Διπλωματική Εργασία. Tεχνικές Συνάθροισης Πλαισίων. στο Πρότυπο του IEEE n

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Διπλωματική Εργασία. Tεχνικές Συνάθροισης Πλαισίων. στο Πρότυπο του IEEE n"

Transcript

1 Διπλωματική Εργασία Tεχνικές Συνάθροισης Πλαισίων στο Πρότυπο του IEEE n Στάθης Μαυριδόπουλος Επιβλέπων: κ. Πέτρος Νικοπολιτίδης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ

2 ii

3 Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή Ασύρματα Δίκτυα Τύποι Ασύρματων Δικτύων Κυψελικά δίκτυα Δορυφορικά τηλέφωνα Aσύρματα τοπικά δίκτυα Ασύρματα προσωπικά δίκτυα Ασύρματα μητροπολιτικά δίκτυα Ασύρματα δίκτυα ευρείας περιοχής Προκλήσεις Περιορισμοί των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων Χρήση φάσματος Διαχείριση ισχύος Διασύνδεση με ενσύρματα δίκτυα Εντοπισμός και δρομολόγηση Ποιότητα υπηρεσιών Ασφάλεια Ασύρματα τοπικά δίκτυα Γενικές πληροφορίες Αρχιτεκτονική Ζητήματα ασύρματων τοπικών δικτύων iii

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σφάλματα H πρόσβαση στο ασύρματο μέσο Ποιότητα υπηρεσιών Ασφάλεια Εξοικονόμηση ενέργειας Συμβατότητα Το πρωτόκολλο IEEE Γενικές πληροφορίες Το φυσικό επίπεδο του IEEE Φυσικό επίπεδο υπερύθρων Φυσικό επίπεδο FHSS Φυσικό επίπεδο DSSS Φυσικό επίπεδο OFDM Το επίπεδο MAC του IEEE Τα διαπλαισιακά διαστήματα, IFS Η κατανεμημένη συνάρτηση συντονισμού, DCF Το πρωτόκολλο IEEE n Οι βελτιώσεις του ΙΕΕΕ n Συνάθροιση πλαισίων Ερευνητικές Εργασίες Μοντελοποίηση και προσομοίωση Προδιαγραφές και σχεδιασμός της προσομοίωσης Το περιβάλλον της προσομοίωσης Μελέτη της απόδοσης Ρυθμίσεις προσομοίωσης Αποτελέσματα Μεταβάλλοντας το μέγεθος των πακέτων iv

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Μεταβάλλοντας το διάστημα παραγωγής πακέτων Συμπεράσματα 51 Βιβλιογραφία 52 v

6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ vi

7 Κατάλογος σχημάτων 1.1 Σύμβολο ασύρματου τοπικού δικτύου Τύποι ασύρματων δικτύων Εξασθένιση λόγω Ανάκλασης (Α), Περίθλασης (Π) και Διασποράς (Δ) Η κοινή επίθεση στα ασύρματα δίκτυο, Man in the Middle Διαφορές μεταξύ αδόμητων (ad hoc) δικτύων και δικτύων υποδομής (infrastructure) Το πρόβλημα του κρυφού και του εκτεθειμένου τερματικού Διαφορές μεταξύ FHSS και DSSS Η αρχιτεκτονική του και το μοντέλο OSI Η λειτουργία της κατανεμημένης συνάρτησης συντονισμού (DCF) Η τεχνική συνάθροισης Α-MSDU (a) και A-PSDU (b) Η τεχνική συνάθροισης δύο επιπέδων (two-level aggregation) Ρυθμαπόδοση σε σχέση με το μέγεθος των πακέτων για σταθερό διάστημα παραγωγής πακέτων Ρυθμαπόδοση σε σχέση με το διάστημα παραγωγής αποστολής πακέτων για μέγεθος πακέτου bits Ρυθμαπόδοση σε σχέση με το διάστημα παραγωγής αποστολής πακέτων για μέγεθος πακέτου 500 bits vii

8 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ viii

9 Κατάλογος πινάκων 3.1 Εξέλιξη του πρωτοκόλλου Τα διαπλαισιακά διαστήματα του Μεταβλητές περιβάλλοντος προσομοίωσης ix

10 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ x

11 Αφαιρετική Περίληψη Σ αυτή την εργασία μελετάμε την ρυθμαπόδοση του πρωτοκόλλου IEEE Συγκεκριμένα, επικεντρωνόμαστε στην βελτίωση της αποδοτικής χρήσης της χωρητικότητας του μέσου που καταφέρνουν οι τεχνικές συνάθροισης πακέτων A-MSDU, A-MPDU και two-level aggregation οι οποίες προβλέπονται από το πρωτόκολλο IEEE n. Για τις ανάγκες αυτής της εργασίας κατασκευάστηκε ένα περιβάλλον προσομοίωσης το οποίο και χρησιμοποιήθηκε για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων που παρουσιάζουμε. Τα αποτελέσματα αυτά αναδεικνύουν την ανωτερότητα των νέων τεχνικών και συγκεκριμένα της συνάθροισης δύο επιπέδων. xi

12 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ xii

13 Abstract In this thesis we present a study on the throughput of IEEE protocol. Specifically, we focus on the improvements to throughput that the frame aggregation methods A-MSDU, A-MPDU and two-level aggregation described in IEEE n provide. For the purposes of this study we developed a new simulation environment, which we used in order to obtain the results we present here. In those results the superiority of the aggregation methods and specifically the benefits of two-level aggregation will be demonstrated. xiii

14 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ xiv

15 Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή 1.1 Ασύρματα Δίκτυα Ασύρματη μετάδοση είναι η μετάδοση δεδομένων χωρίς την χρήση ενσύρματων μέσων, δηλαδή χωρίς καλώδια ή οπτικές ίνες. Τα ασύρματα επικοινωνιακά συστήματα χρησιμοποιούνται σήμερα ευρέως και αποτελούν χρήσιμο ή ακόμα και απαραίτητο εργαλείο στην προσωπική και επαγγελματική ζωή πολλών ανθρώπων. Ο τομέας αυτός είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της βιομηχανίας των τηλεπικοινωνιών. Το πρώτο ασύρματο δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ υπολογιστών ανέπτυξε ο Norman Abramson, καθηγητής του University of Hawaii, το Το δίκτυο ονομαζόταν ALOHAnet και χωρίς την χρήση τηλεφωνικών γραμμών εξυπηρετούσε επτά υπολογιστές σε τέσσερα νησιά, τους οποίους συνέδεε με κεντρικό υπολογιστή στο Oahu Island. [5] Τα κύρια πλεονεκτήματα των ασύρματων συστημάτων είναι η κινητότητα και το χαμηλό τους κόστος. Η κινητότητα (mobility) συγκεκριμένα είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό των ασύρματων συστημάτων και είναι ο λόγος που είναι τόσο δημοφιλή και χρήσιμα. Κάποια παραδείγματα κινητότητας είναι η δυνατότητα ενός χρήστη να χρησιμοποιήσει το κινητό του τηλέφωνο από όποια φυσική θέση και αν βρίσκεται, σε εξωτερικό η εσωτερικό χώρο, η δυνατότητα για επικοινωνία σε μέρη μακρία από τον πολιτισμό με την χρήση δορυφορικών τηλεφώνων ή η ευκολία ανταλλαγής αρχείων και 1

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ η κοινή χρήση συσκευών από πολλά άτομα σε μία επιχείρηση χωρίς να χρειάζεται η δημιουργία περίπλοκων και ακριβών ενσύρματων συνδέσεων. Η κινητότητα των ασύρματων συστημάτων δίνει την δυνατότητα στις οντότητες του συστήματος για πρόσβαση ανεξαρτήτως της σχετικής ή απόλυτης θέσης τους. Τα μέλη του δικτύου, είτε είναι χρήστες είτε συσκευές, μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους από απόσταση ακόμη και αν κινείται το ίδιο το σύστημα. Αυτό το χαρακτηριστικό κάνει τα ασύρματα δίκτυα όχι μόνο εύχρηστα αλλά και απαραίτητα σε ένα πλήθος περιπτώσεων. Επιπλέον χαρακτηριστικό των ασύρματων συστημάτων είναι καταρχάς το χαμηλό κόστος των εξαρτημάτων τους και δεύτερον η εξοικονόμηση χρημάτων σε σχέση με τις ενσύρματες εναλλακτικές, όχι μόνο λόγω του κόστους της φυσικής καλωδίωσης, αλλά και λόγω του υψηλότερου κόστους διαχείρισης και συντήρησης των ενσύρματων συστημάτων. Πιο συγκεκριμένα, τα ασύρματα δίκτυα είναι χρήσιμα στην μείωση των δαπανών σε περιπτώσεις όπου: 1. H εγκατάσταση καλωδίων για την δημιουργία δικτύου είναι δύσκολη ή αδύνατη. 2. H εγκατάσταση καλωδίων απαγορεύεται, όπως για παράδειγμα γίνεται σε ιστορικά κτίρια. Σχήμα 1.1: Σύμβολο ασύρματου τοπικού δικτύου 2

17 1.2. ΤΥΠΟΙ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ 3. Υπάρχει ανάγκη εγκατάστασης προσωρινού δικτύου, ή κινητού δικτύου. Η χρήση ενός ασύρματου δικτύου αποτελεί μία πολύ καλή και οικονομική λύση σε τέτοιες περιπτώσεις με το επιπλέον πλεονέκτημα ότι η εγκατάσταση του μπορεί να γίνει εξαιρετικά πιο γρήγορα και πιο εύκολα από τον σχεδιασμό και την εγκατάσταση φυσικών ζεύξεων με την χρήση καλωδίων. [2] 1.2 Τύποι Ασύρματων Δικτύων Τα ασύρματα επικοινωνιακά συστήματα μπορούν να χωριστούν σε κατηγορίες αναλόγως τον τύπο των συσκευών που εξυπηρετούν, η την έκταση που καταλαμβάνουν. Ενδεικτικά αναφέρονται κάποιοι τύποι ασύρματων δικτύων στην συνέχεια Κυψελικά δίκτυα Τα κυψελικά δίκτυα (cellular networks) χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο στις τηλεπικοινωνίες. Το κάθε υποδίκτυο χρησιμοποιεί ραδιοκύματα και αποτελείται από έναν ισχυρό σταθερό πομποδέκτη, ο οποίος παρέχει υπηρεσίες σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Μία τέτοια δομή λέγεται κυψέλη. Κάθε κυψέλη χρησιμοποιεί διαφορετικές συχνότητες από τις γειτονικές της, οπότε με την χρήση αρκετών τέτοιων κυψελών μπορούμε να καλύψουμε μεγάλες περιοχές με μεγάλη απόδοση και καλή επαναχρησιμοποίηση των συχνοτικών καναλιών. Παρόλο που αρχικά αναπτύχθηκαν για να την εξυπηρέτηση δικτύων κινητών τηλεφώνων, παρέχοντας υπηρεσίες φωνής η κειμένου (SMS), με την έλευση των smartphones, χρησιμοποιούνται και για την μεταφορά δεδομένων παρέχοντας υπηρεσίες internet στους χρήστες. Το πρώτο τέτοιου τύπου δίκτυο ήταν αναλογικό και ονομαζόταν AMPS (Advanced Mobile Phone System). Η πρώτη του εμπορική εμφάνιση έγινε στις ΗΠΑ το Το διαδέχτηκαν τα δεύτερης γενιάς ψηφιακά κυψελικά δίκτυα, το ευρωπαϊκό GSM και η αντίστοιχη αμερικάνικη τεχνολογία CDMA. Το πρώτο GSM δίκτυο εμφανίστηκε στην Φιλανδία το Τα ψηφιακά κυψελικά δίκτυα είδαν ραγδαία ανάπτυξη καθώς 3

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ συνέπεσαν με τις εξελίξεις στις συσκευές κινητής τηλεφωνίας, οι οποίες άρχισαν να γίνονται μικρότερες και με μεγαλύτερες μπαταρίες. Κάποιες από τις υπηρεσίες που παρείχαν για πρώτη φορά ήταν τα μηνύματα κειμένου (SMS) και η πρόσβαση σε περιεχόμενο πολυμέσων. Οι ανάγκες για πρόσβαση σε όλο και περισσότερα δεδομένα οδήγησαν στην ανάπτυξη των 3G και 4G. Τα τελευταία εμπορικά πρότυπα που είναι διαθέσιμα στο 4G είναι τo WiMAX και το LTE Δορυφορικά τηλέφωνα Αυτές οι συσκευές επιτρέπουν την μετάδοση δεδομένων από και προς δυσπρόσιτα μέρη όπου η εγκατάσταση καλωδίων είναι αδύνατη ή οικονομικά ασύμφορη. Επικοινωνούν μέσω δορυφόρων με μικροκυματική ακτινοβολία και μπορούν να συνδεθούν με άλλα δίκτυα τηλεφωνίας ή με τον παγκόσμιο ιστό αναλόγως τις υπηρεσίες που προσφέρει η εταιρία που διαχειρίζεται το κάθε δίκτυο. Σχήμα 1.2: Τύποι ασύρματων δικτύων. 4

19 1.2. ΤΥΠΟΙ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ Aσύρματα τοπικά δίκτυα Τα ασύρματα τοπικά δίκτυα (Wireless local area network, WLAN) συνδέουν δύο ή περισσότερες συσκευές με κάποια ασύρματη μέθοδο διαμοιρασμού του μέσου, όπως την διασπορά φάσματος ή την διαμόρφωση με πολύπλεξη συχνότητας ορθογώνιων φερουσών, και συνήθως σκοπός τους είναι η σύνδεση τους με το Internet μέσω κάποιου σημείου πρόσβασης. Τα ασύρματα τοπικά δίκτυα είναι ευρέως διαδεδομένα καθώς δίνουν στον απλό χρήστη όλες τις δυνατότητες και ευκολίες που χαρακτηρίζουν τα ασύρματα δίκτυα, όπως την κινητότητα και την επεκτασιμότητα, με εξαιρετικά χαμηλό κόστος. Αναλόγως των αναγκών και προδιαγραφών του δικτύου που επιθυμεί να δημιουργήσει ένας χρήστης προσφέρεται μεγάλο πλήθος εμπορικών λύσεων και εφαρμογών. Τα δύο ποιο σημαντικά και περισσότερο χρησιμοποιούμενα πρότυπα ασύρματων τοπικών δικτύων είναι το HiperLAN και το WiFi. Το WiFi έχει κατακτήσει την αγορά καθώς είναι το ευρύτερα χρησιμοποιούμενο πρωτόκολλο επικοινωνίας ασύρματων τοπικών δικτύων και βασίζεται στα πρότυπα του IEEE Ασύρματα προσωπικά δίκτυα Τα ασύρματα προσωπικά δίκτυα (Wireless personal area networks/wpans) συνδέουν προσωπικές συσκευές που βρίσκονται μερικά μέτρα ή εκατοστά από το σώμα του χρήστη. Συνήθως αποτελούν κομμάτι μεγαλύτερων δικτύων, όπως το WLAN. Κάποιες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα δίκτυα για την μεταφορά δεδομένων είναι το Bluetooth, οι υπέρυθρες και το ευρύτερα χρησιμοποιημένο Wi-Fi Ασύρματα μητροπολιτικά δίκτυα Τα ασύρματα μητροπολιτικά δίκτυα (Wireless metropolitan area networks/wmans) στόχο έχουν να διασυνδέσουν περιοχές μεγαλύτερες από αυτές που επιτρέπει η εμβέλεια των WLAN. Συνήθως δομούνται χρησιμοποιώντας πολλαπλά ασύρματα τοπικά δίκτυα (WLAN) τα οποία συνδέονται μεταξύ τους είτε μέσω των υπαρχόντων δομών 5

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ενσύρματου δικτύου είτε με οπτικές ίνες. Χρησιμοποιούνται για να παρέχουν υπηρεσίες δικτύου σε μεγάλες γεωγραφικά περιοχές, όπως ένας δήμος ή μια πόλη. Τέτοιες υπηρεσίες μπορεί να είναι η πρόσβαση στο internet σε ασύρματες συσκευές ή η δημιουργία υποδομών έξυπνης πόλης (smart city), όπου μπορεί για παράδειγμα να υπάρχει κάποιο δίκτυο ανιχνευτών φωτιάς καλύπτοντας μία ολόκληρη πόλη το οποίο και να δίνει σε πρώτο χρόνο την δυνατότητα αντιμετώπισης πυρκαγιών. Ένα παράδειγμα τέτοιου τύπου δικτύου είναι το WiMAX, το οποίο περιγράφεται στο IEEE Ασύρματα δίκτυα ευρείας περιοχής Τα ασύρματα δίκτυα ευρείας περιοχής (wireless wide area network/wwans) χρησιμοποιούνται για να παρέχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες τηλεφωνίας ή internet (VoIP, video streaming, κτλ.) καλύπτοντας μεγαλύτερες περιοχές, σχετικά με τους άλλους τύπους ασύρματων δικτύων. Για να το καταφέρουν αυτό χρησιμοποιούν την υπάρχουσα υποδομή και τις τεχνολογίες των κυψελικών δικτύων κινητής τηλεφωνίας. 1.3 Προκλήσεις Πέρα από τις δυσκολίες που αντικειμενικά υπάρχουν στην θεωρητική περιγραφή και στην πρακτική υλοποίηση ενός δικτύου είτε είναι ενσύρματο, οπτικών ινών ή ασύρματο, στα ασύρματα δίκτυα οι περισσότερες προκλήσεις οφείλονται στο μέσο μετάδοσης Περιορισμοί των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων Το ασύρματο μέσο, ο αέρας δηλαδή, είναι καταρχάς αναξιόπιστο. Ο Claude Shannon το 1948 απέδειξε ότι το άνω όριο W του ρυθμού μετάδοσης bit για έναν κανάλι εύρους H Hz, όπου ο λόγος σήματος προς θόρυβο είναι S/N, δίνεται από την σχέση: 6

21 1.3. ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ W = H log 2 (1 + S N ) (1.1) Δηλαδή ο μέγιστος θεωρητικός ρυθμός μετάδοσης που μπορούμε να επιτύχουμε εξαρτάται από το εύρος του καναλιού που χρησιμοποιούμε και από τον θόρυβο του μέσου μετάδοσης. Όμως το φάσμα των ραδιοκυμάτων είναι πεπερασμένο και πολλές περιοχές συχνοτήτων χρησιμοποιούνται ήδη για άλλους σκοπούς. Οπότε ένα ασύρματο δίκτυο θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί το υπάρχον φάσμα με αποδοτικό τρόπο. Επιπλέον σε ένα πραγματικό δίκτυο εμφανίζεται σε διάφορα μέρη του συστήματος θόρυβος. Οι πραγματικές ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων που επιτυγχάνονται απέχουν από το όριο του Shannon. Αρχικά θερμικός θόρυβος δημιουργείται στις κεραίες, άρα εμφανίζονται σφάλματα στην αποστολή και λήψη του σήματος. Όμως, οι περισσότεροι παράγοντες θορύβου σε ένα ασύρματο δίκτυο οφείλονται στους ίδιους τους μηχανισμούς διάδοσης των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Συγκεκριμένα οι πιο σημαντικοί από αυτούς τους μηχανισμούς είναι [2]: Απώλεια ελεύθερου χώρου (free space path loss) Αναφέρεται στην εξασθένηση του ηλεκτρομαγνητικού σήματος μόνο λόγω της διάδοσής του σε ελεύθερο χώρο, δηλαδή αγνοεί την ύπαρξη εμποδίων ή άλλων Σχήμα 1.3: Εξασθένιση λόγω Ανάκλασης (Α), Περίθλασης (Π) και Διασποράς (Δ). 7

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ παραγόντων, και είναι αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης μεταξύ πομπού και δέκτη. Μετατόπιση Doppler Το φαινόμενο της μετατόπισης Doppler προκαλείται από την σχετική κίνηση μεταξύ του πομπού και του δέκτη. Στην περίπτωση που μετακινούνται πλησιάζοντας ο ένας τον άλλο η συχνότητα του λαμβανόμενου κύματος φαίνεται να αυξάνει, ενώ στην αντίθετη περίπτωση να μειώνεται. Αποτέλεσμα είναι να μειώνεται η ποιότητα του λαμβανόμενου σήματος. Μηχανισμοί εξασθένισης (fading), ανάκλαση, διασπορά και περίθλαση Ανάκλαση (reflection) συμβαίνει όταν ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα προσπίπτει σε ένα αντικείμενο με διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές του μήκους κύματός του. Αποτέλεσμα είναι να μεταδίδεται προς διαφορετική κατευθύνση από την αρχική του. Διασπορά (scattering) συμβαίνει όταν ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα προσπίπτει σε ένα εμπόδιο με διαστάσεις της ίδιας τάξης μεγέθους με το μήκος κύματός του. Το φαινόμενο προκαλεί τη διάχυση της ενέργειας του κύματος προς πολλές κατευθύνσεις, και ειναι το δύσκολο στην πρόβλεψη της συμπεριφοράς του. Τέλος, η περίθλαση (diffraction), γνωστή και ως εξασθένιση, λαμβάνει χώρα όταν ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα προσπίπτει σε ένα αδιαπέραστο αντικείμενο. Σε αυτήν την περίπτωση παρατηρούνται δευτερεύοντα κύματα στην άλλη πλευρά του αντικειμένου, παρά την έλλειψη οπτικής επαφής με τον πομπό από εκείνο το σημείο. Αυτοί είναι οι πιο σημαντικοί μηχανισμοί που εξασθενούν και παραμορφώνουν ένα ηλεκτρομαγνητικό σήμα Χρήση φάσματος Το φάσμα που διατίθεται για χρήση από εφαρμογές ασύρματων επικοινωνιών είναι πεπερασμένο. Αν λάβουμε υπόψιν ότι το φάσμα εκτός από περιορισμένος πόρος είναι 8

23 1.3. ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ και ακριβός, τότε γίνεται φανερή η επιτακτική ανάγκη της αποδοτικής διαχείρισής του από τις ρυθμιστικές αρχές, όπως η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών (FCC) των ΗΠΑ και το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Προτύπων Τηλεπικοινωνιών (ETSI). Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η διαρκώς διογκούμενη ανάγκη του χρήστη για τεχνολογίες που απαιτούν ολοένα και μεγαλύτερο εύρος ζώνης. Η λύση βρίσκεται είτε σε τεχνολογίες που παρέχουν μεγαλύτερη χωρητικότητα πάνω σε ένα συγκεκριμένο εύρος φάσματος είτε στην χρήση των πιο υψίσυχνων περιοχών συχνοτήτων, η οποία όμως απαιτεί γενικά ακριβότερες και με μεγαλύτερη κατανάλωση συσκευές Διαχείριση ισχύος Στα ενσύρματα δίκτυα, οι σταθμοί δεν υπόκεινται σε ενεργειακούς περιορισμούς. Αντίθετα, ένα από τα πλεονεκτήματα των ασύρματων δικτύων είναι η καταλληλότητα τους για την διασύνδεση ασύρματων φορητών συσκευών, οι οποίες ανέφικτα χαρακτηρίζονται από τέτοιους περιορισμούς. Τέτοιου τύπου συσκευές συνήθως χρησιμοποιούν μικρού μεγέθους και ισχύος μπαταρίες, για να διατηρούν το βάρος και το κόστος χαμηλό. Άρα είναι σημαντικό το ασύρματο δίκτυο να εξασφαλίζει την ελάχιστη κατανάλωση ισχύος για την λειτουργία του Διασύνδεση με ενσύρματα δίκτυα Σημαντική είναι η ανάπτυξη πρωτοκόλλων και διασυνδέσεων (interfaces) που να επιτρέπουν στα κινητά τερματικά να αποκτούν πρόσβαση σε ένα ενσύρματο δίκτυο κορμού (bacobone network). Αυτό θα έδινε στους κινητούς χρήστες πρόσβαση σε υπηρεσίες όπως τη μεταφορά αρχείων, την ανάγνωση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και την πρόσβαση στο διαδίκτυο Εντοπισμός και δρομολόγηση Οι περισσότερες συσκευές που χρησιμοποιούνται στα ασύρματα δίκτυα χαρακτηρίζονται από κινητότητα. Έτσι, σε αντίθεση με την στατική τοπολογία ενός ενσύρματου 9

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ δικτύου, η τοπολογία ενός ασύρματου δικτύου μπορεί να αλλάζει με το χρόνο, ανάλογα με τις κινήσεις των χρηστών. Για παράδειγμα στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας είναι σημαντικό να εντοπίζονται τα κινητά τερματικά αποδοτικά, ενώ θα πρέπει να υποστηρίζονται οι τρέχουσες κλήσεις κατά την διάρκεια της μεταπομπής, όταν δηλαδή το τερματικό περνάει από τα όρια της μίας κυψέλης σε κάποια άλλη. Επομένως, στα ασύρματα δίκτυα απαιτούνται πρωτόκολλα δρομολόγησης που να λαμβάνουν υπόψη τις δυναμικά μεταβαλλόμενες τοπολογίες του δικτύου Ποιότητα υπηρεσιών Σημαντική έννοια για ένα ασύρματο δίκτυο είναι η ποιότητα υπηρεσιών (Quality of Service ή QoS). Ένας μεγάλος αριθμός εφαρμογών, όπως video streaming, VoIP και gaming, βασίζονται σε αυτήν την παράμετρο του δικτύου για λειτουργήσουν αποδεκτά. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό στην τηλεφωνία μέσω internet τα πακέτα που στέλνονται να φτάνουν σε μία συγκεκριμένη σειρά χωρίς απώλειες, αλλιώς δεν θα είναι εφικτή οποιαδήποτε συνομιλία. Καθώς το ασύρματο μέσο είναι αναξιόπιστο, η αρχιτεκτονική του ασύρματου δικτύου θα πρέπει να προβλέπει και να διαχειρίζεται τις απώλειες πακέτων, εξασφαλίζοντας ποιότητα υπηρεσιών Ασφάλεια Σε ένα ενσύρματο δίκτυο είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να υποκλέψει κάποιος κακόβουλος χρήστης την κίνηση των δεδομένων που γίνεται εντός του. Για να καταφέρει κάτι τέτοιο θα πρέπει να αποκτήσει φυσική πρόσβαση σε αυτό, παραβιάζοντας με κάποιον τρόπο την καλωδίωση του δικτύου στόχου σε κατάλληλο σημείο. Ένα ασύρματο δίκτυο όμως, από την φύση του είναι πιο ευάλωτο. Χρησιμοποιεί τον αέρα σαν μέσο μετάδοσης, επιτρέποντας την εύκολη πρόσβαση στα δεδομένα που ανταλλάσσονται σε έναν κακόβουλο χρήστη. Επίσης ένα ασύρματο δίκτυο μπορεί εκτείνεται σε μεγαλύτερες αποστάσεις από αυτές που πραγματικά χρειάζονται, καθώς είναι δύσκολος ο περιορισμός των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων σε έναν συγκεκριμένο 10

25 1.3. ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ χώρο. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων πρέπει να χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι κρυπτογράφησης, αλλιώς μπορεί κάποιος πολύ εύκολα να καταγράψει όλη την κίνηση του δικτύου, η οποία μπορεί να περιέχει ευαίσθητες πληροφορίες όπως συνομιλίες ή στοιχεία πιστωτικών καρτών. Η κρυπτογράφιση πρέπει να μετατρέπει τα δεδομένα σε τέτοια μορφή, από την οποία κανείς να μην μπορεί να τα ανακτήσει, εκτός αν κατέχει τα κατάλληλα κλειδιά. Το θέμα της ασφάλειας στα ασύρματα δίκτυα δεν τελειώνει εδώ, καθώς θέλει μεγάλη προσοχή στην επιλογή της μεθόδου κρυπτογράφισης. Οι καλύτερες και οι πιο δύσκολες στο να παραβιαστούν τεχνικές απαιτούν συνήθως μεγάλο υπολογιστικό κόστος, οπότε να μην μπορούν να υλοποιηθούν σε όλες τις περιπτώσεις. Επίσης σημαντική είναι η μέθοδος επιλογής των κλειδιών. Σε κάθε περίπτωση το θέμα της ασφάλειας στα ασύρματα δίκτυα είναι πολύ μεγάλης σημασίας, ειδικά όσο γίνονται όλο και πιο δημοφιλή και αντικαθιστούν προηγούμενα ενσύρματα δίκτυα. Σχήμα 1.4: Η κοινή επίθεση στα ασύρματα δίκτυο, Man in the Middle. 11

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 12

27 Κεφάλαιο 2 Ασύρματα τοπικά δίκτυα 2.1 Γενικές πληροφορίες Ένα ασύρματο τοπικό δίκτυο (wireless local area network, WLAN) δημιουργεί διάυλους επικοινωνίας μεταξύ δύο ή περισσοτέρων συσκευών χρησιμοποιώντας κάποια μέθοδο διαμοιρασμού του ασύρματου μέσου. Συνήθως αυτή η μέθοδος είναι η διασπορά φάσματος (spread spectrum) ή η διαμόρφωση με πολύπλεξη συχνότητας ορθογώνιων φερουσών (Orthogonal Frequency Division Multiplexing - OFDM). Τα περισσότερα σύγχρονα ασύρματα τοπικά δίκτυα βασίζονται στα πρότυπα του ΙΕΕΕ υπό την εμπορική ονομασία Wi-Fi. 2.2 Αρχιτεκτονική Όλες οι συσκευές και τα εξαρτήματα που μπορούν να συνδεθούν σε ένα δίκτυο ονομάζονται σταθμοί ή κόμβοι του δικτύου. Στην περίπτωση των ασύρματων δικτύων οι σταθμοί είναι είτε ασύρματα σημεία πρόσβασης (access point) είτε συσκευές-πελάτες (client). Ασύρματα σημεία πρόσβασης, ή αλλιώς σταθμοί βάσης, είναι συνήθως δρομολογητές (routers), συσκευές δηλαδή που επιτρέπουν την μεταξύ τους σύνδεση ασύρματων συσκευών για τον σχηματισμό του ασύρματου δικτύου και συνήθως συνδέονται με κάποιο ενσύρματο δίκτυο. Πελάτες ονομάζονται οι συσκευές που συνδέονται σε 13

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ένα σημείο πρόσβασης. Τα ασύρματα τοπικά δίκτυα μπορούν να χωριστούν σε δύο κύριες κατηγορίες, αναλόγως της αρχιτεκτονικής τους. Η μία κατηγορία είναι τα ασύρματα δίκτυα υποδομής (infrastructure wireless networks), όπου χρησιμοποιείται κάποιο υψηλότερης ταχύτητας ενσύρματο ή ασύρματο δίκτυο κορμού (backbone network). Σε αυτήν την τοπολογία, οι κόμβοι προσπελάσουν το ασύρματο κανάλι υπό τον συντονισμό ενός σταθμού βάσης (base station, BS). Η προσέγγιση αυτή μετατοπίζει την πολυπλοκότητα υλοποίησης από τους κόμβους πελάτες στο σημείο πρόσβασης. Τα πλεονεκτήματα μίας τέτοιας μεθόδου μπορούν να είναι πολλά, όπως εξοικονόμηση ενέργειας στους κόμβους, σταθερότητα, ασφάλεια δικτύου και αποδοτική χρήση του μέσου. Εν αντιθέσει με την παραπάνω τοπολογία, τα αυτοοργανωμένα ασύρματα δίκτυα ή αδόμητα δίκτυα (ad hoc networks) δεν βασίζονται σε κάποια προϋπάρχουσα υποδομή, αλλά ο κάθε κόμβος λαμβάνει μέρος στην δρομολόγηση προωθώντας δεδομένα προς άλλους κόμβους αν κριθεί κάτι τέτοιο απαραίτητο. Ο αποκεντρωμένος χαρακτήρας των ad hoc δικτύων τα καθιστά κατάλληλα για ποικίλες εφαρμογές, ενώ υπάρχουν και περιορισμοί ή δυσκολίες στην υλοποίηση αυτής της αρχιτεκτονικής. Για παρά- Σχήμα 2.1: Διαφορές μεταξύ αδόμητων (ad hoc) δικτύων και δικτύων υποδομής (infrastructure). 14

29 2.3. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ δειγμα, τα αδόμητα δίκτυα είναι χρήσιμα σε περιπτώσεις που χρειάζεται ασύρματο δίκτυο γρήγορα και με ελάχιστο κόστος. Το μόνο που χρειάζεται είναι οι συσκευέςκόμβοι των χρηστών. Από την άλλη, σημαντική πτυχή αυτών των δικτύων είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη η ύπαρξη πλήρως συνδεδεμένων τοπολογιών [2], γεγονός που οφείλεται στην κινητότητα των κόμβων. Κάθε ένα από τα δύο μοντέλα καλύπτει διαφορετικές ανάγκες και απαιτήσεις, όποτε ο χρήστης θα πρέπει να επιλέξει αναλόγως του ασύρματου τοπικού δικτύου που θέλει να υλοποιήσει. 2.3 Ζητήματα ασύρματων τοπικών δικτύων Ένα τοπικό ασύρματο δίκτυο αναμένεται να καλύπτει τις ίδιες ανάγκες με ένα παραδοσιακό ενσύρματο τοπικό δίκτυο. Επειδή όμως χρησιμοποιεί το ασύρματο μέσο για την μετάδοση δεδομένων προκύπτουν διάφορα ζητήματα και αντίστοιχα ένα πλήθος πρωτοκόλλων που προσπαθούν να τα επιλύσουν Σφάλματα Το βασικό μειονέκτημα της ασύρματης μετάδοσης είναι ο αυξημένος ρυθμός σφαλμάτων. Το ασύρματο μέσο χαρακτηρίζεται από ρυθμούς σφαλμάτων δυαδικών ψηφίων (Bit Error Rate, BER) μέχρι και δέκα φορές μεγαλύτερους από τους αντίστοιχους σε ένα ενσύρματο τοπικό δίκτυο. Τα κύρια αίτια του αυξημένου ρυθμού σφαλμάτων είναι ο ατμοσφαιρικός θόρυβος, τα φυσικά εμπόδια που παρεμβάλλονται της πορείας του σήματος, η πολύδρομη διάδοση και οι παρεμβολές από άλλα συστήματα. Τα σύγχρονα πρωτόκολλα ασύρματων τοπικών δικτύων είναι σχεδιασμένα ώστε να αντιμετωπίζουν την αυξημένη πιθανότητα σφάλματος στην κίνηση τους. Κάποιες από τις τεχνικές που χρησιμοποιούν είναι ο ευθύς έλεγχος σφαλμάτων (Forward Error Control, FEC) και τα αιτήματα αυτόματης επανάληψης όσον αφορά το επίπεδο MAC, και οι εναλλακτικές τεχνικές διαμόρφωσης, ο διαφορισμός κεραίας και η εξίσωση 15

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ανάδρασης όσον αφορά το φυσικό επίπεδο H πρόσβαση στο ασύρματο μέσο Η αποδοτική πρόσβαση στο ασύρματο μέσο είναι μια από τις πρώτες δυσκολίες που πρέπει να επιλύσει ένα πρωτόκολλο ασύρματου τοπικού δικτύου. Καθώς αυξάνονται οι απαιτήσεις για εμβέλεια και για τον αριθμό των κόμβων, γίνεται πιο δύσκολη η διαχείριση του ασύρματου μέσου. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που προτείνονται αναλόγως της εφαρμογής, οι οποίες χωρίζονται στις κατηγορίες σταθερής ανάθεσης, ανάθεσης κατ απαίτηση και τυχαίας πρόσβασης [2]. Οι τεχνικές σταθερής ανάθεσης, π.χ. TDMA και FDMA, διαχειρίζονται το ασύρματο μέσο μοιράζοντας εκ των προτέρων στους κόμβους. Δεν μπορούν να προσαρμοστούν στις αλλαγές της τοπολογίας και παρουσιάζουν χαμηλή απόδοση σε ασύρματες εφαρμογές. Τα πρωτόκολλα τυχαίας ανάθεσης, π.χ. ALOHA, CSMA/CD και CSMA/CA, λειτουργούν αποτελεσματικά όταν δεν έχουν γνώση της τοπολογίας, καθώς και σε συνθήκες με μεταβαλλόμενα χαρακτηριστικά [2]. Από την φύση τους παρουσιάζουν μη ντετερμινιστική συμπεριφορά, η οποία προκαλεί προβλήματα στην υποστήριξη της εγγυημένης ποιότητας υπηρεσιών (QoS). Τα πρωτόκολλα ανάθεσης κατ απαίτηση προσπαθούν να συνδυάσουν τα πλεονεκτήματα των τεχνικών της σταθερής και τυχαίας πρόσβασης. Παρ όλα αυτά, δεν καταφέρνουν να είναι αποδοτικά καθώς απαιτούν κάποια γνώση της τοπολογίας του δικτύου, κάτι που είναι δύσκολο στα δυναμικά μεταβαλλόμενα ασύρματα δίκτυα. Επιπλέον η χρήση σκυτάλης (token) πάλι κρίνεται ανεπαρκής, καθώς υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να χαθεί λόγω των υψηλών ρυθμών λαθών που επικρατούν στο ασύρματο μέσo. Ένα άλλο ζήτημα που ανήκει σε αυτήν την κατηγορία είναι τα πρόβληματα του κρυμμένου και εκτεθειμένου τερματικού. Όπως φαίνεται στο Σχήμα 2.2, στην περίπτωση του κρυμμένου τερματικού το τερματικό B είναι εκτός εμβέλειας του τερματι- 16

31 2.3. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ κού Α. Αν λοιπόν το τερματικό Β κάνει κάποια μετάδοση, το τερματικό Α δεν μπορεί να την ακούσει και μπορεί και αυτό να επικοινωνεί με το τερματικό C. Το αποτέλεσμα είναι μια κατεστραμμένη επικοινωνία για το τερματικό C. Αντίστοιχα στην περίπτωση του εκτεθειμένου τερματικού, ο κόμβος A θα μπορούσε να μεταδώσει τα δεδομένα του την στιγμή που ο κόμβος C επικοινωνεί με τον B, καθώς ο κόμβος Β βρίσκεται εκτός εμβέλειας του A. Αν δεν έχει όμως γνώση της τοπολογίας του δικτύου, αναγκάζεται να περιμένει το τερματικό C, πριν ξεκινήσει την δική του μετάδοση. Σχήμα 2.2: Το πρόβλημα του κρυφού και του εκτεθειμένου τερματικού Ποιότητα υπηρεσιών Συνοψίζοντας, το σημαντικό για ένα ασύρματο δίκτυο είναι να καταφέρει να παρέχει παρόμοια ποιότητα υπηρεσιών με ένα ενσύρματο δίκτυο. Δεν αρκεί μόνο η ρυθμαπόδοση να είναι υψηλή, αλλά θα πρέπει να είναι ελάχιστες και οι καθυστερήσεις (delay). Μεγάλο πλήθος εφαρμογών, όπως η τηλεφωνία μέσω internet, είναι πολύ ευαίσθητες σε καθυστερήσεις, ενώ άλλες μπορεί να έχουν απαίτηση και για υψηλή ρυθμα- 17

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ πόδοση, αλλά και για μικρές καθυστερήσεις, όπως οι κλήσεις video μέσω internet. Πολύ σημαντική επίσης είναι η σταθερότητα του δικτύου. Το ασύρματο μέσω χαρακτηρίζεται από απρόβλεπτη συμπεριφορά και υψηλούς ρυθμούς σφαλμάτων, ενώ τα τερματικά που συμμετέχουν σε ένα ασύρματο δίκτυο, συνήθως είναι κινητοί σταθμοί με περιορισμένη εμβέλεια. Δηλαδή, πέρα από τις δυσκολίες που χαρακτηρίζουν το ασύρματο μέσο μετάδοσης, ένα πρωτόκολλο ασύρματων δικτύων θα πρέπει να χειριστεί τις δυσκολίες που προέρχονται από την περιορισμένη γνώση της τοπολογίας Ασφάλεια Η δυνατότητα πολλαπλοί κόμβοι να χρησιμοποιούν ταυτόχρονα το ίδιο μέσο αποτελεί πλεονέκτημα αλλά και μειονέκτημα για ένα ασύρματο δίκτυο. Ακριβώς αυτή η διαφορά με τα ενσύρματα δίκτυα, κάνει τα ασύρματα δίκτυα λιγότερο ασφαλή, καθώς οποιοσδήποτε μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση στα δεδομένα που ανταλλάσσονται. Όλα τα σύγχρονα πρωτόκολλα ασύρματων δικτύων προβλέπουν και χρησιμοποιούν κάποια μέθοδο κρυπτογράφησης για να ασφαλίζουν την κίνηση του δικτύου Εξοικονόμηση ενέργειας Χαρακτηριστικό της φύσης των τερματικών ενός ασύρματου δικτύου είναι συνήθως η κινητότητα, η οποία συσχετίζεται με την περιορισμένη ενεργειακή δυνατότητα. Όντως, για οι συσκευές όπως τα κινητά τηλέφωνα είναι μεγάλης σημασίας η πρόσβαση στο μέσο να γίνεται όσο πιο ενεργειακά οικονομικά γίνεται, καθώς η διάρκεια ζωής της μπαταρίας τους είναι περιορισμένη. Μία τακτική είναι η δυνατότητα των κόμβων να εναλλάσσουν την λειτουργία τους μεταξύ δύο καταστάσεων, μία κανονική και μία ύπνου, κατά την οποία χρησιμοποιεί ελάχιστη ενέργεια Συμβατότητα Τέλος, καθώς οι τεχνολογίες των ασύρματων δικτύων είναι σχετικά καινούριες, υπάρχει μεγάλη και συνεχής εξέλιξη στις λύσεις που προτείνονται. Από την άλλη η 18

33 2.3. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΥΡΜΑΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ διείσδυση των ασύρματων δικτύων στην καθημερινή μας ζωή και κατ επέκταση στην αγορά καθιστούν δύσκολες έως αδύνατες τις ριζικές αλλαγές στα υπάρχονται δίκτυα. Άρα για να καταφέρει ένα πρωτόκολλο την εμπορική επιτυχία, θα πρέπει να είναι συμβατό με τις παλαιότερες διαδεδομένες τεχνολογίες. Αυτά τα ζητήματα προσπαθεί να επιλύσει το πρωτόκολλο IEEE Χρειάστηκαν πολλά χρόνια, ενώ δημιουργήθηκαν πολλές εκδόσεις του, για να φτάσει πλέον να ανταγωνίζεται τα χαρακτηριστικά ενός ενσύρματου δικτύου. 19

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ 20

35 Κεφάλαιο 3 Το πρωτόκολλο IEEE Γενικές πληροφορίες Η οικογένεια των προτύπων του IEEE αποτελείται από ένα σύνολο προτύπων ασύρματης και εναλλασσόμενης κατεύθυνσης (half duplex) μεταγωγής δεδομένων, τα οποία βασίζονται στο ίδιο βασικό πρωτόκολλο. Τα πιο δημοφιλή πρότυπα είναι τα b, g και πλέον το n, τα οποία αποτελούν αναθεωρήσεις του αρχικού προτύπου. Το ήταν το πρώτο πρότυπο της οικογένειας των προτύπων ασύρματων τοπικών δικτύων, αλλά το b ήταν το πρώτο που χρησιμοποίησε εκτενώς η βιομηχανία με τα a, g και n να ακολουθούν. Τα άλλα πρότυπα της οικογένειας (c f, h, j) αποτελούν αναθεωρήσεις και επεκτάσεις ή διορθώσεις των προηγούμενων. Η οικογένεια προτύπων του IEEE αποτελείται από τα πιο διαδεδομένα πρωτόκολλα επικοινωνίας στα ασύρματα τοπικά δίκτυα. Τα πρότυπα αυτά τα χρησιμοποιεί μια μεγάλη ποικιλία συσκευών για να δημιουργήσουν ή να αποκτήσουν πρόσβαση σε ασύρματα τοπικά δίκτυα. Τα πρότυπα του ΙΕΕΕ αποτελούνται από δύο μέρη, το φυσικό επίπεδο (physical layer) και το επίπεδο ελέγχου πρόσβασης στο κοινό μέσο (Media Access Control, MAC). Κάθε καινούρια έκδοση είναι σχεδιασμένη ώστε να είναι συμβατή με τις προηγούμενες. 21

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE Πρωτόκολλο Έτος Μέγιστη Ταχύτητα Μετάδοσης (Μbit/s) Συχνότητα (GHz) Εύρος (MHz) a b g n /5 20/40 Ζώνης Πίνακας 3.1: Εξέλιξη του πρωτοκόλλου Το φυσικό επίπεδο του IEEE Το φυσικό επίπεδο του πρωτοκόλλου χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές για την μετάδοση δεδομένων με ραδιοκύματα ή υπέρυθρες ακτίνες. Οι προδιαγραφές που περιγράφονται σε αυτό το επίπεδο ορίζουν τις μεθόδους συντονισμού μεταξύ των κόμβων ενός δικτύου και λαμβάνουν υπόψιν τους περιορισμούς των κυκλωμάτων και των κεραιών αναλόγως της έκδοσης του πρωτοκόλλου Υπάρχουν τέσσερις παραλλαγές του φυσικού επιπέδου του πρωτοκόλλου όσον αφορά την μετάδοση σήματος, το φυσικό επίπεδο υπερύθρων, το φυσικό επίπεδο διασποράς φάσματος μεταπήδησης συχνότητας (frequency-hopping spread spectrum, FHSS), το φυσικό επίπεδο διασποράς φάσματος άμεσης ακολουθίας (direct-sequence spread spectrum) και το φυσικό επίπεδο ορθογωνικής πολύπλεξης διαίρεσης συχνότητας (orthogonal frequency-division multiplexing, OFDM) Φυσικό επίπεδο υπερύθρων Το φυσικό επίπεδο υπερύθρων χρησιμοποιεί τις υπέρυθρες ακτινοβολίες για την μετάδοση δεδομένων. Πλεονεκτήματά του είναι το φθηνό κόστος κατασκευής συσκευών αποστολής και λήψης σημάτων, οι υψηλές ταχύτητες μετάδοσης που μπορούν να επιτευχθούν και η ευκολία ελέγχου του χώρου μετάδοσης του σήματος, καθώς οι υπέρυθρες δεν διαπερνούν αδιαφανή υλικά. Το σημαντικότερο τους μειονέκτημα, και ίσως ο λόγος που δεν αξιοποιήθηκαν ποτέ εμπορικά με επιτυχία είναι ότι οι συσκευές υπερύθρων χρησιμοποιούν ένα μέρος του 22

37 3.2. ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΟΥ IEEE φάσματος που χρησιμοποιείται και από τον ήλιο και τις λάμπες φθορισμού. Το αποτέλεσμα είναι τα ασύρματα τοπικά δίκτυα που χρησιμοποιούν υπέρυθρες να είναι πρακτικά μόνο για εσωτερικές εφαρμογές. Σχήμα 3.1: Διαφορές μεταξύ FHSS και DSSS Φυσικό επίπεδο FHSS Στο φυσικό επίπεδο διασπορά φάσματος με μεταπήδησης συχνοτήτων (FHSS) το σήμα εκπέμπεται σε ένα φαινομενικά τυχαίο σύνολο καναλιών συχνότητας, μεταπηδώντας από συχνότητα σε συχνότητα ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Ο αποστολέας και ο δέκτης βρίσκονται σε συγχρονισμό καθώς εκτελούν την ίδια μεταπήδηση η οποία βασίζεται σε κάποια ακολουθία ψευδοτυχαίων αριθμών, την οποία και οι δύο γνωρίζουν. Τα ασύρματα τοπικά δίκτυα FHSS είναι πολύ ανθεκτικά στις παρεμβολές στενής ζώνης, ενώ θεωρούνται ασφαλή καθώς για να παρακολουθήσει κάποιος την κίνηση του δικτύου θα πρέπει να γνωρίζει την ακολουθία ψευδοτυχαίων αριθμών που χρησιμοποιείται. Επιπλέον πλεονέκτημά τους είναι ότι είναι δυνατόν να λειτουργούν ταυτόχρονα περισσότερα από ένα δίκτυα FHSS στην ίδια γεωγραφική περιοχή. Αυτό επιτυγχάνεται με την κατάλληλη ρύθμιση των δικτύων ώστε να χρησιμοποιούν ορθογώνιες 23

38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE ακολουθίες μεταπήδησης και να μην επικαλύπτονται μεταξύ τους οι μεταδόσεις Φυσικό επίπεδο DSSS Στην διασπορά φάσματος με άμεση ακολουθία, κάθε bit του αρχικού σήματος αντιπροσωπεύεται στο διεσπαρμένο σήμα από ένα πλήθος bit. Για να επιτευχθεί αυτό χρησιμοποιείται δυαδικός πολλαπλασιασμός (XOR) των bit του αρχικού σήματος με μία ακολουθία ψευδοτυχαίων bit υψηλότερου ρυθμού. Ενώ το φυσικό επίπεδο DSSS φαινομενικά μοιάζει να σπαταλά εύρος ζώνης, αυτή η τεχνική δίνει τη σημαντική δυνατότητα να εξάγει ένα σήμα δεδομένων μέσα από παρεμβολές και θόρυβο στενής ζώνης, καταφέρνοντας σε λιγότερες αναμεταδόσης και ενισχύοντας τη συνολική απόδοση του συστήματος. Τα δίκτυα DSSS εμφανίζουν μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης παρεμβολών από αυτά που χρησιμοποιούν FHSS. Επιπλέον δίνουν την δυνατότητα για ταυτόχρονη λειτουργία πολλαπλών δικτύων στον ίδιο γεωγραφικό χώρο Φυσικό επίπεδο OFDM Η πολύπλεξη OFDM αποτελεί μια μορφή μετάδοσης πολλαπλών φορέων (multicarrier) και διαιρεί το διαθέσιμο φάσμα σε πολλούς φορείς, καθένας από τους οποίους διαμορφώνεται από μια ροή δεδομένων χαμηλού ρυθμού με την χρήση διαμόρφωσης μετατόπισης φάσης (Phase Shift Keying, PSK). Η OFDM δίνει την δυνατότητα για την πρόσβαση πολλών χρηστών με την υποδιαίρεση του διαθέσιμου εύρους ζώνης σε πολλά κανάλια, τα οποία ανατίθενται κατόπιν στους χρήστες. Η πολύπλεξη OFDM χρησιμοποιεί το φάσμα με πολύ αποδοτικό τρόπο, τοποθετώντας τους φορείς ορθογώνια μεταξύ τους, οπότε και αποτρέπονται οι παρεμβολές μεταξύ των γειτονικών φορέων [2]. Παρόμοια τεχνική χρησιμοποιείται στα modems, παρέχοντας υψηλές ταχύτητες. Κάποια από τα πλεονεκτήματα είναι η αποδοτική χρήση του μέσου συγκριτικά με άλλες μεθόδους, η ανθεκτικότητα σε παρεμβολές στενής ζώνης και μεταξύ συμβόλων 24

39 3.3. ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ MAC ΤΟΥ IEEE και η ευκολία εφαρμογής της με την χρήση των γρήγορων μετασχηματισμών Φουριέ (FFT). Σχήμα 3.2: Η αρχιτεκτονική του και το μοντέλο OSI. 3.3 Το επίπεδο MAC του IEEE Το χρησιμοποιεί ένα πρωτόκολλο CSMA/CA για το επίπεδο ελέγχου πρόσβασης στο μέσο (MAC). Το πρωτόκολλο αυτό ονομάζεται κατανεμημένη θεμελίωση MAC (distributed Foundation Wirelless MAC, DFWMAC) ή αναφέρεται ως κατανεμημένη συνάρτηση συντονισμού (Distributed Coordination Function, DCF). Το πρωτόκολλο προσφέρει μόνο μια υπηρεσία καλύτερης δυνατής προσπάθειας (best-effort service), αλλά υπάρχει προαιρετική υποστήριξη για χρονικά εξαρτώμενες υπηρεσίες μέσω της χρήσης ενός μηχανισμού που δεν απαιτεί ανταγωνισμό (contention-free), την υπηρεσία σημειακή συνάρτηση συντονισμού (Point Coordination Function, PCF). Το υποεπίπεδο MAC του IEEE προσφέρει επίσης μηχανισμούς για πιστοποίηση, εξασφάλιση απορρήτου, κρυπτογράφηση και εξοικονόμηση ενέργειας Τα διαπλαισιακά διαστήματα, IFS Η κατανεμημένη συνάρτηση συντονισμού είναι η θεμελιώδης τεχνική του επιπέδου MAC του πρωτοκόλλου IEEE Χρησιμοποιεί έναν αλγόριθμο CSMA/CA με 25

40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE Πρότυπο IEEE slot time (μs) sifs (μs) difs (μs) (FHSS) (DSSS) b a g 9 ή ή n (2.4 GHz) 9 ή ή n (5 GHz) Πίνακας 3.2: Τα διαπλαισιακά διαστήματα του χρονικές σχισμές, με αποτέλεσμα οι μεταδόσεις των δεδομένων να μπορούν να ξεκινήσουν μόνο στην αρχή κάθε σχισμής. Το πρότυπο IEEE χρησιμοποιεί ένα σύνολο καθυστερήσεων που είναι γνωστές ως διαπλαισιακά διαστήματα (Interframe Spaces, IFS). Ως χρονική σχισμή (slot time) ορίζεται δύο φορές το χρονικό διάστημα που χρειάζεται ένας ηλεκτρομαγνητικός παλμός για να διασχίσει την απόσταση μεταξύ του αποστολέα και το λήπτη. Στα πρότυπα IEEE έχει σταθερή τιμή όπως φαίνεται στον πίνακα 3.2. Η χρονική σχισμή χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του μικρού IFS (SIFS). Ξεκινώντας από το χρονικά συντομότερο, τα διαπλαισιακά διαστήματα είναι: Μειωμένο IFS (RIFS) Είναι ένα από τα καινούρια χαρακτηριστικά που εισήγαγε το IEEE n για να βελτιώσει την αποδοτικότητά του. Χρησιμοποιείται αντί του SIFS σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως μεταξύ των MPDU πακέτων. Η τιμή του είναι πάντα 2μs. Μικρό IFS (SIFS) Χρησιμοποιείται κυρίως μεταξύ του πλαισίου δεδομένων και του πακέτου επιβεβαίωσης. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για μεταδόσεις υψηλής προτεραιότητας, σε περιπτώσεις που θέλουμε την πιο άμεση πρόσβαση στο μέσο. Η τιμή του πλαισίου είναι σταθερή και υπολογισμένη ώστε να δίνει αρκετό χρόνο στους σταθμούς που κάνουν μετάδοση ώστε να αλλάξουν την λειτουργία τους για να μπορέσουν να δεχτούν εισερχόμενη κίνηση. IFS σημειακής συνάρτησης συντονισμού (PIFS) Αυτό το διαπλαισιακό διάστημα εί- 26

41 3.3. ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ MAC ΤΟΥ IEEE ναι μικρότερο του DIFS για να δίνει προτεραιότητα στο σταθμό βάσης στην περίπτωση που χρησιμοποιείται η προαιρετική σημειακή συνάρτηση συντονισμού (CFP). Κατανεμημένο IFS (DIFS) Το διάστημα αυτό είναι σημαντικό για το πρωτόκολλο DCF του προτύπου ΙΕΕΕ καθώς ορίζει τον χρόνο που πρέπει να είναι αδρανές το δίκτυο πριν προσπαθήσει ένα τερματικό να προσπελάσει το ασύρματο μέσο. Το DIFS ισούται με: DIF S = SIF S + 2 slot_time (3.1) όπου DIFS, SIFS είναι οι χρόνοι των διαπλαισιακών διαστημάτων και slot_time είναι ο χρόνος σχισμής Η κατανεμημένη συνάρτηση συντονισμού, DCF Η τεχνική της κατανεμημένης συνάρτησης συντονισμού DCF είναι θεμελιώδης για το πρότυπο IEEE Περιγράφει την ανταγωνιστική πρόσβαση των σταθμών στο ασύρματο μέσο και είναι η πιο πετυχημένη λύση για τα ασύρματα τοπικά δίκτυα. Όταν ένας σταθμός επιθυμεί να μεταδώσει δεδομένα ακούει πρώτα το κανάλι για χρονικό διάστημα DIFS. Αν το κανάλι είναι αδρανές μέσα σε αυτό το διάστημα, τότε αποστέλλει τα δεδομένα του. Αν το κανάλι είναι απασχολημένο, τότε αναβάλλει την μετάδοση του. Όμως υπάρχει η πιθανότητα την ίδια χρονική στιγμή να θέλουν να μεταδώσουν δεδομένα περισσότεροι από έναν κόμβοι, οπότε αν απλά περιμένουν όλοι να τελειώσει η τρέχουσα αναμετάδοση, μετά θα ξεκινήσουν να μεταδίδουν όλοι μαζί, με αποτέλεσμα την πιθανή καταστροφή όλων των αποστολών. Η λύση που δίνει η DCF, δίνεται με την αναμονή όλων των σταθμών, στην περίπτωση που βρήκαν το μέσο κατειλημμένο για ένα χρονικό διάστημα. To χρονικό αυτό διάστημα, είναι τυχαίο και δίνεται για τον κάθε σταθμό από έναν δυαδικό εκθετικό αλγόριθμο υπαναχώρησης (binary exponential backoff): 27

42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE BackoffT ime = [2 2+i ranf()] slot_time (3.2) όπου i είναι ο αριθμός των προσπαθειών, ranf() είναι μία συνάρτηση ψευδοτυχαίων αριθμών από το 0 έως το 1, και slot_time είναι ο χρόνος σχισμής. Οι διαδοχικές συγκρούσεις προκαλούν την εκθετική αύξηση του μεγέθους παραθύρου υπαναχώρησης, που είναι γνωστό και ως παράθυρο ανταγωνισμού (Contention Window, CW). Όταν φτάσει στην μέγιστη τιμή, η οποία ορίζεται από τον χρήστη και είναι γνωστή ως μέγιστο παράθυρο ανταγωνισμού (CWMax), το i λαμβάνει ξανά την αρχική τιμή 2. Μετά από ένα ορισμένο πλήθος αναμεταδόσεων για ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, το πλαίσιο απορρίπτεται. Αν ο παραλήπτης παραλάβει επιτυχώς την κίνησή του, τότε αποστέλλει ένα πακέτο επιβεβαίωσης ACK. Αν δεν αποστείλει τίποτα, ο αποστολέας καταλαβαίνει ότι υπήρξε κάποιο πρόβλημα στην αποστολή και θα δοκιμάσει να στείλει τα δεδομένα ξανά. Αν επανειλημμένα ο αποστολέας δεν καταφέρει μία επιτυχή μετάδοση, μετά από έναν συγκεκριμένο αριθμό αποστολών που ορίζεται στις παραμέτρους του συστήματος, τότε το πακέτο χάνετε και δεν γίνεται ξανά προσπάθεια αποστολής. Το πρωτόκολλο DCF προβλέπει επίσης μια προαιρετική τεχνική ανίχνευσης του μέσου με τα πακέτα Request-to-send (RTS) και Clear-to-send (CTS), για να λύσει το πρόβλημα του κρυφού και εκτεθειμένου τερματικού, όπως φαίνεται στο Σχήμα 3.3. Πριν ένας κόμβος δοκιμάσει να μεταδώσει ένα πακέτο δεδομένων, αποστέλλει πρώτα το ειδικό πλαίσιο RTS, αφού περιμένει πρώτα για χρόνο DIFS. Όλοι οι υπόλοιποι κόμβοι εντός της εμβέλειας του αποστολέα λαμβάνουν το RTS πλαίσιο και αντιλαμβάνονται ότι θα προσπαθήσει την μετάδοσή του. Στην συνέχεια ο κόμβος λήπτης περιμένει χρόνο SIFS και ανταποκρίνεται με το ειδικό πλαίσιο CTS. Ο αποστολέας ξεκινάει την μετάδοσή του αφού λάβει το πλαίσιο CTS και περιμένει για χρόνο SIFS. Με την χρήση αυτής της τεχνικής αποφεύγονται οι συγκρούσεις καθώς ο αποστολέας δηλώνει στους γύρω κόμβους του ότι ετοιμάζεται να ξεκινήσει μία μετάδοση με 28

43 3.4. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE N την χρήση του πλαισίου RTS αποφεύγοντας το πρόβλημα του εκτεθειμένου τερματικού, ενώ ο λήπτης αποφεύγει το πρόβλημα του κρυφού τερματικού με την αποστολή του CTS πλαισίου, καθώς οι γειτονικοί κόμβοι αντιλαμβάνονται ότι θα γίνει αναμετάδοση, ακόμα και βρίσκονται εκτός εμβέλειας του αποστολέα. Το πλαίσιο RTS όπως και το πλαίσιο CTS, είναι μικρά στο μέγεθος ώστε να μην καταναλώνουν μεγάλο διάστημα χρόνου από την συνολική μετάδοση. Παρ όλ αυτά μειώνουν σε σημαντικό βαθμό την ρυθμαπόδοση του ασύρματου δικτύου και χρησιμοποιούνται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις. Σχήμα 3.3: Η λειτουργία της κατανεμημένης συνάρτησης συντονισμού (DCF). 3.4 Το πρωτόκολλο IEEE n Το n αναπτύχθηκε για να βελτιώσει την απόδοση ενός δικτύου σε σχέση με τα δύο προηγούμενα πρωτόκολλα, τα a και g. Επιτυγχάνει υψηλότερους μέγιστους θεωρητικούς ρυθμούς μετάδοσης δεδομένων στο φυσικό επίπεδο από τα 54 Mbit/s στα έως 600Mbit/s. Σχεδιάστηκε ώστε να είναι συμβατό με συσκευές που χρησιμοποιούν τα παλαιότερα πρωτόκολλα επικοινωνίας της ομάδας εργασιών του

44 3.4.1 Οι βελτιώσεις του ΙΕΕΕ n ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE Το n είναι το πρώτο πρωτόκολλο της ομάδας εργασίας που καθιέρωσε σαν πρότυπο την υποστήριξη σε συσκευές πολλαπλής εισόδου-εξόδου σήματος (multiple-input multiple-output, MIMO) και σε συσκευές με δυνατότητα συνάθροισης πακέτων (frame aggregation). Ο αριθμός των καναλιών που μπορούν να λειτουργούν ταυτόχρονα σε ένα ασύρματο δίκτυο περιορίζεται από των αριθμό των κεραιών που χρησιμοποιούν ο αποστολέας και ο δέκτης. Το αναθεωρημένο πρότυπο n επιτρέπει την μέγιστη χρήση ως τεσσάρων κεραιών στους κόμβους. Ο μέγιστος αριθμός καναλιών που μπορούν να επιτευχθούν είναι τέσσερα, αρκεί ο αποστολέας, αλλά και ο δέκτης να χρησιμοποιούν αυτόν τον αριθμό κεραιών. Επίσης, τα κανάλια πλέον μπορούν να λειτουργούν με πλάτος 40 MHz, αντί των 20 MHz που επέτρεπαν οι παλαιότερες εκδόσεις του IEEE , και άρα διπλασιάζοντας το πλάτος των καναλιών διπλασιάζεται και ο ρυθμός μετάδοσης του φυσικού επιπέδου. Σε συνδυασμό με την χρήση τεσσάρων καναλιών, το n μπορεί να καταφέρει μέγιστους θεωρητικούς ρυθμούς μετάδοσης της τάξης των 600 Mbit/s. Επιπλέον χαρακτηριστικά του, σε σχέση με παλαιότερα πρωτόκολλα, είναι οι βελτιωμένες τεχνικές ασφάλειας που καθιέρωσε και η δυνατότητα λειτουργίας του σε οποιαδήποτε από τις δύο ζώνες συχνοτήτων των 2.4 GHz ή των 5 GHz Συνάθροιση πλαισίων Η συνάθροιση πλαισίων είναι μία καινούρια τεχνική που εισήγαγε το πρότυπο IEEE n. Κάθε πλαίσιο που αποστέλλεται από κάποια συσκευή που χρησιμοποιεί το πρότυπο περιλαμβάνει ένα σημαντικό ποσό πλεονάζουσας κίνησης (overhead) η οποία οφείλεται στις επικεφαλίδες του φυσικού και MAC επιπέδου, στα διαπλαισιακά διαστήματα που προβλέπονται από το πρωτόκολλο και πακέτα επιβεβαίωσης (ACK). Σε υψηλές ταχύτητες διαμεταγωγής, αυτή η επιπλέον κίνηση μπορεί να καταναλώνει περισσότερο εύρος ζώνης από τα ίδια τα δεδομένα που προσπαθούμε να αποστείλουμε. Το IEEE n βελτιώνει την ρυθμαπόδοση αποστέλλοντας πολλα- 30

45 3.4. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE N πλά πλαίσια σε μία μετάδοση, συναθροίζοντάς τα (frame aggregation). Η μελέτη της βελτίωσης της ρυθμαπόδοσης είναι το αντικείμενο αυτής της εργασίας και τα αποτελέσματα από τα πειράματα που πραγματοποιήθηκαν παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 5. Υπάρχουν τρεις τεχνικές συνάθροισης πλαισίων, αναλόγως το επίπεδο του πρωτοκόλλου στο οποίο πραγματοποιούνται, η συνάθροιση Α-MSDU, η συνάθροιση Α-MPDU και η συνάθροιση δύο επιπέδων (two-level aggregation). Σχήμα 3.4: Η τεχνική συνάθροισης Α-MSDU (a) και A-PSDU (b). Συνάθροιση A-MSDU MAC Service Data Unit ή MSDU ονομάζεται το πλαίσιο που παραλαμβάνεται από τα ανώτερα επίπεδα του MAC επιπέδου. Περιλαμβάνει επικεφαλίδα στην οποία αναγράφονται η διεύθυνση του αποστολέα και του παραλήπτη, το μέγεθος του πλαισίου, τις κεφαλίδες MAC δηλαδή, και τα δεδομένα του. MAC Protocol Data Unit ή PSDU ονομάζεται το πλαίσιο που εξέρχεται από τα χαμηλότερα επίπεδο του MAC και παραλαμβάνεται από το φυσικό επίπεδο. Περιλαμβάνει επιπλέον τα δεδομένα έλεγχου σφαλμάτων πλαισίου. Και τα δύο πλαίσια έχουν ένα μέγιστο μέγεθος το οποίο καθορίζεται από το εκάστοτε πρότυπο. Στην συνάθροιση MSDU το μέγιστο μέγεθος δεδομένων είναι 3839 ή 7935 bytes. Όλα τα συναθροιζόμενα πλαίσια πρέπει να έχουν το ίδιο αναγνωριστικό χρόνου (TID) 31

46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE και να έχουν τις ίδιες διευθύνσεις αποστολής και παραλαβής. Η συνάθροιση MSDU μειώνει αισθητά τον όγκο των πλεονάζοντων δεδομένων και αυξάνει την ρυθμαπόδοση του δικτύου, ειδικά όταν χειρίζεται πολλά και μικρού μεγέθους αρχικά MSDU πλαίσια. Το κύριο μειονέκτημα της συνάθροισης MSDU είναι η χρήση της σε κανάλια με υψηλό ρυθμό σφαλμάτων. Καθώς αντί να χρησιμοποιείται έλεγχος σφαλμάτων για κάθε μεμονωμένο πλαίσιο, στην συνάθροιση A-MSDU γίνεται έλεγχος για όλα τα συναθροιζόμενα πλαίσια, στην περίπτωση που καταστραφεί ένα A-MSDU πλαίσιο θα πρέπει αναγκαστικά να αποσταλούν όλα τα πλαίσια από τα οποία αποτελούνταν ξανά. Συνάθροιση A-MPDU Η βασική διαφορά των A-MSDU και A-MPDU είναι το επίπεδο στο οποίο γίνεται η συνάθροιση. Στην περίπτωση της A-MPDU συναθροίζονται τα MSDU πλαίσια αφού τους έχει προστεθεί η κεφαλίδα MAC. Αποτέλεσμα είναι να μην χρειάζεται να έχουν όλα τα συναθροιζόμενα πλαίσια το ίδιο αναγνωριστικό χρόνου. Παρ όλ αυτά, θα πρέπει να έχουν όλα τα πλαίσια τον ίδιο αποστολέα και παραλήπτη. Το μέγιστο μέγεθος ενός πακέτου MPDU είναι τα bytes και ο μέγιστος αριθμός πλαισίων που μπορεί να περιέχει είναι τα 64. Ένα πλεονέκτημα της A-MPDU είναι η δυνατότητα χρήσης της προαιρετικής τεχνικής μαζικής επιβεβαίωσης (block acknowledgement). Με την χρήση αυτής της τεχνικής ο παραλήπτης μπορεί να επιβεβαιώσει την απροβλημάτιστη λήψη 64 πλαισίων, αριθμός που είναι και το όριο των πλαισίων που μπορεί να περιέχει ένα A-MPDU, με ένα μόνο πακέτο ACK μεγέθους 128 bytes, ενώ στην περίπτωση που κάποια πλαίσια δεν παραληφθούν σωστά μπορεί να ενημερώσει τον αποστολέα για το ποια ήταν αυτά ώστε να μην χρειαστεί η αποστολή όλων των πλαισίων ξανά. Αυτός είναι και ένας λόγος της καλύτερης απόδοσης που πετυχαίνει η A-MPDU σε περιβάλλοντα με υψηλό ρυθμό σφαλμάτων. 32

47 3.4. ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ IEEE N Σχήμα 3.5: Η τεχνική συνάθροισης δύο επιπέδων (two-level aggregation). Συνάθροιση δύο επιπέδων H συνάθροιση δύο επιπέδων (two-level aggregation) αποτελεί έναν συνδυασμό της A-MSDU και της Α-MPDU. Στο πρώτο στάδιο συναθροίζονται όσα MSDU πλαίσια βρίσκονται στην προσωρινή μνήμη του αποστολέα. Όταν φτάσουμε στο μέγιστο μέγεθος που προβλέπεται για τα πλαίσια MSDU ή αν υπάρχουν MSDU με διαφορετικά αναγνωριστικά χρόνου, δημιουργείται το επόμενο Α-MSDU πλαίσιο. Αν συνεχίζουν να καταφθάνουν πλαίσια πριν ξεκινήσει η μετάδοση αυτά γίνετε προσπάθεια να συναθροιστούν στο καλύτερο MSDU πλαίσιο, επιλέγοντας για παράδειγμα ήδη έτοιμα MSDU πλαίσια με το ίδιο αναγνωριστικό χρόνου ή MSDU πλαίσια τα οποία είναι κοντά στο να γεμίσουν με τον μέγιστο αριθμό δεδομένων που τους επιτρέπεται. Τέλος, όλα τα MSDU πλαίσια συναθροίζονται σε ένα MPDU πλαίσιο, αρκεί να μην ξεπερνούν τα 64. Τα εναπομείναντα πλαίσια παραμένουν στην προσωρινή μνήμη του αποστολέα για κάποια επόμενη μετάδοση. Πέρα από την αυξημένη ρυθμαπόδοση που πετυχαίνει η συνάθροιση δύο επιπέδων σε σύγκριση ακόμη και με την τεχνική A-MPDU, επιπλέον επιτρέπει την βελτιστοποί- 33

CSMA/CA στο Κατανεμημένα Ενσωματωμένα Συστήματα Πραγματικού Χρόνου

CSMA/CA στο Κατανεμημένα Ενσωματωμένα Συστήματα Πραγματικού Χρόνου CSMA/CA στο 802.11 Κατανεμημένα Ενσωματωμένα Συστήματα Πραγματικού Χρόνου Medium Access Control Συνήθως πολλοί κόμβοι μοιράζονται ένα κοινό μέσο Πρόβλημα: απαιτείται διαχείριση της πρόσβασης των κόμβων

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή Εργασία. Ασύρματα Δίκτυα της Τεχνολογίας Hot Spot

Πτυχιακή Εργασία. Ασύρματα Δίκτυα της Τεχνολογίας Hot Spot Πτυχιακή Εργασία Ασύρματα Δίκτυα της Τεχνολογίας Hot Spot Σκοπός της σημερινής παρουσίασης είναι να παρουσιαστεί και να αναλυθεί η δομή και ο τρόπος λειτουργίας ενός δικτύου Hot Spot. Υπεύθυνος Παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο

Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο Τα επικοινωνιακά δίκτυα και οι ανάγκες που εξυπηρετούν Για την επικοινωνία δύο συσκευών απαιτείται να υπάρχει μεταξύ τους σύνδεση από σημείο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η. Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η. Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Τι είναι επικοινωνία; Είναι η διαδικασία αποστολής πληροφοριών από ένα πομπό σε κάποιο δέκτη. Η Τηλεπικοινωνία είναι η επικοινωνία από απόσταση (τηλε-).

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΤΣΙΑΝΤΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΚΥΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΛ 476: ΚΙΝΗΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ (MOBILE NETWORKS)

ΕΠΛ 476: ΚΙΝΗΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ (MOBILE NETWORKS) ΟΜΑΔΑ ΦΟΙΤΗΤΩΝ: Μιχαηλίνα Αργυρού Κασιανή Πάρη ΕΠΛ 476: ΚΙΝΗΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ (MOBILE NETWORKS) Δρ. Χριστόφορος Χριστοφόρου Πανεπιστήμιο Κύπρου - Τμήμα Πληροφορικής WiMAX (Worldwide Interoperability

Διαβάστε περισσότερα

Υπόστρωμα Ελέγχου Πρόσβασης Μέσου. Medium Access Control Sub-layer.

Υπόστρωμα Ελέγχου Πρόσβασης Μέσου. Medium Access Control Sub-layer. Υπόστρωμα Ελέγχου Πρόσβασης Μέσου Medium Access Control Sub-layer. Πρόβλημα Υπάρχει ένα κανάλι το οποίο «μοιράζονται» πολλοί κόμβοι. Πρόβλημα: Ποίος μεταδίδει και πότε; Περίληψη Κανάλια πολλαπλής πρόσβασης

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές έννοιες και ιστορική αναδρομή

Βασικές έννοιες και ιστορική αναδρομή Βασικές έννοιες και ιστορική αναδρομή MYE006: ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΔΙΚΤΥΑ Ευάγγελος Παπαπέτρου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ MHX. H/Y & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Διάρθρωση μαθήματος Εισαγωγή Ορισμός ασύρματου δικτύου Παραδείγματα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5: Τοπικά ίκτυα

Κεφάλαιο 5: Τοπικά ίκτυα Κεφάλαιο 5: Τοπικά ίκτυα 5.1 ΤοΠρωτόκολλο ALOHA Αλγόριθµοι επίλυσης συγκρούσεων µε βάση το δυαδικό δένδρο 5.2 ίκτυα Ethernet Πρότυπο ΙΕΕΕ 802.3 5.3 ίκτυα Token Ring - Πρότυπο ΙΕΕΕ 802.5 Τοπικά ίκτυα 5-1

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές έννοιες και ιστορική αναδρομή

Βασικές έννοιες και ιστορική αναδρομή ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ MHX. H/Y & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Βασικές έννοιες και ιστορική αναδρομή MYE006: ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΔΙΚΤΥΑ Ευάγγελος Παπαπέτρου Διάρθρωση μαθήματος Εισαγωγή Ορισμός ασύρματου δικτύου Παραδείγματα

Διαβάστε περισσότερα

Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση

Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ. Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση MYE006-ΠΛΕ065: ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΔΙΚΤΥΑ Ευάγγελος Παπαπέτρου Διάρθρωση μαθήματος Βασικές έννοιες μετάδοσης Διαμόρφωση ορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών Σελ. 9-50 Γεώργιος Γιαννόπουλος ΠΕ19, ggiannop (at) sch.gr http://diktya-epal-b.ggia.info/ Creative Commons License 3.0 Share-Alike Σύνδεση από σημείο

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής

Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Εργαστήριο Επεξεργασίας Σημάτων και Τηλεπικοινωνιών Ασύρματες και Κινητές Επικοινωνίες Συστήματα πολλαπλών χρηστών και πρόσβαση στο ασύρματο κανάλι Τι θα δούμε στο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Έστω ότι θέλετε να συνδέσετε 20 υπολογιστές με συνδέσεις από σημείο σε σημείο (point-to-point), ώστε να είναι δυνατή η επικοινωνία όλων

Διαβάστε περισσότερα

Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση

Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση MYE006: ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΔΙΚΤΥΑ Ευάγγελος Παπαπέτρου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ. Η/Υ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Διάρθρωση μαθήματος Μετάδοση Βασικές έννοιες Διαμόρφωση ορισμός είδη

Διαβάστε περισσότερα

Υπόστρωµα Ελέγχου Πρόσβασης Μέσου. Medium Access Control Sub-layer.

Υπόστρωµα Ελέγχου Πρόσβασης Μέσου. Medium Access Control Sub-layer. Υπόστρωµα Ελέγχου Πρόσβασης Μέσου Medium Access Control Sub-layer. Πρόβληµα Υπάρχει ένα κανάλι το οποίο «µοιράζονται» πολλοί κόµβοι. Πρόβληµα: Ποίος µεταδίδει και πότε; Περίληψη Κανάλια πολλαπλής πρόσβασης

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I.

Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I. Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I. 5.1 Γενικά Τα πρώτα δίκτυα χαρακτηρίζονταν από την «κλειστή» αρχιτεκτονική τους με την έννοια ότι αυτή ήταν γνωστή μόνο στην εταιρία που την είχε σχεδιάσει. Με τον

Διαβάστε περισσότερα

Ερώτηση 1 η μεταγωγής κυκλώματος? : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της. Ερώτηση 2 η : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της μεταγωγής μηνύματος?

Ερώτηση 1 η μεταγωγής κυκλώματος? : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της. Ερώτηση 2 η : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της μεταγωγής μηνύματος? Μετάδοση Δεδομένων Δίκτυα Υπολογιστών 68 Ερώτηση 1 η μεταγωγής κυκλώματος? : Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της Απάντηση : Στα δίκτυα μεταγωγής κυκλώματος (circuit switching networks), η μετάδοση των

Διαβάστε περισσότερα

Οι βασικές βαθμίδες του συστήματος των δορυφορικών επικοινωνιών δίνονται στο παρακάτω σχήμα :

Οι βασικές βαθμίδες του συστήματος των δορυφορικών επικοινωνιών δίνονται στο παρακάτω σχήμα : Εισαγωγικά Τα δορυφορικά δίκτυα επικοινωνίας αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα των σύγχρονων τηλεπικοινωνιακών συστημάτων. Οι δορυφόροι παρέχουν τη δυνατότητα κάλυψης μεγάλων γεωγραφικών περιοχών. Η δυνατότητα

Διαβάστε περισσότερα

2 η Σειρά Ασκήσεων Data Link Layer

2 η Σειρά Ασκήσεων Data Link Layer HY335: Δίκτυα Υπολογιστών Χειμερινό Εξάμηνο 2017-2018 Διδάσκουσα: Μαρία Παπαδοπούλη Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών, Πανεπιστημίου Κρήτης 2 η Σειρά Ασκήσεων Data Link Layer Άσκηση 1 Αναφέρεται τα 4 επιθυμητά

Διαβάστε περισσότερα

Κινητές επικοινωνίες. Κεφάλαιο 6 Τεχνικές πoλυπλεξίας - CDMA

Κινητές επικοινωνίες. Κεφάλαιο 6 Τεχνικές πoλυπλεξίας - CDMA Κινητές επικοινωνίες Κεφάλαιο 6 Τεχνικές πoλυπλεξίας - CDMA 1 Πολυπλεξία Η πολυπλεξία επιτρέπει την παράλληλη μετάδοση δεδομένων από διαφορετικές πηγές χωρίς αλληλοπαρεμβολές. Τρία βασικά είδη TDM/TDMA

Διαβάστε περισσότερα

Νέες Επικοινωνιακές Τεχνολογίες

Νέες Επικοινωνιακές Τεχνολογίες Νέες Επικοινωνιακές Τεχνολογίες Λύσεις Θεμάτων http://nop33.wordpress.com Τι ορίζουμε ως Τοπικό Δίκτυο Υπολογιστών; Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των Τοπικών Δικτύων; Ποιες οι βασικές τοπολογίες

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου)

Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου) Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα 1.7 - Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου) Πρωτόκολλο είναι ένα σύνολο κανόνων που πρέπει να ακολουθήσουν όλοι οι σταθμοί εργασίας σε ένα δίκτυο ώστε να μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές έννοιες και ιστορική αναδρομή

Βασικές έννοιες και ιστορική αναδρομή ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ MHX. H/Y & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Βασικές έννοιες και ιστορική αναδρομή ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΔΙΚΤΥΑ Ευάγγελος Παπαπέτρου Διάρθρωση μαθήματος Εισαγωγή Ορισμός ασύρματου δικτύου Παραδείγματα ασύρματων

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων.

Περίληψη. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Τοπικά Δίκτυα Περίληψη Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Αναμεταδότες, Γέφυρες, Μεταγωγείς, δρομολογητές και Πύλες (repeaters, hubs, bridges, switches, routers,

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 2: Κατηγορίες Δικτύων

Μάθημα 2: Κατηγορίες Δικτύων Μάθημα 2: Κατηγορίες Δικτύων 2.1 Δίκτυα με βάση την γεωγραφική κατανομή Τα δίκτυα υπολογιστών μπορούν να διαχωριστούν σε πολλές κατηγορίες με βάση ορισμένα χαρακτηριστικά τους, αν και τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών I

Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α Ευάγγελος Παπαπέτρου Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) ΜΥΥ703: Δίκτυα Υπολογιστών Ι 1 / 36 Διάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

Τοπικά Δίκτυα. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων.

Τοπικά Δίκτυα. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Τοπικά Δίκτυα Περίληψη Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Αναμεταδότες, Γέφυρες, Μεταγωγείς, δρομολογητές και Πύλες (repeaters, hubs, bridges, switches, routers,

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Μακρή Α.Ε.Μ: 3460

Μαρία Μακρή Α.Ε.Μ: 3460 TEΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕ «Μελέτη και προσομοίωση ενός πομποδέκτη για το Διαδίκτυο των Πραγμάτων» Study and simulation

Διαβάστε περισσότερα

Διασύνδεση τοπικών δικτύων

Διασύνδεση τοπικών δικτύων Κεφάλαιο 10 Διασύνδεση τοπικών δικτύων ------------------------- Μάθημα 10.1 : Αρχές διασύνδεσης τοπικών δικτύων Μάθημα 10.2 : Επιλογή τοπικού δικτύου και μέσου μετάδοσης Μάθημα 10.3 : Επιλογή τοπικού

Διαβάστε περισσότερα

Διάρθρωση. Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α. Διάρθρωση. Δίκτυα άμεσου συνδέσμου και μοντέλο OSI (1/2) Ευάγγελος Παπαπέτρου

Διάρθρωση. Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α. Διάρθρωση. Δίκτυα άμεσου συνδέσμου και μοντέλο OSI (1/2) Ευάγγελος Παπαπέτρου Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α Ευάγγελος Παπαπέτρου 2 Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων 3 Δίκτυα Slotted Reservation Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) ΜΥΥ703: Δίκτυα

Διαβάστε περισσότερα

Διάρθρωση. Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α. Διάρθρωση. Δίκτυα άμεσου συνδέσμου και μοντέλο OSI (1/2) Ευάγγελος Παπαπέτρου

Διάρθρωση. Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α. Διάρθρωση. Δίκτυα άμεσου συνδέσμου και μοντέλο OSI (1/2) Ευάγγελος Παπαπέτρου Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα άμεσου συνδέσμου: Μέρος Α Ευάγγελος Παπαπέτρου Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων 3 Δίκτυα Slotted Reservation Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) ΜΥΥ703: Δίκτυα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Τα είδη των Δικτύων Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Τα είδη των Δικτύων Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Τα είδη των Δικτύων 1.1. Εισαγωγή Γενικότερα δεν υπάρχει κάποια ταξινόμηση των πιθανών δικτύων κάτω από την οποία να ταιριάζουν όλα τα δίκτυα. Παρόλα αυτά η ταξινόμηση τους είθισται να γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ HIPERLAN/2 & Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ IEEE a

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ HIPERLAN/2 & Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ IEEE a ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ HIPERLAN/2 & Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ IEEE 802.11a ΟΥΡΑΝΙΑ Φ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΑ Π.ΤΣΙΡΟΓΙΑΝΝΗ Επιβλέπων: κ.στεργιου ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΑΡΤΑ 2005 ΙΣΤΟΡΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax

Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax Γεώργιος Αγαπίου, PhD. Μέλος Ειδικής Επιστηµονικής Επιτροπής Θεµάτων Τηλεπικοινωνιακών Συστηµάτων ΤΕΕ Εισαγωγή Πολλοί ήταν αυτοί που περίµεναν την έλευση

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 3: Τοπολογίες Δικτύων

Μάθημα 3: Τοπολογίες Δικτύων Μάθημα 3: Τοπολογίες Δικτύων 3.1 Γενικά Με το όρο τοπολογία δικτύου αναφερόμαστε στον τρόπο με τον οποίο συνδέονται οι κόμβοι ενός δικτύου. Οι τοπολογίες διακρίνονται σε φυσικές και λογικές. Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών I

Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα Υπολογιστών I Βασικές Αρχές Δικτύωσης Ευάγγελος Παπαπέτρου Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) MYY703: Δίκτυα Υπολογιστών I 1 / 22 Διάρθρωση 1 Βασικές

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ Διάλεξη 9: Εισαγωγή στην τεχνική πολυπλεξίας Code Division Multiple Access - CDMA Δρ. Μιχάλης Παρασκευάς Επίκουρος Καθηγητής 1 Ατζέντα Ορισμός Σχέση CDMA με την TDMA και την

Διαβάστε περισσότερα

7.5 Πρωτόκολλο IP. Τεχνολογία ικτύων Επικοινωνιών ΙΙ

7.5 Πρωτόκολλο IP. Τεχνολογία ικτύων Επικοινωνιών ΙΙ Τεχνολογία ικτύων Επικοινωνιών ΙΙ 7.5 Πρωτόκολλο IP 38. Τι είναι το πρωτόκολλο ιαδικτύου (Internet Protocol, IP); Είναι το βασικό πρωτόκολλο του επιπέδου δικτύου της τεχνολογίας TCP/IP. Βασίζεται στα αυτοδύναµα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΑC

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΑC ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΝΔΕΣΗΣ Το επίπεδο σύνδεσης αποτελείται από δύο υποεπίπεδα: Το υποεπίπεδο ελέγχου προσπέλασης μέσων (Medium Access Control) Το υποεπίπεδο λογικού ελέγχου σύνδεσης (Logical Link Control) To υποεπίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Θεωρία

Δίκτυα Θεωρία Δίκτυα Θεωρία 2016-17 Κεφάλαιο 5 1. Τι γνωρίζετε για τα Δίκτυα Ευρείας Περιοχής; Τα τοπικά δίκτυα αποτελούν πολύ καλή λύση για επικοινωνία με περιορισμένη, όμως, απόσταση κάλυψης. Για να ικανοποιηθεί η

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr. http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr. http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi Δίκτυα Επικ. - Κεφ. 1 ( Καθ. Ι. Σταυρακάκης, Τμήμα Πληροφ. & Τηλεπικ. - Ε.Κ.Π.Α.)

Διαβάστε περισσότερα

Συσκευές Τηλεπικοινωνιών και Δικτύωσης. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 9 ο

Συσκευές Τηλεπικοινωνιών και Δικτύωσης. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 9 ο Συσκευές Τηλεπικοινωνιών και Δικτύωσης Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 9 ο Εισαγωγή Ένα δίκτυο αποτελείται από ενεργά και παθητικά στοιχεία. Στα παθητικά στοιχεία εντάσσονται τα καλώδια και τα εξαρτήματα

Διαβάστε περισσότερα

Τοπικά Δίκτυα Local Area Networks (LAN)

Τοπικά Δίκτυα Local Area Networks (LAN) Τοπικά Δίκτυα Local Area Networks (LAN) Ορισμός Τοπικών Δικτύων Τοπικό δίκτυο επικοινωνιών δεδομένων ονομάζεται ένα δίκτυο όπου τα υπολογιστικά συστήματα που συνδέονται μεταξύ τους βρίσκονται σε περιορισμένη

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες

Μάθημα Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες Μάθημα Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες Τεχνικές Μετάδοσης : Διαμόρφωση και πολυπλεξία Μάθημα 10 ο 11 ο 12 ο ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τομέας Επικοινωνιών και Επεξεργασίας Σήματος Τμήμα Πληροφορικής

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορική Μάθημα 9

Πληροφορική Μάθημα 9 Πληροφορική Μάθημα 9 ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΚΤΥΑ ΕΥΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ WAN Τα δίκτυα αυτά χρησιμοποιούνται για την διασύνδεση υπολογιστών, οι οποίοι βρίσκονται σε διαφορετικές πόλεις ή ακόμη και σε διαφορετικές

Διαβάστε περισσότερα

Συνδεσιμότητα κινητού τηλεφώνου

Συνδεσιμότητα κινητού τηλεφώνου Συνδεσιμότητα κινητού τηλεφώνου Συνδεσιμότητα κινητού Wifi O όρος WIFI (Wireless Fidelity) χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει τις συσκευές που βασίζονται στην προδιαγραφή και εκπέμπουν σε συχνότητες 2.4GHz.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET Κεφάλαιο 6: Συσκευές τηλεπικοινωνιών και δικτύωσης (Θ) Ενεργά στοιχεία δικτύων Δύο συστήματα Η/Υ μπορούν να συνδεθούν χρησιμοποιώντας: Δια-αποδιαμορφωτές

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην πληροφορική

Εισαγωγή στην πληροφορική Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Εισαγωγή στην πληροφορική Ενότητα 7: Εισαγωγή στα δίκτυα Η/Υ (μέρος Β) Αγγελίδης Παντελής Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

ΑσύρµαταΜητροπολιτικά ίκτυα

ΑσύρµαταΜητροπολιτικά ίκτυα ΑσύρµαταΜητροπολιτικά ίκτυα Απαιτήσεις ικτύωση υπολογιστικών συστηµάτων που βρίσκονται διασκορπισµένα σε µια γεωγραφική περιοχή της τάξης µιας «πόλης». Μεγαλύτερό εύρος ζώνης από τα αντίστοιχα τοπικά δίκτυα.

Διαβάστε περισσότερα

Διάρθρωση μαθήματος Γενικές Πληροφορίες

Διάρθρωση μαθήματος Γενικές Πληροφορίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧ.Η/Υ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Διάρθρωση μαθήματος Γενικές Πληροφορίες MYE006-ΠΛΕ065: ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΔΙΚΤΥΑ Ευάγγελος Παπαπέτρου MYE006-ΠΛΕ-065 Ασύρματα Δίκτυα 2 Διάρθρωση μαθήματος Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα. ΜΥΥ-106 Εισαγωγή στους Η/Υ και στην Πληροφορική

Δίκτυα. ΜΥΥ-106 Εισαγωγή στους Η/Υ και στην Πληροφορική Δίκτυα ΜΥΥ-106 Εισαγωγή στους Η/Υ και στην Πληροφορική Εισαγωγή Η επικοινωνία, ως ανταλλαγή πληροφοριών, υπήρξε ένας από τους θεμέλιους λίθους της ανάπτυξης του ανθρώπινου πολιτισμού Η μετάδοση πληροφορίας

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Τηλεπικοινωνιών. και Μετάδοσης

Δίκτυα Τηλεπικοινωνιών. και Μετάδοσης Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Σερρών Τμήμα Πληροφορικής & Επικοινωνιών Δίκτυα Τηλεπικοινωνιών και Μετάδοσης Δρ. Δημήτριος Ευσταθίου Επίκουρος Καθηγητής & Δρ. Στυλιανός Τσίτσος Επίκουρος Καθηγητής Δίκτυα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Μάθημα: Ευρυζωνικά Δίκτυα Ομάδα A

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Μάθημα: Ευρυζωνικά Δίκτυα Ομάδα A ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Μάθημα: Ευρυζωνικά Δίκτυα Ομάδα A Θέμα 1 ο : (3 μονάδες) 1. Ποια από τις παρακάτω δομές πλαισίου χρησιμοποιείται στην δομή πλαισίου τύπου 1 (FDD) στο LTE; A. Συνολικό μήκος 10 msec, 2

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ TE ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ

ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ TE ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ TE ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ «Μελέτη και εργαστηριακές μετρήσεις ενός πομποδέκτη LTE μονού φέροντος» Επιμέλεια:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής Password: edi

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής  Password: edi ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής ioannis@di.uoa.gr http://www.di.uoa.gr/~ioannis/courses.html Password: edi Δίκτυα Επικ. - Κεφ. 1 ( Καθ. Ι. Σταυρακάκης, Τμήμα Πληροφ. & Τηλεπικ. - Ε.Κ.Π.Α.)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Ι. Σημειώσεις Θεωρίας

ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Ι. Σημειώσεις Θεωρίας Ινστιτούτα Επαγγελματική Κατάρτισης ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Ι Σημειώσεις Θεωρίας Επιμέλεια: Ματθές Δημήτριος Αθήνα 2017 Μάθημα 1: Βασικές Έννοιες στα Δίκτυα Υπολογιστών 1.1 Δίκτυο Υπολογιστών Ένα δίκτυο είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ethernet Ethernet ΙΕΕΕ CSMA/CD

Ethernet Ethernet ΙΕΕΕ CSMA/CD Ethernet Τα τοπικά δίκτυα είναι συνήθως τύπου Ethernet ή λέμε ότι ακολουθούν το πρότυπο ΙΕΕΕ 802.3 Ακολουθούν το μηχανισμό CSMA/CD (Πολλαπλή πρόσβαση με Ακρόαση Φέροντος και Ανίχνευση Συγκρούσεων). Πολλαπλή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Χ. ΖΙΟΥΛΑΣ

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Χ. ΖΙΟΥΛΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ (ΕΠΙΛΟΓΗΣ - Α ΛΥΚΕΙΟΥ) ΚΕΦ. 8 ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 2014-2015 Καθηγητής ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Χ. ΖΙΟΥΛΑΣ e-mail: vczioulas@yahoo.com site: http://www.zioulas.gr ΚΕΦ.8 ΔΙΚΤΥΑ

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών

Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών Εισαγωγή Άγγελος Ρούσκας Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων Πανεπιστήμιο Πειραιώς Σταθερές επικοινωνίες Το σημείο πρόσβασης υπηρεσίας είναι σταθερό +302107722532 +302107722530

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΕΝΟΣ ΔΕΚΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ WIMAX ΜΙΜΟ ΙΕΕΕ m STUDY OF A WiMAX MIMO IEEE m RECIEVER

ΜΕΛΕΤΗ ΕΝΟΣ ΔΕΚΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ WIMAX ΜΙΜΟ ΙΕΕΕ m STUDY OF A WiMAX MIMO IEEE m RECIEVER ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΕΝΟΣ ΔΕΚΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ WIMAX ΜΙΜΟ ΙΕΕΕ 802.16m STUDY OF A WiMAX MIMO IEEE 802.16m RECIEVER ΤΟΥΡΜΠΕΣΛΗ ΦΛΩΡΙΤΣΑ ΑΕΜ 3766 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Δρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΛΕΞΗ 6 Η. ίκτυα Υπολογιστών & Επικοινωνία. ιδάσκουσα: : ρ. Παντάνο Ρόκου Φράνκα. ίκτυα Υπολογιστών και Επικοινωνία. ιάλεξη 6: H Πολύπλεξη

ΙΑΛΕΞΗ 6 Η. ίκτυα Υπολογιστών & Επικοινωνία. ιδάσκουσα: : ρ. Παντάνο Ρόκου Φράνκα. ίκτυα Υπολογιστών και Επικοινωνία. ιάλεξη 6: H Πολύπλεξη ίκτυα Υπολογιστών & Επικοινωνία ΙΑΛΕΞΗ 6 Η ιδάσκουσα: : ρ. Παντάνο Ρόκου Φράνκα ρ. Παντάνο Ρόκου Φράνκα 1 Πολύπλεξη ΗΠολύπλεξηείναι η µετάδοση διαφορετικών ρευµάτων πληροφορίας µέσα από την ίδια φυσική

Διαβάστε περισσότερα

Διάρθρωση. Δίκτυα Υπολογιστών I Βασικές Αρχές Δικτύωσης. Διάρθρωση. Δίκτυο Υπολογιστών: ένας απλός ορισμός. Ευάγγελος Παπαπέτρου

Διάρθρωση. Δίκτυα Υπολογιστών I Βασικές Αρχές Δικτύωσης. Διάρθρωση. Δίκτυο Υπολογιστών: ένας απλός ορισμός. Ευάγγελος Παπαπέτρου Δίκτυα Υπολογιστών I Βασικές Αρχές Δικτύωσης Ευάγγελος Παπαπέτρου Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) MYY703: Δίκτυα Υπολογιστών I 1 / 22 Ε.Παπαπέτρου

Διαβάστε περισσότερα

ZigBee. Φοιτητής: Μόσχογλου Στυλιανός Επιβλέπων καθηγητής: κ. Δοκουζγιάννης Σταύρος

ZigBee. Φοιτητής: Μόσχογλου Στυλιανός Επιβλέπων καθηγητής: κ. Δοκουζγιάννης Σταύρος ZigBee Φοιτητής: Μόσχογλου Στυλιανός Επιβλέπων καθηγητής: κ. Δοκουζγιάννης Σταύρος Τι είναι το ZigBee; Ένα τυποποιημένο πρωτόκολλο χαμηλής Κατανάλωσης Ισχύος σε Wireless Persnal Area Netwrks (WPANs) Ένα

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP

Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP 6.1 Συσχέτιση OSI και TCP/IP Η αρχιτεκτονική TCP/IP ακολουθεί ένα πρότυπο διαστρωμάτωσης παρόμοιο με το μοντέλο OSI. Η αντιστοιχία φαίνεται στο σχήμα 6.1. Η ονομασία της

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής

Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ORBCOMM Study and simulation of ORBCOMM physical layer ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΣΑΝΙΔΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Λύση: Λύση: Λύση: Λύση:

Λύση: Λύση: Λύση: Λύση: 1. Ένας δίαυλος έχει ρυθµό δεδοµένων 4 kbps και καθυστέρηση διάδοσης 20 msec. Για ποια περιοχή µηκών των πλαισίων µπορεί η µέθοδος παύσης και αναµονής να έχει απόδοση τουλάχιστον 50%; Η απόδοση θα είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τ.Ε ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ

ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τ.Ε ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τ.Ε ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ «Μελέτη ενός Δέκτη WiMAX IEEE 802.16e» ΙΩΑΝΝΑ ΧΡΗΣΤΑΚΙΔΟΥ ΑΕΜ:3335 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Δρ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σκοπός της εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Υπολογιστών I

Δίκτυα Υπολογιστών I Δίκτυα Υπολογιστών I Βασικές Αρχές Δικτύωσης Ευάγγελος Παπαπέτρου Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Παν. Ιωαννίνων Ε.Παπαπέτρου (Τμ.Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής) MYY703: Δίκτυα Υπολογιστών I 1 / 20 Διάρθρωση 1 Βασικές

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεματική, Διαδίκτυα και Κοινωνία Κυψελωτή Τηλεφωνία

Τηλεματική, Διαδίκτυα και Κοινωνία Κυψελωτή Τηλεφωνία Τηλεματική, Διαδίκτυα και Κοινωνία Κυψελωτή Τηλεφωνία 1 Κυψελωτή Τηλεφωνία Για την ανάπτυξη νέων δικτύων κινητών επικοινωνιών υιοθετήθηκε η σχεδιαστική αρχή της κυψελωτής τηλεφωνίας που παρά την περιορισμένη

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων.

Περίληψη. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Τοπικά Δίκτυα Περίληψη Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων. Αναµεταδότες, Γέφυρες, Μεταγωγείς, δροµολογητές και Πύλες (repeaters, hubs, bridges, switches, routers,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΟΥ WIFI ΙΕΕΕ 802.11 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ WIMAX VIDEO AWMN(ATHENS WIRELLES ΤΕΛΟΣ 1 ΠΗΓΕΣ METROMOLITAN NETWORK)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΟΥ WIFI ΙΕΕΕ 802.11 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ WIMAX VIDEO AWMN(ATHENS WIRELLES ΤΕΛΟΣ 1 ΠΗΓΕΣ METROMOLITAN NETWORK) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΟΥ WIFI ΙΕΕΕ 802.11 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ WIMAX VIDEO AWMN(ATHENS WIRELLES METROMOLITAN NETWORK) ΠΗΓΕΣ ΤΕΛΟΣ 1 ΙΕΕΕ 802.11 Τι είναι η ISM (Industrial Scientific and Medical ) ζώνη; Ζώνη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.7. Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.7. Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.7 Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου Επικοινωνία δύο σταθμών Ύπαρξη διαδρομής Αποκατάσταση σύνδεσης Ο σταθμός-πηγή πρέπει να ξέρει πότε ο σταθμός-προορισμός είναι έτοιμος να λάβει δεδομένα.

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτόκολλα Διαδικτύου

Πρωτόκολλα Διαδικτύου Πρωτόκολλα Διαδικτύου Ερωτήσεις Ασκήσεις Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 3 ο Ερωτήσεις 1. Τι είναι το intranet και ποια τα πλεονεκτήματα που προσφέρει; 2. Τι δηλώνει ο όρος «TCP/IP»; 3. Να αναφέρετε τα πρωτόκολλα

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο 4: Κυψελωτά Δίκτυα Κινητών Επικοινωνιών

Εργαστήριο 4: Κυψελωτά Δίκτυα Κινητών Επικοινωνιών Εργαστήριο 4: Κυψελωτά Δίκτυα Κινητών Επικοινωνιών Τα κυψελωτά συστήματα εξασφαλίζουν ασύρματη κάλυψη σε μια γεωγραφική περιοχή η οποία διαιρείται σε τμήματα τα οποία είναι γνωστά ως κυψέλες (Εικόνα 1).

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET Κεφάλαιο 4: Τεχνικές Μετάδοσης ΜΕΤΑΓΩΓΗ Τεχνική µεταγωγής ονομάζεται ο τρόπος µε τον οποίο αποκαθίσταται η επικοινωνία ανάµεσα σε δύο κόµβους με σκοπό την

Διαβάστε περισσότερα

«ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΠΟΜΠΟΔΕΚΤΗ ΚΥΨΕΛΩΤΟΥ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ»

«ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΠΟΜΠΟΔΕΚΤΗ ΚΥΨΕΛΩΤΟΥ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ» «ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΠΟΜΠΟΔΕΚΤΗ ΚΥΨΕΛΩΤΟΥ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ» FEASIBILITY STUDY AND LAB MEASUREMENTS OF A CELLULAR TELECOMMUNICATIONS TRANSCEIVER Δεσπότης Χρήστος Δάλατζης

Διαβάστε περισσότερα

Σταθερή περιβάλλουσα (Constant Envelope)

Σταθερή περιβάλλουσα (Constant Envelope) Διαμόρφωση ολίσθησης φάσης (Phase Shift Keying-PSK) Σταθερή περιβάλλουσα (Constant Envelope) Ίση Ενέργεια συμβόλων 1 Binary Phase Shift keying (BPSK) BPSK 2 Quaternary Phase Shift Keying (QPSK) 3 Αστερισμός-Διαγράμματα

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπλεξία. http://diktya-epal-b.ggia.info Creative Commons License 3.0 Share-Alike

Πολυπλεξία. http://diktya-epal-b.ggia.info Creative Commons License 3.0 Share-Alike Πολυπλεξία Ανάλυση σημάτων στο πεδίο χρόνου, συχνότητας, πολυπλεξία διαίρεσης συχνότητας, πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου (1.6 ενότητα σελ 19-20, 29-30 και στοιχεία από 2.1 ενότητα σελ. 52-58). http://diktya-epal-b.ggia.info

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3. Στρώµα Ζεύξης: Αρχές Λειτουργίας & Το Υπόδειγµα του Ethernet

Ενότητα 3. Στρώµα Ζεύξης: Αρχές Λειτουργίας & Το Υπόδειγµα του Ethernet Ενότητα 3 Στρώµα Ζεύξης: Αρχές Λειτουργίας & Το Υπόδειγµα του Ethernet Εισαγωγή στις βασικές έννοιες του στρώµατος Ζεύξης (Data Link Layer) στα δίκτυα ΗΥ Γενικές Αρχές Λειτουργίας ηµιουργία Πλαισίων Έλεγχος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΛ 001: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Δίκτυα Υπολογιστών

ΕΠΛ 001: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Δίκτυα Υπολογιστών ΕΠΛ 001: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Δίκτυα Υπολογιστών Στόχοι 1 Να εξηγήσουμε τι είναι τα δίκτυα υπολογιστών, ποιες είναι οι βασικές κατηγορίες τους και ποιες οι πιο συνηθισμένες τοπολογίες

Διαβάστε περισσότερα

Βιοµηχανικά ίκτυα Υπολογιστών Επικοινωνιακά Πρωτόκολλα και Συστήµατα

Βιοµηχανικά ίκτυα Υπολογιστών Επικοινωνιακά Πρωτόκολλα και Συστήµατα ΚΕΦΑΛΑΙΟ Xο ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΙΚΤΥΑ Χ.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι ασύρµατες επικοινωνίες τα τελευταία χρόνια έχουν κερδίσει ένα µεγάλο µερίδιο στον τοµέα των επικοινωνιών προσφέροντας σηµαντική ανάπτυξη στον τοµέα της κινητής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 3.0 ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 3.0 ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3 3.0 ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όπως είναι ήδη γνωστό, ένα σύστημα επικοινωνίας περιλαμβάνει τον πομπό, το δέκτη και το κανάλι επικοινωνίας. Στην ενότητα αυτή, θα εξετάσουμε τη δομή και τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών

Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών Ασύρματο Περιβάλλον στις Κινητές Επικοινωνίες Άγγελος Ρούσκας Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων Πανεπιστήμιο Πειραιώς Ραδιοδίαυλοι Απαραίτητη η γνώση των χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜ. ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡ/ΚΗΣ & ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ. Γ. ΓΑΡΔΙΚΗΣ. Επίγεια ψηφιακή τηλεόραση

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜ. ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡ/ΚΗΣ & ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ. Γ. ΓΑΡΔΙΚΗΣ. Επίγεια ψηφιακή τηλεόραση ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜ. ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡ/ΚΗΣ & ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ. Γ. ΓΑΡΔΙΚΗΣ 5 Επίγεια ψηφιακή τηλεόραση Επίγεια τηλεόραση: Η ασύρματη εκπομπή και λήψη του τηλεοπτικού σήματος αποκλειστικά από επίγειους

Διαβάστε περισσότερα

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές Γενικά Διδάσκουσα: Ελένη Αικατερίνη Λελίγκου Γραφείο ΖΑ202. Ε-mail:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ασκήσεις για το φυσικό στρώμα

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ασκήσεις για το φυσικό στρώμα ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧ/ΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧ. ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ασκήσεις για το φυσικό στρώμα 1. Μήνυμα μήκους

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΓΓΕΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΓΓΕΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ:ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΓΓΕΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΤΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2006 Bluetooth is

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ασκήσεις για το φυσικό στρώμα. λ από τον ρυθμό μετάδοσής της. Υποθέτοντας ότι ο κόμβος A

ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ασκήσεις για το φυσικό στρώμα. λ από τον ρυθμό μετάδοσής της. Υποθέτοντας ότι ο κόμβος A ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧ/ΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧ. ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ασκήσεις για το φυσικό στρώμα 1. Στο δίκτυο

Διαβάστε περισσότερα

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ Δίκτυα Υπολογιστών Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές Γενικά Διδάσκουσα: Ελένη Αικατερίνη Λελίγκου Γραφείο ΖΑ202. Ε-mail: e.leligkou@puas.gr

Διαβάστε περισσότερα

Βασίλειος Κοντογιάννης ΠΕ19

Βασίλειος Κοντογιάννης ΠΕ19 Ενότητα3 Επικοινωνία και Διαδίκτυο Κεφ8: Δίκτυα Υπολογιστών 8.1 Επικοινωνία και Δίκτυα Υπολογιστών Τι εννοούμε με τον όρο δίκτυο; Εννοούμε ένα σύνολο αντικειμένων (π.χ. τηλεφώνων, υπολογιστών) ή ανθρώπων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Δίκτυα Η/Υ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Δρ. Μελάς Χρήστος, Επίκουρος Καθηγητής V.1.0, 2017, Τμήμα Νοσηλευτικής ΤΕΙ Κρήτης Διάλεξη 8 Δίκτυο υπολογιστών: Ένα σύνολο από υπολογιστές που συνδέονται μεταξύ τους

Διαβάστε περισσότερα

Ιατρική Πληροφορική ΔΡ. Π. ΑΣΒΕΣΤΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Τ. Ε. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι

Ιατρική Πληροφορική ΔΡ. Π. ΑΣΒΕΣΤΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Τ. Ε. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι Ιατρική Πληροφορική ΔΡ. Π. ΑΣΒΕΣΤΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Τ. Ε. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι Διαλέξεις μαθήματος: http://medisp.teiath.gr/eclass/courses/tio103/ https://eclass.teiath.gr/courses/tio100/

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο πραγματικός κόσμος είναι ένας αναλογικός κόσμος. Όλα τα μεγέθη παίρνουν τιμές με άπειρη ακρίβεια. Π.χ. το ηλεκτρικό σήμα τάσης όπου κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Ασύρματα δίκτυα. Bluetooth

Ασύρματα δίκτυα. Bluetooth Ασύρματα δίκτυα Η εξέλιξη των ασύρματων επικοινωνιών τα τελευταία χρόνια έχει δείξει ότι είναι πολύ δύσκολο ένα σύστημα να μπορέσει να ικανοποιήσει όλες τις ανάγκες του χρήστη και να προσαρμοστεί στις

Διαβάστε περισσότερα

Κινητές Επικοινωνίες & Τηλεπικοινωνιακά Δίκτυα

Κινητές Επικοινωνίες & Τηλεπικοινωνιακά Δίκτυα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Κινητές Επικοινωνίες & Τηλεπικοινωνιακά Δίκτυα Ενότητα : Στρώμα Ζεύξης στα Δίκτυα ΗΥ- Ethernet MAC Στρώμα Σαββαΐδης Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

Μια εισαγωγή στην ασύρματη δικτύωση. Δρ. Χατζημίσιος Περικλής

Μια εισαγωγή στην ασύρματη δικτύωση. Δρ. Χατζημίσιος Περικλής Ασύρματα Δίκτυα και Επικοινωνίες: Μια εισαγωγή στην ασύρματη δικτύωση Δρ. Χατζημίσιος Περικλής Εισαγωγή στην ασύρματη δικτύωση Αύξηση ενδιαφέροντος για ασύρματη τοπική δικτύωση στα μέσα της δεκαετίας του

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι. Υπολογιστικά συστήματα: Στρώματα. Βασικές έννοιες [7]

Στόχοι. Υπολογιστικά συστήματα: Στρώματα. Βασικές έννοιες [7] Στόχοι ΕΠΛ 003: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 1 Να εξηγήσουμε τι είναι τα δίκτυα υπολογιστών, ποιες είναι οι βασικές κατηγορίες τους και ποιες οι πιο συνηθισμένες τοπολογίες τους. Να περιγράψουμε

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Γνωρίζετε όμως τι είναι «δίκτυο υπολογιστών» Στην καθημερινή μας ζωή συναντάμε συχνά τον όρο δίκτυο.

Εισαγωγή. Γνωρίζετε όμως τι είναι «δίκτυο υπολογιστών» Στην καθημερινή μας ζωή συναντάμε συχνά τον όρο δίκτυο. ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Βασικά σημεία Τί είναι ένα δίκτυο υπολογιστών; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα των δικτύων; Πως χωρίζονται τα δίκτυα σε κατηγορίες ανάλογα με την γεωγραφική τους

Διαβάστε περισσότερα