17. Πρωτόκολλο του Κιότο

Transcript

1 Διαχείριση Ενέργειας και Περιβαλλοντική Πολιτική 17. Πρωτόκολλο του Κιότο Καθηγητής Ιωάννης Ψαρράς Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων & Διοίκησης Γρ Ισόγειο Σχολής Ηλεκτρολόγων Τηλέφωνο: ,

2 Περιεχόμενα Ιστορική αναδρομή Πρωτόκολλο του Κιότο Σχετική Ελληνική Νομοθεσία Ευρωπαϊκή Ένωση: Δράσεις Δράσεις Υποστήριξης Κιότο Η Επίτευξη του Στόχου των 2 ο C Εξελίξεις: Σύνοδος Κοπεγχάγης Εξελίξεις: Σύνοδος Κανκούν Εξελίξεις: Σύνοδος Ντέρμπαν Συμπεράσματα 17.2

3 Ιστορική Αναδρομή (1/3) : Ο Ζοζέφ Φουριέ θέτει το θέμα του ρόλου που παίζει η ατμόσφαιρα της Γης στη θερμοκρασία του πλανήτη. 1896: Ο Σουηδός Σβάντε Αρρένιους υποστηρίζει ότι η θερμοκρασία του εδάφους επηρεάζεται από τα αέρια που συγκρατούν τη θερμότητα. 1941: Ο Σέρβος Μιλουτίν Μιλάνκοβιτς υποστηρίζει ότι η μεταβολή της τροχιάς της Γης μας φέρνει κάθε χρόνια στην εποχή των παγετώνων. 1957: Ο Τσαρλς Ντέιβιντ Κίλινγκ μετράει την συγκέντρωση του CO 2 στην ατμόσφαιρα. Σε περίοδο έξι ετών, φαίνεται καθαρά η αύξηση της % συγκέντρωσης του CO : Ο Σουηδός Μπερτ Μπολίν διαπιστώνει πως η θερμοκρασία της Γης αυξάνεται εδώ και ένα αιώνα. 1988: Ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας συστήνουν την Διακυβερνητική Ομάδα Ειδικών για την εξέλιξη του κλίματος (IPCC).

4 Ιστορική Αναδρομή (2/3) : «Πρώτη Αναφορά Αποτίμησης για την Παγκόσμια Κλιματική Αλλαγή» (IPCC). 1992: Συνάντηση της Γης (Earth Summit). 1995: Συνάντηση του COP : Συνάντηση του COP : Συνάντηση του COP : Συνάντηση του COP-3 και υπογραφή του πρωτοκόλλου του Κιότο. 2000: Συνάντηση του COP : Συνάντηση του COP : Συνάντηση του COP : Συνάντηση του COP-9. 16/2/2005 Το Πρωτόκολλο του Κιότο τίθεται σε ισχύ 2004 Επικύρωση Πρωτοκόλλου και από τη Ρωσία.

5 Ιστορική Αναδρομή (3/3) 17.5 Παρούσα κατάσταση Θερμόμετρο Πρωτοκόλλου Κιότο μετά την επικύρωση από τη Ρωσία Πρωτόκολλο του Κιότο τέθηκε σε ισχύ στις 16 Φεβρουαρίου 2005

6 Πρωτόκολλο του Κιότο (1/13) «Νομική δέσμευση των ανεπτυγμένων χωρών για μείωση των εκπομπών αερίων» 17.6 Πρωτόκολλο Κιότο ( ανεπτυγμένες χώρες ) -5% -? %

7 Περιεχόμενα Πρωτόκολλο του Κιότο (2/13) Περιεχόμενο 17.7 Διεθνής συμφωνία που υιοθετήθηκε από τις χώρες που συμμετείχαν στο Τρίτο COP (Conference of the Parties) στις 10/12/1997 στο Κιότο, Ιαπωνία. Θέματα του Πρωτοκόλλου: Πολιτικές και μέτρα. Απόκτηση δεδομένων, παρακολούθηση και καταγραφή. Εθνική επικοινωνία. Συμμόρφωση.

8 Πρωτόκολλο του Κιότο (3/13) Περιεχόμενο 17.8 Το Πρωτόκολλο δεσμεύει και τις 38 χώρες του παραρτήματος I να μειώσουν τις εκπομπές των 6 αερίων του θερμοκηπίου (εκφρασμένες σε ισοδύναμες εκπομπές CO 2 ) τουλάχιστον κατά 5% σε σχέση με τις εκπομπές του 1990 έως την περίοδο Ο στόχος κατανέμεται σε όλες τις «αναπτυγμένες χώρες» την περίοδο : Ο στόχος για τις Η.Π.Α. είναι 7% μείωση. Ο στόχος για την ΕΕ είναι 8% μείωση. Οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν «ποσοτικοποιημένους» στόχους.

9 Πρωτόκολλο του Κιότο (4/13) Στόχοι % σε σχέση με το Αυστραλία 108 Μονακό 92 Βουλγαρία 92 Νέα Ζηλανδία 100 ΕΕ 92 Νορβηγία 101 Στόχοι Ελβετία 92 Ουγγαρία 94 Εσθονία 92 Ουκρανία 100 ΗΠΑ 93 Πολωνία 94 Ιαπωνία 94 Ρουμανία 92 Ισλανδία 110 Ρωσική Ομοσπονδία 100 Καναδάς 94 Σλοβακία 92 Κροατία 95 Σλοβενία 92 Λευκορωσία 92 Τσεχία 92 Λιθουανία 92

10 Πρωτόκολλο του Κιότο (5/13) Καταμερισμός «βάρους» στην ΕΕ Βέλγιο -7,5% Λουξεμβούργο -28% Δανία -21% Ολλανδία -6% Γερμανία -21% Αυστρία -13% Στόχοι Ελλάδα +25% Πορτογαλία +27% Ισπανία +15% Φιλανδία 0% Γαλλία 0% Σουηδία +4% Ιρλανδία +13% Μεγάλη Βρετανία -12,5% Ιταλία -6,5%

11 Πρωτόκολλο του Κιότο (6/13) Απαιτήσεις Το Πρωτόκολλο υπόκειται σε επικύρωση, αποδοχή ή έγκριση από τις χώρες μέλη της συνόδου. Τίθεται σε ισχύ την ενενηκοστή μέρα από την επομένη της επικύρωσης, αποδοχής ή έγκρισης από: Όχι λιγότερες από 55 χώρες της συνόδου, συμπεριλαμβανομένου του Παραρτήματος Ι. Χώρες που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 55% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για το 1990 από αυτή την ομάδα.

12 Πρωτόκολλο του Κιότο (7/13) Παρούσα Κατάσταση (1/2) Pg = 10 9 tones = 1 Gtn

13 Πρωτόκολλο του Κιότο (8/13) Παρούσα Κατάσταση (2/2) 17.13

14 Πρωτόκολλο του Κιότο (9/13) EΕ: εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, σε σύγκριση με τους στόχους του Εκατ. τόνοι ισόδ. CO Πηγή: Έκθεση της Επιτροπής Σχετικά Με Την Πρόοδο Για Την Επίτευξη Των Στόχων Του Κιότο, Νοέμβριος κπομπές Ε Με υφι στάμενα μέτρα ΕΕ Στόχος Κι ότο ΕΕ Συνέχι ση της σημερι νής κατάστασης Αξι οποί ηση μηχανισμών Κι ότο από τι ς κυβερνήσεις Καταβόθρες ανθρακούχων εκπομπών Δικαιώματα εκπομπής και απόκτηση πι στωτι κών μορί ων από τομεί ς υπαγόμενους στο ΣΕΔΕ ΕΕ Με συμπληρωματι κά μέτρα ΕΕ

15 Πρωτόκολλο του Κιότο (10/13) Απόσταση από τον στόχο Mt CO2 Mt CO2 Mt CO2 Mt CO2 Πηγή: IEA STATISTICS 2011.

16 Πρωτόκολλο του Κιότο (11/13) Ευέλικτοι Μηχανισμοί Ευέλικτοι Μηχανισμοί Ι. Μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης (ΜΚΑ) Έργα μεταξύ χωρών του Παραρτήματος Ι και χωρών εκτός του Παραρτήματος Ι ΙΙ. Προγράμματα από Κοινού (ΠΚ) Έργα μεταξύ χωρών του Παραρτήματος Ι και χωρών με οικονομίες σε μετάβαση ΙΙΙ. Διαπραγμάτευση δικαιωμάτων εκπομπών (ΔΔΕ) ΠΚ/ ΜΚΑ μπορούν να βοηθήσουν χώρες του Παραρτήματος Ι (αναπτυγμένες) να επιτύχουν τους στόχους του Κιότο με οικονομικό τρόπο. Οι προτεραιότητες χωρών εκτός Παραρτήματος Ι (αναπτυσσόμενες) διαφέρουν από αυτές των αναπτυγμένων χωρών ΠΚ/ ΜΚΑ έργα μπορούν να καλύψουν αυτές τις διαφορές.

17 Πρωτόκολλο του Κιότο (12/13) Κύρια Χαρακτηριστικά Εγκαθίδρυση ενός νομικού πλαισίου για την παγκόσμια πολιτική πάνω στο κλίμα. Στόχος: Μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Μηχανισμοί Κιότο: Απαραίτητα όργανα για: Την οικονομικά αποτελεσματική επίτευξη στόχων Κιότο. Τη διοχέτευση τεχνολογίας στις αναπτυσσόμενες χώρες.

18 Πρωτόκολλο του Κιότο (13/13) Παράρτημα Ι Εμπορία Emission Δικαιωμάτων Trading Εκπομπών Επίπεδα % Μηχανισμός Καθαρής Ανάπτυξης Προγράμματα από Κοινού Εγχώριες Domestic Δράσεις Actions Παρόν 2012 (Σενάριο Αναφοράς) 2012 με Πρωτόκολλο Κιότο Δέσμευση

19 Σχετική Ελληνική Νομοθεσία Απόφαση (2000/479/ΕΚ) για την εφαρμογή Ευρωπαϊκού μητρώου ρυπογόνων εκπομπών σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης. Οδηγία 2001/80/ΕΚ για τον περιορισμό των εκπομπών στην ατμόσφαιρα ορισμένων ρύπων από εγκαταστάσεις καύσης. Έγκριση εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Πρωτοκόλλου του Κιότο (2002/358/ΕΚ). [Το Μάιο του 2002 η Ελλάδα επικύρωσε το πρωτόκολλο του Κιότο (ΦΕΚ 117/02)]. Το 2 ο Εθνικό πρόγραμμα δράσης για την «μείωση των εκπομπών CO 2 και άλλων αερίων του θερμοκηπίου» για την περίοδο (ΦΕΚ 58 της 5/3/2003).

20 Ευρωπαϊκή Ένωση: Δράσεις (1/3) Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Κλιματικής Αλλαγής. Σχέδιο ΕΕ για Εμπορία Ρύπων. Κοινοτική Οδηγία 2003/87/ΕE: Η οδηγία θέτει τις βάσεις για την ουσιαστική εφαρμογή της Εμπορίας Εκπομπών από το Η κάθε χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει την υποχρέωση να καταθέσει το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΕΣΚΔΕ - National Allocation Plan NAP).

21 Ευρωπαϊκή Ένωση: Δράσεις (2/3) Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Επιτυχή καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος του πλανήτη (Αύγουστος 2005): Συστάσεις για τις πολιτικές της ΕΕ που αφορούν στο κλίμα Νέα Ευρωπαϊκή Πολιτική για το Κλίμα - Ενεργειακό Πακέτο « για το 2020» (Ιανουάριος 2008): 20% μείωση εκπομπών σε σχέση με το 1990 Καμία άλλη χώρα ή ομάδα χωρών δεν έχει αναλάβει τόσο φιλόδοξη πρόταση. Δέσμευση για περαιτέρω μείωση των εκπομπών κατά 30% σε σχέση με το 1990, με την προϋπόθεση ότι και άλλες χώρες με υψηλά επίπεδα εκπομπών θα συμφωνήσουν να προχωρήσουν σε ανάλογες μειώσεις εκπομπών.

22 Ευρωπαϊκή Ένωση: Δράσεις (3/3) Ακόμη και αν η ΕΕ καταφέρει να μειώσει τις εκπομπές της κατά 50% μέχρι το 2050, η μείωση αυτή δεν θα επηρεάσει ουσιαστικά τις ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις παρά μόνο αν και άλλοι σημαντικοί "παραγωγοί" εκπομπών μειώσουν ουσιαστικά τις εκπομπές τους.

23 Δράσεις Υποστήριξης Κιότο (1/2) Επιστημονικές: Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Συλλογικές: Τραπεζικοί Οργανισμοί (NSS), United Nations Environment Network (UNEP/ROE), United National Development Programme (UNDP). Υπερεθνικές: ΕΕ (εμπορία ρύπων στην ΕΕ). Κυβερνητικές: Εγχώρια Μέτρα Πολιτικής. Επιχειρηματικές: World Business Council for Sustainable Development (WBCSD), Σύμβουλοι επιχειρήσεων (Ettp5). Εταιρικά σχέδια εμπορίας ρύπων: Shell, BP.

24 Δράσεις Υποστήριξης Κιότο (2/2) Οι χώρες του Παραρτήματος Ι προσπαθούν να επιτύχουν μέρος των δεσμεύσεων εγχώρια: Εθελοντικές συμφωνίες με επιχειρήσεις (Demand Side Management DSM). Χορηγίες για την υπερνίκηση εμποδίων. Ενεργειακοί φόροι/ πράσινη ενέργεια με φοροαπαλλαγές. Επιχειρείται ενίσχυση του Κιότο: Μεταφορά τεχνογνωσίας. Συμμετοχή των αναπτυσσόμενων χωρών στη διαμόρφωση πολιτικών για την κλιματική αλλαγή.

25 Η Επίτευξη του Στόχου των 2 ο C (1/2) Όριο που έθεσαν οι ηγέτες της ομάδας των G8 στη 35 η Σύνοδο (8-10 Ιουλίου 2009, Ιταλία). Αφορά στην συγκράτηση της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από το όριο των 2 ο C σε σχέση με την προ-βιομηχανική περίοδο. Κόστος Δράσης Επένδυση σε Οικονομία Χαμηλού Άνθρακα: 0,5 % του παγκόσμιου ΑΕΠ. Κόστος Απραξίας: 5 έως 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Πηγή: Nicolas Stern, The Economics of Climate Change: The Stern Review. Cambridge University Press. (ISBN-13: )

26 Η Επίτευξη του Στόχου των 2 ο C (2/2) Ανεπτυγμένες Χώρες: Πρέπει να ηγηθούν, μειώνοντας δραστικά τις συνολικές εκπομπές τους 20-30% έναντι του 1990 μέχρι το 2020 και 80% μέχρι το Αναπτυσσόμενες Χώρες: Συγκράτηση των εκπομπών τους, ώστε να διαμορφωθούν το 2020 σε ένα επίπεδο κατά 15-20% χαμηλότερο εκείνου που θα διαμορφώνονταν σε περίπτωση μη λήψης οποιουδήποτε μέτρου. 3. Συνεργασία: Οι Ανεπτυγμένες Χώρες οφείλουν να προσφέρουν στις Αναπτυσσόμενες Χώρες ουσιαστική Χρηματοδοτική και Τεχνολογική συνδρομή.

27 Εξελίξεις: Σύνοδος Κοπεγχάγης (1/3) Δεκεμβρίου 2009, Κοπεγχάγη, Δανία: 15 η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP15). Στόχος: Νέα Συμφωνία για την μετά Κιότο Εποχή (2012- ) Κρίσιμα Σημεία Διαπραγμάτευσης: Συγκεκριμένοι Δεσμευτικοί Στόχοι από μεγάλους ρυπαντές που δεν είχαν υπογράψει το Πρωτόκολλο του Κιότο, όπως οι ΗΠΑ. Χρηματοδοτική Στήριξη των Αναπτυσσόμενων Χωρών Χωρίς Χρηματοδότηση δεν θα υπάρξει συμφωνία.

28 Εξελίξεις: Σύνοδος Κοπεγχάγης (2/3) Συμμετοχή: 90 ηγέτες από όλο τον κόσμο εμπειρογνώμονες και εκπρόσωποι από 200 χώρες συνολικά οι αιτήσεις συμμετοχής έφτασαν στις Μεγάλοι Ρυπαντές: Αρκετοί από τους σημαντικότερους, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Κίνας, θα φέρουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων συγκεκριμένους στόχους ή δράσεις όσον αφορά στις εκπομπές για την μετά Κιότο Εποχή. Χρηματοδότηση για Αναπτυσσόμενες Χώρες: Η ΕΕ είναι έτοιμη να καταβάλει 100 δισ. ετησίως έως το Ως ξεκίνημα, η Επιτροπή προτείνει ετήσια συνεισφορά της ΕΕ ύψους 5-7 δισεκατομμυρίων έως το 2010.

29 Εξελίξεις: Σύνοδος Κοπεγχάγης (3/3) Για τη σύναψη της νέας νομικά δεσμευτικής παγκόσμιας συνθήκης για το κλίμα πρέπει: Να ρυθμιστούν οι βασικές πολιτικές συνιστώσες της συνθήκης. Να καθοριστεί η διαδικασία που θα οδηγήσει στην ολοκλήρωση του κειμένου της συμφωνίας. Να προβλέπεται η δυνατότητα "ταχείας εκκίνησης" ώστε να καταστεί δυνατή η άμεση υλοποίηση ή προπαρασκευή ορισμένων δράσεων, περιλαμβανομένης της χρηματοδοτικής στήριξης των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών. Η συμφωνία να είναι έτοιμη να τεθεί σε εφαρμογή από την 1 η Ιανουαρίου του 2013.

30 Εξελίξεις: Σύνοδος Κανκούν (1/2) Νοεμβρίου 10 Δεκεμβρίου 2010, Κανκούν, Μεξικό: 16 η Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP16), 6 η Σύνοδος των Μερών του Πρωτοκόλλου του Κιότο (CMP6). Στόχος: Νέα συμφωνία που θα αποτελέσει το υπόβαθρο για την επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας στο Ντέρμπαν της Νοτίου Αφρικής. Η συμφωνία περιλαμβάνει δυο αποφάσεις: Παράταση Πρωτόκολλου του Κιότο. Σχέδιο Μακροπρόθεσμης Δράσης Συνεργασίας γενικότερη συμφωνία για ένα 2 ο πρωτόκολλο που θα περιλαμβάνει τις ΗΠΑ και τα άλλα μεγάλα κράτη (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία κλπ).

31 Εξελίξεις: Σύνοδος Κανκούν (2/2) Κρίσιμα Σημεία: Επέκταση των ευέλικτων μηχανισμών του Πρωτόκολλου του Κιότο πέραν της , έως ότου να επιτευχθεί συμφωνία για την 2 η Περίοδο Υποχρεώσεων (1 η Ιανουαρίου 2013 μέχρι το τέλος του 2017). Οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν το 2012 για την μετά Κιότο Εποχή. Καταγραφή των προσφορών των κρατών στα πλαίσια του Συμφώνου της Κοπεγχάγης σε έγγραφο της Σύμβασης-Πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ σε αντιστοιχία με την απόφαση της *AWG-LCA. *AWG-LCA: Ομάδα για Μακροπρόθεσμη Δράση Συνεργασίας (Long-term Cooperative Action) Επεξεργάζεται τη δημιουργία ενός νέου Πρωτόκολλου με τη συμμετοχή όλων των χωρών, περιλαμβανομένων και αυτών που δεν έχουν επικυρώσει το Πρωτόκολλο.

32 Εξελίξεις: Σύνοδος Ντέρμπαν (1/3) Νοεμβρίου 9 Δεκεμβρίου 2011, Ντέρμπαν, Νότιος Αφρική: 17 η Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP17), 7 η Σύνοδος των Μερών του Πρωτοκόλλου του Κιότο (CMP7). Στόχος: Όλες οι χώρες το 2015 να υπογράψουν μια συμφωνία, που θα τις υποχρεώσει να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου και να επιτύχουν τον στόχο των 2 ο C μέχρι το 2020 το αργότερο.

33 Εξελίξεις: Σύνοδος Ντέρμπαν (2/3) Κρίσιμα Σημεία Ίδρυση Πράσινου Ταμείου για το Κλίμα: Δέσμευση των χωρών για να συμβάλουν στα έξοδα εκκίνησης του ταμείου ώστε να είναι έτοιμο το Στόχος να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να προσαρμοστούν στις κλιματικές αλλαγές. Ίδρυση μόνιμης Επιτροπής που αποτελείται από 20 μέλη εκπροσωπούμενα εξίσου μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών. Καθιέρωση ενός προγράμματος εργασιών σχετικά με την μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση.

34 Εξελίξεις: Σύνοδος Ντέρμπαν (3/3) Κρίσιμα Σημεία Επιτροπή Προσαρμογής: Αποτελείται από 16 μέλη που είναι υπεύθυνα για τη βελτίωση του συντονισμού των δράσεων προσαρμογής σε παγκόσμια κλίμακα. Ενίσχυση και προστασία των χωρών από τις ζημίες που προκλήθηκαν από ακραία καιρικά φαινόμενα και σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Μηχανισμός Τεχνολογίας: Αποτελείται από την Τεχνολογική Εκτελεστική Επιτροπή και το Κέντρο Δικτύου Κλιματικής Τεχνολογίας. Στόχος: Η προώθηση της τεχνολογικής εξέλιξης και η μεταφορά της τεχνολογίας μεταξύ των χωρών. Σε πλήρη λειτουργικότητα μέχρι το 2012.

35 Συμπεράσματα Μετά Κιότο Εποχή: η Περίοδος Υποχρεώσεων: 1 η Ιανουαρίου 2013 μέχρι το τέλος του 2017 Οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν το Το 2015 να υπογραφεί απ όλες τις χώρες νέα συμφωνία, που θα τις υποχρεώσει, να μειώσουν τις εκπομπές αερίων και να επιτύχουν τον στόχο των 2 ο C, μέχρι το 2020 το αργότερο. Επόμενη Διάσκεψη: 26 Νοεμβρίου 7 Δεκεμβρίου 2012, Κατάρ, 18 η Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP18), 8 η Σύνοδος των Μερών του Πρωτοκόλλου του Κιότο (CMP8). Θα οριστούν τα ανώτατα επιτρεπτά όρια εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050