ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

Transcript

1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΟΔΗΓΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΜΟΤΟΣΙΚΛΕΤΩΝ 1

2 ΟΜΑΔΑ Α ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΓΩΓΗ ΟΔΗΓΩΝ 1) Ποιες πρέπει να είναι οι ενδεδειγμένες ενέργειες συμπεριφοράς του οδηγού του αυτοκινήτου προς τους άλλους χρήστες του δρόμου; Οι οδηγοί πρέπει να αποφεύγουν οποιαδήποτε συμπεριφορά που είναι ενδεχόμενο να παρεμβάλλει εμπόδια στην κυκλοφορία ή να εκθέσει σε κίνδυνο πρόσωπα ή ζώα, ή να προκαλέσει ζημιές σε δημόσιες ή ιδιωτικές περιουσίες. Οι οδηγοί υποχρεούνται να οδηγούν με σύνεση και να έχουν συνεχώς τεταμένη την προσοχής τους. Να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά, στα άτομα με ειδικές ανάγκες, στους τυφλούς, στους υπερήλικες και γενικά στα άτομα που χρήζουν ιδιαίτερης ανάγκης. Οφείλουν να μην προκαλούν με τη συμπεριφορά τους τρόμο, ανησυχία ή παρενόχληση στους λοιπούς χρήστες των οδών ή τους κατοικούντες πλησίον αυτών. Απαγορεύεται η απόθεση, εγκατάλειψη ή απόρριψη οποιουδήποτε αντικειμένου ή ύλης στις οδούς, εφόσον εμποδίζει έστω και λίγο την κυκλοφορία των πεζών και των οχημάτων όπως και τη στάθμευση των οχημάτων. Απαγορεύεται να χύνουν στους δρόμους ουσίες ή υλικά τα οποία μπορούν να καταστήσουν την οδό ολισθηρή (π.χ. νερό, λάδια), καθώς και η απόρριψη από το όχημα οποιουδήποτε αντικειμένου έστω και αν αυτό δεν καθίσταται επικίνδυνο ούτε παρακωλύεται η κυκλοφορία και κάθε άλλου αντικειμένου ή ουσίας που μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά ή να ρυπάνει το περιβάλλον. Επίσης οι οδηγοί των οχημάτων οφείλουν να συμπεριφέρονται με ευγένεια, υπομονή και κατανόηση στους πεζούς και τους άλλους οδηγούς, οι οδηγοί επιβατικών οχημάτων δημοσίας χρήσης καθώς και οι οδηγοί των μέσων μαζικής μεταφοράς και των τουριστικών οχημάτων, οφείλουν να συμπεριφέρονται με ευγένεια στους επιβάτες. Οι οδηγοί είναι υποχρεωμένοι να μειώνουν την ταχύτητά τους και στην ανάγκη να διακόπτουν την πορεία τους, για να επιτρέπουν στα οχήματα δημοσίων συγκοινωνιών μαζικής μεταφοράς επιβατών) να εκτελέσουν τον αναγκαίο ελιγμό για την εκκίνηση από τις καθορισμένες στάσεις. Οι οδηγοί όταν ειδοποιούνται με τις συσκευές ηχητικής ή φωτεινής προειδοποίησης ότι πλησιάζει όχημα άμεσης ανάγκης ή όχημα με το οποίο μεταφέρονται πρόσωπα που έχουν ανάγκη άμεσης βοήθειας, πρέπει να αφήνουν χώρο, κινούμενοι προς τα δεξιά για να περάσει το όχημα αυτό και σε περίπτωση ανάγκης να σταματούν. Σε δρόμους όπου κινούνται τροχιοδρομικά οχήματα (τραμ), οι οδηγοί πρέπει να αφήνουν ελεύθερη τη σιδηροτροχιά για να επιτρέπουν το πέρασμά τους κι αν θέλουν να προσπεράσουν, αυτό να γίνεται από τα δεξιά. Απαγορεύεται σε όλους τους επιβαίνοντες των αυτοκινήτων να ανοίγουν ή να αφήνουν τις πόρτες του οχήματός τους ανοικτές ή να μπαίνουν βγαίνουν από αυτό αν προηγουμένως δεν βεβαιωθούν ότι δεν προκαλείται κίνδυνος στους χρήστες της οδού. 2

3 Απαγορεύεται η κυκλοφορία και η οδήγηση κάθε οδικού οχήματος, το οποίο εκπέμπει ουσίες ή προϊόντα βλαπτικά για την υγεία του ανθρώπου ή για το περιβάλλον. Ο σωστός οδηγός, εκτός από την τεχνική οδήγησης και την πιστή εφαρμογή του Κ.Ο.Κ., πρέπει να νοιάζεται για τους άλλους, να είναι συνετός, νηφάλιος, να σκέπτεται πριν ενεργήσει, να οδηγεί ξεκούραστος, απερίσπαστος και συγκεντρωμένος στην οδήγησή του, πειθαρχικός στους κανόνες που διέπουν την κυκλοφορία, να αντιλαμβάνεται πλήρως την οδήγησή, να έχει τη σοφία που απαιτείται για τη σωστή κρίση και διάκριση, να είναι πράος και να έχει αυτοκυριαρχία και να ενεργεί έτσι που να προστατεύει τα υπόλοιπα άτομα που χρησιμοποιούν το δρόμο. 2) Ποιες πρέπει να είναι οι ενδεδειγμένες συμπεριφορές του οδηγού στις διασταυρώσεις; Η ενδεδειγμένη συμπεριφορά του οδηγού στις διασταυρώσεις (σημεία υψηλού κινδύνου), πρέπει να διέπεται από το δόγμα της αμυντικής οδήγησης, δηλαδή, έχοντας ή όχι προτεραιότητα ο οδηγός οφείλει να προσαρμόζει τη ταχύτητα του ανάλογα με τη περίσταση. Πλησιάζοντας σε μια διασταύρωση ο οδηγός πρέπει να ελαττώσει ταχύτητα ή ακόμη και να ακινητοποιήσει το όχημα του εάν αυτό κρίνεται αναγκαία (ακινητοποίηση μικρής διάρκειας- ακόμη και στις περιπτώσεις που δε διέρχεται κάποιο όχημα). Εν συνεχεία, οφείλει να ελέγξει τη κυκλοφορία και προς τις δυο κατευθύνσεις της κάθετης οδού και μόνο όταν είναι σίγουρος, ότι με την κίνησή του δεν πρόκειται να δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα στους λοιπούς χρήστες, να διέρχεται την διασταύρωση. Στις διασταυρώσεις απαιτείται προσεκτικός έλεγχος, γιατί έχουν παρατηρηθεί σοβαρά ατυχήματα, με μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικές ζημιές. 3) Ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά του οδηγού σε ένα ατύχημα που προξενεί ο ίδιος και ποια όταν είναι μάρτυρας ατυχήματος; Οι αιτίες των τροχαίων ατυχημάτων, όπως προκύπτουν από τις αναλύσεις των ειδικών, έχουν ως πρώτο παράγοντα τον άνθρωπο. Η οδηγική συμπεριφορά προκαλεί τα περισσότερα ατυχήματα σε παγκόσμια κλίμακα. Ο οδηγός πρέπει να λάβει τέτοια εκπαίδευση και να έχει τέτοια νοοτροπία, ώστε η οδηγική του συμπεριφορά να συντελεί στη πρόληψη ατυχημάτων, διαμορφώνοντας παράλληλα ένα πρότυπο κοινωνικής συμπεριφοράς που προάγει την υγεία. Στο άρθρο 43 του ΚΟΚ αναφέρεται ποια θα πρέπει να είναι η πρέπουσα συμπεριφορά του οδηγού σε περίπτωση ατυχήματος και ειδικά ποιες είναι οι υποχρεώσεις όσων εμπλέκονται καθ οποιονδήποτε τρόπο. Σύμφωνα λοιπόν με το ΚΟΚ αλλά και τη πρέπουσα συμπεριφορά που οφείλει να έχει ένας οδηγός, σε περίπτωση εμπλοκής του σε ατύχημα πρέπει να ακολουθήσει τις εξής ενέργειες: Να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να σταθμεύσει αμέσως στον τόπο του ατυχήματος, χωρίς να δημιουργήσει πρόσθετους κινδύνους στην κυκλοφορία. Να σβήσει τους κινητήρες των οχημάτων που έχουν εμπλακεί. Να λάβει τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας (προειδοποιητικό τρίγωνο, ALARM), αν δεν μπορεί να ειδοποιήσει για το ατύχημα την πλησιέστερη Αστυνομική Αρχή. 3

4 Να ελέγξει για τυχόν τραυματίες. αν υπάρχουν, να ειδοποιήσει Ασθενοφόρο και Αστυνομία δίνοντας όσες περισσότερες πληροφορίες μπορεί για τον τόπο του ατυχήματος και την κατάσταση των τραυματιών. Να μείνει στον τόπο του ατυχήματος και να συμπαρασταθεί στους τραυματίες και να δώσει τις Α Βοήθειες εφόσον γνωρίζει, μέχρι την άφιξη του ασθενοφόρου, εκτός αν είναι αναγκαία η απομάκρυνσή του για την περίθαλψη των τραυματιών ή του ίδιου. Επίσης πρέπει να φροντίσει να μην επέλθει καμία μεταβολή στον τόπο του ατυχήματος, η οποία θα μπορούσε να δυσκολέψει το έργο της Αστυνομίας με εξαίρεση τις ενέργειες εκείνες που απαιτούνται για την αποκατάσταση της κυκλοφορίας. Να δώσει όσες πληροφορίες και στοιχεία του ζητηθούν από τις Αρχές. Φεύγοντας από το χώρο του ατυχήματος πρέπει να ελέγξει αν υπάρχουν στο δρόμο υπολείμματα ή λάδια που θα δημιουργήσουν πρόβλημα στους λοιπούς χρήστες. Σε περίπτωση υλικών ζημιών, πρέπει να ληφθούν εγκαίρως τα απαραίτητα μέτρα κυκλοφοριακής ασφάλειας (προειδοποιητικό τρίγωνο, ALARM), να μετακινηθούν τα οχήματα, σε περίπτωση που εμποδίζουν τη ροή της κυκλοφορίας και αν δεν είναι σαφές για το ποιος φταίει, καλό είναι να ειδοποιηθεί η αστυνομία. Μετά, πρέπει να ανταλλάξει στοιχεία με τον οδηγό του άλλου οχήματος (ταυτότητα, ασφάλεια, αριθμό κυκλοφορίας, άδεια οδήγησης), και πριν εγκαταλείψει τον χώρο, να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχουν υπολείμματα στον δρόμο, που θα δημιουργήσουν πρόβλημα στους άλλους χρήστες της οδού. Σε περίπτωση υλικών ζημιών, αν ο ζημιωθείς δεν είναι παρών, πρέπει να ειδοποιηθεί εντός 24 ωρών, κατά τον καταλληλότερο τρόπο ή δια του πλησιέστερου Αστυνομικού Τμήματος, το οποίο φροντίζει για την ενημέρωση αυτού που ζημιώθηκε. Σε περίπτωση που τυγχάνει μάρτυρας ατυχήματος, υποχρεούται από τον Κ.Ο.Κ. να σταματήσει και να δώσει βοήθεια στους παθόντες (εκτός αν υπάρχει οργανωμένη βοήθεια), αφού πρώτα λάβει μέτρα ασφαλείας. Να καλέσει την αστυνομία ή ασθενοφόρο αν υπάρχουν τραυματίες. Να αποτρέψει κάθε μεταβολή στον τόπο του ατυχήματος, εκτός αν πρόκειται για ενέργειες αποκατάστασης της κυκλοφορίας και να δώσει τα στοιχεία του αν του ζητηθούν. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η εγκατάλειψη τραυματία, η οποία θεωρείται ποινικό αδίκημα και επισύρει την κατηγορία του φόνου εκ προμελέτης. 4) Ποια πρέπει να είναι η ενδεδειγμένη συμπεριφορά του οδηγού με τους πεζούς γενικά; Ο οδηγός πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι οι πεζοί είναι επίσης χρήστες της οδού, που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Αν και οι πεζοί υπόκεινται και εκείνοι στις διατάξεις του κώδικα και η μέριμνα για την οδική ασφάλεια αποτελεί και δική τους ευθύνη, δε παύει όμως να είναι μια κατηγορία χρηστών του δρόμου που έχει ιδιαίτερες ανάγκες, μιας και αποτελείται από παιδιά, ηλικιωμένους, άτομα με ειδικές ανάγκες και οι συνέπειες ενός ατυχήματος θα είναι οδυνηρές για αυτούς μιας και βρίσκονται σε μειονεκτική θέση λόγω της ιδιάζουσας κατάστασης τους. 4

5 Για τους παραπάνω λόγους, ο οδηγός οφείλει να επιδεικνύει αυτοσυγκράτηση απέναντι στους πεζούς και να τους παραχωρεί προτεραιότητα, προφυλάσσοντάς τους από δύσκολες και επικίνδυνες για αυτούς καταστάσεις. Επίσης, κατά την οδήγησή του, πρέπει πάντα να κρατά τουλάχιστον 1μ. πλευρική απόσταση ασφαλείας από αυτούς (συμπεριλαμβάνονται και οι ποδηλάτες). Να κινείται με μειωμένη ταχύτητα και με τεταμένη προσοχή όταν οδηγεί σε δρόμους που παίζουν παιδιά ή υπάρχουν σχολεία, όταν πλησιάζει σε διαβάσεις πεζών και όταν περνά (αν αυτό επιτρέπεται) από όχημα μαζικής μεταφοράς (π.χ. λεωφορείο, σχολικό λεωφορείο) που έχει αναμμένα ALARM και επιβιβάζει ή αποβιβάζει επιβάτες. Να μην διακόπτει τη πορεία μιας ομάδας πεζών όταν διασχίζει κάθετα το οδόστρωμα, καθώς και να μην σταθμεύει και να σταματάει σε απόσταση 5m από διάβαση πεζών. Τέλος, ο οδηγός δε πρέπει να ξεχνάει ότι οι πεζοί είναι οι πιο τρωτοί χρήστες του δρόμου σε περίπτωση ατυχήματος και η μέγιστη προσοχή και κατανόηση εκ μέρους του προς αυτούς θεωρείται θεμελιώδες υποχρέωση του, καθώς η προάσπιση της ακεραιότητας και της αξιοπρέπειας των πεζών είναι απαραίτητη προϋπόθεση μιας σωστής και υγιής οδηγικής κοινωνικής συμπεριφοράς. 5) Ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά ενός οδηγού σε λάθος άλλου οδηγού; Ο σωστός και συνειδητοποιημένος οδηγός πρέπει να επιδεικνύει αυτοσυγκράτηση, ψυχραιμία και κατανόηση στα λάθη των άλλων οδηγών και με τις ενέργειές του να αποδυναμώνει τις συνέπειες και όχι να τις επιδεινώνει. Πρέπει να οδηγεί σύμφωνα με το δόγμα της αμυντικής οδήγησης, έτσι ώστε να προλαβαίνει τα λάθη των άλλων και να προστατεύει τον εαυτό του από δυσάρεστες καταστάσεις. Οφείλει για καλό δικό του και του κοινωνικού συνόλου να είναι συγκρατημένος και να επιλύει την όποια δυσαρέσκεια του με γνώμονα τη λογική και όχι τους νόμους της ζούγκλας που οδηγούν σε κατακερματισμό θεμελιωδών δικαιωμάτων και καταπάτηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα λάθος πολλές φορές είναι ακούσιο και ότι στην ίδια θέση έχουμε βρεθεί και εμείς και εν πάση περιπτώσει είναι γενικός κανόνας ότι ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε στους άλλους συνήθως αναπαράγει τον τρόπο που οι άλλοι μας συμπεριφέρονται. 6) Τι πρέπει να αποφεύγει ο οδηγός όταν πρόκειται να οδηγήσει; Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη απόδοση ενός οδηγού και τις ικανότητές του είναι: α. Η ψυχοσυναισθηματική κατάσταση β. Η φυσική του κατάσταση Ο οδηγός πρέπει να επιδιώκει να είναι ξεκούραστος και ήρεμος ώστε να χρησιμοποιεί τη λογική και τις αισθήσεις του για τη σωστή εκτίμηση των διαφόρων καταστάσεων. Ιδιαίτερα να αποφεύγει τα αλκοολούχα ποτά και τη χρήση ψυχοφαρμάκων. Η χρήση των ουσιών αυτών «χαλαρώνει» επικίνδυνα τις δυνατότητες αντίληψης και αντίδρασης και του δημιουργούν λανθασμένη αυτοπεποίθηση και επικίνδυνη νοοτροπία. Μερικοί οδηγοί πιστεύουν ότι το αλκοόλ τους βοηθά να οδηγούν καλύτερα, αντίληψη όμως αποδεδειγμένη εσφαλμένη. 5

6 7) Ποιες ενέργειες πρέπει να κάνει ένας οδηγός όταν έχει παιδιά μέσα στο αυτοκίνητο; Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ο.Κ. απαγορεύεται η κατάληψη της θέσης παραπλεύρως του οδηγού από ηλικίας μικρότερης των δώδεκα (12) ετών, εφόσον δεν συγκρατούνται με εγκεκριμένο σύστημα συγκράτησης κατάλληλο για την ηλικία, το ύψος και το βάρος τους. Ανεξάρτητα από την πιο πάνω διάταξη, οι ενέργειες του οδηγού όταν έχει παιδιά μέσα στο αυτοκίνητο που οδηγεί πρέπει να είναι: α. Τα παιδιά να τοποθετούνται στο πίσω κάθισμα και να συγκρατούνται με τις ζώνες ασφαλείας ή να τοποθετούνται στα ειδικά καθίσματα ανάλογα με την ηλικία τους. β. Σε μεγάλης διάρκειας ταξίδι, ο οδηγός να σταματάει κάθε δυο (2) περίπου ώρες γιατί τα παιδιά δεν αντέχουν πολύ χρόνο σε κλειστό χώρο. Το σταμάτημα αυτό έχει σκοπό τα παιδιά να βγουν έξω από το αυτοκίνητο για να κινηθούν. γ. Τα παιδιά να μην μένουν μόνα στους μέσα στο αυτοκίνητο και σε περίπτωση που αυτό είναι αναγκαίο, να λαμβάνονται όλα τα μέτρα προστασίας τους. δ. Ο οδηγός να φροντίζει ώστε τα παιδιά να είναι ήρεμα για να μην αποσπάται η προσοχή του από τυχόν αταξίες τους. ε. Να κάνει χρήση του συστήματος ασφαλείας / κλειδώματος των πίσω θυρών, ώστε να μην δίνεται η δυνατότητα στα μικρά παιδία να ανοίξουν κατά λάθος την πόρτα από μέσα. Ο οδηγός πρέπει να τοποθετεί τα παιδιά στο πίσω κάθισμα φροντίζοντας για την ασφαλή πρόσδεση ή συγκράτησή τους με τα κατάλληλα μέσα για την ηλικία, το ύψος ή το βάρος τους. τους εξηγεί τους κινδύνους που διατρέχουν εάν σηκώνονται όρθια και ότι δεν μπορούν να παίζουν με επικίνδυνα παιχνίδια όταν το όχημα κινείται. Επίσης δεν πρέπει να τα αφήνει να βγάζουν τα χέρια και τα κεφάλια τους έξω από τα παράθυρα. Οι ταχύτητες πρέπει να είναι χαμηλές και οι αποστάσεις ασφαλείας από άλλα οχήματα ικανοποιητικές για να γίνεται ήρεμο και όχι απότομο τυχόν φρενάρισμα απρόοπτου εμποδίου. Πρέπει να εκτελεί ήρεμες στροφές και να αποφεύγει τις λακκούβες. Γενικά η οδήγηση πρέπει να είναι ήρεμη και στρωτή με γνώμονα στην ασφάλεια και την αποφυγή εμπλοκής σε οποιοδήποτε ατύχημα. 8) Εξηγείστε με συντομία γιατί η συμπεριφορά και η νοοτροπία του οδηγού είναι βασικός παράγοντας πρόκλησης ή αποφυγής ατυχημάτων. Η οδηγική συμπεριφορά είναι προέκταση της γενικότερης κοινωνικής μας συμπεριφοράς, κατά πόσο ακολουθούμε και τηρούμε τους κανόνες που έχουν οριστεί για να ζει αρμονικά το κοινωνικό σύνολο και αντιλαμβανόμαστε την αναγκαιότητα της ύπαρξης της έτσι πρέπει να μας γίνει βίωμα ότι η σωστή συμπεριφορά του οδηγού παραπέμπει σε αρμονική συνεργασία με τους οδηγούς των άλλων οχημάτων και συμβάλλει στην αποφυγή ατυχημάτων. Δυστυχώς, κάποιες φορές οι οδηγοί παρασύρονται στο γενικότερο κλίμα παράνοιας και η μίμηση παίρνει κυρίαρχη θέση με αποτέλεσμα να παραβιάζονται κοινωνικά θεμελιώδη καθώς η αξιοπρέπεια του εαυτού μας και του άλλου κατακερματίζονται. 6

7 Οι νόμοι παραγκωνίζονται, καθώς φωτεινός σηματοδότης, σήματα, σχετικές προειδοποιήσεις δε λαμβάνονται υπόψη διότι, ο οδηγός λειτουργεί σύμφωνα με το Εγώ του και τις προσωπικές του εκτιμήσεις και όλα αυτά συμβαίνουν γιατί τα άτομο ως οδηγός σήμερα παρουσιάζει μια παράξενη ιδιάζουσα ψυχονοοτροπία, αποκτάει το λεγόμενο σύμπλεγμα ισχύος που είναι η κύρια αιτία πολλών τροχαίων ατυχημάτων. Εν συνεχεία, ο αυθορμητισμός, δηλαδή το να ενεργούμε πρώτα και μετά να σκεφτόμαστε, δημιουργεί επικίνδυνη συμπεριφορά στους δρόμους. Η επιθετικότητα είναι ένα από τα αρνητικά χαρακτηριστικά στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά των οδηγών και δεν έχει θέση στη ζωή, πόσο μάλλον στη κυκλοφορία. Επίσης πολλές φορές οι άνθρωποι αντιδρούν υποσυνείδητα και εκφράζουν αισθήματα και συμπεριφορά που είναι τελείως αντίθετα με αυτά που πραγματικά διακατέχουν τον ψυχικό τους κόσμο. Έτσι μπορεί να ριψοκινδυνέψουν τα πάντα στην οδήγηση, ενώ στην ουσία να αισθάνονται φόβο και ανασφάλεια. Το άγχος, που διακατέχει το σύγχρονο άνθρωπο προκαλεί νευρική ένταση και προκαλεί παρανοϊκές αντιδράσεις. Ο στόχος του οδηγού να φτάσει εγκαίρως και ασφαλές στο προορισμό του μποϊκοτάρεται μέσα στο γενικό κλίμα παραφροσύνης και παράνοιας. Όλα αυτά δημιουργούν υπερένταση στο άτομο, μειώνοντας την ψυχική ενέργεια και την οδηγική του ικανότητα, με αποτέλεσμα να οδηγεί επικίνδυνα και η νοοτροπία του κυρίαρχου να γίνεται καθημερινό βίωμα και τέλος φυσιολογική συνήθεια. Για όλους αυτούς τους λόγους, πρέπει η νοοτροπία του οδηγού να απαλλαγεί από το σύνηθες μοντέλο του οδηγού επιδειξία ισχύος. Ο σεβασμός στον ΚΟΚ σε συνδυασμό με ένα μοντέλο που επιδεικνύει ορθολογική οδηγική συμπεριφορά και δε διακατέχεται από το σύμπλεγμα ισχύος, μπορεί και τα τροχαία να μειώσει αλλά και το μποτιλιάρισμα, ώστε κάποια στιγμή η οδήγηση να γίνει ευχάριστη και ασφαλής μετακίνηση όλων. 9) Γιατί και πως επηρεάζεται η οδηγική συμπεριφορά του οδηγού που κατανάλωσε αλκοόλ περισσότερο από το επιτρεπόμενο; Το αλκοόλ επιδρά αρνητικά στη σωματική, διανοητική κατάσταση του οδηγού, αφού δυσχεραίνει βασικές λειτουργίες, που σχετίζονται με την ασφαλή οδήγηση. Όταν πίνει κανείς, τότε ο εγκέφαλός του είναι το πρώτο όργανο του σώματος που επηρεάζεται αρνητικά. Στην οδήγηση αρκούν 0,24 gr. οινοπνεύματος στο αίμα για να προκαλέσουν διαταραχές στην αυτοσυγκέντρωση του οδηγού. Η οδηγική συμπεριφορά ενός οδηγού που έχει καταναλώσει αλκοόλ επηρεάζεται αρνητικά διότι: Η ικανότητά του να επαγρυπνεί και να καταγράφει έγκαιρα κάθε κίνδυνο μειώνεται. Η αίσθηση ευθύνης παύει να λειτουργεί. Η πλαστή ψυχική ευφορία που του δημιουργεί το αλκοόλ έχει ως παρενέργεια την παράλυση της λειτουργίας του ενστίκτου της επιβίωσης. 7

8 Υπερεκτίμηση των ικανοτήτων, σε συνδυασμό με υποτίμηση των πιθανών κινδύνων αναντίρρητα οδηγούν στην παράλυση της ασφαλής οδήγησης. Τα αντανακλαστικά και η ικανότητα αντίδρασης μειώνονται σε μέγιστο βαθμό. Παράλυση του νευρικού συστήματος, το οποίο συνεπάγεται ο εγκέφαλος να δίνει λάθος οδηγίες στο μυϊκό σύστημα. Οι αισθήσεις ακοή και όραση δε μένουν ανεπηρέαστες από τη χρήση αλκοόλ. Ο οδηγός έπειτα από κατανάλωση αλκοόλ αδυνατεί να αποκωδικοποιήσει τα ηχητικά ερεθίσματα που δέχεται, και από τη άλλη η όραση του δεν λειτουργεί ικανοποιητικά καθώς αντιμετωπίζει δυσκολία να ανιχνεύσει σωστά το περιφερειακό τμήμα του οπτικού του πεδίου. 10) Να αναφέρατε ποιες πλάνες κυκλοφορούν σε σχέση με την κατανάλωση αλκοόλ κατά την οδήγηση. Το αλκοόλ δρα κατασταλτικά στον ανθρώπινο οργανισμό, μειώνοντας τις λειτουργικές του ικανότητες. Επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπου προκαλώντας μεταβολές στη νοητική σφαίρα, στη συμπεριφορά και στο συναίσθημα προκαλώντας παράλληλα εξάρτηση του ατόμου από αυτό. Μειώνει την ισχύ, των λειτουργιών εκείνων που έχουν να κάνουν με τα αντανακλαστικά του ατόμου με αποτέλεσμα ο οδηγός να μη διακατέχεται από ψυχραιμία και φρόνηση. Μειώνεται η ικανότητα εκτίμησης του κινδύνου και δημιουργείται η λανθασμένη εντύπωση στον οδηγό ότι έχει επίγνωση της καταστάσεως. Η κατανάλωση αλκοόλ, μειώνει την οπτική γωνία, προκαλεί υπνηλία στον οδηγό, τα μάτια θολώνουν και τα όποια αντικείμενα και απέναντι αυτοκίνητα δε τα βλέπει καθαρά, ούτε μπορεί να εκτιμήσει την ταχύτητα του. Μύθος απύθμενος, ότι το αλκοόλ βοηθάει στην οδήγηση γιατί χαλαρώνει - ηρεμεί τον οδηγό, τίποτα δεν είναι τόσο επικίνδυνο όσο η ιδέα ότι έχουν αυξηθεί οι ικανότητες της οδήγησης μας, έχοντας κάνει χρήση αλκοόλ αξιολογούμε ελάχιστα ερεθίσματα και αντίληψη μας επιβραδύνεται σημαντικά. Ο χρόνος αντίδρασης αυξάνεται και αποσταθεροποιείται η αλληλουχία των διαδοχικών κινήσεων που πρέπει να γίνουν. Συνεπώς, ο κακός συνδυασμός των κινήσεων και των ενεργειών δημιουργεί προκαλεί κατά κανόνα το ατύχημα. 11) Ποια είναι τα επιτρεπόμενα όρια κατανάλωση πριν την οδήγηση; Για οδήγηση επιβατών δημοσίας Χρήσης Φορτηγών πάνω από 3,5 τόνους μικτό βάρος, σχολικών και λοιπών κατηγοριών λεωφορείων, ασθενοφόρων, οχημάτων μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων, μοτoσικλετών και μοτοποδηλάτων, το όριο αλκοόλ στο αίμα είναι μέχρι 0,24 γραμμάρια ανά λίτρο αίματος (0,24 gr/l), με αιμοληψία, ή μέχρι 0,10 χιλιοστογραμμάρια ανά λίτρο εκπνεόμενου αέρα με το φύσημα στην αντίστοιχη συσκευή αλκοομέτρου. Το ίδιο ισχύει για τους νέους οδηγούς οποιασδήποτε κατηγορίας οχήματος μέχρι και δυο έτη. Πάνω από αυτά τα όρια απαγορεύεται η οδήγηση (Υπουργική Απόφαση 43500/24 Ιουλίου 2002). 8

9 12) Εξηγήστε με συντομία τι σημαίνει αμυντική οδήγηση και ποια πλεονεκτήματα προκύπτουν από αυτή την τεχνική. Αμυντική οδήγηση σημαίνει οδήγηση κατά τέτοιο τρόπο ώστε να προλαμβάνουμε τα δυστυχήματα αποφεύγοντας εμείς οι ίδιοι να διαπράττουμε σφάλματα και λαμβάνοντας υπόψη τα πιθανά σφάλματα των άλλων και τις κακές συνθήκες οδήγησης. Βασικό χαρακτηριστικό της αμυντικής οδήγησης είναι το να μην διεκδικούμε επιθετικά της προτεραιότητά μας. Τα πλεονεκτήματα της αμυντικής οδήγησης έχουν πολύπλευρες διαστάσεις. Στον οικονομικό τομέα, οι πιθανότητες να εμπλακείτε σε κάποιο ατύχημα με τουλάχιστον υλικές ζημιές μειώνονται, οπότε και τα έξοδα που θα δαπανούσατε για τυχόν επισκευή (ή ασφαλιστική κάλυψη) μένουν στην τσέπη σας. Στον τομέα υγείας, μειώνονται οι πιθανότητες εμπλοκής σε σοβαρότερο συμβάν με τραυματισμό τουλάχιστον (εάν όχι κάτι πιο σοβαρό). Ίσως αυτό και μόνο να είναι ένας λόγος που να «ριζώσει» την αμυντική οδήγηση στο στυλ οδήγησής σας. Επίσης ευνοϊκό αντίκτυπο έχει και στην ψυχολογία μας, διότι οδηγώντας αμυντικά, διατηρούμε την ψυχραιμία μας, την ηρεμία μας και φθάνουμε στον προορισμό μας ξεκούραστοι εσωτερικά. Σημείωση: Για να μπορέσετε να εφαρμόσετε την τεχνική αμυντικής οδήγησης, είναι φρόνιμο να ξεκινάτε για τον οποιοδήποτε προορισμό σας λίγο πιο νωρίς. Να δίνετε δηλαδή μια πίστωση χρόνου, ώστε να μην σας ασκείται τέτοιου είδους χρονική πίεση που συνήθως εφαρμόζεται όταν «βιαζόμαστε». Ο κάθε οδηγός θα πρέπει να συμπεριφέρεται στην κυκλοφορία με αίσθημα ευθύνης, κρίσης και σύνεσης, να οδηγεί αμυντικά προκειμένου να αποφεύγει οποιαδήποτε συμπεριφορά που ενδεχομένως να τον εκθέσει σε κίνδυνο ή να εκθέσει σε κίνδυνο άλλα πρόσωπα. 13) Εξηγήστε με συντομία γιατί η ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση του οδηγού επηρεάζει σημαντικά την πρόκληση οδικών ατυχημάτων. Σωστός τρόπος ανίχνευσης του οπτικού πεδίου στην κυκλοφορία και οδηγός σε καλή φυσική και ψυχολογική κατάσταση αποτελούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να μπορέσει ο εγκέφαλος να ερμηνεύσει ικανοποιητικά οτιδήποτε προκύψει στη διάρκεια της οδήγησης και να αποφύγει έγκαιρα την πρόκληση οδικού ατυχήματος. Ο πραγματικός κίνδυνος δημιουργείται από τη στιγμή που μειώνεται αισθητά η ικανότητα του οδηγού εξαιτίας ψυχοσωματικής κούρασης, ασθένειας ή επήρειας ναρκωτικών και φαρμάκων. Η ψυχοσωματική κούραση του οδηγού επηρεάζει αρνητικά την οδήγηση γιατί: α) δεν μπορεί να σκεφτεί καθαρά, 2) το βλέμμα του είναι απλανές και αδιάφορο, δεν ελέγχει την κυκλοφορία, γ) οι κινήσεις και οι αντιδράσεις του είναι πολύ αργές, δ) πιάνει τον εαυτό του να έχει κοιμηθεί για μερικά κλάσματα του δευτερολέπτου οδηγώντας, ε) οι αισθήσεις και η ικανότητα αντίληψής του δεν λειτουργούν ικανοποιητικά, στ) τα αντανακλαστικά και η ικανότητα αντίδρασης δεν λειτουργούν επίσης κανονικά. Οδήγηση υπό τέτοιες συνθήκες είναι επικίνδυνη και κύρια αιτία πρόκλησης οδικών ατυχημάτων. Γενικά η κούραση είναι κάτι προβλέψιμο για ένα οδηγό. Εμφανίζεται πάντα εφόσον δεν έχει κοιμηθεί τις ώρες που χρειάζεται την προηγούμενη νύχτα ή όταν οδηγεί πολλές ώρες χωρίς ανάπαυλα, ή επικρατεί μεγάλη ζέστη ή έχει φάει πολύ όταν οδηγεί μόνος τις νυκτερινές ώρες. 9

10 14. Περιγράψτε ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά συνεπιβατών προς τον οδηγό σε ένα μεγάλο ταξίδι. Οι συνεπιβάτες πριν το ταξίδι θα πρέπει να έχουν τοποθετήσεις τις αποσκευές τους στον χώρο αποσκευών του οχήματος και όχι σε σημείο μέσα στην καμπίνα, που να εμποδίζει την ορατότητα του οδηγού και να είναι επικίνδυνο για τους επιβάτες, σε περίπτωση απότομου φρεναρίσματος. Θα πρέπει κατά την διάρκεια οδήγησης να μην αποσπούν με οποιονδήποτε τρόπο την προσοχή του οδηγού. Αυτό σημαίνει, να μην μιλάνε δυνατά, να μην χειρονομούν, να μην μετακινούνται διαρκώς, να μην βγάζουν το κεφάλι ή τα χέρια τους έξω από το παράθυρο, να μην ανοίγουν την πόρτα ενώ το Ι.Χ. κινείται. Να περιορίσουν το κάπνισμα ή να το αποφύγουν αν το επιθυμεί ο οδηγός. Επίσης είναι σημαντικό ιδιαίτερα στην περίπτωση που ο οδηγός είναι κουρασμένος, να του κρατούν ευχάριστη συντροφιά και τον παροτρύνουν για τις απαραίτητες στάσεις ξεκούρασης. Αν χρειάζεται, να συμβουλευτούν κάποιο χάρτη κατά το ταξίδι ή να ρυθμίζουν τα ράδιο. Αυτό πρέπει να γίνει από τους συνεπιβάτες ή και από τον οδηγό κατά τη διάρκεια κάποιας στάσης. Τέλος, καλό είναι να προσπαθούν να διατηρούν καθαρό το χώρο που βρίσκονται και γενικά να σέβονται τον οδηγό και να το διευκολύνουν με κάθε τρόπο ώστε το ταξίδι να γίνει άνετο και ασφαλές για όλους. 15. Ποια στάδια προετοιμασίας πρέπει να ακολουθούνται πριν από ένα μεγάλο ταξίδι; Η οργάνωση ενός ταξιδιού σε γενικό όρο είναι η προετοιμασία, η επιλογή και η πραγματοποίηση του επιθυμητού δρομολογίου, ώστε να αποφευχθούν οι δυσκολίες και οι καθυστερήσεις, που γίνονται αιτία να προξενήσουν στον οδηγό κούραση και εκνευρισμό, με αποτέλεσμα να εγκυμονούν κινδύνους ατυχήματος. Ο οδηγός πριν ξεκινήσει το ταξίδι πρέπει: α. Να χρησιμοποιήσει και να αξιοποιήσει κάθε πηγή πληροφόρησης. β. Η προετοιμασία της πορείας να γίνει σε ένα οδικό χάρτη, αλλά κα να τηρηθεί η πορεία αυτή. Οι σημειώσεις που θα έχουμε κρατήσει για τον έλεγχο της διαδρομής πρέπει να ελέγχοντα αφού σταματήσουμε δεξιά και όχι κατά την κίνηση του αυτοκινήτου. γ. Η επιλογή της ώρας αναχώρησης, πρέπει να γίνει ανάλογα με την απόσταση που επιθυμούμε να διανύσουμε και τον χρόνο ανάπαυσης που θα χρειαστούμε, υπολογίζοντας και έναν επιπλέον χρόνο για απρόβλεπτα γεγονότα. η άνεση από πλευράς χρόνου κάνει τα ταξίδι μας πιο άνετο και ασφαλές. δ. Η προετοιμασία του αυτοκινήτου και ο έλεγχος του αυτοκινήτου είναι επιβεβλημένος πριν από το ταξίδι. Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που υπάρχου, θα εφοδιαστούμε και με τα αντίστοιχα πρόσθετα που θα χρειαστούμε (αλυσίδες, αντιψυκτικά, αντιπαγωγικά, αντιθαμβωτικά κ.λπ.) ε. Εκτός από το σωστό φόρτωμα, πρέπει να υπολογίσουμε και τι επιβάτες θα έχουμε μέσα στο αυτοκίνητο, ώστε να είμαστε έτοιμοι για τις όποιες αντιδράσεις τους. Π.χ. αν έχουμε ηλικιωμένους ή αν έχουμε παιδία. Η παρουσία των παιδιών στο αυτοκίνητο πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, διότι ενδέχεται να επηρεάσουν τον οδηγό αρνητικά με την γκρίνια τους, με τα παιχνίδια τους, μπορεί να εμποδίζουν τον οδηγό στην οδήγηση και ακόμα με τις φωνές τους (γέλια, κλάματα, τσακωμοί). 10

11 στ. Να έχει καλό εξαερισμό στο αυτοκίνητο, μέτρια θέρμανση και να αποφεύγει το βαρύ φαγητό, το πολύ κάπνισμα, τα οινοπνευματώδη και τη χρήση ψυχοφαρμάκων. Να κάνει συχνά στάσεις και αν είναι δυνατόν να αποφεύγει την παρατεταμένη νυκτερινή οδήγηση, γιατί είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες ατυχημάτων. Να προσπαθεί να είναι σε καλή ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση για να έχει την απαιτούμενη πνευματική διαύγεια. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 16. Ποια είναι τα συστατικά καυσαερίων ενός βενζινοκινητήρα; Ποια από αυτά θεωρούνται ρυπαντές και ποια όχι από νομική άποψη; Τα καυσαέρια ενός βενζινοκινητήρα αυτοκινήτου αποτελούνται κυρίως από άζωτο (Ν2), διοξείδιο του άνθρακα (CO2), υδρατμούς (Η2Ο), οξυγόνο (Ο2), μονοξείδιο του άνθρακα (CO2), άκαυστους υδρογονάνθρακες (CxHy), οξείδια του αζώτου ΝΟχ (ΝΟ1 ΝΟ2). Τα οξείδια του αζώτου δημιουργούνται κάτω από συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και πίεσης των κινητήρων εσωτερικής καύσης από το άζωτο και το οξυγόνο του αέρα. Στα καυσαέρια περιέχονται επίσης μικρές ποσότητες μολύβδου. Από αυτά σχετικά αδρανή (μη τοξικά είναι τα Ν2, Ο2, Η2Ο και CO, ενώ τα ΝΟ, ΝΟ2, CO, ο μόλυβδος και οι άκαυστοι υδρογονάνθρακες, που προκαλούν αρνητικές επιπτώσεις στα περιβάλλον, χαρακτηρίζονται περιβαλλοντικοί ρύποι, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Η σύσταση καυσαερίων ενός βενζινοκινητήρα δίνεται στο διάγραμμα Β1 που ακολουθεί. Η ύπαρξη των βλαβερών καυσαερίων ενός βενζινοκινητήρα δίνεται στο διάγραμμα Β1 που ακολουθεί. Η ύπαρξη των βλαβερών για τον άνθρωπο αερίων οφείλεται στην ατελή καύση των υδρογονανθράκων του καυσίμου (βενζίνη). 17. Τι σημαίνει δευτερογενής ρυπαντής; Περιγράψτε με απλά λόγια τον τρόπο δημιουργίας του και ποιο είναι το μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα που προκύπτει από τη χρήση του αυτοκινήτου;(πιστοποιηση 11 ος 2006) Σαν δευτερογενείς ρυπαντές χαρακτηρίζουμε τις ανεπιθύμητες χημικές ενώσεις που δημιουργούνται στην ατμόσφαιρα από την παρουσία των πρωτογενών ρύπων και κάτω από κατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες. Κάτω από ορισμένες συνθήκες η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να φτάσει σε επίπεδα που μπορεί να δημιουργήσουν ανεπιθύμητες συνθήκες διαβίωσης. Σε αυτή την περίπτωση έχει επικρατήσει να λέγεται ότι έχουν «Νέφος». Το «Νέφος» παρουσιάζεται με δυο μορφές: Νέφος καπνοομίχλης που σχηματίζεται όταν έχουμε υψηλή συγκέντρωση ρύπων, όπως το διοξείδιο του θείου και αιωρούμενη σωματίδια, σε συνδυασμό με σχετικά χαμηλή θερμοκρασία και μεγάλη σχετικά υγρασία. Το Φωτοχημικό Νέφος που παρουσιάζεται όταν έχουμε υψηλές θερμοκρασίες (μεγαλύτερες από 18 βαθμούς C) μεγαλη ηλιοφάνεια, μικρή σχετικά υγρασία και υψηλή συγκέντρωση οξειδίων του αζώτου, υδρογονανθράκων, μονοξειδίου του άνθρακα και δευτερογενών προϊόντων του. Το γνωστό «νέφος» της Αθήνας που ονομάζεται και φωτοχημική ομίχλη, προέρχεται από το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2), που παράγεται από την οξείδωση του ατμοσφαιρικού αζώτου κατά την καύση σε μεγάλες θερμοκρασίες και πιέσεις. 11

12 Το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2) διασπάται στην ατμόσφαιρα από την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας της ηλιακής ενέργειας σε μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ) και ενεργό οξυγόνο (Ο). η ένωση του μονοατομικού οξυγόνου (Ο) με το διατομικό οξυγόνο (Ο2) του ατμοσφαιρικού αέρα δημιουργεί το όζον (Ο3). Η επίδραση του όζοντος στο μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ) δημιουργεί και πάλι διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2). Η συσσώρευση ΝΟ2, Ο3, και ΗD και η διαρκής αύξησή τους λόγω αλυσιδωτών χημικών αντιδράσεων κάτω από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας σχηματίζει το γνωστό «νέφος» της φωτοχημικής ομίχλης. 18. Ποιες είναι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη χρήση συμβατικού ψυκτικού φρέον (CFC); Η στιβάδα του όζοντος της ατμόσφαιρας ως γνωστόν έχει πολύ μεγάλη σημασία για την προστασία των βιολογικών συστημάτων. Το στρώμα αυτό έχει την ικανότητα να φιλτράρει την ηλιακή ακτινοβολία προσροφώντας τις επικίνδυνες υπεριώδεις ακτίνες. Στις τελευταίες όμως δεκαετίες διαπιστώθηκε λέπτυνση της στοιβάδας του όζοντος κατά 40% περίπου, αρχικά στην Ανταρκτική και αργότερα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές του Β. ημισφαιρίου, αφήνοντας απροστάτευτους τους οργανισμούς στην υπεριώδη ακτινοβολία. Οι συνέπειες της μείωσης της ζώνης του όζοντος θεωρούνται σοβαρές όχι μόνο για την βιωσιμότητα των οικοσυστημάτων αλλά και για την κάλυψη των αναγκών διατροφής σε όλα τα επίπεδα των τροφικών αλυσίδων. Μια μείωση όζοντος 10& μπορεί να έχει ολέθριες επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, εξασθενώντας το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού και αυξάνοντας τα κρούσματα καρκίνου του δέρματος. Κύρια αίτια για την τρύπα του όζοντος θεωρείται η επίδραση των χλωροφθορανθράκων (CFC s) στο όζον. Συγκεκριμένα με την βοήθεια της υπεριώδους ακτινοβολίας διασπούν το όζον της οζονόσφαιρας και το μετατρέπουν σε Οξυγόνο, ενώ έτσι αφήνουν το πεδίο ελεύθερο στην υπεριώδη ακτινοβολία να φτάσει στη Γη και να βλάψει τον άνθρωπο προκαλώντας του καρκίνο του δέρματος, καταρράκτη στα μάτια και εξασθένιση του ανοσοποιητικού του συστήματος. Οι CFC s χρησιμοποιούνται ως ψυκτικά υγρά σε ηλεκτρικά ψυγεία και κλιματιστικά μηχανήματα, ως προωθητικά σπρέι, ως διαλύτες κ.ά. Το όζον καταστρέφεται και από τα αέρια των αεριωθούμενων αεροπλάνων. ΤΑ «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ» ΨΥΓΕΙΑ (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ) Μετά την ψήφιση του πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ το 1987, οι εταιρείες υποχρεώθηκαν να αλλάξουν το μονωτικό και ψυκτικό υλικό στα ψυγεία, αντικαθιστώντας το φρέον (χλωροφθοράνθρακες - CFC s) που ευθύνεται για μεγάλες καταστροφές στο στρώμα του όζοντος. ο μηχανισμός δράσης των χλωροφθορανθράκων ήταν γνωστός από τη δεκαετία του 70, χάρη στους P. Grutzen, M. Molina και S. Rowland (Νόμπελ Χημείας 1995). Οι περισσότεροι κατασκευαστές χρησιμοποιούν σήμερα πεντάνιο (C5H12) για τη μόνωση και υδροχλωροφθοράνθρακες ΗCFC 141b). Αυτές οι ενώσεις διασπώνται στην τροπόσφαιρα πριν φθάσουν στο στρώμα του όζοντος. Το πεντάνιο μάλιστα παρέχει τη δυνατότητα για την κατασκευή ψυγείων με 30% λεπτότερα τοιχώματα. Όμως, πρέπει να σημειώσουμε ότι πολλές χώρες δεν υπέγραψαν το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ και θα μπορούσαν κάλλιστα να γίνουν αποδέκτες μη «οικολογικών ψυγείων», διαιωνίζοντας το πρόβλημα. 12

13 19. Σε ποιους κινητήρες τα καυσαέρια περιέχουν SO2; Ποια περιβαλλοντικά προβλήματα δημιουργούν οι ενώσεις του θείου; Στα καυσαέρια πετρελαιοκινητήρων υπάρχουν: Καπνό οξείδια του άνθρακα (ΝΟχ), διοξείδιο του θείου (SO2), σωματίδια και μικρές ποσότητες μονοξειδίου του άνθρακα (CO) καθώς και υδρογονάνθρακες (CxHy). Το διοξείδιο του θείου είναι αέριο άχρωμο με χαρακτηριστική οσμή, βαρύτερο από τον αέρα και διαλυτό στο νερό. Σχηματίζεται κυρίως από την καύση πετρελαίου που περιέχει το θείο. Οι επιπτώσεις που έχει η παρουσία του SO2 στο περιβάλλον είναι μεγάλες αφού οξειδώνεται με φωτοχημική ή καταλυτική διαδικασία σε τριοξείδιο του θείου (SO3), το οποίο απορροφώντας την υγρασία μετατρέπεται σε θεϊκά άλατα και θεϊκό οξύ. Επίσης διαλύεται στο νερό και σχηματίζει ασθενές θειώδες οξύ (Η2 SO3). Σε αυτές τις ιδιότητες οφείλεται η δημιουργία της «όξινης βροχής» και των «όξινων κατακρημνίσεων» που βλάπτουν σημαντικά την ανθρώπινη υγεία (ερεθισμό του αναπνευστικού συστήματος και λάρυγγα), την οικονομία (βλάπτει τα υλικά και τα διαβρώνει καθώς καταστρέφει και τα μαρμάρινα αγάλματα προκαλώντας τους την γυψοποίηση) και τέλος βλάπτει τη βιωσιμότητα των οικολογικών συστημάτων (όταν ξεπεράσει την τιμή των 300 mg/m3, έχουμε χλώρωση και νέκρωση των φυτών). Το πρόβλημα που δημιουργεί το θείο στους κινητήρες είναι ότι παρουσία οξυγόνου δημιουργείται διάλυμα θεϊκού οξέος, που έχει τοξικές ουσίες και τους προκαλεί διάβρωση. 20) Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του πετρελαίου diesel; Μίγμα υδρογονανθρώκων προερχόμενο από την κλασματική απόσταξη 6 Ο στάδιο) του φυσικού πετρελαίου. Τα χαρακτηριστικά τα οποία έχουν ιδιαίτερη σημασία για την καύση του πετρελαίου diesel είναι τα εξής: α. Πτητικότητα, β. Ιξώδες ή ρευστότητα, γ. Σημείο ανάφλεξης, δ. Σημείο ροής, ε. Σημείο πήξης, στ. Κατάλοιπα άνθρακα, ζ. Περιεκτικότητα σε θείο, η. Βαθμός καθαρότητας, θ. Θερμαντική ικανότητα, ι. Ειδικό βάρος, και ο αριθμός κετανίου (ταχύτητα ανάφλεξης). 21) Τι είναι ο αριθμός (ή δείκτης) κετανίου πετρελαίου diesel; Τι σημαίνει πετρέλαιο με αριθμό κετανίου 45; Δείκτης κετανίου: Μας δείχνει την ταχύτητα ανάφλεξης του πετρελαίου. Προκύπτει από σύγκριση ποσότητας πετρελαίου με ίδια ποσότητα πρότυπου πετρελαίου 2 υδρογ/κών του κετανίου (δεκαεξάνιου) με Α-μεθυλοναφθαλίνης που παρουσιάζουν την ίδια ταχύτητα αυτανάφλεξης, στις ίδιες συνθήκες καύσης σε ένα πετρελαιοκινητήρα. Το κετάνιο παρουσιάζει μεγάλη ταχύτητα αυτανάφλεξης και χαρακτηρίζεται με 100. Η Α-μεθυλ. παρουσιάζει μικρή ταχύτητα αυτ/ξη και χαρακτηρίζεται με 0. Η εκατοστιαία αναλογία του κετανίου στο πρότυπο μίγμα δηλώνει τον δείκτη κετανίου του συγκεκριμένου πετρελαίου. Πετρέλαιο με αριθμό κετανίου 45 σημαίνει ότι το πετρέλαιο αυτό συμπεριφέρεται στον πρότυπο κινητήρα, όπως συμπεριφέρεται ένα μίγμα που αποτελείται από 45% κατ όγκο κετάνιο και 55% στον πρότυπο κινητήρα Α-μεθυλοναφθαλίνη. Επεμβαίνοντας στον δείκτη κετανίου (δηλαδή προσθέτοντας ή αφαιρώντας κετάνιο), μπορούμε να ρυθμίσουμε ελέγξουμε το χρονικό σημείο στο οποίο ξεκινά η αυτανάφλεξη του πετρελαίου. 13

14 22) Ποιες προϋποθέσεις εξασφαλίζουν τέλεια καύση του πετρελαίου diesel; Για την καλή καύση, χωρίς θορύβους και κρότους του πετρελαίου απαιτούνται οι εξής συνθήκες: α. Ειδικό σύστημα τροφοδοσίας που να παρέχει ποσοτικά την κατάλληλη ποσότητα καυσίμου υπό μορφή νέφους (λεπτόκοκκο καταμερισμό) για την αύξηση της επιφάνειας του αέρα και την πληρέστερη ανάμιξη του μίγματος. Για την πλήρη καύση του πετρελαίου απαιτείται αναλογία μίγματος αέρα καυσίμου 14:1, δηλ. 14 μέρη αέρα με 1 μέρος πετρελαίου. Λόγω όμως του λίγου χρόνου τον οποίον διαθέτει το μίγμα για την ανάμιξή του, εισάγεται στους κυλίνδρους συνήθως περίσσεια αέρα περίπου 30-40%. β. Καύσιμο πετρέλαιο με τον κατάλληλο δείκτη κετανίου (ούτε πολύ μικρός, ούτε πολύ μεγάλος). γ. Υψηλή συμπίεση στον θάλαμο καύσης ώστε να αναπτυχθεί μεγαλύτερη θερμοκρασία από την θερμοκρασία αυτανάφλεξης του πετρελαίου (θερμοκρασία αυτανάφλεξης πετρελαίου περίπου 400 βαθμοί C. δ. Ειδική μορφή στον θάλαμο καύσης, ώστε να αναπτύσσεται στροβιλισμός του αέρα για την ανάμιξη του μίγματος. 23) Να συγκρίνετε και να σχολιάστε την ποιοτική σύσταση των καυσαερίων βενζινοκινητήρα και υγραεριοκίνητου κινητήρα στην πολλαπλή εξαγωγής. (ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ 11 ος 2006) Τα καυσαέρια βενζινοκινητήρων αποτελούνται κυρίως από άζωτο (Ν2), διοξείδιο του άνθρακα (CO2), υδρατμούς (Η2Ο), οξυγόνο (Ο2), μονοξείδιο του άνθρακα (CO), άκαυστους υδρογονάνθρακες (CxHy), οξείδια του αζώτου Νοχ (ΝΟ1, ΝΟ2). Τα οξείδια του αζώτου δημιουργούνται κάτω από συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και πίεσης των κινητήρων εσωτερικής καύσης από το άζωτο και το οξυγόνο του αέρα. Στα καυσαέρια περιέχονται επίσης μικρές ποσότητες μολύβδου. Από αυτά σχετικά αδρανή (μη τοξικά) είναι τα Ν2, Ο2, Η2Ο και CO2 ενώ αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον χαρακτηρίζονται περιβαλλοντικοί ρύποι. Η ύπαρξη των βλαβερών για τον άνθρωπο αερίων, οφείλεται στην ατελή καύση των υδρογονανθράκων του καυσίμου (βενζίνη). Στα καυσαέρια κινητήρων υγραερίου υπάρχουν κυρίως άζωτο (Ν2), διοξείδιο του άνθρακα (CO2), υδρατμοί (Η2Ο), οξυγόνο (Ο2), μονοξείδιο του άνθρακα (CO), άκαυστοι υδρογονάνθρακες (CxHy), οξείδια του αζώτου Νοχ (ΝΟ1, ΝΟ2). Παρατηρούμε λοιπόν ότι στον υγραεριοκίνητο κινητήρα απουσιάζει η έκλυση μολύβδου σε σχέση με τον βενζινοκινητήρα. Ακόμη οι ποσότητες μονοξειδίου του άνθρακα (CO) και υδρογονανθράκων (CxHy) είναι μικρότερες στον υγραεριοκίνητο κινητήρα σε σχέση με τον βενζινοκινητήρα. 24) Ποια είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά της βενζίνης; Αναπτύξτε με συντομία κάθε ένα από αυτά. Αντικρουστικότητα ή αντικροτικότητα: Ονομάζεται η ιδιότητα που έχει η βενζίνη να καίγεται ομαλά μέσα στο θάλαμο καύσης χωρίς να προκαλείται αυτανάφλεξη ή αλλιώς η αντίσταση που παρουσιάζει στην αυτανάφλεξη κάτω από συνθήκες ισχυρής συμπίεσης. Πτητικότητα: Είναι η ιδιότητα που έχει να μετατρέπεται από υγρή μορφή σε αέρια προσλαμβάνοντας θερμότητα (εξατμίζεται). Περιεκτικότητα σε νερό: Η παρουσία νερού στη βενζίνη. Προέρχεται κυρίως από υγροποίηση των ατμοσφαιρικών υδρατμών, οι οποίοι εισέρχονται στην δεξαμενή του οχήματος. 14

15 Περιεκτικότητα σε θείο: Λόγω της διαβρωτικής ικανότητας του θείου στα μέταλλα, στην καταστροφή του καταλύτη λόγω του σχηματισμού Υδρόθειου, αλλά και στην συμβολή του στη ρύπανση του περιβάλλοντος, η πηκτικότητα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 0,25%. 25) Πότε μια βενζίνη χαρακτηρίζεται μολυβδομένη και πότε αμόλυβδη; Ποιος είναι ο ρόλος των ενώσεων μολύβδου στο καύσιμο; Για την βελτίωση της ποιότητας της βενζίνης παλαιότερα χρησιμοποιούσαμε διάφορα πρόσθετα, όπως ο τετραιθυλιούχος μόλυβδος και τετραμεθυλιούχος μόλυβδος, τα οποία προσθέταμε σε μικρές αναλογίες και είχαν σκοπό να αυξήσουν τον αριθμό οκτανίων της, δηλ. χρησιμοποιούσαμε την μολυβδομένη βενζίνη. Επίσης λόγω των λιπαντικών ιδιοτήτων του μολύβδου λιπαίνει και τις επιφάνειες ορισμένων τριβόμενων μερών όπως π.χ. οι έδρες των βαλβίδων εισαγωγής και εξαγωγής του κινητήρα. δυστυχώς ο μόλυβδος έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, γιατί είναι τοξικός και επιδρά δυσμενώς στις νοητικές μας λειτουργίες. Επίσης στα νέας τεχνολογίας οχήματα βλάπτει τον καταλύτη (τον δηλητηριάζει και τον απενεργοποιεί) καθώς φράζει και τους διαύλους του κεραμικού. Για τον λόγο αυτό καταργείται σταδιακά η χρήση της βενζίνης παρά μόνο στα παλαιάς τεχνολογίας οχήματα και χρησιμοποιείται η αμόλυβδη βενζίνη στα νέας τεχνολογίας οχήματα, στα οποία η βελτίωση της ποιότητας γίνεται με άλλες ουσίες που δεν είναι τόσο βλαβερές, όπως η μεθανόλη, αιθανόλη, ΜΤΒΕ (μεθυλο-τριτοταγής βουτυλαιθέρας) και οι οποίες καθιστούν τη βενζίνη με αριθμό οκτανίου ) Ποια είναι τα πλεονεκτήματα μειονεκτήματα της αμόλυβδης βενζίνης; Το σοβαρότερο πλεονέκτημα της αμόλυβδης είναι η ελαχιστοποίηση της περιεκτικότητάς της σε Μόλυβδο ( g/l) και κατά συνέπεια ο μηδενισμός των εκπομπών των Ενώσεων του Μολύβδου, ο οποίος χαρακτηρίζεται από υψηλή τοξικότητα και προκαλεί καρκινογενέσεις, γενετικές ανωμαλίες, εγκεφαλικές βλάβες κ.λπ. Επίσης είναι συμβατό καύσιμο με τους νέους κινητήρες. οι οποίοι χρησιμοποιούν καταλυτικούς μετατροπείς (καταλύτες). Ο μόλυβδος δηλητηριάζει και απενεργοποιεί τον καταλύτη δηλαδή καταστρέφει τα υλικά που οξειδώνουν και ανάγουν τα καυσαέρια. Τα μειονεκτήματα της Αμόλυβδης βενζίνης είναι: α. Αυξημένο κόστος παραγωγής σε σχέση με την συμβατική. β. Αυξημένο κόστος παραγωγής αυτοκινήτου με αμόλυβδη βενζίνη κατά 2-10%. γ. Αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης για την παραγωγή της Αμόλυβδης βενζίνης στα διυλιστήρια κατά 1-8 %. δ. Απαιτήσεις εγκατάστασης νέων υποδομών στα υφιστάμενα πρατήρια (νέες δεξαμενές, αντλίες κ.λπ.) ε. Λήψη ειδικών μέτρων για αποφυγή χρήσης μολυβδόμενης βενζίνης σε οχήματα νέας τεχνολογίας. στ. Διαφορά στο κόστος της αμόλυβδης βενζίνης προς τα κάτω για αποφυγή της χρήσης μολυβδόμενης βενζίνης σε οχήματα νέας τεχνολογίας. 27) Τι είναι ο βαθμός οκτανίου και πως αυτός καθορίζεται; Δώστε ένα αριθμητικό παράδειγμα. Οκτάνιο: Μας δείχνει την αντοχή της βενζίνης στην συμπίεση (αντίσταση στην αυτανάφλεξη). Προκύπτει από την σύγκριση βενζίνης με πρότυπο μίγμα 2 υδρογονανθράκων, του ισοκτανίου και του επτανίου, που παρουσιάζουν την ίδια συμπεριφορά αντοχής σε αυτανάφλεξη κατά την καύση των, σε βενζινοκινητήρα, υπό τις 15

16 ίδια ακριβώς συνθήκες φορτίου. Το ισοκτάνιο έχει μεγάλη αντίσταση στην αυτανάφλεξη και χαρακτηρίζεται με 100. Το επτάνιο έχει μικρή αντίσταση στην αυτανάφλεξη και χαρακτηρίζεται με 0. Η εκατοστιαία αναλογία του ισοκτανίου στο πρότυπο μίγμα δηλώνει τον αριθμό οκτανίων του μίγματος βενζίνης. Έστω ότι έχουμε για παράδειγμα βενζίνη αριθμού οκτανίου 80. Αυτό σημαίνει ότι η βενζίνη με αριθμό οκτανίου 80 συμπεριφέρεται στον πρότυπο κινητήρα, όπως συμπεριφέρεται ένα μίγμα που αποτελείται από 80% κατ όγκο ισοκτάνιο και 20% κατ όγκο κανονικό επτάνιο. Όσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός οκτανίου τόσο υψηλότερο το σημείο αυτανάφλεξης άρα παρέχεται μεγαλύτερη δυνατότητα συμπίεσης. 28) Τι ονομάζεται στοιχειομετρική αναλογία καυσίμου μίγματος; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα από την τροφοδοσία ενός κινητήρα με μίγμα αυτής της ποιότητας; Για να πραγματοποιηθεί τέλεια καύση της βενζίνης, πρέπει να αεριοποιηθεί και να αναμιχθεί ανάλογα με τον αέρα, ώστε να σχηματιστεί το μίγμα αέρα καυσίμου. Το μίγμα αυτό, στην συνηθισμένη του κατά βάρος σύνθεση αποτελείται από 1 μέρος βενζίνης και 14,7 μέρη αέρα. Το μίγμα αυτής της αναλογίας αέρα καυσίμου ονομάζεται στοιχειομετρικό. Ομοίως στοιχειομετρική αναλογία καυσίμου μίγματος είναι η ορισμένη αναλογία καυσίμου αέρα, η οποία απαιτείται για την τέλεια καύση της ποσότητας του καυσίμου. Η τροφοδοσία ενός κινητήρα με μίγμα με στοιχειομετρική αναλογία, κατ αρχή έχει το πλεονέκτημα της ελαχιστοποίησης της παραγωγής των παραγόμενων ρύπων και την οικονομικότερη δυνατή λειτουργία του κινητήρα, ως προς την κατανάλωση του καυσίμου και την ομαλή λειτουργία του κινητήρα. Πιστοποίηση 11/2001: Η στοιχειομετρική αναλογία βενζίνης 0 αέρα είναι η κατά βάρος ανάμειξή τους, ώστε να δημιουργηθεί το ιδανικό καύσιμο μίγμα για την αποτελεσματική (τέλεια καύση). Κατά τη λειτουργία του κινητήρα όμως, η αναλογία αυτή δεν μένει σταθερή, αλλά μεταβάλλεται ανάλογα με τις απαιτήσεις της πορείας του αυτοκινήτου. Η αναλογία αυτή κυμαίνεται από 1:12 σε πολύ πλούσια μίγματα, ενώ φτάνει συνήθως στο 1:17 στα πολύ φτωχά. Μια αναλογία της τάξης του 1:14,7 προσδίδει στον κινητήρα ιδανική (τέλεια) καύση που συντελεί στην οικονομία καυσίμου. Πιστοποίηση 11/2002: Στοιχειομετρικό λέγεται το καύσιμο που αποτελείται από 14,7 μέρη βάρους αέρα προς 1 μέρος βάρους βενζίνης. Με αυτό το μίγμα: Εξασφαλίζεται σχετικά καλή απόδοση ισχύος (όχι η μέγιστη). Επιτυγχάνεται σχετικά μικρή ειδική κατανάλωση καυσίμου gr/kwh (όχι η ελάχιστη). Επιτυγχάνεται ο καλύτερος δυνατός συνδυασμός συγκέντρωσης πρωτογενών ρύπων (CO, HC, NOx) στα καυσαέρια. 29) ΝΑ συγκρίνετε με συντομία τις εκπομπές ενός συμβατικού βενζινοκινητήρα και ενός συμβατικού πετρελαιοκινητήρα. Πετρέλαιο Λιγότερο μονοξείδιο του άνθρακα (CO), γιατί στους πετρ/τρες έχουμε μεγάλη περίσσεια αέρα μέσα στον θάλαμο καύσης με αποτέλεσμα την παραγωγή πολύ μικρότερων ποσοτήτων μονοξειδίου του άνθρακα (CO) Λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) Ίσες περίπου ποσότητες ακούσιων υδρογονανθράκων (HC) 16

17 Περισσότερα οξείδια του αζώτου (NOx), λόγω ανάπτυξης υψηλότερων πιέσεων και θερμοκρασιών στο θάλαμο καύσης των πετρ/ρων. Περισσότερες ενώσεις θείου Αρκετός καπνός (αιθάλη) Αρκετά ρυπογόνα σωματίδια Άζωτο (Ν2), Οξυγόνο (Ο2), Υδρατμοί (Η2Ο) Βενζίνη Περισσότερο μονοξείδιο του άνθρακα (CO), (περισσότερο ατελής η καύση σε σχέση με τον πετρελαιοκινητήρα) Μόλυβδος ή Βενζόλιο Περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) Ίσες περίπου ποσότητες ακούσιων υδρογονανθράκων (HC) Λιγότερες ενώσεις θείου Σχεδόν καθόλου καπνός Σχεδόν καθόλου ρυπογόνα σωματίδια Άζωτο (Ν2), Οξυγόνο (Ο2), Υδρατμοί (Η2Ο) Από τα παραπάνω σχετικά αδρανή (μη τοξικά) είναι τα: Ν2, Ο2, Η2Ο, CO2, ενώ τα ΝΟ, ΝΟ2, CO, ο μόλυβδος και οι άκαυστοι υδρογονάνθρακες (ΗC) προκαλούν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και χαρακτηρίζονται περιβαλλοντικοί ρύποι. 30) Ποια μέρη συστήματα του αυτοκινήτου προκαλούν εκπομπές HC; Αναφέρατε επιγραμματικά σύγχρονες λύσεις για κάθε μέρος σύστημα. Οι υδρογονάνθρακες παράγονται κυρίως από το άκαυστο καύσιμο που κολλάει στα τοιχώματα του θαλάμου καύσεως. Το μίγμα αέρα / καυσίμου ψύχεται μερικά, εξαιτίας του μικρού διάκενου μεταξύ της κεφαλής του κυλίνδρου και του εμβόλου με αποτέλεσμα το μίγμα να μην είναι αρκετά θερμό, ώστε η φλόγα να φτάσει σε όλο το μίγμα και έτσι η καύση πραγματοποιείται μόνο μέχρι κάποια απόσταση από τις επιφάνειες του κυλίνδρου και του εμβόλου. Η εκπομπή υδρογονανθράκων αυξάνεται εξίσου όταν χρησιμοποιείται υπό ιδανικές συνθήκες και στις δυο περιπτώσεις. Ελάχιστο ποσό εκπομπής υδρογονανθράκων επιτυγχάνεται όταν το μίγμα είναι ελαφρώς φτωχό, οπότε υπάρχει περίσσεια οξυγόνου και βρίσκεται σε αρκετά υψηλή θερμοκρασία. Εκπομπές υδρογονανθράκων έχουμε και από τα ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων, καθώς και από την αντλία με το σύστημα κυκλοφορίας του καυσίμου. για να ελαχιστοποιηθούν οι εκπομπές ρύπων στο περιβάλλον, έχουν αναπτυχθεί τα κάτωθι συστήματα αντιρρύπανσης: α) Οι καταλυτικοί τριοδικοί μετατροπείς, συνοδευόμενοι από συστήματα που ρυθμίζουν την αναλογία αέρα καυσίμου (αισθητήρας λ), β) σύστημα ελέγχου των αναθυμιάσεων του συστήματος τροφοδοσίας καυσίμου, γ) σύστημα ανακυκλοφορίας καυσαερίων (EGR) για τη μείωση των οξειδίων του αζώτου, δ) σύστημα θετικού εξαερισμού του στροφοθαλάμου (PCV) και ε) φίλτρα ενεργού άνθρακα. 31) Ποιες πρέπει να είναι οι ενέργειες του οδηγού για την μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση του αυτοκινήτου από πλευράς καυσίμου; Πιστοποίηση 5/1999, 11/1999 και 11/2002: Καλύτερη εκμετάλλευση του αυτοκινήτου από πλευράς καυσίμου σημαίνει εξοικονόμηση ενέργειας με την κατανάλωση λιγότερης ποσότητας καυσίμου, δηλαδή να διανύει το όχημα περισσότερα χιλιόμετρα ανά λίτρο καυσίμου. 17

18 Οι ενέργειες που πρέπει να κάνουμε ως οδηγοί για να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο είναι οι εξής: α. Ελέγχουμε ώστε η πίεση των ελαστικών του αυτοκινήτου μας να είναι πάντοτε αυτή που προβλέπει ο κατασκευαστής. Μικρότερη πίεση της κανονικής σημαίνει μεγαλύτερη κατανάλωση καυσίμου. β. Περιορίζουμε στο ελάχιστο το χρόνο ρελαντί για την προθέρμανση του κινητήρα και ξεκινάμε μόλις η μηχανή αρχίσει να λειτουργεί ομαλά. γ. Επιταχύνουμε αργά και μαλακά. Δεν ξεκινάμε ποτέ απότομα και ανεβάζουμε σχέση στο κιβώτιο όσο πιο γρήγορα μπορούμε δ. Αποφεύγουμε: Τη λειτουργία του κινητήρα στο ρελαντί. Εάν πρέπει να περιμένουμε πολύ και δεν βρισκόμαστε σε κυκλοφοριακή κίνηση, είναι προτιμότερο να σβήσουμε τη μηχανή και να την ανάψουμε πριν ξεκινήσουμε. Την κόπωση της μηχανής και τις υπερβολικές στροφές χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες σχέσεις του κιβωτίου ταχυτήτων, ανάλογα με το δρόμο που κινούμαστε. Τη χρήση του κλιματιστικού, όταν αυτό δεν είναι απαραίτητο. Την άσκοπη συνεχή επιτάχυνση και επιβράδυνση. Τα περιττά φρεναρίσματα Δεν έχουμε την σχάρα, εάν δεν την χρειαζόμαστε. ε. Διατηρούμε το αυτοκίνητό μας σωστά ρυθμισμένο και γενικά σε άριστη κατάσταση. Ακάθαρτο φίλτρο αέρα, αρρύθμιστά φρένα κ.λπ. αυξάνουν σημαντικά την κατανάλωση καυσίμου μειώνοντας συγχρόνως και την απόδοση της μηχανής. ΑΠΟ ΑΛΛΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ: Καλή και τακτική συντήρηση του κινητήρα και των σχετικών συστημάτων του (τροφοδοσία, ηλεκτρικό σύστημα κ.λπ.) για άριστες συνθήκες καύσης και παραγωγής έργου). Διασφάλιση καλής μετάδοσης της κινητικής ενέργειας από τον κινητήρα στους τροχούς (συμπλέκτης, κιβώτιο ταχυτήτων), για πλήρη εκμετάλλευση της παραγόμενης ενέργειας από τον κινητήρα. Καλή λειτουργία του συστήματος διεύθυνσης προς αποφυγή άσκοπης περιπλάνησης οχήματος και άρα άσκοπης διανυθείσας απόστασης. Τακτικός έλεγχος πίεσης των ελαστικών για αποφυγή περιττών τριβών και σπατάλης καυσίμων. Αποφυγή άσκοπων επιταχύνσεων και αύξησης των στροφών του κινητήρα εν στάσει (μαρσαρίσματα), λόγω άσκοπης κατανάλωσης ποσότητας βενζίνης. Ήπια οδήγηση και προοδευτική επιτάχυνση. Τα απότομα ξεκινήματα και η γρήγορα διαδρομή του πεντάλ επιτάχυνσης (γκάζι) έχουν σαν αποτέλεσμα την υπερβολική κατανάλωση καυσίμου. Μην αφήνουμε περιττά φορτία στο αυτοκίνητό μας. Αποφυγή υπερφόρτωσης οχήματος, διότι απαιτείται επιπλέον ενέργεια δηλ. καύσιμα. Αποφυγή τοποθέτησης αντικειμένων στη σχάρα του οχήματος διότι μειώνεται η αεροδυναμικότητά του. Αν όμως απαιτείται, τότε θα πρέπει να γίνει σωστή και ισοβαρής κατανομή του φορτίου. Οδήγηση με κλειστά παράθυρα για τον ίδιο παραπάνω λόγο. 18

19 Σωστή χρήση του επιλογέα ταχυτήτων με τις στροφές του κινητήρα και την ταχύτητα ου οχήματος. η απαίτηση από το όχημα υψηλών ταχυτήτων σε σύντομο διάστημα, συνεπάγεται την περιττή κατανάλωση καυσίμου. Οδήγηση ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες κυκλοφορίας και συνεχής συνάρτηση με σηματοδότες και κυκλοφορία για την αποφυγή απότομης και άσκοπης χρήσης επιταχύνσεων και πέδησης (π.χ. φανάρι που γίνεται πορτοκαλί). 32) Ποια είναι τα επιτρεπόμενα όρια εκπομπών καυσαερίων με βάση την Ελληνική νομοθεσία; Όρια εκπομπής καυσαερίων αυτοκίνητων συμβατικής Λειτουργία κινητήρα τεχνολογίας Ρύπος Έτος έκδοσης πρώτης άδειας Ρελαντί στρ./λεπτό Μονοξείδιο του Πριν την 1/10/86 4,5 4 άνθρακα Μετά την 1/10/86 3,5 3 Υδρογονάνθρακες pmm Πριν την 1/10/ Μετά την 1/10/ Όρια εκπομπής καυσαερίων αντιρρυπαντικής Λειτουργία κινητήρα τεχνολογίας Είδος τεχνολογίας Ρελαντί στρ./λεπτό Αρρύθμιστος τριοδικός Μονοξείδιο του άνθρακα 1,2 1 οξειδωτικός καταλύτης (Υδρογονάνθρακες (HC) pmm) Ή άλλη Υδρογονάνθρακες (HC) pmm Ρυθμιζόμενος τριοδικός καταλύτης Μονοξείδιο του άνθρακα (CO) Υδρογονάνθρακες (HC) pmm 0,5 0,3 Περίσσεια αέρα (λ) 120 0,97 έως 1,03 Από 1/10/93 οι πετρελαιοκινητήρες των λεωφορείων και των φορτηγών αυτοκινήτων με μικτό βάρος μεγαλύτερο από 3 ½ τόνους καινούργιων ή μεταχειρισμένων, για τη χορήγηση πρώτης άδειας κυκλοφορίας, πρέπει να έχουν λάβει έγκριση τύπου κατά την οδηγία 91/542/ΕΟΚ (L225/1991), με βάση την οποία οι εκπομπές ρύπων των καυσαερίων δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις παρακάτω τιμές: μάζα CO: 4 g/kwh μάζα NOx: 7,0 g/kwh μάζα ΗC: 1,1 g/kwh μάζα σωματιδίων: 0,15 g/kwh 33) Ποια είναι η τεχνική για τη μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας κατά την εκκίνηση και την προθέρμανση του κινητήρα; Για την σωστή εκκίνηση του κινητήρα, αλλά και για το ξεκίνημα του αυτοκινήτου χρειάζεται να ακολουθούμε κάποιες οδηγίες, ανάλογα με τις τεχνικές προδιαγραφές του κατασκευαστή. Μπορούμε να συνοψίσουμε γενικά αυτές τις οδηγίες ως εξής: α. Πριν ανοίξουμε το διακόπτη λειτουργίας πατάμε το συμπλέκτη και αποσυμπλέκουμε, θέτοντας το λεβιέ ταχυτήτων σε ουδέτερη θέση (νεκρά). 19

20 β. Ανοίγουμε το διακόπτη στην πρώτη θέση για να γίνει ο απαιτούμενος έλεγχος καλής λειτουργίας των οργάνων που δείχνουν, την τάση του συσσωρευτή, το σύστημα φρένων και το ABS, το δείκτη βενζίνης, την ετοιμότητα των αερόσακων κ.λπ. Κατά τη χειμερινή περίοδο αφήνουμε λίγο περισσότερο στη θέση αυτή το διακόπτη και ίσως ανοίγουμε το ραδιόφωνο για μικρή προθέρμανση του συσσωρευτή. γ. Ακολούθως θέτουμε το διακόπτη στη θέση εκκίνησης του κινητήρα για να τον θέσουμε σε λειτουργία και τον αφήνουμε ελεύθερο οπότε και επανέρχεται ο διακόπτης στη θέση λειτουργίας. δ. Εάν διαθέτουμε παλαιάς τεχνολογίας αυτοκίνητο και δεν παίρνει εμπρός τις κρύες μέρες του χειμώνα τραβάμε το τσοκ για να αυξήσουμε την περιεκτικότητα του μίγματος καυσίμου αέρα σε καύσιμο (πλούσιο μίγμα). Ακολούθως αφήνουμε για λίγο χρονικό διάστημα να ζεσταθεί η μηχανή και μετά ξεκινάμε την κίνηση του αυτοκινήτου. ε. Εάν διαθέτουμε αυτοκίνητο νέας τεχνολογίας ξεκινάμε αμέσως την κίνηση, χωρίς να περιμένουμε να ζεσταθεί, αφού ο αισθητήρας λ διαθέτει ηλεκτρική αντίσταση που τον θερμαίνει γρήγορα και λειτουργεί δίνοντας την εντολή για σωστή αναλογία στο μίγμα κρούσης. Έτσι εξασφαλίζουμε οικονομία σε καύσιμα. στ. Στα πρώτα μέτρα κίνησης του αυτοκινήτου παρατηρούμε τα όργανα ελέγχου, θερμοκρασίας, στροφόμετρο κ.λπ. για να βλέπουμε αν λειτουργούν σωστά. ζ. Κατά την εκκίνηση του κινητήρα με τη μίζα και το ξεκίνημα του αυτοκινήτου σπαταλάμε όσο καύσιμο καταναλώνεται σε χρόνο δέκα δευτερολέπτων στάσης στο ρελαντί. Μεγάλη τροφοδοσία καυσίμου απαιτούν οι μικρές ταχύτητες σε σχέση με τις υψηλές ταχύτητες που απαιτούν λιγότερο καύσιμο. 34) Ποια είναι η τεχνική για τη μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας κατά την εκκίνηση, την κίνηση και την επιτάχυνση του αυτοκινήτου; α. Για την σωστή εκκίνηση του κινητήρα, αλλά και για το ξεκίνημα του αυτοκινήτου χρειάζεται να ακολουθούμε κάποιες οδηγίες ανάλογα με τις τεχνικές προδιαγραφές του κατασκευαστή. Μπορούμε να συνοψίσουμε γενικά αυτές τις οδηγίες ως εξής: 1. Πριν ανοίξουμε το διακόπτη λειτουργίας πατάμε το συμπλέκτη και αποσυμπλέκουμε, θέτοντας το λεβιέ ταχυτήτων σε ουδέτερη θέση (νεκρά). 2. Ανοίγουμε το διακόπτη στην πρώτη θέση για να γίνει ο απαιτούμενος έλεγχος καλής λειτουργίας των οργάνων που δείχνουν, την τάση του συσσωρευτή, το σύστημα φρένων και το ABS, το δείκτη βενζίνης, την ετοιμότητα των αερόσακων κ.λπ. Κατά τη χειμερινή περίοδο αφήνουμε λίγο περισσότερο στη θέση αυτή το διακόπτη και ίσως ανοίγουμε το ραδιόφωνο για μικρή προθέρμανση του συσσωρευτή. 3. Ακολούθως θέτουμε το διακόπτη στη θέση εκκίνησης του κινητήρα για να τον θέσουμε σε λειτουργία και τον αφήνουμε ελεύθερο οπότε και επανέρχεται ο διακόπτης στη θέση λειτουργίας. 4. Εάν διαθέτουμε παλαιάς τεχνολογίας αυτοκίνητο και δεν παίρνει εμπρός τις κρύες μέρες του χειμώνα τραβάμε το τσοκ για να αυξήσουμε την περιεκτικότητα του μίγματος καυσίμου αέρα σε καύσιμο (πλούσιο μίγμα). Ακολούθως αφήνουμε για λίγο χρονικό διάστημα να ζεσταθεί η μηχανή και μετά ξεκινάμε την κίνηση του αυτοκινήτου. 5. Εάν διαθέτουμε αυτοκίνητο νέας τεχνολογίας ξεκινάμε αμέσως την κίνηση, χωρίς να περιμένουμε να ζεσταθεί, αφού ο αισθητήρας λ διαθέτει ηλεκτρική αντίσταση που τον θερμαίνει γρήγορα και λειτουργεί δίνοντας την εντολή για σωστή αναλογία στο μίγμα κρούσης. Έτσι εξασφαλίζουμε οικονομία σε καύσιμα. 6. Στα πρώτα μέτρα κίνησης του αυτοκινήτου παρατηρούμε τα όργανα ελέγχου, θερμοκρασίας, στροφόμετρο κ.λπ. για να βλέπουμε αν λειτουργούν σωστά. Η κίνησή μας 20