AΓAΠHΣ KAI ΠΙΘΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓIA ΠIO APMONIKEΣ ΣXEΣEIΣ

Transcript

1 ΣXEΣEIΣ ΣYNEIΔHTHΣ AΓAΠHΣ IΣTOPIEΣ - EMΠEIPIEΣ KAI ΠΙΘΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓIA ΠIO APMONIKEΣ ΣXEΣEIΣ

2 ΣXEΣEIΣ ΣYNEIΔHTHΣ AΓAΠHΣ IΣTOPIEΣ - EMΠEIPIEΣ KAI ΠΙΘΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓIA ΠIO APMONIKEΣ ΣXEΣEIΣ Pόμπερτ Hλίας Nατζέμυ Αφιέρωση Αφιερώνω το βιβλίο αυτό σε σένα, τον αναγνώστη, με την ευχή να ωφεληθείς από αυτό. Ευχαριστίες Ευχαριστώ τηmατίνα Πάσχου, την Κική Bαίτση και πολλούς άλλους, οι οποίοι βοήθησαν στη μετάφραση και διόρθωση του βιβλίου.

3 isbn Robert Elias Najemy Holistic Harmony Publications

4 ΠEPIEXOMENΑ EIΣAΓΩΓH 1. Αυτοκαταπίεση - Η Άννα κάνει ό,τι της ζητούν, ακόμη κι όταν δεν θέλει να το κάνει Υπεράνθρωπος - Η Κατερίνα είναι πολύ ευσυνείδητη, εργατική και υπεύθυνη σε κάθε περίπτωση Αταίριαστοι - Η Ελισάβετ και ο Μάρκος δεν έχουν τίποτε κοινό KEΦAΛAIO 1 - AΛΛHΛEΞAPTHΣH Ή AΛΛHΛOΣYMΠAPAΣTAΣH Επικοινωνία ή Όχι - Η Μελίνα λύνει τα προβλήματά της μιλώντας Ζήλια - Ο Βασίλης ζηλεύει πολύ και δεν θέλει η Έφη να βγαίνει καθόλου από το σπίτι Διαφορετικές Σεξουαλικές Ανάγκες - Η Φανή έχασε, πολύ νωρίς στο γάμο της, την επιθυμία της για σεξουαλική επαφή * ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΓΙΑΤΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΣΧΕΣΕΙΣ; - Tο κεφάλαιο αυτό βρίσκεται ολόκληρο στο βιβλίο «Η Ψυχολογία της Ευτυχίας» - Κεφάλαιο 10, καθώς και στο διαδίκτυο στο: 41 * ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 - ΜΕΡΙΚΑ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΣΕΩΝ - Tο κεφάλαιο αυτό βρίσκεται ολόκληρο στο βιβλίο «Εμείς και οι Σχέσεις μας» - Κεφάλαιο 6, καθώς και στο διαδίκτυο στο: 7. Δεν με Αγαπάει - Η Σόνια είναι δυστυχισμένη επειδή πιστεύει ότι ο άνδρας της δεν την αγαπάει Αρρώστια - Η μακροχρόνια αρρώστια της Τζίνας έχει γίνει πηγή έντασης για όλη την οικογένεια Φόβος και Ζήλια, Καταπίεση και Αντίδραση - Η Βάσω δεν είναι πολύ σίγουρη για τον εαυτό της σαν γυναίκα KEΦAΛAIO 4 - ΠΩΣ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΜΙΑ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΚΑΙ ΖΩΝΤΑΝΗ ΣΧΕΣΗ Κοινωνική Ζωή - Ο Θωμάς δεν νιώθει άνετα με κόσμο. Η Αλίκη χρειάζεται συχνή κοινωνική επαφή Θυμός - Η Βίκυ δεν εκφράζει ποτέ το θυμό της, αλλά δέχεται το θυμό όλων των άλλων Άγχος - Η Ολυμπία ανησυχεί συνεχώς για τα παιδιά της KEΦAΛAIO 5 - MEPIKEΣ AΠO TIΣ BAΣIKEΣ MAΣ ΣYΓKPOYΣEIΣ..71

5 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 1 & Η Ευτυχία μας Εξαρτάται από τους Άλλους - Η Αναστασία δεν μπορεί να νιώθει καλά, όταν ο άντρας της δεν είναι καλά Ντροπή - Η Δέσποινα συχνά ντρέπεται για τη συμπεριφορά του άντρα της Δεν Τηρεί τις Συμφωνίες - Ο Στάθης λέει «ναι» σε ό,τι του ζητούν, αλλά δεν το κάνει KEΦAΛAIO 6 - ΛYNONTAΣ ΣYΓKPOYΣEIΣ ANAΓKΩN...91 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 3, 4 & Αν με Αγαπούσαν, θα Έκαναν Αυτό που Ζητώ - Η Αμαλία είναι πληγωμένη και θυμωμένη, επειδή δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Τελειομανία - Η τελειομανία της Μαρίνας ενοχλεί τον άντρα της Πεθερά - Ο Ηλίας είναι παγιδευμένος μεταξύ δύο γυναικών, της γυναίκας του και της μητέρας του KEΦAΛAIO 7 - H OYPANIA ΠPOΦHTEIA KAI OI POΛOI ΠOY ΠAIZOYME ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 6 & Τι να Κάνω; - Η Αργυρώ αγαπάει το Στέλιο, αλλά δεν είναι ερωτευμένη μαζί του. Αυτός θέλει να παντρευτούν Χάσιμο Βάρους και Κάπνισμα - Ο Μιχάλης απορρίπτει τη Νότα για το βάρος της και αυτή τον κατηγορεί για το κάπνισμά του Δύναμη και Φόβος - Συναίσθημα και Λογική - Πριν μερικά χρόνια η Αγγελική κόντεψε να λιποθυμήσει στο κέντρο της πόλης KEΦAΛAIO 8 - MIA ΣYNTOMH EΠAΦH ME THN AΠOTEΛEΣMATIKH EΠIKOINΩNIA - Yπενθυμίζεται ότι το θέμα της αποτελεσματικής επικοινωνίας αναλύεται πιο βαθιά στα βιβλία «H Ψυχολογία της Eυτυχίας» και «Eμείς και οι Σχέσεις μας» ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 8 & Καθρεφτίζοντας Αρνητικότητα - Ο Νίκος έχει την ανάγκη να μοιράζεται τα προβλήματά του με τη γυναίκα του Απουσία από το Σπίτι - Ο Πάνος νιώθει μειωμένος, επειδή η γυναίκα του λείπει συνέχεια από το σπίτι Ένα Τριαντάχρονο Παιδί - Η Φρόσω και ο Χαράλαμπος έχουν εσωτερική σύγκρουση, επειδή ο γιος τους δεν είναι ακόμη ανεξάρτητος...167

6 KEΦAΛAIO 9 - ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 & Εργασία με Νόημα - Στον Άγγελο δεν αρέσει η δουλειά του και θέλει να την αφήσει. Η γυναίκα του φοβάται Φόβος Θανάτου - Ο Γιώργος, πενήντα δύο χρονών, ξαφνικά φοβάται το θάνατο Εξάρτηση - Ο Μάνος είναι αλκοολικός * ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 - ΣΕΞ, ΕΡΩΤΑΣ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΔΡΟΜΟ - Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο βιβλίο «Η Ψυχολογία της Ευτυχίας», στο Kεφάλαιο 11, καθώς και στο διαδίκτυο, στο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 12 & Διαζύγιο - Ο άντρας της Μαργαρίτας μόλις την άφησε για μια άλλη Θάνατος Αγαπημένου - Η Σοφία, σαράντα πέντε χρόνων, με τρία παιδιά, μόλις έχασε τον άντρα της Προβλήματα Επικοινωνίας - Στην Αθηνά αρέσει να μοιράζεται συναισθήματα και σκέψεις με τον άνδρα της KEΦAΛAIO 11 - AΓAΠΩNTAΣ TOYΣ AΛΛOYΣ - Το θέμα έχει καλυφθεί στα βιβλία «Ψυχολογία της Ευτυχίας», «Εμείς και οι Σχέσεις μας», «Θαύματα Αγάπης και Γνώσης» & «Αυτογνωσία και Συναισθηματική Αρμονία» ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ Nο Άγχος για τους Βαθμούς - Ο Τάκης και η Βαρβάρα αγωνιούν για το σχολείο των παιδιών τους Φόβος ότι την Απατά - Η Γιούλα είναι σίγουρη ότι ο Μάριος έχει δεσμό με άλλη Αλκοολικός Πατέρας και Σύζυγος - Ο πατέρας της Μαίρης ήταν ένας βάναυσος αλκοολικός. Ο άνδρας της ακολουθεί τα βήματά του * KEΦAΛAIO 12 - ΠOTE ΔYΣKOΛEYOMAΣTE NA AΓAΠAME; - Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο κεφάλαιο 8 του βιβλίου «Θαύματα Αγάπης και Γνώσης» και στο διαδίκτυο: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 15 & Η Πεθερά - Η πεθερά του Φώτη, η Ουρανία, μετακόμισε στο σπίτι τους Ο Απών Σύζυγος - Ο σύζυγος της Γιάννας σπάνια βρίσκεται στο σπίτι.. 235

7 36. Αυτοαξιολόγηση - Ο Κάρολος ανακάλυψε ότι ο συνάδελφός του είχε μια πιο επιτυχημένη επαγγελματική χρονιά απ αυτόν KEΦAΛAIO 13 - ΔΩΔEKA BHMATA ΓΙΑ TH ΔHMIOYPΓIA ΣXEΣEΩN ΣYNEIΔHTHΣ AΓAΠHΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 17 & Αυτοκαταπίεση - Η Στέλλα καταπιέζει τον εαυτό της, για να έχει αποδοχή και αγάπη Ο Τρομοκράτης - Ο Ηρακλής θέλει να ελέγχει τους άλλους, κάνοντάς τους να τον φοβούνται Ο Ανακριτής - Η Καίτη παίζει το ρόλο του ανακριτή. Θα μπορούσε να γίνει μια καλή δικηγόρος KEΦAΛAIO 14 - ΔYNAMΩNONTAΣ TH ΣYNEIΔHTH MAΣ AΓAΠH ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 19 & Ο Απόμακρος - Ο Μανόλης έχει την τάση να κλείνεται στον εαυτό του Το Θύμα - Η Μάγδα, εβδομήντα πέντε χρονών, ταυτίστηκε με το ρόλο του θύματος KEΦAΛAIO 15 - H EYΘYNH ΓIA TOYΣ AΛΛOYΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 21 & Δεν Μπορώ να Είμαι Ευτυχισμένη Όταν οι Άλλοι δεν Είναι - Η Τατιάνα είναι πολύ ευαίσθητη και ταυτίζεται συναισθηματικά με τους δικούς της * ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΤΑ- ΞΥ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ - Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο στο Kεφάλαιο 6 του βιβλίου «Εμείς και οι Σχέσεις μας» και στο διαδίκτυο στο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ Νο. 23 & Μην Αλλάζεις το Πρόγραμμά μου - Ο Αλέξης είναι ένας πολύ οργανωμένος άνθρωπος * ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 - ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ ΜΕ ΑΡΝΗΤΙΚΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ - Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο Kεφάλαιο 7 του βιβλίου «Εμείς και οι Σχέσεις μας», καθώς και στο διαδίκτυο στο 313

8 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ Νο Τέλειος, Δυνατός και Ευσυνείδητος - Η Ιουλία φέρεται σαν να είναι υπεράνθρωπος * ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 - ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ - Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο κεφάλαιο 9 του βιβλίου «Εμείς και οι Σχέσεις μας» και στο διαδίκτυο στο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ Νο Φόβος για τα Παιδιά - Η Νίνα έχει έντονο φόβο για τα παιδιά της * ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19 - ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ - Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο Kεφάλαιο 10 του βιβλίου «Εμείς και οι Σχέσεις μας», καθώς και το διαδίκτυο στο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 27 & Πίεση από τους Γονείς - Ο Στέφανος φοιτά σε ένα πολύ καλό πανεπιστήμιο Θορυβώδεις Γείτονες - Η Μελπομένη ζει με τον άνδρα και τα παιδιά της σε μια πολυκατοικία KEΦAΛAIO 20 - TA MAΘHMATA THΣ ZΩHΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 29 & Ο Καλός, ο Δίκαιος, ο Πνευματικός - Ο Περικλής ταυτίζεται με το ρόλο του καλού, δίκαιου και πνευματικού ανθρώπου Ο Αδύνατος, ο Ανίκανος, ο Εξαρτημένος - Ο Έκτορας αισθάνεται αδύναμος και ανίκανος Ο Αντάρτης, ο Επαναστάτης, ο Ανταγωνιστικός - Ο Ζαχαρίας είναι επαναστάτης KEΦAΛAIO 21 - ΣYΓXΩPEΣH KAI EΛEYΘEPIA ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 31 & Ο Γονιός, ο Σωτήρας, ο Δάσκαλος, ο Υπεύθυνος - Ο Ανέστης παίζει το ρόλο του σωτήρα * ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22 ΤΙ ΤΥΠΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΕΙΣΤΕ; - Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο Kεφάλαιο 10 του βιβλίου «Εμείς και οι Σχέσεις μας», καθώς και το διαδίκτυο στο

9 385www.HolisticHarmony.com/greek/sxeseis/ch ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ 33 & Ο Ένοχος, Ο Αμαρτωλός, Ο Κακός, Ο Διεφθαρμένος - Η Στεφανία έχει την τάση να αισθάνεται ένοχη * ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23 ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ - Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό υπάρχουν στο Kεφάλαιο 16 του βιβλίου «Εμείς και οι Σχέσεις μας» και στο διαδίκτυο στο ΕΠΙΛΟΓΟΣ Τα κεφάλαια με αστερίσκους * αναπτύσσονται περιληπτικά και βρίσκονται με περισσότερες λεπτομέρειες στα βιβλία «Η Ψυχολογία της Ευτυχίας», «Εμείς και οι Σχέσεις μας» και «Θαύματα Αγάπης και Γνώσης».

10 AΣKHΣEIΣ ΓIA ΨYXAΓΩΓIA, AYTOΓNΩΣIA KAI ENOTHTA Είναι μια σειρά από βιωματικές ασκήσεις, που θα σας οδηγήσουν σε πολλές ανακαλύψεις για τον εαυτό σας, το σύντροφο και την οικογένειά σας. Προτείνουμε να τις κάνετε με τη σειρά που δίνονται, μπορούν όμως να γίνουν και σε οποιαδήποτε σειρά. AΣKΗΣΗ 1. Αναπνέοντας μαζί. AΣKΗΣΗ 2. Κρατώντας την καρδιά ανοικτή ακόμα κι όταν έχουμε διαφορετική γνώμη. AΣKΗΣΗ 3. Κοιτάζοντας ο ένας μέσα στα μάτια του άλλου. AΣKΗΣΗ 4. Εκφράζοντας θετικές επιβεβαιώσεις. AΣKΗΣΗ 5. Αυθόρμητη έκφραση αναγνώρισης, θαυμασμού και σεβασμού. AΣKΗΣΗ 6. Ανακαλύπτοντας σε ποια μέρη του σώματός μας είναι αποθηκευμένα τα συναισθήματά μας. AΣKΗΣΗ 7. Κατανοώντας τα συναισθήματά μας. AΣKΗΣΗ 8. Εκφράζοντας αγάπη και την ανάγκη μας για αγάπη. AΣKΗΣΗ 9. Εκφράζοντας τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας. AΣKΗΣΗ 10. Εκφράζοντας ειλικρινά τα συναισθήματά μας. AΣKΗΣΗ 11. Μιλώντας ειλικρινά για το παρελθόν. AΣKΗΣΗ 12. Συμφωνίες και συναίσθηση. AΣKΗΣΗ 13. Τρεις ερωτήσεις. AΣKΗΣΗ 14. Δηλώνοντας τις συνειδητές αποφάσεις μας. AΣKΗΣΗ 15. Εξερευνώντας τρόπους προσέγγισης. AΣKΗΣΗ 16. Εξερευνώντας το να είσαι ανεξάρτητος. AΣKΗΣΗ 17. Ερευνώντας τις συνειδητές μας αποφάσεις. AΣKΗΣΗ 18. Χορεύοντας μαζί. AΣKΗΣΗ 19. Οραματιζόμενοι μια σχέση συνειδητής αγάπης. AΣKΗΣΗ 20. Συμμεριζόμενοι στόχους. AΣKΗΣΗ 21. Καταιγισμός ιδεών (Brain storming). AΣKΗΣΗ 22. Ασκήσεις προβολής. AΣKΗΣΗ 23. Μαθαίνοντας να αγαπάμε τον εαυτό μας. AΣKΗΣΗ 24. Βιώνοντας αντίθετες γνώμες. AΣKΗΣΗ 25. Διατηρώντας την ηρεμία μας κατά την αντιμετώπιση της απόρριψης. AΣKΗΣΗ 26. Αποδεχόμενοι τα συναισθήματά μας. AΣKΗΣΗ 27. Αποδεχόμενοι το σώμα μας. AΣKΗΣΗ 28. Παρατηρώντας τη διαφορά μεταξύ καταπίεσης και έκφρασης. AΣKΗΣΗ 29. Έχουμε την ικανότητα να έχουμε αυτό που θέλουμε.

11 AΣKΗΣΗ 30. Κρατώντας τις συμφωνίες μας. AΣKΗΣΗ 31. Τι θα πρέπει να ολοκληρώσουμε; AΣKΗΣΗ 32. Ευλογώντας ο ένας τον άλλον. AΣKΗΣΗ 33. Αποφασίζοντας συνειδητά να παραχωρούμε στον εαυτό μας προσωπικό χώρο και χρόνο. AΣKΗΣΗ 34. Μαθαίνοντας τον άλλον μέσα από το «Παιχνίδι της Αγάπης».

12 Eισαγωγή 13 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ Η ζωή είναι ένα σχολείο. Μαθαίνουμε μέσα από τις εμπειρίες μας. Τουλάχιστον έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε μέσα από τις εμπειρίες μας. Έχουμε όμως και την ελευθερία να μην μάθουμε, με συνέπεια να υποφέρουμε για μεγαλύτερο διάστημα, έως ότου αποφασίσουμε να δούμε τι είναι αυτό που η ζωή προσπαθεί να μας διδάξει μέσα από τα διάφορα γεγονότα και τις καταστάσεις που συναντάμε. Στο σχολείο της ζωής τα μαθήματά μας προέρχονται από τέσσερις βασικές κατηγορίες: σχέσεις, εργασία, υγεία και διάφορα γεγονότα και καταστάσεις που συμβαίνουν χωρίς τον έλεγχό μας και μας δοκιμάζουν. Κάθε γεγονός και κατάσταση είναι μια ευκαιρία να ανακαλύψουμε την αλήθεια για τη φύση τού είναι μας και της ζωής της ίδιας. Μαθαίνουμε μέσα από τα ευχάριστα και πιο συχνά μέσα από τα δυσάρεστα γεγονότα. Οι περισσότεροι από μας παίρνουμε τουλάχιστον τα μισά, αν όχι και περισσότερα, από τα μαθήματά μας μέσα από τις σπουδαιότερες σχέσεις μας. Η αίσθηση της ασφάλειας, της αξίας και της ευτυχίας μας εξαρτώνται, σε μεγάλο βαθμό, από τη σχέση μας με το σύντροφο, τους γονείς, τα παιδιά, τους συγγενείς και τους στενούς φίλους. Όταν δεν παίρνουμε ό,τι χρειαζόμαστε από τα πρόσωπα αυτά, τότε αρχίζουμε να αισθανόμαστε απογοήτευση, πλήγωμα, αδικία, φόβο, θυμό, ακόμη και μίσος. Και αν δώσουν σε άλλους αυτό που εμείς θέλουμε από αυτούς, τότε ζηλεύουμε και ίσως αναζητούμε εκδίκηση. Αυτά τα συναισθήματα προφανώς καταστρέφουν την εσωτερική μας γαλήνη, την υγεία μας και, φυσικά, τις σχέσεις μας μ αυτά τα άτομα. Σ αυτό το βιβλίο θα παρουσιάσουμε μαθήματα, που μπορούμε να πάρουμε μέσα από τις στενές προσωπικές σχέσεις, αν τις προσεγγίσουμε συνειδητά σαν ευκαιρίες να μάθουμε και να εξελιχθούμε. Θα δοθεί έμφαση σε θέματα που αφορούν στις συνειδητές σχέσεις αγάπης μεταξύ συντρόφων (παντρεμένων ή όχι). Αλλά οι περισσότερες προσεγγίσεις, ερωτηματολόγια και τεχνικές εφαρμόζονται σε όλες τις στενές σχέσεις, όπως με τα παιδιά, τους γονείς, τους συγγενείς και τους στενούς φίλους. Μερικές ερωτήσεις (για παράδειγμα όσες αφορούν σεξουαλικά θέματα) αναφέρονται μόνο στους συντρόφους. Αγνοήστε τις όταν εργάζεστε με άλλον τύπο σχέσης. Όλα τα άλλα βιβλία που προτείνονται έχουν γραφτεί από το συγγραφέα του βιβλίου αυτού, εκτός αν αναγράφεται διαφορετικά. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΚΑΙ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στους Gay και Katherine Hendricks του Ινστιτούτου Hendricks (P.O. Box 994, Colorado Springs, Colorado 80901) για την εργασία τους και τα βιβλία τους πάνω σ αυτό το θέμα. Περίπου 10% από το υλικό αυτού του βιβλίου είναι εμπνευσμένο από την εργασία τους. Kι ακόμη περισσότερο, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους υπέροχους ανθρώ-

13 14 Σχέσεις Συνειδητής Aγάπης πους, που μοιράστηκαν μαζί μου τον εσωτερικό τους κόσμο, τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια της ζωής μου. Υπήρξατε δάσκαλοί μου και μου διδάξατε όλα αυτά που μοιράζομαι μαζί σας σ αυτό το βιβλίο. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω εκείνους τους ανθρώπους που ήρθαν πιο κοντά μου σ αυτή τη ζωή σε στενές σχέσεις αγάπης. Μου διδάξατε πάρα πολλά για τον εαυτό μου, τις αδυναμίες μου, τους φόβους μου και μου δείξατε πόσο ατελής είναι ακόμη η αγάπη μου. Ευχαριστώ ακόμη το Δημιουργό μας, την Παγκόσμια Συνειδητότητα, που εκδηλώνεται μέσα από κάθε ον που συναντώ, για να μου διδάξει μέσα από όλα τα όντα. Και τέλος, ευχαριστώ εσένα, τον αναγνώστη, που μου έδωσες έναυσμα να μοιραστώ αυτές τις σκέψεις, που πιέζουν για έκφραση, ακριβώς όπως ένα παιδί πιέζει για να γεννηθεί. Αν δεν ήσουν εκεί ως παραλήπτης και χρήστης αυτών των σκέψεων, δεν θα εκφράζονταν. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Στο βιβλίο υπάρχουν περισσότερες από τριάντα ασκήσεις, που μπορείτε να εφαρμόσετε με το σύντροφό σας ή και μόνοι σας, αν ο σύντροφός σας δεν το επιθυμεί. Πολλές από αυτές έχουν διασκευαστεί από την εργασία πάνω στις σχέσεις των Gay και Katherine Hendricks. Αυτές οι ασκήσεις θα σας βοηθήσουν να αποκτήσετε μεγαλύτερη επίγνωση των αναγκών, των πεποιθήσεων και των συναισθημάτων, των δικών σας καθώς και του συντρόφου σας. Σε μερικές από αυτές έρχεστε σε απευθείας επαφή με το σύντροφό σας και μοιράζεστε ενέργεια, συναισθήματα, σκέψεις και, γενικότερα, τον εσωτερικό σας κόσμο. Είναι έτσι σχεδιασμένες ώστε να σας μυήσουν σταδιακά σε πιο ανοικτή και καθαρή επικοινωνία μεταξύ σας. Θα φέρουν μεγαλύτερη ζωτικότητα στη σχέση σας και θα σας επιτρέψουν να συνειδητοποιήσετε κομμάτια του εαυτού σας και του συντρόφου σας, που δεν είχατε αντιληφθεί μέχρι τώρα, στα χρόνια που είστε μαζί. Μερικές είναι σχεδιασμένες για να σας φέρουν απλώς σε βαθύτερη επαφή, ενώ άλλες για να σας βοηθήσουν να αναγνωρίσετε και να εκφράσετε τα συναισθήματα και τις ανάγκες σας. Είναι, συγχρόνως, διασκεδαστικές, αποκαλυπτικές και θεραπευτικές. Είναι ένα θαυμάσιο υποκατάστατο της τηλεόρασης και ένας διασκεδαστικός τρόπος να έρθετε πιο κοντά. Αν, για κάποιο λόγο, ο σύντροφός σας προτιμά να μη συμμετέχει, μπορείτε να ωφεληθείτε από τις περισσότερες από αυτές εργαζόμενοι μόνοι σας. Καθώς πολλοί αναγνώστες μπορεί να προτιμήσουν μια αποκλειστικά νοητική προσέγγιση και να θελήσουν να προχωρήσουν στην ανάγνωση του βιβλίου χωρίς την εφαρμογή αυτών των ασκήσεων, προτείνουμε τουλάχιστον να τις διαβάσουν, ώστε να έχουν επίγνωση της ύπαρξής τους. Μπορεί κάποια μέρα να νιώσουν την παρόρμηση να τις εφαρμόσουν.

14 Eισαγωγή 15 Μακάρι αυτές οι ασκήσεις να σας φέρουν κοντά σε μια σχέση συνειδητής αγάπης. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στο βιβλίο θα βρείτε πολλές μικρές ιστορίες, οι οποίες περιγράφουν καταστάσεις που παρουσιάζονται συχνά στις σχέσεις μας. Αυτές οι καταστάσεις προκαλούν πόνο και παρεξηγήσεις και είναι βάρος στη σχέση και την ευτυχία μας. Θέλουμε να απαλλαγούμε οριστικά από αυτά τα προβλήματα, που συχνά καταλήγουν σε φαύλο κύκλο. Πιστεύω απόλυτα ότι καμία από αυτές τις καταστάσεις δεν είναι τυχαία και ότι είναι ακριβώς ό,τι χρειάζεται ο καθένας μας για να κάνει το επόμενο βήμα στην πορεία εξέλιξής του, δηλαδή να μάθει κάτι. Επίσης πιστεύω ότι θα εξακολουθήσουμε να έλκουμε και να δημιουργούμε αυτές τις καταστάσεις ώσπου να μάθουμε το μάθημά μας. Η εκμάθηση του μαθήματος είναι ο μόνος δρόμος προς την ελευθερία και την ευτυχία. Αλλά επειδή δεν μπορώ να ξέρω ποιο θα μπορούσε να είναι το δικό σας μάθημα σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση, μπορώ μόνο να καταγράψω μερικές από τις πιο κοινές πιθανότητες που έρχονται στο νου μου μετά από τριάντα πέντε χρόνια εργασίας με τον εαυτό μου και με τους άλλους. Στο κεφάλαιο με τον τίτλο «Τα Μαθήματα της Ζωής» θα βρείτε μια λεπτομερή μέθοδο καθορισμού του δικού σας μαθήματος. Σας εύχομαι κάθε επιτυχία στην προσπάθειά σας. Σελίδες στο Internet Λόγω του μεγάλου μεγέθους του βιβλίου, μερικά κεφάλαιά του βρίσκονται εμπλουτισμένα στο διαδίκτυο. Σ αυτά τα κεφάλαια θα υπάρχει παραπομπή σε κεφάλαιο άλλου βιβλίου ή της διεύθυνσης του διαδικτύου όπου μπορείτε να αναζητήσετε περισσότερες πληροφορίες. Τα κεφάλαια αυτά μπορούν επίσης να αναζητηθούν σε άλλα βιβλία του ίδιου συγγραφέα και ειδικότερα στα: «Η Ψυχολογία της Ευτυχίας», «Εμείς και οι Σχέσεις μας» και «Θαύματα Αγάπης και Γνώσης». ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΒΑΘΜΟΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΗΡΕΑΣΟΥΝ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΩΦΕΛΕΙΑ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι θα έμπαιναν στη διαδικασία να κάνουν μια προσπάθεια να αλλάξουν τη ζωή τους προς το καλύτερο. Μερικές κατηγορίες, που συνάντησα όλα αυτά τα χρόνια, είναι: 1. Άτομα που πιέστηκαν από φίλους ή, συνήθως, από συγγενείς και δεν έχουν πραγματικό ενδιαφέρον να κάνουν αλλαγές. 2. Εκείνοι οι οποίοι απλά θέλουν κάποιον να του μιλούν και τίποτα άλλο, χωρίς στην ουσία να θέλουν πραγματικά να λύσουν το πρόβλημα. 3. Αυτοί που θέλουν να απαλλαγούν από το πρόβλημα, αλλά με τη μεσολάβηση των άλλων και χωρίς καμία προσπάθεια από τη μεριά τους.

15 16 Σχέσεις Συνειδητής Aγάπης Χρησιμοποιούν χάπια ή μασάζ ή κάποια βοήθεια από τους άλλους. 4. Εκείνοι που επιθυμούν την απελευθέρωση από το πρόβλημα, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει προσπάθεια και αλλαγές σε κάποιο βαθμό, αλλά όχι βαθιά εργασία με το υποσυνείδητο ή μεγάλες αλλαγές στον τρόπο ζωής. 5. Αυτοί που έχουν υποφέρει αρκετά και είναι έτοιμοι να προχωρήσουν σε βάθος για να έχουν αποτελέσματα, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει αντιμετώπιση του υποσυνείδητου και μεγάλες αλλαγές στον τρόπο ζωής. 6. Άνθρωποι που αναζητούν υψηλότερα επίπεδα συνειδητότητας, αυτοπραγμάτωση ή απόλυτη ελευθερία από εσωτερικά εμπόδια και που επιθυμούν βοήθεια σ αυτή τη διαδικασία. Φυσικά, μερικοί ξεκινούν επιφυλακτικά χωρίς να θέλουν να κάνουν μεγάλες αλλαγές και, τελικά, συνειδητοποιούν ότι αυτές οι αλλαγές δεν είναι μόνο απαραίτητες, αλλά και ωφέλιμες και ευχάριστες. Άλλοι ξεκινούν με νοοτροπία «έτοιμοι για όλα» και μετά φοβούνται και σταματούν. Είναι, επίσης, σημαντικό να μην πιέζουμε τους άλλους να κάνουν αλλαγές, απλά και μόνο επειδή εμείς είμαστε τώρα έτοιμοι να τις κάνουμε. Ας τους αφήσουμε να κινούνται με τη δική τους ταχύτητα και ρυθμό. NA EIΣTE KAΛA v v v v v

16 Καταστάσεις & Μαθήματα 17 Καταστάσεις & Μαθήματα Νο. 1 ΑΥΤΟΚΑΤΑΠΙΕΣΗ Η Άννα κάνει ό,τι της ζητούν, ακόμη κι όταν δεν θέλει να το κάνει. Νιώθοντας αδικημένη, γκρινιάζει, παραπονιέται και ξεσπάει κάθε τόσο με θυμό, εξαιτίας της συσσωρευμένης δυσαρέσκειάς της. Αν και νιώθει καταπίεση, θεωρεί αδύνατο το να πει «Όχι». Φοβάται ότι οι άλλοι δεν θα την αγαπούν πια, ότι θα την απορρίψουν αν αρνηθεί να κάνει αυτό που της ζητούν. Πιστεύει ότι η αγάπη τους γι αυτήν βασίζεται αποκλειστικά στην προϋπόθεση ότι θα συμμορφώνεται με κάθε επιθυμία τους. Τα μέλη της οικογένειάς της έχουν συνηθίσει να βλέπουν την Άννα σ αυτό το ρόλο και τώρα το θεωρούν δεδομένο ότι θα κάνει οτιδήποτε της ζητούν. Παρόλο που παραπονιέται, παίζει το ρόλο του θύματος και συχνά δηλώνει ότι δεν θα κάνει τίποτα περισσότερο, εκείνοι δεν την παίρνουν στα σοβαρά, γιατί οι πράξεις της δεν συμφωνούν με τα λόγια της. Πολλές φορές απείλησε ότι θα σταματήσει να κάνει ό,τι της ζητούν, αλλά ποτέ δεν έχει αρνηθεί. Δεν γνωρίζει τον τρόπο να αρνηθεί. Φοβάται ότι θα χάσει την αγάπη τους. Ακόμη, κερδίζει σε αυτοεκτίμηση με το να είναι το «θύμα», ο «μάρτυρας», ο «καλός άνθρωπος» που αδικείται, που δεν έχει καιρό για προσωπικές ανάγκες. Ο άνδρας της και τα παιδιά της θα την αγαπούσαν ακόμη και αν δεν έκανε όλα όσα κάνει. Απλά έχουν συνηθίσει σ αυτή την κατάσταση και έχουν βρει την εύκολη λύση να αφήνουν την Άννα να τα κάνει όλα, ιδιαίτερα μέσα στο σπίτι. Η αλήθεια είναι ότι, παρά τα παράπονα και τις απειλές της, δεν τους έχει ποτέ αντιμετωπίσει πάνω σ αυτό το θέμα με έναν ξεκάθαρο και αποτελεσματικό τρόπο. Και μια μέρα η Άννα σκέφτεται: «Τι είδους αγάπη είναι αυτή που εξαρτάται από την αυτοκαταπίεσή μου, από το να μην έχω ανάγκες και να κάνω οτιδήποτε μου ζητούν; Αυτό δεν είναι αγάπη αλλά συναλλαγή. Ανταλλάσσω την ελευθερία μου, τις ανάγκες μου και τον αυτοσεβασμό μου για την αποδοχή και την αγάπη τους. Θα αρχίσω να εκφράζω τις ανάγκες μου και να λέω «Ναι», μόνον όταν το αισθάνομαι πραγματικά. Όποιος με αγαπάει αληθινά, θα συνεχίσει να με αγαπάει». Αλλά στην αρχή η Άννα δεν ένιωθε άνετα λέγοντας «όχι» και το έλεγε μάλλον επιθετικά. Επίσης, έχοντας καταπιέσει τον εαυτό της για τόσα πολλά χρόνια, ήθελε τώρα να κάνει πολύ λίγα από αυτά που της ζητούσαν. Αντιλαμβανόταν κάθε απαίτηση σαν παραβίαση της ελευθερίας της. Έφθασε τώρα στο άλλο άκρο συμπεριφοράς. Ήταν αμυντική και όχι συνεργάσιμη. Με τον καιρό η Άννα θα καταλάβει ότι η πραγματική ελευθερία βρίσκεται στην προσφορά από αγάπη και όχι από φόβο. Όταν δίνουμε από το φόβο της απόρ-

17 18 Σχέσεις Συνειδητής Aγάπης ριψης, δεν προσφέρουμε πραγματικά, αλλά ανταλλάσσουμε την προσφορά μας με την αποδοχή των άλλων. Πραγματική προσφορά είναι όταν γνωρίζουμε ότι είμαστε ελεύθεροι να μην δώσουμε, αλλά επιλέγουμε να δώσουμε από αγάπη για τους άλλους. Πιθανά η Άννα να λέει «Ναι» όσες φορές έλεγε και στο παρελθόν, αλλά τώρα θα το λέει ελεύθερα και όχι από φόβο, δεν θα νιώθει καταπίεση και θα είναι ευτυχισμένη. Πώς μπορεί να το πετύχει; Ποιο θα μπορούσε να είναι το μάθημά της; Μήπως χρειάζεται να μάθει: v Ότι αξίζει την αγάπη ακριβώς όπως είναι, ακόμη κι όταν δεν μπορεί να ανταποκριθεί σ αυτό που της ζητούν οι άλλοι; v Nα δίνει, όπως κάνει και τώρα, αλλά από αγάπη και όχι από το φόβο της απόρριψης; v Nα αφήνει στους άλλους την ευθύνη της πραγματικότητάς τους; v Ότι είναι αξιαγάπητη και καλή ακόμη και όταν δεν είναι θύμα και σέβεται τις δικές της ανάγκες; Σ αυτό το βιβλίο θα ερευνήσουμε πώς μπορούμε να προσδιορίσουμε τα μαθήματα που η Άννα και πολλοί άλλοι από μας μπορεί να έχουμε να μάθουμε, πώς μπορούμε να τα μάθουμε, καθώς και πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τους άλλους πιο αποτελεσματικά. v v v v v Καταστάσεις & Μαθήματα Νο. 2 Ο ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟΣ H Κατερίνα είναι πολύ ευσυνείδητη, εργατική και υπεύθυνη σε κάθε περίπτωση. Στη δουλειά και το σπίτι μπορείς να της έχεις εμπιστοσύνη ότι θα φροντίσει να γίνουν τα πάντα. Πολύ συχνά μένει μέχρι αργά στο γραφείο της, συνήθως μόνη, για να τελειώσει τη δουλειά της. Μόλις φτάσει στο σπίτι της, αμέσως αρχίζει το μαγείρεμα, το καθάρισμα, το πλύσιμο των πιάτων κλπ. Μολονότι οι άλλοι έχουν γυρίσει σπίτι πολύ πιο νωρίς από εκείνη, ούτε που σκέφτονται να τη βοηθήσουν. Όλα θα τα κάνει η Κατερίνα. Είναι τελειομανής και, παρόλο που πολλές φορές παραπονιέται ότι κανένας δεν τη βοηθάει, στην πραγματικότητα δεν μπορεί να χαλαρώσει όταν οι άλλοι κάνουν κάτι. Πρώτα απ όλα, ίσως δεν το κάνουν σωστά. Δεύτερο, η ίδια εξαρτάται από το ρόλο του υπερυπεύθυνου και υπερικανού ατόμου προκειμένου να εδραιώσει την αξία της. Έχει προγραμματιστεί πως έτσι θα εξασφαλίσει το σεβασμό και την αγάπη των άλλων. (Ωστόσο η αλήθεια είναι ότι μόνο το αφεντικό της είναι ευχαριστημένο με αυτή την κατάσταση, γιατί η δουλειά του γίνεται σωστά και γρήγορα. Οι περισσότεροι συνάδελφοί της και τα μέλη της οικογένει-

18 Καταστάσεις & Μαθήματα 19 άς της ενοχλούνται από την ένταση που δημιουργεί γύρω της μέσα από το ρόλο της του υπεράνθρωπου.) Κι αν υπάρξουν περιπτώσεις που αναθέτει ευθύνες σε άλλον, η αγωνία της να γίνει η δουλειά σωστά την εξαναγκάζει να την κάνει, προτού καν ο άλλος έχει την ευκαιρία. Είναι προσκολλημένη στην ταχύτητα και την τελειότητα. Δεν μπορεί να ησυχάσει, αν κάτι δεν έχει ολοκληρωθεί ή αν κάτι δεν είναι καθαρό και στη θέση του. Αν εξαιρέσει κανείς την ένταση που δημιουργείται από τα τακτικά παράπονά της και κάποιες σποραδικές εκρήξεις θυμού, οι συνάδελφοι και τα μέλη της οικογένειάς της έχουν βολευτεί. Έχουν πολύ λίγη δουλειά να κάνουν, εφόσον βασίζονται στην Κατερίνα να κάνει την περισσότερη. Tο να θυμώνει πότε-πότε είναι το ελάχιστο τίμημα που έχουν να πληρώσουν. Μερικές φορές τη λυπούνται και θέλουν να τη βοηθήσουν, αλλά δεν ξέρουν πώς. Δεν μπορούν να φτάσουν στο δικό της επίπεδο τάξης, καθαριότητας και ταχύτητας εκτέλεσης μιας εργασίας. Αυτά δεν είναι τόσο σημαντικά πράγματα γι αυτούς, όσο είναι για την Κατερίνα. Άλλωστε, ποτέ δεν τους δόθηκε η ευκαιρία να νιώσουν αυτές τις ανάγκες, γιατί εκείνη έχει φροντίσει για τα πάντα, πριν καν προλάβουν να νιώσουν την έλλειψή τους. O Πέτρος, ο άνδρας της Κατερίνας, αρχίζει σιγά-σιγά να χάνει τον αυτοσεβασμό του και εξαρτάται όλο και περισσότερο από αυτήν. Ακόμα και το αυτοκίνητο εκείνη θα πρέπει να το πάει στο συνεργείο, γιατί αυτός το έχει εγκαταλείψει εδώ και μήνες. O ρόλος του υπεράνθρωπου, που παίζει η Κατερίνα, έχει υπονομεύσει όλη την αυτοεκτίμηση του Πέτρου και σιγά-σιγά γίνεται όλο και πιο τεμπέλης και ανεύθυνος. Συμφωνεί να κάνει ορισμένα πράγματα, αλλά του παίρνει μήνες για να τα κάνει. Και το αποτέλεσμα είναι ότι ξοδεύει όλο και περισσότερο χρόνο στο καφενείο, παίζοντας χαρτιά και σκοτώνοντας την ώρα του με τους φίλους του. Αποφεύγει την Κατερίνα, που είναι γι αυτόν μια συνεχής υπενθύμιση της αναξιότητάς του. H Κατερίνα κερδίζει περισσότερα χρήματα από αυτόν κι αυτό είναι ένα ακόμα χτύπημα στον ανδρισμό του. Όλα αυτά θα μπορούσε να τα προβλέψει οποιοσδήποτε έχει συνειδητοποιήσει τα μηνύματα που είχαν πάρει σαν παιδιά ο Πέτρος και η Κατερίνα. O Πέτρος, γιος δυο πολύ δραστήριων και επιτυχημένων γονιών, είχε παραμεριστεί από την υπερενεργητικότητά τους και αμφέβαλλε αν μπορούσε να τους φτάσει και να θεωρηθεί αντάξιός τους. Φοβόταν πάρα πολύ την αποτυχία. Αυτός ο φόβος του μπλόκαρε τη διάθεσή του για μάθηση ή για δράση κι έτσι περνούσε τον περισσότερο χρόνο του παίζοντας παιχνίδια, κάτι που έκανε καλά. Κάθε μέρα άκουγε τους γονείς του να τον κατηγορούν ότι είναι τεμπέλης, ανίκανος και ότι δεν θα έκανε τίποτα στη ζωή του. Κι αυτό που κάνει τώρα είναι να επαληθεύει τα λόγια τους. Από την άλλη, η Κατερίνα κατάλαβε σε νεαρή ηλικία ότι ο πατέρας της ήθελε γιο και όχι κόρη και, μολονότι ήταν πολύ πιο έξυπνη και εργατική από το μικρότερο αδελφό της, εκείνον πρόσεχαν οι γονείς της. Και τότε η Κατερίνα αποφάσισε να δείξει την αξία της σύμφωνα με τα ανδρικά πρότυπα. Αποφάσισε να πετύχει επαγγελματικά και οικονομικά, για να γίνει στα μάτια του πατέρα της «άνδρας» και να κερδίσει την προσοχή και την αγάπη του. Και έτσι έγινε υπεράνθρωπος. Σταδιακά ο Πέτρος και τα παιδιά τεμπέλιαζαν και επαναστατούσαν όλο και

19 20 Σχέσεις Συνειδητής Aγάπης περισσότερο. Υποσυνείδητα, ένιωθαν την ανάγκη να κάνουν όλο και λιγότερα πράγματα. Πολλές φορές, αν και είχαν συμφωνήσει για πολλά πράγματα και ήθελαν πράγματι να κρατήσουν αυτές τις συμφωνίες, υποσυνείδητα τις υπονόμευαν. Αυτό ήταν αντίδραση στην καταπίεση και την απόρριψη που έπαιρναν από την Κατερίνα. Τώρα πια, όλοι μέσα στο σπίτι ένιωθαν θύματα. H Κατερίνα ήταν θύμα της τεμπελιάς και της ανευθυνότητάς τους, και αυτοί ήταν θύματα της πικρίας, της απόρριψης και του θυμού της. Μια μέρα η Κατερίνα αρρώστησε. Ήταν εξουθενωμένη και βαριά άρρωστη και χρειαζόταν την υποστήριξη της οικογένειάς της και για την αρρώστια της αλλά και για να γίνονται οι δουλειές του σπιτιού. Ζητούσε τη βοήθειά τους, αλλά δεν μπορούσαν να την «ακούσουν». Μέσα στο νου τους δεν υπήρχε χώρος για έναν άρρωστο υπεράνθρωπο. Την αγαπούσαν και νοιάζονταν γι αυτήν, αλλά δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της. Ποτέ πριν δεν είχε εκδηλώσει αδυναμία, φόβο ή ανικανότητα να κάνει κάτι και όλα αυτά τούς ήταν τόσο ξένα και τους έκαναν να νιώθουν τόσο άβολα, που δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν. Τώρα πια η Κατερίνα ένιωθε διπλά πληγωμένη και αδικημένη. Τόσα και τόσα χρόνια εκείνη φρόντιζε όλες τις ανάγκες τους και τώρα που τους χρειαζόταν κανένας τους δε νοιαζόταν. Ένιωθε τρομερά πληγωμένη από τη φανερή αδιαφορία που αντιμετώπιζε. Τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει για να αποφύγουν αυτή την κατάσταση; Ποια είναι τα μαθήματα που χρειάζονται να μάθουν; H Kατερίνα: Μήπως θα πρέπει να μάθει ότι: v Αξίζει την αγάπη και το σεβασμό, ακόμα κι όταν δεν είναι υπεράνθρωπος; v Δεν βοηθάει τους άλλους κάνοντας εκείνη τη δική τους δουλειά ή μην αφήνοντάς τους να αναλάβουν τις ευθύνες τους; v Μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στις ικανότητες των άλλων ή να τους επιτρέπει να εξελιχθούν μέσα από τα λάθη τους; v Μπορεί να εκφράζει τις ανάγκες της χωρίς να παραπονιέται ή να κατηγορεί τους άλλους και να πιστέψει ότι είναι πολύ φυσικό να θέλουν εκείνοι να την υποστηρίξουν για να καλύψει τις ανάγκες της; v Μπορεί να ξεκουράζεται όταν είναι κουρασμένη, ακόμη και όταν όλα γύρω της δεν είναι τέλεια. Ο Πέτρος: Μήπως το μάθημά του είναι να: v Πιστέψει στον εαυτό του, την εξυπνάδα και τις ικανότητές του; v Μετράει την αξία του όχι από τα επιτεύγματά του, αλλά από την καρδιά και το χαρακτήρα του; v Ενεργοποιεί τον εαυτό του και να προσφέρει περισσότερα; v Εργαστεί με τα παιδικά του χρόνια και να απελευθερωθεί από τους λανθασμένους προγραμματισμούς του; Oι άλλοι: Ίσως θα πρέπει να μάθουν να:

20 Καταστάσεις & Μαθήματα 21 v Eίναι πιο υπεύθυνοι και δραστήριοι στις υποχρεώσεις και τη δουλειά τους; v Αφουγκράζονται τις ανάγκες της Κατερίνας, πίσω από τα παράπονα και τις κατηγορίες της και να τη βοηθούν, ακόμα κι όταν εκείνη δεν έχει εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους να κάνουν σωστά κάποια δουλειά; v Aκούν και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Κατερίνας, ακόμα κι όταν εκείνη δεν μπορεί να τις εκφράσει; Σ αυτό το βιβλίο θα ερευνήσουμε πολλές από αυτές τις δυνατότητες, καθώς και τον τρόπο που μπορούμε να πάρουμε αυτά τα μαθήματα. v v v v v Καταστάσεις & Μαθήματα Νο. 3 ΑΤΑΙΡΙΑΣΤΟΙ H Ελισάβετ και ο Μάρκος δεν έχουν τίποτε κοινό. Δεν μπορούν να επικοινωνήσουν. Και οι δύο νιώθουν μοναξιά, απογοήτευση και αδικία. Είναι ν απορεί κανείς γιατί παντρεύτηκαν, αφού έχουν εντελώς διαφορετικά ενδιαφέροντα και απόψεις για κάθε τι. Ο έρωτας ή σε μερικές περιπτώσεις η έλξη των αντιθέτων μπορεί να μας φέρει κοντά, επειδή έχουμε κάτι να μάθουμε ο ένας από τον άλλον. Όταν περάσει η επίδραση του πρώτου ενθουσιασμού, ανακαλύπτουμε ότι είμαστε παντρεμένοι με κάποιον, ο οποίος ενσωματώνει πολλές συμπεριφορές που μας ενοχλούν ή που έχει ξεκάθαρα διαφορετικές ανάγκες ή ένα διαφορετικό σύστημα αξιών από εμάς. Αυτό το πρόβλημα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι η Ελισάβετ έχει αρχίσει να αναζητά τον εαυτό της μέσα από σεμινάρια αυτοανάλυσης και αυτογνωσίας. Έχει αρχίσει να κινείται σε νέες κατευθύνσεις, κάτι που ο Μάρκος απορρίπτει. Έτσι το χάσμα ανάμεσά τους μεγαλώνει. Και οι δύο νιώθουν προδομένοι, γιατί και οι δύο θέλουν κάποιον που να συμφωνεί μαζί τους και να μοιράζεται τις αντιλήψεις τους για το πώς πρέπει να είναι ένας άνδρας ή μια γυναίκα. Ο Μάρκος θέλει εκείνη να βρίσκεται περισσότερο στο σπίτι και να προσέχει αυτόν και τα παιδιά τους αποκλειστικά. Τη θέλει πιο κοκέτα και να συμφωνεί μαζί του σε όλα. Η Ελισάβετ τον θέλει πιο ευαίσθητο και πιο εκδηλωτικό στα συναισθήματά του. Θα ήθελε να μοιραστεί μαζί του τις ψυχολογικές και φιλοσοφικές ανακαλύψεις της. Αυτός, όχι μόνο δεν ενδιαφέρεται, αλλά φοβάται γιατί εκείνη ασχολείται με κάτι άλλο, εκτός από αυτόν, και ακόμα γιατί μπορεί, ίσως, να γίνει καλύτερη σε κάτι από αυτόν. Αυτό είναι απαράδεκτο για έναν άνδρα και έτσι προσπαθεί, μέσα

21 22 Σχέσεις Συνειδητής Aγάπης από το ρόλο του τρομοκράτη, να τη σταματήσει. Η Ελισάβετ, αφού επί τόσα χρόνια έχει παίξει το ρόλο του θύματος, τώρα, με τις καινούργιες ψυχολογικές της ικανότητες, έχει γίνει ένα τέλειος ανακριτής, ανταποδίδοντας τις επιθέσεις του με την ανάλυση των φόβων και των συμπλεγμάτων του. Αυτό εξοργίζει το Μάρκο, που μπαίνει περισσότερο στο ρόλο του τρομοκράτη, απειλώντας την ότι θα τη δείρει, αν δε σταματήσει αυτές τις «ψυχολογικές βλακείες». Πού θα καταλήξει αυτό αν ο καθένας τους δεν μάθει το δικό του μάθημα; Τι χρειάζεται να μάθουν; H Ελισάβετ: Μήπως το μάθημά της είναι να: v Βοηθήσει τον άνδρα της να νιώθει πιο ασφαλής μαζί της; v Δείξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα δικά του ενδιαφέροντα; v Κατανοήσει ότι και οι δύο παίζουν το παιχνίδι τού «ποιος έχει δίκιο;»; v Σταματήσει αυτό το παιχνίδι; v Εφαρμόζει την ανάλυση μόνο στον εαυτό της και να μην τη χρησιμοποιεί σαν ένα όπλο εναντίον του άντρα της; v Θυσιάζει πότε-πότε αυτό που θέλει, για να τον βοηθήσει να νιώσει πιο ασφαλής και ότι τον αγαπάει; v Ακολουθήσει τα πραγματικά της ενδιαφέροντα και να τον αφήσει να γίνει υπεύθυνος για τη δική του πραγματικότητα; Ή μήπως και τα δύο; v Θυμάται ότι αυτός ακριβώς είναι ο άνδρας που της χρειάζεται για την εσωτερική της ανάπτυξη, ότι δεν είναι το θύμα, ότι δεν έχει γίνει κανένα λάθος κι ότι δεν θα μπορούσε να εξελιχθεί καλύτερα με κάποιον άλλο; Ο Μάρκος: Μήπως χρειάζεται να: v Νιώσει εσωτερικά ασφαλής; v Κατανοήσει καλύτερα και να φοβάται λιγότερο τις ανάγκες και τις δραστηριότητες της γυναίκας του; v Πλησιάσει περισσότερο τη γυναίκα του και να μοιραστεί τα ενδιαφέροντά της; v Δείχνει περισσότερη στοργή και αγάπη στη γυναίκα του; v Επαναξιολογήσει τα πρότυπά του για την ιδανική σύζυγο, ώστε να μπορέσει να δεχτεί τη γυναίκα του όπως είναι, παρά να την πιέζει να γίνει αυτή που εκείνος θα ήθελε να είναι; Και οι δυο: Ίσως και οι δυο χρειάζεται να: v Θυμούνται ότι ο ένας είναι ο δάσκαλος του άλλου και έτσι ο καθένας να πλησιάσει τον άλλον με αγάπη, με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή καρδιά. v Εγκαταλείψουν το παιχνίδι τού «ποιος έχει δίκιο» και να το αντικαταστήσουν με την αγάπη και την προσοχή προς τον άλλο. v Νιώθουν την ανάγκη να είναι ο ένας κοντά στον άλλο, ακόμα και όταν διαφωνούν. Βέβαια, αυτό απαιτεί έναν μεγάλο βαθμό εσωτερικής ασφάλειας και αυτοπαραδοχής και από τις δυο πλευρές. Και οι δυο θα ωφεληθούν από τις ασκήσεις που υπάρχουν σ αυτό το βιβλίο.

22 Aλληλεξάρτηση ή Aλληλοσυμπαράσταση; 23 KEΦAΛAIO 1 AΛΛHΛEΞAPTHΣH Ή AΛΛHΛOΣYMΠAPAΣTAΣH; Τώρα τελευταία, δύο νέες λέξεις χρησιμοποιούνται πολύ στην ψυχολογία των σχέσεων. Είναι οι λέξεις αλληλεξάρτηση και αλληλοσυμπαράσταση, που περιγράφουν δύο εντελώς διαφορετικούς τύπους σχέσεων. AΛΛHΛEΞAPTHΣH Αλληλεξάρτηση υπάρχει όταν δύο άτομα στηρίζονται ή εξαρτώνται το ένα από το άλλο. Έχουν χάσει την ικανότητά τους να νιώθουν ευτυχία μέσα τους και εξαρτώνται το ένα από τον άλλο για να νιώθουν ασφαλείς, να νιώθουν ότι αξίζουν. Πάρα πολύ συχνά, σε τέτοιου είδους σχέσεις, ο καθένας υπονομεύει τη δική του ευτυχία και δύναμη, γιατί φοβάται να είναι ευτυχισμένος και δυνατός, όταν ο άλλος δεν είναι. Και οι δύο αυτοπεριορίζονται από μια τέτοια σχέση, αντί να βοηθούν ο ένας τον άλλον να εξελιχθεί και να ωριμάσει εσωτερικά. H αλληλεξάρτηση γεννάει τον ανταγωνισμό και διάφορα άλλα παιχνίδια, με τα οποία ο ένας προσπαθεί να ελέγξει τον άλλον - συνήθως με το να τον τρομοκρατεί, να τον ανακρίνει, να τον κριτικάρει, να παίζει το θύμα ή να αποσύρεται στον εαυτό του και να γίνεται απόμακρος και ψυχρός. Σχέσεις αυτού του είδους πολύ συχνά καταλήγουν σε έναν φαύλο κύκλο, όπου κανένας δεν αλλάζει, κανένας δεν είναι ευτυχισμένος. Δίνονται πολλές υποσχέσεις ή εκτοξεύονται πολλές απειλές, ότι πολλά πρόκειται να αλλάξουν, αλλά τελικά δεν γίνεται απολύτως τίποτα. Νιώθουμε υπεύθυνοι για την πραγματικότητα του άλλου και δεν αντέχουμε να τον βλέπουμε δυστυχισμένο. Προσπαθούμε να αλλάξουμε τη διάθεση του για να έχουμε εμείς ηρεμία και όχι γιατί είναι το καλύτερο γι αυτόν. Μέχρις ότου εκείνος αλλάξει, δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι. H ηρεμία μας εξαρτάται από την ηρεμία του άλλου. Όταν υπάρχει αλληλεξάρτηση, επειδή φοβόμαστε, αποφεύγουμε να λέμε όλη την αλήθεια στον άλλον, ίσως μερικές φορές ακόμα και στον ίδιο τον εαυτό μας. H επικοινωνία γίνεται πια μόνο μέσα από την κριτική και τους καβγάδες, που ανακυκλώνονται συνεχώς. Οι περισσότεροι καβγάδες, βέβαια, ξεκινούν από το πανάρχαιο παιχνίδι τού «ποιος έχει δίκιο». Όταν είμαστε εξαρτημένοι από κάποιον, πάρα πολύ συχνά απαρνιόμαστε τις

23 24 Σχέσεις Συνειδητής Aγάπης δικές μας ανάγκες και μερικές φορές ακόμα και τις αξίες μας, προκειμένου να εξασφαλίσουμε την παραδοχή και την επιδοκιμασία του. Και τελικά, ανακαλύπτουμε ότι, όχι μόνον αγνοούμε τις ανάγκες μας, αλλά κάνουμε και πράγματα που δε θέλουμε να κάνουμε και ούτε καν τα πιστεύουμε. AΛΛHΛOΣYMΠAPAΣTAΣH Στην αλληλοσυμπαράσταση νιώθουμε πάρα πολύ κοντά ο ένας στον άλλον και θέλουμε να μοιραστούμε τη ζωή μας, χωρίς να νιώθουμε εξάρτηση. Δεν πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι αν είμαστε μόνοι μας ή με κάποιον άλλον. Θέλουμε ο άλλος να είναι ευτυχισμένος και κάνουμε οτιδήποτε μπορούμε για να τον βοηθήσουμε. Ωστόσο, δεν πιστεύουμε ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την ευτυχία του κι έτσι εμείς μπορούμε να συνεχίσουμε να είμαστε χαρούμενοι ακόμα κι αν εκείνος δεν είναι. Θεωρούμε αυτή τη σχέση σαν μια διαδικασία ανάπτυξης και γνωρίζουμε ότι αυτό που είναι ουσιαστικό σε αυτήν την ανάπτυξη είναι το να είμαστε ειλικρινείς και με τον εαυτό μας και τον άλλον. Έτσι, μαθαίνουμε να είμαστε ειλικρινείς ακόμα και για το παραμικρό που σκεφτόμαστε ή νιώθουμε. Αγαπάμε τον άλλον και θέλουμε κι εκείνος να εξελιχθεί και να πετύχει σε αυτό που έχει επιλέξει. Δεν υπάρχει ανταγωνισμός, μόνο αμοιβαίος σεβασμός και υποστήριξη. Δεν υπάρχει καμιά ζήλια, όταν ο άλλος πετύχει, αλλά μόνο χαρά για την επιτυχία του. Όταν υπάρχει αλληλοσυμπαράσταση αναλαμβάνουμε 100% την ευθύνη για την πραγματικότητά μας και επιτρέπουμε και στον άλλον να κάνει το ίδιο. Δεν περιμένουμε από εκείνον να λύσει τα προβλήματά μας ή να μας κάνει ευτυχισμένους. Αυτό είναι δική μας δουλειά. Επίσης, συνειδητοποιούμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τον άλλον ευτυχισμένο. Μπορούμε να αγαπάμε και να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλον, αλλά δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ο ένας την πραγματικότητα του άλλου. ΠPOXΩPΩNTAΣ AΠO THN AΛΛHΛEΞAPTHΣH ΣTHN AΛΛHΛOΣYMΠAPAΣTAΣH Σε μια σχέση αλληλοσυμπαράστασης μαθαίνουμε να αντιμετωπίζουμε το φόβο μας μήπως γίνουν ιδιαίτερα στενές οι σχέσεις μας με τον άλλον. Πάντοτε, στην αρχή, τα πράγματα δεν είναι πολύ εύκολα, γιατί φοβόμαστε το πολύ «δέσιμο». Μερικοί από τους φόβους μας μπορεί να είναι: v Δεν του αξίζω, κι αν με γνωρίσει καλά μπορεί να μην με θέλει πια. v Μπορεί να με πληγώσει, να με απορρίψει ή να με προδώσει. v Μπορεί να με εγκαταλείψει και δεν πιστεύω ότι θα μπορέσω να το αντιμετωπίσω αυτό. v Θα χάσω την ελευθερία μου. v Δεν θα είμαι πια ο εαυτός μου.

24 Aλληλεξάρτηση ή Aλληλοσυμπαράσταση; 25 v Μπορεί να με εκμεταλλευτεί. v Δεν αντέχω τις ευθύνες μιας σχέσης. v H σχέση μπορεί να αποτύχει. Ένα μέρος της σχέσης αλληλοσυμπαράστασης είναι το να μπορούμε να έχουμε μια πολύ στενή σχέση με κάποιον, αλλά να είμαστε συγχρόνως και ανεξάρτητοι. Βέβαια, πολύ λίγοι είναι εκείνοι που έχουν καταφέρει να βρουν αυτήν την ισορροπία. Μερικοί, ιδίως οι γυναίκες, έχουν καταπληκτική ικανότητα στο να δημιουργήσουν μια στενή σχέση, αλλά δυσκολεύονται να είναι ευτυχισμένοι όταν είναι μόνοι τους. Άλλοι, ιδιαίτερα οι άνδρες, είναι πιο εύκολο να είναι μόνοι, παρά να δημιουργήσουν μια στενή προσωπική σχέση. Βέβαια, αναφερόμαστε σε γενικότητες και, φυσικά, υπάρχουν πολλές εξαιρέσεις. Μερικές συμπεριφορές, που πιθανόν να δείχνουν κάποιο φόβο για στενή σχέση, μπορεί να είναι: v Κλεινόμαστε και αποφεύγουμε μια βαθιά και ουσιαστική επαφή με τους άλλους. v Δημιουργούμε, με το νου μας, δήθεν ελαττώματα του άλλου, για να δικαιολογηθούμε που δεν προχωράμε σε μια στενότερη σχέση. v Γινόμαστε συναισθηματικά αναίσθητοι και χάνουμε την επαφή μας με τα δικά μας συναισθήματα. v Στήνουμε καβγάδες, για να δημιουργήσουμε μια απόσταση από τον άλλον. v Μπορεί υποσυνείδητα να δημιουργήσουμε μια αρρώστια, που θα μας εμποδίσει να συνδεθούμε στενότερα με κάποιον. v Έχουμε την τάση να ζούμε στο παρελθόν, αποφεύγουμε το παρόν και, κατά συνέπεια, την επαφή με τον άλλον. v Μπορεί να απορροφηθούμε από τη δουλειά μας ή από κάποιο χόμπι ή δραστηριότητα, μόνο και μόνο για να αποφύγουμε τον άλλον. v Μπορεί να φερθούμε κάπως απότομα σε κάποιον, με σκοπό να τον κρατήσουμε σε απόσταση. v Μπορεί να κριτικάρουμε ή να απορρίπτουμε κάποιον, για να τον κρατήσουμε σε απόσταση. Αυτές οι αντιδράσεις είναι ακόμα πιο εμφανείς όταν ο άλλος λειτουργεί μέσα από τους ρόλους του τρομοκράτη, του ανακριτή, του θύματος ή του απόμακρου. Οι αντιδράσεις αυτές είναι αμυντικοί μηχανισμοί που, δυστυχώς, σπάνια μάς προστατεύουν, αλλά, αντίθετα, μας εγκλωβίζουν σε μια ζωή χωρίς αγάπη και εξέλιξη. Ωστόσο, όπως φοβόμαστε να έχουμε στενές επαφές με κάποιον, φοβόμαστε επίσης να είμαστε μακριά του. Είναι όπως λέμε «εμείς μαζί δεν κάνουμε και χώρια

25 26 Σχέσεις Συνειδητής Aγάπης δεν μπορούμε». Πότε λοιπόν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι; Αυτή είναι η φύση της αλληλεξάρτησης: ο φόβος να είσαι και ο φόβος να μην είσαι πολύ συνδεδεμένος. XPEIAZOMAΣTE ΠPOΣΩΠIKO XΩPO KAI XPONO H μετάβασή μας στην αλληλοσυμπαράσταση σημαίνει ξεπέρασμα του φόβου της απομάκρυνσης. Αυτό δεν σημαίνει ότι χωρίζουμε, αλλά ότι μπορούμε να νιώθουμε άνετα όταν ο άλλος ζητάει προσωπικό χώρο και χρόνο, για να ασχοληθεί με πράγματα που τον ενδιαφέρουν. Μπορεί να θέλει να πάει μόνος του έναν περίπατο ή να ακούσει μουσική ή να προσευχηθεί ή να παρακολουθήσει μια διάλεξη ή ένα σεμινάριο. Εκείνος μπορεί να θέλει να βγει έξω με παλιούς του φίλους. Εκείνη μπορεί να θέλει να περάσει μια βραδιά με παλιές της συμμαθήτριες. Υπάρχουν στιγμές που μπορεί να μην θέλουμε να κάνουμε τίποτα το ιδιαίτερο, αλλά απλά να θέλουμε να μείνουμε λιγάκι μόνοι μας. Αυτό το χρειαζόμαστε, πότε- πότε, για να χαλαρώσουμε πιο βαθιά και για να ανανεώσουμε την ενέργεια του σώματός μας. Πολλές φορές όταν είμαστε με άλλους, βρισκόμαστε σε συνεχή ένταση, ίσως επειδή χρειάζεται να συζητήσουμε μαζί τους ή να τους εξυπηρετήσουμε με κάποιον τρόπο. Κάποιες φορές, που νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να είμαστε ο αληθινός εαυτός μας, έχουμε την ανάγκη να μένουμε μόνοι μας, χωρίς να έχουμε άλλους γύρω μας. Δυστυχώς, πάρα πολλοί σύντροφοι δεν νιώθουν άνετα να αφιερώσουν κάποια ώρα αποκλειστικά στον εαυτό τους, αλλά ούτε και να το επιτρέψουν στον άλλον. Μερικοί λόγοι γι αυτό είναι: v Νιώθουμε ότι ο άλλος μάς εγκαταλείπει ή φοβόμαστε ότι θα νιώσει ότι τον εγκαταλείπουμε. v Φοβόμαστε ότι ο άλλος δεν μπορεί να φροντίσει τον εαυτό του ή εμείς δεν έχουμε μάθει να φροντίζουμε τον εαυτό μας. v Σκεπτόμαστε: «Αν με αγαπούσε πραγματικά θα ήθελε να είναι πάντα μαζί μου. Θα έπρεπε πάντα να με προτιμάει από τους φίλους του. Το ζευγάρι πρέπει να είναι πάντα μαζί». v Σε μερικές Μεσογειακές ή Αραβικές χώρες είναι αδιανόητο στους άνδρες ότι οι γυναίκες τους θα μπορούσαν να αφήσουν το σπίτι και να έχουν άλλα ενδιαφέροντα, πέρα από την οικογένεια. Αυτοί οι άνδρες ενοχλούνται ή νιώθουν ακόμα και μειωμένοι με το γεγονός ότι μπορεί η γυναίκα τους να απολαμβάνει μια σειρά διαλέξεων ή μια μικρή εκδρομή με τις φίλες της. Φοβούνται ίσως ότι θα χάσουν τον έλεγχο επάνω της, κάτι που τους είναι πολύ σημαντικό για να νιώθουν ασφάλεια, να νιώθουν ότι είναι άνδρες. H αλήθεια είναι ότι μερικοί από μας δεν μπορούμε να διασκεδάσουμε όταν είμαστε μόνοι μας. Δεν έχουμε ενδιαφέροντα με τα οποία να ασχοληθούμε. Όλη μας η ενέργειά μας είναι εγκλωβισμένη μέσα στον άλλον και όταν αυτός ή αυτή δεν είναι μαζί μας, δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, πώς να περάσουμε την ώρα μας. Κι αυτός είναι ο λόγος που πολλοί άνθρωποι, όταν είναι μόνοι τους για κάποια ώρα,

26 Aλληλεξάρτηση ή Aλληλοσυμπαράσταση; 27 το πρώτο που κάνουν είναι να τηλεφωνήσουν σε κάποιον ή να ανοίξουν την τηλεόραση. Προχωρώντας από την αλληλεξάρτηση προς την αλληλοσυμπαράσταση καλούμαστε να αντιμετωπίζουμε αυτούς τους φόβους και να μπορούμε να νιώθουμε ευτυχισμένοι και ικανοποιημένοι, ακόμα κι όταν ο αγαπημένος μας δεν είναι κοντά μας για μια μικρή χρονική περίοδο. ΛEΠTEΠIΛEΠTA ΠPOBΛHMATA Ένα άλλο πρόβλημα της αλληλεξάρτησης είναι ότι τείνουμε να λειτουργούμε υποσυνείδητα ή μηχανικά σε σχέση με ορισμένα προβλήματα που προκύπτουν, όταν έχουμε απορροφηθεί μέσα στους ρόλους του τρομοκράτη, του ανακριτή, του θύματος ή του απόμακρου. Μερικά από τα προβλήματα που μπορούν να μας παρακινήσουν σ αυτούς τους ρόλους είναι: v Μπορούμε να εμπιστευτούμε τον άλλον ή όχι; Μπορεί να μας εγκαταλείψει. Μπορεί να μας απατήσει. Μπορεί να μας πληγώσει. Μπορεί να προσπαθήσει να μας καταπιέσει. Έτσι λοιπόν μπαίνουμε σ αυτούς τους «προστατευτικούς» αμυντικούς ρόλους και ενεργούμε υποσυνείδητα χωρίς αγάπη και πραγματική επικοινωνία. v Το θέμα της εξουσίας, της δύναμης και του ελέγχου. Ποιος από τους δύο θα αποφασίσει τι θα γίνει; Ποιος θα επιβληθεί στον άλλον; Ποιος θα έχει το «πάνω χέρι»; Υποσυνείδητα, παίζουμε παιχνίδια για δύναμη και έλεγχο, για να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας. v Τα συναισθήματά μας, που αφορούν στην αυτοεκτίμησή μας, είναι πάντοτε πολύ εύθραυστα και ταράζονται εύκολα από την απόρριψη και διάφορες συμπεριφορές του άλλου, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε, υποσυνείδητα, σε παιχνίδια και ρόλους, για να προασπίσουμε την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. v Yπάρχουν μέσα μας διάφορα συναισθήματα που έχουμε καταπιέσει πολλά χρόνια. Mπορεί να γεννήθηκαν από αυτή τη σχέση ή από παλαιότερες. Αυτά τα συναισθήματα μάς είναι πολύ δυσάρεστα και γι αυτό προσπαθούμε να τα κρύψουμε. Όλες αυτές οι υποσυνείδητες αντιδράσεις μαραίνουν το δυναμικό μας και εμποδίζουν μια ειλικρινή επικοινωνία. v Τα σεξουαλικά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται εύκολα, γιατί έχουμε μια ενδογενή ντροπή για τις σεξουαλικές μας ανάγκες και, επίσης, επειδή η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, σαν άνδρες και γυναίκες, είναι απόλυτα συνδεδεμένη με το πόσο έλκουμε σεξουαλικά το σύντροφό μας. Δυστυχώς, αυτά τα προβλήματα σπάνια συζητιούνται με ειλικρίνεια και ωριμότητα, για να βρεθεί μια λύση. Συνήθως, προσπαθούμε να πάρουμε αυτό που θέλουμε μέσα από ρόλους: κατηγορώντας, απειλώντας, κριτικάροντας, αποφεύγοντας, παίζοντας το ρόλο του θύματος κλπ. Χρειάζεται, όμως, να αποκτήσουμε την ικανότητα να συζητήσουμε αυτές τις ανάγκες μας με ειλικρίνεια και ωριμότητα, ώστε να μπορέσει ο καθένας μας να πάρει ό,τι χρειάζεται από αυτήν τη συνειδητή σχέση αγάπης. Θα πρέπει να αποκτήσουμε την ικανότητα να μιλάμε για το φόβο μας μήπως πληγωθούμε, για τα

27 28 Σχέσεις Συνειδητής Aγάπης παιχνίδια που βλέπουμε ότι παίζουμε για έλεγχο και εξουσία, για τις αμφιβολίες σχετικά με την αξία μας, για τα καταπιεσμένα βαθύτερα συναισθήματά μας, για τις σεξουαλικές μας ανάγκες ή ακόμα και για τη μη ύπαρξη σεξουαλικών αναγκών. Έτσι, λοιπόν, χρειάζεται να κάνουμε τις επιλογές μας. Μπορούμε να αφήσουμε αυτά και άλλα προβλήματα να καταστρέφουν σιωπηρά την ευτυχία και τη σχέση μας και, πολύ συχνά, την υγεία μας ή, αντίθετα, μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε άμεσα αναλύοντας και κατανοώντας τα. α. Να εντοπίσουμε τι είναι αυτό που πραγματικά νιώθουμε και τι είναι αυτό που πραγματικά σκεπτόμαστε. β. Να το εξετάσουμε, να το αναλύσουμε και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι ακριβώς είναι αυτό που νιώθουμε και χρειαζόμαστε, γιατί το νιώθουμε και γιατί το χρειαζόμαστε. γ. Να αναλάβουμε την ευθύνη των αναγκών μας, των συναισθημάτων και της κατάστασης της ζωής μας. Και κάτι ακόμα: να μην κατηγορούμε τον άλλον γι αυτό που νιώθουμε ή που δημιουργούμε στη ζωή μας. δ. Όταν αναλαμβάνουμε αυτήν την ευθύνη, μοιραζόμαστε με τον αγαπημένο μας αυτό που ανακαλύψαμε χωρίς κριτική ή κατηγορία. ε. Κάνουμε εσωτερική εργασία, για να απελευθερωθούμε από οτιδήποτε πιστεύουμε ότι εμποδίζει την ευτυχία μας. στ. Εργαζόμαστε με τον άλλο, για να βρούμε εξωτερικές λύσεις που θα ικανοποιούν και τους δυο μας. ΞANAΔHMIOYPΓΩNTAΣ THN ΠAIΔIKH MAΣ HΛIKIA Ένας άλλος τρόπος να προχωρήσουμε από την αλληλεξάρτηση στην αλληλοσυμπαράσταση είναι να απελευθερωθούμε από τους παιδικούς προγραμματισμούς μας. Πολλοί από μας τείνουμε να ξαναδημιουργούμε τον έναν ή και τους δύο γονείς μας στο πρόσωπό του συντρόφου μας. Υποσυνείδητα, διαλέγουμε κάποιον που, είτε μοιάζει πολύ είτε είναι εντελώς αντίθετος από τους γονείς μας. Έτσι, λοιπόν, πορευόμαστε μέσα από διάφορα δράματα που δημιουργήθηκαν στα παιδικά μας χρόνια. Αν λειτουργήσουμε υποσυνείδητα σε σχέση με αυτά τα προβλήματα του παρελθόντος, τότε το μόνο που κάνουμε είναι να υπονομεύσουμε και να δηλητηριάσουμε την ευτυχία και τη σχέση μας. Πόσες φορές συζητώντας με άτομα, που έχουν δυσκολία με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, καταλήξαμε στο ξεκάθαρο συμπέρασμα ότι απλά ξαναδημιουργούν αυτό που έγινε με τον έναν ή και τους δύο γονείς τους και ότι, αν δεν εργαστούν για να μεταμορφώσουν αυτό που έγινε στο παρελθόν, οι πιθανότητες αρμονίας στην τωρινή τους σχέση είναι ελάχιστες. Για παράδειγμα: Η Μαρία και ο Γιάννης αγαπούν και σέβονται ο ένας τον άλλον, αλλά βασανίζονται από συνεχείς καβγάδες και συγκρούσεις, με αποτέλε-