ÁÈÇÍÁ 2016 ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 Η Έγκαιρη Ανίχνευση και Αντιμετώπιση

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ÁÈÇÍÁ 2016 ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 Η Έγκαιρη Ανίχνευση και Αντιμετώπιση"

Transcript

1 28:2 ΠροβλημάτΑ Ψυχικής Υγείας Εφήβων στην ΠΦΥ ÁÈÇÍÁ 2016 ÁÈÇÍÁ 2016 ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 Η Έγκαιρη Ανίχνευση και Αντιμετώπιση Προβλημάτων Ψυχικής Υγείας Εφήβων στην ΠΦΥ

2 EÐÉÌÅËÅÉÁ ÅÊÄÏÓÇÓ Δ.Κ. Αναγνωστόπουλος, Ε. Λαζαράτου, Γ. Γιαννακόπουλος ÁÈÇÍÁ 2016 ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 Η Έγκαιρη Ανίχνευση και Αντιμετώπιση Προβλημάτων Ψυχικής Υγείας Εφήβων στην ΠΦΥ

3 ÐEPIEXOMENA Διοικητικο Συμβουλιο Πρόεδρος Γ. Κουρακλησ Αντιπρόεδρος Σ.Γ. Παπαγεωργιου Γεν. Γραμματέας Ε. Θηραιοσ Ειδ. Γραμματέας Θ.Γ. Βραχλiωτησ Ταμίας Μ. Σαμαρκοσ Μέλη Ε.Δ. Βογιατζακησ Σ. Ηρακλειανου Γ. Μαντζαρησ Δ.Τ. Μπουμπασ 1. Ψυχοπαθολογία της εφηβείας: Χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες... 7 Δημήτρης Κ. Αναγνωστόπουλος, Γιώργος Γιαννακόπουλος 2. Η αναμόρφωση της ταυτότητας στην εφηβεία και οι κίνδυνοι για παροδική ή χρόνια ψυχοπαθολογία Χρήστος Ζερβής 3. Η διαγνωστική εκτίμηση του εφήβου Ελένη Λαζαράτου 4. Οι ψυχώσεις κατά την εφηβική ηλικία Νίκος Ζηλίκης 5. Κατάθλιψη στην εφηβεία Γιώργος Γιαννακόπουλος 6. Η ψυχική οικονομία των διαταραχών πρόσληψης τροφής: Ψυχογενής ανορεξία, βουλιμία, επεισοδιακή υπερφαγία Ευγενία Σουμάκη, Κωνσταντίνα Μαγκλάρα 7. Απαντήσεις Copyright IáôñéêÞ Åôáéñåßá Áèçíþí ÉSSN

4 1. Ψυχοπαθολογία της εφηβείας: Χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες Δημήτρης Κ. Αναγνωστόπουλος 1, Γιώργος Γιαννακόπουλος 2 ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ Η εφηβεία ορίζεται ως η εξελικτική διεργασία στη ζωή του ανθρώπου που αρχίζει βιολογικά με τις μεταβολές της φυσιολογίας της ήβης και τελειώνει ψυχολογικά με την απόκτηση της ταυτότητας του εαυτού και του φύλου, καθώς και του αισθήματος της ανεξαρτησίας και σηματοδοτεί την ενηλικίωση του. Η εφηβική περίοδος διακρίνεται σε τρία στάδια: την πρώιμη εφηβεία (11-14 έτη), τη μέση εφηβεία (14-17 έτη) και την όψιμη εφηβεία (17-21 έτη). Σύμφωνα με την ψυχοδυναμική προσέγγιση, οι βασικές ψυχικές διεργασίες που βρίσκονται σε λειτουργία κατά την περίοδο της εφηβείας είναι η αναβίωση της παιδικής σεξουαλικότητας, η αίσθηση απώλειας του αντικειμένου, το συναισθηματικό εκκρεμές, η διεργασία αποχωρισμού-εξατομίκευσης και η διαδικασία αποϊδανικοποίησης. Είναι αναγκαίο να βλέπουμε την εφηβεία και την ψυχολογική εξέλιξη σαν μια συνέχεια όπου κάθε εξελικτική φάση παίζει σπουδαίο ρόλο και καθορίζει το πώς θα διαμορφωθούν τα επόμενα στάδια. Στην εφηβεία κάθε λύση για ένα πρόβλημα που απασχολεί τον έφηβο επηρεάζει το πώς θα βιώσει την υπόλοιπη περίοδο της εφηβείας. Η πορεία προς την κατάκτηση των αναπτυξιακών επιτευγμάτων της εφηβείας διαδραματίζεται μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο και επηρεάζεται σημαντικά από τα χαρακτηριστικά του εφήβου και των γονέων του. Το μέσο ποσοστό οποιασδήποτε ψυχιατρικής διαταραχής στην εφηβεία είναι 21.8%. Η μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικότητα σημαδεύεται από μία αύξηση στα συνολικά ποσοστά των ψυχιατρικών διαταραχών. Δεδομένου ότι πολλές από τις ψυχιατρικές διαταραχές δεν έχουν θορυβώδη ή αντικειμενικά μετρήσιμα συμπτώματα, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι για- 1 Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής, Διευθυντής Παιδοψυχιατρικής Κλινικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2 Παιδοψυχίατρος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 7

5 8 τροί πρέπει να είναι σε εγρήγορση όταν παρουσιαστούν προειδοποιητικά σημεία ενδεικτικά ψυχιατρικών διαταραχών. Η ευερεθιστότητα, ο θυμός, η κοινωνική απομόνωση που επιμένουν, καθώς και σημαντικές αλλαγές στην όρεξη ή τον ύπνο, είναι τα πιο συχνά προειδοποιητικά σημεία σε αυτή την αναπτυξιακή περίοδο. Οι ψυχιατρικές διαταραχές έχουν σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τους ίδιους τους εφήβους, τους γονείς τους, τους φίλους τους, αλλά και για το σύστημα υπηρεσιών (όπως τα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης). Οι περισσότερες ψυχιατρικές διαταραχές της εφηβείας είναι θεραπεύσιμες, αν και μπορεί να διαφέρει κάθε φορά αυτό που θα φέρει θεραπευτικό αποτέλεσμα σε κάθε ψυχιατρική διαταραχή και σε κάθε μεμονωμένο έφηβο. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εφηβική ψυχιατρική ασχολείται με την ψυχοπαθολογία που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας 1 καθορίζει τα χρόνια της εφηβείας από τα 10 έως τα 19 έτη. Η εφηβεία ορίζεται ως η εξελικτική διεργασία στη ζωή του ανθρώπου που αρχίζει βιολογικά με τις μεταβολές της φυσιολογίας της ήβης και τελειώνει ψυχολογικά με την απόκτηση της ταυτότητας του εαυτού και του φύλου, καθώς και του αισθήματος της ανεξαρτησίας και σηματοδοτεί την ενηλικίωση του. Η ενηλικίωση κοινωνικά γίνεται αποδεκτή με άλλο τρόπο και σε διαφορετικό χρόνο, σύμφωνα με τις πολιτισμικές αξίες της κάθε κοινωνίας. Έτσι η εφηβεία από την σύγχρονη ψυχιατρική σκοπιά αντιμετωπίζεται ως το σύνολο των ψυχολογικών αναπτυξιακών διαδικασιών που συνδέονται με τις ωριμοποιητικές μεταβολές της ήβης, δια μέσου των συγκεκριμένων ιστορικών και κοινωνικών συνθηκών 2,3. Οι αναφορές στα ψυχολογικά προβλήματα των εφήβων ξεκινούν από την αρχαιότητα αλλά μετά τη βιομηχανική επανάσταση, η παιδική και η εφηβική ηλικία γίνονται αντικείμενο της επιστημονικής έρευνας. Η καθιέρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και τα τεράστια μεταναστευτικά κύματα, από την επαρχία στην πόλη και από την μία χώρα στην άλλη έφεραν στο προσκήνιο τα ψυχολογικά προβλήματα των παιδιών και των εφήβων. Το σύγχρονο ενδιαφέρον για την εφηβική ψυχιατρική αρχίζει από τη δεκαετία του 1960 με την αναγνώριση της σημασίας της εφηβείας για την διαμόρφωση της ενήλικης προσωπικότητας, τα κινήματα των νέων στις δεκαετίες 1960 και 1970 και τη δραματική αύξηση των παραγόντων κινδύνου για την ανάπτυξη ψυχιατρικών διαταραχών εξαιτίας των σύγχρονων κοινωνικών μεταβολών. Το 1990 η Ευρωπαϊκή Ένωση Μονοειδικοτήτων μετονομάζει την ειδικότητα της παιδοψυχιατρικής σε ψυχιατρική του παιδιού και του εφήβου 2,3. Αν επιχειρούσαμε να συνοψίσουμε το «λεξιλόγιο» της εφηβείας, αυτό θα περιλάμβανε ενδεικτικά τα εξής: Μείζονες ψυχολογικές αλλαγές. Ρευστότητα. Προηγούμενες εμπειρίες ζωής. Δομή και λειτουργία της οικογένειας. Κοινωνικοί δεσμοί. Ψυχοπιεστική περίοδος. Αναζητήσεις. Φρεσκάδα και ζωντάνια. Επιθετικότητα. Αυτονομία. Ανεξαρτητοποίηση. «Κρίση της εφηβείας». 2. ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ Τα χαρακτηριστικά και κυρίαρχα θέματα της πρώιμης εφηβείας, η οποία τυπικά εκτείνεται από τα 11 έως τα 14 έτη, συνοψίζονται στα εξής 4 : Χαλάρωση δομής της προσωπικότητας της λανθάνουσας περιόδου. Παρέα με άτομα του ιδίου φύλου. Παρουσία «κολλητού». Διανοητικοποίηση. Προοδευτική αποδέσμευση από τα πρωταρχικά αντικείμενα αγάπης. Εναλλαγές συμπεριφοράς. Αυτονόμηση και ανταγωνισμός με γονείς. Ζητάει βοήθεια από τους γονείς. Αυνανιστική δραστηριότητα. Ομάδα συνομηλίκων. Τα χαρακτηριστικά και κυρίαρχα θέματα της μέσης εφηβείας, η οποία τυπικά εκτείνεται από τα 14 έως τα 17 έτη, συνοψίζονται στα εξής 4 : Αναζήτηση και επίτευξη ετερόφυλων σχέσεων. Σαφής διαδικασία αποχωρισμού. Σύνδεση με τον κόσμο των ενηλίκων. Σχέσεις εφήβου γονέων. 9

6 10 Αναζήτηση προτύπων, φιλοσοφικών και ιδεολογικών τοποθετήσεων. Υπαρξιακά ερωτήματα. Να «τον αφήσουν ήσυχο». Τα χαρακτηριστικά και κυρίαρχα θέματα της όψιμης εφηβείας, η οποία τυπικά εκτείνεται από τα 17 έως τα 21 έτη, συνοψίζονται στα εξής 4 : Απαρτίωση εαυτού. Προσωπική ταυτότητα. Προσαρμογή στις κοινωνικές απαιτήσεις. Νιώθει σαν άντρας ή γυναίκα. Πιο σταθερές κοινωνικές και σεξουαλικές σχέσεις. Έτοιμος ψυχολογικά για ολοκληρωμένες σεξουαλικές σχέσεις. Το μέλλον του ανήκει. Περνά στη ζωή των ενηλίκων. Συνεργάσιμος και παραγωγικός. Σύμφωνα με την ψυχοδυναμική προσέγγιση, οι βασικές ψυχικές διεργασίες που βρίσκονται σε λειτουργία κατά την περίοδο της εφηβείας είναι η αναβίωση της παιδικής σεξουαλικότητας, η αίσθηση απώλειας του αντικειμένου, το συναισθηματικό εκκρεμές, η διεργασία αποχωρισμού-εξατομίκευσης και η διαδικασία αποϊδανικοποίησης. Η ειδική συμπτωματολογία της εφηβείας αντανακλά την προσπάθεια επίλυσης της κρίσης ή την αποτυχία αυτής της προσπάθειας. Επομένως, η ψυχοδυναμική οπτική μελετά ιδιαίτερα τη σχέση της ψυχοπαθολογίας με τις ειδικές διεργασίες της εφηβείας, όπως η εγκατάσταση της γενετήσιας σεξουαλικότητας, η ανάπτυξη της αυτονομίας και του αισθήματος ταυτότητας, αλλά ταυτόχρονα και τη διάρθρωση της ψυχοπαθολογίας με την ψυχική οργάνωση της λανθάνουσας περιόδου και των πρώτων αναπτυξιακών σταδίων. Είναι δύσκολο να ορισθεί με ακρίβεια πότε τελειώνει χρονολογικά η εφηβεία. Συχνά συμβαίνει για λόγους κοινωνικούς, πολιτισμικούς η εφηβεία να παρατείνεται και να παρατείνεται η ψυχολογική ή/και η οικονομική εξάρτηση του έφηβου από τους γονείς του. Είναι αναγκαίο να βλέπουμε την εφηβεία και την ψυχολογική εξέλιξη σαν μια συνέχεια όπου κάθε εξελικτική φάση παίζει σπουδαίο ρόλο και καθορίζει το πώς θα διαμορφωθούν τα επόμενα στάδια. Στην εφηβεία κάθε λύση για ένα πρόβλημα που απασχολεί τον έφηβο επηρεάζει το πώς θα βιώσει την υπόλοιπη περίοδο της εφηβείας. 3. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Τυπικά, το άτομο με το πέρας της εφηβείας και κατόπιν επιτυχούς επεξεργασίας των κυρίαρχων θεμάτων αυτής της περιόδου κατακτά τα εξής κρίσιμα αναπτυξιακά επιτεύγματα 4 : Αυτονομία και ανεξαρτητοποίηση. «Κάτοχος» του σώματός του, αίσθηση της ώριμης σωματικής του ανάπτυξης. Δόμηση και αποσαφήνιση της σεξουαλικής ταυτότητας και του ρόλου του φύλου. Εξεύρεση σεξουαλικού αντικειμένου. Ώριμες σεξουαλικές σχέσεις. Αίσθηση εαυτού. Σύστημα των δικών του αξιών, ιδεών και στάσεων προς τη ζωή. Ωστόσο, η πορεία προς την κατάκτηση αυτών των αναπτυξιακών επιτευγμάτων διαδραματίζεται μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο και επηρεάζεται σημαντικά από τα χαρακτηριστικά του εφήβου και των γονέων του. Τα τυπικά χαρακτηριστικά του εφήβου ως προς τους γονείς και την οικογένεια συνοψίζονται στα εξής: Η συνέχεια της συναισθηματικής του ανάγκης να έχει κάποιον για να τον φροντίζει. Η δυσκολία που έχει μερικές φορές να αναλάβει ευθύνες. Ο φόβος της κριτικής, όταν δέχεται και αναλαμβάνει ευθύνες. Η έλλειψη της επιθυμίας μερικές φορές να εργαστεί ή να συνεργαστεί με τους ενήλικες. Τα τυπικά χαρακτηριστικά των γονέων του εφήβου, από την άλλη πλευρά, θα μπορούσαν να συνοψιστούν ως εξής: Επιθυμία να ελέγχουν απόλυτα τον έφηβο. Δυσκολία να μοιραστούν με άλλους την αγάπη και την εμπιστοσύνη του. Φόβο ότι κάτι κακό θα του συμβεί, όταν θα απομακρυνθεί από την οικογένεια. Τάση να υποτιμούν την ικανότητα και τη δύναμη του εφήβου να λειτουργεί ανεξάρτητα. «Κρίση μέσης ηλικίας». 4. ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ Στην αναπτυξιακή θύελλα της εφηβείας αναγνωρίζονται τρία κεντρικά χαρακτηριστικά: οι αναταραχές στη διάθεση, οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές και οι συγκρούσεις με τους γονείς 5. Αν και οι έφηβοι παρουσιάζουν μεγάλες ατομικές διαφορές, το γεγονός ότι οι αναταραχές στη διάθεση και η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά δεν είναι ασυνήθεις σε αυτή την περίοδο της ανάπτυξης, υποδηλώνει ότι εσωτερικευό- 11

7 μενες και εξωτερικευόμενες μορφές ψυχοπαθολογίας υπερέχουν συγκριτικά με την παιδική ηλικία και την ενηλικότητα. Επομένως, τα όρια ανάμεσα στο φυσιολογικό και το παθολογικό, ανάμεσα στις κανονικές δυσκολίες και στις ψυχιατρικές διαταραχές, γίνονται λιγότερο σαφή στην εφηβεία. Στο σημείο αυτό παρατίθεται μία χαρακτηριστική κλινική βινιέτα 6 : Η Ελένη είναι μία 15χρονη έφηβη που προσήλθε με τον πατέρα της στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Οι γονείς της πήραν διαζύγιο όταν εκείνη ήταν 4 ετών και συναντιόταν με τον πατέρα της δύο Σαββατοκύριακα τον μήνα. Την ημέρα που εισήχθη στο νοσοκομείο, ο πατέρας της την είχε πάει στο σημείο συνάντησης όπου την άφηνε συνήθως για να την πάρει η μητέρα της. Όταν εκείνος ξεκίνησε να φύγει, η Ελένη γαντζώθηκε πάνω του και άρχισε να κλαίει. Είχε την τάση στο παρελθόν να καταφεύγει σε δραματικές εκδηλώσεις προκειμένου να εμποδίσει τους γονείς της ή τους στενούς της φίλους να φύγουν και να την αφήσουν. Αυτή τη φορά, είπε στον πατέρα της ότι η ζωή της είχε γίνει αφόρητη και αν δεν έμενε μαζί της ο πατέρας, θα σκοτωνόταν. Ο πατέρας της προσπάθησε να την ηρεμήσει, αλλά εκείνη του φώναξε ότι δεν την άκουγε και σήκωσε τη φούστα της για να αποκαλύψει χαρακιές και καψίματα στους μηρούς της. Ο πατέρας σοκαρίστηκε: από την παιδική της ηλικία, η Ελένη ήταν πάντα ιδιαίτερα συναισθηματική και αντιδραστική. Πρόσφατα, ο πατέρας της άρχισε να ανησυχεί καταλαβαίνοντας ότι η κόρη του έπινε αλκοόλ και την είχαν πιάσει κάποιες φορές να κλέβει μικροπράγματα από καταστήματα ρούχων. Ωστόσο, δεν γνώριζε τις αυτοτραυματικές πράξεις της κόρης του. Η Ελένη του αποκάλυψε ότι χαράκωνε και έκαιγε το σώμα της πάνω από 2 χρόνια. Έκλαιγε με αναφιλητά και κατηγορούσε τον πατέρα της ότι ποτέ δεν ήταν δίπλα της επιλέγοντας να κάνει τη ζωή του με την νέα του οικογένεια. Ο πατέρας προσπάθησε να την πάρει αγκαλιά του για να την καθησυχάσει, εκείνη τον γρονθοκόπησε και άρχισε να τρέχει μακριά. Όταν ένα διερχόμενο αυτοκίνητο παραλίγο να τη χτυπήσει, εκείνη κατέρρευσε και ο πατέρας μπόρεσε να την πιάσει και να τη μεταφέρει στο νοσοκομείο. Κατά την εισαγωγή της, ήταν απόλυτα ήρεμη και είπε ότι ένιωθε αποκομμένη από το σώμα της ένα αίσθημα που είχε συχνά όταν ένιωθε μεγάλη πίεση. Έξυνε διαρκώς το δέρμα της και δήλωσε ότι δεν ήθελε να έρθει στο νοσοκομείο η μητέρα της. Σε αυτή τη σύντομη βινιέτα μίας έφηβης με αναδυόμενη οριακή διαταραχή προσωπικότητας συνοψίζεται ένα μικτό πλήθος φαινομενολογικών χαρακτηριστικών των ψυχιατρικών διαταραχών της εφηβείας. Εξωτερικευόμενα προβλήματα, όπως εκρήξεις οργής, ευερεθιστότητα, αυτοτραυματισμοί, χρήση ουσιών, παραβατικές συμπεριφορές, θυελλώδεις σχέσεις, και εσωτερικευόμενη δυσφορία, όπως το άγχος και το αίσθημα δυστυχίας. Πότε η ευερεθιστότητα, η δυσφορία και η συναισθηματική αστάθεια είναι μέρος της κανονικής εφηβικής αναζήτησης του εαυτού και πότε συμπτώματα μίας διαταραχής της διάθεσης; Πότε ο πειραματισμός με το αλκοόλ και τις ουσίες καταλήγει στη διαταραχή της χρήσης ουσιών; Ποιοι έφηβοι είναι πιο ευάλωτοι να μετακινηθούν 12 στα ψυχοπαθολογικά άκρα του συνεχούς της ψυχικής υγείας; Γιατί πολλοί έφηβοι προσαρμόζονται με επιτυχία και τι είναι αυτό που τους προστατεύει από σημαντικές διαταραχές; Ποιοι αναπτυξιακοί παράγοντες, τωρινοί και ιστορικοί, καθορίζουν τις τροχιές που θα ακολουθήσουν οι έφηβοι είτε προς τις συνήθεις και αναμενόμενες δυσκολίες είτε προς μία αναδυόμενη ψυχιατρική διαταραχή; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που μπορούν να κατανοηθούν μόνο μέσα από την εξειδικευμένη γνώση των ψυχιατρικών διαταραχών της εφηβείας. Όταν τα ψυχικά συμπτώματα προκαλούν μείζονα συναισθηματική δυσφορία ή εμποδίζουν σημαντικά την καθημερινή ζωή και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις του εφήβου για μία περίοδο χρόνου, συστήνεται διαγνωστική αξιολόγηση από ψυχίατρο παιδιών και εφήβων. Δεδομένου ότι πολλές από τις ψυχιατρικές διαταραχές δεν έχουν θορυβώδη ή αντικειμενικά μετρήσιμα συμπτώματα, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι γιατροί πρέπει να είναι σε εγρήγορση όταν παρουσιαστούν προειδοποιητικά σημεία ενδεικτικά ψυχιατρικών διαταραχών. Η ευερεθιστότητα, ο θυμός, η κοινωνική απομόνωση που επιμένουν, καθώς και σημαντικές αλλαγές στην όρεξη ή τον ύπνο, είναι τα πιο συχνά προειδοποιητικά σημεία σε αυτή την αναπτυξιακή περίοδο 7. Προσεγγίζοντας αναπτυξιακά τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση των ψυχιατρικών διαταραχών στην εφηβεία, θα μπορούσαμε να τους ταξινομήσουμε σε δύο αδρές κατηγορίες: αφενός τους διαχρονικούς παράγοντες κινδύνου που ασκούν μία διά βίου επιρροή στον κύκλο ζωής του ατόμου και αφετέρου τους ειδικούς κατά ηλικία παράγοντες κινδύνου που ασκούν πιο σημαντική επιρροή κατά την περίοδο της εφηβείας. Στην πρώτη κατηγορία, τους διαχρονικούς παράγοντες συγκαταλέγονται το γενετικό/βιολογικό υπόβαθρο, το ιστορικό προβλημάτων σωματικής ή ψυχικής υγείας του παιδιού και της οικογένειάς του, τα ελλείμματα στο ψυχοκοινωνικό ή εκπαιδευτικό περιβάλλον, η έκθεση σε επιβλαβείς ουσίες ή τοξικούς παράγοντες, η έκθεση σε βία, η κακοποίηση και η παραμέληση. Στη δεύτερη κατηγορία, τους ειδικούς για την εφηβική περίοδο παράγοντες κινδύνου, συγκαταλέγονται οι βιολογικές αλλαγές και οι αποτυχίες στα κρίσιμα αναπτυξιακά καθήκοντα αυτής της περιόδου, δηλαδή δυσκολίες στην επιτυχή μετάβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στην ακαδημαϊκή επιτυχία, την ψυχολογική αυτονομία, τον σχηματισμό στενών σχέσεων με συνομηλίκους και των δύο φύλων, και τη συνοχή της αίσθησης ταυτότητας του εαυτού ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ Ο ακριβής υπολογισμός του αριθμού των εφήβων που παρουσιάζει ψυχιατρική διαταραχή είναι δύσκολος για διάφορους λόγους: πολλοί έφηβοι είναι απρόθυμοι να αποκαλύψουν αυτές τις διαταραχές, οι ορισμοί των διαταραχών μπορεί να διαφέρουν και οι ψυχιατρικές διαγνώσεις βασίζονται στην κλινική κρίση των ψυχιάτρων 13

8 παιδιών και εφήβων και δεν μπορούν να βασιστούν σε τεστ ή βιολογικούς δείκτες. Το μέσο ποσοστό οποιασδήποτε ψυχιατρικής διαταραχής στην εφηβεία είναι 21.8% (IQR ). Οι διαταραχές χρήσης ουσιών είναι η συχνότερη διάγνωση στην εφηβεία (μέση τιμή 12.1%, IQR ). Ακολουθούν οι αγχώδεις διαταραχές (μέση τιμή 10.7%, IQR ) και οι καταθλιπτικές διαταραχές (6.1%, IQR ). Κατά μέσο όρο, οι μελέτες εντοπίζουν το 3%-4% των εφήβων να πάσχει από οποιαδήποτε διαταραχή συμπεριφοράς (διαταραχή διαγωγής, εναντιωματική προκλητική διαταραχή ή ΔΕΠΥ) 8. Ο επιπολασμός των σπάνιων διαταραχών (εκείνων με σημειακό επιπολασμό λιγότερο του 1%) είναι δύσκολο να υπολογιστεί, εκτός εάν τα δείγματα είναι πολύ μεγάλα. Η Βρετανική μελέτη της παιδικής και εφηβικής ψυχικής υγείας του 1999, με δείγμα πάνω από 10,000 άτομα, βρήκε ότι το 0,5% των εφήβων (11-15 ετών) είχαν μία ή περισσότερες «σπάνιες». Διαχρονική μελέτη διδύμων (Ν=2127) ανέφερε επιπολασμό 5.9% για οποιοδήποτε οριστικό ψυχωτικό σύμπτωμα στην ηλικία των 12 ετών 9. Ασφαλώς μία πλήρης κατά DSM ψυχωτική διαταραχή είναι εξαιρετικά σπάνια μέχρι την όψιμη εφηβεία. Σε δείγμα 2790 εφήβων διδύμων στις ΗΠΑ, το 46% των κοριτσιών και το 15% των αγοριών είχαν ένα ή περισσότερα συμπτώματα ψυχογενούς βουλιμίας, αλλά μόνο δύο άτομα πληρούσαν τα κριτήρια για τη διάγνωση της διαταραχής 10. Σε δείγμα 3021 Γερμανών εφήβων και νέων (14-24 ετών), το 0.3% είχε διάγνωση ψυχογενούς ανορεξίας τους τελευταίους 12 μήνες και το 0.7% διάγνωση ψυχογενούς βουλιμίας 11. Ο επιπολασμός της διαταραχής πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία κυμαίνεται από 0.3% ως 1.2% στους πληθυσμούς των εφήβων, ωστόσο το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν κρίσεις πανικού χωρίς να πληρούν τα κριτήρια για τη διάγνωση της διαταραχής είναι τριπλάσιο. Τα ποσοστά διπολικής διαταραχής με πρώιμη έναρξη κυμαίνονται από 1% ως 1.6% στους εφήβους ηλικίας ετών. Ο επιπολασμός του αυτισμού, ο οποίος παρουσιάζει διαχρονική αύξηση στην καταγραφή του, ανέρχεται σε 0.6% στους εφήβους ετών, παρουσιάζοντας πενταπλασιασμό την τελευταία εικοσαετία. Στην εφηβεία τα ποσοστά των χρόνιων διαταραχών τικ, συμπεριλαμβανομένης της διαταραχής Tourette είναι αρκετά χαμηλά, πιθανόν λιγότερο από 1% 8. Η βιβλιογραφία δεν τεκμηριώνει ότι συνολικά τα ποσοστά των εφηβικών ψυχιατρικών διαταραχών έχουν αλλάξει σημαντικά τα τελευταία σαράντα χρόνια. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα προβλήματα διαγωγής στην ηλικία των ετών αυξήθηκαν από το 1974 έως το 1999, ενώ τα υπερκινητικά και συναισθηματικά συμπτώματα στην εφηβεία παρουσίασαν τάση αύξησης από το 1986 ως το Τα ποσοστά των ψυχιατρικών διαταραχών στη Βρετανική αυξάνονταν από το 8.6% στην ηλικία των 8-10 ετών σε 9.6% στα έτη και σε 12.2% στα Όλες οι μελέτες ομόφωνα δείχνουν αύξηση των ποσοστών κατάθλιψης καθώς τα παιδιά κινούνται προς την εφηβεία, αν και σε κάποιες μελέτες η αύξηση είναι σημαντική μόνο στα κορίτσια. Όλες οι μελέτες, επίσης, δείχνουν αύξηση στις διαταραχές χρήσης ουσιών και μείωση στη ΔΕΠΥ και τη διαταραχή άγχους αποχωρισμού κατά τη μετάβαση από την παιδική στην εφηβική ηλικία. Τα στοιχεία για τη διαταραχή διαγωγής και την εναντιωματική προκλητική διαταραχή διαφέρουν στις επιμέρους μελέτες και δείχνουν μέτρια αύξηση σε κάποιες ή σταθερότητα στα κορίτσια και ελαφρά πτώση στα αγόρια σε κάποιες άλλες. Όσον αφορά τις πιο σπάνιες διαταραχές, οι διαταραχές φάσματος αυτισμού και τα τικ δείχνουν λιγότερα ή ηπιότερα συμπτώματα κατά τη μετάβαση από την παιδική στην εφηβική ηλικία, ενώ η διαταραχή πανικού, η διπολική διαταραχή, οι ψυχώσεις και οι διαταραχές διατροφής αρχίζουν να αυξάνονται σε συχνότητα κατά τη μετάβαση αυτή. Όλες οι διαταραχές που μειώνονται στην εφηβεία με εξαίρεση τη διαταραχή άγχους αποχωρισμού, είναι συχνότερες στα αγόρια. Από τις διαταραχές που αναδύονται ή αυξάνονται στην εφηβεία, η κατάθλιψη, ο πανικός και οι διαταραχές διατροφής είναι συχνότερες στα κορίτσια, ενώ οι ψυχώσεις και οι διαταραχές χρήσης ουσιών είναι συχνότερες στα αγόρια ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ Η μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικότητα σημαδεύεται από μία αύξηση στα συνολικά ποσοστά των ψυχιατρικών διαταραχών. Οι διαταραχές χρήσης ουσιών, η διαταραχή πανικού και οι διαταραχές διατροφής κυριαρχούν σε αυτή την αύξηση. Αντίθετα, οι διαταραχές διαταρακτικής συμπεριφοράς, η ΔΕΠΥ και τα τικ συνεχίζουν να μειώνονται, όπως άλλωστε συμβαίνει και με τη διαταραχή άγχους αποχωρισμού, την κοινωνική φοβία, και τις ειδικές φοβίες. Η ιστορία της κατάθλιψης είναι πιο δύσκολο να ερμηνευτεί. Κάποιες μελέτες αναφέρουν μία μέτρια αύξηση στον επιπολασμό της καθώς οι έφηβοι μεταβαίνουν στην ενηλικότητα, ενώ υπάρχουν και αντίθετες ενδείξεις για μέτρια μείωση του επιπολασμού από το 7.2% στο 5.2% 8. Η ομοτυπική πρόγνωση αναφέρεται σε μία διαταραχή που προβλέπει τον εαυτό της προοδευτικά (π.χ. προηγούμενη κατάθλιψη προβλέπει κατοπινή κατάθλιψη). Η ετεροτυπική πρόγνωση αναφέρεται σε διαφορετικές διαταραχές που προβλέπουν η μία την άλλη προοδευτικά. Αυτά τα μοτίβα ενδεχομένως δείχνουν ότι οι διαφορετικές ψυχιατρικές διαταραχές αντικατοπτρίζουν μία γενική διαδικασία νόσου που έχει ειδικές φαινοτυπικές εκφράσεις σε διαφορετικά αναπτυξιακά πλαίσια. Η ομοτυπική συνέχεια είναι ισχυρότερη από την ετεροτυπική συνέχεια μεταβαίνοντας από την παιδική στην εφηβική ηλικία. Την πιο ισχυρή ομοτυπική συνέχεια εμφανίζουν οι διαταραχές χρήσης ουσιών και την πιο ασθενή αλλά επίσης σημαντική ομοτυπική συνέχεια εμφανίζουν οι αγχώδεις διαταραχές

9 Αναφορικά με την ετεροτυπική συνέχεια, η κατάθλιψη στην παιδική ηλικία προβλέπει αγχώδεις διαταραχές στην εφηβεία και οι αγχώδεις διαταραχές στην παιδική ηλικία φαίνεται να προβλέπουν την κατάθλιψη στην εφηβεία. Πάνω από το 75% των νεαρών ενηλίκων με ψυχιατρικές διαταραχές είχαν την πρώτη τους διάγνωση στην ηλικία ετών 8. Η ομοτυπική συνέχεια είναι ισχυρότατη κατά τη μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικότητα. Η ετεροτυπική συνέχεια, αν και είναι λιγότερη συχνή από την ομοτυπική, εμφανίζει τρία μοτίβα που έχουν υποστηριχθεί από πολλές μελέτες: (1) η ομάδα των αγχωδών και των καταθλιπτικών διαταραχών φαίνεται να προβλέπουν η μία την άλλη, (2) οι διαταραχές διαταρακτικής συμπεριφοράς στην εφηβεία προβλέπουν αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές στην ενηλικότητα, αλλά δεν ισχύει και το αντίστροφο και (3) η διαταραχή διαγωγής στην εφηβεία προβλέπει διαταραχή χρήσης ουσιών στην ενηλικότητα. 7. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ Οι ψυχιατρικές διαταραχές έχουν σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τους ίδιους τους εφήβους, τους γονείς τους, τους φίλους τους, αλλά και για το σύστημα υπηρεσιών (όπως τα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης). Οι διαταραγμένες σχέσεις, η χαμηλή σχολική και ακαδημαϊκή επίδοση, οι ριψοκίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές, η εφηβική εγκυμοσύνη και η αυξημένη εμπλοκή σε παραβατικότητα είναι οι πιο συχνές επιπτώσεις των ψυχιατρικών διαταραχών στην εφηβεία. Όμως η πιο καταστροφική δυνητική συνέπεια των ψυχιατρικών διαταραχών στην εφηβεία είναι η αυτοκτονία η τρίτη κατά σειρά πιο συχνή αιτία θανάτου στις ηλικίες ετών μετά τα ατυχήματα και τις ανθρωποκτονίες. Αν και η αυτοκτονία μπορεί να έχει πολλές αιτίες, το 90% των εφήβων που αυτοκτονούν έχουν ψυχιατρική διαταραχή και περίπου το 60% υποφέρει από κατάθλιψη 12. Οι ψυχιατρικές διαταραχές είναι η κύρια αιτία επιβάρυνσης με όρους χαμένων χρόνων ζωής πλήρους υγείας στις χώρες υψηλού εισοδήματος, ιδιαίτερα στις ηλικίες ετών (50 χαμένα χρόνια ζωής ανά 1000 αγόρια και 52 χαμένα χρόνια ζωής ανά 1000 κορίτσια. Οι καταθλιπτικές διαταραχές, η χρήση αλκοόλ, η σχιζοφρένεια, η διπολική διαταραχή και η διαταραχή χρήσης ουσιών είναι κατά σειρά, μεταξύ των ψυχιατρικών διαταραχών, οι κυριότερες αιτίες επιβάρυνσης 12. Οι περισσότερες ψυχιατρικές διαταραχές της εφηβείας είναι θεραπεύσιμες, αν και μπορεί να διαφέρει κάθε φορά αυτό που θα φέρει θεραπευτικό αποτέλεσμα σε κάθε ψυχιατρική διαταραχή και σε κάθε μεμονωμένο έφηβο. Ένα θεραπευτικό σχήμα που συντονίζεται από τον ψυχίατρο παιδιών και εφήβων και περιλαμβάνει ψυχοκοινωνικές θεραπείες (π.χ. ατομική ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική γονέων, οικογενειακή θεραπεία, ομαδική θεραπεία, τεχνικές συμπεριφορικής διαχείρισης) ή και φαρμακευτική αντιμετώπιση είναι η ενδεδειγμένη θεραπευτική πρόταση. Δυστυχώς, για το 60-90% των εφήβων με κάποια ψυχιατρική διαταραχή δεν αναζητούνται ή δεν λαμβάνονται οι υπηρεσίες που χρειάζονται. Πολύ συχνά οι οικογένειες ταλαιπωρούνται αναζητώντας μη συμβατικές θεραπείες ή υπηρεσίες από επαγγελματίες χωρίς κατάλληλη εκπαίδευση. H έλλειψη ψυχιατρικών υπηρεσιών για παιδιά και εφήβους, οι περιορισμοί στην ασφαλιστική κάλυψη του κόστους των θεραπειών και οι χαμένες ευκαιρίες έγκαιρης αναγνώρισης των ψυχιατρικών διαταραχών από τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και τους γιατρούς εξηγούν το πρόβλημα αυτό τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς 13. Όμως, πάνω από όλα αυτά, είναι το κοινωνικό στίγμα των ψυχιατρικών διαταραχών που κυρίως αποστερεί τους εφήβους από την κατάλληλη φροντίδα. Η υπέρβαση του στίγματος, και μάλιστα πρώτα-πρώτα από εμάς τους ίδιους τους επαγγελματίες υγείας, είναι ίσως η πιο τετριμμένη αλλά τελικώς και η πιο πρωτοποριακή πρόσκληση για δράση. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. World Health Organization. Health for the world s adolescents: a second chance in the second decade. WHO, Geneva, Αναγνωστόπουλος Δ, Λαζαράτου Ε. Εφηβική Ψυχιατρική. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 1998, 15: Αναγνωστόπουλος Δ, Λαζαράτου Ε. Εισαγωγή στην εφηβική ψυχοπαθολογία. Στο: Αναγνωστόπουλος Δ, Λαζαράτου Ε (επιμ) Εισαγωγή στην Κοινοτική Παιδοψυχιατρική. Εκδ Ψυχιατρική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, Αναγνωστόπουλος Δ, Λαζαράτου Ε. Ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη παιδιών και εφήβων. Στο: Βαϊδάκης Ν, Αλεβίζος Β, Ευθυμίου Κ (επιμ) Σεξουαλική Αγωγή Υγείας στα Σχολεία. Εκδ Βήτα, Αθήνα, 2001: Arnett, JJ. Adolescent storm and stress, reconsidered. Am Psychol 1999, 54: Sharp C, Fonagy P. Practitioner Review: Borderline personality disorder in adolescence - recent conceptualization, intervention, and implications for clinical practice. J Child Psychol Psychiatry 2015, 56: Cicchetti D, Rogosch FA. A developmental psychopathology perspective on adolescence. J Consult Clin Psychol 2002, 70: Costello EJ, Copeland W, Angold A. Trends in psychopathology across the adolescent years: what changes when children become adolescents, and when adolescents become adults? J Child Psychol Psychiatry 2011, 52: Johns LC, Cannon M, Singleton N, Murray RM, Farrell M, Brugha T, Bebbington P, Jenkins R, Meltzer H. Prevalence and correlates of self-reported psychotic symptoms in the British population. Br J Psychiatry 2004, 185: Rowe R, Pickles A, Simonoff E, Bulik CM, Silberg JL. Bulimic symptoms in the Virginia Twin Study of Adolescent Behavioral Development: correlates, comorbidity, and genetics. Biol Psychiatry 2002, 51:

10 11. Wittchen HU, Nelson CB, Lachner G. Prevalence of mental disorders and psychosocial impairments in adolescents and young adults. Psychol Med 1998, 28: Gore FM, Bloem PJ, Patton GC, Ferguson J, Joseph V, Coffey C, Sawyer SM, Mathers CD. Global burden of disease in young people aged years: a systematic analysis. Lancet 2011, 377: Rocha TB, Graeff-Martins AS, Kieling C, Rohde LA. Provision of mental healthcare for children and adolescents: a worldwide view. Curr Opin Psychiatry 2015, 28: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ποιο από τα παρακάτω δεν αποτελεί χαρακτηριστικό ή κυρίαρχο θέμα κατά την πρώιμη εφηβεία (11-14 έτη); Α. Παρέα με άτομα του ιδίου φύλου. Β. Αυνανιστική δραστηριότητα. Γ. Προσωπική ταυτότητα Δ. Ομάδα συνομηλίκων 2. Ποιο από τα παρακάτω αποτελεί χαρακτηριστικό ή κυρίαρχο θέμα κατά τη μέση εφηβεία (14-17 έτη); Α. Αναζήτηση και επίτευξη ετερόφυλων σχέσεων Β. Σαφής διαδικασία αποχωρισμού Γ. Αναζήτηση προτύπων, φιλοσοφικών και ιδεολογικών τοποθετήσεων Δ. Όλα τα παραπάνω 3. Η ευερεθιστότητα, ο θυμός, η κοινωνική απομόνωση που επιμένουν, καθώς και σημαντικές αλλαγές στην όρεξη ή τον ύπνο, είναι τα πιο συχνά προειδοποιητικά σημεία ψυχιατρικής διαταραχής κατά την εφηβεία. ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ 4. Το μέσο ποσοστό οποιασδήποτε ψυχιατρικής διαταραχής στην εφηβεία είναι 12%. ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ 5. Το 60-90% των εφήβων με κάποια ψυχιατρική διαταραχή λαμβάνουν τις υπηρεσίες που χρειάζονται. ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ 18 19

ÁÈÇÍÁ 2016 ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 Η Έγκαιρη Ανίχνευση και Αντιμετώπιση

ÁÈÇÍÁ 2016 ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 Η Έγκαιρη Ανίχνευση και Αντιμετώπιση 28:2 ΠροβλημάτΑ Ψυχικής Υγείας Εφήβων στην ΠΦΥ ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 EÐÉÌÅËÅÉÁ ÅÊÄÏÓÇÓ Δ.Κ. Αναγνωστόπουλος, Ε. Λαζαράτου, Γ. Γιαννακόπουλος ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 ÐEPIEXOMENA Διοικητικο Συμβουλιο Πρόεδρος Γ. Κουρακλησ

Διαβάστε περισσότερα

EÐÉÌÅËÅÉÁ ÅÊÄÏÓÇÓ Δ.Κ. Αναγνωστόπουλος, Ε. Λαζαράτου, Γ. Γιαννακόπουλος

EÐÉÌÅËÅÉÁ ÅÊÄÏÓÇÓ Δ.Κ. Αναγνωστόπουλος, Ε. Λαζαράτου, Γ. Γιαννακόπουλος EÐÉÌÅËÅÉÁ ÅÊÄÏÓÇÓ Δ.Κ. Αναγνωστόπουλος, Ε. Λαζαράτου, Γ. Γιαννακόπουλος ÁÈÇÍÁ 2016 ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 Η Έγκαιρη Ανίχνευση και Αντιμετώπιση Προβλημάτων Ψυχικής Υγείας Εφήβων στην ΠΦΥ Διοικητικο Συμβουλιο

Διαβάστε περισσότερα

Ε.202-2: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ε.202-2: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ: Ε.202-2 ΕΝΤΥΠΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΝΤΥΠΟ: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΚΔΟΤΗΣ: ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ Ε.202-2: ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ A ΜΕΡΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Υ ΕΞΑΜΗΝΟ: Γ ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος

Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ψυχική υγεία είναι μια κατάσταση συναισθηματικής,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΓΕΝΙΚΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ»

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΓΕΝΙΚΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ» ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΓΕΝΙΚΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ, Γ.Ν.Π. «Π.. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ» ΟΜEΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΙ ΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Η αυτοκτονική συµπεριφορά ορίζεται ως η συµπεριφορά, κατά την οποία το άτοµο θέλει να κάνει κακό στον εαυτό του µε σκοπό να δώσει ένα τέλος στη ζωή του. ιαχωρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ Γιώργος Γιαννακόπουλος, Ειδ. Παιδοψυχίατρος Στρογγυλό Τραπέζι: «Οι διάφορες διαστάσεις της Διασυνδετικής-

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Γνωσιακή - Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Γνωσιακή - Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Γνωσιακή - Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία Το διετές πρόγραμμα εκπαίδευσης στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, παρέχει ολοκληρωμένη, εξειδικευμένη επαγγελματική

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής στην Εφηβεία

Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής στην Εφηβεία Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής στην Εφηβεία Β. Α. Παπαγεωργίου MD, Med, Δρ. Α.Π.Θ. Παιδοψυχίατρος - TEACCH Consultant τ. Επίκουρος Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής Οι Δ.Π.Τ. Δεν είναι απλώς αποκλίνουσες διατροφικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Τμήμα Ιατρικής Ψυχιατρική Κλινική

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Τμήμα Ιατρικής Ψυχιατρική Κλινική ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Τμήμα Ιατρικής Ψυχιατρική Κλινική Διευθυντής: Καθηγητής Φ. Γουρζής ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ακ. Έτος 2014-2015 Πάτρα, 2014 Επιστημονικό Προσωπικό Ψυχιατρικής Κλινικής Διευθυντής: Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια με τον όρο περιγεννητική περίοδος αναφερόμαστε στο χρονικό διάστημα της κύησης, της λοχείας και των

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητας ή Υπερκινητική Διαταραχή

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητας ή Υπερκινητική Διαταραχή Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητας ή Υπερκινητική Διαταραχή Δρ. Αναστασία Κουμούλα Παιδοψυχίατρος Συντ. Διευθύντρια Τμ. Ψυχιατρικής Παιδιών & Εφήβων Διευθύντρια ψυχιατρικού Τομέα Σισμανόγλειο

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικά στοιχεία από τη λειτουργία του Τμήματος Θεραπειών Παιδιών και Εφήβων του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς

Ερευνητικά στοιχεία από τη λειτουργία του Τμήματος Θεραπειών Παιδιών και Εφήβων του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς Ερευνητικά στοιχεία από τη λειτουργία του Τμήματος Θεραπειών Παιδιών και Εφήβων του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς Αργυρή Κοντορίνη - Μπενέκη Κατερίνα Αγγελή, Γεωργία Κακλαμάνη Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

θέραπειν Αγίας Σοφίας 3, Ν. Ψυχικό, Τ ,

θέραπειν  Αγίας Σοφίας 3, Ν. Ψυχικό, Τ , θέραπειν Κέντρο Συµβουλευτικών Υπηρεσιών Ψυχικού Το κέντρο συμβουλευτικών υπηρεσιών θέραπειν αποτελεί ένα σύγχρονο κέντρο ειδικών θεραπειών, πρόληψης, διάγνωσης και αποκατάστασης. Στελεχώνεται από εξειδικευμένους

Διαβάστε περισσότερα

Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος. Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών

Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος. Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών Τις τελευταίες δεκαετίες, η παιδική και εφηβική κατάθλιψη έχει μετατραπεί σε ένα υπαρκτό πρόβλημα που ταλανίζει τους νέους. Τα ποσοστά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

«Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς

«Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς «Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς Ξενοδοχείο President 18 Νοεμβρίου 2015 1 η Συνάντηση Άρτεμις Κ. Τσίτσικα Επικ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής Επιστ. Υπεύθυνος Μονάδας Εφηβικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Γ. ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) Ημ/νίες Διεξαγωγής: 16-17/11, 30/11, 01/12, 07 08/12, 2013, 11-12/01, 25-26/01, 01-02/02, 15-16/02,

Διαβάστε περισσότερα

Παιδική και Νεανική Πρόνοια

Παιδική και Νεανική Πρόνοια M3 A13 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΔΙΚΤΥΩΣΗ κι ΑΛΛΗΛΕΝΔΕΤΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ Παιδική και Νεανική Πρόνοια Υπηρεσίες και Μέτρα (ΕΛΛΑΔΑ) επιλεξιμότητας (1) Νομοθετικές Απαιτήσεις (1) Νόμος υπ αρθ.2716 (ΦΕΚ 96/Α/17-5-1999) για

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση κρίσεων: Ψυχοκοινωνικές. Γεωργία Κιζιρίδου, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων georgiakiz@yahoo.

Διαχείριση κρίσεων: Ψυχοκοινωνικές. Γεωργία Κιζιρίδου, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων georgiakiz@yahoo. Διαχείριση κρίσεων: Ψυχοκοινωνικές Γεωργία Κιζιρίδου, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων georgiakiz@yahoo.gr Διαχείριση κρίσεων: Ψυχο-κοινωνικές «Ακόμα και οι χώρες που είναι εξοπλισμένες

Διαβάστε περισσότερα

Διπολική διαταραχή μανιοκατάθλιψη,

Διπολική διαταραχή μανιοκατάθλιψη, ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ο όρος ψυχική διαταραχή περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων που έχουν σχέση με την ψυχική κατάσταση και την συμπεριφορά ενός ατόμου. Οι διάφορες ψυχικές διαταραχές εκδηλώνονται

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα πτυχιακής Μαθησιακές δυσκολίες και Κακοποίηση παιδιών

Θέμα πτυχιακής Μαθησιακές δυσκολίες και Κακοποίηση παιδιών Θέμα πτυχιακής Μαθησιακές δυσκολίες και Κακοποίηση παιδιών Ορισμός μαθησιακών διαταραχών Η αδυναμία των μαθητών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ενός κανονικού σχολείου. Τα μαθησιακά προβλήματα ΔΕΝ οφείλονται

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Πανταζής Α. Ιορδανίδης Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Α.Π.Θ Καθηγητής Ψυχολογίας & Διατροφής, ΑΤΕΙ Ιορδανίδης,, 10/3/11 1 ρ.πανταζής Ιορδανίδης, 10/3/11 2

Διαβάστε περισσότερα

«Άγχος στην εφηβεία και ο ρόλος των γονέων»

«Άγχος στην εφηβεία και ο ρόλος των γονέων» «Άγχος στην εφηβεία και ο ρόλος των γονέων» ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΓΟΝΕΩΝ N. ΣΜΥΡΗΣ 15.11.2017 Ελένη K. Τζαβέλα, MSc. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεύτρια Επιστημονική συνεργάτης της Μονάδας Εφηβικής

Διαβάστε περισσότερα

Μετεκπαίδευση στη Νεοψυχαναλυτική διάγνωση και ψυχοθεραπεία παιδιών κι ενηλίκων - ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ

Μετεκπαίδευση στη Νεοψυχαναλυτική διάγνωση και ψυχοθεραπεία παιδιών κι ενηλίκων - ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ Oδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2016-17 Μετεκπαίδευση στη Νεοψυχαναλυτική διάγνωση και Επωνυμία και Βασική Περιγραφή Εκπαιδευτικού Προγράμματος Το ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣ/ΚΗ ΙΙ ΥΠ. ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ : ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ ΛΑΡΙΣΑ 2010 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ Α ΚΥΚΛΟΣ: Φθινόπωρο 2017

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ Α ΚΥΚΛΟΣ: Φθινόπωρο 2017 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2017-18 Α ΚΥΚΛΟΣ: Φθινόπωρο 2017 Τεχνικές κλινικής συνέντευξης Ι: Κλινικές δεξιότητες, λήψη ιστορικού, θεραπευτικός σχεδιασµός ( Α Έτος) Η λήψη ενός καλού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Τμήμα Ιατρικής Ψυχιατρική Κλινική

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Τμήμα Ιατρικής Ψυχιατρική Κλινική ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Τμήμα Ιατρικής Ψυχιατρική Κλινική Διευθυντής: Αν. Καθηγητής Φ. Γουρζής ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ακ. Έτος 2013-2014 Πάτρα, 2013 Επιστημονικό Προσωπικό Ψυχιατρικής Κλινικής Διευθυντής:

Διαβάστε περισσότερα

Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων (Ι.Ψ.Υ.Π.Ε.) Ψυχιατρική Περίθαλψη στο Σπίτι του Ασθενούς (Ψ.Π.Σ.Α.)

Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων (Ι.Ψ.Υ.Π.Ε.) Ψυχιατρική Περίθαλψη στο Σπίτι του Ασθενούς (Ψ.Π.Σ.Α.) Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων (Ι.Ψ.Υ.Π.Ε.) ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Π. ΥΠΕΥΘΥΝOI ΤΜΗΜΑΤΟΣ Ψ.Π.Σ.Α.: ΤΣΙΠΟΥΡΙΔΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ: ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΖΕΙΚΟΥ ΕΒΕΛΙΝΑ: ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ Ψυχιατρική

Διαβάστε περισσότερα

Α)Η ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ

Α)Η ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΤΙΤΛΟΣ: ΝΕΕΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΤΡΟΦΗΣ (Δ.Π.Τ.) Προεδρείο: Φ.Γονιδάκης, Ι.Μιχόπουλος Κλάδος Δ.Π.Τ. της Ε.Ψ.Ε. Επιμέρους ομιλίες: Α) «Η ανθεκτικότητα στις Δ.Π.Τ.» Ομιλητής: Ε.Τσιγκαροπούλου

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Καραϊβaζογλου Κατερiνα Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ (DSM-5) Διαταραχές άγχους Διαταραχές συμπεριφοράς Διαταραχές συναισθήματος Ψυχωτικές διαταραχές Διαταραχές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ, 12:15-13:30 Μ.Μ. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ, 12:15-13:30 Μ.Μ. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014 ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ, 12:15-13:30 Μ.Μ. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014 3/4/2014 Παρουσίαση με θέμα: «DSM-V: Διαγνωστικά κριτήρια των παιδοψυχιατρικών διαταραχών»

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

«Η απασχόληση Ψυχολόγων και Παιδαγωγών στις δράσεις της Ιατρικής Παρέμβασης»

«Η απασχόληση Ψυχολόγων και Παιδαγωγών στις δράσεις της Ιατρικής Παρέμβασης» «Η απασχόληση Ψυχολόγων και Παιδαγωγών στις δράσεις της Ιατρικής Παρέμβασης» ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Η Ιατρική Παρέμβαση (Medical Intervention -Med.In) είναι μια Ελληνική ιατρική οργάνωση αρωγής με δράσεις εντός

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας Ο διετής κύκλος εκπαίδευσης στη Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας, παρέχει ολοκληρωμένη, επαγγελματική εκπαίδευση στις θεωρίες και τις πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά»

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» «Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» Θεοδώρα Πάσχου α.μ 12181 Τμήμα Λογοθεραπείας-Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ Εισαγωγικές επισημάνσεις 1) η εκδήλωση διαταραχών στην κατάκτηση μαθησιακών δεξιοτήτων προκαλεί

Διαβάστε περισσότερα

ΜΈΡΟΣ I ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Μορφές, Μοντέλα, Ατομικοί, Ψυχοκοινωνικοί, Σχολικοί, Οικογενειακοί παράγοντες

ΜΈΡΟΣ I ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Μορφές, Μοντέλα, Ατομικοί, Ψυχοκοινωνικοί, Σχολικοί, Οικογενειακοί παράγοντες ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΌΛΟΓΟΣ... 15 ΕΙΣΑΓΩΓΉ Βασικές παραδοχές, δεδομένα και προβληματισμοί σε σχέση με τις συμπεριφορικές και συναισθηματικές δυσκολίες/διαταραχές στην παιδική ηλικία... 17 Παιδιά με διάφορες μορφές

Διαβάστε περισσότερα

Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία

Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία Ετήσιο Πρόγραμμα Επιμόρφωσης: Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία και Πρακτικές Εφαρμογές Διάρκεια: Ένα έτος (αναλογία σε ώρες 250), Ημέρες & ώρες

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής

Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής Διεξάγει κοινωνικές έρευνες Σχεδιάζει και μεριμνά για την εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση Αναγκών Ψυχικής Υγείας των Ανήλικων Παραβατών. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου

Αντιμετώπιση Αναγκών Ψυχικής Υγείας των Ανήλικων Παραβατών. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Αντιμετώπιση Αναγκών Ψυχικής Υγείας των Ανήλικων Παραβατών by Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Ανήλικοι Παραβάτες Ο όρος «ανήλικοι παραβάτες» διαφέρει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. 2 ο Λύκειο Αμαρουσίου Β Τάξη 1 ο project Σχολικό Έτος: Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα Σπανού

ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. 2 ο Λύκειο Αμαρουσίου Β Τάξη 1 ο project Σχολικό Έτος: Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα Σπανού ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΝΕΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 2 ο Λύκειο Αμαρουσίου Β Τάξη 1 ο project Σχολικό Έτος: 2016-2017 Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα Σπανού ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΚΑΙ ΝΕΟΥΣ Εργασία των μαθητριών: Ανθούλα

Διαβάστε περισσότερα

ANTIKOIΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ KAI TΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΣΙΩΤΗ

ANTIKOIΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ KAI TΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΣΙΩΤΗ ANTIKOIΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ KAI TΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΣΙΩΤΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΔΙΑΓΩΓΗΣ ΟΡΙΣΜΟΣ: Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο για τις ψυχικές νόσους DSM-IV,το κύριο

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστικά Στοιχεία 2018 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ ΝΕΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ

Στατιστικά Στοιχεία 2018 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ ΝΕΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ Στατιστικά Στοιχεία 2018 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ ΝΕΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ Ψυχοκοινωνική Ενδυνάμωση Νέων Ο Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου προσφέρει τα Προγράμματα Ψυχοκοινωνικής Ενδυνάμωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΦΡΑΓΚΙΑΔΆΚΗ ΚΥΡΙΑΚΉ, ΣΧΟΛΙΚΉ ΨΥΧΟΛΌΓΟΣ, ΚΟΙ.ΚΕ.Ψ.Υ.Π.Ε. ΒΕΝΙΖΈΛΕΙΟ ΠΑΝΆΝΕΙΟ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΗΡΑΚΛΕΊΟΥ

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΦΡΑΓΚΙΑΔΆΚΗ ΚΥΡΙΑΚΉ, ΣΧΟΛΙΚΉ ΨΥΧΟΛΌΓΟΣ, ΚΟΙ.ΚΕ.Ψ.Υ.Π.Ε. ΒΕΝΙΖΈΛΕΙΟ ΠΑΝΆΝΕΙΟ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΗΡΑΚΛΕΊΟΥ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΦΡΑΓΚΙΑΔΆΚΗ ΚΥΡΙΑΚΉ, ΣΧΟΛΙΚΉ ΨΥΧΟΛΌΓΟΣ, ΚΟΙ.ΚΕ.Ψ.Υ.Π.Ε. ΒΕΝΙΖΈΛΕΙΟ ΠΑΝΆΝΕΙΟ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΗΡΑΚΛΕΊΟΥ Η ΗΛΙΚΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ η νοσηλεία, είναι

Διαβάστε περισσότερα

Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία

Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία ΚΡΗΤΗ-ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2019 ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ 1 Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία Πρόγραμμα Επιμόρφωσης: Σχολική Εκπαιδευτική Ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΓΟΝΕΙΣ-ΕΦΗΒΟΙ) Λιοδάκη Νεκταρία Κοινωνική Λειτουργός Κοινωνική Υπηρεσία- Αλκοολογικό Ιατρείο ΠαΓΝΗ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΓΟΝΕΙΣ-ΕΦΗΒΟΙ) Λιοδάκη Νεκταρία Κοινωνική Λειτουργός Κοινωνική Υπηρεσία- Αλκοολογικό Ιατρείο ΠαΓΝΗ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΓΟΝΕΙΣ-ΕΦΗΒΟΙ) Λιοδάκη Νεκταρία Κοινωνική Λειτουργός Κοινωνική Υπηρεσία- Αλκοολογικό Ιατρείο ΠαΓΝΗ Πολιτισµικές Επιδράσεις Λανθασμένα Πρότυπα: Παρατηρείται

Διαβάστε περισσότερα

Προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών γονέων με ψυχική διαταραχή

Προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών γονέων με ψυχική διαταραχή Το πρόγραμμα πραγματοποιείται με δωρεά από το www.snf.org Προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών γονέων με ψυχική διαταραχή Διευθυντής - Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος: Γ. Κολαΐτης Εκτελεστικός Υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΦΟΡΕΙΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΦΟΡΕΙΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΦΟΡΕΙΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 1 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 2 (2010) ΚΕΚ Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής 3 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η κατάθλιψη;

Τι είναι η κατάθλιψη; Τι είναι η κατάθλιψη; Στην καθημερινή ζωή με τον όρο κατάθλιψη εννοούμε μια κατάσταση θλίψης και μελαγχολίας, αυτό συνήθως είναι παροδικό και μάλλον οφείλεται σε κάτι σχετικά ασήμαντο και επουσιώδες. Η

Διαβάστε περισσότερα

Είναι υποειδικότητα της ψυχιατρικής που διαμεσολαβεί μεταξύ της ψυχιατρικής και υπόλοιπης ιατρικής Αντικείμενο της ο ασθενής του γενικού νοσοκομείου

Είναι υποειδικότητα της ψυχιατρικής που διαμεσολαβεί μεταξύ της ψυχιατρικής και υπόλοιπης ιατρικής Αντικείμενο της ο ασθενής του γενικού νοσοκομείου Είναι υποειδικότητα της ψυχιατρικής που διαμεσολαβεί μεταξύ της ψυχιατρικής και υπόλοιπης ιατρικής Αντικείμενο της ο ασθενής του γενικού νοσοκομείου που αντιμετωπίζει ψυχικά προβλήματα λόγω της σωματικής

Διαβάστε περισσότερα

Βιογραφικό σημείωμα Europass

Βιογραφικό σημείωμα Europass Βιογραφικό σημείωμα Europass Προσωπικές πληροφορίες πώνυμο (-α) / Όνομα (-τα) Διεύθυνση (-εις) ΨΑΡΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΘΡΑΚΗΣ 19, ΑΘΗΝΑ, 17121 Ν.ΣΜΥΡΝΗ Τηλέφωνο (-α) 2109329890, 6948595973 Διεύθυνση E-mail mpsarrakou@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΕΤΗΣΙΟΥ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ» ΕΤΟΣ 2015 ΒΑΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ. www.v-learning.

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΕΤΗΣΙΟΥ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ» ΕΤΟΣ 2015 ΒΑΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ. www.v-learning. ΒΑΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ ΕΕ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΕΤΗΣΙΟΥ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ» ΕΤΟΣ 2015 info@v-learning.gr www.v-learning.gr Το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης ΙΙ ΒΑΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ & ΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος.

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Αντιγόνη Συμεωνίδου Ψυχολόγος MA, PgD Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια. Προγεννητική Ψυχολόγος, υπό Πιστοποίηση ΕΚΠΑ Ψυχικές κ συναισθηματικές ανάγκες Επαφή Σύνδεση Αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

12/5/2015 Ι ΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ

12/5/2015 Ι ΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ Ι ΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ 1 ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ 2 Εφηβεία είναι η περίοδος της αύξησης και της ανάπτυξης του ατόμου κατά την ο- ποία συμβαίνουν σημαντικές μεταβολές στο σώμα, στη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ Ευάγγελος Γρινάκης Ψυχίατρος Αλκοολογικό Ιατρείο ΠαΓΝΗ Ιανουάριος 2018 Οι επιπτώσεις του αλκοόλ διακρίνονται σε Συνέπειες της τοξίκωσης, του μεθυσιού

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την administrator Τρίτη, 27 Δεκέμβριος :03 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 27 Δεκέμβριος :20

Συντάχθηκε απο τον/την administrator Τρίτη, 27 Δεκέμβριος :03 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 27 Δεκέμβριος :20 Τι είναι η ΔΕΠΥ; Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) - διεθνώς ADHD: Attention Deficit Hyperactivity Disorder - είναι μια από τις συχνότερες νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας;

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας; Σχιζοφρένεια Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Η σχιζοφρένεια, μια πνευματική ασθένεια που προκαλεί διαταραχή στον τρόπο που σκέφτεται το άτομο, επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού. Συνήθως ξεκινά από τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Η ιατρική ορίζει ως χρόνια ασθένεια την ασθένεια που είναι μακρόχρονη ή με συχνά επεισόδια. Παλαιότερα, η διάγνωση μιας σημαντικής

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Κώστας Νικολάου ψυχίατρος Παρουσίαση βασισμένη στο: BPSD Educational Pack, International Psychogeriatric Association (IPA) 2002 Τα Συμπεριφορικά και Ψυχολογικά συμπτώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ

ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Δ/ντής: Αναπλ. Καθηγητής ΓΕΡ. ΚΟΛΑΪΤΗΣ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ 2011 2014 Αθήνα, Απρίλιος 2015 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Εβδομαδιαίο

Διαβάστε περισσότερα

Α/Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΟΜΙΛΗΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ

Α/Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΟΜΙΛΗΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ Α/Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΟΜΙΛΗΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ 2018 1 05/12/2018 Διπολική Διαταραχή σε παιδιά και εφήβους Αναστασία Κουμούλα Παιδοψυχίατρος, Δρ. Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Συντ. Δ/ντρια Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Προπτυχιακό ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ K313 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 7 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ-Υπεύθ. Μαθήματος:Π. Μπίτσιος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΘΟΥΣΑ 4. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 Θετικές σχέσεις: θεωρία και πράξη

ΑΙΘΟΥΣΑ 4. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 Θετικές σχέσεις: θεωρία και πράξη TETARTH 15 ΜΑΪΟΥ 2013 14.00-15.00 ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗ ΣΥΝΕΔΡΩΝ-ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ, ΝΕΑ ΧΗΛΗ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΑΙΘΟΥΣΑ 9 ΑΙΘΟΥΣΑ 10 ΑΙΘΟΥΣΑ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ 15.00-17.00 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 Σκέφτομαι & Πράττω

Διαβάστε περισσότερα

Βασιλική Ψάρρα, MSc Επιμελήτρια Β Ψυχιατρικής Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής

Βασιλική Ψάρρα, MSc Επιμελήτρια Β Ψυχιατρικής Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής Βασιλική Ψάρρα, MSc Επιμελήτρια Β Ψυχιατρικής Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής Εισαγωγή Η διάγνωση καρκίνου του μαστού αποτελεί ιδιαίτερα τραυματικό γεγονός 1,2 Στην τελευταία έκδοση του Diagnostic and Statistical

Διαβάστε περισσότερα

M2 Unit 3. Διεπιστημονικό Ιστορικό και Διάγνωση

M2 Unit 3. Διεπιστημονικό Ιστορικό και Διάγνωση Διεπιστημονικό Ιστορικό και Διάγνωση Αξιολόγηση των δεδομένων ιστορικού και διάγνωσης. Προετοιμασία της πρόγνωσης και του σχεδίου παρέμβασης ενόψει μιας μελλοντικής κατάστασης κρίσης Διαφορές μεταξύ φυσιολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Επικινδυνότητακαι. και Ψυχικές ιαταραχές. Α. ουζένης Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατροδικαστικής Αθηνών Β Ψυχιατρική Κλινική, Αττικο Νοσοκοµείο

Επικινδυνότητακαι. και Ψυχικές ιαταραχές. Α. ουζένης Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατροδικαστικής Αθηνών Β Ψυχιατρική Κλινική, Αττικο Νοσοκοµείο Επικινδυνότητακαι και Ψυχικές ιαταραχές Α. ουζένης Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατροδικαστικής Ιατρική Σχολή Παν/µιου Αθηνών Β Ψυχιατρική Κλινική, Αττικο Νοσοκοµείο Ποιόςείναι είναιεπικίνδυνος; Κοινωνικοδηµογραφικά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ Κάθε ζωντανό πλάσμα που έχει ζήσει και ζει στον πλανήτη είναι το αποτέλεσμα της σεξουαλικότητας. Όπως και τα υπόλοιπα θηλαστικά, έτσι και

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Δρ. Νίκη Παπαγεωργίου Αν. Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας Α.Π.Θ. ΟΙ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Τα προβλήματα υγείας ενός

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η συχνή επιθετική συμπεριφορά ενός παιδιού εναντίον ενηλίκων και συνομηλίκων, μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής

Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής Απαρτιωμένη Διδασκαλία Εισαγωγή στην Ψυχιατρική 21 ος αιώνας μεγάλη πρόοδος των συναφών επιστημών: Νευροεπιστήμες, Ψυχολογία, Κοινωνιολογία Προηγήθηκε περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών

Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών Η οικογένεια είναι το κατ εξοχήν περιβάλλον στο οποίο ζει, αναπτύσσεται και διαμορφώνεται το παιδί. Αντιλαμβάνεται λοιπόν

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Εναντιωματική και προκλητική συμπεριφορά στο σχολείο ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Γιώργος Γεωργίου, PhD Κλινικός Ψυχολόγος

Εναντιωματική και προκλητική συμπεριφορά στο σχολείο ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Γιώργος Γεωργίου, PhD Κλινικός Ψυχολόγος Εναντιωματική και προκλητική συμπεριφορά στο σχολείο ο ρόλος του εκπαιδευτικού Γιώργος Γεωργίου, PhD Κλινικός Ψυχολόγος Τι σημαίνει εναντιωματική και προκλητική συμπεριφορά; Είναι η ίδια σε κάθε ηλικία;

Διαβάστε περισσότερα

ιαχρονική παρακολούθηση της υγείας των Ελληνοπαίδων από τη γέννηση ως τα 18 χρόνια Χρύσα Μπακούλα Καθηγήτρια Παιδιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών

ιαχρονική παρακολούθηση της υγείας των Ελληνοπαίδων από τη γέννηση ως τα 18 χρόνια Χρύσα Μπακούλα Καθηγήτρια Παιδιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών ιαχρονική παρακολούθηση της υγείας των Ελληνοπαίδων από τη γέννηση ως τα 18 χρόνια Χρύσα Μπακούλα Καθηγήτρια Παιδιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών Η εκκίνηση... Α Πανελλήνια Περιγεννητική Έρευνα όλοι ανεξαιρέτως

Διαβάστε περισσότερα

Ασφαλής χρήση διαδικτύου και κινητού τηλεφώνου σε παιδιά και εφήβους

Ασφαλής χρήση διαδικτύου και κινητού τηλεφώνου σε παιδιά και εφήβους Ασφαλής χρήση διαδικτύου και κινητού τηλεφώνου σε παιδιά και εφήβους Ι. Τσιάντης MD, DPM, FRC Psych. Αν. Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής Επιστημονικός Υπεύθυνος ΕΨΥΠΕ Ψυχαναλυτικός Ψυχοθεραπευτής Πρόεδρος Ιατρικών

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία της διατροφής

Ψυχολογία της διατροφής ΚαλλιOΠη ΕμμανουηλIδου Ψυχολογία της διατροφής Πώς οι διατροφικές συνήθειες αντανακλούν τον συναισθηματικό μας κόσμο Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Πρόλογος Εισαγωγή Η διατροφή στη ζωή μας Πώς σχετίζεται η επιστήμη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΙΓΚΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΗ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΔΑ Β ΨΥΧ. ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ e.mail

ΤΣΙΓΚΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΗ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΔΑ Β ΨΥΧ. ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ e.mail ΤΣΙΓΚΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΗ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΔΑ Β ΨΥΧ. ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ e.mail evitsigaropoulou@yahoo.com ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ «Σύνολο μεθόδων και τεχνικών προσέγγισης του ασθενούς, που μέσω

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙ ΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΙ ΜΕ ΓΟΝΕΙΣ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

ΠΑΙ ΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΙ ΜΕ ΓΟΝΕΙΣ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΑΙ ΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΙ ΜΕ ΓΟΝΕΙΣ ΜΕ ΨΥΧΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Θεσσαλονίκης Σχολή Επαγγελµάτων Υγείας και Πρόνοιας Τµήµα Νοσηλευτικής Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Κα. Μελισσά Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Επιστημονικών Σεμιναρίων με θέμα τη σχέση της ψυχολογίας, ψυχοπαθολογίας, συμβουλευτικής με τη διατροφή.

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Επιστημονικών Σεμιναρίων με θέμα τη σχέση της ψυχολογίας, ψυχοπαθολογίας, συμβουλευτικής με τη διατροφή. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Επιστημονικών Σεμιναρίων με θέμα τη σχέση της ψυχολογίας, ψυχοπαθολογίας, συμβουλευτικής με τη διατροφή. Φεβρουάριος Ιούνιος 2016 Μύρινα Λήμνου Σκοπός του προγράμματος: Στόχος του

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι φόβος και τι φοβια;

Τι είναι φόβος και τι φοβια; ΦΟΒΟΙ - ΦΟΒΙΕΣ Τι είναι φόβος και τι φοβια; Φόβος: η δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που δημιουργείται απέναντι σε πραγματικό κίνδυνο, ή απειλή. Φοβία: ο επίμονος φόβος που παγιδεύει το άτομο περιορίζοντας

Διαβάστε περισσότερα

Σ Ε Μ Ι ΝΑ Ρ Ι Ο. Κατανοώντας τη βία και την επιθετικότητα στην κλινική πράξη

Σ Ε Μ Ι ΝΑ Ρ Ι Ο. Κατανοώντας τη βία και την επιθετικότητα στην κλινική πράξη Σ Ε Μ Ι ΝΑ Ρ Ι Ο To Γραφείο Εκπαίδευσης του Ελληνικού Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, διοργανώνει Εκπαιδευτικό Σεμινάριο με θέμα: Κατανοώντας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ-ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ-ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ-ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ AHMET ÖZASLAN ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Σκοπός αυτού του οδηγού είναι να ενισχύσει τη γνώση φροντιστών, φιλανθρωπικών οργανώσεων,

Διαβάστε περισσότερα

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + «Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + Απώλεια ονομάζουμε κάθε στέρηση, κάθε αποχωρισμό από

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές Διαταραχές. Κεφάλαια 7 8

Διατροφικές Διαταραχές. Κεφάλαια 7 8 Διατροφικές Διαταραχές Κεφάλαια 7 8 7. Πώς να βοηθήσουμε τα άτομα που υποφέρουν από Ψυχογενή Ανορεξία Στόχος η πάσχουσα να τρέφεται κανονικά ώστε να αποκατασταθεί το φυσιολογικό της βάρος. Ο στόχος αυτός

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΘΙΣΜΟΣ. ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου σε παιδιά & εφήβους ΦΡΕΣΚΟΥ ΑΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ.

«ΕΘΙΣΜΟΣ. ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου σε παιδιά & εφήβους ΦΡΕΣΚΟΥ ΑΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ. «ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου σε παιδιά & εφήβους ΦΡΕΣΚΟΥ ΑΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ. Άρτεμις Τσίτσικα - Λέκτορας Εφηβικής Παιδιατρικής Επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Αυτισμός καλής λειτουργικότητας: Δυο χρόνια εμπειρίας στο Τ.Ε.Ν.Ε. ΑΝΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΣΙΩΤΗ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ MD, Ph.D

Αυτισμός καλής λειτουργικότητας: Δυο χρόνια εμπειρίας στο Τ.Ε.Ν.Ε. ΑΝΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΣΙΩΤΗ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ MD, Ph.D Αυτισμός καλής λειτουργικότητας: Δυο χρόνια εμπειρίας στο Τ.Ε.Ν.Ε. ΑΝΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΣΙΩΤΗ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ MD, Ph.D ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Χαρακτηριστικά Αυτισμού Καλής Λειτουργικότητας ( ομιλία, κινητικός συντονισμός,

Διαβάστε περισσότερα

Πιστοποίηση στη Συστημική Οικογενειακή Θεραπεία (4ετές πρόγραμμα)

Πιστοποίηση στη Συστημική Οικογενειακή Θεραπεία (4ετές πρόγραμμα) Πιστοποίηση στη Συστημική Οικογενειακή Θεραπεία (4ετές πρόγραμμα) Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Το Κε.Συ.Θε.Σ. είναι το μοναδικό Κέντρο Εκπαίδευσης στη Βορειοδυτική Ελλάδα που οργανώνει τετραετές επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα

Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο

Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο Ανδρέας Φλωράκης Βιολόγος, Ψυχίατρος, PhD, Γ.Ν. Ελευσίνας Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία Σεμινάρια Εργασίας Θεσσαλονίκη 2 ος

Διαβάστε περισσότερα

Αυτισμός - Νοητική υστέρηση

Αυτισμός - Νοητική υστέρηση Αυτισμός - Νοητική υστέρηση Τζένη Σουμάκη Παιδοψυχίατρος Ψυχαναλύτρια Επιστημονικά Υπεύθυνη Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών ΑΝΑΣΑ Γρ. Ελληνικής Εταιρίας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Μέλος Δ.Σ. Ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. Οικονόμου Ανδρέας Μαθηματικός-Ψυχολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. Οικονόμου Ανδρέας Μαθηματικός-Ψυχολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. Οικονόμου Ανδρέας Μαθηματικός-Ψυχολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ Ενότητα: Ηγεσία, Επικοινωνία, Διαχείριση Κρίσεων ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

S06.2 Απόψεις και πρακτικές των παιδαγωγών προσχολικής εκπαίδευσης για τα προβλήματα ψυχικής υγείας των παιδιών προσχολική ηλικίας: Ποιοτική ανάλυση

S06.2 Απόψεις και πρακτικές των παιδαγωγών προσχολικής εκπαίδευσης για τα προβλήματα ψυχικής υγείας των παιδιών προσχολική ηλικίας: Ποιοτική ανάλυση 1 της εστιασμένης συζήτησης. Πραγματοποιήθηκαν 6 ομαδικές συζητήσεις στις οποίες συμμετείχαν 34 παιδαγωγοί από παιδικούς σταθμούς της Αττικής. Σε κάθε ομάδα συμμετείχαν 4-6 παιδαγωγοί και δύο συντονίστριες.

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος. Δρ. Αναστασία Χ Γιαννακού Λέκτορας Ενιαίας Εκπαίδευσης Ευρωπαικό Πανεπιστήμιο

Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος. Δρ. Αναστασία Χ Γιαννακού Λέκτορας Ενιαίας Εκπαίδευσης Ευρωπαικό Πανεπιστήμιο Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος Δρ. Αναστασία Χ Γιαννακού Λέκτορας Ενιαίας Εκπαίδευσης Ευρωπαικό Πανεπιστήμιο Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος Πρόκειται για μια χρόνια νευροαναπτυξιακή διαταραχή Νευρολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Α ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΝΤΡΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΑΜΟΥ

Α ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΝΤΡΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΑΜΟΥ Α ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΝΤΡΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΑΜΟΥ «Ενίσχυση της λειτουργίας των Κινητών Μονάδων Πρώτης Υποδοχής, για τις διαδικασίες πρώτης υποδοχής, σε περιοχές υπό υψηλή πίεση μεταναστευτικών ροών» Καλές πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 3. ΙΣΤΟΡΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Πρωτόγονη και αρχαία περίοδος. Ελληνική και Ρωμαϊκή περίοδος.. Μεσαίωνας..

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 3. ΙΣΤΟΡΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Πρωτόγονη και αρχαία περίοδος. Ελληνική και Ρωμαϊκή περίοδος.. Μεσαίωνας.. 8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α 1. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ Φύση και έννοια της αναπηρίας Η συνειδητοποίηση της αναπηρίας.. Η στάση της οικογένειας απέναντι στο παιδί με αναπηρία Στάσεις της

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ. Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος

Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ. Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος Κοινωνικοί παράγοντες που οδηγούν στη χρήση αλκοόλ τους νέους Ο πιο συχνός λόγος

Διαβάστε περισσότερα

Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας

Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Ενότητα 3: Παθολογική και Φυσιολογική Συμπεριφορά. Ψυχική Υγεία και Ψυχική Νόσος. Κριτική Θεώρηση. Μαίρη Γκούβα 1

Διαβάστε περισσότερα