοιχώµατα των εκσκαφών και χρησιµοποιείστε µέτρα αντιστήριξης όπου υπάρχει κίνδυνος κατάπτωσης. Ιδιαίτερη προσοχή όταν η εκσκαφή γειτνιάζει µε άλλα κτίρια ή κατασκευές. ηµιουργείστε και σηµάνετε τις οδούς διαφυγής των εργαζοµένων από εκσκαφές ή ορύγµατα µεγάλου βάθους. Σε τάφρους θα πρέπει να υπάρχουν κλίµακες για άµεση διαφυγή ανά διαστήµατα ώστε οι εργαζόµενοι να µη διανύουν απόσταση µεγαλύτερη από 8m. Προσοχή στα κεκλιµένα επίπεδα πρόσβασης των οχηµάτων εντός της εκσκαφής. Ελάχιστο πλάτος 3m και µέγιστη κλίση 25% Επιθεωρείστε σε τακτά διαστήµατα την εκσκαφή και κυρίως µετά από αντίξοες καιρικές συνθήκες. Ενηµερώστε το Ηµερολόγιο Μέτρων Ασφαλείας µετά από αυτές τις επιθεωρήσεις. 23

24 Σχετικές φωτογραφίες έργου. Πασσαλόπηκτης Πρώτες εκσκαφές. Κατάλληλη γωνία πρανών 24

25 Πρώτες εκσκαφές. Κατάλληλη γωνία πρανών Εκσκαφές µε τσάπα. 25

26 Τοποθέτηση γεωυφάσµατος. Ανεπαρκείς χρήση ΜΑΠ Γειτνίαση µε άλλα κτίρια. Σκυροδέτηση ραντιέ 26

27 Περίφραξη επικίνδυνων σηµείων. Κίνδυνος ανατροπής εκσκαφέα. Εργασίες θεµελίωσης. Χρήση ΜΑΠ 27

28 2.2 Χρήση Μηχανηµάτων και Οχηµάτων α. Κίνδυνοι Τραυµατισµοί εργαζοµένων λόγω βλάβης µηχανήµατος. Τραυµατισµοί εργαζοµένων λόγω κακού χειρισµού του µηχανήµατος. Τραυµατισµοί εργαζοµένων λόγω απροσεξίας. Βλάβες οχηµάτων µηχανηµάτων. Καταστροφή εξοπλισµού εργοταξίου. β. Μέτρα Ασφαλείας Με την είσοδο των µηχανηµάτων στο εργοτάξιο ζητήστε από τον ιδιοκτήτη των µηχανηµάτων τα βιβλία συντήρησης και τις άδειες των χειριστών και προβείτε στους αντίστοιχους ελέγχους. Απαγορεύεται ρητώς η χρήση οποιουδήποτε µηχανήµατος από τον εργαζόµενο που δε φέρει την σχετική άδεια. Ελέγξτε την άδεια κυκλοφορίας και την περίοδο ισχύος της ασφαλιστικής κάλυψης του οχήµατος. ιαπιστώστε ότι φέρει πινακίδες έργου και τους πυροσβεστήρες που απαιτούνται. ιαπιστώστε κατά πόσο τα µηχανήµατα φέρουν ηχητικό σήµα οπισθοπορείας. Προσδιορίστε τις οδούς κίνησης των οχηµάτων µέσα στο εργοτάξιο και επιβάλετε όρια ταχύτητας. Κατά την εγκατάσταση ανυψωτικών µηχανών ή γερανών στο χώρο του εργοταξίου απαιτείστε πριν από οποιαδήποτε χρήση του µηχανήµατος να πιστοποιηθεί η εγκατάσταση από ανεξάρτητο φορέα. Το πιστοποιητικό αυτό πρέπει να ανανεωθεί µετά την έλευση ενός έτους και έπειτα από οποιαδήποτε αλλαγή θέσεως του γερανού. Η πιστοποίηση αναφέρετε στο Ηµερολόγιο Μέτρων Ασφαλείας. Τηρείτε το βιβλίο συντήρησης Γερανού στο εργοτάξιο και καταγράφετε σε αυτό τακτικούς ελέγχους ( τύµπανα, τροχαλίες, αναρτήσεις, συρµατόσχοινα) Απαιτείτε όλα τα παραπάνω έγγραφα και από τους γερανούς των υπεργολάβων Οι προσπελάσιµες περιοχές εντός της ακτίνας περιστροφής του κορµού του γερανού πρέπει να περιφράσσονται και να σηµατοδοτούνται. Ελέγξτε την ύπαρξη και λειτουργία των ειδικών σηµάτων κινδύνου του γερανού (υπερφόρτωση, ταχύτητας λειτουργίας) Οι κυλιόµενοι επί της σιδηροτροχιάς γερανοί πρέπει να φέρουν αναστολείς στο τέλος της διαδροµής καθώς και ηχητικά σήµατα κίνησης. Σε υψηλές ταχύτητες ανέµου πρέπει να διακόπτετε η λειτουργία του γερανού. Σηµάνετε την περιοχή για την ύπαρξη αιωρούµενων φορτίων και απαγορεύσετε την παραµονή εργαζοµένων κάτω από αυτά. Απαγορεύσετε την εγκατάλειψη φορτίων στους γερανούς µετά το τέλος χρήσης τους. Σε περίπτωση ισχυρών ανέµων η µπούµα πρέπει να αφήνετε ελεύθερη να περιστρέφεται. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται η εγκατάσταση δύο ή περισσοτέρων γερανών σε κοντινή απόσταση. Τηρήστε τις αποστάσεις ασφαλείας. ώστε προσοχή στη περίπτωση ύπαρξης εναέριων καλωδίων της ΕΗ κοντά στο εργοτάξιο και στα µηχανήµατα. Ακολουθήστε τη διαδικασία ενηµέρωσης της ΕΗ για την αποµάκρυνση των καλωδίων. 28

29 Σχετικές φωτογραφίες έργου. Σωστή στήριξη µηχανής σκυροδέτησης Ανυψωτικός γερανός 29

30 Eγκατάσταση δύο ή περισσοτέρων µηχανών σκυροδέτησης σε κοντινή απόσταση Μηχανήµατα εκσαφής 30

31 Τσάπα Ανυψωτικό µηχάνηµα 31

32 Μεταφορά παπαγάλου µε τηλεσκοπικό γερανό 32

33 33

34 Βάση οικοδοµικού γερανού Εκσκαφέας 34

35 2.3 Θεµελιώσεις, σκυροδετήσεις, ανέγερση κτιρίου α. Κίνδυνοι Πτώση από ύψος (εργασίες σε ύψος, ανοίγµατα πλακών, πέρατα σκαλωσιών κτλ) Τραυµατισµοί από ελεύθερες αναµονές Τραυµατισµοί λόγω έλλειψης ασφαλών προσβάσεων Τραυµατισµοί άκρων λόγω µη χρήσης ΜΑΠ Τραυµατισµοί λόγω πτώσεις αντικειµένων β. Μέτρα Ασφάλειας Παρέχετε και υποχρεώστε όλους τους εργαζόµενους του εργοταξίου σας να φέρουν συνεχώς τα απαιτούµενα Μέσα Ατοµικής Προστασίας. Σηµατοδοτείστε όλες τις περιοχές όπου εισερχόµενοι οι εργαζόµενοι εκτίθενται σε ιδιαίτερους κινδύνους. Περιφράζετε όλα τα κενά που δηµιουργούνται κατά τη διάρκεια ανέγερσης του κτιρίου και όπου υπάρχει κίνδυνος πτώσης εργαζοµένου, καθώς και τα πέρατα των πλακών κατά τη φάση των σκυροδετήσεων µε σταθερή περίφραξη. Κάντε τακτικούς ελέγχους για να διαπιστώνετε ότι οι περιφράξεις αυτές είναι επαρκείς και δεν έχουν καταστραφεί ή αποµακρυνθεί λόγω της εξέλιξης των εργασιών. Απαγορεύσατε τη χρήση σκαλωσιών ή ξυλοτύπων κατά τη φάση της σκυροδέτησης από τους εργαζόµενους για την γρηγορότερη άνοδο ή κάθοδο τους στα διάφορα επίπεδα του ανεγειρόµενου κτιρίου. ηµιουργείστε ασφαλείς προσβάσεις. Χρησιµοποιείτε ράµπες και κλίµακες οι οποίες φέρουν προστατευτικά κιγκλιδώµατα και θωράκια. Οι ράµπες αυτές δε πρέπει να υπερβαίνουν σε κλίση τις τριάντα µοίρες (30 ο ), το πλάτος δε αυτό πρέπει να είναι τουλάχιστον 75cm και στην περίπτωση µετακίνησης φορτίων τουλάχιστο 1,25m. Τα µαδέρια της ράµπας πρέπει να φέρουν εγκάρσιους πήχεις για την προστασία κατά της ολίσθησης. Τα ικριώµατα που πρόκειται να εγκατασταθούν στο εργοτάξιο πρέπει να συνοδεύονται από τον Τεχνικό Φάκελο και τη Βεβαίωση Εξέτασης Σκαλωσιάς. Τα έντυπα αυτά φυλάσσονται στο εργοτάξιο. Μετά το τέλος της συναρµολόγησης της σκαλωσιάς πρέπει να γίνει έλεγχος και να καταγραφεί ο έλεγχος στο ηµερολόγιο Μέτρων Ασφαλείας. Τα µεταλλικά ικριώµατα πρέπει να είναι πιστοποιηµένα κατά ΕΛΟΤ (να φέρουν χαραγµένο το αντίστοιχο έντυπο ΕΝ) Τα ικριώµατα που θα χρησιµοποιηθούν για να υποβαστάζουν εργαζόµενους θα πρέπει να έχουν δάπεδα. Η σκαλωσιά στην εξωτερική της πλευρά πρέπει υποχρεωτικά να φέρει κουπαστή, µεσοδιάστηµα και σοβατεπί. Τα πέρατα των σκαλωσιών πρέπει επίσης να φέρουν προστατευτικά κιγκλιδώµατα. Φροντίστε να υπάρχουν ασφαλείς προσβάσεις στις σκαλωσιές, καθώς και ράµπες ή κλίµακες επικοινωνίας µεταξύ των επιπέδων των ικριωµάτων. Η απόσταση της εσωτερικής πλευράς της σκαλωσιάς από την όψη του κτιρίου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 30cm. Σε περίπτωση που οι εργασίες του κτιρίου απαιτούν η απόσταση αυτή να είναι µεγαλύτερη των 30cm θα πρέπει να 35

36 τοποθετούνται και στην εσωτερική πλευρά κουπαστή, µεσοδιάστηµα και σοβατεπί. Για τα ικριώµατα που πρόκειται να φέρουν φορτία (πέρα από εργαζόµενους) πρέπει να ζητάτε τη σύνταξη στατικής µελέτης. Κατά την ανέγερση του ικριώµατος τοποθετείστε σήµατα προειδοποίησης µε τη φράση «Σκαλωσιά Υπό Κατασκευή» και πρέπει να απαγορεύεται η χρήση της από τους εργαζόµενους προτού ολοκληρωθεί η συναρµολόγησή της και ελεγχθεί. Σε περίπτωση πολύ επικίνδυνων εργασιών σε µεγάλο ύψος όπου δεν υπάρχει άλλο µέτρο προστασίας για τον κίνδυνο πτώσης, χορηγείστε και επιβάλλεται τη χρήση ζωνών ασφαλείας. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην ύπαρξη εναέριων καλωδίων της ΕΗ πλησίον του κτιρίου, καθώς κατά τη φάση της σκυροδέτησης υπάρχει κίνδυνος επαφής ή δηµιουργίας τόξου µε τη πρέσα του σκυροδέµατος. Για αποφυγή ατυχηµάτων ενηµερώσετε εγγράφως τη ΕΗ για τη µετακίνηση των καλωδίων ή κατασκευάστε ξύλινα παραπετάσµατα για την προστασία των καλωδίων. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται ρητώς οποιαδήποτε δική σας παρέµβαση στο δίκτυο της ΕΗ. Σχετικές φωτογραφίες έργου. Έλλειψη χρήσης ΜΑΠ. Έλλειψη προστατευτικών κιγκλιδωµάτων στο πέρας της πλακας 36

37 Χρήση κράνους και χρωµατιστού γιλέκου Σωστή χρήση ΜΑΠ 37

38 Κίνδυνος πτώσης από ύψος Χρήση κρανών κατά την τοποθέτηση σιδηρού οπλισµού 38

39 Χρήση προστατευτικού κράνους και γιλέκου Προστατευτικά πλέγµατα στα πέρατα των πλακών προς αποφυγή ατυχήµατος 39

40 Προστατευτικά κιγκλιδώµατα µε πλέγµα Προστατευτικά κιγκλιδώµατα 40

41 Σήµανση για την κυκλοφορία των µηχανηµάτων εργοταξίου Επικίνδυνη θέση εργάτη χωρίς προστατευτικό κράνος και ζώνη ασφαλείας. Κίνδυνος πτώσης 41

42 Ανεπαρκής σκαλωσιά. Μικρό πάτηµα Επικίνδυνο σηµείο. Κίνδυνος πτώσης 42

43 Εξωτερική άποψη σκαλωσιάς µε προστατευτικό δίχτυ άπεδο σκαλωσιάς µε δύο πατήµατα και κουπαστή 43

44 Εσωτερικό σκαλωσιάς 44

45 2.4 Εργασίες επί του κτιρίου α. Κίνδυνοι Πτώση από ύψος (Σκαλωσιές, πέρατα πλακών, ανοίγµατα πλακών, κινητά µεταλλικά ικριώµατα) Ατυχήµατα από εργαλεία χειρός Ηλεκτροπληξία Πυρκαγιά Χρήση επικίνδυνων υλικών Χρήση/ ιαχείριση εύφλεκτων υλικών. β. Μέτρα Ασφαλείας Η χρήση των ΜΑΠ πρέπει να είναι υποχρεωτική καθ όλη τη διάρκεια των εργασιών. Σε εργασίες µε εργαλεία χειρός, καθώς και σε εργασίες µε επικινδυνότητα τραυµατισµού των άνω άκρων χορηγείστε γάντια και απαιτείστε τη χρήση τους. Κατά τη χρήση κινητών µεταλλικών ικριωµάτων (πύργων) θα πρέπει οι τροχοί τους να ασφαλίζουν έναντι ανατροπής ή τυχαίας µετακίνησης τους. Οι πύργοι αυτοί θα πρέπει να φέρουν σταθερά δάπεδα σε όλο το εµβαδόν του πύργου καθώς και προστατευτικά κιγκλιδώµατα περιµετρικά, ενώ θα πρέπει να υπάρχει ασφαλής πρόσβαση για να µην αναρριχούνται οι εργαζόµενοι επί των µεταλλικών στελεχών του πύργου. Ελέγχετε τακτικά τις σκαλωσιές του κτιρίου που χρησιµοποιούνται από τους εργαζόµενους για να διαβεβαιώνεστε ότι δεν έχουν αφαιρεθεί κουπαστές (ιδιαίτερα στα πέρατα των πλακών), τα δάπεδα εργασίας είναι τα προβλεπόµενα, υπάρχουν οι εδράσεις ασφαλείας και γενικώς τηρούνται όλες οι προδιαγραφές τις σκαλωσιάς. Απαγορεύστε την στήριξη επί των δαπέδων κινητών ικριωµάτων φορητών κλιµάκων ή άλλων πρόχειρων µέσων προς εκτέλεση της εργασίας. Επιδείξτε ιδιαίτερη προσοχή στις εργασίες σε µεγάλα ύψη (τοποθέτηση µεταλλικών οροφών, ανέγερση µεταλλικού κτιρίου) όπου πρέπει να λαµβάνονται επιπλέον µέτρα ασφαλείας όπως ζώνες ασφαλείας και να τοποθετείται δίχτυ ασφαλείας. Απαγορεύεται οποιαδήποτε αυτοσχέδια ανάρτηση εργαζοµένου από ανυψωτικό µηχάνηµα σε µεγάλο ύψος εργασίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι εργασίες πρέπει να εκτελούνται µέσα από ειδικούς κάδους ασφαλείας ανυψωτικών µηχανηµάτων. Όλα τα ανοίγµατα πλακών πρέπει να περιφράζονται µε σταθερή περίφραξη ικανή να δεχτεί οριζόντιο φορτίο. Ιδιαίτερη προσοχή στα φρεάτια των ανελκυστήρων, στα κλιµακοστάσια και στα πέρατα πλακών. Ελέγχετε επίσης ότι κατά την εξέλιξη των εργασιών αυτές οι σταθερές περιφράξεις δεν αφαιρούνται ή δεν επανατοποθετούνται µετά το τέλος των τοπικών εργασιών. ηµιουργείστε ασφαλείς, µόνιµες προσβάσεις για τις µετακινήσεις εργαζοµένων και υλικών από όροφο σε όροφο. Σε περίπτωση που χρησιµοποιούνται τα κλιµακοστάσια του κτιρίου αυτά θα πρέπει να φέρουν προστατευτικά κιγκλιδώµατα. Πρέπει να σηµατοδοτούνται οι έξοδοι κινδύνου και οδοί διαφυγής του κτιρίου. 45

46 Σε όλους τους χώρους του κτιρίου θα πρέπει να υπάρχει επαρκής φωτισµός (φυσικός ή τεχνητός). Οι σκοτεινοί χώροι που δεν χρησιµοποιούνται κατά τη φάση των εργασιών και εµπεριέχουν κινδύνους για την ασφάλεια των εργαζοµένων θα πρέπει να κλειδώνονται έτσι ώστε να µην είναι δυνατή η πρόσβαση εντός αυτών. Στις οδούς διαφυγής και τα κλιµακοστάσια κινδύνου θα πρέπει να υπάρχει µόνιµος και εφεδρικός τεχνητός φωτισµός, εφόσον ο φυσικός φωτισµός δεν επαρκεί ή εκτελούνται εργασίες κατά τις νυχτερινές ώρες. Οι φορητές λυχνίες που χρησιµοποιούνται για τοπικό φωτισµό πρέπει να φέρουν προστατευτικό µεταλλικό πλέγµα, να εδράζονται σε τρίποδα και να µην σύρονται από το καλώδιό τους. Οι ηλεκτρικοί πίνακες του εργοταξίου πρέπει να είναι στεγανού τύπου µε δυνατότητα ασφαλίσεως να φέρουν υποχρεωτικά ρελέ ασφαλείας και να είναι γειωµένοι. Οποιαδήποτε τροποποίηση στη λειτουργία του ηλεκτρικού πίνακα και ιδιαίτερα βραχυκύκλωµα ή απενεργοποίηση του ρελέ ασφαλείας απαγορεύετε ρητώς από τον οποιοδήποτε, παρα µόνο από τον ηλεκτρολόγο του εργοταξίου. Τα ηλεκτρικά καλώδια θα πρέπει να ακολουθούν διαδροµές µακριά από µετακινήσεις υλικών, εργαζοµένων και οχηµάτων, καθώς και να µη διέρχονται µέσα από λιµνάζοντα ύδατα. Οι διαδροµές των ρευµατοφόρων καλωδίων πρέπει να επισηµαίνονται επαρκώς και κυρίως στους χώρους εκείνους που συνυπάρχουν ενεργές και νεκρές καλωδιώσεις. ώστε προσοχή στα κτίρια που εκτελούνται εργασίες καθαίρεσης και ανακαίνισης, ώστε να σηµατοδοτούνται ανάλογα τα καλώδια εκείνα τα οποία είναι απενεργοποιηµένα και αφαιρούνται και στα εργοταξιακά τα οποία είναι και ρευµατοφόρα. Αποφεύγεται την εναπόθεση και συσσώρευση ενεργών καλωδίων στο χώρο εργασίας. Προτιµάτε τις εναέριες διαδροµές των καλωδίων. Ελέγχετε τακτικά τις προσωρινές καλωδιώσεις για τυχόν φθορές ή καταστροφή της µόνωσής τους. ώστε ιδιαίτερη προσοχή στις προσωρινές καλωδιώσεις που χρησιµοποιούνται για τη διαµόρφωση του σιδηρού οπλισµού. Λόγω µεγάλου κινδύνου φθοράς ή κοπής των καλωδίων και εξαιτίας της αγωγιµότητας του περιβάλλοντος θα πρέπει τα καλώδια να φέρουν επιπλέον προστασία. Φροντίστε ώστε όλοι οι ρευµατοδότες και ρευµατολήπτες να είναι στεγανού τύπου. Αποφεύγεται τις ενώσεις προεκτάσεων µε µονωτική ταινία και προτιµάτε την ένωσή τους µε τη χρήση υποδοχέων. Για την αποφυγή ηλεκτροπληξίας στις εργασίες που γίνονται σε ενεργά καλώδια ή στις περιπτώσεις προσωρινής διακοπής του ρεύµατος, οι εργαζόµενοι θα πρέπει να φέρουν απαραιτήτως µονωµένα γάντια εργασίας, υποδήµατα ασφαλείας και τον κατάλληλο ρουχισµό. Απαιτείτε ειδική σήµανση και περίφραξη των χώρων υψηλής τάσης, µετασχηµατιστών και γενικώς σε περιοχές όπου υπάρχει κίνδυνος για την ασφάλεια των εργαζοµένων από επαφή (τυχαία, ή λόγω άγνοιας) µε ηλεκτροφόρους αγωγούς. Απαγορεύεται η χρήση κλιµάκων κοντά σε ηλεκτροφόρα καλώδια αν αυτές δεν είναι µονωµένες. Όλες οι φιάλες αερίων καυσίµων και οξυγόνου πρέπει να βρίσκονται πάντα σε κατακόρυφη θέση 46

47 Κατά τη διάρκεια όλων των θερµών εργασιών θα πρέπει οι συγκολλητές να φέρουν τα απαιτούµενα ΜΑΠ και να έχουν σχετική άδεια. Κοντά στο χώρο των θερµών εργασιών θα πρέπει να υπάρχουν άµεσα διαθέσιµα πυροσβεστικά µέσα. Πριν την έναρξη των θερµών εργασιών θα πρέπει να συµπληρώνεται το αντίστοιχο έντυπο ενηµέρωσης, να εξαερίζεται, να φέρει σήµανση εκρηκτικά υλικά απαγόρευση φωτιάς, να υπάρχει ελεγχόµενη πρόσβαση, να υπάρχουν πλησίον πυροσβεστικά µέσα και να υπάρχει φέρουν διαχωρισµός γεµάτων και άδειων φιαλών. Ελέγχετε τακτικά τις διατάξεις θερµών εργασιών µε φλόγα ώστε να φέρουν συνεχώς τα απαιτούµενα µανόµετρα, εκτονωτές πίεσης, λαστιχένιους σωλήνες µήκους τουλάχιστον 5m και τα κατάλληλα ακροφύσια. Αντίστοιχα ελέγχετε τις συσκευές ηλεκτροσυγκολλήσεων ώστε να είναι γειωµένες και τα καλώδια µονωµένα και σε καλή κατάσταση, χωρίς φθορές. Σε περίπτωση που διαπιστώνετε τυχόν φθορές του εξοπλισµού των θερµών εργασιών να προβαίνετε σε άµεση αντικατάσταση στοιχείων ή ακόµα και διακοπή εργασιών. ηµιουργείστε Οµάδα Πυρασφάλειας, την οποία στελεχώστε µε άτοµα του εργοταξίου, τα οποία αφενός φέρουν την ευθύνη κατάσβεσης πυρκαγιάς, και αφετέρου θα πρέπει µετά την έλευση µιας (1) ώρας από το τέλος των θερµών εργασιών να ελέγξουν το χώρο των εργασιών και τους γειτνιάζοντες χώρους και να βεβαιώσουν µε το αντίστοιχο έντυπο ότι οι χώροι βρέθηκαν ασφαλείς έναντι πυρκαγιάς. Ελέγχετε τα χηµικά υλικά που χρησιµοποιούνται στο εργοτάξιο για την επικινδυνότητα τους (ευφλεκτότητα, βλάβες στον ανθρώπινο οργανισµό, βλαπτικότητα περιβάλλοντος) και ορίστε τρόπους χρήσης αυτών, ενώ χορηγείστε και τα αντίστοιχα Μέσα Ατοµικής Προστασίας. Φροντίστε να δηµιουργηθεί κατάλληλος χώρος αποθήκευσης αυτών των υλικών και διευθετείστε τη διαχείριση αυτών. Επιληφθείτε της καθαριότητας του εργοταξίου ώστε να µην δηµιουργούνται εστίες µόλυνσης και να µην απορρίπτονται υπολείµµατα υλικών ή άχρηστα αντικείµενα στους χώρους εργασίας διότι δηµιουργούν κίνδυνο για την ασφάλεια των εργαζοµένων, δυνάµενα να προκαλέσουν σηµαντικές σωµατικές βλάβες από µικρά γεγονότα. Επιστήσετε την προσοχή σας στα εργαλεία χειρός και τα µηχανήµατα του υπεργολάβου. ιαπιστώνετε τακτικά ότι αυτά δε φέρουν µεγάλες φθορές, κυρίως στα ηλεκτρικά τους καλώδια, ή ότι δεν έχουν αφαιρεθεί προστατευτικά ασφαλείας (π.χ. καπάκια ασφαλείας ιµάντας). Σε περίπτωση που κρίνετε απαραίτητο σταµατήστε τις εργασίες των συγκεκριµένων µέσων. Καθ όλη τη χρήση ανυψωτικών µηχανηµάτων στην ανέγερση του κτιρίου θα πρέπει να τηρούνται όλοι οι κανόνες ασφαλείας. Ιδιαίτερα όταν γίνονται µετακινήσεις φορτίων πάνω από εργαζόµενους. Αυτό συνιστά συνεχούς ελέγχους των συρµατόσχοινων καθώς και την επίβλεψη του τρόπου ανάρτησης των φορτίων. ιασφαλίστε ότι οι έλεγχοι αυτοί πραγµατοποιούνται και καταγράφονται από τον χειριστή ή υπεργολάβο, ή από άλλο υπεύθυνο. 47