ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΜΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ WEB QUEST. ΟΝΟΜΑ: ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΑΕΜ: 7060 ΕΞΑΜΗΝΟ: Β ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΡΕΠΟΥΣΗ ΜΑΡΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ , ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το καλοκαίρι του 1995, ο Bernie Dodge ανέπτυξε μια καινοτόμο μέθοδο για τη χρήση του διαδικτύου στη διδασκαλία σε οποιαδήποτε βαθμίδα εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τον Dodge (1997), WebQuest είναι η εκπαιδευτική δραστηριότητα κατά την οποία οι περισσότερες ή και όλες οι πληροφορίες που απαιτούνται για την επίλυση ενός προβλήματος ή για τη σύνθεση μιας γνωστικής ενότητας, προέρχονται από το διαδίκτυο. Τα WebQuests δίνουν στους δασκάλους την ευκαιρία να υιοθετήσουν διάφορες αποτελεσματικές εκπαιδευτικές πρακτικές συμπεριλαμβανομένου, της συνεργατικής μάθησης. Η μέθοδος WebQuest, δίνει τη δυνατότητα στους δασκάλους να φέρουν το διαδίκτυο στην τάξη και να αναπτυχθούν δραστηριότητες που θα ενσωματώσουν τη δύναμη του διαδικτύου με τις θεωρίες μάθησης και τους εκπαιδευτικούς στόχους (Χαραλαμπίδου και συν. 2005). Ο Dodge (2004α) προτείνει έξι δομικά στοιχεία (παραγράφους, ενότητες) για τη δημιουργία του WebQuest ( Εισαγωγή Στόχος Διαδικασία Πηγές Αξιολόγηση Συμπέρασμα Η «Εισαγωγή» είναι μια ξεκάθαρη παράγραφος που προσανατολίζει και κεντρίζει το ενδιαφέρον του μαθητή, θέτει τα στάδια για τις δραστηριότητες και παρέχει κάποιες σχετικές πληροφορίες σχετικές με το απαιτούμενο υπόβαθρο. Ο «Στόχος» είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του WebQuest, γιατί παρέχει ένα συγκεκριμένο, εφικτό στόχο που εκεί επικεντρώνεται η ενέργεια των μαθητών και καθιστά συγκεκριμένες τις προθέσεις του δάσκαλου / δημιουργού. Η «Διαδικασία» εξηγεί τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι μαθητές/τριες και τους παρέχει οδηγίες προκειμένου να ολοκληρώσουν τις αποστολές που τους δίνονται. Τους καθοδηγεί με ερωτήσεις για το πώς θα οργανώσουν τις πληροφορίες που βρίσκουν και πώς θα επεξεργαστούν δραστηριότητες κατανόησης και εμπέδωσης της ύλης. Οι

3 «Πηγές» είναι οι ιστοσελίδες που είναι απαραίτητο να επισκεφτούν οι μαθητές/τριες ώστε να αποπερατώσουν επιτυχώς τις αποστολές. Όλες οι πηγές θα πρέπει να περιέχονται στη φόρμα του WebQuest, για να μπορούν να αναφερθούν οι μαθητές/τριες για αναζήτηση και επιτυχή ολοκλήρωση των αποστολών. Επίσης θα πρέπει το περιεχόμενό τους να είναι σχετικό και προσανατολισμένο στο στόχο του WebQuest (Starr, 2002). Η «Αξιολόγηση» αποτελεί μια ακόμη πρωτοποριακή πρόταση του WebQuest, γιατί μετρά τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων. Ο Dodge στο Rubric for Evaluating WebQuests ( θέτει έναν αριθμό κριτηρίων για την επιτυχή αξιολόγηση των μαθητών. Τέλος, το «Συμπέρασμα» συνοψίζει τις δραστηριότητες και ενθαρρύνει τους μαθητές/τριες να ενσωματώσουν τη διαδικασία και τα αποτελέσματά της. Τους υπενθυμίζει τι έμαθαν, και τους επεκτείνει την εμπειρία και σε άλλους γνωστικούς τομείς. Υπάρχουν δύο τύποι WebQuests ανάλογα με το χρόνο που απαιτείται για την ολοκλήρωσή τους: τα μικρής διάρκειας και τα μακράς διάρκειας (Κουφόπουλος & Μούκα, 2004). Στα WebQuests μικρής διάρκειας οι μαθητές/τριες ολοκληρώνουν την αποστολή τους από μία έως τρεις ημέρες ενώ στα μακράς διάρκειας WebQuests οι μαθητές/τριες επεξεργάζονται, προεκτείνουν και μετασχηματίζουν τις πληροφορίες σε γνώση, παρουσιάζουν ερευνητικά δεδομένα, δημιουργούν ομάδες συζητήσεων, κατασκευάζουν λογισμικό κτλ. Η δραστηριότητα μπορεί να διαρκέσει από μία έως τέσσερις εβδομάδες. Ο διδακτικοί στόχοι των μαθητών είναι: α) επεξεργασία και η επέκταση της γνώσης, β) η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, γ) η δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων, δ) η συνεργασία, η ομαδικότητα, η αλληλεγγύη, ε) η κοινωνικοποίηση, η αποδοχή της διαφορετικότητας, ε) η ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης, στ) η διαθεματική και ολική προσέγγιση των γνωστικών αντικειμένων. Η επιτυχία ενός WebQuest εξαρτάται από την ενεργό συμμετοχή των μαθητών στην ερευνητική διαδικασία, η οποία μέσα από αυθεντικές και βιωματικές εμπειρίες θα οδηγήσει σε βαθύτερη κατανόηση και ουσιαστική γνώση. Η ελληνική απόδοση του όρου διίσταται. Ο όρος «Δικτυακή Αποστολή», αποτυπώνει τον παιγνιώδη χαρακτήρα και την αίσθηση περιπέτειας από συναφείς τίτλους ηλεκτρονικών παιχνιδιών και αποτυπώνει την εκτέλεση των αποστολών που χαρακτηρίζει το WebQuest, ενώ η κατά λέξη απόδοση του όρου που

4 χρησιμοποιείται είναι ο νεολογισμός «Ιστοεξερευνήσεις» (Κουφόπουλος & Μούκα, 2004). Ο όρος Ιστοεξερεύνηση δεν διαχωρίζει την μέθοδο από την απλή και χωρίς μαθησιακούς στόχους αναζήτηση πληροφοριών. Αντίθετα ο όρος Δικτυακή Αποστολή ορίζει μια συγκεκριμένη δραστηριότητα που διεξάγεται στο Διαδίκτυο. Το webquest αυτό έχει ως θέμα του την ενσωμάτωση της Θράκης στο Ελληνικό κράτος. Συγκεκριμένα οι μαθητές καλούνται να δώσουν απάντηση στο ερώτημα Ποια γεγονότα οδήγησαν στην ενσωμάτωση της Θράκης στον ελληνικό κορμό και ποιες οι συνέπειες στον πληθυσμό της. Επίσης μέσα από την διαδικασία αξιολόγησης των πληροφοριών θα γνωρίσουν και άλλα στοιχεία για την ιστορία της Θράκης, θα δουν χάρτες αλλά και φωτογραφικό υλικό από κάποια ιστορικά γεγονότα, θα υποδυθούν ρόλους, θα συνεργαστούν μεταξύ τους. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το webquest αυτό αναφέρεται στην ιστορία της Θράκης και συγκεκριμένα επικεντρώνεται στην περίοδο της ενσωμάτωσης της στο Ελληνικό κράτος, απευθύνεται σε παιδιά Ε και ΣΤ τάξης του δημοτικού και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια του μαθήματος της Ιστορίας. Ο αριθμός των παιδιών που θα συμμετέχουν δε θα πρέπει να ξεπερνά τους 30. Οι μαθητές θα χωριστούν σε ομάδες, η κάθε ομάδα θα έχει τουλάχιστον έναν υπολογιστή και ο αριθμός των μαθητών της καθεμίας θα είναι 4 παιδιά.

5 ΠΡΟΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Τα παιδιά πριν ασχοληθούν με τη δικτυακή αυτή αποστολή (όπως ονομάζεται σε ελληνική απόδοση ο όρος webquest, αν και χρησιμοποιείται και ο όρος ιστοεξερέυνηση) θα πρέπει να έχουν κάποιες βασικές γνώσεις σχετικά με τη Θράκη, τις οποίες θα εμπλουτίσουν και θα εμβαθύνουν. Ακόμη, θα ήταν καλό να έχουν στοιχειώδεις δεξιότητες χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή. ΣΤΟΧΟΣ Η μέθοδος Web Quest αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο προσέγγισης του θέματος μέσα από την παγκόσμια πηγή πληροφόρησης, το διαδίκτυο. Στόχος είναι μέσα από τη σωστή χρήση και την παιδαγωγική αξιοποίηση του διαδικτύου τα παιδιά εκτελώντας μια προκαθορισμένη δραστηριότητα παράλληλα όμως αυτενεργώντας και συνεργαζόμενα να εμβαθύνουν στο θέμα της απελευθέρωσης της Θράκης. Ακόμη ως στόχοι τίθενται η αξιολόγηση των πληροφοριών, δηλαδή τα παιδιά να μάθουν να επιλέγουν κριτικά τις πληροφορίες εκείνες που έχουν πληρότητα και ορθότητα, η αναδιοργάνωση των πληροφοριών ώστε να είναι χρήσιμες και να ανταποκρίνονται καλύτερα στο εκάστοτε ζητούμενο, η ανάπτυξη της παρατηρητικότητας, της σύγκρισης και της εξαγωγής συμπερασμάτων και η σωστή οργάνωση του χρόνου και των βημάτων. Βοηθητικές αλλά και απαραίτητες είναι κάποιες δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας για την ομαλή λειτουργία της ομάδας. Συγκεκριμένα, τα μέλη των ομάδων πρέπει να εκφράζουν ιδέες και συναισθήματα με σαφήνεια, να μεταδίδουν ολοκληρωμένα νοήματα, να υποστηρίζουν τη συμμετοχή των άλλων ατόμων - μελών, να δέχονται εισηγήσεις, να συνθέτουν απόψεις και γενικά να ανταλλάσσουν απόψεις και να συνθέτουν προτάσεις μέσα από τη συμμετοχή όλων των μελών.

6 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Η οργάνωση του μαθήματος Οι μαθητές χωρίζονται σε επτά ομάδες, κατά τρόπο τυχαίο (με κάρτες, γεωμετρικά σχήματα κ.ά.). Αυτό γίνεται για σκοπούς διαφοροποίησης ώστε να έχουμε ανάμεικτες ομάδες. Σε κάθε ομάδα ο κάθε μαθητής/μαθήτρια αναλαμβάνει έναν από τους 4 ρόλους, του έλληνα, του βούλγαρου, του τούρκου και του γάλλου. Τα παιδιά θα ερευνήσουν το θέμα υπό το πρίσμα των ρόλων τους, δηλαδή θα συλλέξουν τις πληροφορίες εκείνες που αφορούν την εθνικότητα τους. Η διανομή των ρόλων μπορεί να είναι τυχαία (με κλήρωση κλπ.) είτε μετά από ένδειξη προσωπικού ενδιαφέροντος των μαθητών. Κάθε ομάδα καταπιάνεται με την αποστολή και κατευθύνεται από το Webquest για να συλλέξει τις πληροφορίες που χρειάζεται και τις καταγράφει. Αφού το κάθε μέλος έχει γράψει την ατομική του αναφορά γι' αυτά που μελέτησε, τα μέλη κάθε ομάδας συναντιούνται για να ομαδοποιήσουν τα στοιχεία που έχουν συλλέξει, ώστε να συνθέσουν όλα μαζί ένα ενιαίο κείμενο. Κάθε μέλος της ομάδας που έγινε ειδικός στο θέμα του, επεξηγεί αυτά που έμαθε στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Αν υπάρχει δυνατότητα (χρόνος και δεξιότητες στο χειρισμό του υπολογιστή) θα μπορούσαν οι μαθητές να δακτυλογραφήσουν στον υπολογιστή την τελική αναφορά της ομάδας τους και έπειτα να την εκτυπώσουν. Στο δάσκαλο θα παραδώσουν τόσο τις ατομικές τους αναφορές όσο και την τελική, για αξιολόγηση. Η κάθε ομάδα, αφού ετοιμάσει το θεατρικό της, κάνει μια σύντομη αναφορά στις πληροφορίες που αποκόμισαν και στη συνέχεια μια σύντομη εισαγωγή στο θεατρικό τους, στην οποία θα εξηγούν τους λόγους που διάλεξαν το συγκεκριμένο γεγονός, τη συγκεκριμένη στάση.

7 Αφού παρουσιάσουν όλες οι ομάδες τα θεατρικά τους θα γίνει μια σύντομη συζήτηση στην τάξη στην οποία θα εκφραστούν απορίες και απόψεις που δεν εκφράστηκαν στις προηγούμενες δραστηριότητες. Καθ όλη τη διάρκεια του μαθήματος, ο δάσκαλος απλά επιβλέπει τις δραστηριότητες και προσφέρει βοήθεια, όταν τα παιδιά τη ζητήσουν ή όταν το θεωρήσει ο ίδιος αναγκαίο. Σημαντικές Πληροφορίες Για την ολοκλήρωση του μαθήματος χρειάζονται τέσσερις διδακτικές ώρες. Αναλυτικότερα, κατά το πρώτο ενιαίο δίωρο θα αφιερωθεί στον σχηματισμό των ομάδων, στην εξερεύνηση του θέματος της κάθε ομάδας, τη συλλογή και καταγραφή των πληροφοριών. Στο δεύτερο θα γίνει η ανταλλαγή των πληροφοριών, η σύνθεση του ενιαίου κειμένου της κάθε ομάδας, η παρουσίαση των θεατρικών και η τελική συζήτηση. Το μάθημα αυτό ακολουθεί διαθεματική προσέγγιση, γιατί καλύπτει μαθήματα από την ιστορία, τα καλλιτεχνικά, τη γλώσσα και χειρισμό ηλεκτρονικού υπολογιστή. Οι ομάδες που θα σχηματιστούν θα πρέπει να είναι μεικτής ικανότητας και ανομοιογενείς ως προς το φύλο και τις γνώσεις πληροφορικής. Το μάθημα είναι σχεδιασμένο να λειτουργήσει σε τάξη με τουλάχιστον 7 υπολογιστές, ένα για κάθε ομάδα.

8 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Το στάδιο αυτό είναι το σημαντικότερο, γιατί σ' αυτό διαπιστώνεται κατά πόσο οι στόχοι που τέθηκαν στην αρχή του μαθήματος, επιτεύχθηκαν με το τέλος του μαθήματος. Προκειμένου να διαπιστώσει ο δάσκαλος κατά πόσο το μάθημα είναι επιτυχές πρέπει να λάβει υπόψη του τα κριτήρια αξιολόγησης της εργασίας των μαθητών που αναφέρονται στην «Αξιολόγηση» από τη σελίδα του μαθητή. Η αξιολόγηση θα είναι συντρέχουσα και θα γίνει τόσο ατομικά όσο και ομαδικά. Οι συνολικές βαθμολογίες όλων των ομάδων θα πρέπει σαφώς να υπερβαίνουν το 65% της καθορισμένης βαθμολογίας. Ακόμα θα πρέπει να εξετάσει σε ποιο βαθμό οι στόχοι που καθορίστηκαν έχουν υλοποιηθεί. Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί μέσα από συζήτηση στο τέλος του μαθήματος. Αντικείμενο αξιολόγησης θα πρέπει να αποτελέσει και το γενικό κλίμα εργασίας μέσα στην τάξη καθώς και οι εκδηλούμενες από τα παιδιά συμπεριφορές. Επίσης, βασικό στοιχείο της αξιολόγησης θα πρέπει να αποτελέσει ο βαθμός ευαισθητοποίησης των παιδιών γύρω από το θέμα της απελευθέρωσης της Θράκης. Αυτό μπορεί εύκολα να διαφανεί από το αποτέλεσμα της δουλειάς των παιδιών, τον ενδεχόμενο ενθουσιασμό και την προθυμία τους να συμμετάσχουν στην εργασία. Τέλος, αναμένεται επίσης οι μαθητές να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους, όπως η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, πλοήγηση στο διαδίκτυο, δεξιότητες επικοινωνίας, συναγωγή συμπερασμάτων, ερμηνεία παρατήρησης, διατύπωση υπόθεσης και διερεύνηση ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η μέθοδος WebQuest αποτελεί ένα εναλλακτικό τρόπο διδασκαλίας. Οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες τα παιδιά φτάνουν σε αυτές τις γνώσεις προϋποθέτουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων όπως η συνεργατικότητα, η διερεύνηση, η κατηγοριοποίηση και ομαδοποίηση

9 πληροφοριών και η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης,δεξιότητες ζωτικής σημασίας όχι μόνο για το μάθημα αλλά και για την ίδια τη ζωή. ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Η απελευθέρωση της Θράκης Μαΐου Η ενσωμάτωση της Θράκης 4. Η συνθήκη των Σεβρών του Το παρασκήνιο ενσωμάτωσης της Θράκης 6. Ελευθέρια Θράκης- πριν από 89 έτη ( ) Μαΐου: 88 η επέτειος απελευθέρωσης της Κομοτηνής 8. Η ενσωμάτωση της Θράκης στην Ελλάδα 9. «Έζησα την απελευθέρωση της Κομοτηνής» Ελευθερία, ενσωμάτωση ή προσάρτηση; Dodge, B. (1997). Some thoughts about WebQuests. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: (2/5/2009) Dodge, B. (2001) Focus five rules for writing great WebQuests. Learning and Leading with Technology. Retrieved July from the World Wide Web: article/dodee/index.html

10 Dodge, B. (2004α).WebQuest Homepage. Dodge, B. (2004β). Building Blocks of a WebQuest. Dodge, B. (2005). Rubric for Evaluating WebQuests. Κουφόπουλος, Ι., Μούκα, Γ. (2004). Ένας νέος τύπος εκπαιδευτικής δραστηριότητας που εντάσσει και αξιοποιεί το Διαδίκτυο ως πηγή πληροφοριών και δραστηριοτήτων. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: ( ) Ε. Χαραλαμπίδου, Π. Αντωνίου, Β. Γούργουλης & Ε. Κιουμουρτζόγλου. (2005). Συγκριτική μελέτη μεθόδων συνεργατικής μάθησης με και χωρίς τη χρήση του διαδικτύου κατά την αγωγή υγείας στο Δημοτικό σχολείο. ΑΘΛΗΣΗ & ΚΟΙ ΝΩΝ Ι Α ΠΕΡ ΙΟΔ ΙΚΟ ΑΘΛΗΤ ΙΚΗΣ ΕΠ Ι ΣΤΗΜΗΣ. 41, 17-23